148. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅguttarāpesu viharati āpaṇaṃ nāma aṅguttarāpānaṃ nigamo.
148. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling among the Aṅguttarāpā people, at a market town of theirs named Āpaṇa.
148. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú ở xứ Aṅguttarāpa, tại thị trấn tên là Āpaṇa của người Aṅguttarāpa.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, in the morning, the Blessed One dressed, and taking his bowl and robe, entered Āpaṇa for alms.
Rồi Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y vào Āpaṇa để khất thực.
Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya.
After wandering for alms in Āpaṇa and returning from the alms-round after his meal, he approached a certain grove for his day’s abiding.
Sau khi khất thực ở Āpaṇa và dùng bữa xong, Ngài đi đến một khu rừng để nghỉ trưa.
Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi.
Having entered that grove, he sat down at the root of a certain tree for his day’s abiding.
Ngài đi sâu vào khu rừng ấy và ngồi nghỉ trưa dưới gốc cây nọ.
Āyasmāpi kho udāyī pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi.
And Venerable Udāyī also, in the morning, dressed, and taking his bowl and robe, entered Āpaṇa for alms.
Tôn giả Udāyī cũng vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y vào Āpaṇa để khất thực.
Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena so vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya.
After wandering for alms in Āpaṇa and returning from the alms-round after his meal, he approached that grove for his day’s abiding.
Sau khi khất thực ở Āpaṇa và dùng bữa xong, ông đi đến khu rừng ấy để nghỉ trưa.
Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi.
Having entered that grove, he sat down at the root of a certain tree for his day’s abiding.
Ông đi sâu vào khu rừng ấy và ngồi nghỉ trưa dưới gốc cây nọ.
Atha kho āyasmato udāyissa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘bahūnaṃ* vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’ti.
Then, while Venerable Udāyī was alone and secluded, a reflection arose in his mind thus: “How many suffering-producing phenomena has the Blessed One removed for us! How many wholesome phenomena has the Blessed One brought for us! How many unwholesome phenomena has the Blessed One removed for us! How many wholesome phenomena has the Blessed One brought for us!”
Rồi Tôn giả Udāyī, khi đang ở một mình, tĩnh cư, một tư duy như sau khởi lên trong tâm: “Thật vậy, Thế Tôn đã loại bỏ nhiều pháp khổ cho chúng ta, Thế Tôn đã đem lại nhiều pháp an lạc cho chúng ta; thật vậy, Thế Tôn đã loại bỏ nhiều pháp bất thiện cho chúng ta, Thế Tôn đã đem lại nhiều pháp thiện cho chúng ta.”
Atha kho āyasmā udāyī sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then, in the evening, Venerable Udāyī rose from his seclusion and approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Udāyī, vào buổi chiều, từ chỗ tĩnh cư đứng dậy, đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Thế Tôn, ông ngồi xuống một bên.
149. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’ti.
149. Seated to one side, Venerable Udāyī said to the Blessed One: “Here, Bhante, while I was alone and secluded, a reflection arose in my mind thus: ‘How many suffering-producing phenomena has the Blessed One removed for us! How many wholesome phenomena has the Blessed One brought for us! How many unwholesome phenomena has the Blessed One removed for us! How many wholesome phenomena has the Blessed One brought for us!’
149. Ngồi xuống một bên, Tôn giả Udāyī bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, ở đây, khi con đang ở một mình, tĩnh cư, một tư duy như sau khởi lên trong tâm: ‘Thật vậy, Thế Tôn đã loại bỏ nhiều pháp khổ cho chúng ta, Thế Tôn đã đem lại nhiều pháp an lạc cho chúng ta; thật vậy, Thế Tôn đã loại bỏ nhiều pháp bất thiện cho chúng ta, Thế Tôn đã đem lại nhiều pháp thiện cho chúng ta.’
Mayañhi, bhante, pubbe sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle.
Indeed, Bhante, formerly we used to eat in the evening, in the morning, and during the day at the wrong time.
Bạch Thế Tôn, trước đây chúng con dùng bữa vào buổi chiều, buổi sáng và cả buổi trưa, ngoài giờ.
Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ divāvikālabhojanaṃ pajahathā’ti.
There was a time, Bhante, when the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: ‘Come, bhikkhus, abandon this eating during the day at the wrong time.’
Bạch Thế Tôn, có một thời Thế Tôn gọi các tỳ khưu và nói: ‘Này các tỳ khưu, hãy từ bỏ bữa ăn buổi trưa, ngoài giờ này!’
Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ, ahudeva* domanassaṃ – ‘yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti.
At that, Bhante, a change came over me, and a sorrow arose: ‘The Blessed One speaks of abandoning, the Sugata speaks of renouncing even that delicious hard food and soft food that faithful householders offer us during the day at the wrong time.’
Bạch Thế Tôn, khi ấy con đã có một sự thay đổi, đã có sự ưu phiền: ‘Chính bữa ăn ngon vật thực mà các gia chủ có đức tin cúng dường chúng ta vào buổi trưa, ngoài giờ, Thế Tôn cũng bảo chúng ta từ bỏ, Thiện Thệ cũng bảo chúng ta xả bỏ!’
Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ divāvikālabhojanaṃ pajahimhā.
We, Bhante, out of reverence, respect, shame, and dread for the Blessed One, thus abandoned that eating during the day at the wrong time.
Bạch Thế Tôn, chúng con đã từ bỏ bữa ăn buổi trưa, ngoài giờ ấy, vì chúng con nhận thấy tình yêu thương, sự tôn kính, lòng hổ thẹn và sự ghê sợ đối với Thế Tôn.
Te mayaṃ, bhante, sāyañceva bhuñjāma pāto ca.
We, Bhante, then used to eat in the evening and in the morning.
Bạch Thế Tôn, chúng con dùng bữa vào buổi chiều và buổi sáng.
Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahathā’ti.
There was a time, Bhante, when the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: ‘Come, bhikkhus, abandon this eating at night at the wrong time.’
Bạch Thế Tôn, có một thời Thế Tôn gọi các tỳ khưu và nói: ‘Này các tỳ khưu, hãy từ bỏ bữa ăn buổi tối, ngoài giờ này!’
Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ ahudeva domanassaṃ – ‘yampi no imesaṃ dvinnaṃ bhattānaṃ paṇītasaṅkhātataraṃ tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti.
At that, Bhante, a change came over me, and a sorrow arose: ‘The Blessed One speaks of abandoning, the Sugata speaks of renouncing even that which is considered more delicious among these two meals.’
Bạch Thế Tôn, khi ấy con đã có một sự thay đổi, đã có sự ưu phiền: ‘Chính bữa ăn ngon nhất trong hai bữa ăn này, Thế Tôn cũng bảo chúng ta từ bỏ, Thiện Thệ cũng bảo chúng ta xả bỏ!’
Bhūtapubbaṃ, bhante, aññataro puriso divā sūpeyyaṃ labhitvā evamāha – ‘handa ca imaṃ nikkhipatha, sāyaṃ sabbeva samaggā bhuñjissāmā’ti.
Formerly, Bhante, a certain man, having obtained broth during the day, said: ‘Here, put this aside; in the evening, we will all eat it together.’
Bạch Thế Tôn, trước đây, có một người đàn ông nhận được món súp vào ban ngày và nói: ‘Này, hãy cất cái này đi, tối nay tất cả chúng ta sẽ cùng nhau ăn.’
Yā kāci, bhante, saṅkhatiyo sabbā tā rattiṃ, appā divā.
Whatever delicacies there are, Bhante, they are all for the night, few for the day.
Bạch Thế Tôn, tất cả các món ăn được chế biến đều vào ban đêm, rất ít vào ban ngày.
Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahimhā.
We, Bhante, out of reverence, respect, shame, and dread for the Blessed One, thus abandoned that eating at night at the wrong time.
Bạch Thế Tôn, chúng con đã từ bỏ bữa ăn buổi tối, ngoài giờ ấy, vì chúng con nhận thấy tình yêu thương, sự tôn kính, lòng hổ thẹn và sự ghê sợ đối với Thế Tôn.
Bhūtapubbaṃ, bhante, bhikkhū rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carantā candanikampi pavisanti, oligallepi papatanti, kaṇṭakāvāṭampi* ārohanti, suttampi gāviṃ ārohanti, māṇavehipi samāgacchanti katakammehipi akatakammehipi, mātugāmopi te* asaddhammena nimanteti.
Formerly, Bhante, bhikkhus wandering for alms in the pitch-dark night would enter cesspits, fall into ditches, climb over thorn hedges, collide with sleeping cows, encounter youths who had committed deeds and those who had not, and women would invite them to unholy practices.
Bạch Thế Tôn, trước đây, các tỳ khưu khất thực trong đêm tối mịt mùng, có khi rơi vào cống rãnh, có khi vấp phải hố gai, có khi leo lên bò đang ngủ, có khi gặp gỡ các thiếu nữ đã làm việc và chưa làm việc, có khi người nữ mời gọi bằng phi phạm hạnh.
Bhūtapubbāhaṃ, bhante, rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carāmi.
Formerly, Bhante, I was wandering for alms in the pitch-dark night.
Bạch Thế Tôn, trước đây, con khất thực trong đêm tối mịt mùng.
Addasā kho maṃ, bhante, aññatarā itthī vijjantarikāya bhājanaṃ dhovantī.
A certain woman, Bhante, washing a vessel by a light, saw me.
Bạch Thế Tôn, một người phụ nữ đang rửa bát trong khe cửa đã nhìn thấy con.
Disvā maṃ bhītā vissaramakāsi – ‘abhumme* pisāco vata ma’nti!
Having seen me, she became frightened and cried out: ‘Oh no, a ghost!’
Thấy con, cô ấy sợ hãi và kêu lên: ‘Ôi chao! Đúng là quỷ sứ!’
Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, taṃ itthiṃ etadavocaṃ – ‘nāhaṃ, bhagini, pisāco; bhikkhu piṇḍāya ṭhito’ti.
When this was said, Bhante, I said to that woman: ‘I am not a ghost, sister; I am a bhikkhu standing for alms.’
Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, con đã nói với người phụ nữ ấy: ‘Này chị, tôi không phải quỷ sứ; tôi là tỳ khưu đang khất thực.’
‘Bhikkhussa ātumārī, bhikkhussa mātumārī* !
‘A bhikkhu, a destroyer of himself, a destroyer of his mother!
‘Quỷ sứ của tỳ khưu, quỷ sứ của mẹ tỳ khưu!
Varaṃ te, bhikkhu, tiṇhena govikantanena kucchi parikanto, na tveva varaṃ yaṃ* rattandhakāratimisāyaṃ kucchihetu piṇḍāya carasī’ti* .
It would be better for you, bhikkhu, if your belly were ripped open by a sharp butcher’s knife than for you to wander for alms in the pitch-dark night for the sake of your belly!’
Này tỳ khưu, thà bụng ông bị rạch bằng lưỡi dao bén, còn hơn là ông khất thực trong đêm tối mịt mùng vì cái bụng!’
Tassa mayhaṃ, bhante, tadanussarato evaṃ hoti – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’’ti.
When I recall that, Bhante, it occurs to me: ‘How many suffering-producing phenomena has the Blessed One removed for us! How many wholesome phenomena has the Blessed One brought for us! How many unwholesome phenomena has the Blessed One removed for us! How many wholesome phenomena has the Blessed One brought for us!’”
Bạch Thế Tôn, khi con nhớ lại điều đó, con nghĩ: ‘Thật vậy, Thế Tôn đã loại bỏ nhiều pháp khổ cho chúng ta, Thế Tôn đã đem lại nhiều pháp an lạc cho chúng ta; thật vậy, Thế Tôn đã loại bỏ nhiều pháp bất thiện cho chúng ta, Thế Tôn đã đem lại nhiều pháp thiện cho chúng ta.’”
150. ‘‘Evameva panudāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti.
150. “But Udāyī, some foolish men, when told by me ‘Abandon this,’ say: ‘What is this trifling, insignificant thing that this ascetic insists on?’
150. “Cũng vậy, này Udāyī, ở đây, một số người đàn ông rỗng tuếch, khi Ta nói: ‘Hãy từ bỏ điều này!’, họ nói: ‘Chư Sa-môn này chỉ là người quá khắc khổ với những điều nhỏ nhặt, tầm thường này thôi!’
Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti.
They neither abandon it nor do they develop faith in me.
Họ không từ bỏ điều đó, và còn tạo ra sự bất tín đối với Ta.
Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro – seyyathāpi, udāyi, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti.
And for those bhikkhus who are desirous of training, for them, Udāyi, it is a strong bond, a firm bond, a stable bond, an unbreakable bond, a thick, heavy log—just as, Udāyi, a quail bird bound by a rotten creeper comes to death, or imprisonment, or perishing right there.
Và này Udāyi, đối với những Tỳ-kheo có chí học, cái đó là sự ràng buộc mạnh mẽ, sự ràng buộc chắc chắn, sự ràng buộc kiên cố, sự ràng buộc không mục nát, một cái cọc lớn, một cái cây khô – ví như, này Udāyi, một con chim sẻ bị trói buộc bởi một sợi dây leo mục nát, ngay tại đó nó sẽ bị giết hại, bị giam cầm hoặc chết.
Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yena sā laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti?
“Now, Udāyi, if someone were to say this: ‘That by which that quail bird, bound by a rotten creeper, comes to death, or imprisonment, or perishing right there—that indeed is a weak bond for it, a feeble bond, a rotten bond, a substance-less bond’—would he, Udāyi, speaking, speak correctly?”
Này Udāyi, nếu có người nói rằng: ‘Cái mà con chim sẻ bị trói buộc bởi sợi dây leo mục nát, ngay tại đó nó bị giết hại, bị giam cầm hoặc chết, thì đó là sự ràng buộc yếu ớt, sự ràng buộc mỏng manh, sự ràng buộc mục nát, sự ràng buộc không cốt lõi của nó’; này Udāyi, người ấy nói như vậy có đúng không?”
‘‘No hetaṃ, bhante.
“No, Venerable Sir.
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.
Yena sā, bhante, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti.
That by which, Venerable Sir, that quail bird, bound by a rotten creeper, comes to death, or imprisonment, or perishing right there—that indeed is a strong bond for it, a firm bond, a stable bond, an unbreakable bond, a thick, heavy log.”
Bạch Thế Tôn, cái mà con chim sẻ bị trói buộc bởi sợi dây leo mục nát, ngay tại đó nó bị giết hại, bị giam cầm hoặc chết, thì đó là sự ràng buộc mạnh mẽ, sự ràng buộc chắc chắn, sự ràng buộc kiên cố, sự ràng buộc không mục nát, một cái cọc lớn, một cái cây khô của nó.”
‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti?
“Just so, Udāyi, when I say to some foolish individuals here, ‘Abandon this,’ they say this: ‘Why is this recluse so obsessed with trivial and insignificant matters, only focusing on them?’
“Cũng vậy, này Udāyi, ở đây, một số kẻ rỗng tuếch, khi Ta nói ‘Hãy từ bỏ cái này’, họ lại nói: ‘Cái gì mà Sa-môn này cứ gọt giũa những điều nhỏ nhặt, tầm thường này?’
Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti.
They do not abandon that, and they establish distrust in me.
Họ không từ bỏ cái đó, và còn nuôi dưỡng sự bất tín đối với Ta.
Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
And for those bhikkhus who are desirous of training, for them, Udāyi, it is a strong bond, a firm bond, a stable bond, an unbreakable bond, a thick, heavy log.”
Và này Udāyi, đối với những Tỳ-kheo có chí học, cái đó là sự ràng buộc mạnh mẽ, sự ràng buộc chắc chắn, sự ràng buộc kiên cố, sự ràng buộc không mục nát, một cái cọc lớn, một cái cây khô.”
151. ‘‘Idha panudāyi, ekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti?
“Here, Udāyi, when I say to some young men of good family, ‘Abandon this,’ they say this: ‘What is the insignificance, the triviality of this thing to be abandoned, which the Fortunate One declares to be abandoned, which the Sugata declares to be relinquished?’
151. “Nhưng này Udāyi, ở đây, một số thiện gia nam tử, khi Ta nói ‘Hãy từ bỏ cái này’, họ lại nói: ‘Cái gì mà điều nhỏ nhặt, tầm thường cần phải từ bỏ này, mà Thế Tôn lại dạy từ bỏ, mà Thiện Thệ lại dạy xả ly?’
Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti.
They abandon that, and they do not establish distrust in me.
Họ từ bỏ cái đó, và không nuôi dưỡng sự bất tín đối với Ta.
Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā* migabhūtena cetasā viharanti.
And for those bhikkhus who are desirous of training, having abandoned that, they dwell unconcerned, with their hair-ends dropped, living on alms, with a mind like a wild animal.
Và những Tỳ-kheo có chí học, sau khi từ bỏ cái đó, sống không bận tâm, với lông tóc rụng sạch, sống nhờ vật bố thí, với tâm ý như loài thú hoang.
Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ – seyyathāpi, udāyi, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati.
For them, Udāyi, it is a weak bond, a feeble bond, a rotten bond, a substance-less bond—just as, Udāyi, a king’s elephant, with tusks like a plow-shaft, grown strong, noble-bred, accustomed to battle, bound by strong ropes and bonds, would merely contract its body slightly, sever those bonds, break them apart, and go wherever it wishes.
Này Udāyi, đối với họ, cái đó là sự ràng buộc yếu ớt, sự ràng buộc mỏng manh, sự ràng buộc mục nát, sự ràng buộc không cốt lõi – ví như, này Udāyi, một con voi chúa của nhà vua, có ngà như trục xe, đã trưởng thành, có dòng dõi quý tộc, thiện chiến, bị trói bởi những sợi dây thừng chắc chắn, chỉ cần hơi co mình lại, nó liền cắt đứt, phá tan những sợi dây trói đó và đi đến nơi nó muốn.
Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti?
“Now, Udāyi, if someone were to say this: ‘Those bonds by which that king’s elephant, with tusks like a plow-shaft, grown strong, noble-bred, accustomed to battle, bound by strong ropes and bonds, merely contracts its body slightly, severs those bonds, breaks them apart, and goes wherever it wishes—those indeed are a strong bond for it, a firm bond, a stable bond, an unbreakable bond, a thick, heavy log’—would he, Udāyi, speaking, speak correctly?”
Này Udāyi, nếu có người nói rằng: ‘Cái mà con voi chúa của nhà vua, có ngà như trục xe, đã trưởng thành, có dòng dõi quý tộc, thiện chiến, bị trói bởi những sợi dây thừng chắc chắn, chỉ cần hơi co mình lại, nó liền cắt đứt, phá tan những sợi dây trói đó và đi đến nơi nó muốn, thì đó là sự ràng buộc mạnh mẽ, sự ràng buộc chắc chắn, sự ràng buộc kiên cố, sự ràng buộc không mục nát, một cái cọc lớn, một cái cây khô của nó’; này Udāyi, người ấy nói như vậy có đúng không?”
‘‘No hetaṃ, bhante.
“No, Venerable Sir.
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.
Yehi so, bhante, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ…pe… asārakaṃ bandhana’’nti.
Those bonds by which, Venerable Sir, that king’s elephant, with tusks like a plow-shaft, grown strong, noble-bred, accustomed to battle, bound by strong ropes and bonds, merely contracts its body slightly, severs those bonds, breaks them apart, and goes wherever it wishes—those indeed are a weak bond for it… a substance-less bond.”
Bạch Thế Tôn, cái mà con voi chúa của nhà vua, có ngà như trục xe, đã trưởng thành, có dòng dõi quý tộc, thiện chiến, bị trói bởi những sợi dây thừng chắc chắn, chỉ cần hơi co mình lại, nó liền cắt đứt, phá tan những sợi dây trói đó và đi đến nơi nó muốn, thì đó là sự ràng buộc yếu ớt… không cốt lõi của nó.”
‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti?
“Just so, Udāyi, when I say to some young men of good family here, ‘Abandon this,’ they say this: ‘What is the insignificance, the triviality of this thing to be abandoned, which the Fortunate One declares to be abandoned, which the Sugata declares to be relinquished?’
“Cũng vậy, này Udāyi, ở đây, một số thiện gia nam tử, khi Ta nói ‘Hãy từ bỏ cái này’, họ lại nói: ‘Cái gì mà điều nhỏ nhặt, tầm thường cần phải từ bỏ này, mà Thế Tôn lại dạy từ bỏ, mà Thiện Thệ lại dạy xả ly?’
Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti.
They abandon that, and they do not establish distrust in me.
Họ từ bỏ cái đó, và không nuôi dưỡng sự bất tín đối với Ta.
Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti.
And for those bhikkhus who are desirous of training, having abandoned that, they dwell unconcerned, with their hair-ends dropped, living on alms, with a mind like a wild animal.
Và những Tỳ-kheo có chí học, sau khi từ bỏ cái đó, sống không bận tâm, với lông tóc rụng sạch, sống nhờ vật bố thí, với tâm ý như loài thú hoang.
Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
For them, Udāyi, it is a weak bond, a feeble bond, a rotten bond, a substance-less bond.”
Này Udāyi, đối với họ, cái đó là sự ràng buộc yếu ớt, sự ràng buộc mỏng manh, sự ràng buộc mục nát, sự ràng buộc không cốt lõi.”
152. ‘‘Seyyathāpi, udāyi, puriso daliddo assako anāḷhiyo; tassa’ssa ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ* naparamarūpaṃ, ekā khaṭopikā* oluggaviluggā naparamarūpā, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ, ekā jāyikā naparamarūpā.
“Just as, Udāyi, there is a man who is poor, destitute, and without possessions; he has a single hut, dilapidated and crumbling, frequented by crows, barely presentable; a single basket, dilapidated and crumbling, barely presentable; a single pot containing a measure of grain, barely presentable; a single wife, barely presentable.
152. “Ví như, này Udāyi, một người đàn ông nghèo khổ, không có tài sản, không giàu có; ông ta có một căn nhà xiêu vẹo, đổ nát, chim quạ có thể bay qua, không có gì đáng giá, một cái giường cũ kỹ, xiêu vẹo, không có gì đáng giá, một chum lúa không có gì đáng giá, một người vợ không có gì đáng giá.
So ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ.
He sees a bhikkhu who has gone to a park, with washed hands and feet, having eaten delicious food, sitting in a cool shade, devoted to higher consciousness.
Ông ta thấy một Tỳ-kheo đang đi trong vườn, tay chân đã được rửa sạch, đã thọ dụng bữa ăn ngon, đang ngồi trong bóng mát dịu, chuyên tâm vào thiền định cao thượng.
Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ!
He thinks thus: ‘How happy, indeed, is the recluse life! How healthy, indeed, is the recluse life!
Ông ta nghĩ: ‘Ôi, thật hạnh phúc thay đời sống Sa-môn, ôi, thật an lạc thay đời sống Sa-môn!
So vatassaṃ* yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
Oh, if only I could shave off my hair and beard, don the saffron robes, and go forth from home into homelessness!’
Ước gì ta cũng cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình để xuất gia không nhà cửa!’
So na sakkuṇeyya ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ.
But he cannot go forth from home into homelessness, shaving off his hair and beard and donning the saffron robes, abandoning his single hut, dilapidated and crumbling, frequented by crows, barely presentable; abandoning his single basket, dilapidated and crumbling, barely presentable; abandoning his single pot containing a measure of grain, barely presentable; abandoning his single wife, barely presentable.
Nhưng ông ta không thể từ bỏ căn nhà xiêu vẹo, đổ nát, chim quạ có thể bay qua, không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ cái giường cũ kỹ, xiêu vẹo, không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ chum lúa không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ người vợ không có gì đáng giá đó, để cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình để xuất gia không nhà cửa.
Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so puriso bandhanehi baddho na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti?
“Now, Udāyi, if someone were to say this: ‘Those bonds by which that man is bound, unable to go forth from home into homelessness, shaving off his hair and beard and donning the saffron robes, abandoning his single hut, dilapidated and crumbling, frequented by crows, barely presentable; abandoning his single basket, dilapidated and crumbling, barely presentable; abandoning his single pot containing a measure of grain, barely presentable; abandoning his single wife, barely presentable—those indeed are a weak bond for him, a feeble bond, a rotten bond, a substance-less bond’—would he, Udāyi, speaking, speak correctly?”
Này Udāyi, nếu có người nói rằng: ‘Những sự ràng buộc mà người đàn ông đó bị trói buộc, khiến ông ta không thể từ bỏ căn nhà xiêu vẹo, đổ nát, chim quạ có thể bay qua, không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ cái giường cũ kỹ, xiêu vẹo, không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ chum lúa không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ người vợ không có gì đáng giá đó, để cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình để xuất gia không nhà cửa; thì đó là sự ràng buộc yếu ớt, sự ràng buộc mỏng manh, sự ràng buộc mục nát, sự ràng buộc không cốt lõi của ông ta’; này Udāyi, người ấy nói như vậy có đúng không?”
‘‘No hetaṃ, bhante.
“No, Venerable Sir.
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.
Yehi so, bhante, puriso bandhanehi baddho, na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti.
Those bonds by which, Venerable Sir, that man is bound, unable to go forth from home into homelessness, shaving off his hair and beard and donning the saffron robes, abandoning his single hut, dilapidated and crumbling, frequented by crows, barely presentable; abandoning his single basket, dilapidated and crumbling, barely presentable; abandoning his single pot containing a measure of grain, barely presentable; abandoning his single wife, barely presentable—those indeed are a strong bond for him, a firm bond, a stable bond, an unbreakable bond, a thick, heavy log.”
Bạch Thế Tôn, những sự ràng buộc mà người đàn ông đó bị trói buộc, khiến ông ta không thể từ bỏ căn nhà xiêu vẹo, đổ nát, chim quạ có thể bay qua, không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ cái giường cũ kỹ, xiêu vẹo, không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ chum lúa không có gì đáng giá đó, không thể từ bỏ người vợ không có gì đáng giá đó, để cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình để xuất gia không nhà cửa; thì đó là sự ràng buộc mạnh mẽ, sự ràng buộc chắc chắn, sự ràng buộc kiên cố, sự ràng buộc không mục nát, một cái cọc lớn, một cái cây khô của ông ta.”
‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti?
"Just so, Udāyi, some foolish men, when told by me, ‘Abandon this,’ would say, ‘Why does this recluse just keep admonishing about such a small, trifling matter?’
‘‘Cũng vậy, này Udāyi, ở đây một số kẻ ngu si, khi được Ta bảo: ‘Hãy từ bỏ điều này,’ thì họ nói như sau: ‘Tại sao vị Sa-môn này cứ mãi soi xét một điều nhỏ nhặt, tầm thường như vậy?’
Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti.
They neither abandon it, nor do they develop lack of confidence in me.
Họ không từ bỏ điều ấy, và họ còn gây ra sự bất tín đối với Ta.
Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
For those bhikkhus who are desirous of training, Udāyi, that becomes a strong bond, a firm bond, a solid bond, an uncorrupted bond, a thick stake, a trunk."
Và đối với những Tỳ-khưu nào muốn học hỏi, này Udāyi, điều đó trở thành một sự ràng buộc mạnh mẽ, một sự ràng buộc kiên cố, một sự ràng buộc vững chắc, một sự ràng buộc không mục nát, một cây gai lớn, một sự vướng mắc.’’
153. ‘‘Seyyathāpi, udāyi, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo, nekānaṃ nikkhagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ khettagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ vatthugaṇānaṃ cayo, nekānaṃ bhariyagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsigaṇānaṃ cayo; so ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ.
153. "Suppose, Udāyi, a householder or a householder's son, rich, of great wealth, of great possessions, with a collection of many treasures, a collection of many grains, a collection of many fields, a collection of many properties, a collection of many wives, a collection of many male slaves, a collection of many female slaves; he might see a bhikkhu who has gone to a park, with well-washed hands and feet, having eaten delicious food, sitting in cool shade, devoted to the higher mind.
153. ‘‘Ví như, này Udāyi, một gia chủ hay con của gia chủ giàu có, nhiều tài sản, nhiều của cải, tích trữ nhiều vàng bạc, tích trữ nhiều lúa gạo, tích trữ nhiều ruộng vườn, tích trữ nhiều nhà cửa, tích trữ nhiều vợ, tích trữ nhiều nô lệ nam, tích trữ nhiều nô lệ nữ; người ấy thấy một Tỳ-khưu đến trú xứ, tay chân đã rửa sạch, đã thọ dụng món ăn ngon, đang ngồi trong bóng mát, chuyên tâm vào thiền định.
Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ!
It would occur to him, ‘Oh, how pleasant is the ascetic life! Oh, how healthy is the ascetic life!
Người ấy nghĩ: ‘Thật an lạc thay đời sống Sa-môn, thật khỏe mạnh thay đời sống Sa-môn!
So vatassaṃ yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
It would be good if I were to shave off my hair and beard, put on saffron robes, and go forth from the home life into homelessness.’
Ước gì ta cũng cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia.’
So sakkuṇeyya nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ.
He would be able to abandon many collections of treasures, many collections of grains, many collections of fields, many collections of properties, many collections of wives, many collections of male slaves, many collections of female slaves, and shave off his hair and beard, put on saffron robes, and go forth from the home life into homelessness.
Người ấy có thể từ bỏ nhiều vàng bạc, từ bỏ nhiều lúa gạo, từ bỏ nhiều ruộng vườn, từ bỏ nhiều nhà cửa, từ bỏ nhiều vợ, từ bỏ nhiều nô lệ nam, từ bỏ nhiều nô lệ nữ, cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia.
Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti?
Now, Udāyi, if someone were to say, ‘The bonds by which that householder or householder's son was bound, that he was able to abandon many collections of treasures, many collections of grains, many collections of fields, many collections of properties, many collections of wives, many collections of male slaves, many collections of female slaves, and shave off his hair and beard, put on saffron robes, and go forth from the home life into homelessness—those were a strong bond, a firm bond, a solid bond, an uncorrupted bond, a thick stake, a trunk’; would he, Udāyi, be speaking rightly?"
Này Udāyi, người nào nói rằng: ‘Những sự ràng buộc mà gia chủ hay con của gia chủ ấy bị cột buộc, khiến người ấy có thể từ bỏ nhiều vàng bạc, từ bỏ nhiều lúa gạo, từ bỏ nhiều ruộng vườn, từ bỏ nhiều nhà cửa, từ bỏ nhiều vợ, từ bỏ nhiều nô lệ nam, từ bỏ nhiều nô lệ nữ, cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia, thì đó là sự ràng buộc mạnh mẽ, sự ràng buộc kiên cố, sự ràng buộc vững chắc, sự ràng buộc không mục nát, một cây gai lớn, một sự vướng mắc’; người ấy nói có đúng không, này Udāyi?’’
‘‘No hetaṃ, bhante.
"No, Venerable Sir.
‘‘Không phải vậy, bạch Thế Tôn.
Yehi so, bhante, gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’’nti.
The bonds by which that householder or householder's son was bound, Venerable Sir, that he was able to abandon many collections of treasures, many collections of grains, many collections of fields, many collections of properties, many collections of wives, many collections of male slaves, many collections of female slaves, and shave off his hair and beard, put on saffron robes, and go forth from the home life into homelessness—those were a weak bond, a feeble bond, a rotten bond, a pithless bond."
Bạch Thế Tôn, những sự ràng buộc mà gia chủ hay con của gia chủ ấy bị cột buộc, khiến người ấy có thể từ bỏ nhiều vàng bạc, từ bỏ nhiều lúa gạo, từ bỏ nhiều ruộng vườn, từ bỏ nhiều nhà cửa, từ bỏ nhiều vợ, từ bỏ nhiều nô lệ nam, từ bỏ nhiều nô lệ nữ, cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia; thì đó là sự ràng buộc yếu ớt, sự ràng buộc mong manh, sự ràng buộc mục nát, sự ràng buộc không cốt lõi.’’
‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha yassa, no sugato paṭinissaggamāhā’ti?
"Just so, Udāyi, some young men of good family, when told by me, ‘Abandon this,’ would say, ‘Why does the Blessed One speak of the abandoning, the relinquishing, of this small, trifling matter which we are to abandon?’
‘‘Cũng vậy, này Udāyi, ở đây một số thiện gia nam tử, khi được Ta bảo: ‘Hãy từ bỏ điều này,’ thì họ nói như sau: ‘Điều nhỏ nhặt, tầm thường này mà Thế Tôn bảo chúng ta từ bỏ, mà Thiện Thệ bảo chúng ta xả ly thì có gì đâu?’
Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti.
They abandon it, and they do not develop lack of confidence in me.
Họ từ bỏ điều ấy, và họ không gây ra sự bất tín đối với Ta.
Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti.
And those bhikkhus who are desirous of training, having abandoned that, live free from cares, with tranquil minds, subsisting on alms, with a mind like that of a wild animal.
Và những Tỳ-khưu nào muốn học hỏi, họ từ bỏ điều đó, sống không lo lắng, với tâm khiêm nhường, sống nhờ vật thực người khác bố thí, với tâm như loài nai.
Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
For them, Udāyi, that becomes a weak bond, a feeble bond, a rotten bond, a pithless bond."
Này Udāyi, đối với họ, điều đó trở thành một sự ràng buộc yếu ớt, một sự ràng buộc mong manh, một sự ràng buộc mục nát, một sự ràng buộc không cốt lõi.’’
154. ‘‘Cattārome, udāyi, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
154. "These four types of individuals, Udāyi, are found existing in the world.
154. ‘‘Này Udāyi, có bốn hạng người này hiện hữu, có mặt trên đời.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn hạng nào?
Idhudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya.
Here, Udāyi, a certain individual is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions.
Này Udāyi, ở đây, một số người đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ (upadhi), để xả ly các chấp thủ.
Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti.
But while he is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions, thoughts connected with acquisitions arise in him.
Khi người ấy đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ, thì những tư tưởng liên quan đến chấp thủ khởi lên.
So te adhivāseti, nappajahati, na vinodeti, na byantīkaroti, na anabhāvaṃ gameti.
He tolerates them, does not abandon them, does not dispel them, does not make an end of them, does not bring them to naught.
Người ấy chấp nhận chúng, không từ bỏ, không loại trừ, không chấm dứt, không đưa chúng đến chỗ không còn.
Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’.
This individual, Udāyi, I call ‘bound,’ not ‘unbound.’
Này Udāyi, Ta gọi hạng người này là ‘còn bị ràng buộc,’ chứ không phải ‘đã thoát khỏi ràng buộc.’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
Because, Udāyi, the difference in faculties is known to me in this individual.
Vì, này Udāyi, Ta đã biết sự khác biệt về căn (indriya) ở người này.
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya.
"Furthermore, Udāyi, a certain individual is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions.
‘‘Lại nữa, này Udāyi, ở đây, một số người đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ.
Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti.
But while he is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions, thoughts connected with acquisitions arise in him.
Khi người ấy đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ, thì những tư tưởng liên quan đến chấp thủ khởi lên.
So te nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
He does not tolerate them, he abandons them, dispels them, makes an end of them, brings them to naught.
Người ấy không chấp nhận chúng, từ bỏ, loại trừ, chấm dứt, đưa chúng đến chỗ không còn.
Imampi kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’.
This individual too, Udāyi, I call ‘bound,’ not ‘unbound.’
Này Udāyi, Ta cũng gọi hạng người này là ‘còn bị ràng buộc,’ chứ không phải ‘đã thoát khỏi ràng buộc.’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
Because, Udāyi, the difference in faculties is known to me in this individual.
Vì, này Udāyi, Ta đã biết sự khác biệt về căn ở người này.
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya.
"Furthermore, Udāyi, a certain individual is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions.
‘‘Lại nữa, này Udāyi, ở đây, một số người đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ.
Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo.
But while he is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions, thoughts connected with acquisitions arise in him, due to occasional lapse of mindfulness; Udāyi, his mindfulness arises slowly.
Khi người ấy đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ, thì đôi khi, do sự lãng quên chánh niệm, những tư tưởng liên quan đến chấp thủ khởi lên; sự khởi lên của chánh niệm chậm chạp, này Udāyi.
Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
But then he quickly abandons them, dispels them, makes an end of them, brings them to naught.
Nhưng rồi người ấy nhanh chóng từ bỏ chúng, loại trừ, chấm dứt, đưa chúng đến chỗ không còn.
Seyyathāpi, udāyi, puriso divasaṃsantatte* ayokaṭāhe dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya; dandho, udāyi, udakaphusitānaṃ nipāto.
Just as, Udāyi, if a man were to drop two or three drops of water onto a red-hot iron plate; Udāyi, the dropping of the water drops would be slow.
Ví như, này Udāyi, một người nhỏ hai hoặc ba giọt nước vào một cái chảo sắt đã nung nóng cả ngày; sự nhỏ giọt của nước chậm chạp, này Udāyi.
Atha kho naṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya.
But then they would quickly vanish and disappear.
Nhưng rồi chúng nhanh chóng tiêu tan, cạn khô.
Evameva kho, udāyi, idhekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya.
Just so, Udāyi, a certain individual is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions.
Cũng vậy, này Udāyi, ở đây, một số người đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ.
Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo.
But while he is engaged in the abandoning of acquisitions, in the relinquishing of acquisitions, thoughts connected with acquisitions arise in him, due to occasional lapse of mindfulness; Udāyi, his mindfulness arises slowly.
Khi người ấy đang thực hành để từ bỏ các chấp thủ, để xả ly các chấp thủ, thì đôi khi, do sự lãng quên chánh niệm, những tư tưởng liên quan đến chấp thủ khởi lên; sự khởi lên của chánh niệm chậm chạp, này Udāyi.
Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
But then he quickly abandons them, dispels them, makes an end of them, brings them to naught.
Nhưng rồi người ấy nhanh chóng từ bỏ chúng, loại trừ, chấm dứt, đưa chúng đến chỗ không còn.
Imampi kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’.
This individual too, Udāyi, I call ‘bound,’ not ‘unbound.’
Này Udāyi, Ta cũng gọi hạng người này là ‘còn bị ràng buộc,’ chứ không phải ‘đã thoát khỏi ràng buộc.’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
Because, Udāyi, the difference in faculties is known to me in this individual.
Vì, này Udāyi, Ta đã biết sự khác biệt về căn ở người này.
155. ‘‘Pañca kho ime, udāyi, kāmaguṇā.
155. "There are, Udāyi, these five strands of sensuality.
155. ‘‘Này Udāyi, có năm dục lạc này.
Katame pañca?
Which five?
Năm dục lạc nào?
Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
Forms cognizable by the eye are desirable, agreeable, pleasing, lovely, associated with sensual pleasure, and enticing; sounds cognizable by the ear…; smells cognizable by the nose…; tastes cognizable by the tongue…; tactile objects cognizable by the body are desirable, agreeable, pleasing, lovely, associated with sensual pleasure, and enticing.
Các sắc do mắt nhận biết, đáng ưa, đáng thích, đáng mến, đáng yêu, liên hệ đến dục, có tính chất lôi cuốn; các tiếng do tai nhận biết... (tương tự)... các mùi do mũi nhận biết... các vị do lưỡi nhận biết... các xúc chạm do thân nhận biết, đáng ưa, đáng thích, đáng mến, đáng yêu, liên hệ đến dục, có tính chất lôi cuốn.
Ime kho, udāyi, pañca kāmaguṇā.
These, Udāyi, are the five strands of sensual pleasure.
Này Udāyi, đây là năm dục công đức (kāmaguṇa).
Yaṃ kho, udāyi, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ miḷhasukhaṃ* puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ, na sevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ; ‘bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
Whatever happiness and joy arise, Udāyi, dependent on these five strands of sensual pleasure, that is called sensual happiness, foul happiness, ordinary happiness, ignoble happiness. It should not be resorted to, not developed, not frequently practiced; I say that 'this happiness is to be feared'.
Này Udāyi, lạc và hỷ phát sinh do duyên năm dục công đức này được gọi là dục lạc, lạc của sự dơ bẩn, lạc của phàm phu, lạc không thánh thiện, không nên thực hành, không nên tu tập, không nên làm cho sung mãn; Ta nói rằng: ‘Phải sợ hãi lạc này’.
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures… enters and dwells in the first jhāna; this, Udāyi, I call agitation.
"Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu ly dục... (tương tự)... chứng đạt và an trú thiền thứ nhất; này Udāyi, Ta nói rằng điều này là sự dao động (iñjita).
Kiñca tattha iñjitasmiṃ?
What is the agitation there?
Điều gì là sự dao động ở đó?
Yadeva tattha vitakkavicārā aniruddhā honti idaṃ tattha iñjitasmiṃ.
Whatever vitakka and vicāra are not ceased there, that is the agitation there.
Tầm và tứ ở đó chưa được diệt trừ, đó là sự dao động ở đó.
Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, with the fading away of vitakka and vicāra… enters and dwells in the second jhāna; this too, Udāyi, I call agitation.
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu do sự lắng dịu của tầm và tứ... (tương tự)... chứng đạt và an trú thiền thứ hai; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là sự dao động.
Kiñca tattha iñjitasmiṃ?
What is the agitation there?
Điều gì là sự dao động ở đó?
Yadeva tattha pītisukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ.
Whatever rapture and happiness are not ceased there, that is the agitation there.
Lạc hỷ ở đó chưa được diệt trừ, đó là sự dao động ở đó.
Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, with the fading away of rapture… enters and dwells in the third jhāna; this too, Udāyi, I call agitation.
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu do ly hỷ... (tương tự)... chứng đạt và an trú thiền thứ ba; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là sự dao động.
Kiñca tattha iñjitasmiṃ?
What is the agitation there?
Điều gì là sự dao động ở đó?
Yadeva tattha upekkhāsukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ.
Whatever equanimity and happiness are not ceased there, that is the agitation there.
Lạc xả ở đó chưa được diệt trừ, đó là sự dao động ở đó.
Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, aniñjitasmiṃ vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, with the abandoning of happiness… enters and dwells in the fourth jhāna; this, Udāyi, I call non-agitation.
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu do xả lạc... (tương tự)... chứng đạt và an trú thiền thứ tư; này Udāyi, Ta nói rằng điều này là sự bất động (aniñjita).
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures… enters and dwells in the first jhāna; this, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
"Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu ly dục... (tương tự)... chứng đạt và an trú thiền thứ nhất; này Udāyi, Ta nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, with the fading away of vitakka and vicāra… enters and dwells in the second jhāna; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu do sự lắng dịu của tầm và tứ... chứng đạt và an trú thiền thứ hai, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, with the fading away of rapture… enters and dwells in the third jhāna; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu do ly hỷ... chứng đạt và an trú thiền thứ ba, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, with the abandoning of happiness… enters and dwells in the fourth jhāna; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu do xả lạc... chứng đạt và an trú thiền thứ tư, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, by completely transcending perceptions of form, by the disappearance of perceptions of sensory impact, by not attending to perceptions of diversity, thinking ‘space is infinite,’ enters and dwells in the base of infinite space; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu hoàn toàn vượt qua các tưởng về sắc, các tưởng về sự đối kháng tiêu diệt, không tác ý các tưởng về sự sai biệt, với ý nghĩ ‘không gian là vô biên’, chứng đạt và an trú không vô biên xứ, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, by completely transcending the base of infinite space, thinking ‘consciousness is infinite,’ enters and dwells in the base of infinite consciousness; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu hoàn toàn vượt qua không vô biên xứ, với ý nghĩ ‘thức là vô biên’, chứng đạt và an trú thức vô biên xứ, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, by completely transcending the base of infinite consciousness, thinking ‘there is nothing,’ enters and dwells in the base of nothingness; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu hoàn toàn vượt qua thức vô biên xứ, với ý nghĩ ‘không có gì cả’, chứng đạt và an trú vô sở hữu xứ, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, by completely transcending the base of nothingness, enters and dwells in the base of neither perception nor non-perception; this is its transcendence; this too, Udāyi, I call ‘insufficient,’ I say ‘abandon it,’ I say ‘transcend it.’
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu hoàn toàn vượt qua vô sở hữu xứ, chứng đạt và an trú phi tưởng phi phi tưởng xứ, đây là sự vượt qua của điều đó; này Udāyi, Ta cũng nói rằng điều này là ‘chưa đủ’, Ta nói ‘hãy từ bỏ’, Ta nói ‘hãy vượt qua’.
Ko ca tassa samatikkamo?
And what is its transcendence?
Và sự vượt qua của điều đó là gì?
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; iti kho ahaṃ, udāyi, nevasaññānāsaññāyatanassapi pahānaṃ vadāmi.
Here, Udāyi, a bhikkhu, by completely transcending the base of neither perception nor non-perception, enters and dwells in the cessation of perception and feeling; this is its transcendence. Thus, Udāyi, I speak of the abandoning of even the base of neither perception nor non-perception.
Này Udāyi, ở đây, một Tỳ-khưu hoàn toàn vượt qua phi tưởng phi phi tưởng xứ, chứng đạt và an trú diệt thọ tưởng định, đây là sự vượt qua của điều đó; như vậy, này Udāyi, Ta nói sự đoạn trừ ngay cả phi tưởng phi phi tưởng xứ.
Passasi no tvaṃ, udāyi, taṃ saṃyojanaṃ aṇuṃ vā thūlaṃ vā yassāhaṃ no pahānaṃ vadāmī’’ti?
Do you see, Udāyi, any fetter, subtle or gross, that I have not spoken of abandoning?”
Này Udāyi, ông có thấy có bất kỳ kiết sử nào dù nhỏ hay lớn mà Ta không nói sự đoạn trừ không?"
‘‘No hetaṃ, bhante’’ti.
“No, venerable sir,” he replied.
"Không có, bạch Thế Tôn."
157. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā cātumāyaṃ viharati āmalakīvane.
157. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Cātuma, in the Amalaka Grove.
157. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Cātumā, trong rừng Āmalakī.
Tena kho pana samayena sāriputtamoggallānappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni honti bhagavantaṃ dassanāya.
Now on that occasion five hundred bhikkhus, with Sāriputta and Moggallāna at their head, had arrived at Cātuma to see the Blessed One.
Vào lúc bấy giờ, khoảng năm trăm Tỳ-khưu, với Sāriputta và Moggallāna là những vị đứng đầu, đã đến Cātumā để yết kiến Thế Tôn.
Te ca āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ.
And those newly arrived bhikkhus were making a great noise and uproar as they exchanged greetings with the resident bhikkhus, arranged their lodgings, and put away their robes and bowls.
Và các Tỳ-khưu khách ấy, khi chào hỏi các Tỳ-khưu trú xứ, sắp xếp chỗ nằm, cất giữ y bát, đã nói năng ồn ào, lớn tiếng.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ke panete, ānanda, uccāsaddā mahāsaddā, kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti?
Then the Blessed One addressed Venerable Ānanda: “Who are those, Ānanda, making such a great noise and uproar? I suppose they are fishermen plundering fish.”
Rồi Thế Tôn gọi Tôn giả Ānanda và nói: "Này Ānanda, những ai nói năng ồn ào, lớn tiếng vậy? Ta nghĩ họ là những người đánh cá đang làm thịt cá chăng?"
‘‘Etāni, bhante, sāriputtamoggallānappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni bhagavantaṃ dassanāya.
“Venerable sir, these are five hundred bhikkhus, with Sāriputta and Moggallāna at their head, who have arrived at Cātuma to see the Blessed One.
"Bạch Thế Tôn, đó là khoảng năm trăm Tỳ-khưu, với Sāriputta và Moggallāna là những vị đứng đầu, đã đến Cātumā để yết kiến Thế Tôn.
Te āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā’’ti.
Those newly arrived bhikkhus are making a great noise and uproar as they exchange greetings with the resident bhikkhus, arrange their lodgings, and put away their robes and bowls.”
Các Tỳ-khưu khách ấy, khi chào hỏi các Tỳ-khưu trú xứ, sắp xếp chỗ nằm, cất giữ y bát, đã nói năng ồn ào, lớn tiếng."
‘‘Tenahānanda, mama vacanena te bhikkhū āmantehi – ‘satthā āyasmante āmantetī’’’ti.
“Then, Ānanda, address those bhikkhus in my name and say: ‘The Teacher calls the Venerables.’”
"Vậy thì, này Ānanda, hãy nhân danh Ta mà gọi các Tỳ-khưu ấy: ‘Thầy gọi các Tôn giả’."
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti.
“Yes, venerable sir,” Venerable Ānanda replied to the Blessed One, and he went to those bhikkhus. Having gone to them, he said: “The Teacher calls the Venerables.”
"Vâng, bạch Thế Tôn," Tôn giả Ānanda vâng lời Thế Tôn, đi đến chỗ các Tỳ-khưu ấy; sau khi đến, Tôn giả nói với các Tỳ-khưu ấy: "Thầy gọi các Tôn giả."
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
"Yes, friend," those bhikkhus replied to Venerable Ānanda, and went to the Blessed One; having approached, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
"Thưa Tôn giả, vâng!" – các Tỳ-khưu ấy đã vâng lời Tôn giả Ānanda, rồi đi đến chỗ Đức Thế Tôn. Sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca – ‘‘kiṃ nu tumhe, bhikkhave, uccāsaddā mahāsaddā, kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti?
As those bhikkhus were sitting to one side, the Blessed One said to them: "Why are you, bhikkhus, making such loud and great noise, like, I suppose, fishermen gutting fish?"
Khi các Tỳ-khưu ấy ngồi xuống một bên, Đức Thế Tôn nói với họ rằng: "Này các Tỳ-khưu, tại sao các ngươi lại ồn ào, huyên náo như vậy? Ta nghĩ rằng các ngươi đang như những người đánh cá đang mổ cá vậy."
‘‘Imāni, bhante, sāriputtamoggallānappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni bhagavantaṃ dassanāya.
"These five hundred or so bhikkhus, headed by Sāriputta and Moggallāna, Bhante, have arrived at Cātumā to see the Blessed One.
"Bạch Thế Tôn, đây là khoảng năm trăm Tỳ-khưu do Sāriputta và Moggallāna dẫn đầu đã đến Cātumā để yết kiến Đức Thế Tôn.
Teme āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā’’ti.
These visiting bhikkhus, while exchanging greetings with the resident bhikkhus, arranging their lodgings, and putting away their bowls and robes, were making loud and great noise."
Các Tỳ-khưu khách ấy, cùng với các Tỳ-khưu thường trú, đang chào hỏi nhau, sắp xếp chỗ ở, và cất giữ y bát, nên họ ồn ào, huyên náo."
‘‘Gacchatha, bhikkhave, paṇāmemi vo, na vo mama santike vatthabba’’nti.
"Go, bhikkhus, I send you away; you are not to stay in my presence."
"Này các Tỳ-khưu, hãy đi đi! Ta sẽ đuổi các ngươi đi. Các ngươi không được ở gần Ta."
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya pakkamiṃsu.
"Yes, Bhante," those bhikkhus replied to the Blessed One, rose from their seats, paid homage to the Blessed One, circumambulated him clockwise, packed up their lodgings, and taking their bowls and robes, departed.
"Vâng, bạch Thế Tôn!" – các Tỳ-khưu ấy đã vâng lời Đức Thế Tôn, rồi từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu, thu dọn chỗ ở, mang y bát rồi rời đi.
158. Tena kho pana samayena cātumeyyakā sakyā santhāgāre* sannipatitā honti kenacideva karaṇīyena.
158. Now at that time the Sakyans of Cātumā were assembled in the assembly hall for some business.
158. Lúc bấy giờ, các dòng Sakya ở Cātumā đang tụ họp tại hội trường vì một công việc nào đó.
Addasaṃsu kho cātumeyyakā sakyā te bhikkhū dūratova āgacchante; disvāna yena te bhikkhū tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘handa, kahaṃ pana tumhe āyasmanto gacchathā’’ti?
The Sakyans of Cātumā saw those bhikkhus approaching from afar; having seen them, they went to those bhikkhus; having approached, they said to those bhikkhus, "Indeed, where are you venerable ones going?"
Các dòng Sakya ở Cātumā đã thấy các Tỳ-khưu ấy đang đi đến từ đằng xa; sau khi thấy, họ đi đến chỗ các Tỳ-khưu ấy; sau khi đến, họ nói với các Tỳ-khưu ấy rằng: "Này các Tôn giả, các Tôn giả đi đâu vậy?"
‘‘Bhagavatā kho, āvuso, bhikkhusaṅgho paṇāmito’’ti.
"The Saṅgha of bhikkhus, friends, has been sent away by the Blessed One."
"Thưa chư Hiền, Tăng đoàn đã bị Đức Thế Tôn đuổi đi."
‘‘Tenahāyasmanto muhuttaṃ nisīdatha, appeva nāma mayaṃ sakkuṇeyyāma bhagavantaṃ pasādetu’’nti.
"Then, venerable ones, sit down for a moment, perhaps we might be able to appease the Blessed One."
"Vậy thì, thưa các Tôn giả, xin hãy ngồi lại một lát. Biết đâu chúng tôi có thể làm cho Đức Thế Tôn hoan hỷ."
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū cātumeyyakānaṃ sakyānaṃ paccassosuṃ.
"Yes, friends," those bhikkhus replied to the Sakyans of Cātumā.
"Vâng, thưa chư Hiền!" – các Tỳ-khưu ấy đã vâng lời các dòng Sakya ở Cātumā.
Atha kho cātumeyyakā sakyā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then the Sakyans of Cātumā went to the Blessed One; having approached, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi các dòng Sakya ở Cātumā đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho cātumeyyakā sakyā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ.
As they were sitting to one side, the Sakyans of Cātumā said to the Blessed One: "May the Blessed One, Bhante, welcome the Saṅgha of bhikkhus; may the Blessed One, Bhante, address the Saṅgha of bhikkhus.
Khi các dòng Sakya ở Cātumā ngồi xuống một bên, họ nói với Đức Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy hoan hỷ với Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn hãy chấp nhận Tăng đoàn.
Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito, evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅghaṃ.
Just as, Bhante, the Saṅgha of bhikkhus was formerly favored by the Blessed One, even so, may the Blessed One now favor the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, như trước đây Đức Thế Tôn đã ủng hộ Tăng đoàn, xin Đức Thế Tôn cũng hãy ủng hộ Tăng đoàn vào lúc này.
Santettha, bhante, bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ.
There are here, Bhante, bhikkhus who are new, recently ordained, who have just come to this Dhamma and Discipline.
Bạch Thế Tôn, có những Tỳ-khưu ở đây còn mới, vừa mới xuất gia, vừa mới đến với Giáo Pháp và Giới Luật này.
Tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo.
For them, not being able to see the Blessed One, there might be a change, there might be a perversion.
Nếu không được yết kiến Đức Thế Tôn, họ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển.
Seyyathāpi, bhante, bījānaṃ taruṇānaṃ udakaṃ alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo.
Just as, Bhante, for young seeds, not obtaining water, there might be a change, there might be a perversion; even so, Bhante, there are here bhikkhus who are new, recently ordained, who have just come to this Dhamma and Discipline, for them, not being able to see the Blessed One, there might be a change, there might be a perversion.
Bạch Thế Tôn, ví như những hạt giống non nếu không được nước có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ hư hỏng; cũng vậy, bạch Thế Tôn, có những Tỳ-khưu ở đây còn mới, vừa mới xuất gia, vừa mới đến với Giáo Pháp và Giới Luật này, nếu không được yết kiến Đức Thế Tôn, họ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển.
Seyyathāpi, bhante, vacchassa taruṇassa mātaraṃ apassantassa siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ apassantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo.
Just as, Bhante, for a young calf, not seeing its mother, there might be a change, there might be a perversion; even so, Bhante, there are here bhikkhus who are new, recently ordained, who have just come to this Dhamma and Discipline, for them, not seeing the Blessed One, there might be a change, there might be a perversion.
Bạch Thế Tôn, ví như con bê non nếu không thấy mẹ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển; cũng vậy, bạch Thế Tôn, có những Tỳ-khưu ở đây còn mới, vừa mới xuất gia, vừa mới đến với Giáo Pháp và Giới Luật này, nếu không thấy Đức Thế Tôn, họ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển.
Abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ.
May the Blessed One, Bhante, welcome the Saṅgha of bhikkhus; may the Blessed One, Bhante, address the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy hoan hỷ với Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn hãy chấp nhận Tăng đoàn.
Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito; evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅgha’’nti.
Just as, Bhante, the Saṅgha of bhikkhus was formerly favored by the Blessed One; even so, may the Blessed One now favor the Saṅgha of bhikkhus."
Bạch Thế Tôn, như trước đây Đức Thế Tôn đã ủng hộ Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn cũng hãy ủng hộ Tăng đoàn vào lúc này."
159. Atha kho brahmā sahampati bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ* vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – brahmaloke antarahito bhagavato purato pāturahosi.
159. Then Brahmā Sahampati, having understood the Blessed One's thought with his own thought—just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm, even so—he vanished from the Brahmā world and reappeared before the Blessed One.
159. Rồi Phạm Thiên Sahampati, sau khi biết được ý nghĩ trong tâm của Đức Thế Tôn – ví như một người mạnh mẽ có thể co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co lại, cũng vậy – đã biến mất khỏi cõi Phạm Thiên và xuất hiện trước Đức Thế Tôn.
Atha kho brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ.
Then Brahmā Sahampati, arranging his upper robe over one shoulder, raised his hands in anjali towards the Blessed One and said to the Blessed One: "May the Blessed One, Bhante, welcome the Saṅgha of bhikkhus; may the Blessed One, Bhante, address the Saṅgha of bhikkhus.
Rồi Phạm Thiên Sahampati, sau khi vắt y vai sang một bên, chắp tay hướng về Đức Thế Tôn và nói với Đức Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy hoan hỷ với Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn hãy chấp nhận Tăng đoàn.
Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito; evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅghaṃ.
Just as, Bhante, the Saṅgha of bhikkhus was formerly favored by the Blessed One; even so, may the Blessed One now favor the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, như trước đây Đức Thế Tôn đã ủng hộ Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn cũng hãy ủng hộ Tăng đoàn vào lúc này.
Santettha, bhante, bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo.
There are here, Bhante, bhikkhus who are new, recently ordained, who have just come to this Dhamma and Discipline, for them, not being able to see the Blessed One, there might be a change, there might be a perversion.
Bạch Thế Tôn, có những Tỳ-khưu ở đây còn mới, vừa mới xuất gia, vừa mới đến với Giáo Pháp và Giới Luật này, nếu không được yết kiến Đức Thế Tôn, họ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển.
Seyyathāpi, bhante, bījānaṃ taruṇānaṃ udakaṃ alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ dassanāya alabhantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo.
Just as, Bhante, for young seeds, not obtaining water, there might be a change, there might be a perversion; even so, Bhante, there are here bhikkhus who are new, recently ordained, who have just come to this Dhamma and Discipline, for them, not being able to see the Blessed One, there might be a change, there might be a perversion.
Bạch Thế Tôn, ví như những hạt giống non nếu không được nước có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ hư hỏng; cũng vậy, bạch Thế Tôn, có những Tỳ-khưu ở đây còn mới, vừa mới xuất gia, vừa mới đến với Giáo Pháp và Giới Luật này, nếu không được yết kiến Đức Thế Tôn, họ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển.
Seyyathāpi bhante, vacchassa taruṇassa mātaraṃ apassantassa siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo; evameva kho, bhante, santettha bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ, tesaṃ bhagavantaṃ apassantānaṃ siyā aññathattaṃ, siyā vipariṇāmo.
Just as, Bhante, for a young calf, not seeing its mother, there might be a change, there might be a perversion; even so, Bhante, there are here bhikkhus who are new, recently ordained, who have just come to this Dhamma and Discipline, for them, not seeing the Blessed One, there might be a change, there might be a perversion.
Bạch Thế Tôn, ví như con bê non nếu không thấy mẹ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển; cũng vậy, bạch Thế Tôn, có những Tỳ-khưu ở đây còn mới, vừa mới xuất gia, vừa mới đến với Giáo Pháp và Giới Luật này, nếu không thấy Đức Thế Tôn, họ có thể sẽ thay đổi, có thể sẽ thoái chuyển.
Abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ; abhivadatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅghaṃ.
May the Blessed One, Bhante, welcome the Saṅgha of bhikkhus; may the Blessed One, Bhante, address the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy hoan hỷ với Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn hãy chấp nhận Tăng đoàn.
Seyyathāpi, bhante, bhagavatā pubbe bhikkhusaṅgho anuggahito; evameva bhagavā etarahi anuggaṇhātu bhikkhusaṅgha’’nti.
Just as, Bhante, the Saṅgha of bhikkhus was formerly favored by the Blessed One; even so, may the Blessed One now favor the Saṅgha of bhikkhus."
Bạch Thế Tôn, như trước đây Đức Thế Tôn đã ủng hộ Tăng đoàn; xin Đức Thế Tôn cũng hãy ủng hộ Tăng đoàn vào lúc này."
160. Asakkhiṃsu kho cātumeyyakā ca sakyā brahmā ca sahampati bhagavantaṃ pasādetuṃ bījūpamena ca taruṇūpamena ca.
160. The Sakyans of Cātumā and Brahmā Sahampati were indeed able to appease the Blessed One with the simile of seeds and the simile of a calf.
160. Các dòng Sakya ở Cātumā và Phạm Thiên Sahampati đã có thể làm cho Đức Thế Tôn hoan hỷ bằng ví dụ về hạt giống và ví dụ về con bê non.
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhū āmantesi – ‘‘uṭṭhethāvuso, gaṇhatha pattacīvaraṃ.
Then Venerable Mahāmoggallāna addressed the bhikkhus: "Rise, friends, take your bowls and robes.
Rồi Tôn giả Mahāmoggallāna bảo các Tỳ-khưu: "Này chư Hiền, hãy đứng dậy, hãy mang y bát.
Pasādito bhagavā cātumeyyakehi ca sakyehi brahmunā ca sahampatinā bījūpamena ca taruṇūpamena cā’’ti.
The Blessed One has been appeased by the Sakyans of Cātumā and by Brahmā Sahampati with the simile of seeds and the simile of a calf."
Đức Thế Tôn đã hoan hỷ nhờ các dòng Sakya ở Cātumā và Phạm Thiên Sahampati bằng ví dụ về hạt giống và ví dụ về con bê non."
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahāmoggallānassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā pattacīvaramādāya yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
"Yes, friend," those bhikkhus replied to Venerable Mahāmoggallāna, rose from their seats, and taking their bowls and robes, went to the Blessed One; having approached, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
"Vâng, thưa Tôn giả!" – các Tỳ-khưu ấy đã vâng lời Tôn giả Mahāmoggallāna, rồi từ chỗ ngồi đứng dậy, mang y bát đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kinti te, sāriputta, ahosi mayā bhikkhusaṅghe paṇāmite’’ti?
As Venerable Sāriputta was sitting to one side, the Blessed One said to him: "What was it like for you, Sāriputta, when the Saṅgha of bhikkhus was sent away by me?"
Khi Tôn giả Sāriputta ngồi xuống một bên, Đức Thế Tôn nói với Tôn giả Sāriputta rằng: "Này Sāriputta, khi Tăng đoàn bị Ta đuổi đi, ông đã nghĩ gì?"
‘‘Evaṃ kho me, bhante, ahosi – ‘bhagavatā bhikkhusaṅgho paṇāmito.
"This is what it was like for me, Bhante: 'The Saṅgha of bhikkhus has been sent away by the Blessed One.
"Bạch Thế Tôn, con đã nghĩ như thế này: 'Tăng đoàn đã bị Đức Thế Tôn đuổi đi.
Appossukko dāni bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharissati, mayampi dāni appossukkā diṭṭhadhammasukhavihāramanuyuttā viharissāmā’’’ti.
Now the Blessed One will dwell unconcerned, dedicated to a pleasant abiding in this very life, and we too will now dwell unconcerned, dedicated to a pleasant abiding in this very life.'"
Giờ đây, Đức Thế Tôn sẽ sống không bận tâm, chuyên chú vào an trú hạnh phúc trong hiện tại. Chúng con cũng sẽ sống không bận tâm, chuyên chú vào an trú hạnh phúc trong hiện tại.'"
‘‘Āgamehi tvaṃ, sāriputta, āgamehi tvaṃ, sāriputta, diṭṭhadhammasukhavihāra’’nti.
"Expect it, Sāriputta, expect it, Sāriputta, a pleasant abiding in this very life."
"Này Sāriputta, hãy chờ đợi! Này Sāriputta, hãy chờ đợi an trú hạnh phúc trong hiện tại!"
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ āmantesi – ‘‘kinti te, moggallāna, ahosi mayā bhikkhusaṅghe paṇāmite’’ti?
Then the Blessed One addressed Venerable Mahāmoggallāna, saying, ‘‘What did you think, Moggallāna, after I dismissed the Saṅgha of bhikkhus?’’
Rồi Đức Thế Tôn gọi Tôn giả Mahāmoggallāna và hỏi: “Này Moggallāna, khi Ta đã giao phó Tăng đoàn Tỳ-kheo cho ông, ông cảm thấy thế nào?”
‘‘Evaṃ kho me, bhante, ahosi – ‘bhagavatā bhikkhusaṅgho paṇāmito.
‘‘Thus, Venerable Sir, it occurred to me: ‘The Blessed One has dismissed the Saṅgha of bhikkhus.
“Bạch Thế Tôn, con đã nghĩ thế này: ‘Đức Thế Tôn đã giao phó Tăng đoàn Tỳ-kheo.
Appossukko dāni bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharissati, ahañca dāni āyasmā ca sāriputto bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmā’’’ti.
Now the Blessed One will dwell diligently devoted to a pleasant abiding in this very life, unburdened, and now I, along with Venerable Sāriputta, will look after the Saṅgha of bhikkhus.’’’
Giờ đây, Đức Thế Tôn sẽ an trú trong sự an lạc của hiện tại, không bận tâm nhiều; còn con và Tôn giả Sāriputta sẽ chăm sóc Tăng đoàn Tỳ-kheo.’”
‘‘Sādhu sādhu, moggallāna!
‘‘Excellent, excellent, Moggallāna!
“Lành thay, lành thay, Moggallāna!
Ahaṃ vā hi, moggallāna, bhikkhusaṅghaṃ parihareyyaṃ sāriputtamoggallānā vā’’ti.
For I, Moggallāna, would look after the Saṅgha of bhikkhus, or Sāriputta and Moggallāna would.’’
Này Moggallāna, Ta hay Sāriputta và Moggallāna đều có thể chăm sóc Tăng đoàn Tỳ-kheo.”
161. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘cattārimāni, bhikkhave, bhayāni udakorohante pāṭikaṅkhitabbāni.
Then the Blessed One addressed the bhikkhus, saying, ‘‘Bhikkhus, there are these four dangers to be expected by one descending into water.
161. Rồi Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo và nói: “Này các Tỳ-kheo, có bốn nỗi sợ hãi này mà người xuống nước cần phải đề phòng.
Katamāni cattāri?
Which four?
Bốn điều đó là gì?
Ūmibhayaṃ* , kumbhīlabhayaṃ, āvaṭṭabhayaṃ, susukābhayaṃ – imāni, bhikkhave, cattāri bhayāni udakorohante pāṭikaṅkhitabbāni.
The danger of waves, the danger of crocodiles, the danger of whirlpools, the danger of sharks – these, bhikkhus, are the four dangers to be expected by one descending into water.
Sợ sóng, sợ cá sấu, sợ xoáy nước, sợ cá mập – này các Tỳ-kheo, đây là bốn nỗi sợ hãi mà người xuống nước cần phải đề phòng.
Evameva kho, bhikkhave, cattārimāni bhayāni idhekacce puggale imasmiṃ dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajite pāṭikaṅkhitabbāni.
Just so, bhikkhus, there are these four dangers to be expected by certain individuals who have gone forth from the household life into homelessness in this Dhamma and Discipline.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, có bốn nỗi sợ hãi này mà một số người xuất gia từ bỏ gia đình trong Giáo Pháp và Giới Luật này cần phải đề phòng.
Katamāni cattāri?
Which four?
Bốn điều đó là gì?
Ūmibhayaṃ, kumbhīlabhayaṃ, āvaṭṭabhayaṃ, susukābhayaṃ.
The danger of waves, the danger of crocodiles, the danger of whirlpools, the danger of sharks.
Sợ sóng, sợ cá sấu, sợ xoáy nước, sợ cá mập.
162. ‘‘Katamañca, bhikkhave, ūmibhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the danger of waves?
162. “Và này các Tỳ-kheo, sợ sóng là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti.
Here, bhikkhus, a certain young man of good family, out of faith, goes forth from the household life into homelessness, thinking, ‘I am immersed in birth, old age, death, sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; I am immersed in suffering, overcome by suffering; perhaps an end to this entire mass of suffering may be discerned.’
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình với đức tin, nghĩ rằng: ‘Ta đã bị sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não xâm chiếm; bị khổ xâm chiếm, bị khổ vây hãm; ước gì sự chấm dứt hoàn toàn khối khổ này có thể được nhận biết.’
Tamenaṃ tathā pabbajitaṃ samānaṃ sabrahmacārī ovadanti, anusāsanti – ‘evaṃ te abhikkamitabbaṃ, evaṃ te paṭikkamitabbaṃ, evaṃ te ālokitabbaṃ, evaṃ te vilokitabbaṃ, evaṃ te samiñjitabbaṃ, evaṃ te pasāritabbaṃ, evaṃ te saṅghāṭipattacīvaraṃ dhāretabba’nti.
When he has thus gone forth, his co-brahmacārīs admonish him and instruct him, saying, ‘You should go forward in this way; you should go back in this way; you should look ahead in this way; you should look around in this way; you should bend your limbs in this way; you should stretch out your limbs in this way; you should wear your robes, bowl, and outer robe in this way.’
Khi người ấy đã xuất gia như vậy, các vị đồng Phạm hạnh khuyên bảo, giáo huấn: ‘Ông phải đi tới như thế này, ông phải đi lui như thế này, ông phải nhìn tới như thế này, ông phải nhìn quanh như thế này, ông phải co tay chân như thế này, ông phải duỗi tay chân như thế này, ông phải mặc y Saṅghāṭī, mang bát và y như thế này.’
Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā aññe ovadāma, anusāsāma* .
Then he thinks, ‘Formerly, when we were householders, we used to admonish others, instruct others.
Người ấy nghĩ: ‘Trước đây, khi còn là cư sĩ, chúng ta khuyên bảo, giáo huấn người khác.
Ime panamhākaṃ puttamattā maññe, nattamattā maññe, amhe* ovaditabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī’ti.
These people, I suppose, think we are their sons, I suppose, think we are their grandsons, that they should admonish us and instruct us.’
Còn những người này, có lẽ họ nghĩ chúng ta là con của họ, là cháu của họ, nên họ khuyên bảo, giáo huấn chúng ta.’
So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
So he abandons the training and reverts to a lower state.
Người ấy từ bỏ học giới, trở về đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ūmibhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called one who, fearing the danger of waves, abandons the training and reverts to a lower state.
Người này, này các Tỳ-kheo, được gọi là người sợ nỗi sợ sóng, từ bỏ học giới, trở về đời sống thấp kém.
‘Ūmibhaya’nti kho, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ.
‘The danger of waves,’ bhikkhus, is a term for anger and despair.
‘Sợ sóng’, này các Tỳ-kheo, là tên gọi của sân hận và phiền muộn.
163. ‘‘Katamañca, bhikkhave, kumbhīlabhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the danger of crocodiles?
163. “Và này các Tỳ-kheo, sợ cá sấu là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti.
Here, bhikkhus, a certain young man of good family, out of faith, goes forth from the household life into homelessness, thinking, ‘I am immersed in birth, old age, death, sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; I am immersed in suffering, overcome by suffering; perhaps an end to this entire mass of suffering may be discerned.’
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình với đức tin, nghĩ rằng: ‘Ta đã bị sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não xâm chiếm; bị khổ xâm chiếm, bị khổ vây hãm; ước gì sự chấm dứt hoàn toàn khối khổ này có thể được nhận biết.’
Tamenaṃ tathā pabbajitaṃ samānaṃ sabrahmacārī ovadanti anusāsanti – ‘idaṃ te khāditabbaṃ, idaṃ te na khāditabbaṃ; idaṃ te bhuñjitabbaṃ, idaṃ te na bhuñjitabbaṃ; idaṃ te sāyitabbaṃ, idaṃ te na sāyitabbaṃ; idaṃ te pātabbaṃ, idaṃ te na pātabbaṃ; kappiyaṃ te khāditabbaṃ, akappiyaṃ te na khāditabbaṃ; kappiyaṃ te bhuñjitabbaṃ, akappiyaṃ te na bhuñjitabbaṃ; kappiyaṃ te sāyitabbaṃ, akappiyaṃ te na sāyitabbaṃ; kappiyaṃ te pātabbaṃ, akappiyaṃ te na pātabbaṃ; kāle te khāditabbaṃ, vikāle te na khāditabbaṃ; kāle te bhuñjitabbaṃ, vikāle te na bhuñjitabbaṃ; kāle te sāyitabbaṃ, vikāle te na sāyitabbaṃ; kāle te pātabbaṃ, vikāle te na pātabba’nti.
When he has thus gone forth, his co-brahmacārīs admonish him and instruct him, saying, ‘This is what you should eat, this is what you should not eat; this is what you should consume, this is what you should not consume; this is what you should taste, this is what you should not taste; this is what you should drink, this is what you should not drink; you should eat what is allowable, you should not eat what is not allowable; you should consume what is allowable, you should not consume what is not allowable; you should taste what is allowable, you should not taste what is not allowable; you should drink what is allowable, you should not drink what is not allowable; you should eat at the proper time, you should not eat at the improper time; you should consume at the proper time, you should not consume at the improper time; you should taste at the proper time, you should not taste at the improper time; you should drink at the proper time, you should not drink at the improper time.’
Khi người ấy đã xuất gia như vậy, các vị đồng Phạm hạnh khuyên bảo, giáo huấn: ‘Ông phải ăn cái này, không được ăn cái kia; ông phải thọ dụng cái này, không được thọ dụng cái kia; ông phải nếm cái này, không được nếm cái kia; ông phải uống cái này, không được uống cái kia; ông phải ăn thức ăn hợp pháp, không được ăn thức ăn không hợp pháp; ông phải thọ dụng thức ăn hợp pháp, không được thọ dụng thức ăn không hợp pháp; ông phải nếm thức ăn hợp pháp, không được nếm thức ăn không hợp pháp; ông phải uống thức uống hợp pháp, không được uống thức uống không hợp pháp; ông phải ăn đúng giờ, không được ăn trái giờ; ông phải thọ dụng đúng giờ, không được thọ dụng trái giờ; ông phải nếm đúng giờ, không được nếm trái giờ; ông phải uống đúng giờ, không được uống trái giờ.’
Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā yaṃ icchāma taṃ khādāma, yaṃ na icchāma na taṃ khādāma; yaṃ icchāma taṃ bhuñjāma, yaṃ na icchāma na taṃ bhuñjāma; yaṃ icchāma taṃ sāyāma, yaṃ na icchāma na taṃ sāyāma; yaṃ icchāma taṃ pivāma* , yaṃ na icchāma na taṃ pivāma; kappiyampi khādāma, akappiyampi khādāma; kappiyampi bhuñjāma, akappiyampi bhuñjāma; kappiyampi sāyāma, akappiyampi sāyāma; kappiyampi pivāma, akappiyampi pivāma; kālepi khādāma, vikālepi khādāma; kālepi bhuñjāma vikālepi bhuñjāma; kālepi sāyāma, vikālepi sāyāma; kālepi pivāma, vikālepi pivāma.
Then he thinks, ‘Formerly, when we were householders, we ate what we wanted, and didn’t eat what we didn’t want; we consumed what we wanted, and didn’t consume what we didn’t want; we tasted what we wanted, and didn’t taste what we didn’t want; we drank what we wanted, and didn’t drink what we didn’t want; we ate what was allowable and what was not allowable; we consumed what was allowable and what was not allowable; we tasted what was allowable and what was not allowable; we drank what was allowable and what was not allowable; we ate at the proper time and at the improper time; we consumed at the proper time and at the improper time; we tasted at the proper time and at the improper time; we drank at the proper time and at the improper time.
Người ấy nghĩ: ‘Trước đây, khi còn là cư sĩ, chúng ta muốn ăn gì thì ăn, không muốn ăn gì thì không ăn; muốn thọ dụng gì thì thọ dụng, không muốn thọ dụng gì thì không thọ dụng; muốn nếm gì thì nếm, không muốn nếm gì thì không nếm; muốn uống gì thì uống, không muốn uống gì thì không uống; chúng ta ăn cả thức ăn hợp pháp lẫn không hợp pháp; thọ dụng cả thức ăn hợp pháp lẫn không hợp pháp; nếm cả thức ăn hợp pháp lẫn không hợp pháp; uống cả thức uống hợp pháp lẫn không hợp pháp; ăn cả đúng giờ lẫn trái giờ; thọ dụng cả đúng giờ lẫn trái giờ; nếm cả đúng giờ lẫn trái giờ; uống cả đúng giờ lẫn trái giờ.
Yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti tatthapime mukhāvaraṇaṃ maññe karontī’ti.
And when faithful householders offered us choice food, both hard and soft, in the daytime or at the improper time, these people, I suppose, are putting a muzzle on our mouths!’
Ngay cả khi các gia chủ có đức tin cúng dường thức ăn, đồ uống thượng vị vào buổi chiều tối, những người này cũng nghĩ rằng họ đang bị bịt miệng.’
So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
So he abandons the training and reverts to a lower state.
Người ấy từ bỏ học giới, trở về đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kumbhīlabhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called one who, fearing the danger of crocodiles, abandons the training and reverts to a lower state.
Người này, này các Tỳ-kheo, được gọi là người sợ nỗi sợ cá sấu, từ bỏ học giới, trở về đời sống thấp kém.
‘Kumbhīlabhaya’nti kho, bhikkhave, odarikattassetaṃ adhivacanaṃ.
‘The danger of crocodiles,’ bhikkhus, is a term for gluttony.
‘Sợ cá sấu’, này các Tỳ-kheo, là tên gọi của sự háu ăn.
164. ‘‘Katamañca, bhikkhave, āvaṭṭabhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the danger of whirlpools?
164. “Và này các Tỳ-kheo, sợ xoáy nước là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti.
Here, bhikkhus, a certain young man of good family, out of faith, goes forth from the household life into homelessness, thinking, ‘I am immersed in birth, old age, death, sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; I am immersed in suffering, overcome by suffering; perhaps an end to this entire mass of suffering may be discerned.’
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình với đức tin, nghĩ rằng: ‘Ta đã bị sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não xâm chiếm; bị khổ xâm chiếm, bị khổ vây hãm; ước gì sự chấm dứt hoàn toàn khối khổ này có thể được nhận biết.’
So evaṃ pabbajito samāno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati.
Having thus gone forth, in the morning, having dressed and taken his bowl and robes, he enters a village or town for alms.
Người ấy đã xuất gia như vậy, vào buổi sáng đắp y, mang bát và y vào làng hay thị trấn để khất thực.
Arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi so tattha passati gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ* .
With unguarded body, with unguarded speech, with unestablished mindfulness, with uncontrolled faculties, he sees a householder or a householder’s son there, indulging in and fully endowed with the five sense pleasures.
Với thân không được bảo hộ, lời nói không được bảo hộ, niệm không được thiết lập, các căn không được phòng hộ, người ấy thấy một gia chủ hay con trai của gia chủ đang hưởng thụ, đắm chìm trong năm dục lạc.
Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārimhā.
Then he thinks, ‘Formerly, when we were householders, we used to indulge in and were fully endowed with the five sense pleasures.
Người ấy nghĩ: ‘Trước đây, khi còn là cư sĩ, chúng ta cũng hưởng thụ, đắm chìm trong năm dục lạc.
Saṃvijjanti kho pana me kule* bhogā.
Indeed, I have wealth in my family.
Trong gia đình của ta vẫn còn tài sản.
Sakkā bhoge ca bhuñjituṃ puññāni ca kātu’nti.
It is possible to both enjoy wealth and perform meritorious deeds.’
Có thể vừa hưởng thụ tài sản vừa tạo phước.’
So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
So he abandons the training and reverts to a lower state.
Người ấy từ bỏ học giới, trở về đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, āvaṭṭabhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called one who, fearing the danger of whirlpools, abandons the training and reverts to a lower state.
Người này, này các Tỳ-kheo, được gọi là người sợ nỗi sợ xoáy nước, từ bỏ học giới, trở về đời sống thấp kém.
‘Āvaṭṭabhaya’nti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘The danger of whirlpools,’ bhikkhus, is a term for the five sense pleasures.
‘Sợ xoáy nước’, này các Tỳ-kheo, là tên gọi của năm dục lạc.
165. ‘‘Katamañca, bhikkhave, susukābhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the danger of sharks?
165. “Và này các Tỳ-kheo, sợ cá mập là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti.
Here, bhikkhus, some young man, out of faith, goes forth from the home life into homelessness—thinking: ‘I am overwhelmed by birth, old age, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair. I am overwhelmed by suffering, overcome by suffering. Oh, if only an end to this entire mass of suffering could be known!’
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có một số thiện gia nam tử vì lòng tin mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, với suy nghĩ: ‘Ta bị chìm đắm trong sinh, già, chết, trong sầu, bi, khổ, ưu, não; ta bị chìm đắm trong khổ, bị khổ vây hãm. Ước gì sự chấm dứt toàn bộ khối khổ này có thể được biết đến!’
So evaṃ pabbajito samāno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati.
Having thus gone forth, in the forenoon, having dressed and taken his bowl and robe, he enters a village or town for alms.
Sau khi xuất gia như vậy, vào buổi sáng, vị ấy đắp y, cầm bát và y, đi vào làng hoặc thị trấn để khất thực.
Arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi so tattha passati mātugāmaṃ dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā.
With unguarded body, unguarded speech, undeveloped mindfulness, and uncontrolled faculties, he sees there a woman poorly dressed or poorly covered.
Với thân không được bảo vệ, lời nói không được bảo vệ, chánh niệm không hiện hữu, các căn không được chế ngự, vị ấy ở đó nhìn thấy một người phụ nữ ăn mặc không chỉnh tề hoặc che đậy không kỹ lưỡng.
Tassa mātugāmaṃ disvā dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā rāgo cittaṃ anuddhaṃseti.
Having seen the woman poorly dressed or poorly covered, lust assails his mind.
Khi nhìn thấy người phụ nữ ăn mặc không chỉnh tề hoặc che đậy không kỹ lưỡng, tham ái làm tâm vị ấy bị quấy nhiễu.
So rāgānuddhaṃsena* cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
With his mind assailed by lust, he abandons the training and reverts to the lower state.
Với tâm bị tham ái quấy nhiễu, vị ấy từ bỏ học giới, trở lại đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, susukābhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called one who, fearing the "susuka" danger, abandons the training and reverts to the lower state.
Này các Tỳ-kheo, đây được gọi là người vì sợ hãi mối nguy hiểm từ ‘susukā’ mà từ bỏ học giới, trở lại đời sống thấp kém.
‘Susukābhaya’nti kho, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ.
"Susuka danger," bhikkhus, is indeed a designation for women.
Này các Tỳ-kheo, ‘mối nguy hiểm từ susukā’ là một tên gọi khác của người phụ nữ.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri bhayāni, idhekacce puggale imasmiṃ dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajite pāṭikaṅkhitabbānī’’ti.
These, bhikkhus, are the four dangers that may be expected in some individuals who have gone forth from the home life into homelessness in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-kheo, đây là bốn mối nguy hiểm mà một số người xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình trong Pháp và Luật này có thể phải đối mặt.”
166. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati naḷakapāne palāsavane.
166. Thus have I heard—On one occasion the Blessed One was dwelling among the Kosalans at Naḷakapāna, in the Palāsa wood.
166. Tôi nghe như vầy – Một thời, Thế Tôn trú tại Naḷakapāna, trong rừng Palāsa, thuộc xứ Kosala.
Tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā abhiññātā kulaputtā bhagavantaṃ uddissa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā honti – āyasmā ca anuruddho, āyasmā ca bhaddiyo* , āyasmā ca kimilo* , āyasmā ca bhagu, āyasmā ca koṇḍañño* , āyasmā ca revato, āyasmā ca ānando, aññe ca abhiññātā abhiññātā kulaputtā.
Now at that time, many well-known young men of good family had gone forth from the home life into homelessness, inspired by the Blessed One—namely, Venerable Anuruddha, Venerable Bhaddiya, Venerable Kimila, Venerable Bhagu, Venerable Koṇḍañña, Venerable Revata, Venerable Ānanda, and other well-known young men of good family.
Vào thời ấy, nhiều thiện gia nam tử có tiếng tăm, vì lòng tin mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình vì Thế Tôn – đó là Tôn giả Anuruddha, Tôn giả Bhaddiya, Tôn giả Kimilo, Tôn giả Bhagu, Tôn giả Koṇḍañño, Tôn giả Revata, Tôn giả Ānanda, và những thiện gia nam tử có tiếng tăm khác.
Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti.
Now at that time, the Blessed One was seated in the open air, surrounded by the assembly of bhikkhus.
Vào thời ấy, Thế Tôn đang ngồi giữa trời, được hội chúng Tỳ-kheo vây quanh.
Atha kho bhagavā te kulaputte ārabbha bhikkhū āmantesi – ‘‘ye te, bhikkhave, kulaputtā mamaṃ uddissa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci te, bhikkhave, bhikkhū abhiratā brahmacariye’’ti?
Then the Blessed One, referring to those young men of good family, addressed the bhikkhus: "Bhikkhus, are those young men of good family, who have gone forth from the home life into homelessness, inspired by me, truly devoted to the brahmacariya?"
Rồi Thế Tôn, nhân những thiện gia nam tử ấy, bảo các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, những thiện gia nam tử nào vì Ta mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, này các Tỳ-kheo, các Tỳ-kheo ấy có hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh không?”
Evaṃ vutte, te bhikkhū tuṇhī ahesuṃ.
When this was said, those bhikkhus remained silent.
Khi được hỏi như vậy, các Tỳ-kheo im lặng.
Dutiyampi kho bhagavā te kulaputte ārabbha bhikkhū āmantesi – ‘‘ye te, bhikkhave, kulaputtā mamaṃ uddissa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci te, bhikkhave, bhikkhū abhiratā brahmacariye’’ti?
A second time the Blessed One, referring to those young men of good family, addressed the bhikkhus: "Bhikkhus, are those young men of good family, who have gone forth from the home life into homelessness, inspired by me, truly devoted to the brahmacariya?"
Lần thứ hai, Thế Tôn, nhân những thiện gia nam tử ấy, bảo các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, những thiện gia nam tử nào vì Ta mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, này các Tỳ-kheo, các Tỳ-kheo ấy có hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh không?”
Dutiyampi kho te bhikkhū tuṇhī ahesuṃ.
A second time those bhikkhus remained silent.
Lần thứ hai, các Tỳ-kheo ấy cũng im lặng.
Tatiyampi kho bhagavā te kulaputte ārabbha bhikkhū āmantesi – ‘‘ye te, bhikkhave, kulaputtā mamaṃ uddissa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci te, bhikkhave, bhikkhū abhiratā brahmacariye’’ti?
A third time the Blessed One, referring to those young men of good family, addressed the bhikkhus: "Bhikkhus, are those young men of good family, who have gone forth from the home life into homelessness, inspired by me, truly devoted to the brahmacariya?"
Lần thứ ba, Thế Tôn, nhân những thiện gia nam tử ấy, bảo các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, những thiện gia nam tử nào vì Ta mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, này các Tỳ-kheo, các Tỳ-kheo ấy có hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh không?”
Tatiyampi kho te bhikkhū tuṇhī ahesuṃ.
A third time those bhikkhus remained silent.
Lần thứ ba, các Tỳ-kheo ấy cũng im lặng.
167. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ te kulaputte puccheyya’’nti!
167. Then it occurred to the Blessed One: "What if I were to question those young men of good family myself!"
167. Rồi Thế Tôn nghĩ: “Hay là Ta hỏi những thiện gia nam tử ấy?”
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ anuruddhaṃ āmantesi – ‘‘kacci tumhe, anuruddhā, abhiratā brahmacariye’’ti?
Then the Blessed One addressed Venerable Anuruddha: "Are you, Anuruddha, devoted to the brahmacariya?"
Rồi Thế Tôn bảo Tôn giả Anuruddha: “Này Anuruddha, các con có hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh không?”
‘‘Taggha mayaṃ, bhante, abhiratā brahmacariye’’ti.
"Indeed, Venerable Sir, we are devoted to the brahmacariya."
“Bạch Thế Tôn, chúng con thật sự hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh.”
‘‘Sādhu sādhu, anuruddhā!
"Excellent, excellent, Anuruddha!
“Lành thay, lành thay, này Anuruddha!
Etaṃ kho, anuruddhā, tumhākaṃ patirūpaṃ kulaputtānaṃ saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānaṃ yaṃ tumhe abhirameyyātha brahmacariye.
This, Anuruddha, is indeed fitting for you, young men of good family who have gone forth from the home life into homelessness out of faith, that you should be devoted to the brahmacariya.
Này Anuruddha, điều đó thật xứng đáng với các con, những thiện gia nam tử vì lòng tin mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, là các con hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh.
Yena tumhe anuruddhā, bhadrena yobbanena samannāgatā paṭhamena vayasā susukāḷakesā kāme paribhuñjeyyātha tena tumhe, anuruddhā, bhadrenapi yobbanena samannāgatā paṭhamena vayasā susukāḷakesā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā.
You, Anuruddha, possessed of a fine youth, in the prime of life, with jet-black hair, could have enjoyed sensual pleasures, yet you, Anuruddha, possessed of a fine youth, in the prime of life, with jet-black hair, have gone forth from the home life into homelessness.
Này Anuruddha, các con đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình khi còn trẻ trung, ở tuổi đầu đời, với mái tóc đen nhánh, trong khi các con có thể hưởng thụ các dục lạc.
Te ca kho pana tumhe, anuruddhā, neva rājābhinītā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, na corābhinītā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, na iṇaṭṭā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, na bhayaṭṭā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, nājīvikāpakatā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā.
And you, Anuruddha, have not gone forth from the home life into homelessness out of fear of the king, nor out of fear of robbers, nor because you are in debt, nor out of fear, nor because you are without a livelihood.
Này Anuruddha, các con không phải vì vua ép buộc mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, không phải vì sợ trộm cướp mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, không phải vì mắc nợ mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, không phải vì sợ hãi mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, không phải vì thiếu kế sinh nhai mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình.
Api ca khomhi otiṇṇo jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethāti – nanu tumhe, anuruddhā, evaṃ saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā’’ti?
Rather, 'I am overwhelmed by birth, old age, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair. I am overwhelmed by suffering, overcome by suffering. Oh, if only an end to this entire mass of suffering could be known!' Is it not thus, Anuruddha, that you have gone forth from the home life into homelessness out of faith?"
Mà là: ‘Ta bị chìm đắm trong sinh, già, chết, trong sầu, bi, khổ, ưu, não; ta bị chìm đắm trong khổ, bị khổ vây hãm. Ước gì sự chấm dứt toàn bộ khối khổ này có thể được biết đến!’ – Này Anuruddha, chẳng phải các con đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình với lòng tin như vậy sao?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Evaṃ pabbajitena ca pana, anuruddhā, kulaputtena kimassa karaṇīyaṃ?
"And what, Anuruddha, should a young man of good family who has thus gone forth do?
“Này Anuruddha, vậy thì một thiện gia nam tử đã xuất gia như vậy cần phải làm gì?
Vivekaṃ, anuruddhā, kāmehi vivekaṃ akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nādhigacchati aññaṃ vā* tato santataraṃ, tassa abhijjhāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, byāpādopi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, thīnamiddhampi* cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati uddhaccakukkuccampi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, vicikicchāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, aratīpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, tandīpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati.
If one does not attain the joy and happiness of seclusion from sensual pleasures, of seclusion from unwholesome states, or something more peaceful than that, then covetousness assails his mind, ill-will assails his mind, sloth and torpor assail his mind, restlessness and remorse assail his mind, doubt assails his mind, discontent assails his mind, and laziness assails his mind.
Này Anuruddha, nếu không đạt được sự ly dục, sự ly các pháp bất thiện, không đạt được hỷ lạc hoặc một điều gì khác an tịnh hơn thế, thì sự tham lam cũng vây hãm tâm vị ấy, sân hận cũng vây hãm tâm vị ấy, hôn trầm thụy miên cũng vây hãm tâm vị ấy, trạo cử hối hận cũng vây hãm tâm vị ấy, nghi ngờ cũng vây hãm tâm vị ấy, bất mãn cũng vây hãm tâm vị ấy, lười biếng cũng vây hãm tâm vị ấy.
Vivekaṃ, anuruddhā, kāmehi vivekaṃ akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nādhigacchati aññaṃ vā tato santataraṃ’’.
If one does not attain the joy and happiness of seclusion from sensual pleasures, of seclusion from unwholesome states, or something more peaceful than that, Anuruddha."
Này Anuruddha, nếu không đạt được sự ly dục, sự ly các pháp bất thiện, không đạt được hỷ lạc hoặc một điều gì khác an tịnh hơn thế.”
168. ‘‘Kinti vo, anuruddhā, mayi hoti – ‘ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā* sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, appahīnā te tathāgatassa; tasmā tathāgato saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodetī’’’ti?
168. "What do you think, Anuruddha, concerning me: 'The taints that are defiling, conducive to renewed existence, troublesome, resulting in suffering, leading to birth, aging, and death in the future—these have not been abandoned by the Tathāgata; therefore, the Tathāgata partakes of some things with wise consideration, endures some things with wise consideration, avoids some things with wise consideration, and dispels some things with wise consideration'?"
168. “Này Anuruddha, các con có nghĩ về Ta như thế này không: ‘Những lậu hoặc nào làm ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, có đau khổ, có quả báo khổ, đưa đến sinh, già, chết trong tương lai, những lậu hoặc ấy nơi Như Lai chưa được đoạn trừ; do đó Như Lai suy xét mà thọ dụng, suy xét mà chịu đựng, suy xét mà tránh né, suy xét mà đoạn trừ’?”
‘‘Na kho no, bhante, bhagavati evaṃ hoti – ‘ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, appahīnā te tathāgatassa; tasmā tathāgato saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodetī’ti.
‘‘It is not, venerable sir, that we think this of the Blessed One: ‘Those taints that defile, lead to renewed existence, are distressing, result in suffering, and cause future birth, aging, and death—they are not abandoned by the Tathāgata; therefore, the Tathāgata makes use of things with understanding, endures things with understanding, avoids things with understanding, and dispels things with understanding.’
"Thưa Tôn giả, chúng con không nghĩ về Thế Tôn như thế này: 'Những lậu hoặc (āsava) có tính chất ô nhiễm (saṃkilesika), dẫn đến tái sinh (ponobbhavika), có đau khổ (sadarā), kết quả là khổ (dukkhavipākā), và trong tương lai đưa đến sinh, già, chết (āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā), những lậu hoặc đó chưa được Như Lai đoạn trừ; vì vậy Như Lai sử dụng (paṭisevati) một cách có suy xét (saṅkhāyekaṃ), chịu đựng (adhivāseti) một cách có suy xét, tránh xa (parivajjeti) một cách có suy xét, và loại bỏ (vinodeti) một cách có suy xét.'
Evaṃ kho no, bhante, bhagavati hoti – ‘ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, pahīnā te tathāgatassa; tasmā tathāgato saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodetī’’’ti.
It is this, venerable sir, that we think of the Blessed One: ‘Those taints that defile, lead to renewed existence, are distressing, result in suffering, and cause future birth, aging, and death—they are abandoned by the Tathāgata; therefore, the Tathāgata makes use of things with understanding, endures things with understanding, avoids things with understanding, and dispels things with understanding.’’’
Thưa Tôn giả, chúng con nghĩ về Thế Tôn như thế này: 'Những lậu hoặc có tính chất ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, có đau khổ, kết quả là khổ, và trong tương lai đưa đến sinh, già, chết, những lậu hoặc đó đã được Như Lai đoạn trừ; vì vậy Như Lai sử dụng một cách có suy xét, chịu đựng một cách có suy xét, tránh xa một cách có suy xét, và loại bỏ một cách có suy xét.'"
‘‘Sādhu sādhu, anuruddhā!
‘‘Good, good, Anuruddha!
"Lành thay, lành thay, Anuruddha!
Tathāgatassa, anuruddhā, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, pahīnā te ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
For the Tathāgata, Anuruddha, those taints that defile, lead to renewed existence, are distressing, result in suffering, and cause future birth, aging, and death—they are abandoned, uprooted, made like a palm-stump, rendered incapable of future existence, and not liable to arise in the future.
Này Anuruddha, những lậu hoặc có tính chất ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, có đau khổ, kết quả là khổ, và trong tương lai đưa đến sinh, già, chết, những lậu hoặc đó của Như Lai đã được đoạn trừ, đã bị nhổ tận gốc, đã bị làm cho như cây thốt nốt bị chặt ngọn, đã bị làm cho không thể tồn tại, không còn khả năng phát sinh trong tương lai.
Seyyathāpi, anuruddhā, tālo matthakacchinno abhabbo punavirūḷhiyā; evameva kho, anuruddhā, tathāgatassa ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, pahīnā te ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā; tasmā tathāgato saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodeti’’.
Just as, Anuruddha, a palm tree with its crown cut off is incapable of sprouting again; even so, Anuruddha, for the Tathāgata, those taints that defile, lead to renewed existence, are distressing, result in suffering, and cause future birth, aging, and death—they are abandoned, uprooted, made like a palm-stump, rendered incapable of future existence, and not liable to arise in the future; therefore, the Tathāgata makes use of things with understanding, endures things with understanding, avoids things with understanding, and dispels things with understanding.’’
Ví như, này Anuruddha, một cây thốt nốt bị chặt ngọn không còn khả năng mọc lại; cũng vậy, này Anuruddha, những lậu hoặc có tính chất ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, có đau khổ, kết quả là khổ, và trong tương lai đưa đến sinh, già, chết, những lậu hoặc đó của Như Lai đã được đoạn trừ, đã bị nhổ tận gốc, đã bị làm cho như cây thốt nốt bị chặt ngọn, đã bị làm cho không thể tồn tại, không còn khả năng phát sinh trong tương lai; vì vậy Như Lai sử dụng một cách có suy xét, chịu đựng một cách có suy xét, tránh xa một cách có suy xét, và loại bỏ một cách có suy xét."
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, anuruddhā, kaṃ atthavasaṃ sampassamāno tathāgato sāvake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti – ‘asu amutra upapanno; asu amutra upapanno’’’ti?
‘‘What do you think, Anuruddha, for what purpose does the Tathāgata declare the destinations of disciples who have passed away, deceased—‘So-and-so is reborn there; So-and-so is reborn there’?”
"Này Anuruddha, con nghĩ sao, Như Lai tuyên bố về sự tái sinh của các đệ tử đã qua đời, 'Người này tái sinh ở chỗ kia; người kia tái sinh ở chỗ nọ', vì mục đích lợi ích nào?"
‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā.
‘‘Venerable sir, the teachings have the Blessed One as their root, the Blessed One as their guide, the Blessed One as their refuge.
"Thưa Tôn giả, các pháp của chúng con đều lấy Thế Tôn làm gốc, lấy Thế Tôn làm người dẫn đường, lấy Thế Tôn làm nơi nương tựa.
Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho.
It would be excellent, venerable sir, if the Blessed One himself would clarify the meaning of this statement.
Lành thay, thưa Tôn giả, xin Thế Tôn hãy tự mình giải thích ý nghĩa của lời nói này.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard it from the Blessed One, the bhikkhus will remember it.’’
Sau khi nghe Thế Tôn, các Tỳ-kheo sẽ ghi nhớ."
‘‘Na kho, anuruddhā, tathāgato janakuhanatthaṃ na janalapanatthaṃ na lābhasakkārasilokānisaṃsatthaṃ na ‘iti maṃ jano jānātū’ti sāvake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti – ‘asu amutra upapanno, asu amutra upapanno’ti.
‘‘It is not, Anuruddha, to deceive people, nor to flatter people, nor for the sake of gain, honor, and praise, nor with the thought ‘May people know me thus,’ that the Tathāgata declares the destinations of disciples who have passed away, deceased—‘So-and-so is reborn there; So-and-so is reborn there.’
"Này Anuruddha, Như Lai tuyên bố về sự tái sinh của các đệ tử đã qua đời, 'Người này tái sinh ở chỗ kia, người kia tái sinh ở chỗ nọ', không phải để lừa dối mọi người, không phải để lấy lòng mọi người, không phải vì lợi lộc, danh tiếng, sự trọng vọng, cũng không phải để 'mọi người biết đến ta như thế này'.
Santi ca kho, anuruddhā, kulaputtā saddhā uḷāravedā uḷārapāmojjā.
But there are, Anuruddha, clansmen who are endowed with faith, great joy, and great gladness.
Mà này Anuruddha, có những thiện nam tử có đức tin (saddhā), có niềm vui lớn (uḷāravedā), có sự hoan hỷ lớn (uḷārapāmojjā).
Te taṃ sutvā tadatthāya cittaṃ upasaṃharanti.
Having heard that, they apply their minds to that purpose.
Khi nghe điều đó, họ hướng tâm đến mục đích đó.
Tesaṃ taṃ, anuruddhā, hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya’’.
For them, Anuruddha, that leads to long-term welfare and happiness.’’
Điều đó, này Anuruddha, sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho họ."
169. ‘‘Idhānuruddhā, bhikkhu suṇāti – ‘itthannāmo bhikkhu kālaṅkato* ; so bhagavatā byākato – aññāya saṇṭhahī’ti.
169. ‘‘Here, Anuruddha, a bhikkhu hears: ‘The bhikkhu named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One to have attained final knowledge.’
169. "Ở đây, này Anuruddha, một Tỳ-kheo nghe: 'Tỳ-kheo tên là X đã qua đời; vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là đã an trú trong sự chứng ngộ (aññā).'
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo so āyasmā ahosi itipi, evaṃpañño so āyasmā ahosi itipi, evaṃvihārī so āyasmā ahosi itipi, evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
That venerable one was either personally seen by him or heard about by hearsay: ‘Such was the venerable one’s virtue, such was his Dhamma, such was his wisdom, such was his dwelling, such was his liberation.’
Vị Tỳ-kheo ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả đó, hoặc đã nghe người khác nói lại: 'Vị Tôn giả đó có giới hạnh như thế này, có pháp như thế này, có trí tuệ như thế này, có sự an trú như thế này, có sự giải thoát như thế này.'
So tassa saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recollecting that one’s faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that purpose.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả đó, và hướng tâm đến mục đích đó.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuno phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhu dwells comfortably.
Như vậy, này Anuruddha, Tỳ-kheo ấy có được sự an trú thoải mái (phāsuvihāro).
‘‘Idhānuruddhā, bhikkhu suṇāti – ‘itthannāmo bhikkhu kālaṅkato; so bhagavatā byākato – pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti.
‘‘Here, Anuruddha, a bhikkhu hears: ‘The bhikkhu named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One to be an Anāgāmī, one who, by the destruction of the five lower fetters, is spontaneously reborn (in the Pure Abodes), there to attain final Nibbāna, not liable to return from that world.’
"Ở đây, này Anuruddha, một Tỳ-kheo nghe: 'Tỳ-kheo tên là X đã qua đời; vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là do đoạn trừ năm hạ phần kiết sử (orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ), đã tái sinh tự nhiên (opapātiko) ở đó, sẽ nhập Niết-bàn (parinibbāyī) và không còn trở lại thế giới này nữa (anāvattidhammo tasmā lokā).'
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo…pe… evaṃpañño… evaṃvihārī… evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
That venerable one was either personally seen by him or heard about by hearsay: ‘Such was the venerable one’s virtue… such was his Dhamma… such was his wisdom… such was his dwelling… such was his liberation.’
Vị Tỳ-kheo ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả đó, hoặc đã nghe người khác nói lại: 'Vị Tôn giả đó có giới hạnh như thế này, có pháp như thế này... có trí tuệ như thế này... có sự an trú như thế này... có sự giải thoát như thế này.'
So tassa saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recollecting that one’s faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that purpose.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả đó, và hướng tâm đến mục đích đó.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuno phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhu dwells comfortably.
Như vậy, này Anuruddha, Tỳ-kheo ấy có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, bhikkhu suṇāti – ‘itthannāmo bhikkhu kālaṅkato; so bhagavatā byākato – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti.
‘‘Here, Anuruddha, a bhikkhu hears: ‘The bhikkhu named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One to be a Sakadāgāmī, one who, by the destruction of the three fetters and the attenuation of lust, hatred, and delusion, will return to this world only once more and then make an end of suffering.’
"Ở đây, này Anuruddha, một Tỳ-kheo nghe: 'Tỳ-kheo tên là X đã qua đời; vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là do đoạn trừ ba kiết sử (tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ), do làm cho tham, sân, si trở nên mỏng manh (rāgadosamohānaṃ tanuttā), đã trở thành Bậc Nhất Lai (sakadāgāmī), chỉ một lần nữa trở lại thế giới này rồi sẽ chấm dứt khổ đau (dukkhassantaṃ karissatī).'
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo…pe… evaṃpañño… evaṃvihārī… evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
That venerable one was either personally seen by him or heard about by hearsay: ‘Such was the venerable one’s virtue… such was his Dhamma… such was his wisdom… such was his dwelling… such was his liberation.’
Vị Tỳ-kheo ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả đó, hoặc đã nghe người khác nói lại: 'Vị Tôn giả đó có giới hạnh như thế này, có pháp như thế này... có trí tuệ như thế này... có sự an trú như thế này... có sự giải thoát như thế này.'
So tassa saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recollecting that one’s faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that purpose.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả đó, và hướng tâm đến mục đích đó.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuno phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhu dwells comfortably.
Như vậy, này Anuruddha, Tỳ-kheo ấy có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, bhikkhu suṇāti – ‘itthannāmo bhikkhu kālaṅkato; so bhagavatā byākato – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
‘‘Here, Anuruddha, a bhikkhu hears: ‘The bhikkhu named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One to be a Sotāpanna, one who, by the destruction of the three fetters, is not liable to fall into states of woe, is certain (of enlightenment), and is bound for supreme awakening.’
"Ở đây, này Anuruddha, một Tỳ-kheo nghe: 'Tỳ-kheo tên là X đã qua đời; vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là do đoạn trừ ba kiết sử, đã trở thành Bậc Nhập Lưu (sotāpanno), không còn rơi vào ác đạo (avinipātadhammo), chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ (niyato sambodhiparāyaṇo).'
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo…pe… evaṃpañño… evaṃvihārī… evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
That venerable one was either personally seen by him or heard about by hearsay: ‘Such was the venerable one’s virtue… such was his Dhamma… such was his wisdom… such was his dwelling… such was his liberation.’
Vị Tỳ-kheo ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả đó, hoặc đã nghe người khác nói lại: 'Vị Tôn giả đó có giới hạnh như thế này, có pháp như thế này... có trí tuệ như thế này... có sự an trú như thế này... có sự giải thoát như thế này.'
So tassa saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recollecting that one’s faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that purpose.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả đó, và hướng tâm đến mục đích đó.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuno phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhu dwells comfortably.
Như vậy, này Anuruddha, Tỳ-kheo ấy có được sự an trú thoải mái.
170. ‘‘Idhānuruddhā, bhikkhunī suṇāti – ‘itthannāmā bhikkhunī kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – aññāya saṇṭhahī’ti.
170. ‘‘Here, Anuruddha, a bhikkhunī hears: ‘The bhikkhunī named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One to have attained final knowledge.’
170. "Ở đây, này Anuruddha, một Tỳ-kheo-ni nghe: 'Tỳ-kheo-ni tên là X đã qua đời; vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là đã an trú trong sự chứng ngộ.'
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃpaññā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃvihārinī sā bhaginī ahosi itipi, evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
That sister was either personally seen by her or heard about by hearsay: ‘Such was that sister’s virtue, such was her Dhamma, such was her wisdom, such was her dwelling, such was her liberation.’
Vị Tỳ-kheo-ni ấy hoặc đã tự mình thấy vị nữ Tôn giả đó, hoặc đã nghe người khác nói lại: 'Vị nữ Tôn giả đó có giới hạnh như thế này, có pháp như thế này, có trí tuệ như thế này, có sự an trú như thế này, có sự giải thoát như thế này.'
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recollecting that one’s faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that purpose.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của vị nữ Tôn giả đó, và hướng tâm đến mục đích đó.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhunī dwells comfortably.
Như vậy, này Anuruddha, Tỳ-kheo-ni ấy có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, bhikkhunī suṇāti – ‘itthannāmā bhikkhunī kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyinī anāvattidhammā tasmā lokā’ti.
‘‘Here, Anuruddha, a bhikkhunī hears: ‘The bhikkhunī named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One to be an Anāgāmī, one who, by the destruction of the five lower fetters, is spontaneously reborn (in the Pure Abodes), there to attain final Nibbāna, not liable to return from that world.’
"Ở đây, này Anuruddha, một Tỳ-kheo-ni nghe: 'Tỳ-kheo-ni tên là X đã qua đời; vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là do đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, đã tái sinh tự nhiên ở đó, sẽ nhập Niết-bàn và không còn trở lại thế giới này nữa.'
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā…pe… evaṃpaññā… evaṃvihārinī… evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
That sister was either personally seen by her or heard about by hearsay: ‘Such was that sister’s virtue… such was her Dhamma… such was her wisdom… such was her dwelling… such was her liberation.’
Vị Tỳ-kheo-ni ấy hoặc đã tự mình thấy vị nữ Tôn giả đó, hoặc đã nghe người khác nói lại: 'Vị nữ Tôn giả đó có giới hạnh như thế này, có pháp như thế này... có trí tuệ như thế này... có sự an trú như thế này... có sự giải thoát như thế này.'
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recollecting that one’s faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that purpose.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí và trí tuệ của vị nữ Tôn giả đó, và hướng tâm đến mục đích đó.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhunī dwells comfortably.
Như vậy, này Anuruddha, Tỳ-kheo-ni ấy có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, bhikkhunī suṇāti – ‘itthannāmā bhikkhunī kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāminī sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti.
“Here, Anuruddha, a bhikkhunī hears: ‘A bhikkhunī named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One as, with the destruction of the three fetters, and with the attenuation of lust, hatred, and delusion, a once-returner (Sakadāgāmin), who, having come back to this world once more, will make an end of suffering.’
“Này Anuruddha, ở đây, một Tỳ-khưu-ni nghe: ‘Tỳ-khưu-ni tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ ba kiết sử, do sự làm mỏng nhẹ tham, sân, si, là một Nhất Lai (Sakadāgāmī), chỉ một lần trở lại thế giới này sẽ chấm dứt khổ đau.’
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā…pe… evaṃpaññā… evaṃvihārinī… evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
And that sister was either personally seen by her or heard about through report: ‘That sister was of such and such virtue, of such and such Dhamma… of such and such wisdom… of such and such a dwelling… of such and such liberation.’
Vị Tỳ-khưu-ni ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tỳ-khưu-ni kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tỳ-khưu-ni ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy… có trí tuệ như vậy… có đời sống như vậy… có giải thoát như vậy.’
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling her faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tỳ-khưu-ni kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhunī dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Tỳ-khưu-ni có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, bhikkhunī suṇāti – ‘itthannāmā bhikkhunī kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti.
“Here, Anuruddha, a bhikkhunī hears: ‘A bhikkhunī named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One as, with the destruction of the three fetters, a Stream-Enterer (Sotāpanna), not subject to falling into lower states, certain of liberation, bound for full enlightenment.’
“Này Anuruddha, ở đây, một Tỳ-khưu-ni nghe: ‘Tỳ-khưu-ni tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ ba kiết sử, là một Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ.’
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā… evaṃpaññā… evaṃvihārinī… evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
And that sister was either personally seen by her or heard about through report: ‘That sister was of such and such virtue, of such and such Dhamma… of such and such wisdom… of such and such a dwelling… of such and such liberation.’
Vị Tỳ-khưu-ni ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tỳ-khưu-ni kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tỳ-khưu-ni ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy… có trí tuệ như vậy… có đời sống như vậy… có giải thoát như vậy.’
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling her faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tỳ-khưu-ni kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a bhikkhunī dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Tỳ-khưu-ni có được sự an trú thoải mái.
171. ‘‘Idhānuruddhā, upāsako suṇāti – ‘itthannāmo upāsako kālaṅkato; so bhagavatā byākato – pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti.
171. “Here, Anuruddha, a lay follower (upāsaka) hears: ‘A lay follower named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One as, with the destruction of the five lower fetters, an apparitional rebirth (opapātika), attaining Nibbāna there, not liable to return from that world.’
171. “Này Anuruddha, ở đây, một Ưu-bà-tắc nghe: ‘Ưu-bà-tắc tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, là một Bất Hoàn (Opapātika), sẽ nhập Niết-bàn ở đó, không còn trở lại thế giới này nữa.’
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo so āyasmā ahosi itipi, evaṃpañño so āyasmā ahosi itipi, evaṃvihārī so āyasmā ahosi itipi, evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
And that venerable one was either personally seen by him or heard about through report: ‘That venerable one was of such and such virtue, of such and such Dhamma, of such and such wisdom, of such and such a dwelling, of such and such liberation.’
Vị Ưu-bà-tắc ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tôn giả ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy, có trí tuệ như vậy, có đời sống như vậy, có giải thoát như vậy.’
So tassa saddhañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling his faith, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, upāsakassa phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a lay follower dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Ưu-bà-tắc có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, upāsako suṇāti – ‘itthannāmo upāsako kālaṅkato; so bhagavatā byākato – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti.
“Here, Anuruddha, a lay follower hears: ‘A lay follower named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One as, with the destruction of the three fetters, and with the attenuation of lust, hatred, and delusion, a once-returner, who, having come back to this world once more, will make an end of suffering.’
“Này Anuruddha, ở đây, một Ưu-bà-tắc nghe: ‘Ưu-bà-tắc tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ ba kiết sử, do sự làm mỏng nhẹ tham, sân, si, là một Nhất Lai (Sakadāgāmī), chỉ một lần trở lại thế giới này sẽ chấm dứt khổ đau.’
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo… evaṃpañño… evaṃvihārī… evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
And that venerable one was either personally seen by him or heard about through report: ‘That venerable one was of such and such virtue, of such and such Dhamma… of such and such wisdom… of such and such a dwelling… of such and such liberation.’
Vị Ưu-bà-tắc ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tôn giả ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy… có trí tuệ như vậy… có đời sống như vậy… có giải thoát như vậy.’
So tassa saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling his faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, upāsakassa phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a lay follower dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Ưu-bà-tắc có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, upāsako suṇāti – ‘itthannāmo upāsako kālaṅkato; so bhagavatā byākato – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
“Here, Anuruddha, a lay follower hears: ‘A lay follower named so-and-so has passed away; he was declared by the Blessed One as, with the destruction of the three fetters, a Stream-Enterer, not subject to falling into lower states, certain of liberation, bound for full enlightenment.’
“Này Anuruddha, ở đây, một Ưu-bà-tắc nghe: ‘Ưu-bà-tắc tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ ba kiết sử, là một Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ.’
So kho panassa āyasmā sāmaṃ diṭṭho vā hoti anussavassuto vā – ‘evaṃsīlo so āyasmā ahosi itipi, evaṃdhammo…pe… evaṃpañño… evaṃvihārī… evaṃvimutto so āyasmā ahosi itipī’ti.
And that venerable one was either personally seen by him or heard about through report: ‘That venerable one was of such and such virtue, of such and such Dhamma… of such and such wisdom… of such and such a dwelling… of such and such liberation.’
Vị Ưu-bà-tắc ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tôn giả kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tôn giả ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy… có trí tuệ như vậy… có đời sống như vậy… có giải thoát như vậy.’
So tassa saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussaranto tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling his faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, he applies his mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tôn giả kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā upāsakassa phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a lay follower dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Ưu-bà-tắc có được sự an trú thoải mái.
172. ‘‘Idhānuruddhā, upāsikā suṇāti – ‘itthannāmā upāsikā kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyinī anāvattidhammā tasmā lokā’ti.
172. “Here, Anuruddha, a female lay follower (upāsikā) hears: ‘A female lay follower named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One as, with the destruction of the five lower fetters, an apparitional rebirth, attaining Nibbāna there, not liable to return from that world.’
172. “Này Anuruddha, ở đây, một Ưu-bà-di nghe: ‘Ưu-bà-di tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, là một Bất Hoàn (Opapātikā), sẽ nhập Niết-bàn ở đó, không còn trở lại thế giới này nữa.’
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā… evaṃpaññā… evaṃvihārinī… evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
And that sister was either personally seen by her or heard about through report: ‘That sister was of such and such virtue, of such and such Dhamma… of such and such wisdom… of such and such a dwelling… of such and such liberation.’
Vị Ưu-bà-di ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tỳ-khưu-ni kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tỳ-khưu-ni ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy… có trí tuệ như vậy… có đời sống như vậy… có giải thoát như vậy.’
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling her faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tỳ-khưu-ni kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, upāsikāya phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a female lay follower dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Ưu-bà-di có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, upāsikā suṇāti – ‘itthannāmā upāsikā kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāminī sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti.
“Here, Anuruddha, a female lay follower hears: ‘A female lay follower named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One as, with the destruction of the three fetters, and with the attenuation of lust, hatred, and delusion, a once-returner, who, having come back to this world once more, will make an end of suffering.’
“Này Anuruddha, ở đây, một Ưu-bà-di nghe: ‘Ưu-bà-di tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ ba kiết sử, do sự làm mỏng nhẹ tham, sân, si, là một Nhất Lai (Sakadāgāmī), chỉ một lần trở lại thế giới này sẽ chấm dứt khổ đau.’
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā… evaṃpaññā… evaṃvihārinī… evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
And that sister was either personally seen by her or heard about through report: ‘That sister was of such and such virtue, of such and such Dhamma… of such and such wisdom… of such and such a dwelling… of such and such liberation.’
Vị Ưu-bà-di ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tỳ-khưu-ni kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tỳ-khưu-ni ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy… có trí tuệ như vậy… có đời sống như vậy… có giải thoát như vậy.’
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling her faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tỳ-khưu-ni kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, upāsikāya phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a female lay follower dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Ưu-bà-di có được sự an trú thoải mái.
‘‘Idhānuruddhā, upāsikā suṇāti – ‘itthannāmā upāsikā kālaṅkatā; sā bhagavatā byākatā – tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti.
“Here, Anuruddha, a female lay follower hears: ‘A female lay follower named so-and-so has passed away; she was declared by the Blessed One as, with the destruction of the three fetters, a Stream-Enterer, not subject to falling into lower states, certain of liberation, bound for full enlightenment.’
“Này Anuruddha, ở đây, một Ưu-bà-di nghe: ‘Ưu-bà-di tên này đã qua đời; vị ấy được Thế Tôn tuyên bố là do sự đoạn trừ ba kiết sử, là một Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ.’
Sā kho panassā bhaginī sāmaṃ diṭṭhā vā hoti anussavassutā vā – ‘evaṃsīlā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃdhammā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃpaññā sā bhaginī ahosi itipi, evaṃvihārinī sā bhaginī ahosi itipi, evaṃvimuttā sā bhaginī ahosi itipī’ti.
And that sister was either personally seen by her or heard about through report: ‘That sister was of such and such virtue, that sister was of such and such Dhamma, that sister was of such and such wisdom, that sister was of such and such a dwelling, that sister was of such and such liberation.’
Vị Ưu-bà-di ấy hoặc đã tự mình thấy vị Tỳ-khưu-ni kia, hoặc đã nghe nói về vị ấy: ‘Vị Tỳ-khưu-ni ấy có giới hạnh như vậy, có pháp như vậy, có trí tuệ như vậy, có đời sống như vậy, có giải thoát như vậy.’
Sā tassā saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarantī tadatthāya cittaṃ upasaṃharati.
Recalling her faith, virtue, learning, generosity, and wisdom, she applies her mind to that goal.
Vị ấy hồi tưởng lại đức tin, giới hạnh, sự nghe pháp, sự bố thí và trí tuệ của vị Tỳ-khưu-ni kia, và hướng tâm đến mục đích ấy.
Evampi kho, anuruddhā, upāsikāya phāsuvihāro hoti.
In this way too, Anuruddha, a female lay follower dwells at ease.
Này Anuruddha, như vậy, một Ưu-bà-di có được sự an trú thoải mái.
‘‘Iti kho, anuruddhā, tathāgato na janakuhanatthaṃ na janalapanatthaṃ na lābhasakkārasilokānisaṃsatthaṃ na ‘iti maṃ jano jānātū’ti sāvake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti – ‘asu amutra upapanno, asu amutra upapanno’ti.
“Thus, Anuruddha, the Tathāgata does not declare the destination of his disciples who have passed away to deceive people, nor to flatter people, nor for the sake of gain, honor, and fame, nor thinking, ‘May people know me in this way’—‘So-and-so has been reborn there, so-and-so has been reborn there.’
“Này Anuruddha, như vậy, Như Lai tuyên bố về sự tái sinh của các vị đệ tử đã qua đời, ‘vị này tái sinh ở chỗ này, vị kia tái sinh ở chỗ kia,’ không phải để lừa dối chúng sinh, không phải để dụ dỗ chúng sinh, không phải vì lợi lộc, danh tiếng, uy tín, cũng không phải vì ‘mong chúng sinh biết ta như vậy.’
Santi ca kho, anuruddhā, kulaputtā saddhā uḷāravedā uḷārapāmojjā.
But there are, Anuruddha, clansmen who are endowed with faith, great joy, and great gladness.
Mà này Anuruddha, có những thiện nam tử có đức tin, có niềm vui lớn, có sự hoan hỷ lớn.
Te taṃ sutvā tadatthāya cittaṃ upasaṃharanti.
Having heard that, they apply their minds to that goal.
Khi họ nghe điều ấy, họ hướng tâm đến mục đích ấy.
Tesaṃ taṃ, anuruddhā, hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
That, Anuruddha, is for their long-term welfare and happiness.”
Này Anuruddha, điều ấy sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho họ.”
‘‘Āraññikenāvuso, bhikkhunā ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā tattha yogo karaṇīyo.
‘‘Friend, a forest-dwelling bhikkhu should apply himself to those peaceful liberations, the formless attainments that transcend form.
‘‘Này chư Hiền, một Tỳ-kheo sống trong rừng phải tinh cần trong các giải thoát (vimokkha) an tịnh, vượt qua sắc pháp, thuộc về vô sắc giới.
Santāvuso, āraññikaṃ bhikkhuṃ ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā tattha pañhaṃ pucchitāro.
There are, friend, those who will question a forest-dwelling bhikkhu on those peaceful liberations, the formless attainments that transcend form.
Này chư Hiền, sẽ có những người hỏi Tỳ-kheo sống trong rừng về các giải thoát an tịnh, vượt qua sắc pháp, thuộc về vô sắc giới.
Sace, āvuso, āraññiko bhikkhu ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā tattha pañhaṃ puṭṭho na sampāyati, tassa bhavanti vattāro.
If, friend, a forest-dwelling bhikkhu, when questioned on those peaceful liberations, the formless attainments that transcend form, cannot answer, there are those who criticize him.
Này chư Hiền, nếu một Tỳ-kheo sống trong rừng khi được hỏi về các giải thoát an tịnh, vượt qua sắc pháp, thuộc về vô sắc giới mà không thể trả lời, thì sẽ có những người chỉ trích vị ấy.
‘Kiṃ panimassāyasmato āraññikassa ekassāraññe serivihārena yo ayamāyasmā ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā tattha pañhaṃ puṭṭho na sampāyatī’ti – tassa bhavanti vattāro.
‘What is the use of this venerable forest-dweller's free-ranging in the forest, if this venerable one, when questioned on those peaceful liberations, the formless attainments that transcend form, cannot answer?’ – there are those who criticize him.
‘Vị Tôn giả sống trong rừng một mình tự do như vậy, nhưng khi được hỏi về các giải thoát an tịnh, vượt qua sắc pháp, thuộc về vô sắc giới mà không thể trả lời thì có ích gì?’ – sẽ có những người chỉ trích vị ấy.
Tasmā āraññikena bhikkhunā ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā tattha yogo karaṇīyo.
Therefore, a forest-dwelling bhikkhu should apply himself to those peaceful liberations, the formless attainments that transcend form.
Do đó, một Tỳ-kheo sống trong rừng phải tinh cần trong các giải thoát an tịnh, vượt qua sắc pháp, thuộc về vô sắc giới.
174. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kāsīsu cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ.
174. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was touring among the Kāsis with a large community of bhikkhus.
174. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn du hành trong xứ Kāsī cùng với một Tăng đoàn lớn.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ahaṃ kho, bhikkhave, aññatreva rattibhojanā* bhuñjāmi.
There the Blessed One addressed the bhikkhus thus: ‘‘Bhikkhus, I eat only once at night.
Tại đó, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo và nói: ‘‘Này các Tỳ-kheo, Ta không dùng bữa sau giờ ngọ.
Aññatra kho panāhaṃ, bhikkhave, rattibhojanā bhuñjamāno appābādhatañca sañjānāmi appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
Bhikkhus, by eating only once at night, I perceive myself to be free from illness, free from affliction, light, strong, and living at ease.
Này các Tỳ-kheo, khi Ta không dùng bữa sau giờ ngọ, Ta cảm thấy ít bệnh tật, ít phiền não, thân thể nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.
Etha, tumhepi, bhikkhave, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha.
Come, bhikkhus, you too eat only once at night.
Này các Tỳ-kheo, hãy đến, các con cũng đừng dùng bữa sau giờ ngọ.
Aññatra kho pana, bhikkhave, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti.
Bhikkhus, by eating only once at night, you too will perceive yourselves to be free from illness, free from affliction, light, strong, and living at ease.’’
Này các Tỳ-kheo, khi các con không dùng bữa sau giờ ngọ, các con cũng sẽ cảm thấy ít bệnh tật, ít phiền não, thân thể nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.’’
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Yes, venerable sir,’’ those bhikkhus replied to the Blessed One.
‘‘Thưa vâng, bạch Thế Tôn,’’ các Tỳ-kheo ấy đã vâng lời Đức Thế Tôn.
Atha kho bhagavā kāsīsu anupubbena cārikaṃ caramāno yena kīṭāgiri nāma kāsīnaṃ nigamo tadavasari.
Then, as the Blessed One toured gradually among the Kāsis, he arrived at a Kāsian town named Kīṭāgiri.
Sau đó, Đức Thế Tôn tuần tự du hành trong xứ Kāsī, rồi đến thị trấn Kīṭāgiri thuộc xứ Kāsī.
Tatra sudaṃ bhagavā kīṭāgirismiṃ viharati kāsīnaṃ nigame.
There the Blessed One dwelt at Kīṭāgiri, a Kāsian town.
Tại đó, Đức Thế Tôn trú tại Kīṭāgiri, thị trấn thuộc xứ Kāsī.
175. Tena kho pana samayena assajipunabbasukā nāma bhikkhū kīṭāgirismiṃ āvāsikā honti.
175. Now at that time the bhikkhus named Assaji and Punabbasu were residents of Kīṭāgiri.
175. Bấy giờ, các Tỳ-kheo tên Assaji và Punabbasu đang trú tại Kīṭāgiri.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena assajipunabbasukā bhikkhū tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā assajipunabbasuke bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘bhagavā kho, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjati bhikkhusaṅgho ca.
Then several bhikkhus approached the bhikkhus Assaji and Punabbasu; having approached, they said to the bhikkhus Assaji and Punabbasu: ‘‘Friend, the Blessed One eats only once at night, and so does the community of bhikkhus.
Sau đó, nhiều Tỳ-kheo đã đến chỗ các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu; sau khi đến, họ nói với các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu rằng: ‘‘Này chư Hiền, Đức Thế Tôn và Tăng đoàn không dùng bữa sau giờ ngọ.
Aññatra kho panāvuso, rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānanti appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
And, friend, by eating only once at night, they perceive themselves to be free from illness, free from affliction, light, strong, and living at ease.
Này chư Hiền, khi không dùng bữa sau giờ ngọ, các Ngài cảm thấy ít bệnh tật, ít phiền não, thân thể nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.
Etha, tumhepi, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha.
Come, friend, you too eat only once at night.
Này chư Hiền, hãy đến, các vị cũng đừng dùng bữa sau giờ ngọ.
Aññatra kho panāvuso, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti.
And, friend, by eating only once at night, you too will perceive yourselves to be free from illness, free from affliction, light, strong, and living at ease.’’
Này chư Hiền, khi các vị không dùng bữa sau giờ ngọ, các vị cũng sẽ cảm thấy ít bệnh tật, ít phiền não, thân thể nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.’’
Evaṃ vutte, assajipunabbasukā bhikkhū te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘mayaṃ kho, āvuso, sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle.
When this was said, the bhikkhus Assaji and Punabbasu said to those bhikkhus: ‘‘Friends, we eat in the evening, in the morning, during the day, and at the wrong time.
Khi được nói như vậy, các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu đã nói với các Tỳ-kheo ấy rằng: ‘‘Này chư Hiền, chúng tôi dùng bữa vào buổi chiều, buổi sáng, ban ngày và cả vào thời gian phi thời.
Te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
By eating in the evening, in the morning, during the day, and at the wrong time, we perceive ourselves to be free from illness, free from affliction, light, strong, and living at ease.
Khi chúng tôi dùng bữa vào buổi chiều, buổi sáng, ban ngày và cả vào thời gian phi thời, chúng tôi cảm thấy ít bệnh tật, ít phiền não, thân thể nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.
Te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma?
Why should we abandon what is directly visible and pursue what is merely timely?
Chúng tôi từ bỏ cái lợi ích hiện tại mà chạy theo cái lợi ích nào?
Sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’’ti.
We will eat in the evening, in the morning, during the day, and at the wrong time.’’
Chúng tôi sẽ dùng bữa vào buổi chiều, buổi sáng, ban ngày và cả vào thời gian phi thời.’’
Yato kho te bhikkhū nāsakkhiṃsu assajipunabbasuke bhikkhū saññāpetuṃ, atha yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Since those bhikkhus could not convince the bhikkhus Assaji and Punabbasu, then they approached the Blessed One; having approached, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Khi các Tỳ-kheo ấy không thể thuyết phục được các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu, bấy giờ họ đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha mayaṃ, bhante, yena assajipunabbasukā bhikkhū tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā assajipunabbasuke bhikkhū etadavocumha – ‘bhagavā kho, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjati bhikkhusaṅgho ca; aññatra kho panāvuso, rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānanti appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: ‘‘Here, Venerable Sir, we approached the bhikkhus Assaji and Punabbasu; having approached, we said to the bhikkhus Assaji and Punabbasu: ‘Friends, the Blessed One eats at other than night-time, and so does the Saṅgha of bhikkhus; and friends, eating at other than night-time, they experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and comfortable dwelling.
Khi ngồi xuống một bên, các Tỳ-kheo ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Ngài, ở đây chúng con đã đi đến chỗ các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu; sau khi đến, chúng con đã nói với các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu rằng: ‘Này các hiền giả, Thế Tôn và Tăng đoàn Tỳ-kheo thọ thực không ăn đêm; này các hiền giả, khi thọ thực không ăn đêm, họ cảm nhận được sự ít bệnh, ít tật, thân thể nhẹ nhàng, sức lực và an trú thoải mái.
Etha, tumhepi, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha.
Come, friends, you too eat at other than night-time.
Này các hiền giả, các hiền giả cũng hãy đến và thọ thực không ăn đêm.
Aññatra kho panāvuso, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’ti.
And friends, you too, eating at other than night-time, will experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and comfortable dwelling.’’’
Này các hiền giả, khi các hiền giả thọ thực không ăn đêm, các hiền giả cũng sẽ cảm nhận được sự ít bệnh, ít tật, thân thể nhẹ nhàng, sức lực và an trú thoải mái.’”
Evaṃ vutte, bhante, assajipunabbasukā bhikkhū amhe etadavocuṃ – ‘mayaṃ kho, āvuso, sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle.
‘‘When this was said, Venerable Sir, the bhikkhus Assaji and Punabbasu said to us: ‘Friends, we eat in the evening, in the morning, during the day, and at improper times.
Bạch Ngài, khi được nói như vậy, các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu đã nói với chúng con rằng: ‘Này các hiền giả, chúng tôi thọ thực vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào thời phi thời.
Te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
Eating in the evening, in the morning, during the day, and at improper times, we experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and comfortable dwelling.
Khi chúng tôi thọ thực vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào thời phi thời, chúng tôi cảm nhận được sự ít bệnh, ít tật, thân thể nhẹ nhàng, sức lực và an trú thoải mái.
Te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma?
Why should we abandon what is immediately apparent and pursue what is merely timely?
Chúng tôi bỏ điều hiện tại thấy rõ mà chạy theo cái gì thuộc về thời gian sao?
Sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’ti.
We will eat in the evening, in the morning, during the day, and at improper times.’’’
Chúng tôi sẽ thọ thực vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào thời phi thời.’”
Yato kho mayaṃ, bhante, nāsakkhimha assajipunabbasuke bhikkhū saññāpetuṃ, atha mayaṃ etamatthaṃ bhagavato ārocemā’’ti.
‘‘Since we, Venerable Sir, could not convince the bhikkhus Assaji and Punabbasu, we reported this matter to the Blessed One.’’
Bạch Ngài, khi chúng con không thể thuyết phục được các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu, bấy giờ chúng con đã bạch việc này lên Thế Tôn.”
176. Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena assajipunabbasuke bhikkhū āmantehi – ‘satthā āyasmante āmantetī’’’ti.
176. Then the Blessed One addressed a certain bhikkhu: ‘‘Come, bhikkhu, on my word, address the bhikkhus Assaji and Punabbasu: ‘The Teacher addresses the venerables.’’
176. Bấy giờ Thế Tôn gọi một Tỳ-kheo khác và nói: “Này Tỳ-kheo, ngươi hãy đến, nhân danh ta mà gọi các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu: ‘Bậc Đạo Sư gọi các Tôn giả.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yena assajipunabbasukā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā assajipunabbasuke bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti.
‘‘Yes, Venerable Sir,’’ that bhikkhu replied to the Blessed One and approached the bhikkhus Assaji and Punabbasu; having approached, he said to the bhikkhus Assaji and Punabbasu: ‘‘The Teacher addresses the venerables.’’
“Thưa vâng, bạch Ngài,” Tỳ-kheo ấy vâng lời Thế Tôn, đi đến chỗ các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu; sau khi đến, Tỳ-kheo ấy nói với các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu: “Bậc Đạo Sư gọi các Tôn giả.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho assajipunabbasukā bhikkhū tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
‘‘Yes, friend,’’ the bhikkhus Assaji and Punabbasu replied to that bhikkhu and approached the Blessed One; having approached, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
“Thưa vâng, hiền giả,” các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu vâng lời Tỳ-kheo ấy, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinne kho assajipunabbasuke bhikkhū bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, sambahulā bhikkhū tumhe upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘bhagavā kho, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjati bhikkhusaṅgho ca.
Seated to one side, the Blessed One said to the bhikkhus Assaji and Punabbasu: ‘‘Is it true, bhikkhus, that many bhikkhus approached you and said: ‘Friends, the Blessed One eats at other than night-time, and so does the Saṅgha of bhikkhus.
Khi các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với họ: “Này các Tỳ-kheo, có thật là nhiều Tỳ-kheo đã đến chỗ các ngươi và nói rằng: ‘Này các hiền giả, Thế Tôn và Tăng đoàn Tỳ-kheo thọ thực không ăn đêm.
Aññatra kho panāvuso, rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānanti appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
And friends, eating at other than night-time, they experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and comfortable dwelling.
Này các hiền giả, khi thọ thực không ăn đêm, họ cảm nhận được sự ít bệnh, ít tật, thân thể nhẹ nhàng, sức lực và an trú thoải mái.
Etha, tumhepi, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha.
Come, friends, you too eat at other than night-time.
Này các hiền giả, các hiền giả cũng hãy đến và thọ thực không ăn đêm.
Aññatra kho panāvuso, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’ti.
And friends, you too, eating at other than night-time, will experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and comfortable dwelling.’
Này các hiền giả, khi các hiền giả thọ thực không ăn đêm, các hiền giả cũng sẽ cảm nhận được sự ít bệnh, ít tật, thân thể nhẹ nhàng, sức lực và an trú thoải mái.’”
Evaṃ vutte kira* , bhikkhave, tumhe te bhikkhū evaṃ avacuttha – ‘mayaṃ kho panāvuso, sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle.
When this was said, bhikkhus, did you say to those bhikkhus: ‘Friends, we eat in the evening, in the morning, during the day, and at improper times.
Này các Tỳ-kheo, có thật là khi được nói như vậy, các ngươi đã nói với các Tỳ-kheo ấy rằng: ‘Này các hiền giả, chúng tôi thọ thực vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào thời phi thời.
Te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
Eating in the evening, in the morning, during the day, and at improper times, we experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and comfortable dwelling.
Khi chúng tôi thọ thực vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào thời phi thời, chúng tôi cảm nhận được sự ít bệnh, ít tật, thân thể nhẹ nhàng, sức lực và an trú thoải mái.
Te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma?
Why should we abandon what is immediately apparent and pursue what is merely timely?
Chúng tôi bỏ điều hiện tại thấy rõ mà chạy theo cái gì thuộc về thời gian sao?
Sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’’’ti.
We will eat in the evening, in the morning, during the day, and at improper times’’’?
Chúng tôi sẽ thọ thực vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào thời phi thời.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘Yes, Venerable Sir.’’
“Thưa vâng, bạch Ngài.”
177. ‘‘Kiṃ nu me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tassa akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’ti?
177. ‘‘Bhikkhus, do you understand the Dhamma as taught by me in this way: that whatever a person experiences, whether pleasant, painful, or neither-pleasant-nor-painful, unwholesome states decline in them and wholesome states grow in them?’’
177. “Này các Tỳ-kheo, các ngươi có hiểu giáo pháp ta đã giảng như thế này không, rằng: bất cứ điều gì mà người phàm phu này cảm nhận – hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc bất khổ bất lạc – thì các pháp bất thiện của người ấy suy giảm và các pháp thiện tăng trưởng?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘No, Venerable Sir, that is not so.’’
“Không phải vậy, bạch Ngài.”
‘‘Nanu me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha idhekaccassa yaṃ evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha panekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha panekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha panekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’ti?
‘‘Bhikkhus, do you not understand the Dhamma as taught by me in this way: that here, for some, when experiencing such a pleasant feeling, unwholesome states grow and wholesome states decline; but here, for some, when experiencing such a pleasant feeling, unwholesome states decline and wholesome states grow. For some, when experiencing such a painful feeling, unwholesome states grow and wholesome states decline; but here, for some, when experiencing such a painful feeling, unwholesome states decline and wholesome states grow. For some, when experiencing such a neither-pleasant-nor-painful feeling, unwholesome states grow and wholesome states decline; but here, for some, when experiencing such a neither-pleasant-nor-painful feeling, unwholesome states decline and wholesome states grow?’’
“Này các Tỳ-kheo, các ngươi có hiểu giáo pháp ta đã giảng như thế này không, rằng: ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm; nhưng ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng; ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại khổ thọ như vậy, thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm; nhưng ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại khổ thọ như vậy, thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng; ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại bất khổ bất lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm; nhưng ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại bất khổ bất lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘Yes, Venerable Sir.’’
“Thưa vâng, bạch Ngài.”
178. ‘‘Sādhu, bhikkhave!
178. ‘‘Good, bhikkhus!
178. “Tốt lắm, này các Tỳ-kheo!
Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti?
If, bhikkhus, I had not known, seen, understood, realized, and experienced with wisdom that ‘for some, when experiencing such a pleasant feeling, unwholesome states grow and wholesome states decline,’ then I, not knowing, would say: ‘Abandon such a pleasant feeling’; would that have been proper for me, bhikkhus?’’
Này các Tỳ-kheo, nếu điều này ta không biết, không thấy, không hiểu, không chứng ngộ, không chạm đến bằng tuệ rằng: ‘ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,’ thì ta, vì không biết, có nên nói rằng: ‘Hãy từ bỏ loại lạc thọ như vậy’ không? Này các Tỳ-kheo, điều đó có phù hợp với ta không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘No, Venerable Sir, that is not so.’’
“Không phải vậy, bạch Ngài.”
‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadāmi.
‘‘But because, bhikkhus, I have known, seen, understood, realized, and experienced with wisdom that ‘for some, when experiencing such a pleasant feeling, unwholesome states grow and wholesome states decline,’ that is why I say: ‘Abandon such a pleasant feeling.’
Vì điều này, này các Tỳ-kheo, ta đã biết, đã thấy, đã hiểu, đã chứng ngộ, đã chạm đến bằng tuệ rằng: ‘ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,’ nên ta nói rằng: ‘Hãy từ bỏ loại lạc thọ như vậy.’
Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti?
If, bhikkhus, I had not known, seen, understood, realized, and experienced with wisdom that ‘for some, when experiencing such a pleasant feeling, unwholesome states decline and wholesome states grow,’ then I, not knowing, would say: ‘Abide having entered upon such a pleasant feeling’; would that have been proper for me, bhikkhus?’’
Này các Tỳ-kheo, nếu điều này ta không biết, không thấy, không hiểu, không chứng ngộ, không chạm đến bằng tuệ rằng: ‘ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,’ thì ta, vì không biết, có nên nói rằng: ‘Hãy an trú trong loại lạc thọ như vậy’ không? Này các Tỳ-kheo, điều đó có phù hợp với ta không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘No, Venerable Sir, that is not so.’’
“Không phải vậy, bạch Ngài.”
‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadāmi.
‘‘But because, bhikkhus, I have known, seen, understood, realized, and experienced with wisdom that ‘for some, when experiencing such a pleasant feeling, unwholesome states decline and wholesome states grow,’ that is why I say: ‘Abide having entered upon such a pleasant feeling.’
Vì điều này, này các Tỳ-kheo, ta đã biết, đã thấy, đã hiểu, đã chứng ngộ, đã chạm đến bằng tuệ rằng: ‘ở đây, khi một người nào đó cảm nhận một loại lạc thọ như vậy, thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,’ nên ta nói rằng: ‘Hãy an trú trong loại lạc thọ như vậy.’
179. ‘‘Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti?
179. "Monks, if I had not known, not seen, not understood, not realized, not touched with wisdom that 'for some, experiencing such painful feeling, unwholesome states increase and wholesome states decline,' and if I, not knowing this, were to say, 'Abandon such a painful feeling,' would that be proper for me, monks?"
179. “Này các Tỳ-khưu, nếu điều này Ta chưa biết, chưa thấy, chưa hiểu, chưa chứng ngộ, chưa cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại khổ thọ như vậy, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’ – thì Ta, vì không biết, có nên nói rằng ‘hãy từ bỏ loại khổ thọ như vậy’ chăng? Này các Tỳ-khưu, điều đó có phù hợp với Ta không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.”
‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadāmi.
"But because, monks, I have known, seen, understood, realized, and touched with wisdom that 'for some, experiencing such painful feeling, unwholesome states increase and wholesome states decline,' therefore I say, 'Abandon such a painful feeling.'"
“Này các Tỳ-khưu, vì điều này Ta đã biết, đã thấy, đã hiểu, đã chứng ngộ, đã cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại khổ thọ như vậy, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’ – cho nên Ta nói rằng ‘hãy từ bỏ loại khổ thọ như vậy’.”
Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti?
"Monks, if I had not known, not seen, not understood, not realized, not touched with wisdom that 'for some, experiencing such painful feeling, unwholesome states decline and wholesome states increase,' and if I, not knowing this, were to say, 'Enter upon and dwell in such a painful feeling,' would that be proper for me, monks?"
Này các Tỳ-khưu, nếu điều này Ta chưa biết, chưa thấy, chưa hiểu, chưa chứng ngộ, chưa cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại khổ thọ như vậy, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’ – thì Ta, vì không biết, có nên nói rằng ‘hãy an trú trong loại khổ thọ như vậy’ chăng? Này các Tỳ-khưu, điều đó có phù hợp với Ta không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.”
‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadāmi.
"But because, monks, I have known, seen, understood, realized, and touched with wisdom that 'for some, experiencing such painful feeling, unwholesome states decline and wholesome states increase,' therefore I say, 'Enter upon and dwell in such a painful feeling.'"
“Này các Tỳ-khưu, vì điều này Ta đã biết, đã thấy, đã hiểu, đã chứng ngộ, đã cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại khổ thọ như vậy, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’ – cho nên Ta nói rằng ‘hãy an trú trong loại khổ thọ như vậy’.”
180. ‘‘Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti?
180. "Monks, if I had not known, not seen, not understood, not realized, not touched with wisdom that 'for some, experiencing such neutral feeling, unwholesome states increase and wholesome states decline,' and if I, not knowing this, were to say, 'Abandon such a neutral feeling,' would that be proper for me, monks?"
180. “Này các Tỳ-khưu, nếu điều này Ta chưa biết, chưa thấy, chưa hiểu, chưa chứng ngộ, chưa cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại thọ không khổ không lạc như vậy, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’ – thì Ta, vì không biết, có nên nói rằng ‘hãy từ bỏ loại thọ không khổ không lạc như vậy’ chăng? Này các Tỳ-khưu, điều đó có phù hợp với Ta không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.”
‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadāmi’’.
"But because, monks, I have known, seen, understood, realized, and touched with wisdom that 'for some, experiencing such neutral feeling, unwholesome states increase and wholesome states decline,' therefore I say, 'Abandon such a neutral feeling.'"
“Này các Tỳ-khưu, vì điều này Ta đã biết, đã thấy, đã hiểu, đã chứng ngộ, đã cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại thọ không khổ không lạc như vậy, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’ – cho nên Ta nói rằng ‘hãy từ bỏ loại thọ không khổ không lạc như vậy’.”
Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti?
"Monks, if I had not known, not seen, not understood, not realized, not touched with wisdom that 'for some, experiencing such neutral feeling, unwholesome states decline and wholesome states increase,' and if I, not knowing this, were to say, 'Enter upon and dwell in such a neutral feeling,' would that be proper for me, monks?"
Này các Tỳ-khưu, nếu điều này Ta chưa biết, chưa thấy, chưa hiểu, chưa chứng ngộ, chưa cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại thọ không khổ không lạc như vậy, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’ – thì Ta, vì không biết, có nên nói rằng ‘hãy an trú trong loại thọ không khổ không lạc như vậy’ chăng? Này các Tỳ-khưu, điều đó có phù hợp với Ta không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.”
‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadāmi.
"But because, monks, I have known, seen, understood, realized, and touched with wisdom that 'for some, experiencing such neutral feeling, unwholesome states decline and wholesome states increase,' therefore I say, 'Enter upon and dwell in such a neutral feeling.'"
“Này các Tỳ-khưu, vì điều này Ta đã biết, đã thấy, đã hiểu, đã chứng ngộ, đã cảm nhận bằng trí tuệ – rằng ‘có người khi cảm thọ loại thọ không khổ không lạc như vậy, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’ – cho nên Ta nói rằng ‘hãy an trú trong loại thọ không khổ không lạc như vậy’.”
181. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, sabbesaṃyeva bhikkhūnaṃ ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi; na panāhaṃ, bhikkhave, sabbesaṃyeva bhikkhūnaṃ ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
181. "Monks, I do not say 'Diligence should be practiced' to all monks; nor do I say 'Diligence should not be practiced' to all monks."
181. “Này các Tỳ-khưu, Ta không nói rằng ‘tất cả các Tỳ-khưu đều cần phải tinh tấn (appamāda)’; nhưng này các Tỳ-khưu, Ta cũng không nói rằng ‘tất cả các Tỳ-khưu đều không cần phải tinh tấn’.
Ye te, bhikkhave, bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā, tathārūpānāhaṃ, bhikkhave, bhikkhūnaṃ ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
"Monks, as for those monks who are arahants, whose taints are destroyed, who have lived the holy life, done what had to be done, laid down the burden, attained their own goal, whose fetters of existence are utterly destroyed, who are fully liberated through right knowledge—to such monks, monks, I say, 'Diligence should not be practiced.'"
Này các Tỳ-khưu, những Tỳ-khưu nào là A-la-hán, các lậu hoặc đã đoạn tận, đã sống Phạm hạnh, đã làm những gì cần làm, đã đặt gánh nặng xuống, đã đạt được mục đích của mình, đã đoạn tận các kiết sử hữu, đã được giải thoát nhờ chánh trí – với những Tỳ-khưu như vậy, này các Tỳ-khưu, Ta nói rằng ‘không cần phải tinh tấn’.
Taṃ kissa hetu?
"For what reason?"
Vì sao?
Kataṃ tesaṃ appamādena.
"For them, diligence has been accomplished."
Sự tinh tấn đã được hoàn thành nơi họ.
Abhabbā te pamajjituṃ.
"They are incapable of being negligent."
Họ không thể phóng dật.
Ye ca kho te, bhikkhave, bhikkhū sekkhā appattamānasā anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti, tathārūpānāhaṃ, bhikkhave, bhikkhūnaṃ ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
"But as for those monks, monks, who are trainees, who have not yet attained their goal, who aspire to the unexcelled security from bondage—to such monks, monks, I say, 'Diligence should be practiced.'"
Nhưng này các Tỳ-khưu, những Tỳ-khưu nào là bậc Hữu học (sekkhā), tâm chưa đạt được mục đích, đang khao khát sự an ổn tối thượng khỏi ách buộc (yogakkhema), đang sống như vậy – với những Tỳ-khưu như vậy, này các Tỳ-khưu, Ta nói rằng ‘cần phải tinh tấn’.
Taṃ kissa hetu?
"For what reason?"
Vì sao?
Appeva nāmime āyasmanto anulomikāni senāsanāni paṭisevamānā kalyāṇamitte bhajamānā indriyāni samannānayamānā – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyunti!
"So that these venerable ones, by resorting to suitable abodes, by associating with good friends, by disciplining their faculties, may, with their own direct knowledge, in this very life, realize and attain that unexcelled culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from home into homelessness!"
Mong rằng các Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận các thiện hữu, điều phục các căn – có thể tự mình chứng ngộ, đạt được và an trú trong mục đích tối thượng của Phạm hạnh, ngay trong hiện tại, vì mục đích đó mà các thiện gia nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình!
Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imesaṃ bhikkhūnaṃ appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
"Monks, it is seeing this fruit of diligence for these monks that I say, 'Diligence should be practiced.'"
Này các Tỳ-khưu, khi thấy được quả vị của sự tinh tấn này nơi các Tỳ-khưu đó, Ta nói rằng ‘cần phải tinh tấn’.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo paññāvimutto?
"And what kind of individual, monks, is one liberated by wisdom?"
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là hạng người giải thoát bằng trí tuệ?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti.
"Here, monks, a certain individual does not touch with the body those peaceful liberations that transcend form and are formless, but his taints are destroyed through seeing with wisdom."
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người nào đó, sau khi vượt qua các giải thoát bình an thuộc sắc giới, không an trú bằng cách thân chứng các cảnh giới vô sắc, nhưng các lậu hoặc của vị ấy đã được đoạn tận nhờ thấy bằng trí tuệ.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo paññāvimutto.
"This, monks, is called an individual liberated by wisdom."
Này các Tỳ-khưu, hạng người này được gọi là giải thoát bằng trí tuệ.
Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
"To this monk too, monks, I say, 'Diligence should not be practiced.'"
Này các Tỳ-khưu, với Tỳ-khưu này, Ta cũng nói rằng ‘không cần phải tinh tấn’.
Taṃ kissa hetu?
"For what reason?"
Vì sao?
Kataṃ tassa appamādena.
"For him, diligence has been accomplished."
Sự tinh tấn đã được hoàn thành nơi vị ấy.
Abhabbo so pamajjituṃ.
"He is incapable of being negligent."
Vị ấy không thể phóng dật.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo kāyasakkhi?
"And what kind of individual, monks, is a body-witness?"
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là hạng người thân chứng?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti.
"Here, monks, a certain individual, having touched with the body those peaceful liberations that transcend form and are formless, dwells therein, and some of his taints are destroyed through seeing with wisdom."
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người nào đó, sau khi vượt qua các giải thoát bình an thuộc sắc giới, an trú bằng cách thân chứng các cảnh giới vô sắc, và một số lậu hoặc của vị ấy đã được đoạn tận nhờ thấy bằng trí tuệ.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo kāyasakkhi.
"This, monks, is called an individual who is a body-witness."
Này các Tỳ-khưu, hạng người này được gọi là thân chứng.
Imassa kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
"To this monk, monks, I say, 'Diligence should be practiced.'"
Này các Tỳ-khưu, với Tỳ-khưu này, Ta nói rằng ‘cần phải tinh tấn’.
Taṃ kissa hetu?
"For what reason?"
Vì sao?
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti!
Perhaps this Venerable One, by frequenting suitable dwellings, associating with admirable friends, and developing the faculties—might, in this very life, by his own direct knowledge, realize, accomplish, and dwell in the unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which young men rightly go forth from the home life into homelessness!
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận bạn lành, điều hòa các căn – vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình một cách chân chánh, đó là sự chấm dứt tối thượng của đời sống Phạm hạnh – sẽ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú ngay trong hiện tại!
Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
Beholding this fruit of heedfulness for this bhikkhu, I say, bhikkhus, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy quả lợi ích của sự không phóng dật nơi vị Tỳ-khưu này, Ta nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật.’
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo diṭṭhippatto?
“And what kind of person, bhikkhus, is one attained to view?
‘‘Này các Tỳ-khưu, thế nào là một người đạt được kiến (diṭṭhippatto)?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā.
Here, bhikkhus, a certain person does not dwell having personally touched those peaceful deliverances, the formless attainments that transcend form, but having seen with wisdom, some of his defilements are destroyed, and the Dhamma proclaimed by the Tathāgata is well seen and well examined by him with wisdom.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người không chứng nghiệm bằng thân những giải thoát an tịnh vượt ngoài sắc và vô sắc, nhưng sau khi thấy bằng trí tuệ, một số lậu hoặc của người ấy đã được đoạn trừ, và các pháp được Như Lai thuyết giảng đã được người ấy thấy rõ và quán xét bằng trí tuệ.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo diṭṭhippatto.
This, bhikkhus, is called a person attained to view.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người đạt được kiến.
Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
For this bhikkhu too, bhikkhus, I say, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật’ đối với vị Tỳ-khưu này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti!
Perhaps this Venerable One, by frequenting suitable dwellings, associating with admirable friends, and developing the faculties—might, in this very life, by his own direct knowledge, realize, accomplish, and dwell in the unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which young men rightly go forth from the home life into homelessness!
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận bạn lành, điều hòa các căn – vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình một cách chân chánh, đó là sự chấm dứt tối thượng của đời sống Phạm hạnh – sẽ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú ngay trong hiện tại!
Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
Beholding this fruit of heedfulness for this bhikkhu, I say, bhikkhus, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy quả lợi ích của sự không phóng dật nơi vị Tỳ-khưu này, Ta nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật.’
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo saddhāvimutto.
“And what kind of person, bhikkhus, is one liberated by faith?
‘‘Này các Tỳ-khưu, thế nào là một người giải thoát nhờ tín (saddhāvimutto)?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, tathāgate cassa saddhā niviṭṭhā hoti mūlajātā patiṭṭhitā.
Here, bhikkhus, a certain person does not dwell having personally touched those peaceful deliverances, the formless attainments that transcend form, but having seen with wisdom, some of his defilements are destroyed, and his faith in the Tathāgata is firm, rooted, and established.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người không chứng nghiệm bằng thân những giải thoát an tịnh vượt ngoài sắc và vô sắc, nhưng sau khi thấy bằng trí tuệ, một số lậu hoặc của người ấy đã được đoạn trừ, và niềm tin của người ấy đối với Như Lai đã ăn sâu, bén rễ, vững chắc.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo saddhāvimutto.
This, bhikkhus, is called a person liberated by faith.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người giải thoát nhờ tín.
Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
For this bhikkhu too, bhikkhus, I say, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật’ đối với vị Tỳ-khưu này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti!
Perhaps this Venerable One, by frequenting suitable dwellings, associating with admirable friends, and developing the faculties—might, in this very life, by his own direct knowledge, realize, accomplish, and dwell in the unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which young men rightly go forth from the home life into homelessness!
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận bạn lành, điều hòa các căn – vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình một cách chân chánh, đó là sự chấm dứt tối thượng của đời sống Phạm hạnh – sẽ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú ngay trong hiện tại!
Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
Beholding this fruit of heedfulness for this bhikkhu, I say, bhikkhus, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy quả lợi ích của sự không phóng dật nơi vị Tỳ-khưu này, Ta nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật.’
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo dhammānusārī?
“And what kind of person, bhikkhus, is one who follows the Dhamma?
‘‘Này các Tỳ-khưu, thế nào là một người tùy pháp hành (dhammānusārī)?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā* honti, tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti, api cassa ime dhammā honti, seyyathidaṃ – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ.
Here, bhikkhus, a certain person does not dwell having personally touched those peaceful deliverances, the formless attainments that transcend form, but having seen with wisdom, some of his defilements are not destroyed, and the Dhammas proclaimed by the Tathāgata are, to a certain extent, acceptable to him through pondering, and he possesses these qualities: the faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, and the faculty of wisdom.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người không chứng nghiệm bằng thân những giải thoát an tịnh vượt ngoài sắc và vô sắc, nhưng sau khi thấy bằng trí tuệ, một số lậu hoặc của người ấy đã được đoạn trừ, và các pháp được Như Lai thuyết giảng chỉ ở mức độ chấp nhận sự quán xét bằng trí tuệ đối với người ấy, nhưng người ấy có những pháp này, đó là: tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn, tuệ căn.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo dhammānusārī.
This, bhikkhus, is called a person who follows the Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người tùy pháp hành.
Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
For this bhikkhu too, bhikkhus, I say, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật’ đối với vị Tỳ-khưu này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti!
Perhaps this Venerable One, by frequenting suitable dwellings, associating with admirable friends, and developing the faculties—might, in this very life, by his own direct knowledge, realize, accomplish, and dwell in the unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which young men rightly go forth from the home life into homelessness!
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận bạn lành, điều hòa các căn – vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình một cách chân chánh, đó là sự chấm dứt tối thượng của đời sống Phạm hạnh – sẽ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú ngay trong hiện tại!
Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
Beholding this fruit of heedfulness for this bhikkhu, I say, bhikkhus, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy quả lợi ích của sự không phóng dật nơi vị Tỳ-khưu này, Ta nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật.’
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo saddhānusārī?
“And what kind of person, bhikkhus, is one who follows faith?
‘‘Này các Tỳ-khưu, thế nào là một người tùy tín hành (saddhānusārī)?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā* honti, tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ, api cassa ime dhammā honti, seyyathidaṃ – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ.
Here, bhikkhus, a certain person does not dwell having personally touched those peaceful deliverances, the formless attainments that transcend form, but having seen with wisdom, some of his defilements are not destroyed, and he has a measure of faith and a measure of affection for the Tathāgata, and he possesses these qualities: the faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, and the faculty of wisdom.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người không chứng nghiệm bằng thân những giải thoát an tịnh vượt ngoài sắc và vô sắc, nhưng sau khi thấy bằng trí tuệ, một số lậu hoặc của người ấy đã được đoạn trừ, và người ấy chỉ có một chút niềm tin, một chút yêu mến đối với Như Lai, nhưng người ấy có những pháp này, đó là: tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn, tuệ căn.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo saddhānusārī.
This, bhikkhus, is called a person who follows faith.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người tùy tín hành.
Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
For this bhikkhu too, bhikkhus, I say, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, Ta cũng nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật’ đối với vị Tỳ-khưu này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti!
Perhaps this Venerable One, by frequenting suitable dwellings, associating with admirable friends, and developing the faculties—might, in this very life, by his own direct knowledge, realize, accomplish, and dwell in the unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which young men rightly go forth from the home life into homelessness!
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận bạn lành, điều hòa các căn – vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình một cách chân chánh, đó là sự chấm dứt tối thượng của đời sống Phạm hạnh – sẽ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú ngay trong hiện tại!
Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
Beholding this fruit of heedfulness for this bhikkhu, I say, bhikkhus, ‘Heedfulness is to be practiced.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy quả lợi ích của sự không phóng dật nơi vị Tỳ-khưu này, Ta nói rằng: ‘Cần phải thực hành với sự không phóng dật.’
183. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, ādikeneva aññārādhanaṃ vadāmi; api ca, bhikkhave, anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā aññārādhanā hoti.
“Bhikkhus, I do not speak of the attainment of knowledge at the very beginning; but, bhikkhus, it is through gradual training, gradual practice, and gradual progress that the attainment of knowledge occurs.
183. ‘‘Này các Tỳ-khưu, Ta không nói rằng sự chứng ngộ (aññārādhana) đạt được ngay từ ban đầu; nhưng này các Tỳ-khưu, sự chứng ngộ đạt được nhờ sự học tập tuần tự, sự thực hành tuần tự, sự đạo lộ tuần tự.
Kathañca, bhikkhave, anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā aññārādhanā hoti?
And how, bhikkhus, is the attainment of knowledge through gradual training, gradual practice, and gradual progress?
Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự chứng ngộ đạt được nhờ sự học tập tuần tự, sự thực hành tuần tự, sự đạo lộ tuần tự?
Idha, bhikkhave, saddhājāto upasaṅkamati, upasaṅkamanto payirupāsati, payirupāsanto sotaṃ odahati, ohitasoto dhammaṃ suṇāti, sutvā dhammaṃ dhāreti, dhatānaṃ* dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhati, atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussāhetvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca naṃ ativijjha passati.
Here, bhikkhus, a person with arisen faith approaches; approaching, he sits near; sitting near, he lends ear; lending ear, he hears the Dhamma; having heard the Dhamma, he retains it; he examines the meaning of the retained Dhammas; as he examines the meaning, the Dhammas become acceptable through pondering; as the Dhamma becomes acceptable through pondering, zeal arises; with arisen zeal, he strives; having striven, he evaluates; having evaluated, he exerts himself; being resolute, he realizes the supreme truth with his body, and sees it by penetrating with wisdom.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, người có tín tâm phát sinh đến gần (upasaṅkamati), khi đến gần thì phụng sự (payirupāsati), khi phụng sự thì lắng tai nghe (sotaṃ odahati), khi lắng tai nghe thì nghe pháp (dhammaṃ suṇāti), khi nghe pháp thì ghi nhớ pháp (dhāreti), khi ghi nhớ các pháp thì quán xét ý nghĩa (atthaṃ upaparikkhati), khi quán xét ý nghĩa thì các pháp chấp nhận sự quán sát (nijjhānaṃ khamanti), khi chấp nhận sự quán sát pháp thì ý muốn phát sinh (chando jāyati), khi ý muốn phát sinh thì cố gắng (ussahati), khi cố gắng thì cân nhắc (tuleti), khi cân nhắc thì tinh tấn (padahati), khi tinh tấn thì tự mình thực chứng chân lý tối thượng bằng thân, và thấy rõ nó bằng trí tuệ thấu suốt.
Sāpi nāma, bhikkhave, saddhā nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, upasaṅkamanaṃ nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, payirupāsanā nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, sotāvadhānaṃ nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, dhammassavanaṃ nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, dhammadhāraṇā nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, atthūpaparikkhā nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, dhammanijjhānakkhanti nāhosi; sopi nāma, bhikkhave, chando nāhosi; sopi nāma, bhikkhave, ussāho nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, tulanā nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, padhānaṃ nāhosi.
If, bhikkhus, that faith had not arisen; if, bhikkhus, that approaching had not occurred; if, bhikkhus, that sitting near had not taken place; if, bhikkhus, that lending ear had not happened; if, bhikkhus, that hearing of the Dhamma had not occurred; if, bhikkhus, that retention of the Dhamma had not taken place; if, bhikkhus, that examination of the meaning had not occurred; if, bhikkhus, that acceptance of the Dhamma through pondering had not happened; if, bhikkhus, that zeal had not arisen; if, bhikkhus, that striving had not taken place; if, bhikkhus, that evaluation had not occurred; if, bhikkhus, that exertion had not taken place.
Này các Tỳ-khưu, nếu niềm tin ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự đến gần ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự phụng sự ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự lắng tai nghe ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự nghe pháp ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự ghi nhớ pháp ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự quán xét ý nghĩa ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự chấp nhận quán sát pháp ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu ý muốn ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự cố gắng ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự cân nhắc ấy không có; này các Tỳ-khưu, nếu sự tinh tấn ấy không có.
Vippaṭipannāttha, bhikkhave, micchāpaṭipannāttha, bhikkhave.
You have gone astray, bhikkhus, you have practiced wrongly, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, các ông đã hành sai, này các Tỳ-khưu, các ông đã hành tà.
Kīva dūrevime, bhikkhave, moghapurisā apakkantā imamhā dhammavinayā.
How far, bhikkhus, have these foolish men departed from this Dhamma and Discipline!
Này các Tỳ-khưu, những kẻ ngu si này đã lạc xa pháp và luật này đến mức nào!
184. ‘‘Atthi, bhikkhave, catuppadaṃ veyyākaraṇaṃ yassuddiṭṭhassa viññū puriso nacirasseva paññāyatthaṃ ājāneyya.
184. ‘‘Bhikkhus, there is a four-footed declaration, the meaning of which a discerning person would understand without delay when it is declared.
184. ‘‘Này các Tỳ-khưu, có một lời giải thích bốn phần mà khi được trình bày, người trí sẽ không lâu sau đó hiểu được ý nghĩa.
Uddisissāmi vo* , bhikkhave, ājānissatha me ta’’nti?
Shall I declare it to you, bhikkhus? Will you understand it from me?’’
Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ trình bày cho các ông, các ông hãy hiểu Ta’’?
‘‘Ke ca mayaṃ, bhante, ke ca dhammassa aññātāro’’ti?
‘‘Who are we, Venerable Sir, and who are the ones who comprehend the Dhamma?’’
‘‘Bạch Thế Tôn, chúng con là ai, và ai là người hiểu Pháp?’’
Yopi so, bhikkhave, satthā āmisagaru āmisadāyādo āmisehi saṃsaṭṭho viharati tassa pāyaṃ evarūpī paṇopaṇaviyā na upeti – ‘evañca no assa atha naṃ kareyyāma, na ca no evamassa na naṃ kareyyāmā’ti, kiṃ pana, bhikkhave, yaṃ tathāgato sabbaso āmisehi visaṃsaṭṭho viharati.
Even if, bhikkhus, a teacher lives entangled with material gain, devoted to material gain, heir to material gain, such a declaration would not come to him in this manner – ‘If it were so for us, then we would do it; if it were not so for us, we would not do it.’ How much less so, bhikkhus, for the Tathāgata, who lives completely disentangled from material gain.
Này các Tỳ-khưu, ngay cả vị Đạo Sư nào nặng về vật chất, sống gắn bó với vật chất, thì lời nói như vậy cũng không đến với vị ấy – ‘nếu chúng ta có điều này thì chúng ta sẽ làm, nếu chúng ta không có điều này thì chúng ta sẽ không làm’, huống chi, này các Tỳ-khưu, Như Lai hoàn toàn không gắn bó với vật chất.
Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya* vattato ayamanudhammo hoti – ‘satthā bhagavā, sāvakohamasmi; jānāti bhagavā, nāhaṃ jānāmī’ti.
For a faithful disciple who lives by thoroughly applying himself to the Teacher’s Dispensation, this is a fitting course of conduct: ‘The Fortunate One is the Teacher, I am the disciple; the Fortunate One knows, I do not know.’
Này các Tỳ-khưu, đối với một đệ tử có lòng tin, khi sống chuyên tâm trong giáo pháp của Đạo Sư, đây là sự tùy thuận Pháp – ‘Đức Thế Tôn là Đạo Sư, con là đệ tử; Đức Thế Tôn biết, con không biết’.
Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya vattato ruḷhanīyaṃ* satthusāsanaṃ hoti ojavantaṃ.
For a faithful disciple who lives by thoroughly applying himself to the Teacher’s Dispensation, the Teacher’s Dispensation becomes well-established and efficacious.
Này các Tỳ-khưu, đối với một đệ tử có lòng tin, khi sống chuyên tâm trong giáo pháp của Đạo Sư, giáo pháp của Đạo Sư trở nên vững chắc, có sức mạnh.
Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya vattato ayamanudhammo hoti – ‘kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhi ca avasissatu, sarīre upasussatu* maṃsalohitaṃ, yaṃ taṃ purisathāmena purisavīriyena purisaparakkamena pattabbaṃ na taṃ apāpuṇitvā vīriyassa saṇṭhānaṃ* bhavissatī’ti.
For a faithful disciple who lives by thoroughly applying himself to the Teacher’s Dispensation, this is a fitting course of conduct: ‘Let my skin, sinews, and bones remain; let my flesh and blood dry up in my body; I will not desist from effort until I have attained what can be attained by human strength, human energy, human exertion.’
Này các Tỳ-khưu, đối với một đệ tử có lòng tin, khi sống chuyên tâm trong giáo pháp của Đạo Sư, đây là sự tùy thuận Pháp – ‘Dù da, gân, xương còn lại, dù thịt và máu trong thân thể khô cạn, nhưng điều có thể đạt được bằng sức mạnh, tinh tấn, nỗ lực của con người, con sẽ không dừng tinh tấn cho đến khi đạt được điều đó’.
Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya vattato dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ – diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitā’’ti.
For a faithful disciple who lives by thoroughly applying himself to the Teacher’s Dispensation, one of two fruits is to be expected: perfect knowledge in this very life, or, if there is still a remnant of clinging, the state of a non-returner.’’
Này các Tỳ-khưu, đối với một đệ tử có lòng tin, khi sống chuyên tâm trong giáo pháp của Đạo Sư, một trong hai quả báo sau đây có thể được mong đợi – hoặc là sự giác ngộ ngay trong hiện tại, hoặc là sự bất lai nếu vẫn còn dư y.’’