‘‘Chahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
“Bhikkhus, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.
“Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường, đáng được nghinh đón, đáng được cúng dường đặc biệt, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng của đời.
Katamehi chahi* ?
With which six?
Thế nào là sáu pháp đó?
Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.
Here, bhikkhus, a bhikkhu, having seen a form with the eye, is neither pleased nor displeased, but dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, Tỳ-kheo thấy sắc bằng mắt, không vui cũng không buồn, trú xả, có niệm, có tỉnh giác.
Sotena saddaṃ sutvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.
Having heard a sound with the ear, he is neither pleased nor displeased, but dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending.
Nghe tiếng bằng tai, không vui cũng không buồn, trú xả, có niệm, có tỉnh giác.
Ghānena gandhaṃ ghāyitvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.
Having smelled an odor with the nose, he is neither pleased nor displeased, but dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending.
Ngửi hương bằng mũi, không vui cũng không buồn, trú xả, có niệm, có tỉnh giác.
Jivhāya rasaṃ sāyitvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.
Having tasted a flavor with the tongue, he is neither pleased nor displeased, but dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending.
Nếm vị bằng lưỡi, không vui cũng không buồn, trú xả, có niệm, có tỉnh giác.
Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.
Having felt a tangible with the body, he is neither pleased nor displeased, but dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending.
Xúc chạm xúc bằng thân, không vui cũng không buồn, trú xả, có niệm, có tỉnh giác.
Manasā dhammaṃ viññā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.
Having cognized a mental phenomenon with the mind, he is neither pleased nor displeased, but dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending.
Biết pháp bằng ý, không vui cũng không buồn, trú xả, có niệm, có tỉnh giác.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Bhikkhus, a bhikkhu endowed with these six qualities is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.”
Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp này thì đáng được cúng dường, đáng được nghinh đón, đáng được cúng dường đặc biệt, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng của đời.”
2. ‘‘Chahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
2. “Bhikkhus, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings… an unsurpassed field of merit for the world.
2. “Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của đời.
Katamehi chahi* ?
With which six?
Thế nào là sáu pháp đó?
Idha, bhikkhave, bhikkhu anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati* parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu experiences various kinds of supernormal power: having been one, he becomes many; having been many, he becomes one; he appears and vanishes; he goes unimpeded through walls, through ramparts, through mountains, as if through space; he dives into and emerges from the earth as if in water; he walks on water without sinking as if on earth; he travels through the air cross-legged, like a winged bird; he touches and strokes the moon and sun, so mighty and powerful; he exercises mastery with his body even as far as the Brahmā world.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, Tỳ-kheo chứng đạt nhiều loại thần thông: Một thân hiện ra nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân; hiện hình, ẩn hình; đi xuyên tường, xuyên thành, xuyên núi như đi trên hư không; lặn và trồi lên khỏi đất như trong nước; đi trên nước không chìm như đi trên đất; bay trên hư không kiết già như chim; với bàn tay chạm và xoa mặt trăng mặt trời, những vật có đại thần lực, đại oai đức như vậy; và có thể điều khiển thân đến Phạm thiên giới.
‘‘Parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti.
“He comprehends with his mind the minds of other beings, other persons.
Với tâm của mình, biết được tâm của các loài hữu tình, các cá nhân khác.
Sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ…pe… sadosaṃ vā cittaṃ… vītadosaṃ vā cittaṃ… samohaṃ vā cittaṃ… vītamohaṃ vā cittaṃ… saṃkhittaṃ vā cittaṃ… vikkhittaṃ vā cittaṃ… mahaggataṃ vā cittaṃ… amahaggataṃ vā cittaṃ… sauttaraṃ vā cittaṃ… anuttaraṃ vā cittaṃ… samāhitaṃ vā cittaṃ… asamāhitaṃ vā cittaṃ… vimuttaṃ vā cittaṃ… avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti.
He understands a mind with lust as ‘a mind with lust,’ and a mind without lust as ‘a mind without lust’; a mind with hatred as ‘a mind with hatred,’ and a mind without hatred as ‘a mind without hatred’; a mind with delusion as ‘a mind with delusion,’ and a mind without delusion as ‘a mind without delusion’; a constricted mind as ‘a constricted mind,’ and a scattered mind as ‘a scattered mind’; an exalted mind as ‘an exalted mind,’ and an unexalted mind as ‘an unexalted mind’; a surpassable mind as ‘a surpassable mind,’ and an unsurpassable mind as ‘an unsurpassable mind’; a concentrated mind as ‘a concentrated mind,’ and an unconcentrated mind as ‘an unconcentrated mind’; a liberated mind as ‘a liberated mind,’ and an unliberated mind as ‘an unliberated mind.’
Biết tâm có tham là tâm có tham, biết tâm không tham là tâm không tham…pe… biết tâm có sân là tâm có sân… tâm không sân là tâm không sân… tâm có si là tâm có si… tâm không si là tâm không si… tâm co rút là tâm co rút… tâm tán loạn là tâm tán loạn… tâm quảng đại là tâm quảng đại… tâm không quảng đại là tâm không quảng đại… tâm hữu thượng là tâm hữu thượng… tâm vô thượng là tâm vô thượng… tâm định tĩnh là tâm định tĩnh… tâm không định tĩnh là tâm không định tĩnh… tâm giải thoát là tâm giải thoát… tâm không giải thoát là tâm không giải thoát.
‘‘Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā.
"With the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and being reborn, inferior and superior, beautiful and ugly, in good destinations and bad destinations, understanding beings according to their kamma: ‘Indeed, these beings, endowed with misconduct of body, misconduct of speech, misconduct of mind, revilers of the noble ones, holding wrong view, undertaking kamma based on wrong view, upon the dissolution of the body, after death, are reborn in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
Với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt nhân loại, thấy các loài hữu tình chết và sinh, hạ liệt và cao sang, xấu đẹp, khổ và sướng, biết rõ các loài hữu tình tùy theo nghiệp của họ: “Thật vậy, những chúng sinh này đầy đủ ác hạnh về thân, ác hạnh về lời nói, ác hạnh về ý nghĩ, phỉ báng các bậc Thánh, có tà kiến, chấp giữ nghiệp tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, sinh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti.
Or these beings, endowed with good conduct of body, good conduct of speech, good conduct of mind, not revilers of the noble ones, holding right view, undertaking kamma based on right view, upon the dissolution of the body, after death, are reborn in a good destination, a heavenly world.’
Còn những chúng sinh này đầy đủ thiện hạnh về thân, thiện hạnh về lời nói, thiện hạnh về ý nghĩ, không phỉ báng các bậc Thánh, có chánh kiến, chấp giữ nghiệp chánh kiến, sau khi thân hoại mạng chung, sinh vào cõi lành, thiên giới.”
Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and being reborn, inferior and superior, beautiful and ugly, in good destinations and bad destinations, understanding beings according to their kamma.
Như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt nhân loại, thấy các loài hữu tình chết và sinh, hạ liệt và cao sang, xấu đẹp, khổ và sướng, biết rõ các loài hữu tình tùy theo nghiệp của họ.
3. ‘‘Chahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
3. “Monks, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world.
3. “Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của đời.
Katamehi chahi?
Which six?
Thế nào là sáu pháp đó?
Saddhindriyena, vīriyindriyena, satindriyena, samādhindriyena, paññindriyena, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
The faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, the faculty of wisdom, and through the destruction of the asavas, he enters and abides in the stainless liberation of mind and liberation through wisdom, having realized it for himself with direct knowledge in this very life.
Với tín căn, với tinh tấn căn, với niệm căn, với định căn, với tuệ căn, và do sự đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú vào giải thoát tâm và giải thoát tuệ vô lậu.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these six qualities is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of donations, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.”
Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp này thì đáng được cúng dường, đáng được nghinh đón, đáng được cúng dường đặc biệt, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng của đời.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Kinh thứ ba.
4. ‘‘Chahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
4. “Monks, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world.
4. “Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của đời.
Katamehi chahi?
Which six?
Thế nào là sáu pháp đó?
Saddhābalena, vīriyabalena, satibalena, samādhibalena, paññābalena, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
The power of faith, the power of energy, the power of mindfulness, the power of concentration, the power of wisdom, and through the destruction of the asavas, he enters and abides in the stainless liberation of mind and liberation through wisdom, having realized it for himself with direct knowledge in this very life.
Với tín lực, với tinh tấn lực, với niệm lực, với định lực, với tuệ lực, và do sự đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú vào giải thoát tâm và giải thoát tuệ vô lậu.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these six qualities is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world.”
Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đầy đủ sáu pháp này thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của đời.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Kinh thứ tư.
‘‘Katamehi chahi?
Which six?
Thế nào là sáu chi phần đó?
Idha, bhikkhave, rañño bhadro assājānīyo khamo hoti rūpānaṃ, khamo saddānaṃ, khamo gandhānaṃ, khamo rasānaṃ, khamo phoṭṭhabbānaṃ, vaṇṇasampanno ca hoti.
Here, monks, a king’s excellent thoroughbred horse is tolerant of sights, tolerant of sounds, tolerant of smells, tolerant of tastes, tolerant of tactile sensations, and is endowed with beauty.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, con ngựa thuần chủng tốt của vua có khả năng chịu đựng sắc, có khả năng chịu đựng tiếng, có khả năng chịu đựng mùi, có khả năng chịu đựng vị, có khả năng chịu đựng xúc, và nó cũng có vẻ đẹp.
Imehi kho, bhikkhave, chahi aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.
Monks, a king’s excellent thoroughbred horse, endowed with these six factors, is worthy of a king, fit for a king, and is reckoned as a king’s asset.
Này các Tỳ-kheo, con ngựa thuần chủng tốt của vua, đầy đủ sáu yếu tố này, xứng đáng với vua, là tài sản của vua, và được xem là một phần của vua.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
“In the same way, monks, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Katamehi chahi?
Which six?
Sáu pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti rūpānaṃ, khamo saddānaṃ, khamo gandhānaṃ, khamo rasānaṃ, khamo phoṭṭhabbānaṃ, khamo dhammānaṃ.
Here, monks, a bhikkhu is tolerant of sights, tolerant of sounds, tolerant of smells, tolerant of tastes, tolerant of tactile sensations, and tolerant of mental phenomena.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một Tỳ-kheo có khả năng chịu đựng sắc, có khả năng chịu đựng tiếng, có khả năng chịu đựng mùi, có khả năng chịu đựng vị, có khả năng chịu đựng xúc, có khả năng chịu đựng pháp.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these six qualities is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world.”
Này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ sáu pháp này thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
6. ‘‘Chahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.
6. “Monks, a king’s excellent thoroughbred horse, endowed with six factors, is worthy of a king, fit for a king, and is reckoned as a king’s asset.
“Này các Tỳ-kheo, con ngựa thuần chủng tốt của vua, đầy đủ sáu yếu tố thì xứng đáng với vua, là tài sản của vua, và được xem là một phần của vua.
Katamehi chahi?
Which six?
Sáu yếu tố nào?
Idha, bhikkhave, rañño bhadro assājānīyo khamo hoti rūpānaṃ, khamo saddānaṃ, khamo gandhānaṃ, khamo rasānaṃ, khamo phoṭṭhabbānaṃ, balasampanno ca hoti.
Here, bhikkhus, a king's excellent thoroughbred horse is tolerant of forms, tolerant of sounds, tolerant of odours, tolerant of tastes, tolerant of tactile sensations, and is endowed with strength.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, con ngựa thuần chủng tốt của vua có khả năng chịu đựng sắc, có khả năng chịu đựng tiếng, có khả năng chịu đựng mùi, có khả năng chịu đựng vị, có khả năng chịu đựng xúc, và nó cũng có sức mạnh.
Imehi kho, bhikkhave, chahi aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.
Endowed with these six factors, bhikkhus, a king's excellent thoroughbred horse is worthy of a king, a king's possession; it is reckoned as a king's asset.
Này các Tỳ-kheo, con ngựa thuần chủng tốt của vua, đầy đủ sáu yếu tố này, xứng đáng với vua, là tài sản của vua, và được xem là một phần của vua.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
"Even so, bhikkhus, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings... an unsurpassed field of merit for the world.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Katamehi chahi?
Which six?
Sáu pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti rūpānaṃ …pe… khamo dhammānaṃ.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is tolerant of forms... tolerant of mental phenomena.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một Tỳ-kheo có khả năng chịu đựng sắc…pe… có khả năng chịu đựng pháp.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Endowed with these six qualities, bhikkhus, a bhikkhu is worthy of offerings... an unsurpassed field of merit for the world."
Này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ sáu pháp này thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
7. ‘‘Chahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.
7. "Endowed with six factors, bhikkhus, a king's excellent thoroughbred horse is worthy of a king, a king's possession; it is reckoned as a king's asset.
“Này các Tỳ-kheo, con ngựa thuần chủng tốt của vua, đầy đủ sáu yếu tố thì xứng đáng với vua, là tài sản của vua, và được xem là một phần của vua.
Katamehi chahi?
Which six?
Sáu yếu tố nào?
Idha, bhikkhave, rañño bhadro assājānīyo khamo hoti rūpānaṃ, khamo saddānaṃ, khamo gandhānaṃ, khamo rasānaṃ, khamo phoṭṭhabbānaṃ, javasampanno ca hoti.
Here, bhikkhus, a king's excellent thoroughbred horse is tolerant of forms, tolerant of sounds, tolerant of odours, tolerant of tastes, tolerant of tactile sensations, and is endowed with swiftness.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, con ngựa thuần chủng tốt của vua có khả năng chịu đựng sắc, có khả năng chịu đựng tiếng, có khả năng chịu đựng mùi, có khả năng chịu đựng vị, có khả năng chịu đựng xúc, và nó cũng có tốc độ.
Imehi kho, bhikkhave, chahi aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.
Endowed with these six factors, bhikkhus, a king's excellent thoroughbred horse is worthy of a king, a king's possession; it is reckoned as a king's asset.
Này các Tỳ-kheo, con ngựa thuần chủng tốt của vua, đầy đủ sáu yếu tố này, xứng đáng với vua, là tài sản của vua, và được xem là một phần của vua.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
"Even so, bhikkhus, a bhikkhu endowed with six qualities is worthy of offerings... an unsurpassed field of merit for the world.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ sáu pháp thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Katamehi chahi?
Which six?
Sáu pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti rūpānaṃ…pe… khamo dhammānaṃ.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is tolerant of forms... tolerant of mental phenomena.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một Tỳ-kheo có khả năng chịu đựng sắc…pe… có khả năng chịu đựng pháp.
Imehi kho, bhikkhave, chahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Endowed with these six qualities, bhikkhus, a bhikkhu is worthy of offerings... an unsurpassed field of merit for the world."
Này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ sáu pháp này thì đáng được cúng dường…pe… là ruộng phước vô thượng của thế gian.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
8.* ‘‘Chayimāni, bhikkhave, anuttariyāni.
8. "There are, bhikkhus, these six unsurpassed things.
“Này các Tỳ-kheo, có sáu điều vô thượng này.
Katamāni cha?
Which six?
Sáu điều nào?
Dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ, anussatānuttariyaṃ – imāni kho, bhikkhave, cha anuttariyānī’’ti.
The unsurpassed in seeing, the unsurpassed in hearing, the unsurpassed in gain, the unsurpassed in training, the unsurpassed in service, the unsurpassed in recollection—these, bhikkhus, are the six unsurpassed things."
Vô thượng về thấy (Dassanānuttariya), vô thượng về nghe (Savanānuttariya), vô thượng về lợi đắc (Lābhānuttariya), vô thượng về học (Sikkhānuttariya), vô thượng về phụng sự (Pāricariyānuttariya), vô thượng về niệm (Anussatānuttariya) – Này các Tỳ-kheo, đây là sáu điều vô thượng.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
9.* ‘‘Chayimāni, bhikkhave, anussatiṭṭhānāni.
9. "There are, bhikkhus, these six bases for recollection.
“Này các Tỳ-kheo, có sáu cảnh niệm này.
Katamāni cha?
Which six?
Sáu cảnh nào?
Buddhānussati, dhammānussati, saṅghānussati, sīlānussati, cāgānussati, devatānussati – imāni kho, bhikkhave, cha anussatiṭṭhānānī’’ti.
Recollection of the Buddha, recollection of the Dhamma, recollection of the Saṅgha, recollection of morality, recollection of generosity, recollection of devas—these, bhikkhus, are the six bases for recollection."
Niệm Phật (Buddhānussati), niệm Pháp (Dhammānussati), niệm Tăng (Saṅghānussati), niệm Giới (Sīlānussati), niệm Thí (Cāgānussati), niệm chư Thiên (Devatānussati) – Này các Tỳ-kheo, đây là sáu cảnh niệm.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
10. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
10. At one time the Blessed One was dwelling among the Sakyans in Kapilavatthu, at the Nigrodha Park.
Một thời, Thế Tôn trú giữa dân Sākya, tại Nigrodhārāma, Kapilavatthu.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Mahānāma Sākya đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno, kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yo so, bhante, ariyasāvako āgataphalo viññātasāsano, so katamena vihārena bahulaṃ viharatī’’ti?
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One: "Bhante, by what dwelling does that noble disciple, who has attained the fruit and understood the teaching, mostly dwell?"
Ngồi xuống một bên, Mahānāma Sākya bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, vị Thánh đệ tử đã chứng đạt quả vị, đã thấu hiểu Giáo pháp, thường an trú với pháp an trú nào?”
‘‘Yo so, mahānāma, ariyasāvako āgataphalo viññātasāsano, so iminā vihārena bahulaṃ viharati.
"Mahānāma, that noble disciple who has attained the fruit and understood the teaching mostly dwells by this dwelling.
“Này Mahānāma, vị Thánh đệ tử đã chứng đạt quả vị, đã thấu hiểu Giáo pháp, thường an trú với pháp an trú này.
* Idha, mahānāma, ariyasāvako tathāgataṃ anussarati – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Here, Mahānāma, a noble disciple recollects the Tathāgata: 'Indeed, that Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Enlightened, endowed with knowledge and conduct, Fortunate, Knower of the world, unsurpassed trainer of persons to be tamed, Teacher of devas and humans, Buddha, Blessed One.'
Này Mahānāma, ở đây, vị Thánh đệ tử niệm về Như Lai: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, bậc am hiểu thế gian, bậc Vô Thượng điều ngự trượng phu, bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, bậc Phật, bậc Thế Tôn’.
Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako tathāgataṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti tathāgataṃ ārabbha.
Mahānāma, at whatever time a noble disciple recollects the Tathāgata, at that time his mind is not obsessed by lust, not obsessed by hatred, not obsessed by delusion; at that time his mind is straight, focused on the Tathāgata.
Này Mahānāma, vào lúc vị Thánh đệ tử niệm về Như Lai, khi ấy tâm của vị ấy không bị tham luyến chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; khi ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, hướng về Như Lai.
Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ.
For a noble disciple whose mind is straight, Mahānāma, gains the meaning, gains the Dhamma, gains joy associated with the Dhamma.
Này Mahānāma, với tâm ngay thẳng, vị Thánh đệ tử đạt được sự an lạc về mục đích, đạt được sự an lạc về Pháp, đạt được niềm hoan hỷ liên quan đến Pháp.
Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.
For one who is gladdened, rapture arises; for one whose mind is enraptured, the body becomes tranquil; one whose body is tranquil experiences happiness; for one who is happy, the mind becomes concentrated.
Khi hoan hỷ, hỷ sanh; khi có tâm hoan hỷ, thân được khinh an; khi thân khinh an, cảm thọ lạc; khi có lạc, tâm được định tĩnh.
Ayaṃ vuccati, mahānāma – ‘ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, sabyāpajjāya pajāya abyāpajjo viharati, dhammasotaṃ samāpanno buddhānussatiṃ bhāveti’’’.
This, Mahānāma, is called: ‘The noble disciple dwells having attained equanimity among a populace that is uneven, dwells without affliction among a populace that is afflicted, and having entered the stream of Dhamma, develops recollection of the Buddha.’
Này Mahānāma, đây được gọi là: ‘Vị Thánh đệ tử an trú trong sự bình thản giữa chúng sanh đang bất an, an trú không phiền não giữa chúng sanh đang phiền não, đã nhập vào dòng Pháp, tu tập niệm Phật’.”
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, ariyasāvako dhammaṃ anussarati – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti.
“Furthermore, Mahānāma, a noble disciple recollects the Dhamma: ‘The Dhamma is well-proclaimed by the Blessed One, directly visible, immediate, inviting one to come and see, onward-leading, to be personally realized by the wise.’
“Lại nữa, này Mahānāma, vị Thánh đệ tử niệm về Pháp: ‘Pháp do Đức Thế Tôn thuyết giảng khéo léo, thiết thực hiện tại, không có thời gian, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí tự mình chứng nghiệm’.
Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako dhammaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti dhammaṃ ārabbha.
At whatever time, Mahānāma, a noble disciple recollects the Dhamma, at that time their mind is not overcome by lust, nor overcome by hatred, nor overcome by delusion; at that time their mind is straight, focused on the Dhamma.
Này Mahānāma, vào lúc vị Thánh đệ tử niệm về Pháp, khi ấy tâm của vị ấy không bị tham luyến chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; khi ấy, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, hướng về Pháp.
Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhita pāmojjaṃ.
For a noble disciple whose mind is straight, Mahānāma, they gain a sense of meaning, they gain a sense of Dhamma, they gain delight connected with the Dhamma.
Này Mahānāma, với tâm ngay thẳng, vị Thánh đệ tử đạt được sự an lạc về mục đích, đạt được sự an lạc về Pháp, đạt được niềm hoan hỷ liên quan đến Pháp.
Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.
For one who is gladdened, rapture arises; for one whose mind is enraptured, the body becomes tranquil; one whose body is tranquil experiences happiness; for one who is happy, the mind becomes concentrated.
Khi hoan hỷ, hỷ sanh; khi có tâm hoan hỷ, thân được khinh an; khi thân khinh an, cảm thọ lạc; khi có lạc, tâm được định tĩnh.
Ayaṃ vuccati, mahānāma – ‘ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, sabyāpajjāya pajāya abyāpajjo viharati, dhammasotaṃ samāpanno dhammānussatiṃ bhāveti’’’.
This, Mahānāma, is called: ‘The noble disciple dwells having attained equanimity among a populace that is uneven, dwells without affliction among a populace that is afflicted, and having entered the stream of Dhamma, develops recollection of the Dhamma.’
Này Mahānāma, đây được gọi là: ‘Vị Thánh đệ tử an trú trong sự bình thản giữa chúng sanh đang bất an, an trú không phiền não giữa chúng sanh đang phiền não, đã nhập vào dòng Pháp, tu tập niệm Pháp’.”
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, ariyasāvako saṅghaṃ anussarati – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti.
“Furthermore, Mahānāma, a noble disciple recollects the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well, practicing directly, practicing insightfully, practicing dutifully; that is, the four pairs of men, the eight individual noble ones — this Saṅgha of the Blessed One’s disciples is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.’
“Lại nữa, này Mahānāma, một đệ tử cao quý quán niệm về Tăng đoàn như sau: ‘Tăng đoàn đệ tử của Thế Tôn là những bậc hành trì đúng đắn, là những bậc hành trì ngay thẳng, là những bậc hành trì theo Chánh pháp, là những bậc hành trì xứng đáng; tức là bốn đôi tám bậc Thánh nhân, Tăng đoàn đệ tử của Thế Tôn là những bậc đáng được cúng dường, đáng được tiếp đón, đáng được dâng lễ vật, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng của thế gian.’
Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako saṅghaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti saṅghaṃ ārabbha.
At whatever time, Mahānāma, a noble disciple recollects the Saṅgha, at that time their mind is not overcome by lust, nor overcome by hatred, nor overcome by delusion; at that time their mind is straight, focused on the Saṅgha.
Này Mahānāma, vào lúc đệ tử cao quý quán niệm về Tăng đoàn, tâm của vị ấy không bị tham lam chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; vào lúc đó, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, hướng về Tăng đoàn.
Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ.
For a noble disciple whose mind is straight, Mahānāma, they gain a sense of meaning, they gain a sense of Dhamma, they gain delight connected with the Dhamma.
Này Mahānāma, với tâm ngay thẳng, đệ tử cao quý đạt được sự hiểu biết về ý nghĩa, đạt được sự hiểu biết về Pháp, đạt được niềm hỷ lạc gắn liền với Pháp.
Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.
For one who is gladdened, rapture arises; for one whose mind is enraptured, the body becomes tranquil; one whose body is tranquil experiences happiness; for one who is happy, the mind becomes concentrated.
Khi tâm hoan hỷ, niềm vui phát sinh; khi tâm tràn đầy niềm vui, thân thể trở nên an tịnh; khi thân thể an tịnh, vị ấy cảm nhận được lạc thọ; khi có lạc thọ, tâm được định tĩnh.
Ayaṃ vuccati, mahānāma – ‘ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, sabyāpajjāya pajāya abyāpajjo viharati, dhammasotaṃ samāpanno saṅghānussatiṃ bhāveti’’’.
This, Mahānāma, is called: ‘The noble disciple dwells having attained equanimity among a populace that is uneven, dwells without affliction among a populace that is afflicted, and having entered the stream of Dhamma, develops recollection of the Saṅgha.’
Này Mahānāma, điều này được gọi là: ‘Đệ tử cao quý sống trong sự hòa hợp giữa một thế hệ bất hòa, sống không bị ác ý giữa một thế hệ đầy ác ý, đã nhập vào dòng Pháp, tu tập Tăng tùy niệm.’”
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, ariyasāvako attano sīlāni anussarati akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni.
“Furthermore, Mahānāma, a noble disciple recollects their own virtues: unbroken, untorn, unspotted, unblemished, liberating, praised by the wise, untainted, conducive to concentration.
“Lại nữa, này Mahānāma, một đệ tử cao quý quán niệm về giới đức của mình: không sứt mẻ, không lỗ hổng, không tì vết, không ô uế, tự do, được người trí khen ngợi, không bị chấp thủ, đưa đến định tĩnh.
Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako sīlaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti sīlaṃ ārabbha.
At whatever time, Mahānāma, a noble disciple recollects virtue, at that time their mind is not overcome by lust, nor overcome by hatred, nor overcome by delusion; at that time their mind is straight, focused on virtue.
Này Mahānāma, vào lúc đệ tử cao quý quán niệm về giới đức, tâm của vị ấy không bị tham lam chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; vào lúc đó, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, hướng về giới đức.
Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ.
For a noble disciple whose mind is straight, Mahānāma, they gain a sense of meaning, they gain a sense of Dhamma, they gain delight connected with the Dhamma.
Này Mahānāma, với tâm ngay thẳng, đệ tử cao quý đạt được sự hiểu biết về ý nghĩa, đạt được sự hiểu biết về Pháp, đạt được niềm hỷ lạc gắn liền với Pháp.
Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.
For one who is gladdened, rapture arises; for one whose mind is enraptured, the body becomes tranquil; one whose body is tranquil experiences happiness; for one who is happy, the mind becomes concentrated.
Khi tâm hoan hỷ, niềm vui phát sinh; khi tâm tràn đầy niềm vui, thân thể trở nên an tịnh; khi thân thể an tịnh, vị ấy cảm nhận được lạc thọ; khi có lạc thọ, tâm được định tĩnh.
Ayaṃ vuccati, mahānāma – ‘ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, sabyāpajjāya pajāya abyāpajjo viharati, dhammasotaṃ samāpanno sīlānussatiṃ bhāveti’’’.
This, Mahānāma, is called: ‘The noble disciple dwells having attained equanimity among a populace that is uneven, dwells without affliction among a populace that is afflicted, and having entered the stream of Dhamma, develops recollection of virtue.’
Này Mahānāma, điều này được gọi là: ‘Đệ tử cao quý sống trong sự hòa hợp giữa một thế hệ bất hòa, sống không bị ác ý giữa một thế hệ đầy ác ý, đã nhập vào dòng Pháp, tu tập Giới tùy niệm.’”
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, ariyasāvako attano cāgaṃ anussarati – ‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me!
“Furthermore, Mahānāma, a noble disciple recollects their own generosity: ‘Indeed, it is a gain for me, indeed, it is well-obtained for me!
“Lại nữa, này Mahānāma, một đệ tử cao quý quán niệm về sự bố thí của mình: ‘Thật là lợi lộc cho tôi, thật là may mắn cho tôi!
Yohaṃ maccheramalapariyuṭṭhitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasāmi muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato’ti.
"I, who dwell in a home among people overwhelmed by the defilement of stinginess, with a mind free from the defilement of stinginess, freely generous, with clean hands, delighting in relinquishment, fit to be begged from, delighting in sharing gifts."
Giữa một thế hệ bị cấu uế bởi sự keo kiệt, tôi sống trong gia đình với tâm không còn cấu uế keo kiệt, là người bố thí rộng rãi, tay luôn sẵn sàng cho đi, thích sự từ bỏ, sẵn sàng đáp ứng lời thỉnh cầu, thích chia sẻ vật bố thí.’”
Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako cāgaṃ anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti cāgaṃ ārabbha.
"Mahānāma, at whatever time a noble disciple recollects his generosity, at that time his mind is not overwhelmed by lust, not overwhelmed by hatred, not overwhelmed by delusion; at that time his mind is straight, focused on generosity.
Này Mahānāma, vào lúc đệ tử cao quý quán niệm về sự bố thí, tâm của vị ấy không bị tham lam chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; vào lúc đó, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, hướng về sự bố thí.
Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ.
When his mind is straight, Mahānāma, the noble disciple gains understanding of the meaning, gains understanding of the Dhamma, gains joy connected with the Dhamma.
Này Mahānāma, với tâm ngay thẳng, đệ tử cao quý đạt được sự hiểu biết về ý nghĩa, đạt được sự hiểu biết về Pháp, đạt được niềm hỷ lạc gắn liền với Pháp.
Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.
When he is joyful, rapture arises; when his mind is rapturous, his body becomes tranquil; when his body is tranquil, he feels pleasure; when he is pleased, his mind becomes concentrated.
Khi tâm hoan hỷ, niềm vui phát sinh; khi tâm tràn đầy niềm vui, thân thể trở nên an tịnh; khi thân thể an tịnh, vị ấy cảm nhận được lạc thọ; khi có lạc thọ, tâm được định tĩnh.
Ayaṃ vuccati, mahānāma – ‘ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, sabyāpajjāya pajāya abyāpajjo viharati, dhammasotaṃ samāpanno cāgānussatiṃ bhāveti’’’.
This, Mahānāma, is called: ‘The noble disciple dwells in harmony among people who are disharmonious, he dwells without ill-will among people who have ill-will, he has entered the stream of Dhamma and cultivates the recollection of generosity.’"
Này Mahānāma, điều này được gọi là: ‘Đệ tử cao quý sống trong sự hòa hợp giữa một thế hệ bất hòa, sống không bị ác ý giữa một thế hệ đầy ác ý, đã nhập vào dòng Pháp, tu tập Thí tùy niệm.’”
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, ariyasāvako devatānussatiṃ bhāveti – ‘santi devā cātumahārājikā* , santi devā tāvatiṃsā, santi devā yāmā, santi devā tusitā, santi devā nimmānaratino, santi devā paranimmitavasavattino, santi devā brahmakāyikā, santi devā tatuttari* .
"Furthermore, Mahānāma, a noble disciple cultivates the recollection of devas: ‘There are devas of the Four Great Kings, there are Tāvatiṃsa devas, there are Yāma devas, there are Tusita devas, there are Nimmānaratī devas, there are Paranimmitavasavattī devas, there are Brahmakāyika devas, there are devas higher than that.
“Lại nữa, này Mahānāma, một đệ tử cao quý tu tập Thiên tùy niệm: ‘Có các vị trời Tứ Đại Thiên Vương, có các vị trời Đao Lợi, có các vị trời Dạ Ma, có các vị trời Đâu Suất, có các vị trời Hóa Lạc, có các vị trời Tha Hóa Tự Tại, có các vị trời Phạm Thiên, có các vị trời cao hơn thế nữa.
Yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā* , mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati.
With whatever kind of faith those devas, having passed away from here, were reborn there, such faith is present in me.
Với đức tin như thế nào mà các vị trời đó đã từ đây mệnh chung và tái sinh ở đó, tôi cũng có đức tin như thế.
Yathārūpena sīlena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaṃ sīlaṃ saṃvijjati.
With whatever kind of virtue those devas, having passed away from here, were reborn there, such virtue is present in me.
Với giới hạnh như thế nào mà các vị trời đó đã từ đây mệnh chung và tái sinh ở đó, tôi cũng có giới hạnh như thế.
Yathārūpena sutena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaṃ sutaṃ saṃvijjati.
With whatever kind of learning those devas, having passed away from here, were reborn there, such learning is present in me.
Với sự hiểu biết như thế nào mà các vị trời đó đã từ đây mệnh chung và tái sinh ở đó, tôi cũng có sự hiểu biết như thế.
Yathārūpena cāgena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpo cāgo saṃvijjati.
With whatever kind of generosity those devas, having passed away from here, were reborn there, such generosity is present in me.
Với sự bố thí như thế nào mà các vị trời đó đã từ đây mệnh chung và tái sinh ở đó, tôi cũng có sự bố thí như thế.
Yathārūpāya paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpā paññā saṃvijjatī’ti.
With whatever kind of wisdom those devas, having passed away from here, were reborn there, such wisdom is present in me.’
Với trí tuệ như thế nào mà các vị trời đó đã từ đây mệnh chung và tái sinh ở đó, tôi cũng có trí tuệ như thế.’”
Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako attano ca tāsañca devatānaṃ saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarati nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti tā devatā ārabbha.
Mahānāma, at whatever time a noble disciple recollects his own faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, and that of those devas, at that time his mind is not overwhelmed by lust, not overwhelmed by hatred, not overwhelmed by delusion; at that time his mind is straight, focused on those devas.
Này Mahānāma, vào lúc đệ tử cao quý quán niệm về đức tin, giới hạnh, sự hiểu biết, sự bố thí và trí tuệ của mình và của các vị trời đó, tâm của vị ấy không bị tham lam chi phối, không bị sân hận chi phối, không bị si mê chi phối; vào lúc đó, tâm của vị ấy trở nên ngay thẳng, hướng về các vị trời đó.
Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ.
When his mind is straight, Mahānāma, the noble disciple gains understanding of the meaning, gains understanding of the Dhamma, gains joy connected with the Dhamma.
Này Mahānāma, với tâm ngay thẳng, đệ tử cao quý đạt được sự hiểu biết về ý nghĩa, đạt được sự hiểu biết về Pháp, đạt được niềm hỷ lạc gắn liền với Pháp.
Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.
When he is joyful, rapture arises; when his mind is rapturous, his body becomes tranquil; when his body is tranquil, he feels pleasure; when he is pleased, his mind becomes concentrated.
Khi tâm hoan hỷ, niềm vui phát sinh; khi tâm tràn đầy niềm vui, thân thể trở nên an tịnh; khi thân thể an tịnh, vị ấy cảm nhận được lạc thọ; khi có lạc thọ, tâm được định tĩnh.
Ayaṃ vuccati, mahānāma – ‘ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, sabyāpajjāya* pajāya abyāpajjo* viharati, dhammasotaṃ samāpanno devatānussatiṃ bhāveti’’’.
This, Mahānāma, is called: ‘The noble disciple dwells in harmony among people who are disharmonious, he dwells without ill-will among people who have ill-will, he has entered the stream of Dhamma and cultivates the recollection of devas.’"
Này Mahānāma, điều này được gọi là: ‘Đệ tử cao quý sống trong sự hòa hợp giữa một thế hệ bất hòa, sống không bị ác ý giữa một thế hệ đầy ác ý, đã nhập vào dòng Pháp, tu tập Thiên tùy niệm.’”
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpehi sīlehi sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca, ayampi dhammo sāraṇīyo.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu dwells having attained a commonality of sīla with his fellow monks, both openly and in private, regarding those sīla that are unbroken, untorn, unblemished, unblotched, liberating, praised by the wise, untainted, and conducive to samādhi. This Dhamma is also one that inspires remembrance.
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu sống với sự đồng nhất về giới hạnh (sīlasāmañña) đối với các vị đồng Phạm hạnh, dù công khai hay kín đáo, với những giới hạnh không bị phá vỡ, không bị sứt mẻ, không bị hoen ố, không bị nhiễm bẩn, được giải thoát, được người trí khen ngợi, không bị chấp thủ, đưa đến định; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca, ayampi dhammo sāraṇīyo.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu dwells having attained a commonality of view with his fellow monks, both openly and in private, regarding that noble, emancipating view which leads to the complete destruction of suffering for one who practices it. This Dhamma is also one that inspires remembrance.
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu sống với sự đồng nhất về chánh kiến (diṭṭhisāmañña) đối với các vị đồng Phạm hạnh, dù công khai hay kín đáo, với chánh kiến cao quý, có khả năng đưa đến sự giải thoát, dẫn dắt người thực hành đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ.
Ime kho, bhikkhave, cha dhammā sāraṇīyā’’ti.
These six Dhammas, bhikkhus, are ones that inspire remembrance.”
Này các Tỳ-khưu, đây là sáu pháp đáng ghi nhớ.”
Paṭhamaṃ.
First.
Bài kinh thứ nhất.
12. ‘‘Chayime, bhikkhave, dhammā sāraṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti.
12. “These six Dhammas, bhikkhus, inspire remembrance, are conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.
12. “Này các Tỳ-khưu, có sáu pháp đáng ghi nhớ này, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.
Katame cha?
Which six?
Sáu pháp ấy là gì?
Idha, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
Here, bhikkhus, for a bhikkhu, an act of loving-kindness by body is present among his fellow monks, both openly and in private. This Dhamma is one that inspires remembrance, is conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu có hành động thân (kāyakamma) từ ái đối với các vị đồng Phạm hạnh, dù công khai hay kín đáo; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti…pe… mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
“Furthermore, bhikkhus, for a bhikkhu, an act of loving-kindness by speech is present… an act of loving-kindness by mind is present among his fellow monks, both openly and in private. This Dhamma is one that inspires remembrance, is conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu có hành động lời nói (vacīkamma) từ ái đối với các vị đồng Phạm hạnh… (tương tự như trên)… có hành động ý nghĩ (manokamma) từ ái đối với các vị đồng Phạm hạnh, dù công khai hay kín đáo; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattampi tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī hoti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī, ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu shares justly and righteously obtained gains, even if it is only the amount placed in the alms-bowl, with his virtuous fellow monks, not keeping it for himself. This Dhamma is one that inspires remembrance, is conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu có những lợi lộc hợp pháp, được thọ nhận đúng Pháp, dù chỉ là một chút thức ăn trong bát, cũng không chia phần riêng mà cùng hưởng chung với các vị đồng Phạm hạnh có giới hạnh; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpehi sīlehi sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca, ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu dwells having attained a commonality of sīla with his fellow monks, both openly and in private, regarding those sīla that are unbroken, untorn, unblemished, unblotched, liberating, praised by the wise, untainted, and conducive to samādhi. This Dhamma is one that inspires remembrance, is conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu sống với sự đồng nhất về giới hạnh (sīlasāmañña) đối với các vị đồng Phạm hạnh, dù công khai hay kín đáo, với những giới hạnh không bị phá vỡ, không bị sứt mẻ, không bị hoen ố, không bị nhiễm bẩn, được giải thoát, được người trí khen ngợi, không bị chấp thủ, đưa đến định; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca, ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu dwells having attained a commonality of view with his fellow monks, both openly and in private, regarding that noble, emancipating view which leads to the complete destruction of suffering for one who practices it. This Dhamma is one that inspires remembrance, is conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu sống với sự đồng nhất về chánh kiến (diṭṭhisāmañña) đối với các vị đồng Phạm hạnh, dù công khai hay kín đáo, với chánh kiến cao quý, có khả năng đưa đến sự giải thoát, dẫn dắt người thực hành đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh; pháp này cũng là pháp đáng ghi nhớ, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.
Ime kho, bhikkhave, cha dhammā sāraṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattantī’’ti.
These six Dhammas, bhikkhus, inspire remembrance, are conducive to affection, to respect, to cohesion, to non-dispute, to concord, and to unity.”
Này các Tỳ-khưu, đây là sáu pháp đáng ghi nhớ, có khả năng làm cho được yêu mến, được kính trọng, đưa đến sự hòa hợp, không tranh cãi, đoàn kết, và nhất trí.”
Dutiyaṃ.
Second.
Bài kinh thứ hai.
13. ‘‘Chayimā, bhikkhave, nissāraṇīyā dhātuyo.
13. “There are, bhikkhus, these six elements of escape.
13. “Này các Tỳ-khưu, có sáu yếu tố giải thoát (nissāraṇīya dhātu) này.
Katamā cha?
Which six?
Sáu yếu tố ấy là gì?
Idha, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘mettā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā; atha ca pana me byāpādo cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu might say thus: ‘Indeed, the mind-release of loving-kindness (mettācetovimutti) has been developed by me, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken; yet still, ill-will (byāpādo) occupies my mind.’
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu có thể nói rằng: ‘Ta đã tu tập, đã làm cho sung mãn, đã dùng làm phương tiện, đã dùng làm nền tảng, đã kiên trì, đã quen thuộc, đã khéo léo thực hành tâm giải thoát Từ (mettācetovimutti); thế nhưng, tâm sân hận (byāpāda) vẫn chiếm hữu tâm ta.’
So ‘mā heva’ntissa vacanīyo – ‘māyasmā, evaṃ avaca; mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya.
He should be told, ‘Do not say that, venerable sir; do not speak thus; do not misrepresent the Blessed One, for it is not good to misrepresent the Blessed One, nor would the Blessed One speak thus.
Vị ấy nên được khuyên rằng: ‘Thưa Tôn giả, đừng nói như vậy; đừng phỉ báng Thế Tôn, vì phỉ báng Thế Tôn là điều không tốt, Thế Tôn không bao giờ nói như vậy.
Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso yaṃ mettāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya; atha ca panassa byāpādo cittaṃ pariyādāya ṭhassati* , netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is impossible, friend, it is not an occasion, that when the mind-release of loving-kindness has been developed, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken, ill-will would still occupy one’s mind. That is not possible.
Thưa Hiền giả, không có trường hợp nào, không có cơ hội nào mà khi tâm giải thoát Từ đã được tu tập, được làm cho sung mãn, được dùng làm phương tiện, được dùng làm nền tảng, được kiên trì, được quen thuộc, được khéo léo thực hành; thế mà tâm sân hận lại có thể chiếm hữu tâm vị ấy, điều đó không thể xảy ra.
Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, byāpādassa yadidaṃ mettācetovimuttī’’’ti* .
For this, friend, the mind-release of loving-kindness, is the escape from ill-will.’
Thưa Hiền giả, chính tâm giải thoát Từ này là sự giải thoát khỏi tâm sân hận.’”
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘karuṇā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā; atha ca pana me vihesā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti.
‘‘Here, bhikkhus, a bhikkhu might say thus: ‘Indeed, the mind-release of compassion (karuṇācetovimutti) has been developed by me, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken; yet still, malevolence (vihesā) occupies my mind.’
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu có thể nói rằng: ‘Ta đã tu tập, đã làm cho sung mãn, đã dùng làm phương tiện, đã dùng làm nền tảng, đã kiên trì, đã quen thuộc, đã khéo léo thực hành tâm giải thoát Bi (karuṇācetovimutti); thế nhưng, tâm hại người (vihesā) vẫn chiếm hữu tâm ta.’
So ‘mā heva’ntissa vacanīyo – ‘māyasmā, evaṃ avaca; mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya.
He should be told, ‘Do not say that, venerable sir; do not speak thus; do not misrepresent the Blessed One, for it is not good to misrepresent the Blessed One, nor would the Blessed One speak thus.
Vị ấy nên được khuyên rằng: ‘Thưa Tôn giả, đừng nói như vậy; đừng phỉ báng Thế Tôn, vì phỉ báng Thế Tôn là điều không tốt, Thế Tôn không bao giờ nói như vậy.
Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso yaṃ karuṇāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya; atha ca panassa vihesā cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is impossible, friend, it is not an occasion, that when the mind-release of compassion has been developed, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken, malevolence would still occupy one’s mind. That is not possible.
Thưa Hiền giả, không có trường hợp nào, không có cơ hội nào mà khi tâm giải thoát Bi đã được tu tập, được làm cho sung mãn, được dùng làm phương tiện, được dùng làm nền tảng, được kiên trì, được quen thuộc, được khéo léo thực hành; thế mà tâm hại người lại có thể chiếm hữu tâm vị ấy, điều đó không thể xảy ra.
Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, vihesāya yadidaṃ karuṇācetovimuttī’’’ti.
For this, friend, the mind-release of compassion, is the escape from malevolence.’
Thưa Hiền giả, chính tâm giải thoát Bi này là sự giải thoát khỏi tâm hại người.’”
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘muditā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā; atha ca pana me arati cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti.
‘‘Here, bhikkhus, a bhikkhu might say thus: ‘Indeed, the mind-release of appreciative joy (muditācetovimutti) has been developed by me, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken; yet still, discontent (arati) occupies my mind.’
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu có thể nói rằng: ‘Ta đã tu tập, đã làm cho sung mãn, đã dùng làm phương tiện, đã dùng làm nền tảng, đã kiên trì, đã quen thuộc, đã khéo léo thực hành tâm giải thoát Hỷ (muditācetovimutti); thế nhưng, tâm bất mãn (arati) vẫn chiếm hữu tâm ta.’
So ‘mā heva’ntissa vacanīyo – ‘māyasmā, evaṃ avaca; mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya.
He should be told, ‘Do not say that, venerable sir; do not speak thus; do not misrepresent the Blessed One, for it is not good to misrepresent the Blessed One, nor would the Blessed One speak thus.
Vị ấy nên được khuyên rằng: ‘Thưa Tôn giả, đừng nói như vậy; đừng phỉ báng Thế Tôn, vì phỉ báng Thế Tôn là điều không tốt, Thế Tôn không bao giờ nói như vậy.
Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso yaṃ muditāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya; atha ca panassa arati cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is impossible, friend, it is not an occasion, that when the mind-release of appreciative joy has been developed, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken, discontent would still occupy one’s mind. That is not possible.
Thưa Hiền giả, không có trường hợp nào, không có cơ hội nào mà khi tâm giải thoát Hỷ đã được tu tập, được làm cho sung mãn, được dùng làm phương tiện, được dùng làm nền tảng, được kiên trì, được quen thuộc, được khéo léo thực hành; thế mà tâm bất mãn lại có thể chiếm hữu tâm vị ấy, điều đó không thể xảy ra.
Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, aratiyā yadidaṃ muditācetovimuttī’’’ti.
For this, friend, the mind-release of appreciative joy, is the escape from discontent.’
Thưa Hiền giả, chính tâm giải thoát Hỷ này là sự giải thoát khỏi tâm bất mãn.’”
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘upekkhā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā; atha ca pana me rāgo cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti.
‘‘Here, bhikkhus, a bhikkhu might say thus: ‘Indeed, the mind-release of equanimity (upekkhācetovimutti) has been developed by me, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken; yet still, lust (rāgo) occupies my mind.’
“Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu có thể nói rằng: ‘Ta đã tu tập, đã làm cho sung mãn, đã dùng làm phương tiện, đã dùng làm nền tảng, đã kiên trì, đã quen thuộc, đã khéo léo thực hành tâm giải thoát Xả (upekkhācetovimutti); thế nhưng, tâm tham ái (rāga) vẫn chiếm hữu tâm ta.’
So ‘mā heva’ntissa vacanīyo – ‘māyasmā, evaṃ avaca; mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya.
He should be told, ‘Do not say that, venerable sir; do not speak thus; do not misrepresent the Blessed One, for it is not good to misrepresent the Blessed One, nor would the Blessed One speak thus.
Vị ấy phải được nói rằng: ‘Này Tôn giả, chớ nói như vậy; chớ phỉ báng Thế Tôn, vì phỉ báng Thế Tôn là không tốt, Thế Tôn không nói như vậy.
Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso yaṃ upekkhāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya; atha ca panassa rāgo cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is impossible, friend, it is not an occasion, that when the mind-release of equanimity has been developed, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken, lust would still occupy one’s mind. That is not possible.
Này chư Hiền, đây là điều không thể có, không có cơ hội, là khi tâm giải thoát bằng xả (upekkhā cetovimutti) đã được tu tập, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn bản, được an trú, được tích tập, được khéo khởi sự; mà tham ái lại chiếm đoạt tâm của vị ấy, điều đó không thể có.
Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, rāgassa yadidaṃ upekkhācetovimuttī’’’ti.
For this, friend, the mind-release of equanimity, is the escape from lust.’
Này chư Hiền, sự thoát ly của tham ái chính là tâm giải thoát bằng xả (upekkhā cetovimutti)’.”
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘animittā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā; atha ca pana me nimittānusāri viññāṇaṃ hotī’ti.
‘‘Here, bhikkhus, a bhikkhu might say thus: ‘Indeed, the signless mind-release (animittā cetovimutti) has been developed by me, made much of, made a vehicle, made a basis, established, practiced, and well-undertaken; yet still, my consciousness follows after signs.’
“Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có thể nói như sau: ‘Tâm giải thoát vô tướng (animittā cetovimutti) của tôi đã được tu tập, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn bản, được an trú, được tích tập, được khéo khởi sự; nhưng thức của tôi vẫn đi theo tướng (nimittānusāri viññāṇaṃ hotī)’.
So ‘mā heva’ntissa vacanīyo – ‘māyasmā, evaṃ avaca; mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya.
He should be told, ‘Do not say that, venerable sir; do not speak thus; do not misrepresent the Blessed One, for it is not good to misrepresent the Blessed One, nor would the Blessed One speak thus.
Vị ấy phải được nói rằng: ‘Này Tôn giả, chớ nói như vậy; chớ phỉ báng Thế Tôn, vì phỉ báng Thế Tôn là không tốt, Thế Tôn không nói như vậy.
Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso yaṃ animittāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya; atha ca panassa nimittānusāri viññāṇaṃ bhavissati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is impossible, friend, it is not an occasion, that for one who has developed, cultivated, made a vehicle of, made a basis of, established, practiced, and thoroughly undertaken the signless mental liberation, his consciousness would still follow signs. This is not possible.
Này chư Hiền, đây là điều không thể có, không có cơ hội, là khi tâm giải thoát vô tướng (animittā cetovimutti) đã được tu tập, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn bản, được an trú, được tích tập, được khéo khởi sự; mà thức của vị ấy lại đi theo tướng, điều đó không thể có.
Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, sabbanimittānaṃ yadidaṃ animittācetovimuttī’’’ti.
For this, friend, the signless mental liberation, is the escape from all signs.”
Này chư Hiền, sự thoát ly của tất cả các tướng (sabbanimittānaṃ) chính là tâm giải thoát vô tướng (animittā cetovimutti)’.”
‘‘Idha pana bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asmīti kho me vigataṃ* , ayamahamasmīti ca* na samanupassāmi; atha ca pana me vicikicchākathaṃkathāsallaṃ cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti.
“Here, bhikkhus, a bhikkhu might say thus: ‘The conceit “I am” has vanished for me, and I do not perceive “this am I”; yet, the dart of doubt and perplexity still occupies my mind.’
“Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có thể nói như sau: ‘Cái “Tôi là” (asmīti) của tôi đã được đoạn trừ, và tôi không thấy “Tôi là cái này” (ayamahamasmīti); nhưng mũi tên nghi ngờ, do dự (vicikicchākathaṃkathāsallaṃ) lại chiếm đoạt tâm của tôi’.
So ‘mā heva’ntissa vacanīyo – ‘māyasmā, evaṃ avaca; mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya.
He should be told: ‘Do not speak thus, venerable sir; do not misrepresent the Blessed One, for misrepresenting the Blessed One is not good, and the Blessed One would not speak thus.
Vị ấy phải được nói rằng: ‘Này Tôn giả, chớ nói như vậy; chớ phỉ báng Thế Tôn, vì phỉ báng Thế Tôn là không tốt, Thế Tôn không nói như vậy.
Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso yaṃ asmīti vigate ayamahamasmīti ca na samanupassato; atha ca panassa vicikicchākathaṃkathāsallaṃ cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is impossible, friend, it is not an occasion, that for one for whom the conceit “I am” has vanished and who does not perceive “this am I,” the dart of doubt and perplexity would still occupy his mind. This is not possible.
Này chư Hiền, đây là điều không thể có, không có cơ hội, là khi cái “Tôi là” đã được đoạn trừ và không thấy “Tôi là cái này”; mà mũi tên nghi ngờ, do dự lại chiếm đoạt tâm của vị ấy, điều đó không thể có.
Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, vicikicchākathaṃkathāsallassa yadidaṃ asmīti mānasamugghāto’ti.
For this, friend, the uprooting of the conceit “I am” is the escape from the dart of doubt and perplexity.’
Này chư Hiền, sự thoát ly của mũi tên nghi ngờ, do dự chính là sự nhổ bỏ ngã mạn “Tôi là” (asmīti mānasamugghāto)’.
Imā kho, bhikkhave, cha nissāraṇīyā dhātuyo’’ti.
These, bhikkhus, are the six elements of escape.”
Này chư Tỳ-khưu, đây là sáu giới thoát ly (nissāraṇīyā dhātuyo).”
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
‘‘Tathā tathā, āvuso, bhikkhu vihāraṃ kappeti yathā yathāssa vihāraṃ kappayato na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, na bhaddikā kālakiriyā* .
“In such a way, friends, a bhikkhu conducts himself that his death is not good, his passing away is not good.
“Này chư Hiền, một Tỳ-khưu sống theo cách mà khi sống như vậy, cái chết của vị ấy không tốt đẹp, sự từ bỏ đời không tốt đẹp.
Kathañcāvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṃ kappeti yathā yathāssa vihāraṃ kappayato na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, na bhaddikā kālakiriyā?
And how, friends, does a bhikkhu conduct himself in such a way that his death is not good, his passing away is not good?
Này chư Hiền, thế nào là một Tỳ-khưu sống theo cách mà khi sống như vậy, cái chết của vị ấy không tốt đẹp, sự từ bỏ đời không tốt đẹp?
‘‘Idhāvuso, bhikkhu kammārāmo hoti kammarato kammārāmataṃ anuyutto, bhassārāmo hoti bhassarato bhassārāmataṃ anuyutto, niddārāmo hoti niddārato niddārāmataṃ anuyutto, saṅgaṇikārāmo hoti saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto, saṃsaggārāmo hoti saṃsaggarato saṃsaggārāmataṃ anuyutto, papañcārāmo hoti papañcarato papañcārāmataṃ anuyutto.
“Here, friends, a bhikkhu delights in work, is devoted to work, is intent on delighting in work; he delights in talk, is devoted to talk, is intent on delighting in talk; he delights in sleep, is devoted to sleep, is intent on delighting in sleep; he delights in company, is devoted to company, is intent on delighting in company; he delights in association, is devoted to association, is intent on delighting in association; he delights in proliferation, is devoted to proliferation, is intent on delighting in proliferation.
Ở đây, này chư Hiền, một Tỳ-khưu ưa thích công việc, vui thích công việc, chuyên tâm vào sự ưa thích công việc; ưa thích nói chuyện, vui thích nói chuyện, chuyên tâm vào sự ưa thích nói chuyện; ưa thích ngủ nghỉ, vui thích ngủ nghỉ, chuyên tâm vào sự ưa thích ngủ nghỉ; ưa thích hội họp, vui thích hội họp, chuyên tâm vào sự ưa thích hội họp; ưa thích giao du, vui thích giao du, chuyên tâm vào sự ưa thích giao du; ưa thích hý luận (papañca), vui thích hý luận, chuyên tâm vào sự ưa thích hý luận.
Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṃ kappeti yathā yathāssa vihāraṃ kappayato na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, na bhaddikā kālakiriyā.
It is in this way, friends, that a bhikkhu conducts himself in such a way that his death is not good, his passing away is not good.
Này chư Hiền, một Tỳ-khưu sống theo cách mà khi sống như vậy, cái chết của vị ấy không tốt đẹp, sự từ bỏ đời không tốt đẹp là như vậy.
Ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu sakkāyābhirato nappajahāsi* sakkāyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāya’’’.
This, friends, is called a bhikkhu who ‘delights in sakkāya, has not abandoned sakkāya for the proper cessation of suffering.’
Này chư Hiền, đây được gọi là: ‘Tỳ-khưu ưa thích thân kiến (sakkāya), không từ bỏ thân kiến (sakkāyaṃ), để chấm dứt khổ một cách đúng đắn’.”
‘‘Idhāvuso, bhikkhu na kammārāmo hoti na kammarato na kammārāmataṃ anuyutto, na bhassārāmo hoti na bhassarato na bhassārāmataṃ anuyutto, na niddārāmo hoti na niddārato niddārāmataṃ anuyutto, na saṅgaṇikārāmo hoti na saṅgaṇikarato na saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto, na saṃsaggārāmo hoti na saṃsaggarato na saṃsaggārāmataṃ anuyutto, na papañcārāmo hoti na papañcarato na papañcārāmataṃ anuyutto.
“Here, friends, a bhikkhu does not delight in work, is not devoted to work, is not intent on delighting in work; he does not delight in talk, is not devoted to talk, is not intent on delighting in talk; he does not delight in sleep, is not devoted to sleep, is not intent on delighting in sleep; he does not delight in company, is not devoted to company, is not intent on delighting in company; he does not delight in association, is not devoted to association, is not intent on delighting in association; he does not delight in proliferation, is not devoted to proliferation, is not intent on delighting in proliferation.
Ở đây, này chư Hiền, một Tỳ-khưu không ưa thích công việc, không vui thích công việc, không chuyên tâm vào sự ưa thích công việc; không ưa thích nói chuyện, không vui thích nói chuyện, không chuyên tâm vào sự ưa thích nói chuyện; không ưa thích ngủ nghỉ, không vui thích ngủ nghỉ, không chuyên tâm vào sự ưa thích ngủ nghỉ; không ưa thích hội họp, không vui thích hội họp, không chuyên tâm vào sự ưa thích hội họp; không ưa thích giao du, không vui thích giao du, không chuyên tâm vào sự ưa thích giao du; không ưa thích hý luận (papañca), không vui thích hý luận, không chuyên tâm vào sự ưa thích hý luận.
Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṃ kappeti yathā yathāssa vihāraṃ kappayato bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, bhaddikā kālakiriyā.
It is in this way, friends, that a bhikkhu conducts himself in such a way that his death is good, his passing away is good.
Này chư Hiền, một Tỳ-khưu sống theo cách mà khi sống như vậy, cái chết của vị ấy tốt đẹp, sự từ bỏ đời tốt đẹp là như vậy.
Ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu nibbānābhirato pajahāsi sakkāyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’’ti.
This, friends, is called a bhikkhu who ‘delights in Nibbāna, has abandoned sakkāya for the proper cessation of suffering.’”
Này chư Hiền, đây được gọi là: ‘Tỳ-khưu ưa thích Niết-bàn, đã từ bỏ thân kiến (sakkāyaṃ), để chấm dứt khổ một cách đúng đắn’.”
‘‘Idhāvuso, bhikkhu kammārāmo hoti kammarato kammārāmataṃ anuyutto, bhassārāmo hoti…pe… niddārāmo hoti… saṅgaṇikārāmo hoti… saṃsaggārāmo hoti… papañcārāmo hoti papañcarato papañcārāmataṃ anuyutto.
“Here, friends, a bhikkhu is fond of work, delights in work, devoted to fondness for work; he is fond of chatter…pe… he is fond of sleep… he is fond of company… he is fond of association… he is fond of papañca, delights in papañca, devoted to fondness for papañca.
Này chư Hiền, thế nào là một Tỳ-khưu sống theo cách mà khi sống như vậy, sự từ bỏ đời của vị ấy là đáng hối tiếc?
Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṃ kappeti yathā yathāssa vihāraṃ kappayato kālakiriyā anutappā hoti.
It is in this way, friends, that a bhikkhu lives in such a way that his death is regrettable.
Ở đây, này chư Hiền, một Tỳ-khưu ưa thích công việc, vui thích công việc, chuyên tâm vào sự ưa thích công việc; ưa thích nói chuyện… ưa thích ngủ nghỉ… ưa thích hội họp… ưa thích giao du… ưa thích hý luận (papañca), vui thích hý luận, chuyên tâm vào sự ưa thích hý luận.
Ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu sakkāyābhirato nappajahāsi sakkāyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāya’’’.
This, friends, is called: ‘A bhikkhu delights in sakkāya and does not abandon sakkāya for the complete ending of suffering.’”
Này chư Hiền, một Tỳ-khưu sống theo cách mà khi sống như vậy, sự từ bỏ đời của vị ấy là đáng hối tiếc là như vậy.
‘‘Idhāvuso, bhikkhu na kammārāmo hoti na kammarato na kammārāmataṃ anuyutto, na bhassārāmo hoti…pe… na niddārāmo hoti… na saṅgaṇikārāmo hoti… na saṃsaggārāmo hoti… na papañcārāmo hoti na papañcarato na papañcārāmataṃ anuyutto.
“Here, friends, a bhikkhu is not fond of work, does not delight in work, is not devoted to fondness for work; he is not fond of chatter…pe… he is not fond of sleep… he is not fond of company… he is not fond of association… he is not fond of papañca, does not delight in papañca, is not devoted to fondness for papañca.
“Này chư hiền, ở đây, một Tỷ-kheo không ham thích công việc, không ưa thích công việc, không tận tụy với việc ham thích công việc; không ham thích nói chuyện…pe… không ham thích ngủ nghỉ… không ham thích tụ họp… không ham thích giao du… không ham thích hý luận, không ưa thích hý luận, không tận tụy với việc ham thích hý luận.
Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu tathā tathā vihāraṃ kappeti yathā yathāssa vihāraṃ kappayato kālakiriyā ananutappā hoti.
It is in this way, friends, that a bhikkhu lives in such a way that his death is not regrettable.
Này chư hiền, Tỷ-kheo ấy sống theo cách nào thì khi sống như vậy, sự chết của vị ấy sẽ không gây hối tiếc.
Ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu nibbānābhirato pajahāsi sakkāyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’’ti.
This, friends, is called: ‘A bhikkhu delights in Nibbāna and abandons sakkāya for the complete ending of suffering.’”
Này chư hiền, đây được gọi là: ‘Tỷ-kheo hoan hỷ Niết-bàn, đã từ bỏ thân kiến (sakkāya), để chấm dứt khổ đau một cách chân chánh’”.
16. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati susumāragire* bhesakaḷāvane migadāye.
16. At one time the Blessed One was dwelling among the Bhaggas, at Susumāragira, in the Bhesakaḷāvana deer park.
16. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại xứ Bhagga, ở Susumāragira, trong khu rừng Bhesakaḷāva, tại Lộc Uyển.
Tena kho pana samayena nakulapitā gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Now at that time, the householder Nakulapitā was afflicted, suffering, gravely ill.
Lúc bấy giờ, gia chủ Nakulapitu bị bệnh, đau khổ, bệnh nặng.
Atha kho nakulamātā gahapatānī nakulapitaraṃ gahapatiṃ etadavoca –
Then Nakulamātā, the householder’s wife, said to the householder Nakulapitā:
Rồi gia chủ Nakulamātā nói với gia chủ Nakulapitu rằng:
‘‘Mā kho tvaṃ, gahapati, sāpekkho* kālamakāsi.
“Householder, do not pass away with attachment.
“Này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
Painful, householder, is the death of one with attachment; and the death of one with attachment is censured by the Blessed One.
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.
Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī mamaccayena sakkhissati* dārake posetuṃ, gharāvāsaṃ sandharitu’nti* .
It might occur to you, householder, thus: ‘After my demise, Nakulamātā, the householder’s wife, will not be able to support the children or manage the household.’
Này gia chủ, có lẽ ông nghĩ rằng: ‘Gia chủ Nakulamātā sau khi ta qua đời sẽ không thể nuôi con, không thể duy trì gia đình’.
Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, householder, this should not be regarded in that way.
Này gia chủ, điều đó không nên được xem xét như vậy.
Kusalāhaṃ, gahapati, kappāsaṃ kantituṃ veṇiṃ olikhituṃ.
I am skilled, householder, at spinning cotton and carding wool.
Này gia chủ, tôi khéo léo trong việc kéo sợi bông, trong việc xe sợi.
Sakkomahaṃ, gahapati, tavaccayena dārake posetuṃ, gharāvāsaṃ sandharituṃ.
I am able, householder, after your demise, to support the children and manage the household.
Này gia chủ, sau khi ông qua đời, tôi có thể nuôi con, có thể duy trì gia đình.
Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi.
Therefore, householder, do not pass away with attachment.
Vì vậy, này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
Painful, householder, is the death of one with attachment; and the death of one with attachment is censured by the Blessed One.
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘nakulamātā gahapatānī mamaccayena aññaṃ gharaṃ* gamissatī’ti.
“It might occur to you, householder, thus: ‘After my demise, Nakulamātā, the householder’s wife, will go to another family.’
“Này gia chủ, có lẽ ông nghĩ rằng: ‘Gia chủ Nakulamātā sau khi ta qua đời sẽ đi lấy chồng khác’.
Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, householder, this should not be regarded in that way.
Này gia chủ, điều đó không nên được xem xét như vậy.
Tvañceva kho, gahapati, jānāsi ahañca, yaṃ no* soḷasavassāni gahaṭṭhakaṃ brahmacariyaṃ samāciṇṇaṃ* .
You know, householder, and I know, that for sixteen years we have practiced the household brahmacariya.
Này gia chủ, cả ông và tôi đều biết rằng chúng ta đã cùng thực hành Phạm hạnh tại gia trong mười sáu năm.
Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi.
Therefore, householder, do not pass away with attachment.
Vì vậy, này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
The passing away with attachment, householder, is painful; and the passing away with attachment is censured by the Bhagavā.
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘nakulamātā gahapatānī mamaccayena na dassanakāmā bhavissati bhagavato na dassanakāmā bhikkhusaṅghassā’ti.
‘‘It might occur to you, householder, thus: ‘After my demise, Nakulamātā the householder’s wife will not be desirous of seeing the Bhagavā, nor desirous of seeing the Saṅgha of bhikkhus.’
“Này gia chủ, có lẽ ông nghĩ rằng: ‘Gia chủ Nakulamātā sau khi ta qua đời sẽ không muốn thấy Đức Thế Tôn, không muốn thấy Tăng chúng’.
Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, householder, this should not be seen in that way.
Này gia chủ, điều đó không nên được xem xét như vậy.
Ahañhi, gahapati, tavaccayena dassanakāmatarā ceva bhavissāmi bhagavato, dassanakāmatarā ca bhikkhusaṅghassa.
For I, householder, after your demise, will be even more desirous of seeing the Bhagavā, and even more desirous of seeing the Saṅgha of bhikkhus.
Này gia chủ, sau khi ông qua đời, tôi sẽ càng muốn thấy Đức Thế Tôn hơn, càng muốn thấy Tăng chúng hơn.
Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi.
Therefore, householder, do not pass away with attachment.
Vì vậy, này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
The passing away with attachment, householder, is painful; and the passing away with attachment is censured by the Bhagavā.
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī mamaccayena sīlesu* paripūrakārinī’ti.
‘‘It might occur to you, householder, thus: ‘After my demise, Nakulamātā the householder’s wife will not be one who fulfills the sīlas.’
“Này gia chủ, có lẽ ông nghĩ rằng: ‘Gia chủ Nakulamātā sau khi ta qua đời sẽ không hoàn mãn trong giới luật’.
Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, householder, this should not be seen in that way.
Này gia chủ, điều đó không nên được xem xét như vậy.
Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā sīlesu paripūrakāriniyo, ahaṃ tāsaṃ aññatarā.
Among the female lay disciples of that Bhagavā, who wear white garments and fulfill the sīlas, I am one of them.
Này gia chủ, trong số các nữ cư sĩ đệ tử của Đức Thế Tôn, những người mặc y trắng và hoàn mãn trong giới luật, tôi là một trong số đó.
Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu.
If anyone has doubt or perplexity concerning this, let him approach that Bhagavā, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, who dwells among the Bhaggas, on Susumāragira, in the Bhesakaḷāvana deer park, and question him.
Nếu ai có nghi ngờ hay hoài nghi về điều này—vị ấy hãy đến hỏi Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đang trú tại xứ Bhagga, ở Susumāragira, trong khu rừng Bhesakaḷāva, tại Lộc Uyển.
Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi.
Therefore, householder, do not pass away with attachment.
Vì vậy, này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
The passing away with attachment, householder, is painful; and the passing away with attachment is censured by the Bhagavā.
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī lābhinī* ajjhattaṃ cetosamathassā’ti.
‘‘It might occur to you, householder, thus: ‘Nakulamātā the householder’s wife is not one who has attained internal mental tranquility.’
“Này gia chủ, có lẽ ông nghĩ rằng: ‘Gia chủ Nakulamātā sau khi ta qua đời sẽ không đạt được sự an tịnh nội tâm (ajjhattaṃ cetosamatha)’.
Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, householder, this should not be seen in that way.
Này gia chủ, điều đó không nên được xem xét như vậy.
Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā lābhiniyo ajjhattaṃ cetosamathassa, ahaṃ tāsaṃ aññatarā.
Among the female lay disciples of that Bhagavā, who wear white garments and have attained internal mental tranquility, I am one of them.
Này gia chủ, trong số các nữ cư sĩ đệ tử của Đức Thế Tôn, những người mặc y trắng và đạt được sự an tịnh nội tâm, tôi là một trong số đó.
Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu.
If anyone has doubt or perplexity concerning this, let him approach that Bhagavā, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, who dwells among the Bhaggas, on Susumāragira, in the Bhesakaḷāvana deer park, and question him.
Nếu ai có nghi ngờ hay hoài nghi về điều này—vị ấy hãy đến hỏi Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đang trú tại xứ Bhagga, ở Susumāragira, trong khu rừng Bhesakaḷāva, tại Lộc Uyển.
Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi.
Therefore, householder, do not pass away with attachment.
Vì vậy, này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
The passing away with attachment, householder, is painful; and the passing away with attachment is censured by the Bhagavā.
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharatī’ti.
‘‘It might occur to you, householder, thus: ‘Nakulamātā the householder’s wife does not dwell in this Dhamma-Vinaya having attained deep understanding, having attained firm ground, having attained assurance, having overcome perplexity, having dispelled doubt, having attained confidence, not dependent on others in the Teacher’s Dispensation.’
“Này gia chủ, có lẽ ông nghĩ rằng: ‘Gia chủ Nakulamātā sau khi ta qua đời sẽ không đạt được sự thâm nhập, không đạt được sự vững chắc, không đạt được sự an ổn, đã vượt qua mọi nghi ngờ, đã loại bỏ mọi hoài nghi, đã đạt được sự tự tin, sống không phụ thuộc vào người khác trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư’.
Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, householder, this should not be seen in that way.
Này gia chủ, điều đó không nên được xem xét như vậy.
Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharanti, ahaṃ tāsaṃ aññatarā.
Among the female lay disciples of that Bhagavā, who wear white garments and dwell in this Dhamma-Vinaya having attained deep understanding, having attained firm ground, having attained assurance, having overcome perplexity, having dispelled doubt, having attained confidence, not dependent on others in the Teacher’s Dispensation, I am one of them.
Này gia chủ, trong số các nữ cư sĩ đệ tử của Đức Thế Tôn, những người mặc y trắng, đã đạt được sự thâm nhập, đã đạt được sự vững chắc, đã đạt được sự an ổn, đã vượt qua mọi nghi ngờ, đã loại bỏ mọi hoài nghi, đã đạt được sự tự tin, sống không phụ thuộc vào người khác trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư, tôi là một trong số đó.
Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu.
If anyone has doubt or perplexity concerning this, let him approach that Bhagavā, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, who dwells among the Bhaggas, on Susumāragira, in the Bhesakaḷāvana deer park, and question him.
Nếu ai có nghi ngờ hay hoài nghi về điều này—vị ấy hãy đến hỏi Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đang trú tại xứ Bhagga, ở Susumāragira, trong khu rừng Bhesakaḷāva, tại Lộc Uyển.
Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi.
Therefore, householder, do not pass away with attachment.
Vì vậy, này gia chủ, ông chớ chết với sự luyến ái.
Dukkhā gahapati sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā’’ti.
The passing away with attachment, householder, is painful; and the passing away with attachment is censured by the Bhagavā.’’
Này gia chủ, sự chết với luyến ái thật đau khổ; sự chết với luyến ái bị Đức Thế Tôn quở trách.”
Atha kho nakulapituno gahapatissa nakulamātarā* gahapatāniyā iminā ovādena ovadiyamānassa so ābādho ṭhānaso paṭippassambhi.
Then, as Nakulapitā the householder was being exhorted with this exhortation by Nakulamātā the householder’s wife, that illness of his immediately subsided.
Rồi, khi gia chủ Nakulapitu được gia chủ Nakulamātā khuyên nhủ bằng lời khuyên này, căn bệnh của ông liền giảm bớt ngay lập tức.
Vuṭṭhahi* ca nakulapitā gahapati tamhā ābādhā; tathā pahīno ca pana nakulapituno gahapatissa so ābādho ahosi.
And Nakulapitā the householder recovered from that illness; and that illness of Nakulapitā the householder was completely abandoned, never to reappear.
Và gia chủ Nakulapitu đã khỏi bệnh; căn bệnh của gia chủ Nakulapitu đã biến mất hoàn toàn như vậy.
Atha kho nakulapitā gahapati gilānā vuṭṭhito* aciravuṭṭhito gelaññā daṇḍamolubbha yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Nakulapitā the householder, having recovered from his illness, having not long recovered from his sickness, leaning on a staff, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi gia chủ Nakulapitā, sau khi đã khỏi bệnh, vừa mới khỏi bệnh, nương tựa vào cây gậy mà đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nakulapitaraṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –
To Nakulapitā the householder, seated to one side, the Blessed One spoke thus:
Khi gia chủ Nakulapitā đã ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với ông ấy điều này:
‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati!
“It is a gain for you, householder, well-obtained by you, householder!
“Này gia chủ, ông thật có lợi lộc, ông thật đã được tốt lành!
Yassa te nakulamātā gahapatānī anukampikā atthakāmā ovādikā anusāsikā.
For you have Nakulamātā the householder's wife, who is compassionate, desirous of your welfare, an admonisher, an instructor.
Vì bà Nakulamātā gia chủ là người thương xót ông, mong cầu lợi ích cho ông, là người khuyên răn, là người giáo huấn ông.
Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā sīlesu paripūrakāriniyo, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā.
As many, householder, of my female lay disciples, clad in white, who are perfect in their observance of precepts, Nakulamātā the householder's wife is one of them.
Này gia chủ, trong số các nữ đệ tử cư sĩ áo trắng của Ta, những người hoàn mãn về giới, bà Nakulamātā gia chủ là một trong số ấy.
Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā lābhiniyo ajjhattaṃ cetosamathassa, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā.
As many, householder, of my female lay disciples, clad in white, who are endowed with inner mental tranquility, Nakulamātā the householder's wife is one of them.
Này gia chủ, trong số các nữ đệ tử cư sĩ áo trắng của Ta, những người đạt được sự an tịnh nội tâm, bà Nakulamātā gia chủ là một trong số ấy.
Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharanti, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā.
As many, householder, of my female lay disciples, clad in white, who have attained penetration, attained a firm grasp, attained reassurance, crossed over doubt, are free from perplexity, attained confidence, and dwell independent of others in the Teacher’s Dispensation, Nakulamātā the householder's wife is one of them.
Này gia chủ, trong số các nữ đệ tử cư sĩ áo trắng của Ta, những người đã đạt được sự thâm nhập, đã đạt được sự kiên cố trong Pháp và Luật này, đã đạt được sự an ủi, đã vượt qua mọi nghi ngờ, đã loại bỏ mọi phân vân, đã đạt được sự tự tin, sống không phụ thuộc vào người khác trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư, bà Nakulamātā gia chủ là một trong số ấy.
Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati!
It is a gain for you, householder, well-obtained by you, householder!
Này gia chủ, ông thật có lợi lộc, ông thật đã được tốt lành!
Yassa te nakulamātā gahapatānī anukampikā atthakāmā ovādikā anusāsikā’’ti.
For you have Nakulamātā the householder's wife, who is compassionate, desirous of your welfare, an admonisher, an instructor.”
Vì bà Nakulamātā gia chủ là người thương xót ông, mong cầu lợi ích cho ông, là người khuyên răn, là người giáo huấn ông.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ Sáu.
17. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
17. At one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
17. Một thời Thế Tôn trú ở Sāvatthī, tại Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the evening, the Blessed One rose from seclusion and approached the service hall; having approached, he sat down on the seat prepared.
Rồi Thế Tôn, vào buổi chiều, từ thiền tịnh độc cư đứng dậy, đi đến giảng đường; sau khi đến, Ngài ngồi xuống trên chỗ ngồi đã được sửa soạn.
Āyasmāpi kho sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
And Venerable Sāriputta, in the evening, rose from seclusion and approached the service hall; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Tôn giả Sāriputta cũng vậy, vào buổi chiều, từ thiền tịnh độc cư đứng dậy, đi đến giảng đường; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Āyasmāpi kho mahāmoggallāno…pe… āyasmāpi kho mahākassapo… āyasmāpi kho mahākaccāyano… āyasmāpi kho mahākoṭṭhiko* … āyasmāpi kho mahācundo… āyasmāpi kho mahākappino… āyasmāpi kho anuruddho… āyasmāpi kho revato… āyasmāpi kho ānando sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
And Venerable Mahāmoggallāna… And Venerable Mahākassapa… And Venerable Mahākaccāyana… And Venerable Mahākoṭṭhika… And Venerable Mahācunda… And Venerable Mahākappina… And Venerable Anuruddha… And Venerable Revata… And Venerable Ānanda, in the evening, rose from seclusion and approached the service hall; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Tôn giả Mahāmoggallāna cũng vậy… Tôn giả Mahākassapa cũng vậy… Tôn giả Mahākaccāyana cũng vậy… Tôn giả Mahākoṭṭhika cũng vậy… Tôn giả Mahācunda cũng vậy… Tôn giả Mahākappina cũng vậy… Tôn giả Anuruddha cũng vậy… Tôn giả Revata cũng vậy… Tôn giả Ānanda cũng vậy, vào buổi chiều, từ thiền tịnh độc cư đứng dậy, đi đến giảng đường; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Atha kho bhagavā bahudeva rattiṃ nisajjāya vītināmetvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
Then the Blessed One, having spent much of the night sitting, rose from his seat and entered his dwelling.
Rồi Thế Tôn, sau khi đã trải qua phần lớn đêm trong tư thế ngồi, đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi vào tịnh xá.
Tepi kho āyasmanto acirapakkantassa bhagavato uṭṭhāyāsanā yathāvihāraṃ agamaṃsu.
And those venerable ones, not long after the Blessed One had departed, rose from their seats and went to their respective dwellings.
Các Tôn giả ấy cũng vậy, không lâu sau khi Thế Tôn đã rời đi, đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi về tịnh xá của mình.
Ye pana tattha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ te yāva sūriyuggamanā kākacchamānā supiṃsu.
But those bhikkhus who were new, recently ordained, who had just come to this Dhamma and Discipline, snored until sunrise.
Còn những Tỳ-khưu mới, mới xuất gia, vừa mới đến với Pháp và Luật này, thì ngủ ngáy cho đến khi mặt trời mọc.
Addasā kho bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena te bhikkhū yāva sūriyuggamanā kākacchamāne supante.
The Blessed One saw, with his divine eye, purified and surpassing that of humans, those bhikkhus snoring until sunrise.
Thế Tôn, với thiên nhãn thanh tịnh siêu việt loài người, thấy các Tỳ-khưu ấy ngủ ngáy cho đến khi mặt trời mọc.
Disvā yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Having seen them, he approached the service hall; having approached, he sat down on the seat prepared.
Sau khi thấy, Ngài đi đến giảng đường; sau khi đến, Ngài ngồi xuống trên chỗ ngồi đã được sửa soạn.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi –
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus:
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu và nói:
‘‘Kahaṃ nu kho, bhikkhave, sāriputto?
“Where, bhikkhus, is Sāriputta?
“Này các Tỳ-khưu, Sāriputta ở đâu?
Kahaṃ mahāmoggallāno?
Where is Mahāmoggallāna?
Mahāmoggallāna ở đâu?
Kahaṃ mahākassapo?
Where is Mahākassapa?
Mahākassapa ở đâu?
Kahaṃ mahākaccāyano?
Where is Mahākaccāyana?
Mahākaccāyana ở đâu?
Kahaṃ mahākoṭṭhiko?
Where is Mahākoṭṭhika?
Mahākoṭṭhika ở đâu?
Kahaṃ mahācundo?
Where is Mahācunda?
Mahācunda ở đâu?
Kahaṃ mahākappino?
Where is Mahākappina?
Mahākappina ở đâu?
Kahaṃ anuruddho?
Where is Anuruddha?
Anuruddha ở đâu?
Kahaṃ revato?
Where is Revata?
Revata ở đâu?
Kahaṃ ānando?
Where is Ānanda?
Ānanda ở đâu?
Kahaṃ nu kho te, bhikkhave, therā sāvakā gatā’’ti?
Where, bhikkhus, have those elder disciples gone?”
Này các Tỳ-khưu, các vị Tỳ-khưu trưởng lão đệ tử ấy đã đi đâu rồi?”
‘‘Tepi kho, bhante, āyasmanto acirapakkantassa bhagavato uṭṭhāyāsanā yathāvihāraṃ agamaṃsū’’ti.
“Those venerable ones, Bhante, not long after the Blessed One had departed, rose from their seats and went to their respective dwellings.”
“Bạch Thế Tôn, các Tôn giả ấy, không lâu sau khi Thế Tôn đã rời đi, đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi về tịnh xá của mình rồi.”
‘‘Kena no* tumhe, bhikkhave, therā bhikkhū nāgatāti* yāva sūriyuggamanā kākacchamānā supatha?
“Why, bhikkhus, did you, the elder bhikkhus, snore until sunrise?”
“Này các Tỳ-khưu, tại sao các ông lại ngủ ngáy cho đến khi mặt trời mọc, khi các vị Tỳ-khưu trưởng lão ấy không đến?
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tumhehi diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā – ‘rājā khattiyo muddhābhisitto* yāvadatthaṃ seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharanto yāvajīvaṃ rajjaṃ kārento janapadassa vā piyo manāpo’’’ti?
What do you think, bhikkhus? Have you ever seen or heard that a king, a Khattiya anointed by sprinkling on the head, indulging fully in the pleasure of sleeping, the pleasure of lying down, the pleasure of drowsiness, living out his life ruling the kingdom, is dear and pleasing to the populace?
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, các ông có từng thấy hay nghe rằng: ‘Một vị vua Sát-đế-lỵ đã được quán đảnh, sống buông thả theo sự an lạc của việc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự lười biếng, lại có thể cai trị vương quốc suốt đời và được dân chúng yêu mến, hài lòng’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Sādhu, bhikkhave!
“Good, bhikkhus!
“Lành thay, này các Tỳ-khưu!
Mayāpi kho etaṃ, bhikkhave, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ – ‘rājā khattiyo muddhābhisitto yāvadatthaṃ seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharanto yāvajīvaṃ rajjaṃ kārento janapadassa vā piyo manāpo’’’ti.
I, too, bhikkhus, have never seen or heard that a king, a Khattiya anointed by sprinkling on the head, indulging fully in the pleasure of sleeping, the pleasure of lying down, the pleasure of drowsiness, living out his life ruling the kingdom, is dear and pleasing to the populace.”
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng chưa từng thấy hay nghe rằng: ‘Một vị vua Sát-đế-lỵ đã được quán đảnh, sống buông thả theo sự an lạc của việc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự lười biếng, lại có thể cai trị vương quốc suốt đời và được dân chúng yêu mến, hài lòng’.”
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tumhehi diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā – ‘raṭṭhiko…pe… pettaṇiko… senāpatiko… gāmagāmaṇiko* … pūgagāmaṇiko yāvadatthaṃ seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharanto yāvajīvaṃ pūgagāmaṇikattaṃ kārento pūgassa vā piyo manāpo’’’ti?
“What do you think, bhikkhus? Have you ever seen or heard that a district chief… a hereditary chief… a general… a village headman… a guild chief, indulging fully in the pleasure of sleeping, the pleasure of lying down, the pleasure of drowsiness, living out his life as a guild chief, is dear and pleasing to the guild?”
“Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, các ông có từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người cai trị địa phương…pe… một người thừa kế gia tài… một vị tướng quân… một người đứng đầu làng xã… một người đứng đầu hội đoàn, sống buông thả theo sự an lạc của việc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự lười biếng, lại có thể cai trị hội đoàn suốt đời và được hội đoàn yêu mến, hài lòng’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Sādhu, bhikkhave!
“Good, bhikkhus!
“Lành thay, này các Tỳ-khưu!
Mayāpi kho etaṃ, bhikkhave, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ – ‘pūgagāmaṇiko yāvadatthaṃ seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharanto yāvajīvaṃ pūgagāmaṇikattaṃ vā kārento pūgassa vā piyo manāpo’’’ti.
I, too, bhikkhus, have never seen or heard that a guild chief, indulging fully in the pleasure of sleeping, the pleasure of lying down, the pleasure of drowsiness, living out his life as a guild chief, is dear and pleasing to the guild.”
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng chưa từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người đứng đầu hội đoàn, sống buông thả theo sự an lạc của việc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự lười biếng, lại có thể cai trị hội đoàn suốt đời và được hội đoàn yêu mến, hài lòng’.”
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tumhehi diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā – ‘samaṇo vā brāhmaṇo vā yāvadatthaṃ seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto indriyesu aguttadvāro bhojane amattaññū jāgariyaṃ ananuyutto avipassako kusalānaṃ dhammānaṃ pubbarattāpararattaṃ bodhipakkhiyānaṃ* dhammānaṃ bhāvanānuyogaṃ ananuyutto āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanto’’’ti?
“What do you think, bhikkhus? Have you ever seen or heard that a recluse or a brahmin, indulging fully in the pleasure of sleeping, the pleasure of lying down, the pleasure of drowsiness, with unguarded sense doors, immoderate in food, not devoted to wakefulness, not discerning wholesome states, not devoted to the development of the states pertaining to enlightenment during the first and last watches of the night, having realized and attained the liberation of mind and liberation by wisdom, taintless, by his own direct knowledge here and now, dwells therein?”
“Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, các ông có từng thấy hay nghe rằng: ‘Một Sa-môn hay Bà-la-môn, sống buông thả theo sự an lạc của việc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự lười biếng, không hộ trì các căn, không biết tiết độ trong ăn uống, không chú tâm vào việc tỉnh thức, không quán sát các pháp thiện, không chú tâm vào việc tu tập các pháp trợ Bồ-đề vào canh đầu và canh cuối, lại có thể chứng ngộ và an trú trong giải thoát tâm, giải thoát tuệ vô lậu, do đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, với thắng trí của chính mình’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Sādhu, bhikkhave!
“Good, bhikkhus!
“Lành thay, này các Tỳ-khưu!
Mayāpi kho etaṃ, bhikkhave, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ – ‘samaṇo vā brāhmaṇo vā yāvadatthaṃ seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto indriyesu aguttadvāro bhojane amattaññū jāgariyaṃ ananuyutto avipassako kusalānaṃ dhammānaṃ pubbarattāpararattaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanānuyogaṃ ananuyutto āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanto’’’ti.
I, too, bhikkhus, have never seen or heard that a recluse or a brahmin, indulging fully in the pleasure of sleeping, the pleasure of lying down, the pleasure of drowsiness, with unguarded sense doors, immoderate in food, not devoted to wakefulness, not discerning wholesome states, not devoted to the development of the states pertaining to enlightenment during the first and last watches of the night, having realized and attained the liberation of mind and liberation by wisdom, taintless, by his own direct knowledge here and now, dwells therein.”
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng chưa từng thấy hay nghe rằng: ‘Một Sa-môn hay Bà-la-môn, sống buông thả theo sự an lạc của việc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự lười biếng, không hộ trì các căn, không biết tiết độ trong ăn uống, không chú tâm vào việc tỉnh thức, không quán sát các pháp thiện, không chú tâm vào việc tu tập các pháp trợ Bồ-đề vào canh đầu và canh cuối, lại có thể chứng ngộ và an trú trong giải thoát tâm, giải thoát tuệ vô lậu, do đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, với thắng trí của chính mình’.”
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘indriyesu guttadvārā bhavissāma, bhojane mattaññuno, jāgariyaṃ anuyuttā, vipassakā kusalānaṃ dhammānaṃ, pubbarattāpararattaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ, bhāvanānuyogamanuyuttā viharissāmā’ti.
“Therefore, bhikkhus, you should train yourselves thus: ‘We will be those with guarded sense doors, moderate in food, devoted to wakefulness, discerning wholesome states, devoted to the development of the states pertaining to enlightenment during the first and last watches of the night.’
“Này các Tỳ-khưu, do đó, trong giáo pháp này, các ông phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ là những người hộ trì các căn, biết tiết độ trong ăn uống, tinh cần chánh niệm, quán sát các pháp thiện, tinh cần tu tập các pháp giác chi (bodhipakkhiyadhammā) vào đầu đêm và cuối đêm, và sẽ an trú trong sự tinh cần tu tập (bhāvanānuyoga).’
Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
Thus, bhikkhus, you should train yourselves.”
Này các Tỳ-khưu, các ông phải học tập như vậy.”
Sattamaṃ.
Seventh.
Bài kinh thứ bảy.
18. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ.
On one occasion the Blessed One was wandering in the Kosala country with a large community of bhikkhus.
18. Một thời, Thế Tôn du hành trong xứ Kosala cùng với đại chúng Tỳ-khưu.
Addasā kho bhagavā addhānamaggappaṭipanno aññatarasmiṃ padese macchikaṃ macchabandhaṃ macche vadhitvā vadhitvā vikkiṇamānaṃ.
The Blessed One, while travelling along the road, saw a certain fisherman in a certain place, killing fish and selling them.
Thế Tôn đang đi trên đường, thấy một người đánh cá ở một nơi nào đó đang giết cá rồi bán.
Disvā maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle paññatte āsane nisīdi.
Having seen him, he left the road and sat down on a prepared seat at the root of a certain tree.
Sau khi thấy vậy, Thế Tôn rời khỏi con đường, ngồi xuống trên chỗ ngồi đã được sửa soạn dưới gốc cây nào đó.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, amuṃ macchikaṃ macchabandhaṃ macche vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāna’’nti?
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: “Do you see, bhikkhus, that fisherman killing fish and selling them?”
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, các ông có thấy người đánh cá kia đang giết cá rồi bán không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, có.”
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tumhehi diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā – ‘macchiko macchabandho macche vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāno tena kammena tena ājīvena hatthiyāyī vā assayāyī vā rathayāyī vā yānayāyī vā bhogabhogī vā mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ ajjhāvasanto’’’ti?
“What do you think, bhikkhus? Have you ever seen or heard that a fisherman, killing fish and selling them, by that action, by that livelihood, becomes one who travels by elephant, or by horse, or by chariot, or by vehicle, or enjoys wealth, or takes possession of a great mass of wealth?”
“Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, các ông có từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người đánh cá, giết cá rồi bán, nhờ nghề nghiệp đó, nhờ sinh kế đó, mà trở thành người đi voi, hay đi ngựa, hay đi xe, hay đi cỗ xe, hay là người hưởng thụ tài sản, hay là người sống giữa khối tài sản lớn’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, không.”
‘‘Sādhu, bhikkhave!
“Good, bhikkhus!”
“Hay lắm, này các Tỳ-khưu!
Mayāpi kho etaṃ, bhikkhave, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ – ‘macchiko macchabandho macche vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāno tena kammena tena ājīvena hatthiyāyī vā assayāyī vā rathayāyī vā yānayāyī vā bhogabhogī vā mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ ajjhāvasanto’ti.
“Indeed, bhikkhus, this has neither been seen nor heard by me: ‘A fish-killer, a fisherman, having killed fish again and again and selling them, by that action, by that livelihood, becomes one who rides an elephant, or rides a horse, or rides a chariot, or rides a vehicle, or one who enjoys wealth, or dwells amidst a great mass of wealth.’”
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng chưa từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người đánh cá, giết cá rồi bán, nhờ nghề nghiệp đó, nhờ sinh kế đó, mà trở thành người đi voi, hay đi ngựa, hay đi xe, hay đi cỗ xe, hay là người hưởng thụ tài sản, hay là người sống giữa khối tài sản lớn.’
Taṃ kissa hetu?
“For what reason is that?”
Vì lý do gì?
Te hi so, bhikkhave, macche vajjhe vadhāyupanīte* pāpakena manasānupekkhati, tasmā so neva hatthiyāyī hoti na assayāyī na rathayāyī na yānayāyī na bhogabhogī, na mahantaṃ bhogakkhandhaṃ ajjhāvasati.
“Because, bhikkhus, he looks upon those fish, destined for slaughter, brought for killing, with an evil mind. That is why he does not become one who rides an elephant, nor rides a horse, nor rides a chariot, nor rides a vehicle, nor one who enjoys wealth, nor dwells amidst a great mass of wealth.”
Vì người đó, này các Tỳ-khưu, nhìn những con cá đáng bị giết, bị dẫn đến chỗ chết, với tâm ác độc; do đó, người đó không thể đi voi, không thể đi ngựa, không thể đi xe, không thể đi cỗ xe, không thể hưởng thụ tài sản, không thể sống giữa khối tài sản lớn.”
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tumhehi diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā – ‘goghātako gāvo vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāno tena kammena tena ājīvena hatthiyāyī vā assayāyī vā rathayāyī vā yānayāyī vā bhogabhogī vā mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ ajjhāvasanto’’’ti?
“What do you think, bhikkhus, have you ever seen or heard of a cattle-butcher, having killed cattle again and again and selling them, by that action, by that livelihood, becoming one who rides an elephant, or rides a horse, or rides a chariot, or rides a vehicle, or one who enjoys wealth, or dwells amidst a great mass of wealth?”
“Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, các ông có từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người giết bò, giết bò rồi bán, nhờ nghề nghiệp đó, nhờ sinh kế đó, mà trở thành người đi voi, hay đi ngựa, hay đi xe, hay đi cỗ xe, hay là người hưởng thụ tài sản, hay là người sống giữa khối tài sản lớn’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, không.”
‘‘Sādhu, bhikkhave!
“Good, bhikkhus!”
“Hay lắm, này các Tỳ-khưu!
Mayāpi kho etaṃ, bhikkhave, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ – ‘goghātako gāvo vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāno tena kammena tena ājīvena hatthiyāyī vā assayāyī vā rathayāyī vā yānayāyī vā bhogabhogī vā mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ ajjhāvasanto’ti.
“Indeed, bhikkhus, this has neither been seen nor heard by me: ‘A cattle-butcher, having killed cattle again and again and selling them, by that action, by that livelihood, becomes one who rides an elephant, or rides a horse, or rides a chariot, or rides a vehicle, or one who enjoys wealth, or dwells amidst a great mass of wealth.’”
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng chưa từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người giết bò, giết bò rồi bán, nhờ nghề nghiệp đó, nhờ sinh kế đó, mà trở thành người đi voi, hay đi ngựa, hay đi xe, hay đi cỗ xe, hay là người hưởng thụ tài sản, hay là người sống giữa khối tài sản lớn.’
Taṃ kissa hetu?
“For what reason is that?”
Vì lý do gì?
Te hi so, bhikkhave, gāvo vajjhe vadhāyupanīte pāpakena manasānupekkhati, tasmā so neva hatthiyāyī hoti na assayāyī na rathayāyī na yānayāyī na bhogabhogī, na mahantaṃ bhogakkhandhaṃ ajjhāvasati’’.
“Because, bhikkhus, he looks upon those cattle, destined for slaughter, brought for killing, with an evil mind. That is why he does not become one who rides an elephant, nor rides a horse, nor rides a chariot, nor rides a vehicle, nor one who enjoys wealth, nor dwells amidst a great mass of wealth.”
Vì người đó, này các Tỳ-khưu, nhìn những con bò đáng bị giết, bị dẫn đến chỗ chết, với tâm ác độc; do đó, người đó không thể đi voi, không thể đi ngựa, không thể đi xe, không thể đi cỗ xe, không thể hưởng thụ tài sản, không thể sống giữa khối tài sản lớn.”
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tumhehi diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā – ‘orabbhiko…pe… sūkariko* …pe… sākuṇiko…pe… māgaviko mage* vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāno tena kammena tena ājīvena hatthiyāyī vā assayāyī vā rathayāyī vā yānayāyī vā bhogabhogī vā mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ ajjhāvasanto’’’ti?
“What do you think, bhikkhus, have you ever seen or heard of a sheep-butcher… a pig-butcher… a fowler… a hunter, having killed animals again and again and selling them, by that action, by that livelihood, becoming one who rides an elephant, or rides a horse, or rides a chariot, or rides a vehicle, or one who enjoys wealth, or dwells amidst a great mass of wealth?”
“Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, các ông có từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người giết cừu… một người giết heo… một người bắt chim… một người săn thú, giết thú rồi bán, nhờ nghề nghiệp đó, nhờ sinh kế đó, mà trở thành người đi voi, hay đi ngựa, hay đi xe, hay đi cỗ xe, hay là người hưởng thụ tài sản, hay là người sống giữa khối tài sản lớn’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, không.”
‘‘Sādhu, bhikkhave!
“Good, bhikkhus!”
“Hay lắm, này các Tỳ-khưu!
Mayāpi kho etaṃ, bhikkhave, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ – ‘māgaviko mage vadhitvā vadhitvā vikkiṇamāno tena kammena tena ājīvena hatthiyāyī vā assayāyī vā rathayāyī vā yānayāyī vā bhogabhogī vā mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ ajjhāvasanto’ti.
“Indeed, bhikkhus, this has neither been seen nor heard by me: ‘A hunter, having killed animals again and again and selling them, by that action, by that livelihood, becomes one who rides an elephant, or rides a horse, or rides a chariot, or rides a vehicle, or one who enjoys wealth, or dwells amidst a great mass of wealth.’”
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng chưa từng thấy hay nghe rằng: ‘Một người săn thú, giết thú rồi bán, nhờ nghề nghiệp đó, nhờ sinh kế đó, mà trở thành người đi voi, hay đi ngựa, hay đi xe, hay đi cỗ xe, hay là người hưởng thụ tài sản, hay là người sống giữa khối tài sản lớn.’
Taṃ kissa hetu?
“For what reason is that?”
Vì lý do gì?
Te hi so, bhikkhave, mage vajjhe vadhāyupanīte pāpakena manasānupekkhati, tasmā so neva hatthiyāyī hoti na assayāyī na rathayāyī na yānayāyī na bhogabhogī, na mahantaṃ bhogakkhandhaṃ ajjhāvasati.
“Because, bhikkhus, he looks upon those animals, destined for slaughter, brought for killing, with an evil mind. That is why he does not become one who rides an elephant, nor rides a horse, nor rides a chariot, nor rides a vehicle, nor one who enjoys wealth, nor dwells amidst a great mass of wealth.
Vì người đó, này các Tỳ-khưu, nhìn những con thú đáng bị giết, bị dẫn đến chỗ chết, với tâm ác độc; do đó, người đó không thể đi voi, không thể đi ngựa, không thể đi xe, không thể đi cỗ xe, không thể hưởng thụ tài sản, không thể sống giữa khối tài sản lớn.
Te hi (nāma)* so, bhikkhave, tiracchānagate pāṇe vajjhe vadhāyupanīte pāpakena manasānupekkhamāno* neva hatthiyāyī bhavissati* na assayāyī na rathayāyī na yānayāyī na bhogabhogī, na mahantaṃ bhogakkhandhaṃ ajjhāvasissati* .
Indeed, bhikkhus, such a one, looking upon those animals, destined for slaughter, brought for killing, with an evil mind, will not become one who rides an elephant, nor rides a horse, nor rides a chariot, nor rides a vehicle, nor one who enjoys wealth, nor dwells amidst a great mass of wealth.
Này các Tỳ-khưu, người đó nhìn những chúng sanh loài súc sanh đáng bị giết, bị dẫn đến chỗ chết, với tâm ác độc, còn không thể đi voi, không thể đi ngựa, không thể đi xe, không thể đi cỗ xe, không thể hưởng thụ tài sản, không thể sống giữa khối tài sản lớn.
Ko pana vādo yaṃ manussabhūtaṃ vajjhaṃ vadhāyupanītaṃ pāpakena manasānupekkhati!
How much more so when one looks upon a human being, destined for slaughter, brought for killing, with an evil mind!
Huống chi là một người nhìn một người đáng bị giết, bị dẫn đến chỗ chết, với tâm ác độc!
Tañhi tassa* , bhikkhave, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
That, bhikkhus, will indeed lead to his harm and suffering for a long time.
Việc đó, này các Tỳ-khưu, sẽ đưa đến sự bất lợi và đau khổ lâu dài cho người ấy.
Kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī’’ti.
With the breaking up of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.”
Sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sẽ tái sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Bài kinh thứ tám.
19. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike* viharati giñjakāvasathe.
At one time the Blessed One was dwelling in Nātika, at the Brick Hall.
19. Một thời, Thế Tôn trú tại Nātika, trong điện gạch (giñjakāvasatha).
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying, “Bhikkhus!”
Tại đó, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Venerable Sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các Tỳ-khưu ấy vâng lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘maraṇassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā.
The Blessed One said this: "Mindfulness of death, bhikkhus, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.
Thế Tôn nói như sau: “Này các Tỳ-khưu, niệm chết (maraṇassati) khi được tu tập, được làm cho sung mãn, có quả lớn, có lợi ích lớn, đi đến bất tử (amata), chấm dứt ở bất tử.
Bhāvetha no tumhe, bhikkhave, maraṇassati’’nti?
Do you, bhikkhus, develop mindfulness of death?"
Này các Tỳ-khưu, các ông có tu tập niệm chết không?”
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
When this was said, a certain bhikkhu said to the Blessed One: "Venerable Sir, I indeed develop mindfulness of death."
Khi được nói vậy, một Tỳ-khưu nào đó bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con có tu tập niệm chết.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti?
"But how, bhikkhu, do you develop mindfulness of death?"
“Này Tỳ-khưu, ông tu tập niệm chết như thế nào?”
‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ rattindivaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"Here, Venerable Sir, it occurs to me thus: 'Oh, if only I could live for a day and a night, I would attend to the Blessed One's teaching; much indeed would have been done by me!'
“Bạch Thế Tôn, ở đây, con nghĩ như vầy: ‘Ước gì con sống được một ngày đêm, con sẽ ghi nhớ lời giáo huấn của Thế Tôn, ắt con đã làm được nhiều việc.’
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
It is in this way, Venerable Sir, that I develop mindfulness of death."
Bạch Thế Tôn, con tu tập niệm chết như vậy.”
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
Another bhikkhu also said to the Blessed One: "Venerable Sir, I too develop mindfulness of death."
Một Tỳ-khưu khác cũng bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con cũng có tu tập niệm chết.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti?
"But how, bhikkhu, do you develop mindfulness of death?"
“Này Tỳ-khưu, ông tu tập niệm chết như thế nào?”
‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ divasaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"Here, Venerable Sir, it occurs to me thus: 'Oh, if only I could live for a day, I would attend to the Blessed One's teaching; much indeed would have been done by me!'
“Bạch Thế Tôn, ở đây, con nghĩ như vầy: ‘Ước gì con sống được một ngày, con sẽ ghi nhớ lời giáo huấn của Thế Tôn, ắt con đã làm được nhiều việc.’
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
It is in this way, Venerable Sir, that I develop mindfulness of death."
Bạch Thế Tôn, con tu tập niệm chết như vậy.”
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
Another bhikkhu also said to the Blessed One: "Venerable Sir, I too develop mindfulness of death."
Một Tỳ-khưu khác cũng bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con cũng có tu tập niệm chết.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti?
"But how, bhikkhu, do you develop mindfulness of death?"
“Này Tỳ-khưu, ông tu tập niệm chết như thế nào?”
‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ ekapiṇḍapātaṃ bhuñjāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"Here, Venerable Sir, it occurs to me thus: 'Oh, if only I could live for the time it takes to eat one alms-meal, I would attend to the Blessed One's teaching; much indeed would have been done by me!'
“Bạch Thế Tôn, con nghĩ thế này: ‘Ước gì con sống được trong khoảng thời gian đủ để ăn một bữa cơm (piṇḍapāta), con sẽ ghi nhớ giáo pháp của Đức Thế Tôn, như vậy con đã làm được rất nhiều điều rồi!’”
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
It is in this way, Venerable Sir, that I develop mindfulness of death."
“Bạch Thế Tôn, con tu tập niệm chết (maraṇassati) như vậy đấy.”
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
Another bhikkhu also said to the Blessed One: "Venerable Sir, I too develop mindfulness of death."
Một Tỷ-kheo khác cũng bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con cũng tu tập niệm chết.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti?
"But how, bhikkhu, do you develop mindfulness of death?"
“Này Tỷ-kheo, vậy ngươi tu tập niệm chết như thế nào?”
‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ cattāro pañca ālope saṅkhāditvā* ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"Here, Venerable Sir, it occurs to me thus: 'Oh, if only I could live for the time it takes to chew and swallow four or five mouthfuls, I would attend to the Blessed One's teaching; much indeed would have been done by me!'
“Bạch Thế Tôn, con nghĩ thế này: ‘Ước gì con sống được trong khoảng thời gian đủ để nhai và nuốt bốn năm miếng cơm (ālopa), con sẽ ghi nhớ giáo pháp của Đức Thế Tôn, như vậy con đã làm được rất nhiều điều rồi!’”
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
It is in this way, Venerable Sir, that I develop mindfulness of death."
“Bạch Thế Tôn, con tu tập niệm chết như vậy đấy.”
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
Another bhikkhu also said to the Blessed One: "Venerable Sir, I too develop mindfulness of death."
Một Tỷ-kheo khác cũng bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con cũng tu tập niệm chết.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti?
"But how, bhikkhu, do you develop mindfulness of death?"
“Này Tỷ-kheo, vậy ngươi tu tập niệm chết như thế nào?”
‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ ekaṃ ālopaṃ saṅkhāditvā* ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"Here, Venerable Sir, it occurs to me thus: 'Oh, if only I could live for the time it takes to chew and swallow one mouthful, I would attend to the Blessed One's teaching; much indeed would have been done by me!'
“Bạch Thế Tôn, con nghĩ thế này: ‘Ước gì con sống được trong khoảng thời gian đủ để nhai và nuốt một miếng cơm (ālopa), con sẽ ghi nhớ giáo pháp của Đức Thế Tôn, như vậy con đã làm được rất nhiều điều rồi!’”
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
It is in this way, Venerable Sir, that I develop mindfulness of death."
“Bạch Thế Tôn, con tu tập niệm chết như vậy đấy.”
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
Another bhikkhu also said to the Blessed One: "Venerable Sir, I too develop mindfulness of death."
Một Tỷ-kheo khác cũng bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con cũng tu tập niệm chết.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti?
"But how, bhikkhu, do you develop mindfulness of death?"
“Này Tỷ-kheo, vậy ngươi tu tập niệm chết như thế nào?”
‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ assasitvā vā passasāmi passasitvā vā assasāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"Here, Venerable Sir, it occurs to me thus: 'Oh, if only I could live for the time it takes to breathe in and then breathe out, or to breathe out and then breathe in, I would attend to the Blessed One's teaching; much indeed would have been done by me!'
“Bạch Thế Tôn, con nghĩ thế này: ‘Ước gì con sống được trong khoảng thời gian đủ để hít vào rồi thở ra, hoặc thở ra rồi hít vào, con sẽ ghi nhớ giáo pháp của Đức Thế Tôn, như vậy con đã làm được rất nhiều điều rồi!’”
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
It is in this way, Venerable Sir, that I develop mindfulness of death."
“Bạch Thế Tôn, con tu tập niệm chết như vậy đấy.”
‘‘Yo cāyaṃ, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ cattāro pañca ālope saṅkhāditvā ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"And, bhikkhus, if a bhikkhu develops mindfulness of death in this way: 'Oh, if only I could live for the time it takes to eat and swallow four or five mouthfuls, I would attend to the Buddha's teaching, and much would be accomplished by me.'
“Này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo nào tu tập niệm chết như vầy: ‘Ước gì con sống được trong khoảng thời gian đủ để nhai và nuốt bốn năm miếng cơm, con sẽ ghi nhớ giáo pháp của Đức Thế Tôn, như vậy con đã làm được rất nhiều điều rồi!’”
Ime vuccanti, bhikkhave, bhikkhū pamattā viharanti dandhaṃ maraṇassatiṃ bhāventi āsavānaṃ khayāya.
Bhikkhus, these bhikkhus are said to dwell heedlessly, developing mindfulness of death slowly for the destruction of the āsavas.
“Này các Tỷ-kheo, những Tỷ-kheo này được gọi là sống phóng dật, tu tập niệm chết chậm chạp vì sự đoạn tận các lậu hoặc (āsava).”
‘‘Yo cāyaṃ, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ assasitvā vā passasāmi passasitvā vā assasāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti.
"And, bhikkhus, if a bhikkhu develops mindfulness of death in this way: 'Oh, if only I could live for the time it takes to breathe in or breathe out, I would attend to the Buddha's teaching, and much would be accomplished by me.'
“Này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo nào tu tập niệm chết như vầy: ‘Ước gì con sống được trong khoảng thời gian đủ để hít vào rồi thở ra, hoặc thở ra rồi hít vào, con sẽ ghi nhớ giáo pháp của Đức Thế Tôn, như vậy con đã làm được rất nhiều điều rồi!’”
Ime vuccanti, bhikkhave, bhikkhū appamattā viharanti tikkhaṃ maraṇassatiṃ bhāventi āsavānaṃ khayāya.
Bhikkhus, these bhikkhus are said to dwell heedfully, developing mindfulness of death sharply for the destruction of the āsavas.
“Này các Tỷ-kheo, những Tỷ-kheo này được gọi là sống không phóng dật, tu tập niệm chết sắc bén vì sự đoạn tận các lậu hoặc.”
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe.
20. At one time the Bhagavā was dwelling in Nātikā, in the Brick Hall.
20. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Nātika, trong Giñjakāvasatha.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘maraṇassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā.
There the Bhagavā addressed the bhikkhus: "Bhikkhus, mindfulness of death, when developed and cultivated, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.
Tại đấy, Đức Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo và nói: “Này các Tỷ-kheo, niệm chết (maraṇassati) được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có đại quả, đại lợi ích, đạt đến bất tử (amata), kết thúc bằng bất tử.”
Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, maraṇassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā?
And how, bhikkhus, is mindfulness of death developed and cultivated so as to be of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless?
“Này các Tỷ-kheo, niệm chết được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào mà có đại quả, đại lợi ích, đạt đến bất tử, kết thúc bằng bất tử?”
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu divase nikkhante rattiyā patihitāya* iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā, so mamassa antarāyo.
"Here, bhikkhus, when the day has passed and night has come, a bhikkhu reflects thus: 'Many indeed are the causes of my death: a snake might bite me, a scorpion might sting me, a centipede might sting me; that might be my demise, that might be an obstruction for me.
“Này các Tỷ-kheo, ở đây, một Tỷ-kheo, khi ngày đã qua, đêm đã đến, suy xét như vầy: ‘Ta có nhiều nguyên nhân dẫn đến cái chết. Một con rắn có thể cắn ta, một con bọ cạp có thể cắn ta, một con rết có thể cắn ta; do đó, ta có thể chết, đó sẽ là một chướng ngại cho ta.
Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya, semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā, so mamassa antarāyo’ti.
Or I might stumble and fall, or the food I have eaten might disagree with me, or my bile might be disturbed, or my phlegm might be disturbed, or my piercing winds might be disturbed; that might be my demise, that might be an obstruction for me.'
Ta có thể vấp ngã, hoặc thức ăn ta đã ăn có thể gây hại, hoặc mật của ta có thể bị rối loạn, hoặc đờm của ta có thể bị rối loạn, hoặc các luồng gió sắc bén có thể bị rối loạn; do đó, ta có thể chết, đó sẽ là một chướng ngại cho ta’.”
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
Then, bhikkhus, that bhikkhu should reflect thus: 'Are there any evil unwholesome states unabandoned in me, which would be an obstruction to me if I were to die tonight?'"
“Này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ấy phải suy xét như vầy: ‘Liệu ta có còn những pháp bất thiện, ác nghiệp chưa được đoạn trừ, mà chúng có thể là chướng ngại cho ta nếu ta chết vào ban đêm chăng?’”
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
"If, bhikkhus, while reflecting, the bhikkhu knows thus: 'There are evil unwholesome states unabandoned in me, which would be an obstruction to me if I were to die tonight,' then, bhikkhus, that bhikkhu should exert exceeding desire, effort, endeavor, exertion, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the abandonment of those very evil unwholesome states.
“Này các Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ấy khi quán xét, biết rằng: ‘Ta có những pháp bất thiện, ác nghiệp chưa được đoạn trừ, mà chúng có thể là chướng ngại cho ta nếu ta chết vào ban đêm’, thì này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ấy phải nỗ lực hết sức, tinh tấn, siêng năng, kiên trì, không từ bỏ, có niệm và có sự tỉnh giác để đoạn trừ những pháp bất thiện, ác nghiệp ấy.”
Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
Just as, bhikkhus, if one's clothes were on fire or one's head were on fire, one would exert exceeding desire, effort, endeavor, exertion, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the extinguishing of those very clothes or head; even so, bhikkhus, that bhikkhu should exert exceeding desire, effort, endeavor, exertion, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the abandonment of those very evil unwholesome states.
“Ví như, này các Tỷ-kheo, một người bị cháy áo hoặc cháy đầu, sẽ nỗ lực hết sức, tinh tấn, siêng năng, kiên trì, không từ bỏ, có niệm và có sự tỉnh giác để dập tắt ngọn lửa trên áo hoặc trên đầu ấy; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ấy phải nỗ lực hết sức, tinh tấn, siêng năng, kiên trì, không từ bỏ, có niệm và có sự tỉnh giác để đoạn trừ những pháp bất thiện, ác nghiệp ấy.”
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
"But if, bhikkhus, while reflecting, the bhikkhu knows thus: 'There are no evil unwholesome states unabandoned in me, which would be an obstruction to me if I were to die tonight,' then, bhikkhus, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training himself day and night in wholesome states.
“Nhưng nếu, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ấy khi quán xét, biết rằng: ‘Ta không còn những pháp bất thiện, ác nghiệp chưa được đoạn trừ, mà chúng có thể là chướng ngại cho ta nếu ta chết vào ban đêm’, thì này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ấy phải sống với niềm hoan hỷ và hân hoan ấy, ngày đêm học tập trong các pháp thiện.”
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu rattiyā nikkhantāya divase patihite iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo.
“Here, bhikkhus, when the night has passed and the day has come, a bhikkhu reflects thus: ‘Many indeed are the causes of my death. A snake might bite me, a scorpion might sting me, a centipede might bite me; thereby my death might occur, that would be an obstacle for me.’
‘‘Ở đây, này các Tỳ-khưu, khi đêm đã qua, ngày đã đến, một Tỳ-khưu suy xét như sau: ‘Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cái chết của ta – có thể một con rắn cắn ta, một con bọ cạp chích ta, một con rết cắn ta; do đó, ta có thể chết, đó sẽ là một chướng ngại cho ta.
Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya, semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo’ti.
‘Or I might stumble and fall, or the food I have eaten might upset me, or my bile might become agitated, or my phlegm might become agitated, or my sharp winds might become agitated; thereby my death might occur, that would be an obstacle for me.’
Hoặc ta có thể vấp ngã, hoặc thức ăn ta đã ăn có thể gây hại, hoặc mật của ta có thể nổi lên, đờm của ta có thể nổi lên, hoặc các khí đau nhói của ta có thể nổi lên; do đó, ta có thể chết, đó sẽ là một chướng ngại cho ta’.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
Therefore, bhikkhus, that bhikkhu should reflect thus: ‘Are there any evil unwholesome qualities unabandoned in me, which would be an obstacle for me if I were to die during the day?’”
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy cần phải suy xét như sau: ‘Phải chăng ta có những pháp ác, bất thiện chưa được đoạn trừ, mà những pháp ấy có thể trở thành chướng ngại cho ta nếu ta chết vào ban ngày?’’’
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
“If, bhikkhus, while reflecting, a bhikkhu knows thus: ‘There are evil unwholesome qualities unabandoned in me, which would be an obstacle for me if I were to die during the day,’ then, bhikkhus, that bhikkhu should generate intense desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
‘‘Này các Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta có những pháp ác, bất thiện chưa được đoạn trừ, mà những pháp ấy có thể trở thành chướng ngại cho ta nếu ta chết vào ban ngày’, thì này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy cần phải có sự nhiệt tâm, tinh cần, nỗ lực, cố gắng, không thối chuyển, chánh niệm và tỉnh giác tột độ để đoạn trừ những pháp ác, bất thiện ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
Just as, bhikkhus, one whose garment or head is ablaze would generate intense desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension for extinguishing that very garment or head; even so, bhikkhus, that bhikkhu should generate intense desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một người bị cháy áo hoặc cháy đầu, người ấy sẽ có sự nhiệt tâm, tinh cần, nỗ lực, cố gắng, không thối chuyển, chánh niệm và tỉnh giác tột độ để dập tắt lửa trên áo hoặc trên đầu mình; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy cần phải có sự nhiệt tâm, tinh cần, nỗ lực, cố gắng, không thối chuyển, chánh niệm và tỉnh giác tột độ để đoạn trừ những pháp ác, bất thiện ấy.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
“But if, bhikkhus, while reflecting, a bhikkhu knows thus: ‘There are no evil unwholesome qualities unabandoned in me, which would be an obstacle for me if I were to die during the day,’ then, bhikkhus, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training himself day and night in wholesome qualities.
‘‘Còn nếu, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không có những pháp ác, bất thiện chưa được đoạn trừ, mà những pháp ấy có thể trở thành chướng ngại cho ta nếu ta chết vào ban ngày’, thì này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy cần phải an trú trong niềm hoan hỷ và hân hoan ấy, ngày đêm tinh tấn tu tập các thiện pháp.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, maraṇassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti.
Thus developed, bhikkhus, thus frequently practiced, mindfulness of death is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.”
Này các Tỳ-khưu, chánh niệm về cái chết được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ có đại quả, đại lợi ích, đạt đến Niết-bàn, kết thúc bằng Niết-bàn’’.
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ mười.