21. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati sāmagāmake pokkharaṇiyāyaṃ.
At one time the Bhagavā was dwelling among the Sakyans, at the Sāmagāma, in the Pokkharaṇiyā monastery.
21. Một thời, Thế Tôn trú giữa dân Sākya, tại hồ sen ở Sāmagāmaka.
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ pokkharaṇiyaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
Then, a certain devatā, when the night was far advanced, with resplendent beauty, illuminating the entire Pokkharaṇiyā monastery, approached the Bhagavā; having approached and paid homage to the Bhagavā, she stood to one side.
Rồi một vị thiên nhân, khi đêm đã về khuya, với dung sắc thù thắng, chiếu sáng toàn bộ hồ sen, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavantaṃ etadavoca –
Standing to one side, that devatā spoke this to the Bhagavā:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy bạch Thế Tôn:
‘‘Tayome, bhante, dhammā bhikkhuno parihānāya saṃvattanti.
“These three qualities, Venerable Sir, lead to a bhikkhu’s decline.
‘‘Bạch Thế Tôn, có ba pháp này khiến Tỳ-khưu bị suy đồi.
Katame tayo?
Which three?
Ba pháp ấy là gì?
Kammārāmatā, bhassārāmatā, niddārāmatā – ime kho, bhante, tayo dhammā bhikkhuno parihānāya saṃvattantī’’ti.
Delight in work, delight in chatter, delight in sleep—these three qualities, Venerable Sir, lead to a bhikkhu’s decline.”
Đó là: ưa thích công việc, ưa thích nói chuyện, ưa thích ngủ nghỉ – bạch Thế Tôn, ba pháp này khiến Tỳ-khưu bị suy đồi’’.
Idamavoca sā devatā.
That devatā spoke this.
Vị thiên nhân ấy đã nói như vậy.
Samanuñño satthā ahosi.
The Teacher approved.
Bậc Đạo Sư đã chấp thuận.
Atha kho sā devatā ‘‘samanuñño me satthā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.
Then that devatā, thinking “My Teacher approves,” paid homage to the Bhagavā, circumambulated him respectfully, and vanished right there.
Rồi vị thiên nhân ấy, biết rằng ‘‘Bậc Đạo Sư đã chấp thuận lời ta’’, liền đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi biến mất tại chỗ.
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ pokkharaṇiyaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
Then, when that night had passed, the Bhagavā addressed the bhikkhus: “This night, bhikkhus, a certain devatā, when the night was far advanced, with resplendent beauty, illuminating the entire Pokkharaṇiyā monastery, approached me; having approached and paid homage to me, she stood to one side.
Rồi sau đêm ấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: ‘‘Này các Tỳ-khưu, đêm nay, một vị thiên nhân, khi đêm đã về khuya, với dung sắc thù thắng, chiếu sáng toàn bộ hồ sen, đã đi đến chỗ Ta; sau khi đến, đảnh lễ Ta rồi đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, sā devatā maṃ etadavoca – ‘tayome, bhante, dhammā bhikkhuno parihānāya saṃvattanti.
Standing to one side, bhikkhus, that devatā spoke this to me: ‘These three qualities, Venerable Sir, lead to a bhikkhu’s decline.
Này các Tỳ-khưu, đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã bạch Ta: ‘Bạch Thế Tôn, có ba pháp này khiến Tỳ-khưu bị suy đồi.
Katame tayo?
Which three?
Ba pháp ấy là gì?
Kammārāmatā, bhassārāmatā, niddārāmatā – ime kho, bhante, tayo dhammā bhikkhuno parihānāya saṃvattantī’ti.
Delight in work, delight in chatter, delight in sleep—these three qualities, Venerable Sir, lead to a bhikkhu’s decline.’
Đó là: ưa thích công việc, ưa thích nói chuyện, ưa thích ngủ nghỉ – bạch Thế Tôn, ba pháp này khiến Tỳ-khưu bị suy đồi’.
Idamavoca, bhikkhave, sā devatā.
That devatā spoke this, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, vị thiên nhân ấy đã nói như vậy.
Idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.
Having said this, having paid homage to me, having circumambulated me respectfully, she vanished right there.
Nói xong điều ấy, vị ấy đảnh lễ Ta, đi nhiễu hữu rồi biến mất tại chỗ.
Tesaṃ vo* , bhikkhave, alābhā tesaṃ dulladdhaṃ, ye vo devatāpi jānanti kusalehi dhammehi parihāyamāne’’.
"For those of you, monks, whom even devas know to be declining in wholesome qualities—for them it is a loss, for them it is a poor gain."
Này các Tỳ-khưu, đó là sự mất mát của các ông, là sự thâu hoạch tồi tệ của các ông, khi ngay cả chư thiên cũng biết rằng các ông đang suy đồi trong các thiện pháp’’.
‘‘Aparepi, bhikkhave, tayo parihāniye dhamme desessāmi.
"Monks, I will teach you three other qualities that lead to decline.
‘‘Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ thuyết giảng thêm ba pháp suy đồi nữa.
Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti.
Listen to that, attend carefully; I will speak."
Hãy lắng nghe điều đó, hãy chú ý kỹ; Ta sẽ nói.’’
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Yes, Venerable Sir," those bhikkhus replied to the Blessed One.
‘‘Vâng, bạch Thế Tôn’’, các Tỳ-khưu ấy vâng lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘katame ca, bhikkhave, tayo parihāniyā dhammā?
The Blessed One said this: "And what, monks, are the three qualities that lead to decline?
Thế Tôn nói: ‘‘Và này các Tỳ-khưu, ba pháp suy đồi ấy là gì?
Saṅgaṇikārāmatā, dovacassatā, pāpamittatā – ime kho, bhikkhave, tayo parihāniyā dhammā’’.
Fondness for company, being difficult to admonish, and having evil friends—these, monks, are the three qualities that lead to decline."
Đó là: ưa thích hội chúng, khó dạy bảo, có bạn xấu – này các Tỳ-khưu, đây là ba pháp suy đồi.’’
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ parihāyiṃsu kusalehi dhammehi, sabbete imeheva chahi dhammehi parihāyiṃsu kusalehi dhammehi.
"Monks, whoever in the past declined in wholesome qualities, all of them declined in wholesome qualities through these very six qualities.
‘‘Này các Tỳ-khưu, bất cứ ai trong quá khứ đã suy đồi trong các thiện pháp, tất cả họ đều suy đồi trong các thiện pháp bởi chính sáu pháp này.
Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ parihāyissanti kusalehi dhammehi, sabbete imeheva chahi dhammehi parihāyissanti kusalehi dhammehi.
And whoever in the future will decline in wholesome qualities, all of them will decline in wholesome qualities through these very six qualities.
Và này các Tỳ-khưu, bất cứ ai trong tương lai sẽ suy đồi trong các thiện pháp, tất cả họ đều sẽ suy đồi trong các thiện pháp bởi chính sáu pháp này.
Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi parihāyanti kusalehi dhammehi, sabbete imeheva chahi dhammehi parihāyanti kusalehi dhammehī’’ti.
And whoever at present are declining in wholesome qualities, all of them are declining in wholesome qualities through these very six qualities."
Và này các Tỳ-khưu, bất cứ ai hiện tại đang suy đồi trong các thiện pháp, tất cả họ đều đang suy đồi trong các thiện pháp bởi chính sáu pháp này’’.
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
22. ‘‘Chayime, bhikkhave, aparihāniye dhamme desessāmi, taṃ suṇātha…pe… katame ca, bhikkhave, cha aparihāniyā dhammā?
22. "Monks, I will teach you six qualities that do not lead to decline. Listen to that... And what, monks, are the six qualities that do not lead to decline?
22. ‘‘Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ thuyết giảng sáu pháp không suy đồi, hãy lắng nghe… (như trên)… Và này các Tỳ-khưu, sáu pháp không suy đồi ấy là gì?
Na kammārāmatā, na bhassārāmatā, na niddārāmatā, na saṅgaṇikārāmatā, sovacassatā, kalyāṇamittatā – ime kho, bhikkhave, cha aparihāniyā dhammā.
Not being fond of activity, not being fond of talk, not being fond of sleep, not being fond of company, being easy to admonish, and having admirable friends—these, monks, are the six qualities that do not lead to decline."
Đó là: không ưa thích công việc, không ưa thích nói chuyện, không ưa thích ngủ nghỉ, không ưa thích hội chúng, dễ dạy bảo, có bạn lành – này các Tỳ-khưu, đây là sáu pháp không suy đồi.’’
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ na parihāyiṃsu kusalehi dhammehi, sabbete imeheva chahi dhammehi na parihāyiṃsu kusalehi dhammehi.
"Monks, whoever in the past did not decline in wholesome qualities, all of them did not decline in wholesome qualities through these very six qualities.
‘‘Này các Tỳ-khưu, bất cứ ai trong quá khứ đã không suy đồi trong các thiện pháp, tất cả họ đều đã không suy đồi trong các thiện pháp bởi chính sáu pháp này.
Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ na parihāyissanti kusalehi dhammehi, sabbete imeheva chahi dhammehi na parihāyissanti kusalehi dhammehi.
And whoever in the future will not decline in wholesome qualities, all of them will not decline in wholesome qualities through these very six qualities.
Và này các Tỳ-khưu, bất cứ ai trong tương lai sẽ không suy đồi trong các thiện pháp, tất cả họ đều sẽ không suy đồi trong các thiện pháp bởi chính sáu pháp này.
Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi na parihāyanti kusalehi dhammehi, sabbete imeheva chahi dhammehi na parihāyanti kusalehi dhammehī’’ti.
And whoever at present are not declining in wholesome qualities, all of them are not declining in wholesome qualities through these very six qualities."
Và này các Tỳ-khưu, bất cứ ai hiện tại đang không suy đồi trong các thiện pháp, tất cả họ đều đang không suy đồi trong các thiện pháp bởi chính sáu pháp này’’.
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
23. ‘‘‘Bhaya’nti, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ; ‘dukkha’nti, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ; ‘rogo’ti, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ; ‘gaṇḍo’ti, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ; ‘saṅgo’ti, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ; ‘paṅko’ti, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ.
23. "'Fear,' monks, is a designation for sensual pleasures; 'suffering,' monks, is a designation for sensual pleasures; 'sickness,' monks, is a designation for sensual pleasures; 'boil,' monks, is a designation for sensual pleasures; 'bond,' monks, is a designation for sensual pleasures; 'mire,' monks, is a designation for sensual pleasures.
23. ‘‘Này các Tỳ-khưu, ‘sợ hãi’ là tên gọi của các dục; ‘khổ đau’ là tên gọi của các dục; ‘bệnh tật’ là tên gọi của các dục; ‘mụn nhọt’ là tên gọi của các dục; ‘trói buộc’ là tên gọi của các dục; ‘bùn lầy’ là tên gọi của các dục.
‘‘Kasmā ca, bhikkhave, ‘bhaya’nti kāmānametaṃ adhivacanaṃ?
"And why, monks, is 'fear' a designation for sensual pleasures?
‘‘Và tại sao, này các Tỳ-khưu, ‘sợ hãi’ là tên gọi của các dục?
Kāmarāgarattāyaṃ, bhikkhave, chandarāgavinibaddho diṭṭhadhammikāpi bhayā na parimuccati, samparāyikāpi bhayā na parimuccati, tasmā ‘bhaya’nti kāmānametaṃ adhivacanaṃ.
Monks, one who is infatuated with sensual passion, bound by lustful desire, is not freed from fears in this present life, nor is he freed from fears in the next life. Therefore, 'fear' is a designation for sensual pleasures.
Này các Tỳ-kheo, kẻ bị ái dục trói buộc, bị tham ái ràng buộc, không thoát khỏi nỗi sợ hãi trong hiện tại, cũng không thoát khỏi nỗi sợ hãi trong đời vị lai. Vì vậy, ‘sợ hãi’ là một tên gọi của các dục.
Kasmā ca, bhikkhave, dukkhanti…pe… rogoti… gaṇḍoti… saṅgoti… paṅkoti kāmānametaṃ adhivacanaṃ?
And why, monks, is 'suffering'... 'sickness'... 'boil'... 'bond'... 'mire' a designation for sensual pleasures?
Này các Tỳ-kheo, vì sao các dục được gọi là ‘khổ’…pe… ‘bệnh’… ‘ung nhọt’… ‘trói buộc’… ‘bùn lầy’?
Kāmarāgarattāyaṃ, bhikkhave, chandarāgavinibaddho diṭṭhadhammikāpi paṅkā na parimuccati, samparāyikāpi paṅkā na parimuccati, tasmā ‘paṅko’ti kāmānametaṃ adhivacana’’nti.
Monks, one who is infatuated with sensual passion, bound by lustful desire, is not freed from the mire in this present life, nor is he freed from the mire in the next life. Therefore, 'mire' is a designation for sensual pleasures."
Này các Tỳ-kheo, kẻ bị ái dục trói buộc, bị tham ái ràng buộc, không thoát khỏi bùn lầy trong hiện tại, cũng không thoát khỏi bùn lầy trong đời vị lai. Vì vậy, ‘bùn lầy’ là một tên gọi của các dục.”
24. ‘‘Chahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu himavantaṃ pabbatarājaṃ padāleyya, ko pana vādo chavāya avijjāya!
24. "Monks, a bhikkhu endowed with six qualities could split open the Himavanta, the king of mountains, what then of paltry ignorance!
24. “Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp này có thể phá tan núi chúa Himavanta, huống chi là vô minh tầm thường!
Katamehi chahi?
With which six?
Sáu pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu samādhissa samāpattikusalo hoti, samādhissa ṭhitikusalo hoti, samādhissa vuṭṭhānakusalo hoti, samādhissa kallitakusalo* hoti, samādhissa gocarakusalo hoti, samādhissa abhinīhārakusalo hoti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is skilled in entering samādhi, skilled in maintaining samādhi, skilled in emerging from samādhi, skilled in the readiness of samādhi, skilled in the range of samādhi, and skilled in directing samādhi.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo thiện xảo trong việc nhập định, thiện xảo trong việc duy trì định, thiện xảo trong việc xuất định, thiện xảo trong sự sẵn sàng của định, thiện xảo trong đối tượng của định, thiện xảo trong việc hướng định.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu himavantaṃ pabbatarājaṃ padāleyya, ko pana vādo chavāya avijjāyā’’ti!
Bhikkhus, a bhikkhu endowed with these six qualities could split open the Himavanta, the king of mountains; what then of wretched ignorance?
Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp này có thể phá tan núi chúa Himavanta, huống chi là vô minh tầm thường!”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
25. ‘‘Chayimāni, bhikkhave, anussatiṭṭhānāni.
25. “Bhikkhus, there are these six grounds for recollection.
25. “Này các Tỳ-kheo, có sáu pháp tùy niệm xứ này.
Katamāni cha?
Which six?
Sáu pháp nào?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako tathāgataṃ anussarati – ‘itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Here, bhikkhus, a noble disciple recollects the Tathāgata: ‘Indeed, that Blessed One is…pe… teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một Thánh đệ tử tùy niệm về Đức Như Lai – ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc…pe… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Yasmiṃ, bhikkhave, samaye ariyasāvako tathāgataṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Bhikkhus, at whatever time a noble disciple recollects the Tathāgata, at that time his mind is not obsessed with lust, not obsessed with hatred, not obsessed with delusion; at that time his mind is straight, gone forth, liberated, risen up from attachment.
Này các Tỳ-kheo, vào lúc Thánh đệ tử tùy niệm về Đức Như Lai, tâm của vị ấy không bị tham ái bao phủ, không bị sân hận bao phủ, không bị si mê bao phủ; vào lúc ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, đã thoát ra, đã giải thoát, đã vươn lên khỏi sự dính mắc.
‘Gedho’ti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment,’ bhikkhus, is a designation for the five cords of sensual pleasure.
‘Dính mắc’ này các Tỳ-kheo, là một tên gọi của năm dục công đức.
Idampi kho, bhikkhave, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visujjhanti.
Bhikkhus, by making this also an object, some beings here become purified in this way.
Này các Tỳ-kheo, chính nhờ lấy điều này làm đối tượng mà một số chúng sinh ở đây được thanh tịnh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako dhammaṃ anussarati – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo…pe… paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple recollects the Dhamma: ‘The Dhamma is well-proclaimed by the Blessed One…pe… to be personally realized by the wise.’
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Thánh đệ tử tùy niệm về Pháp – ‘Pháp do Đức Thế Tôn thuyết giảng khéo léo…pe… được người trí tự mình chứng nghiệm’.
Yasmiṃ, bhikkhave, samaye ariyasāvako dhammaṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Bhikkhus, at whatever time a noble disciple recollects the Dhamma, at that time his mind is not obsessed with lust, not obsessed with hatred, not obsessed with delusion; at that time his mind is straight, gone forth, liberated, risen up from attachment.
Này các Tỳ-kheo, vào lúc Thánh đệ tử tùy niệm về Pháp, tâm của vị ấy không bị tham ái bao phủ, không bị sân hận bao phủ, không bị si mê bao phủ; vào lúc ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, đã thoát ra, đã giải thoát, đã vươn lên khỏi sự dính mắc.
‘Gedho’ti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment,’ bhikkhus, is a designation for the five cords of sensual pleasure.
‘Dính mắc’ này các Tỳ-kheo, là một tên gọi của năm dục công đức.
Idampi kho, bhikkhave, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visujjhanti.
Bhikkhus, by making this also an object, some beings here become purified in this way.
Này các Tỳ-kheo, chính nhờ lấy điều này làm đối tượng mà một số chúng sinh ở đây được thanh tịnh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako saṅghaṃ anussarati – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple recollects the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well…pe… an unsurpassed field of merit for the world.’
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Thánh đệ tử tùy niệm về Tăng – ‘Tăng chúng đệ tử của Đức Thế Tôn đã thực hành đúng đắn…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian’.
Yasmiṃ, bhikkhave, samaye ariyasāvako saṅghaṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Bhikkhus, at whatever time a noble disciple recollects the Saṅgha, at that time his mind is not obsessed with lust, not obsessed with hatred, not obsessed with delusion; at that time his mind is straight, gone forth, liberated, risen up from attachment.
Này các Tỳ-kheo, vào lúc Thánh đệ tử tùy niệm về Tăng, tâm của vị ấy không bị tham ái bao phủ, không bị sân hận bao phủ, không bị si mê bao phủ; vào lúc ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, đã thoát ra, đã giải thoát, đã vươn lên khỏi sự dính mắc.
‘Gedho’ti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment,’ bhikkhus, is a designation for the five cords of sensual pleasure.
‘Dính mắc’ này các Tỳ-kheo, là một tên gọi của năm dục công đức.
Idampi kho, bhikkhave, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visujjhanti.
Bhikkhus, by making this also an object, some beings here become purified in this way.
Này các Tỳ-kheo, chính nhờ lấy điều này làm đối tượng mà một số chúng sinh ở đây được thanh tịnh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako attano sīlāni anussarati akhaṇḍāni…pe… samādhisaṃvattanikāni.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple recollects his own virtues: unblemished…pe… conducive to concentration.
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Thánh đệ tử tùy niệm về giới của mình, không bị phá hoại…pe… đưa đến định.
Yasmiṃ, bhikkhave, samaye ariyasāvako sīlaṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Bhikkhus, at whatever time a noble disciple recollects virtue, at that time his mind is not obsessed with lust, not obsessed with hatred, not obsessed with delusion; at that time his mind is straight, gone forth, liberated, risen up from attachment.
Này các Tỳ-kheo, vào lúc Thánh đệ tử tùy niệm về giới, tâm của vị ấy không bị tham ái bao phủ, không bị sân hận bao phủ, không bị si mê bao phủ; vào lúc ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, đã thoát ra, đã giải thoát, đã vươn lên khỏi sự dính mắc.
‘Gedho’ti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment,’ bhikkhus, is a designation for the five cords of sensual pleasure.
‘Dính mắc’ này các Tỳ-kheo, là một tên gọi của năm dục công đức.
Idampi kho, bhikkhave, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visujjhanti.
Bhikkhus, by making this also an object, some beings here become purified in this way.
Này các Tỳ-kheo, chính nhờ lấy điều này làm đối tượng mà một số chúng sinh ở đây được thanh tịnh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako attano cāgaṃ anussarati – ‘lābhā vata me!
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple recollects his own generosity: ‘Indeed, it is a gain for me!
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Thánh đệ tử tùy niệm về sự bố thí của mình – ‘Thật là lợi ích cho ta!
Suladdhaṃ vata me…pe… yācayogo dānasaṃvibhāgarato’ti.
Indeed, I have gained well…pe… one who is fit to be asked, delighting in giving and sharing.’
Thật là may mắn cho ta…pe… người thích chia sẻ bố thí cho những ai cần’.
Yasmiṃ…pe… evamidhekacce sattā visujjhanti.
At whatever time…pe… some beings here become purified in this way.
Vào lúc ấy…pe… một số chúng sinh ở đây được thanh tịnh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako devatā anussarati – ‘santi devā cātumahārājikā, santi devā tāvatiṃsā, santi devā yāmā, santi devā tusitā, santi devā nimmānaratino, santi devā paranimmitavasavattino, santi devā brahmakāyikā, santi devā tatuttari.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple recollects the devas: ‘There are the devas of the Four Great Kings, there are the Tāvatiṃsa devas, there are the Yāmā devas, there are the Tusita devas, there are the Nimmānaratī devas, there are the Paranimmitavasavattī devas, there are the Brahmakāyika devas, there are devas higher than those.
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Thánh đệ tử tùy niệm về chư Thiên – ‘Có chư Thiên Tứ Đại Thiên Vương, có chư Thiên Đao Lợi, có chư Thiên Dạ Ma, có chư Thiên Đâu Suất, có chư Thiên Hóa Lạc, có chư Thiên Tha Hóa Tự Tại, có chư Thiên Phạm Thiên chúng, có chư Thiên cao hơn thế.
Yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā; mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati.
“With such faith as those devas were endowed, having passed away from here, they reappeared there; such faith also exists in me.”
Với đức tin như thế nào mà chư Thiên ấy sau khi chết ở đây đã tái sinh ở đó; ta cũng có đức tin như thế.
Yathārūpena sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā; mayhampi tathārūpā paññā saṃvijjatī’’’ ti.
“With such virtue… learning… generosity… wisdom as those devas were endowed, having passed away from here, they reappeared there; such wisdom also exists in me.”
Với giới hạnh như thế nào… với sự nghe Pháp như thế nào… với sự bố thí như thế nào… với trí tuệ như thế nào mà chư Thiên ấy sau khi chết ở đây đã tái sinh ở đó; ta cũng có trí tuệ như thế’.”
‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, samaye ariyasāvako attano ca tāsañca devatānaṃ saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
“Monks, at whatever time a noble disciple recollects his own faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, and that of those devas, at that time his mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time his mind is straight, gone forth, freed, risen from attachment.
“Này các Tỳ-kheo, vào lúc Thánh đệ tử tùy niệm về đức tin, giới hạnh, sự nghe Pháp, sự bố thí và trí tuệ của mình và của chư Thiên ấy, tâm của vị ấy không bị tham ái bao phủ, không bị sân hận bao phủ, không bị si mê bao phủ; vào lúc ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, đã thoát ra, đã giải thoát, đã vươn lên khỏi sự dính mắc.
‘Gedho’ti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment’, monks, is a designation for these five strands of sensual pleasure.
‘Dính mắc’ này các Tỳ-kheo, là một tên gọi của năm dục công đức.
Idampi kho, bhikkhave, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visujjhanti.
Indeed, monks, taking this as an object, some beings are thus purified.
Này các Tỳ-kheo, chính nhờ lấy điều này làm đối tượng mà một số chúng sinh ở đây được thanh tịnh.
Imāni kho, bhikkhave, cha anussatiṭṭhānānī’’ti.
These, monks, are the six bases for recollection.”
Này các Tỳ-kheo, đây là sáu pháp tùy niệm xứ.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
26. Tatra kho āyasmā mahākaccāno bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti.
There, indeed, Venerable Mahākaccāna addressed the monks, saying: “Friends, monks.”
26. Khi ấy, Tôn giả Mahākaccāna nói với các Tỳ-kheo – “Thưa các Hiền giả Tỳ-kheo.”
‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa paccassosuṃ.
“Friend,” those monks replied to Venerable Mahākaccāna.
“Thưa Hiền giả,” các Tỳ-kheo ấy đã đáp lời Tôn giả Mahākaccāna.
Āyasmā mahākaccāno etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, āvuso; abbhutaṃ, āvuso!
Venerable Mahākaccāna said this: “It is wonderful, friends; it is amazing, friends!
Tôn giả Mahākaccāna đã nói điều này – “Thật kỳ diệu, thưa Hiền giả; thật hy hữu, thưa Hiền giả!
Yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sambādhe okāsādhigamo anubuddho sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ cha anussatiṭṭhānāni.
To such an extent has the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, understood the attainment of opportunity in confinement for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and displeasure, for the attainment of the path, for the realization of Nibbāna, namely, these six bases for recollection.
Thật vậy, Thế Tôn ấy, bậc Toàn Giác, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác, với trí tuệ biết rõ và thấy rõ, đã thấu hiểu cơ hội đạt được sự giải thoát khỏi chướng ngại cho sự thanh tịnh của chúng sanh, cho sự vượt qua sầu bi, cho sự chấm dứt khổ ưu, cho sự chứng đắc chánh pháp, cho sự chứng ngộ Niết Bàn, đó chính là sáu pháp tùy niệm xứ này.
‘‘Katamāni cha?
“Which six?
“Sáu pháp nào?
Idhāvuso, ariyasāvako tathāgataṃ anussarati – ‘itipi so bhagavā …pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Here, friends, a noble disciple recollects the Tathāgata: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Ở đây, này chư Hiền, một Thánh đệ tử tùy niệm về Đức Như Lai: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán…pe… là Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Yasmiṃ, āvuso, samaye ariyasāvako tathāgataṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Friends, at whatever time a noble disciple recollects the Tathāgata, at that time his mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time his mind is straight, gone forth, freed, risen from attachment.
Này chư Hiền, vào thời điểm Thánh đệ tử tùy niệm về Đức Như Lai, tâm của vị ấy vào lúc đó không bị tham ái chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; tâm của vị ấy vào lúc đó trở nên ngay thẳng, thoát ly, giải thoát, vượt thoát khỏi sự tham đắm.
‘Gedho’ti kho, āvuso, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment’, friends, is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này chư Hiền, ‘tham đắm’ là tên gọi của năm dục lạc.
Sa kho so, āvuso, ariyasāvako sabbaso ākāsasamena cetasā viharati vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena.
Indeed, friends, that noble disciple dwells with a mind like space, vast, exalted, immeasurable, without enmity, without ill-will.
Này chư Hiền, Thánh đệ tử ấy an trú với tâm hoàn toàn như hư không, rộng lớn, vô lượng, vô sân, vô hại.
Idampi kho, āvuso, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visuddhidhammā bhavanti.
Indeed, friends, taking this as an object, some beings become of a nature to be purified.
Này chư Hiền, lấy điều này làm đối tượng, một số chúng sanh ở đây trở thành những người có pháp thanh tịnh như thế.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, ariyasāvako dhammaṃ anussarati – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo…pe… paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti.
“Furthermore, friends, a noble disciple recollects the Dhamma: ‘The Dhamma is well-proclaimed by the Blessed One… to be personally realized by the wise.’
“Hơn nữa, này chư Hiền, một Thánh đệ tử tùy niệm về Giáo Pháp: ‘Giáo Pháp do Đức Thế Tôn thuyết giảng khéo léo…pe… được người trí tự mình chứng ngộ’.
Yasmiṃ, āvuso, samaye ariyasāvako dhammaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Friends, at whatever time a noble disciple recollects the Dhamma, at that time his mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time his mind is straight, gone forth, freed, risen from attachment.
Này chư Hiền, vào thời điểm Thánh đệ tử tùy niệm về Giáo Pháp, tâm của vị ấy vào lúc đó không bị tham ái chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; tâm của vị ấy vào lúc đó trở nên ngay thẳng, thoát ly, giải thoát, vượt thoát khỏi sự tham đắm.
‘Gedho’ti kho, āvuso, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment’, friends, is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này chư Hiền, ‘tham đắm’ là tên gọi của năm dục lạc.
Sa kho so, āvuso, ariyasāvako sabbaso ākāsasamena cetasā viharati vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena.
Indeed, friends, that noble disciple dwells with a mind like space, vast, exalted, immeasurable, without enmity, without ill-will.
Này chư Hiền, Thánh đệ tử ấy an trú với tâm hoàn toàn như hư không, rộng lớn, vô lượng, vô sân, vô hại.
Idampi kho, āvuso, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visuddhidhammā bhavanti.
Indeed, friends, taking this as an object, some beings become of a nature to be purified.
Này chư Hiền, lấy điều này làm đối tượng, một số chúng sanh ở đây trở thành những người có pháp thanh tịnh như thế.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, ariyasāvako saṅghaṃ anussarati – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti.
“Furthermore, friends, a noble disciple recollects the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well… the unsurpassed field of merit for the world.’
“Hơn nữa, này chư Hiền, một Thánh đệ tử tùy niệm về Tăng đoàn: ‘Tăng đoàn đệ tử của Đức Thế Tôn là những bậc thực hành tốt đẹp…pe… là phước điền vô thượng của thế gian’.
Yasmiṃ, āvuso, samaye ariyasāvako saṅghaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Friends, at whatever time a noble disciple recollects the Saṅgha, at that time his mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time his mind is straight, gone forth, freed, risen from attachment.
Này chư Hiền, vào thời điểm Thánh đệ tử tùy niệm về Tăng đoàn, tâm của vị ấy vào lúc đó không bị tham ái chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; tâm của vị ấy vào lúc đó trở nên ngay thẳng, thoát ly, giải thoát, vượt thoát khỏi sự tham đắm.
‘Gedho’ti kho, āvuso, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘Attachment’, friends, is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này chư Hiền, ‘tham đắm’ là tên gọi của năm dục lạc.
Sa kho so, āvuso, ariyasāvako sabbaso ākāsasamena cetasā viharati vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena.
Friends, that noble disciple dwells with a mind like space in every respect, expansive, exalted, immeasurable, without ill-will, without vexation.
Này chư Hiền, Thánh đệ tử ấy an trú với tâm hoàn toàn như hư không, rộng lớn, vô lượng, vô sân, vô hại.
Idampi kho, āvuso, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visuddhidhammā bhavanti.
Friends, by making this also an object, some beings here become purified in nature.
Này chư Hiền, lấy điều này làm đối tượng, một số chúng sanh ở đây trở thành những người có pháp thanh tịnh như thế.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, ariyasāvako attano sīlāni anussarati akhaṇḍāni…pe… samādhisaṃvattanikāni.
Furthermore, friends, a noble disciple recollects their own virtues: unbroken… leading to samādhi.
“Hơn nữa, này chư Hiền, một Thánh đệ tử tùy niệm về giới hạnh của mình, không bị phá hoại…pe… đưa đến định.
Yasmiṃ, āvuso, samaye ariyasāvako attano sīlaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Friends, at the time when a noble disciple recollects their own virtue, at that time their mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time their mind is straight, gone forth, released, risen above attachment.
Này chư Hiền, vào thời điểm Thánh đệ tử tùy niệm về giới hạnh của mình, tâm của vị ấy vào lúc đó không bị tham ái chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; tâm của vị ấy vào lúc đó trở nên ngay thẳng, thoát ly, giải thoát, vượt thoát khỏi sự tham đắm.
‘Gedho’ti kho, āvuso, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
Friends, ‘attachment’ is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này chư Hiền, ‘tham đắm’ là tên gọi của năm dục lạc.
Sa kho so, āvuso, ariyasāvako sabbaso ākāsasamena cetasā viharati vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena.
Friends, that noble disciple dwells with a mind like space in every respect, expansive, exalted, immeasurable, without ill-will, without vexation.
Này chư Hiền, Thánh đệ tử ấy an trú với tâm hoàn toàn như hư không, rộng lớn, vô lượng, vô sân, vô hại.
Idampi kho, āvuso, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visuddhidhammā bhavanti.
Friends, by making this also an object, some beings here become purified in nature.
Này chư Hiền, lấy điều này làm đối tượng, một số chúng sanh ở đây trở thành những người có pháp thanh tịnh như thế.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, ariyasāvako attano cāgaṃ anussarati – ‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me…pe… yācayogo dānasaṃvibhāgarato’ti.
Furthermore, friends, a noble disciple recollects their own generosity: ‘Indeed it is a gain for me, indeed it is well-obtained by me… devoted to giving and sharing with those who ask.’
“Hơn nữa, này chư Hiền, một Thánh đệ tử tùy niệm về sự bố thí của mình: ‘Thật là lợi lộc cho ta, thật là điều tốt đẹp ta đã đạt được…pe… là người thích chia sẻ bố thí cho những ai cần cầu’.
Yasmiṃ, āvuso, samaye ariyasāvako attano cāgaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Friends, at the time when a noble disciple recollects their own generosity, at that time their mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time their mind is straight, gone forth, released, risen above attachment.
Này chư Hiền, vào thời điểm Thánh đệ tử tùy niệm về sự bố thí của mình, tâm của vị ấy vào lúc đó không bị tham ái chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; tâm của vị ấy vào lúc đó trở nên ngay thẳng, thoát ly, giải thoát, vượt thoát khỏi sự tham đắm.
‘Gedho’ti kho, āvuso, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
Friends, ‘attachment’ is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này chư Hiền, ‘tham đắm’ là tên gọi của năm dục lạc.
Sa kho so, āvuso, ariyasāvako sabbaso ākāsasamena cetasā viharati vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena.
Friends, that noble disciple dwells with a mind like space in every respect, expansive, exalted, immeasurable, without ill-will, without vexation.
Này chư Hiền, Thánh đệ tử ấy an trú với tâm hoàn toàn như hư không, rộng lớn, vô lượng, vô sân, vô hại.
Idampi kho, āvuso, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visuddhidhammā bhavanti.
Friends, by making this also an object, some beings here become purified in nature.
Này chư Hiền, lấy điều này làm đối tượng, một số chúng sanh ở đây trở thành những người có pháp thanh tịnh như thế.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, ariyasāvako devatā anussarati – ‘santi devā cātumahārājikā, santi devā…pe… tatuttari.
Furthermore, friends, a noble disciple recollects the devas: ‘There are the devas of the Four Great Kings, there are the devas… and higher still.
“Hơn nữa, này chư Hiền, một Thánh đệ tử tùy niệm về chư thiên: ‘Có chư thiên Tứ Đại Thiên Vương, có chư thiên…pe… cao hơn thế nữa.
Yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā; mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati.
With such faith as those devas were endowed, they passed away from here and reappeared there; such faith is present in me too.
Với niềm tin như thế nào mà chư thiên ấy sau khi chết ở đây đã tái sanh ở đó; ta cũng có niềm tin như thế ấy.
Yathārūpena sīlena…pe… sutena… cāgena… paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā; mayhampi tathārūpā paññā saṃvijjatī’ti.
With such virtue… knowledge… generosity… wisdom as those devas were endowed, they passed away from here and reappeared there; such wisdom is present in me too.’
Với giới hạnh…pe… sự học hỏi… sự bố thí… trí tuệ như thế nào mà chư thiên ấy sau khi chết ở đây đã tái sanh ở đó; ta cũng có trí tuệ như thế ấy’.
Yasmiṃ, āvuso, samaye ariyasāvako attano ca tāsañca devatānaṃ saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, nikkhantaṃ muttaṃ vuṭṭhitaṃ gedhamhā.
Friends, at the time when a noble disciple recollects their own and those devas’ faith, virtue, knowledge, generosity, and wisdom, at that time their mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time their mind is straight, gone forth, released, risen above attachment.
Này chư Hiền, vào thời điểm Thánh đệ tử tùy niệm về niềm tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của mình và của chư thiên ấy, tâm của vị ấy vào lúc đó không bị tham ái chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; tâm của vị ấy vào lúc đó trở nên ngay thẳng, thoát ly, giải thoát, vượt thoát khỏi sự tham đắm.
‘Gedho’ti kho, āvuso, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
Friends, ‘attachment’ is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này chư Hiền, ‘tham đắm’ là tên gọi của năm dục lạc.
Sa kho so, āvuso, ariyasāvako sabbaso ākāsasamena cetasā viharati vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena.
Friends, that noble disciple dwells with a mind like space in every respect, expansive, exalted, immeasurable, without ill-will, without vexation.
Này chư Hiền, Thánh đệ tử ấy an trú với tâm hoàn toàn như hư không, rộng lớn, vô lượng, vô sân, vô hại.
Idampi kho, āvuso, ārammaṇaṃ karitvā evamidhekacce sattā visuddhidhammā bhavanti.
Friends, by making this also an object, some beings here become purified in nature.
Này chư Hiền, lấy điều này làm đối tượng, một số chúng sanh ở đây trở thành những người có pháp thanh tịnh như thế.
‘‘Acchariyaṃ, āvuso; abbhutaṃ, āvuso!
“It is wonderful, friends; it is amazing, friends!
“Thật kỳ diệu thay, này chư Hiền; thật hy hữu thay, này chư Hiền!
Yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sambādhe okāsādhigamo anubuddho sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ cha anussatiṭṭhānānī’’ti.
How the gaining of an opening in a constricted place has been comprehended by that Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and displeasure, for the attainment of the path, for the realization of Nibbāna, namely, these six grounds for recollection.”
Thật vậy, Thế Tôn ấy, bậc Toàn Giác, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác, với trí tuệ biết rõ và thấy rõ, đã thấu hiểu cơ hội đạt được sự giải thoát khỏi chướng ngại cho sự thanh tịnh của chúng sanh, cho sự vượt qua sầu bi, cho sự chấm dứt khổ ưu, cho sự chứng đắc chánh pháp, cho sự chứng ngộ Niết Bàn, đó chính là sáu pháp tùy niệm xứ này.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
27. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then a certain bhikkhu approached the Blessed One, paid homage to him, and sat down to one side.
27. Rồi một Tỳ-khưu khác đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kati nu kho, bhante, samayā manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti?
Seated to one side, that bhikkhu said to the Blessed One: “How many occasions are there, Venerable Sir, for a bhikkhu whose mind is cultivated to approach for an audience?”
Ngồi xuống một bên, Tỳ-khưu ấy bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Đức Thế Tôn, có bao nhiêu thời khắc để một Tỳ-khưu có tâm được tu tập nên đến yết kiến?”
‘‘Chayime, bhikkhu, samayā manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ’’.
“Bhikkhu, there are these six occasions for approaching a bhikkhu who is worthy of esteem.”
“Này các Tỳ-khưu, có sáu thời điểm này để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.”
‘‘Katame cha?
“Which six?
“Sáu điều đó là gì?
Idha, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharāmi kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi.
Here, bhikkhu, when a bhikkhu dwells with a mind beset by sensual lust, overwhelmed by sensual lust, and does not truly understand the escape from sensual lust that has arisen, at that time, a bhikkhu worthy of esteem should be approached and addressed thus: ‘Friend, I dwell with a mind beset by sensual lust, overwhelmed by sensual lust, and I do not truly understand the escape from sensual lust that has arisen.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu sống với tâm bị dục ái (kāmarāga) vây phủ, bị dục ái chi phối, và không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi dục ái đã khởi lên, vào lúc đó, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ nên được đến gặp và được thưa rằng: ‘Thưa Hiền giả, tôi đang sống với tâm bị dục ái vây phủ, bị dục ái chi phối, và tôi không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi dục ái đã khởi lên.
Sādhu vata me, āyasmā, kāmarāgassa pahānāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the abandoning of sensual lust.’
Thật tốt lành thay nếu Tôn giả thuyết pháp cho tôi để từ bỏ dục ái.’
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu kāmarāgassa pahānāya dhammaṃ deseti.
To him, the bhikkhu worthy of esteem teaches the Dhamma for the abandoning of sensual lust.
Khi ấy, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ thuyết pháp cho người ấy để từ bỏ dục ái.
Ayaṃ, bhikkhu, paṭhamo samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhu, is the first occasion for approaching a bhikkhu worthy of esteem.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ nhất để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena, uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharāmi byāpādaparetena, uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi.
“Furthermore, bhikkhu, when a bhikkhu dwells with a mind beset by ill-will, overwhelmed by ill-will, and does not truly understand the escape from ill-will that has arisen, at that time, a bhikkhu worthy of esteem should be approached and addressed thus: ‘Friend, I dwell with a mind beset by ill-will, overwhelmed by ill-will, and I do not truly understand the escape from ill-will that has arisen.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu sống với tâm bị sân hận (byāpāda) vây phủ, bị sân hận chi phối, và không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi sân hận đã khởi lên, vào lúc đó, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ nên được đến gặp và được thưa rằng: ‘Thưa Hiền giả, tôi đang sống với tâm bị sân hận vây phủ, bị sân hận chi phối, và tôi không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi sân hận đã khởi lên.
Sādhu vata me, āyasmā, byāpādassa pahānāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the abandoning of ill-will.’
Thật tốt lành thay nếu Tôn giả thuyết pháp cho tôi để từ bỏ sân hận.’
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu byāpādassa pahānāya dhammaṃ deseti.
To him, the bhikkhu worthy of esteem teaches the Dhamma for the abandoning of ill-will.
Khi ấy, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ thuyết pháp cho người ấy để từ bỏ sân hận.
Ayaṃ, bhikkhu, dutiyo samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhu, is the second occasion for approaching a bhikkhu worthy of esteem.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ hai để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati thinamiddhaparetena, uppannassa ca thinamiddhassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharāmi thinamiddhaparetena, uppannassa ca thinamiddhassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi.
“Furthermore, bhikkhu, when a bhikkhu dwells with a mind beset by sloth and torpor, overwhelmed by sloth and torpor, and does not truly understand the escape from sloth and torpor that has arisen, at that time, a bhikkhu worthy of esteem should be approached and addressed thus: ‘Friend, I dwell with a mind beset by sloth and torpor, overwhelmed by sloth and torpor, and I do not truly understand the escape from sloth and torpor that has arisen.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu sống với tâm bị hôn trầm thụy miên (thīnamiddha) vây phủ, bị hôn trầm thụy miên chi phối, và không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi hôn trầm thụy miên đã khởi lên, vào lúc đó, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ nên được đến gặp và được thưa rằng: ‘Thưa Hiền giả, tôi đang sống với tâm bị hôn trầm thụy miên vây phủ, bị hôn trầm thụy miên chi phối, và tôi không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi hôn trầm thụy miên đã khởi lên.
Sādhu vata me, āyasmā, thinamiddhassa pahānāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the abandoning of sloth and torpor.’
Thật tốt lành thay nếu Tôn giả thuyết pháp cho tôi để từ bỏ hôn trầm thụy miên.’
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu thinamiddhassa pahānāya dhammaṃ deseti.
To him, the bhikkhu worthy of esteem teaches the Dhamma for the abandoning of sloth and torpor.
Khi ấy, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ thuyết pháp cho người ấy để từ bỏ hôn trầm thụy miên.
Ayaṃ, bhikkhu, tatiyo samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhu, is the third occasion for approaching a bhikkhu worthy of esteem.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ ba để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharāmi uddhaccakukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi.
“Furthermore, bhikkhu, when a bhikkhu dwells with a mind beset by restlessness and remorse, overwhelmed by restlessness and remorse, and does not truly understand the escape from restlessness and remorse that has arisen, at that time, a bhikkhu worthy of esteem should be approached and addressed thus: ‘Friend, I dwell with a mind beset by restlessness and remorse, overwhelmed by restlessness and remorse, and I do not truly understand the escape from restlessness and remorse that has arisen.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu sống với tâm bị trạo cử hối hận (uddhaccakukkucca) vây phủ, bị trạo cử hối hận chi phối, và không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi trạo cử hối hận đã khởi lên, vào lúc đó, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ nên được đến gặp và được thưa rằng: ‘Thưa Hiền giả, tôi đang sống với tâm bị trạo cử hối hận vây phủ, bị trạo cử hối hận chi phối, và tôi không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi trạo cử hối hận đã khởi lên.
Sādhu vata me, āyasmā, uddhaccakukkuccassa pahānāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the abandoning of restlessness and remorse.’
Thật tốt lành thay nếu Tôn giả thuyết pháp cho tôi để từ bỏ trạo cử hối hận.’
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu uddhaccakukkuccassa pahānāya dhammaṃ deseti.
To him, the bhikkhu worthy of esteem teaches the Dhamma for the abandoning of restlessness and remorse.
Khi ấy, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ thuyết pháp cho người ấy để từ bỏ trạo cử hối hận.
Ayaṃ, bhikkhu, catuttho samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhu, is the fourth occasion for approaching a bhikkhu worthy of esteem.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ tư để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, āvuso, vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharāmi vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi.
“Furthermore, bhikkhu, when a bhikkhu dwells with a mind beset by doubt, overwhelmed by doubt, and does not truly understand the escape from doubt that has arisen, at that time, a bhikkhu worthy of esteem should be approached and addressed thus: ‘Friend, I dwell with a mind beset by doubt, overwhelmed by doubt, and I do not truly understand the escape from doubt that has arisen.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu sống với tâm bị nghi ngờ (vicikicchā) vây phủ, bị nghi ngờ chi phối, và không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi nghi ngờ đã khởi lên, vào lúc đó, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ nên được đến gặp và được thưa rằng: ‘Thưa Hiền giả, tôi đang sống với tâm bị nghi ngờ vây phủ, bị nghi ngờ chi phối, và tôi không như thật hiểu rõ sự thoát ly khỏi nghi ngờ đã khởi lên.
Sādhu vata me, āyasmā, vicikicchāya pahānāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the abandoning of doubt.’
Thật tốt lành thay nếu Tôn giả thuyết pháp cho tôi để từ bỏ nghi ngờ.’
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu vicikicchāya pahānāya dhammaṃ deseti.
To him, the bhikkhu worthy of esteem teaches the Dhamma for the abandoning of doubt.
Khi ấy, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ thuyết pháp cho người ấy để từ bỏ nghi ngờ.
Ayaṃ, bhikkhu, pañcamo samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhu, is the fifth occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ năm để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu yaṃ nimittaṃ āgamma yaṃ nimittaṃ manasikaroto anantarā āsavānaṃ khayo hoti taṃ nimittaṃ nappajānāti tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, yaṃ nimittaṃ āgamma yaṃ nimittaṃ manasikaroto anantarā āsavānaṃ khayo hoti, taṃ nimittaṃ nappajānāmi.
“Furthermore, bhikkhu, when a bhikkhu does not know the sign, by focusing on which sign, the destruction of the āsavas occurs without delay, at that time, the bhikkhu who cultivates the mind should be approached and addressed thus: ‘Friend, I do not know the sign, by focusing on which sign, the destruction of the āsavas occurs without delay.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu không hiểu rõ tướng (nimitta) nào mà nương vào đó, tác ý đến tướng nào mà do đó các lậu hoặc (āsava) được diệt trừ không gián đoạn, vào lúc đó, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ nên được đến gặp và được thưa rằng: ‘Thưa Hiền giả, tôi không hiểu rõ tướng nào mà nương vào đó, tác ý đến tướng nào mà do đó các lậu hoặc được diệt trừ không gián đoạn.
Sādhu vata me, āyasmā, āsavānaṃ khayāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good, venerable sir, if you would teach me the Dhamma for the destruction of the āsavas.’
Thật tốt lành thay nếu Tôn giả thuyết pháp cho tôi để diệt trừ các lậu hoặc.’
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu āsavānaṃ khayāya dhammaṃ deseti.
To him, the bhikkhu who cultivates the mind teaches the Dhamma for the destruction of the āsavas.
Khi ấy, vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ thuyết pháp cho người ấy để diệt trừ các lậu hoặc.
Ayaṃ, bhikkhu, chaṭṭho samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhu, is the sixth occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ sáu để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
Ime kho, bhikkhu, cha samayā manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
These, bhikkhu, are the six occasions to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.”
Này các Tỳ-khưu, đây là sáu thời điểm để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
28. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye.
28. On one occasion, many elder bhikkhus were dwelling in Bārāṇasī, at Isipatana in Migadāya.
28. Một thời, nhiều Tỳ-khưu trưởng lão đang trú tại Isipatana, Migadāya, gần Bārāṇasī.
Atha kho tesaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘ko nu kho, āvuso, samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti?
Then, after their meal, having returned from their alms round, as those elder bhikkhus were sitting together in the circular hall, this discussion arose among them: “Friends, what indeed is the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience?”
Rồi, sau khi thọ trai và trở về từ việc khất thực, các vị Tỳ-khưu trưởng lão ấy tụ họp và ngồi lại trong giảng đường tròn, một cuộc đàm luận đã khởi lên giữa các vị ấy: “Này các Hiền giả, thời điểm nào là thích hợp để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ?”
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pāde pakkhāletvā nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
When this was said, a certain bhikkhu said to the elder bhikkhus: “Friends, when a bhikkhu who cultivates the mind, having returned from his alms round after the meal, has washed his feet and is sitting, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him, that is the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.”
Khi được nói như vậy, một Tỳ-khưu đã nói với các Tỳ-khưu trưởng lão ấy rằng: “Này các Hiền giả, khi nào một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ, sau khi thọ trai và trở về từ việc khất thực, đã rửa chân, ngồi kiết già, giữ thân thẳng, và an trú chánh niệm trước mặt, đó là thời điểm thích hợp để đến gặp vị Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.”
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
When this was said, another bhikkhu said to that bhikkhu: “Friends, that is not the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Khi được nói như vậy, một Tỳ-khưu khác đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: “Này Hiền giả, đó không phải là thời điểm thích hợp để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.
Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pāde pakkhāletvā nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, cārittakilamathopissa tasmiṃ samaye appaṭippassaddho hoti, bhattakilamathopissa tasmiṃ samaye appaṭippassaddho hoti.
Friends, when a bhikkhu who cultivates the mind, having returned from his alms round after the meal, has washed his feet and is sitting, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him, at that time, the fatigue from his wandering is not yet allayed, and the fatigue from his meal is also not yet allayed.
Này Hiền giả, khi nào một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ, sau khi thọ trai và trở về từ việc khất thực, đã rửa chân, ngồi kiết già, giữ thân thẳng, và an trú chánh niệm trước mặt, vào lúc đó, sự mệt mỏi do đi khất thực của vị ấy vẫn chưa được lắng dịu, sự mệt mỏi do dùng bữa của vị ấy cũng chưa được lắng dịu.
Tasmā so asamayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
Therefore, that is not the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Do đó, đó không phải là thời điểm thích hợp để đến gặp một Tỳ-khưu đáng được tâm hoan hỷ.”
Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito vihārapacchāyāyaṃ nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
Friends, when a bhikkhu who cultivates the mind, having risen from seclusion in the evening, is sitting in the shade behind the monastery, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him, that is the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.”
"Này chư hiền, khi một Tỳ-khưu tu tập tâm (manobhāvanīya) vào buổi chiều, sau khi ra khỏi sự độc cư, ngồi trong bóng râm phía sau tinh xá, kiết già, giữ thân ngay thẳng, an trú niệm trước mặt, thì đó là thời điểm thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm."
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
When this was said, another bhikkhu said to that bhikkhu: “Friends, that is not the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Khi được nói vậy, một Tỳ-khưu khác nói với vị Tỳ-khưu ấy: "Này chư hiền, đó không phải là thời điểm thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm.
Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito vihārapacchāyāyaṃ nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, yadevassa divā samādhinimittaṃ manasikataṃ hoti tadevassa tasmiṃ samaye samudācarati.
Friends, when a bhikkhu who cultivates the mind, having risen from seclusion in the evening, is sitting in the shade behind the monastery, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him, whatever meditation object he attended to during the day, that very object recurs to him at that time.
Này chư hiền, khi một Tỳ-khưu tu tập tâm vào buổi chiều, sau khi ra khỏi sự độc cư, ngồi trong bóng râm phía sau tinh xá, kiết già, giữ thân ngay thẳng, an trú niệm trước mặt, thì lúc đó, đề mục định (samādhinimitta) mà vị ấy đã tác ý ban ngày sẽ khởi lên cho vị ấy.
Tasmā so asamayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
Therefore, that is not the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Do đó, đó không phải là thời điểm thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm.
Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
Friends, when a bhikkhu who cultivates the mind, having risen in the last watch of the night, is sitting, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him, that is the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.”
Này chư hiền, khi một Tỳ-khưu tu tập tâm vào buổi rạng đông, sau khi thức dậy, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, an trú niệm trước mặt, thì đó là thời điểm thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm."
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
When this was said, another bhikkhu said to that bhikkhu: “Friends, that is not the occasion to approach a bhikkhu who cultivates the mind for an audience.
Khi được nói vậy, một Tỳ-khưu khác nói với vị Tỳ-khưu ấy: "Này chư hiền, đó không phải là thời điểm thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm.
Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, ojaṭṭhāyissa tasmiṃ samaye kāyo hoti phāsussa hoti buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ.
Friends, at the time when a bhikkhu devoted to mental development rises early in the morning, sits down, having folded his legs crosswise, straightened his body, and established mindfulness in front of him, at that time his body is sustained by vigor, and it is conducive for him to apply the Buddha’s teaching to his mind.
Này chư hiền, khi một Tỳ-khưu tu tập tâm vào buổi rạng đông, sau khi thức dậy, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, an trú niệm trước mặt, thì lúc đó thân của vị ấy đang tràn đầy sinh lực (ojaṭṭhāyī), và vị ấy cảm thấy thoải mái để tác ý giáo pháp của chư Phật.
Tasmā so asamayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
Therefore, that is not the proper time to approach a bhikkhu devoted to mental development for an audience.”
Do đó, đó không phải là thời điểm thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm."
‘‘Katame cha?
“Which six?
"Sáu điều nào?
Idha, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharāmi kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi.
Here, bhikkhus, at the time when a bhikkhu dwells with his mind overcome by sensual desire, obsessed by sensual desire, and does not understand as it actually is the escape from sensual desire that has arisen, at that time a bhikkhu devoted to mental development should be approached and addressed thus: ‘Friends, I dwell with my mind overcome by sensual desire, obsessed by sensual desire, and I do not understand as it actually is the escape from sensual desire that has arisen.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống với tâm bị dục ái chi phối, bị dục ái xâm chiếm, và không như thật biết được sự thoát ly khỏi dục ái đã khởi lên, thì lúc đó nên đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm và nói với vị ấy như sau: 'Này hiền giả, tôi đang sống với tâm bị dục ái chi phối, bị dục ái xâm chiếm, và tôi không như thật biết được sự thoát ly khỏi dục ái đã khởi lên.
Sādhu vata me āyasmā kāmarāgassa pahānāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the abandoning of sensual desire.’
Xin hiền giả hãy thuyết pháp cho tôi để từ bỏ dục ái.'
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu kāmarāgassa pahānāya dhammaṃ deseti.
Then the bhikkhu devoted to mental development teaches him the Dhamma for the abandoning of sensual desire.
Vị Tỳ-khưu tu tập tâm sẽ thuyết pháp cho vị ấy để từ bỏ dục ái.
Ayaṃ, bhikkhu, paṭhamo samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhus, is the first proper time to approach a bhikkhu devoted to mental development for an audience.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ nhất thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati…pe… thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati… uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati… vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati… yaṃ nimittaṃ āgamma yaṃ nimittaṃ manasikaroto anantarā āsavānaṃ khayo hoti, taṃ nimittaṃ na jānāti na passati, tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, yaṃ nimittaṃ āgamma yaṃ nimittaṃ manasikaroto anantarā āsavānaṃ khayo hoti taṃ nimittaṃ na jānāmi na passāmi.
“Again, bhikkhus, at the time when a bhikkhu dwells with his mind overcome by ill will…pe… dwells with his mind overcome by sloth and torpor… dwells with his mind overcome by restlessness and remorse… dwells with his mind overcome by doubt… when he does not know or see the sign by which, attending to that sign, the destruction of the āsavas immediately follows, at that time a bhikkhu devoted to mental development should be approached and addressed thus: ‘Friends, I do not know or see the sign by which, attending to that sign, the destruction of the āsavas immediately follows.
"Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống với tâm bị sân hận chi phối... (văn tắt)... sống với tâm bị hôn trầm thụy miên chi phối... sống với tâm bị trạo cử hối hận chi phối... sống với tâm bị hoài nghi chi phối... hoặc khi một Tỳ-khưu không biết, không thấy đề mục mà nhờ tác ý đề mục ấy các lậu hoặc sẽ được diệt tận ngay lập tức, thì lúc đó nên đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm và nói với vị ấy như sau: 'Này hiền giả, tôi không biết, không thấy đề mục mà nhờ tác ý đề mục ấy các lậu hoặc sẽ được diệt tận ngay lập tức.
Sādhu vata me āyasmā āsavānaṃ khayāya dhammaṃ desetū’ti.
It would be good if the venerable one would teach me the Dhamma for the destruction of the āsavas.’
Xin hiền giả hãy thuyết pháp cho tôi để diệt tận các lậu hoặc.'
Tassa manobhāvanīyo bhikkhu āsavānaṃ khayāya dhammaṃ deseti.
Then the bhikkhu devoted to mental development teaches him the Dhamma for the destruction of the āsavas.
Vị Tỳ-khưu tu tập tâm sẽ thuyết pháp cho vị ấy để diệt tận các lậu hoặc.
Ayaṃ, bhikkhu, chaṭṭho samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
This, bhikkhus, is the sixth proper time to approach a bhikkhu devoted to mental development for an audience.
Này các Tỳ-khưu, đây là thời điểm thứ sáu thích hợp để đến thăm vị Tỳ-khưu tu tập tâm.
29. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti?
29. Then the Blessed One addressed Venerable Udāyī: “How many bases for recollection are there, Udāyī?”
29. Rồi Đức Thế Tôn gọi Tôn giả Udāyī và hỏi: "Này Udāyī, có bao nhiêu niệm xứ (anussatiṭṭhāna)?"
Evaṃ vutte āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
When this was said, Venerable Udāyī remained silent.
Khi được nói vậy, Tôn giả Udāyī im lặng.
Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti?
A second time the Blessed One addressed Venerable Udāyī: “How many bases for recollection are there, Udāyī?”
Lần thứ hai, Đức Thế Tôn lại gọi Tôn giả Udāyī và hỏi: "Này Udāyī, có bao nhiêu niệm xứ?"
Dutiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
A second time Venerable Udāyī remained silent.
Lần thứ hai, Tôn giả Udāyī lại im lặng.
Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti?
A third time the Blessed One addressed Venerable Udāyī: “How many bases for recollection are there, Udāyī?”
Lần thứ ba, Đức Thế Tôn lại gọi Tôn giả Udāyī và hỏi: "Này Udāyī, có bao nhiêu niệm xứ?"
Tatiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
A third time Venerable Udāyī remained silent.
Lần thứ ba, Tôn giả Udāyī lại im lặng.
Atha kho āyasmā ānando āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso udāyi, āmantesī’’ti.
Then Venerable Ānanda said to Venerable Udāyī: “The Teacher is addressing you, friend Udāyī.”
Rồi Tôn giả Ānanda nói với Tôn giả Udāyī: "Này hiền giả Udāyī, Bậc Đạo Sư đang gọi hiền giả đấy."
‘‘Suṇomahaṃ, āvuso ānanda, bhagavato.
“I hear, friend Ānanda, the Blessed One.
"Này hiền giả Ānanda, tôi đang lắng nghe Đức Thế Tôn.
Idha, bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati – seyyathidaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe….
Here, venerable sir, a bhikkhu recollects his manifold past abodes—that is, one birth, two births…pe….
Ở đây, bạch Thế Tôn, một Tỳ-khưu nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau – như một đời, hai đời... (văn tắt)...
Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
Thus, he recollects his manifold past abodes with their aspects and details.
Như vậy, vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau với đầy đủ chi tiết và đặc điểm.
Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhāna’’nti.
This, venerable sir, is a base for recollection.”
Bạch Thế Tôn, đây là một niệm xứ."
‘‘Pañca, bhante, anussatiṭṭhānāni.
“There are five bases for recollection, venerable sir.
"Bạch Thế Tôn, có năm niệm xứ.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm điều nào?
Idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, venerable sir, a monk, quite secluded from sensual pleasures… having attained and remained in the third jhāna.
Ở đây, bạch Thế Tôn, một Tỳ-khưu ly dục, ly bất thiện pháp... (văn tắt)... chứng và trú Tứ thiền.
Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.
This, venerable sir, is a basis for recollection, thus developed, thus frequently practiced, that conduces to a pleasant abiding in this very life.
Bạch Thế Tôn, niệm xứ này, khi được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ đưa đến sự an trú hạnh phúc ngay trong hiện tại.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divā saññaṃ adhiṭṭhāti, yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā; iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti.
“Furthermore, venerable sir, a monk attends to the perception of light, he fixes his mind on the perception of day, as it is by day so by night, as it is by night so by day; thus, with an open and unclouded mind, he develops a mind full of radiance.
"Lại nữa, bạch Thế Tôn, một Tỳ-khưu tác ý tưởng ánh sáng, an trú tưởng ban ngày; ban đêm cũng như ban ngày, ban ngày cũng như ban đêm; như vậy, với tâm rộng mở, không bị che chướng, vị ấy tu tập tâm có ánh sáng.
Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati.
This, venerable sir, is a basis for recollection, thus developed, thus frequently practiced, that conduces to the acquisition of knowledge and vision.
Bạch Thế Tôn, niệm xứ này, khi được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ đưa đến sự thành tựu tri kiến.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru* aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti.
“Furthermore, venerable sir, a monk reviews this very body, from the soles of the feet upwards, from the top of the hair downwards, enclosed by skin, full of various kinds of impurity – ‘There are in this body: hairs of the head, hairs of the body, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone-marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, mesentery, stomach, feces, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, joint-fluid, urine.’
"Lại nữa, bạch Thế Tôn, một Tỳ-khưu quán xét thân này, từ lòng bàn chân trở lên, từ ngọn tóc trở xuống, bị da bao bọc, đầy những thứ bất tịnh khác nhau: 'Trong thân này có tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, dạ dày, phân, mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ lỏng, nước bọt, nước mũi, nước khớp, nước tiểu.'"
Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ kāmarāgappahānāya saṃvattati.
This, venerable sir, is a basis for recollection, thus developed, thus frequently practiced, that conduces to the abandonment of sensual passion.
Bạch Thế Tôn, nền tảng niệm này, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự đoạn trừ dục ái.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ* ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajātaṃ.
“Furthermore, venerable sir, a monk might see a body cast away in a charnel ground, one day dead, two days dead, or three days dead, bloated, discolored, and festering.
“Lại nữa, bạch Thế Tôn, một Tỳ-kheo thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma, đã chết một ngày, hai ngày, hay ba ngày, sình chướng, xanh xám, thối rữa.
So imameva kāyaṃ evaṃ* upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’’’ti* .
He then applies this to his own body: ‘This body of mine is also of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy quán tưởng thân mình như vậy: ‘Thân này cũng có bản chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi tình trạng như vậy.’
‘‘Seyyathāpi vā pana* passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ siṅgālehi* vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ.
“Or again, he might see a body cast away in a charnel ground, being devoured by crows, or being devoured by hawks, or being devoured by vultures, or being devoured by dogs, or being devoured by jackals, or being devoured by various kinds of small creatures.
Hoặc vị ấy thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma, đang bị quạ ăn, diều hâu ăn, kên kên ăn, chó ăn, chó rừng ăn, hoặc bị các loài côn trùng khác nhau ăn.
So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’’’ti.
He then applies this to his own body: ‘This body of mine is also of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy quán tưởng thân mình như vậy: ‘Thân này cũng có bản chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi tình trạng như vậy.’
‘‘Seyyathāpi vā pana passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimmaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ.
“Or again, he might see a body cast away in a charnel ground, a skeleton with flesh and blood, held together by sinews…pe… a skeleton without flesh but smeared with blood, held together by sinews… a skeleton without flesh and blood, held together by sinews.
Hoặc vị ấy thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma là một bộ xương còn dính thịt và máu, còn gân cốt liên kết…pe… là một bộ xương không còn thịt nhưng dính máu, còn gân cốt liên kết… là một bộ xương không còn thịt và máu, còn gân cốt liên kết.
Aṭṭhikāni apagatasambandhāni disāvidisāvikkhittāni* , aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ* aññena* phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhikaṇṭakaṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantakaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ* , aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇappaṭibhāgāni* aṭṭhikāni puñjakitāni* terovassikāni aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni.
Or bones scattered in all directions—a hand-bone here, a foot-bone there, a shin-bone here, a thigh-bone there, a hip-bone here, a rib-bone here, a backbone here, a shoulder-bone here, a neck-bone here, a jaw-bone here, a tooth-bone here, a skull-bone here; or bones white, resembling a conch-shell; or bones piled up, more than a year old; or bones decayed and crumbled to dust.
Các xương đã rời rạc, vương vãi khắp các phương hướng, xương tay ở một nơi, xương chân ở một nơi, xương ống chân ở một nơi, xương đùi ở một nơi, xương hông ở một nơi, xương sườn ở một nơi, xương sống ở một nơi, xương vai ở một nơi, xương cổ ở một nơi, xương hàm ở một nơi, xương răng ở một nơi, sọ đầu ở một nơi; các xương trắng như màu vỏ ốc; các xương chất đống đã qua một năm; các xương đã mục nát thành bột.
So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.
He then applies this to his own body: ‘This body of mine is also of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy quán tưởng thân mình như vậy: ‘Thân này cũng có bản chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi tình trạng như vậy.’
Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ asmimānasamugghātāya saṃvattati.
This, venerable sir, is a basis for recollection, thus developed, thus frequently practiced, that conduces to the uprooting of the conceit ‘I am’.
Bạch Thế Tôn, nền tảng niệm này, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự nhổ bỏ ngã mạn (asmimāna).
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, venerable sir, a monk, with the abandoning of pleasure…pe… having attained and remained in the fourth jhāna.
“Lại nữa, bạch Thế Tôn, một Tỳ-kheo với sự đoạn trừ lạc…pe… chứng và an trú Tứ thiền.
Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ anekadhātupaṭivedhāya saṃvattati.
Venerable Sir, this recollection-foundation, thus developed, thus cultivated, leads to the penetration of many elements.
Bạch Thế Tôn, nền tảng niệm này, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự thấu triệt nhiều giới.
Imāni kho, bhante, pañca anussatiṭṭhānānī’’ti.
Indeed, Venerable Sir, these are the five recollection-foundations.”
Bạch Thế Tôn, đây là năm nền tảng niệm.”
‘‘Sādhu, sādhu, ānanda!
“Good, good, Ānanda!
“Lành thay, lành thay, Ānanda!
Tena hi tvaṃ, ānanda, idampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi.
Therefore, Ānanda, you should bear in mind this sixth recollection-foundation as well.
Vậy thì, Ānanda, con hãy ghi nhớ nền tảng niệm thứ sáu này nữa.
Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamati satova tiṭṭhati satova nisīdati satova seyyaṃ kappeti satova kammaṃ adhiṭṭhāti.
Here, Ānanda, a bhikkhu advances mindfully, retreats mindfully, stands mindfully, sits mindfully, lies down mindfully, and undertakes tasks mindfully.
Ở đây, Ānanda, Tỳ-kheo đi tới có niệm, đi lui có niệm, đứng có niệm, ngồi có niệm, nằm có niệm, thực hiện công việc có niệm.
Idaṃ, ānanda, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ satisampajaññāya saṃvattatī’’ti.
This recollection-foundation, Ānanda, thus developed, thus cultivated, leads to mindfulness and clear comprehension.”
Này Ānanda, nền tảng niệm này, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến chánh niệm và tỉnh giác (satisampajañña).”
Navamaṃ.
The Ninth.
Pháp thứ chín.
30. ‘‘Chayimāni, bhikkhave, anuttariyāni.
“Monks, there are these six unsurpassables.
30. “Này các Tỳ-kheo, có sáu điều vô thượng này.
Katamāni cha?
Which six?
Sáu điều nào?
Dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ, anussatānuttariyanti.
The unsurpassable of sight, the unsurpassable of hearing, the unsurpassable of gain, the unsurpassable of training, the unsurpassable of service, and the unsurpassable of recollection.
Vô thượng về thấy (dassanānuttariyaṃ), vô thượng về nghe (savanānuttariyaṃ), vô thượng về lợi lộc (lābhānuttariyaṃ), vô thượng về học tập (sikkhānuttariyaṃ), vô thượng về phụng sự (pāricariyānuttariyaṃ), vô thượng về niệm (anussatānuttariyaṃ).”
‘‘Katamañca, bhikkhave, dassanānuttariyaṃ?
“And what, monks, is the unsurpassable of sight?
“Và này các Tỳ-kheo, thế nào là vô thượng về thấy?
Idha, bhikkhave, ekacco hatthiratanampi dassanāya gacchati, assaratanampi dassanāya gacchati, maṇiratanampi dassanāya gacchati, uccāvacaṃ vā pana dassanāya gacchati, samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā micchādiṭṭhikaṃ micchāpaṭipannaṃ dassanāya gacchati.
Here, monks, some go to see a jewel-elephant, or to see a jewel-horse, or to see a jewel-gem, or they go to see various other things, or they go to see an ascetic or brahmin of wrong view and wrong practice.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có người đi xem voi báu, đi xem ngựa báu, đi xem ngọc báu, hoặc đi xem những thứ cao thấp khác nhau, hoặc đi xem một Sa-môn hay Bà-la-môn có tà kiến, hành tà hạnh.
Atthetaṃ, bhikkhave, dassanaṃ; netaṃ natthīti vadāmi.
That sight, monks, exists; I do not say it does not exist.
Này các Tỳ-kheo, sự thấy ấy có, Ta không nói là không có.
Tañca kho etaṃ, bhikkhave, dassanaṃ hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
But that sight, monks, is inferior, vulgar, ordinary, ignoble, and unbeneficial; it does not lead to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, full awakening, or Nibbāna.
Nhưng này các Tỳ-kheo, sự thấy ấy là hạ liệt, thô thiển, phàm phu, không thánh thiện, không liên hệ đến lợi ích, không dẫn đến nhàm chán, không dẫn đến ly tham, không dẫn đến đoạn diệt, không dẫn đến an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Yo ca kho, bhikkhave, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā dassanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno, etadānuttariyaṃ, bhikkhave, dassanānaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ* samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya* ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā dassanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno.
But when, monks, one goes to see the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a firm conviction, with profound confidence—this, monks, is the unsurpassable of sights, for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the right path, for the realization of Nibbāna, namely, when one goes to see the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a firm conviction, with profound confidence.
Còn này các Tỳ-kheo, ai đi xem một vị Như Lai hoặc một đệ tử của Như Lai với niềm tin vững chắc, tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự tuyệt đối, với tâm thanh tịnh tuyệt đối, thì đó là vô thượng về thấy, này các Tỳ-kheo, vì sự thanh tịnh của chúng sanh, vì sự vượt qua sầu bi, vì sự diệt trừ khổ ưu, vì sự thành tựu chánh pháp, vì sự chứng ngộ Nibbāna, tức là đi xem một vị Như Lai hoặc một đệ tử của Như Lai với niềm tin vững chắc, tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự tuyệt đối, với tâm thanh tịnh tuyệt đối.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, dassanānuttariyaṃ.
This, monks, is called the unsurpassable of sight.
Này các Tỳ-kheo, điều này được gọi là vô thượng về thấy.
Iti dassanānuttariyaṃ.
Thus, the unsurpassable of sight.
Như vậy là vô thượng về thấy.
‘‘Savanānuttariyañca kathaṃ hoti?
“And how is the unsurpassable of hearing?
“Và vô thượng về nghe là như thế nào?
Idha, bhikkhave, ekacco bherisaddampi* savanāya gacchati, vīṇāsaddampi savanāya gacchati, gītasaddampi savanāya gacchati, uccāvacaṃ vā pana savanāya gacchati, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā micchādiṭṭhikassa micchāpaṭipannassa dhammassavanāya gacchati.
Here, monks, some go to hear the sound of a drum, or to hear the sound of a lute, or to hear the sound of singing, or they go to hear various other sounds, or they go to hear the Dhamma of an ascetic or brahmin of wrong view and wrong practice.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có người đi nghe tiếng trống, đi nghe tiếng đàn, đi nghe tiếng hát, hoặc đi nghe những âm thanh cao thấp khác nhau, hoặc đi nghe pháp của một Sa-môn hay Bà-la-môn có tà kiến, hành tà hạnh.
Atthetaṃ, bhikkhave, savanaṃ; netaṃ natthīti vadāmi.
That hearing, monks, exists; I do not say it does not exist.
Này các Tỳ-kheo, sự nghe ấy có, Ta không nói là không có.
Tañca kho etaṃ, bhikkhave, savanaṃ hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
But that hearing, monks, is inferior, vulgar, ordinary, ignoble, and unbeneficial; it does not lead to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, full awakening, or Nibbāna.
Nhưng này các Tỳ-kheo, sự nghe ấy là hạ liệt, thô thiển, phàm phu, không thánh thiện, không liên hệ đến lợi ích, không dẫn đến nhàm chán, không dẫn đến ly tham, không dẫn đến đoạn diệt, không dẫn đến an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Yo ca kho, bhikkhave, tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammassavanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno, etadānuttariyaṃ, bhikkhave, savanānaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammassavanāya gacchati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno.
But when, monks, one goes to hear the Dhamma of the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a firm conviction, with profound confidence—this, monks, is the unsurpassable of hearings, for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the right path, for the realization of Nibbāna, namely, when one goes to hear the Dhamma of the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a firm conviction, with profound confidence.
Còn này các Tỳ-kheo, ai đi nghe pháp của một vị Như Lai hoặc một đệ tử của Như Lai với niềm tin vững chắc, tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự tuyệt đối, với tâm thanh tịnh tuyệt đối, thì đó là vô thượng về nghe, này các Tỳ-kheo, vì sự thanh tịnh của chúng sanh, vì sự vượt qua sầu bi, vì sự diệt trừ khổ ưu, vì sự thành tựu chánh pháp, vì sự chứng ngộ Nibbāna, tức là đi nghe pháp của một vị Như Lai hoặc một đệ tử của Như Lai với niềm tin vững chắc, tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự tuyệt đối, với tâm thanh tịnh tuyệt đối.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, savanānuttariyaṃ.
This, monks, is called the unsurpassable of hearing.
Này các Tỳ-kheo, điều này được gọi là vô thượng về nghe.
Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ.
Thus, the unsurpassable of sight, the unsurpassable of hearing.
Như vậy là vô thượng về thấy, vô thượng về nghe.
‘‘Lābhānuttariyañca kathaṃ hoti?
“And how is the unsurpassable of gain?
“Và vô thượng về lợi lộc là như thế nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puttalābhampi labhati, dāralābhampi labhati, dhanalābhampi labhati, uccāvacaṃ vā pana lābhaṃ labhati, samaṇe vā brāhmaṇe vā micchādiṭṭhike micchāpaṭipanne saddhaṃ paṭilabhati.
Here, bhikkhus, some person obtains gain of children, obtains gain of wives, obtains gain of wealth, or obtains various kinds of gains, or obtains faith in ascetics or brahmins who hold wrong views and practice wrongly.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người được lợi về con cái, được lợi về vợ, được lợi về tài sản, hoặc được các loại lợi lộc khác nhau; có được đức tin vào các Sa-môn, Bà-la-môn có tà kiến, hành tà hạnh.
Attheso, bhikkhave, lābho; neso natthīti vadāmi.
This gain, bhikkhus, exists; I do not say that it does not exist.
Này các Tỳ-khưu, có sự được lợi này; Ta không nói rằng nó không có.
So ca kho eso, bhikkhave, lābho hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
But this gain, bhikkhus, is inferior, vulgar, ordinary, ignoble, and unbeneficial; it does not lead to disenchantment, dispassion, cessation, tranquility, direct knowledge, full enlightenment, or Nibbāna.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, sự được lợi ấy là thấp kém, thô tục, thuộc phàm phu, không thánh thiện, không mang lại lợi ích, không dẫn đến sự nhàm chán, không dẫn đến ly tham, không dẫn đến đoạn diệt, không dẫn đến an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Yo ca kho, bhikkhave, tathāgate vā tathāgatasāvake vā saddhaṃ paṭilabhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno, etadānuttariyaṃ, bhikkhave, lābhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgate vā tathāgatasāvake vā saddhaṃ paṭilabhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno.
But when, bhikkhus, one obtains faith in the Tathāgata or in a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a conclusive state, and with profound confidence—this, bhikkhus, is the supreme gain for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the right path, for the realization of Nibbāna; namely, to obtain faith in the Tathāgata or in a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a conclusive state, and with profound confidence.
Còn này các Tỳ-khưu, ai có được đức tin vào Như Lai hoặc vào các đệ tử của Như Lai, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh, thì đây là sự được lợi tối thượng, này các Tỳ-khưu, vì sự thanh tịnh của chúng sinh, vì sự vượt qua sầu bi, vì sự diệt trừ khổ ưu, vì sự thành tựu Chánh trí, vì sự chứng ngộ Nibbāna, đó là việc có được đức tin vào Như Lai hoặc vào các đệ tử của Như Lai, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, lābhānuttariyaṃ.
This, bhikkhus, is called the supreme gain.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự được lợi tối thượng (Lābhānuttariya).
Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ.
Thus, the supremacy of sight, the supremacy of hearing, the supremacy of gain.
Như vậy là sự thấy tối thượng (Dassanānuttariya), sự nghe tối thượng (Savanānuttariya), sự được lợi tối thượng (Lābhānuttariya).
‘‘Sikkhānuttariyañca kathaṃ hoti?
“And how is the supremacy of training?
‘‘Và sự học tập tối thượng (Sikkhānuttariya) là như thế nào?
Idha, bhikkhave, ekacco hatthismimpi sikkhati, assasmimpi sikkhati, rathasmimpi sikkhati, dhanusmimpi sikkhati, tharusmimpi sikkhati, uccāvacaṃ vā pana sikkhati, samaṇassa vā brāhmaṇassa vā micchādiṭṭhikassa micchāpaṭipannassa* sikkhati.
Here, bhikkhus, some person trains in elephants, trains in horses, trains in chariots, trains in archery, trains in swordsmanship, or trains in various things, or trains under an ascetic or brahmin who holds wrong views and practices wrongly.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người học về voi, học về ngựa, học về xe, học về cung, học về kiếm, hoặc học các loại kỹ năng khác nhau; học từ các Sa-môn hoặc Bà-la-môn có tà kiến, hành tà hạnh.
Atthesā, bhikkhave, sikkhā; nesā natthīti vadāmi.
This training, bhikkhus, exists; I do not say that it does not exist.
Này các Tỳ-khưu, có sự học tập này; Ta không nói rằng nó không có.
Sā ca kho esā, bhikkhave, sikkhā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
But this training, bhikkhus, is inferior, vulgar, ordinary, ignoble, and unbeneficial; it does not lead to disenchantment, dispassion, cessation, tranquility, direct knowledge, full enlightenment, or Nibbāna.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, sự học tập ấy là thấp kém, thô tục, thuộc phàm phu, không thánh thiện, không mang lại lợi ích, không dẫn đến sự nhàm chán, không dẫn đến ly tham, không dẫn đến đoạn diệt, không dẫn đến an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Yo ca kho, bhikkhave, tathāgatappavedite dhammavinaye adhisīlampi sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipaññampi sikkhati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno, etadānuttariyaṃ, bhikkhave, sikkhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgatappavedite dhammavinaye adhisīlampi sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipaññampi sikkhati, niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno.
But when, bhikkhus, one trains in higher virtue, trains in higher mind, trains in higher wisdom in the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a conclusive state, and with profound confidence—this, bhikkhus, is the supreme training for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the right path, for the realization of Nibbāna; namely, to train in higher virtue, to train in higher mind, to train in higher wisdom in the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a conclusive state, and with profound confidence.
Còn này các Tỳ-khưu, ai học tập về giới học (adhisīla), tâm học (adhicitta), tuệ học (adhipaññā) trong Pháp và Luật đã được Như Lai công bố, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh, thì đây là sự học tập tối thượng, này các Tỳ-khưu, vì sự thanh tịnh của chúng sinh, vì sự vượt qua sầu bi, vì sự diệt trừ khổ ưu, vì sự thành tựu Chánh trí, vì sự chứng ngộ Nibbāna, đó là việc học tập về giới học, tâm học, tuệ học trong Pháp và Luật đã được Như Lai công bố, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, sikkhānuttariyaṃ.
This, bhikkhus, is called the supremacy of training.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự học tập tối thượng (Sikkhānuttariya).
Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ.
Thus, the supremacy of sight, the supremacy of hearing, the supremacy of gain, the supremacy of training.
Như vậy là sự thấy tối thượng, sự nghe tối thượng, sự được lợi tối thượng, sự học tập tối thượng.
‘‘Pāricariyānuttariyañca kathaṃ hoti?
“And how is the supremacy of attendance?
‘‘Và sự phụng sự tối thượng (Pāricariyānuttariya) là như thế nào?
Idha, bhikkhave, ekacco khattiyampi paricarati, brāhmaṇampi paricarati, gahapatimpi paricarati, uccāvacaṃ vā pana paricarati, samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā micchādiṭṭhikaṃ micchāpaṭipannaṃ paricarati.
Here, bhikkhus, some person attends upon a khattiya, attends upon a brahmin, attends upon a householder, or attends upon various people, or attends upon an ascetic or brahmin who holds wrong views and practices wrongly.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người phụng sự vua chúa (khattiya), phụng sự Bà-la-môn, phụng sự gia chủ, hoặc phụng sự các loại người khác nhau; phụng sự các Sa-môn hoặc Bà-la-môn có tà kiến, hành tà hạnh.
Atthesā, bhikkhave, pāricariyā; nesā natthīti vadāmi.
This attendance, bhikkhus, exists; I do not say that it does not exist.
Này các Tỳ-khưu, có sự phụng sự này; Ta không nói rằng nó không có.
Sā ca kho esā, bhikkhave, pāricariyā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā, na nibbidāya…pe… na nibbānāya saṃvattati.
But this attendance, bhikkhus, is inferior, vulgar, ordinary, ignoble, and unbeneficial; it does not lead to disenchantment…pe… or to Nibbāna.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, sự phụng sự ấy là thấp kém, thô tục, thuộc phàm phu, không thánh thiện, không mang lại lợi ích, không dẫn đến sự nhàm chán… không dẫn đến Nibbāna.
Yo ca kho, bhikkhave, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā paricarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno, etadānuttariyaṃ, bhikkhave, pāricariyānaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā paricarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno.
But when, bhikkhus, one attends upon the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a conclusive state, and with profound confidence—this, bhikkhus, is the supreme attendance for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the right path, for the realization of Nibbāna; namely, to attend upon the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established affection, having reached a conclusive state, and with profound confidence.
Còn này các Tỳ-khưu, ai phụng sự Như Lai hoặc các đệ tử của Như Lai, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh, thì đây là sự phụng sự tối thượng, này các Tỳ-khưu, vì sự thanh tịnh của chúng sinh, vì sự vượt qua sầu bi, vì sự diệt trừ khổ ưu, vì sự thành tựu Chánh trí, vì sự chứng ngộ Nibbāna, đó là việc phụng sự Như Lai hoặc các đệ tử của Như Lai, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, pāricariyānuttariyaṃ.
This, bhikkhus, is called the supremacy of attendance.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự phụng sự tối thượng (Pāricariyānuttariya).
Iti dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ.
Thus, there is the unsurpassed vision, the unsurpassed hearing, the unsurpassed gain, the unsurpassed training, the unsurpassed service.
Như vậy là sự thấy tối thượng, sự nghe tối thượng, sự được lợi tối thượng, sự học tập tối thượng, sự phụng sự tối thượng.
‘‘Anussatānuttariyañca kathaṃ hoti?
“And how, bhikkhus, is there the unsurpassed recollection?
‘‘Và sự tùy niệm tối thượng (Anussatānuttariya) là như thế nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puttalābhampi anussarati, dāralābhampi anussarati, dhanalābhampi anussarati, uccāvacaṃ vā pana lābhaṃ anussarati, samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā micchādiṭṭhikaṃ micchāpaṭipannaṃ anussarati.
Here, bhikkhus, someone recollects the gain of children, recollects the gain of a spouse, recollects the gain of wealth, or recollects various kinds of gain, or recollects a recluse or brahmin of wrong view and wrong practice.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người tùy niệm về sự được lợi về con cái, tùy niệm về sự được lợi về vợ, tùy niệm về sự được lợi về tài sản, hoặc tùy niệm về các loại lợi lộc khác nhau; tùy niệm về các Sa-môn hoặc Bà-la-môn có tà kiến, hành tà hạnh.
Atthesā, bhikkhave, anussati; nesā natthīti vadāmi.
Bhikkhus, there is such recollection; I do not say that it does not exist.
Này các Tỳ-khưu, có sự tùy niệm này; Ta không nói rằng nó không có.
Sā ca kho esā, bhikkhave, anussati hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
But that recollection, bhikkhus, is inferior, vulgar, belonging to the ordinary person, ignoble, not conducive to welfare, not conducive to disenchantment, not to dispassion, not to cessation, not to peace, not to direct knowledge, not to full enlightenment, not to Nibbāna.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, sự tùy niệm ấy là thấp kém, thô tục, thuộc phàm phu, không thánh thiện, không mang lại lợi ích, không dẫn đến sự nhàm chán, không dẫn đến ly tham, không dẫn đến đoạn diệt, không dẫn đến an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Yo ca kho, bhikkhave, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā anussarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno, etadānuttariyaṃ, bhikkhave, anussatīnaṃ sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā anussarati niviṭṭhasaddho niviṭṭhapemo ekantagato abhippasanno.
But when, bhikkhus, one recollects the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established love, firmly committed, and profoundly confident—this, bhikkhus, is the unsurpassed among recollections, for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and displeasure, for the attainment of the right path, for the realization of Nibbāna; namely, when one recollects the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, with established faith, established love, firmly committed, and profoundly confident.
Còn này các Tỳ-khưu, ai tùy niệm về Như Lai hoặc các đệ tử của Như Lai, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh, thì đây là sự tùy niệm tối thượng, này các Tỳ-khưu, vì sự thanh tịnh của chúng sinh, vì sự vượt qua sầu bi, vì sự diệt trừ khổ ưu, vì sự thành tựu Chánh trí, vì sự chứng ngộ Nibbāna, đó là việc tùy niệm về Như Lai hoặc các đệ tử của Như Lai, với đức tin vững chắc, với tình yêu vững chắc, đã đạt đến sự kiên định, hoàn toàn thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, anussatānuttariyaṃ.
This, bhikkhus, is called the unsurpassed recollection.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự tùy niệm tối thượng (Anussatānuttariya).
Imāni kho, bhikkhave, cha anuttariyānī’’ti.
These, bhikkhus, are the six unsurpassed things.”
Này các Tỳ-khưu, đây là sáu sự tối thượng.”