235. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
235. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
235. Tôi nghe như vầy:
Tatra kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti.
There, indeed, Venerable Mahāmoggallāna addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”
Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika. Tại đấy, Tôn giả Mahāmoggallāna gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, chư Hiền!”
‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahāmoggallānassa paccassosuṃ.
“Friend,” replied those bhikkhus to Venerable Mahāmoggallāna.
“Thưa Hiền giả,” các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Tôn giả Mahāmoggallāna.
Āyasmā mahāmoggallāno etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, āvuso, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘ariyo tuṇhībhāvo, ariyo tuṇhībhāvoti vuccati.
Venerable Mahāmoggallāna said this: “Here, friends, as I was alone, secluded, a mental reflection arose in my mind thus: ‘Noble silence, noble silence is spoken of.
Tôn giả Mahāmoggallāna nói như sau: “Ở đây, này chư Hiền, khi ta sống một mình, ẩn cư, một ý nghĩ như sau khởi lên trong tâm ta: ‘Sự im lặng thánh thiện, sự im lặng thánh thiện được gọi là vậy.
Katamo nu kho ariyo tuṇhībhāvo’ti?
Now, what is noble silence?’
Vậy sự im lặng thánh thiện là gì?’
Tassa mayhaṃ āvuso, etadahosi – ‘idha bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Then, friends, it occurred to me: ‘Here, a bhikkhu, with the fading away of thoughts and discursive thinking, with the internal tranquillity and unification of mind, enters upon and abides in the second jhāna, which is without thought and discursive thinking, born of concentration, filled with delight and pleasure.
Này chư Hiền, ta nghĩ như sau: ‘Ở đây, một Tỳ-kheo, do sự làm lắng dịu tầm và tứ, chứng và trú Thiền thứ hai, một trạng thái nội tĩnh, nhất tâm, không tầm không tứ, có hỷ lạc do định sinh.
Ayaṃ vuccati ariyo tuṇhībhāvo’ti.
This is called noble silence.’
Đây được gọi là sự im lặng thánh thiện.’
So khvāhaṃ, āvuso, vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihariṃ.
So, friends, with the fading away of thoughts and discursive thinking, with the internal tranquillity and unification of mind, I entered upon and abided in the second jhāna, which is without thought and discursive thinking, born of concentration, filled with delight and pleasure.
Này chư Hiền, ta đã chứng và trú Thiền thứ hai, do sự làm lắng dịu tầm và tứ, một trạng thái nội tĩnh, nhất tâm, không tầm không tứ, có hỷ lạc do định sinh.
Tassa mayhaṃ, āvuso, iminā vihārena viharato vitakkasahagatā saññā manasikārā samudācaranti’’.
As I was dwelling in this abiding, friends, perceptions and mental formations associated with thought arose in me.”
Này chư Hiền, khi ta sống trong sự an trú này, các tưởng và tác ý tương ưng với tầm khởi lên.”
‘‘Atha kho maṃ, āvuso, bhagavā iddhiyā upasaṅkamitvā etadavoca – ‘moggallāna, moggallāna, mā, brāhmaṇa, ariyaṃ tuṇhībhāvaṃ pamādo, ariye tuṇhībhāve cittaṃ saṇṭhapehi, ariye tuṇhībhāve cittaṃ ekodibhāvaṃ karohi, ariye tuṇhībhāve cittaṃ samādahā’ti.
“Then, friends, the Blessed One, having approached me through psychic power, said this: ‘Moggallāna, Moggallāna, brahmin, do not be heedless of noble silence; establish your mind in noble silence; make your mind unified in noble silence; compose your mind in noble silence!’
“Này chư Hiền, rồi Thế Tôn đã đến với ta bằng thần thông và nói với ta như sau: ‘Moggallāna, Moggallāna, này Bà-la-môn, chớ lơ là sự im lặng thánh thiện, hãy an trú tâm vào sự im lặng thánh thiện, hãy làm cho tâm nhất tâm vào sự im lặng thánh thiện, hãy định tâm vào sự im lặng thánh thiện!’
So khvāhaṃ, āvuso, aparena samayena vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
So, friends, at a later time, with the fading away of thoughts and discursive thinking, with the internal tranquillity and unification of mind, I entered upon and abided in the second jhāna, which is without thought and discursive thinking, born of concentration, filled with delight and pleasure.
Này chư Hiền, sau đó, ta đã chứng và trú Thiền thứ hai, do sự làm lắng dịu tầm và tứ, một trạng thái nội tĩnh, nhất tâm, không tầm không tứ, có hỷ lạc do định sinh.
Yañhi taṃ, āvuso, sammā vadamāno vadeyya – ‘satthārā anuggahito sāvako mahābhiññataṃ patto’ti, mamaṃ taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘satthārā anuggahito sāvako mahābhiññataṃ patto’’’ti.
Indeed, friends, if one were to rightly say of someone, ‘A disciple, supported by the Teacher, has attained great supernormal power,’ it is of me that one would rightly say, ‘A disciple, supported by the Teacher, has attained great supernormal power.’”
Này chư Hiền, nếu có ai nói đúng rằng: ‘Một đệ tử được bậc Đạo Sư hộ trì đã đạt được đại thắng trí,’ thì người ấy nói đúng về ta: ‘Một đệ tử được bậc Đạo Sư hộ trì đã đạt được đại thắng trí.’”
Paṭhamaṃ.
First.
Bài kinh thứ nhất.
236. Sāvatthiyaṃ viharati.
236. The Blessed One was dwelling in Sāvatthī.
236. Trú tại Sāvatthī.
Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti.
There, indeed, Venerable Sāriputta addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”
Tại đấy, Tôn giả Sāriputta gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, chư Hiền!”
‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ.
“Friend,” replied those bhikkhus to Venerable Sāriputta.
“Thưa Hiền giả,” các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Tôn giả Sāriputta.
Āyasmā sāriputto etadavoca –
Venerable Sāriputta said this:
Tôn giả Sāriputta nói như sau:
‘‘Idha mayhaṃ, āvuso, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘atthi nu kho taṃ kiñci lokasmiṃ yassa me vipariṇāmaññathābhāvā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’ti?
“Here, friends, as I was alone, secluded, a mental reflection arose in my mind thus: ‘Is there anything in the world whose alteration or otherwise would give rise to sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair in me?’
“Ở đây, này chư Hiền, khi ta sống một mình, ẩn cư, một ý nghĩ như sau khởi lên trong tâm ta: ‘Có điều gì trong thế gian mà do sự biến đổi, đổi khác của nó, các sầu, bi, khổ, ưu, não có thể khởi lên nơi ta chăng?’
Tassa mayhaṃ, āvuso, etadahosi – ‘natthi kho taṃ kiñci lokasmiṃ yassa me vipariṇāmaññathābhāvā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’’ti.
Then, friends, it occurred to me: ‘There is nothing in the world whose alteration or otherwise would give rise to sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair in me.’”
Này chư Hiền, ta nghĩ như sau: ‘Không có điều gì trong thế gian mà do sự biến đổi, đổi khác của nó, các sầu, bi, khổ, ưu, não có thể khởi lên nơi ta.’”
Evaṃ vutte, āyasmā ānando āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘satthupi kho te, āvuso sāriputta, vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti?
When this was said, Venerable Ānanda said to Venerable Sāriputta: “Even for the Teacher, friend Sāriputta, would sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair not arise due to alteration or otherwise?”
Khi được nói vậy, Tôn giả Ānanda nói với Tôn giả Sāriputta: “Này Hiền giả Sāriputta, ngay cả đối với bậc Đạo Sư của Hiền giả, do sự biến đổi, đổi khác của Ngài, các sầu, bi, khổ, ưu, não cũng không khởi lên chăng?”
‘‘Satthupi kho me, āvuso, vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, api ca me evamassa – ‘mahesakkho vata, bho, satthā antarahito mahiddhiko mahānubhāvo.
“Even for the Teacher, friend, would sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair not arise due to alteration or otherwise, yet it would be thus for me: ‘Alas, how mighty was the Teacher who has vanished, possessing great psychic power and great majesty!
“Này chư Hiền, ngay cả đối với bậc Đạo Sư của ta, do sự biến đổi, đổi khác của Ngài, các sầu, bi, khổ, ưu, não cũng không khởi lên. Nhưng ta sẽ nghĩ như vầy: ‘Thật vậy, bậc Đạo Sư có đại oai lực, có đại thần thông, có đại uy đức đã nhập Niết-bàn.
Sace hi bhagavā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti.
If the Blessed One were to endure for a long, long time, it would be for the welfare of many people, for the happiness of many people, out of compassion for the world, for the good, welfare, and happiness of devas and humans.’
Nếu Thế Tôn còn trú lâu dài, điều ấy sẽ vì lợi ích cho nhiều người, vì hạnh phúc cho nhiều người, vì lòng thương xót thế gian, vì lợi ích, vì hạnh phúc cho chư Thiên và loài người.’”
Tathā hi panāyasmato sāriputtassa dīgharattaṃ ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā susamūhatā.
For Venerable Sāriputta, indeed, the latent tendencies of conceit, ‘I am,’ and ‘mine’ have been thoroughly eradicated for a long time.
Thật vậy, các tùy miên về ngã mạn, ngã sở, kiêu mạn của Tôn giả Sāriputta đã được đoạn trừ hoàn toàn từ lâu.
Tasmā āyasmato sāriputtassa satthupi vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti.
Therefore, for Venerable Sāriputta, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair would not arise even due to the alteration or otherwise of the Teacher.”
Vì vậy, đối với Tôn giả Sāriputta, ngay cả đối với bậc Đạo Sư, do sự biến đổi, đổi khác của Ngài, các sầu, bi, khổ, ưu, não cũng không khởi lên.”
Dutiyaṃ.
Second.
Bài kinh thứ hai.
237. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
237. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
237. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena āyasmā ca sāriputto āyasmā ca mahāmoggallāno rājagahe viharanti veḷuvane kalandakanivāpe ekavihāre.
Now, at that time, Venerable Sāriputta and Venerable Mahāmoggallāna were dwelling in Rājagaha, in the Bamboo Grove, at the Squirrels’ Feeding Place, in a single dwelling.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Sāriputta và Tôn giả Mahāmoggallāna trú tại Rājagaha, ở Veḷuvana, khu nuôi sóc, trong cùng một trú xứ.
Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahāmoggallānena saddhiṃ sammodi.
Then, in the evening, Venerable Sāriputta rose from his seclusion and approached Venerable Mahāmoggallāna; having approached, he exchanged greetings with Venerable Mahāmoggallāna.
Rồi Tôn giả Sāriputta, vào buổi chiều, từ thiền tịnh đứng dậy, đi đến chỗ Tôn giả Mahāmoggallāna; sau khi đến, Tôn giả Sāriputta chào hỏi Tôn giả Mahāmoggallāna.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
After exchanging courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi nói những lời chào hỏi thân hữu, Tôn giả ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca –
As he sat to one side, Venerable Sāriputta said to Venerable Mahāmoggallāna:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta nói với Tôn giả Mahāmoggallāna:
‘‘Vippasannāni kho te, āvuso moggallāna, indriyāni; parisuddho mukhavaṇṇo pariyodāto santena nūnāyasmā mahāmoggallāno ajja vihārena vihāsī’’ti.
“Your faculties are exceptionally clear, friend Moggallāna; your complexion is pure and bright. It seems, friend Moggallāna, that you have dwelled today in a tranquil abiding.”
“Này Hiền giả Moggallāna, các căn của Hiền giả thật tịnh tín; sắc mặt Hiền giả trong sáng, thanh tịnh. Chắc chắn hôm nay Hiền giả Mahāmoggallāna đã an trú trong một sự an trú an tịnh.”
‘‘Oḷārikena khvāhaṃ, āvuso, ajja vihārena vihāsiṃ.
“Indeed, friend, I dwelled today in a gross abiding.
“Này chư Hiền, hôm nay ta đã an trú trong một sự an trú thô thiển.
Api ca, me ahosi dhammī kathā’’ti.
However, I had a discussion on the Dhamma.”
Nhưng ta đã có một cuộc đàm luận Pháp.”
‘‘Kena saddhiṃ panāyasmato mahāmoggallānassa ahosi dhammī kathā’’ti?
“With whom, then, did Venerable Mahāmoggallāna have a discussion on the Dhamma?”
“Vậy Hiền giả Mahāmoggallāna đã có cuộc đàm luận Pháp với ai?”
‘‘Bhagavatā kho me, āvuso, saddhiṃ ahosi dhammī kathā’’ti.
“With the Blessed One, friend, I had a discussion on the Dhamma.”
“Này chư Hiền, ta đã có cuộc đàm luận Pháp với Thế Tôn.”
‘‘Dūre kho, āvuso, bhagavā etarahi sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
“The Blessed One, friend, is dwelling far away at present, in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
“Này chư Hiền, Thế Tôn hiện nay đang trú rất xa, tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Kiṃ nu kho, āyasmā, mahāmoggallāno bhagavantaṃ iddhiyā upasaṅkami; udāhu bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ iddhiyā upasaṅkamī’’ti?
Did Venerable Mahāmoggallāna approach the Blessed One through psychic power, or did the Blessed One approach Venerable Mahāmoggallāna through psychic power?”
Vậy Hiền giả Mahāmoggallāna đã đến với Thế Tôn bằng thần thông, hay Thế Tôn đã đến với Hiền giả Mahāmoggallāna bằng thần thông?”
‘‘Na khvāhaṃ, āvuso, bhagavantaṃ iddhiyā upasaṅkamiṃ; napi maṃ bhagavā iddhiyā upasaṅkami.
“I did not, friend, approach the Blessed One through psychic power; nor did the Blessed One approach me through psychic power.
“Này chư Hiền, ta không đến với Thế Tôn bằng thần thông; Thế Tôn cũng không đến với ta bằng thần thông.
Api ca, me yāvatā bhagavā ettāvatā dibbacakkhu visujjhi dibbā ca sotadhātu.
However, my divine eye became purified, and my divine ear element, as far as the Blessed One.
Nhưng nhãn thông và nhĩ thông của ta đã trở nên thanh tịnh đến mức có thể thấy và nghe được Thế Tôn.
Bhagavatopi yāvatāhaṃ ettāvatā dibbacakkhu visujjhi dibbā ca sotadhātū’’ti.
And the Blessed One’s divine eye became purified, and his divine ear element, as far as I am.”
Nhãn thông và nhĩ thông của Thế Tôn cũng đã trở nên thanh tịnh đến mức có thể thấy và nghe được ta.”
‘‘Yathākathaṃ panāyasmato mahāmoggallānassa bhagavatā saddhiṃ ahosi dhammī kathā’’ti?
“How, then, did Venerable Mahāmoggallāna have a discussion on the Dhamma with the Blessed One?”
“Vậy Hiền giả Mahāmoggallāna đã có cuộc đàm luận Pháp với Thế Tôn như thế nào?”
‘‘Idhāhaṃ, āvuso, bhagavantaṃ etadavocaṃ – ‘āraddhavīriyo āraddhavīriyoti, bhante, vuccati.
“Here, friend, I said this to the Blessed One: ‘One with aroused energy, one with aroused energy, Venerable Sir, is spoken of.
“Ở đây, này chư Hiền, ta đã nói với Thế Tôn như sau: ‘Bạch Thế Tôn, tinh tấn đã được khởi lên, tinh tấn đã được khởi lên được gọi là vậy.
Kittāvatā nu kho, bhante, āraddhavīriyo hotī’ti?
To what extent, Venerable Sir, is one with aroused energy?’
Bạch Thế Tôn, cho đến mức độ nào thì được gọi là tinh tấn đã được khởi lên?’”
Evaṃ vutte, maṃ, āvuso, bhagavā etadavoca – ‘idha, moggallāna, bhikkhu āraddhavīriyo viharati – kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhī ca avasissatu, sarīre upasussatu maṃsalohitaṃ, yaṃ taṃ purisathāmena purisavīriyena purisaparakkamena pattabbaṃ na taṃ apāpuṇitvā vīriyassa saṇṭhānaṃ bhavissatīti.
When this was said, friends, the Blessed One said this to me: ‘Here, Moggallāna, a bhikkhu dwells with aroused energy, thinking: “Let my skin, sinews, and bones remain; let my flesh and blood dry up in my body; I will not abandon my energy until I have attained what can be attained by human strength, human energy, human exertion.”
“Khi được nói vậy, này chư Hiền, Thế Tôn đã nói với ta như sau: ‘Ở đây, này Moggallāna, một Tỳ-kheo an trú với tinh tấn đã được khởi lên, nghĩ rằng: ‘Dù da, gân, xương còn lại, dù thịt và máu trong thân khô héo, ta sẽ không dừng lại sự tinh tấn cho đến khi đạt được điều mà một người có thể đạt được bằng sức mạnh, tinh tấn và nỗ lực của mình.’
Evaṃ kho, moggallāna, āraddhavīriyo hotī’ti.
It is in this way, Moggallāna, that one is with aroused energy.’
Này Moggallāna, như vậy thì tinh tấn đã được khởi lên.’”
Evaṃ kho me, āvuso, bhagavatā saddhiṃ ahosi dhammī kathā’’ti.
It was in this way, friend, that I had a discussion on the Dhamma with the Blessed One.”
“Này chư Hiền, như vậy ta đã có cuộc đàm luận Pháp với Thế Tôn.”
‘‘Seyyathāpi, āvuso, himavato pabbatarājassa parittā pāsāṇasakkharā yāvadeva upanikkhepanamattāya; evameva kho mayaṃ āyasmato mahāmoggallānassa yāvadeva upanikkhepanamattāya.
“Just as, friend, the stones and pebbles of the Himālaya, the king of mountains, are merely for the purpose of placement, even so are we merely for the purpose of placement compared to Venerable Mahāmoggallāna.”
“Này chư Hiền, ví như những viên đá nhỏ, sỏi vụn trên núi chúa Himavā chỉ đủ để đặt vào; cũng vậy, chúng ta đối với Tôn giả Mahāmoggallāna cũng chỉ như những viên đá nhỏ, sỏi vụn mà thôi.”
Āyasmā hi mahāmoggallāno mahiddhiko mahānubhāvo ākaṅkhamāno kappaṃ tiṭṭheyyā’’ti.
Indeed, the Venerable Mahāmoggallāna is greatly mighty and greatly powerful; if he wished, he could remain for an eon.”
Đại đức Mahāmoggallāna, bậc đại thần thông, đại uy lực, nếu muốn, có thể trụ thế trọn một kiếp.”
‘‘Seyyathāpi, āvuso, mahatiyā loṇaghaṭāya parittā loṇasakkharāya yāvadeva upanikkhepanamattāya; evameva kho mayaṃ āyasmato sāriputtassa yāvadeva upanikkhepanamattāya.
“Just as, friend, a tiny salt crystal in a large salt pot is merely for placing there; in the same way, we are merely for placing alongside the Venerable Sāriputta.
“Này hiền giả, ví như một cục muối nhỏ chỉ để đặt vào một chum muối lớn; cũng vậy, chúng tôi đối với Đại đức Sāriputta chỉ như để đặt vào mà thôi.
Āyasmā hi sāriputto bhagavatā anekapariyāyena thomito vaṇṇito pasattho –
Indeed, the Venerable Sāriputta has been praised, extolled, and commended by the Blessed One in many ways:
Đại đức Sāriputta đã được Thế Tôn tán thán, ca ngợi, và khen ngợi bằng nhiều phương cách khác nhau –
238. Sāvatthiyaṃ viharati.
238. Residing at Sāvatthī.
Tại Sāvatthī.
Tena kho pana samayena aññataro navo bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vihāraṃ pavisitvā appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyati, na bhikkhūnaṃ veyyāvaccaṃ karoti cīvarakārasamaye.
Now at that time, a certain young bhikkhu, having returned from his alms-round after his meal, entered the monastery and remained without concern, silent and absorbed, not performing any duties for the bhikkhus during the robe-making season.
Vào lúc ấy, một vị tỳ khưu mới, sau khi thọ thực xong và trở về từ việc khất thực, đi vào tịnh xá, không lo lắng, im lặng, sống ẩn dật, không làm các công việc của chư tỳ khưu trong mùa làm y.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then many bhikkhus approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Rồi nhiều vị tỳ khưu đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, aññataro navo bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vihāraṃ pavisitvā appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyati, na bhikkhūnaṃ veyyāvaccaṃ karoti cīvarakārasamaye’’ti.
Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “Here, Venerable Sir, a certain young bhikkhu, having returned from his alms-round after his meal, entered the monastery and remained without concern, silent and absorbed, not performing any duties for the bhikkhus during the robe-making season.”
Sau khi ngồi xuống một bên, các vị tỳ khưu ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, ở đây, một vị tỳ khưu mới, sau khi thọ thực xong và trở về từ việc khất thực, đi vào tịnh xá, không lo lắng, im lặng, sống ẩn dật, không làm các công việc của chư tỳ khưu trong mùa làm y.”
Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena taṃ bhikkhuṃ āmantehi ‘satthā taṃ, āvuso, āmantetī’’’ti.
Then the Blessed One addressed a certain bhikkhu: “Come, bhikkhu, address that bhikkhu in my name, saying, ‘Friend, the Teacher addresses you.’”
Rồi Thế Tôn gọi một vị tỳ khưu khác và nói: “Này tỳ khưu, ngươi hãy đến, nhân danh ta mà gọi vị tỳ khưu ấy: ‘Này hiền giả, Bậc Đạo Sư gọi ngươi.’”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yena so bhikkhu tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso, āmantetī’’ti.
“Yes, Venerable Sir,” that bhikkhu replied to the Blessed One, and approached that bhikkhu; having approached, he said to that bhikkhu: “Friend, the Teacher addresses you.”
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn,” vị tỳ khưu ấy vâng lời Thế Tôn, đi đến chỗ vị tỳ khưu kia; sau khi đến, nói với vị tỳ khưu ấy: “Này hiền giả, Bậc Đạo Sư gọi ngươi.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho so bhikkhu tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, friend,” that bhikkhu replied to that bhikkhu, and approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
“Thưa vâng, này hiền giả,” vị tỳ khưu ấy vâng lời vị tỳ khưu kia, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ bhikkhuṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vihāraṃ pavisitvā appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyasi, na bhikkhūnaṃ veyyāvaccaṃ karosi cīvarakārasamaye’’ti?
To that bhikkhu seated to one side, the Blessed One said: “Is it true, bhikkhu, that having returned from your alms-round after your meal, you entered the monastery and remained without concern, silent and absorbed, not performing any duties for the bhikkhus during the robe-making season?”
Sau khi vị tỳ khưu ấy ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với vị tỳ khưu ấy: “Này tỳ khưu, có thật là ngươi, sau khi thọ thực xong và trở về từ việc khất thực, đi vào tịnh xá, không lo lắng, im lặng, sống ẩn dật, không làm các công việc của chư tỳ khưu trong mùa làm y không?”
‘‘Ahampi kho, bhante, sakaṃ kiccaṃ karomī’’ti.
“Venerable Sir, I, too, am doing my own work.”
“Bạch Thế Tôn, con cũng làm việc của mình.”
Atha kho bhagavā tassa bhikkhuno cetasā cetoparivitakkamaññāya bhikkhū āmantesi – ‘‘mā kho tumhe, bhikkhave, etassa bhikkhuno ujjhāyittha.
Then the Blessed One, comprehending the thought process in that bhikkhu’s mind, addressed the bhikkhus: “Do not, bhikkhus, find fault with this bhikkhu.
Rồi Thế Tôn, sau khi biết được ý nghĩ trong tâm của vị tỳ khưu ấy bằng tâm của mình, gọi chư tỳ khưu và nói: “Này chư tỳ khưu, các ngươi chớ trách móc vị tỳ khưu này.
Eso kho, bhikkhave, bhikkhu catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī, yassa catthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
This bhikkhu, bhikkhus, is one who obtains at will, without difficulty, without trouble, the four jhāna (meditative absorptions) that pertain to the higher mind, the blissful abidings in this very life; and he abides having realized and fully experienced for himself in this very life, with direct knowledge, that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from home to homelessness.”
Này chư tỳ khưu, vị tỳ khưu này là người dễ dàng đạt được, không khó khăn, không vất vả, bốn thiền định thuộc về tâm siêu việt, là những trú xứ an lạc ngay trong hiện tại, và vì mục đích đó, các thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, vị ấy đã tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự hoàn mãn vô thượng của đời sống Phạm hạnh ngay trong hiện tại.”
239. Sāvatthiyaṃ viharati.
239. Residing at Sāvatthī.
Tại Sāvatthī.
Atha kho āyasmā sujāto yena bhagavā tenupasaṅkami.
Then the Venerable Sujāta approached the Blessed One.
Rồi Đại đức Sujāta đi đến chỗ Thế Tôn.
Addasā kho bhagavā āyasmantaṃ sujātaṃ dūratova āgacchantaṃ.
The Blessed One saw the Venerable Sujāta approaching from afar.
Thế Tôn thấy Đại đức Sujāta đang đi đến từ xa.
Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘ubhayenevāyaṃ, bhikkhave, kulaputto sobhati – yañca abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, yassa catthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajjanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
Having seen him, he addressed the bhikkhus: “This noble son, bhikkhus, shines in two ways – both by being handsome, good to look at, pleasing, endowed with supreme beauty of complexion, and by abiding having realized and fully experienced for himself in this very life, with direct knowledge, that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from home to homelessness.”
Sau khi thấy, Thế Tôn gọi chư tỳ khưu và nói: “Này chư tỳ khưu, thiện nam tử này đẹp cả hai mặt – vừa có hình dáng đẹp đẽ, dễ nhìn, đáng kính, được phú cho vẻ đẹp và sự tươi tắn tuyệt vời, và vì mục đích đó, các thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, vị ấy đã tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự hoàn mãn vô thượng của đời sống Phạm hạnh ngay trong hiện tại.”
Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
This the Blessed One said…pe… the Teacher:
Thế Tôn đã nói điều này… Bậc Đạo Sư –
240. Sāvatthiyaṃ viharati.
240. Residing at Sāvatthī.
Tại Sāvatthī.
Atha kho āyasmā lakuṇḍakabhaddiyo yena bhagavā tenupasaṅkami.
Then the Venerable Lakuṇḍakabhaddiya approached the Blessed One.
Rồi Đại đức Lakuṇḍakabhaddiya đi đến chỗ Thế Tôn.
Addasā kho bhagavā āyasmantaṃ lakuṇḍakabhaddiyaṃ dūratova āgacchantaṃ.
The Blessed One saw the Venerable Lakuṇḍakabhaddiya approaching from afar.
Thế Tôn thấy Đại đức Lakuṇḍakabhaddiya đang đi đến từ xa.
Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ bhikkhuṃ āgacchantaṃ dubbaṇṇaṃ duddasikaṃ okoṭimakaṃ bhikkhūnaṃ paribhūtarūpa’’nti?
Having seen him, he addressed the bhikkhus: “Do you not see, bhikkhus, this bhikkhu approaching, ill-favored, unpleasant to look at, despised by the bhikkhus on account of his small stature?”
Sau khi thấy, Thế Tôn gọi chư tỳ khưu và nói: “Này chư tỳ khưu, các ngươi có thấy vị tỳ khưu đang đi đến kia không, xấu xí, khó coi, thấp bé, bị chư tỳ khưu khinh thường?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Eso kho, bhikkhave, bhikkhu mahiddhiko mahānubhāvo, na ca sā samāpatti sulabharūpā yā tena bhikkhunā asamāpannapubbā.
“This bhikkhu, bhikkhus, is greatly mighty and greatly powerful; there is no attainment that is easy to obtain which has not been attained by that bhikkhu.
“Này chư tỳ khưu, vị tỳ khưu này là bậc đại thần thông, đại uy lực, và không có thiền định nào mà vị tỳ khưu ấy chưa từng nhập.
Yassa catthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
He abides having realized and fully experienced for himself in this very life, with direct knowledge, that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from home to homelessness.”
Vì mục đích đó, các thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, vị ấy đã tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự hoàn mãn vô thượng của đời sống Phạm hạnh ngay trong hiện tại.”
Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
This the Blessed One said…pe… the Teacher:
Thế Tôn đã nói điều này… Bậc Đạo Sư –
241. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
241. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling at Vesālī, in the Great Forest, at the Gabled Hall.
Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Vesālī, trong Đại Lâm, tại giảng đường có mái nhọn.
Tena kho pana samayena āyasmā visākho pañcālaputto upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāya.
Now at that time, the Venerable Visākha Pañcālaputta was instructing, rousing, inspiring, and gladdening the bhikkhus with a Dhamma talk in the service hall, with a clear and distinct voice, free from harshness, capable of conveying the meaning, well-organized, and unreliant on anything.
Vào lúc ấy, Đại đức Visākha Pañcālaputta đang thuyết pháp cho chư tỳ khưu trong giảng đường, khích lệ, động viên, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ, bằng lời nói thông thường, rõ ràng, không vấp váp, dễ hiểu, phù hợp, không bị lệ thuộc.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then the Blessed One, having emerged from seclusion in the evening, approached the service hall; having approached, he sat down on the seat prepared.
Rồi Thế Tôn, vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi thiền tịnh, đi đến giảng đường; sau khi đến, ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ko nu kho, bhikkhave, upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti?
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: “Who, bhikkhus, is instructing, rousing, inspiring, and gladdening the bhikkhus with a Dhamma talk in the service hall, with a clear and distinct voice, free from harshness, capable of conveying the meaning, well-organized, and unreliant on anything?”
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn gọi chư tỳ khưu và nói: “Này chư tỳ khưu, ai đang thuyết pháp cho chư tỳ khưu trong giảng đường, khích lệ, động viên, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ, bằng lời nói thông thường, rõ ràng, không vấp váp, dễ hiểu, phù hợp, không bị lệ thuộc?”
‘‘Āyasmā, bhante, visākho pañcālaputto upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti.
“Venerable Sir, it is the Venerable Visākha Pañcālaputta who is instructing, rousing, inspiring, and gladdening the bhikkhus with a Dhamma talk in the service hall, with a clear and distinct voice, free from harshness, capable of conveying the meaning, well-organized, and unreliant on anything.”
“Bạch Thế Tôn, Đại đức Visākha Pañcālaputta đang thuyết pháp cho chư tỳ khưu trong giảng đường, khích lệ, động viên, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ, bằng lời nói thông thường, rõ ràng, không vấp váp, dễ hiểu, phù hợp, không bị lệ thuộc.”
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ visākhaṃ pañcālaputtaṃ āmantesi – ‘‘sādhu sādhu, visākha, sādhu kho tvaṃ, visākha, bhikkhū dhammiyā kathāya sandassesi…pe… atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti.
Then the Bhagavā addressed the Venerable Visākha Pañcālaputta: “Excellent, Visākha, excellent! Truly, Visākha, you instruct the bhikkhus with a Dhamma talk... which is conducive to understanding the meaning, included*, and unattached*.”
Rồi Thế Tôn gọi Tôn giả Visākha Pañcālaputta mà nói: “Lành thay, lành thay, Visākha! Thật vậy, Visākha, ngươi đã thuyết pháp cho các Tỳ-khưu với bài pháp thoại…v.v… thuộc về sự thấu hiểu ý nghĩa, nằm trong phạm vi (Tứ Thánh Đế), không còn chấp thủ.”
242. Sāvatthiyaṃ viharati.
242. Residing in Sāvatthī.
242. Trú tại Sāvatthī.
Atha kho āyasmā nando bhagavato mātucchāputto ākoṭitapaccākoṭitāni cīvarāni pārupitvā akkhīni añjetvā acchaṃ pattaṃ gahetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then the Venerable Nanda, the Bhagavā’s maternal cousin, having put on his neatly folded robes, anointed his eyes, and taken a polished bowl, approached the Bhagavā; having approached and paid homage to the Bhagavā, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Nanda, con của dì ruột Thế Tôn, đắp y đã xếp nếp gọn gàng, kẻ mắt, cầm bát sạch sẽ, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đảnh lễ Thế Tôn, ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ nandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘na kho te taṃ, nanda, patirūpaṃ kulaputtassa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitassa, yaṃ tvaṃ ākoṭitapaccākoṭitāni cīvarāni pārupeyyāsi, akkhīni ca añjeyyāsi, acchañca pattaṃ dhāreyyāsi.
The Bhagavā then said to the Venerable Nanda, who was sitting to one side: “Nanda, it is not fitting for you, a young man of good family who has gone forth from home to homelessness out of faith, that you should put on neatly folded robes, anoint your eyes, and carry a polished bowl.
Khi Tôn giả Nanda ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với Tôn giả Nanda: “Này Nanda, điều đó không thích hợp với một thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình với niềm tin, mà ngươi lại đắp y đã xếp nếp gọn gàng, kẻ mắt, và mang bát sạch sẽ.
Etaṃ kho te, nanda, patirūpaṃ kulaputtassa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitassa, yaṃ tvaṃ āraññiko ca assasi, piṇḍapātiko ca paṃsukuliko ca kāmesu ca anapekkho vihareyyāsī’’ti.
This, Nanda, is fitting for you, a young man of good family who has gone forth from home to homelessness out of faith: that you should be a forest dweller, a beggar, a wearer of rag-robes, and live without attachment to sensual pleasures.”
Này Nanda, điều đó mới thích hợp với một thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình với niềm tin, đó là ngươi sống ở rừng, khất thực, mặc y phấn tảo, và không còn vướng bận vào các dục vọng.”
Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
The Bhagavā said this...pe... the Teacher:
Thế Tôn đã nói điều này…v.v… vị Đạo Sư:
243. Sāvatthiyaṃ viharati.
243. Residing in Sāvatthī.
243. Trú tại Sāvatthī.
Atha kho āyasmā tisso bhagavato pitucchāputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi dukkhī dummano assūni pavattayamāno.
Then the Venerable Tissa, the Bhagavā’s paternal cousin, approached the Bhagavā; having approached and paid homage to the Bhagavā, he sat down to one side, unhappy, disheartened, shedding tears.
Rồi Tôn giả Tissa, con của chú ruột Thế Tôn, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đảnh lễ Thế Tôn, ngồi xuống một bên, buồn bã, ưu phiền, nước mắt chảy dài.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ tissaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho tvaṃ, tissa, ekamantaṃ nisinno dukkhī dummano assūni pavattayamāno’’ti?
Then the Bhagavā said to the Venerable Tissa: “Tissa, why are you sitting to one side, unhappy, disheartened, shedding tears?”
Rồi Thế Tôn nói với Tôn giả Tissa: “Này Tissa, sao ngươi lại ngồi một bên, buồn bã, ưu phiền, nước mắt chảy dài?”
‘‘Tathā hi pana maṃ, bhante, bhikkhū samantā vācāsannitodakena* sañjambharimakaṃsū’’ti* .
“Because, Bhante, the bhikkhus have mocked and reviled me all around with the goad of words.”
“Bạch Thế Tôn, các Tỳ-khưu đã chọc ghẹo con bằng những lời lẽ châm chọc khắp nơi.”
‘‘Tathāhi pana tvaṃ, tissa, vattā no ca vacanakkhamo; na kho te taṃ, tissa, patirūpaṃ kulaputtassa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitassa, yaṃ tvaṃ vattā no ca vacanakkhamo.
“Tissa, indeed you are one who speaks but is not amenable to words; it is not fitting for you, Tissa, a young man of good family who has gone forth from home to homelessness out of faith, that you should be one who speaks but is not amenable to words.
“Này Tissa, ngươi là người thích nói nhưng không chịu nghe lời; điều đó không thích hợp với một thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình với niềm tin, mà ngươi lại là người thích nói nhưng không chịu nghe lời.
Etaṃ kho te, tissa, patirūpaṃ kulaputtassa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitassa – ‘yaṃ tvaṃ vattā ca assa vacanakkhamo cā’’’ti.
This, Tissa, is fitting for you, a young man of good family who has gone forth from home to homelessness out of faith: that you should be both one who speaks and one who is amenable to words.”
Này Tissa, điều đó mới thích hợp với một thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình với niềm tin – ‘ngươi là người thích nói và cũng chịu nghe lời.’”
244. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
244. At one time the Bhagavā was residing in Rājagaha, in the Veḷuvana, the Kalandakanivāpa.
244. Một thời, Thế Tôn trú tại Rājagaha, trong khu Veḷuvana, tại chỗ nuôi sóc Kalandaka.
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu theranāmako ekavihārī ceva hoti ekavihārassa ca vaṇṇavādī.
Now, at that time, a certain bhikkhu named Thera was a solitary dweller and praised solitary dwelling.
Lúc bấy giờ, có một Tỳ-khưu tên là Trưởng lão (Thera), sống độc cư và ca ngợi sự độc cư.
So eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati eko paṭikkamati eko raho nisīdati eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāti.
He would enter the village for alms alone, return alone, sit alone in seclusion, and walk alone.
Vị ấy một mình vào làng khất thực, một mình trở về, một mình ngồi nơi vắng vẻ, một mình đi kinh hành.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then many bhikkhus approached the Bhagavā; having approached and paid homage to the Bhagavā, they sat down to one side.
Rồi nhiều Tỳ-khưu đến chỗ Thế Tôn; sau khi đảnh lễ Thế Tôn, ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, aññataro bhikkhu theranāmako ekavihārī ekavihārassa ca vaṇṇavādī’’ti.
Sitting to one side, those bhikkhus said to the Bhagavā: “Here, Bhante, a certain bhikkhu named Thera is a solitary dweller and praises solitary dwelling.”
Khi ngồi xuống một bên, các Tỳ-khưu ấy bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, ở đây có một Tỳ-khưu tên là Trưởng lão, sống độc cư và ca ngợi sự độc cư.”
Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena theraṃ bhikkhuṃ āmantehi – ‘satthā taṃ, āvuso thera, āmantetī’’’ti.
Then the Bhagavā addressed a certain bhikkhu: “Come, bhikkhu, address the bhikkhu Thera in my name, saying: ‘Friend Thera, the Teacher addresses you.’”
Rồi Thế Tôn gọi một Tỳ-khưu khác: “Này Tỳ-khưu, hãy đi, nhân danh Ta mà gọi Tỳ-khưu Trưởng lão: ‘Này Hiền giả Trưởng lão, Đạo Sư gọi ngươi.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yenāyasmā thero tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ theraṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso thera, āmantetī’’ti.
“Yes, Bhante,” replied that bhikkhu to the Bhagavā, and he approached the Venerable Thera; having approached, he said to the Venerable Thera: “Friend Thera, the Teacher addresses you.”
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn,” Tỳ-khưu ấy vâng lời Thế Tôn, đến chỗ Tôn giả Trưởng lão; sau khi đến, nói với Tôn giả Trưởng lão: “Này Hiền giả Trưởng lão, Đạo Sư gọi ngươi.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā thero tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, friend,” replied the Venerable Thera to that bhikkhu, and he approached the Bhagavā; having approached and paid homage to the Bhagavā, he sat down to one side.
“Thưa vâng, Hiền giả,” Tôn giả Trưởng lão vâng lời Tỳ-khưu ấy, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đảnh lễ Thế Tôn, ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ theraṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, thera, ekavihārī ekavihārassa ca vaṇṇavādī’’ti?
The Bhagavā then said to the Venerable Thera, who was sitting to one side: “Is it true, Thera, that you are a solitary dweller and praise solitary dwelling?”
Khi Tôn giả Trưởng lão ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với Tôn giả Trưởng lão: “Này Trưởng lão, có thật là ngươi sống độc cư và ca ngợi sự độc cư không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Bhante.”
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, thera, ekavihārī ekavihārassa ca vaṇṇavādī’’ti?
“And how, Thera, are you a solitary dweller and a praiser of solitary dwelling?”
“Này Trưởng lão, ngươi sống độc cư và ca ngợi sự độc cư như thế nào?”
‘‘Idhāhaṃ, bhante, eko gāmaṃ piṇḍāya pavisāmi eko paṭikkamāmi eko raho nisīdāmi eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāmi.
“Here, Bhante, I enter the village for alms alone, return alone, sit alone in seclusion, and walk alone.
“Bạch Thế Tôn, ở đây con một mình vào làng khất thực, một mình trở về, một mình ngồi nơi vắng vẻ, một mình đi kinh hành.
Evaṃ khvāhaṃ, bhante, ekavihārī ekavihārassa ca vaṇṇavādī’’ti.
This is how, Bhante, I am a solitary dweller and a praiser of solitary dwelling.”
Bạch Thế Tôn, con sống độc cư và ca ngợi sự độc cư như vậy.”
‘‘Attheso, thera, ekavihāro neso natthīti vadāmi.
“There is such a solitary dwelling, Thera; I do not say that it does not exist.
“Này Trưởng lão, có sự độc cư này, Ta không nói là không có.
Api ca, thera, yathā ekavihāro vitthārena paripuṇṇo hoti taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
However, Thera, listen to how solitary dwelling becomes complete in detail; pay careful attention, I will speak.”
Nhưng này Trưởng lão, hãy lắng nghe cách mà sự độc cư trở nên viên mãn một cách rộng rãi; hãy chú ý kỹ; Ta sẽ nói.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho…pe….
“Yes, Bhante,” replied...pe....
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn,” Tỳ-khưu ấy…v.v….
‘‘Kathañca, thera, ekavihāro vitthārena paripuṇṇo hoti.
“And how, Thera, does solitary dwelling become complete in detail?
“Này Trưởng lão, sự độc cư trở nên viên mãn một cách rộng rãi như thế nào?
Idha, thera, yaṃ atītaṃ taṃ pahīnaṃ, yaṃ anāgataṃ taṃ paṭinissaṭṭhaṃ, paccuppannesu ca attabhāvapaṭilābhesu chandarāgo suppaṭivinīto.
Here, Thera, that which is past is abandoned, that which is future is relinquished, and desire and lust for present states of being are thoroughly subdued.
Ở đây, này Trưởng lão, những gì đã qua thì đã được đoạn trừ, những gì chưa đến thì đã được từ bỏ, và tham ái đối với những sự tái sinh hiện tại đã được chế ngự hoàn toàn.
Evaṃ kho, thera, ekavihāro vitthārena paripuṇṇo hotī’’ti.
This is how, Thera, solitary dwelling becomes complete in detail.”
Này Trưởng lão, sự độc cư trở nên viên mãn một cách rộng rãi như vậy.”
245. Sāvatthiyaṃ viharati.
245. Residing in Sāvatthī.
245. Trú tại Sāvatthī.
Atha kho āyasmā mahākappino yena bhagavā tenupasaṅkami.
Then the Venerable Mahākappina approached the Bhagavā.
Rồi Tôn giả Mahākappina đến chỗ Thế Tôn.
Addasā kho bhagavā āyasmantaṃ mahākappinaṃ dūratova āgacchantaṃ.
The Bhagavā saw the Venerable Mahākappina approaching from afar.
Thế Tôn thấy Tôn giả Mahākappina đang đến từ xa.
Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe bhikkhave, etaṃ bhikkhuṃ āgacchantaṃ odātakaṃ tanukaṃ tuṅganāsika’’nti?
Having seen him, he addressed the bhikkhus: “Do you see, bhikkhus, that bhikkhu approaching, with a fair complexion, slender, and with a prominent nose?”
Thấy vậy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, các ngươi có thấy vị Tỳ-khưu đang đến kia, da trắng, mảnh mai, mũi cao không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Bhante.”
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Eso kho, bhikkhave, bhikkhu mahiddhiko mahānubhāvo.
“That bhikkhu, bhikkhus, is mighty and powerful.
“Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy là bậc có đại thần thông, đại uy lực.
Na ca sā samāpatti sulabharūpā yā tena bhikkhunā asamāpannapubbā.
And there is no such attainment that has not been attained by that bhikkhu.”
Không có thiền định nào mà vị Tỳ-khưu ấy chưa từng nhập, và thiền định ấy không dễ đạt được.”
Yassa catthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
"For the sake of which good sons rightly go forth from home to homelessness, having personally realized and experienced that unsurpassed culmination of the holy life in this very visible existence, they dwell therein."
Vì mục đích nào mà các thiện gia tử xuất gia từ bỏ nhà cửa sống không nhà một cách chân chánh, thì họ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự hoàn mãn tối thượng của đời sống Phạm hạnh đó ngay trong hiện tại.”
246. Sāvatthiyaṃ viharati.
246. Dwelling in Sāvatthī.
246. Trú tại Sāvatthī.
Atha kho dve bhikkhū sahāyakā āyasmato mahākappinassa saddhivihārino yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu.
Then two bhikkhus, companions, pupils of Venerable Mahākappina, approached the Blessed One.
Rồi hai vị Tỳ-khưu là bạn hữu, đệ tử của Đại đức Mahākappina, đã đi đến chỗ Thế Tôn.
Addasā kho bhagavā te bhikkhū dūratova āgacchante.
The Blessed One saw those bhikkhus coming from afar.
Thế Tôn thấy các Tỳ-khưu ấy đang đến từ đằng xa.
Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, ete bhikkhū sahāyake āgacchante kappinassa saddhivihārino’’ti?
Having seen them, he addressed the bhikkhus, "Bhikkhus, do you see those bhikkhus, companions, pupils of Kappina, coming?"
Sau khi thấy, Ngài gọi các Tỳ-khưu và nói: “Này các Tỳ-khưu, các ông có thấy các Tỳ-khưu bạn hữu, đệ tử của Kappina, đang đến không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có.”
‘‘Ete kho te bhikkhū mahiddhikā mahānubhāvā.
"Indeed, these bhikkhus are mighty and powerful.
“Các Tỳ-khưu ấy là những bậc đại thần thông, đại uy lực.
Na ca sā samāpatti sulabharūpā, yā tehi bhikkhūhi asamāpannapubbā.
And there is no such attainment that was not previously attained by those bhikkhus.
Không có sự nhập định nào mà các Tỳ-khưu ấy chưa từng nhập trước đây.
Yassa catthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’’ti.
For the sake of which good sons rightly go forth from home to homelessness, having personally realized and experienced that unsurpassed culmination of the holy life in this very visible existence, they dwell therein."
Vì mục đích nào mà các thiện gia tử xuất gia từ bỏ nhà cửa sống không nhà một cách chân chánh, thì họ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự hoàn mãn tối thượng của đời sống Phạm hạnh đó ngay trong hiện tại.”