107. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
107. Thus have I heard – At one time the Blessed One was dwelling in Rājagaha, in Veḷuvana, the Squirrels' Feeding Ground.
107. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Rājagaha (Vương Xá), trong Trúc Lâm, tại chỗ nuôi dưỡng sóc.
Tena kho pana samayena āyasmā rāhulo ambalaṭṭhikāyaṃ viharati.
Now at that time, Venerable Rāhula was dwelling at Ambalaṭṭhikā.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Rāhula trú tại Ambalaṭṭhikā.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena ambalaṭṭhikā yenāyasmā rāhulo tenupasaṅkami.
Then, in the evening, having risen from seclusion, the Blessed One approached Ambalaṭṭhikā, where Venerable Rāhula was.
Rồi Thế Tôn, vào buổi chiều, từ thiền định đứng dậy, đi đến Ambalaṭṭhikā, đến chỗ Tôn giả Rāhula.
Addasā kho āyasmā rāhulo bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ.
Venerable Rāhula saw the Blessed One approaching from afar.
Tôn giả Rāhula thấy Thế Tôn từ xa đi đến.
Disvāna āsanaṃ paññāpesi, udakañca pādānaṃ.
Having seen him, he prepared a seat and water for the feet.
Thấy vậy, Tôn giả Rāhula sửa soạn chỗ ngồi và nước rửa chân.
Nisīdi bhagavā paññatte āsane.
The Blessed One sat down on the prepared seat.
Thế Tôn ngồi xuống chỗ đã sửa soạn.
Nisajja pāde pakkhālesi.
Having sat down, he washed his feet.
Ngồi xuống xong, Thế Tôn rửa chân.
Āyasmāpi kho rāhulo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Venerable Rāhula, too, having saluted the Blessed One, sat down to one side.
Tôn giả Rāhula cũng đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
108. Atha kho bhagavā parittaṃ udakāvasesaṃ udakādhāne ṭhapetvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ parittaṃ udakāvasesaṃ udakādhāne ṭhapita’’nti?
108. Then the Blessed One, having left a little water remaining in the water-vessel, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, this little water remaining in the water-vessel?"
108. Rồi Thế Tôn, để lại một ít nước còn sót trong bình nước, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy một ít nước còn sót lại trong bình này không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ parittakaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti.
"So little, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood."
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng ít ỏi như vậy.”
Atha kho bhagavā parittaṃ udakāvasesaṃ chaḍḍetvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, parittaṃ udakāvasesaṃ chaḍḍita’’nti?
Then the Blessed One, having thrown away that little water remaining, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, that little water remaining has been thrown away?"
Rồi Thế Tôn đổ bỏ một ít nước còn sót lại, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy một ít nước còn sót lại đã bị đổ bỏ không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ chaḍḍitaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti.
"So thrown away, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood."
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng bị đổ bỏ như vậy.”
Atha kho bhagavā taṃ udakādhānaṃ nikkujjitvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ udakādhānaṃ nikkujjita’’nti?
Then the Blessed One, having overturned that water-vessel, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, this water-vessel overturned?"
Rồi Thế Tôn úp ngược bình nước, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy cái bình nước này bị úp ngược không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ nikkujjitaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti.
"So overturned, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood."
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng bị úp ngược như vậy.”
Atha kho bhagavā taṃ udakādhānaṃ ukkujjitvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ udakādhānaṃ rittaṃ tuccha’’nti?
Then the Blessed One, having righted that water-vessel, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, this water-vessel empty and void?"
Rồi Thế Tôn lật ngửa bình nước lên, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy cái bình nước này trống rỗng, không có gì không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ rittaṃ tucchaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjāti.
"So empty and void, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood.
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng trống rỗng, không có gì như vậy.”
Seyyathāpi, rāhula, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā* abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti, purimenapi kāyena kammaṃ karoti, pacchimenapi kāyena kammaṃ karoti, sīsenapi kammaṃ karoti, kaṇṇehipi kammaṃ karoti, dantehipi kammaṃ karoti, naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti; rakkhateva soṇḍaṃ.
Just as, Rāhula, a king's elephant, with tusks like plough-poles, of noble breed, accustomed to battle, engaged in battle, performs actions with its front feet, performs actions with its hind feet, performs actions with its front body, performs actions with its hind body, performs actions with its head, performs actions with its ears, performs actions with its tusks, performs actions with its tail; but protects its trunk.
Này Rāhula, ví như một con voi của vua, có ngà như trục xe, đã được huấn luyện, quen chiến trường, khi ra trận, nó dùng cả chân trước, dùng cả chân sau, dùng cả thân trước, dùng cả thân sau, dùng cả đầu, dùng cả tai, dùng cả ngà, dùng cả đuôi để hành động; nhưng nó vẫn giữ gìn vòi của mình.
Tattha hatthārohassa evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti…pe… naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti; rakkhateva soṇḍaṃ.
Then the elephant-driver thinks: 'This king's elephant, with tusks like plough-poles, of noble breed, accustomed to battle, engaged in battle, performs actions with its front feet, performs actions with its hind feet... performs actions with its tail; but protects its trunk.
Lúc đó, người quản tượng nghĩ: ‘Con voi của vua này, có ngà như trục xe, đã được huấn luyện, quen chiến trường, khi ra trận, nó dùng cả chân trước, dùng cả chân sau…pe… dùng cả đuôi để hành động; nhưng nó vẫn giữ gìn vòi của mình.
Apariccattaṃ kho rañño nāgassa jīvita’nti.
The life of the king's elephant is not yet sacrificed.'"
Mạng sống của con voi vua vẫn chưa bị bỏ mặc.’
Yato kho, rāhula, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti…pe… naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti, soṇḍāyapi kammaṃ karoti, tattha hatthārohassa evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti, purimenapi kāyena kammaṃ karoti, pacchimenapi kāyena kammaṃ karoti, sīsenapi kammaṃ karoti, kaṇṇehipi kammaṃ karoti, dantehipi kammaṃ karoti, naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti, soṇḍāyapi kammaṃ karoti.
For, Rahula, when a king's elephant, with tusks like ploughshares, fully grown, of noble birth, accustomed to battle, has gone into battle, it performs actions with its front feet, it performs actions with its hind feet… it performs actions with its tail, it performs actions with its trunk. Then the mahout thinks thus: 'This king's elephant, with tusks like ploughshares, fully grown, of noble birth, accustomed to battle, has gone into battle; it performs actions with its front feet, it performs actions with its hind feet, it performs actions with its front body, it performs actions with its hind body, it performs actions with its head, it performs actions with its ears, it performs actions with its tusks, it performs actions with its tail, it performs actions with its trunk.
Này Rāhula, khi con voi của vua, một con voi có ngà như trục xe, to lớn, dòng dõi tốt, quen chiến trận, đã vào trận, nó dùng cả hai chân trước hành động, dùng cả hai chân sau hành động… (v.v.)… nó dùng cả đuôi hành động, dùng cả vòi hành động. Lúc đó, người điều khiển voi nghĩ rằng: ‘Con voi của vua này, một con voi có ngà như trục xe, to lớn, dòng dõi tốt, quen chiến trận, đã vào trận, nó dùng cả hai chân trước hành động, dùng cả hai chân sau hành động, dùng cả phần thân trước hành động, dùng cả phần thân sau hành động, dùng cả đầu hành động, dùng cả tai hành động, dùng cả ngà hành động, dùng cả đuôi hành động, dùng cả vòi hành động.
Pariccattaṃ kho rañño nāgassa jīvitaṃ.
The king's elephant has given up its life.
Mạng sống của con voi vua đã được buông bỏ.
Natthi dāni kiñci rañño nāgassa akaraṇīya’nti.
There is nothing left undone by the king's elephant.'
Giờ đây, không còn bất cứ điều gì con voi vua không thể làm nữa.’
Evameva kho, rāhula, yassa kassaci sampajānamusāvāde natthi lajjā, nāhaṃ tassa kiñci pāpaṃ akaraṇīyanti vadāmi.
Even so, Rahula, of whosoever has no shame in intentional lying, I say there is no evil deed that such a person will not do.
Cũng vậy, này Rāhula, ta nói rằng, đối với bất kỳ ai không biết hổ thẹn trong việc cố ý nói dối, không có bất cứ điều ác nào mà người đó không thể làm.
Tasmātiha te, rāhula, ‘hassāpi na musā bhaṇissāmī’ti – evañhi te, rāhula, sikkhitabbaṃ.
Therefore, Rahula, you should train yourself thus: 'Even in jest, I will not speak a lie.'
Do đó, này Rāhula, con phải học tập như vầy: ‘Ngay cả khi nói đùa, ta cũng sẽ không nói dối.’
109. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rāhula, kimatthiyo ādāso’’ti?
109. "What do you think, Rahula, for what purpose is a mirror?"
109. ‘‘Này Rāhula, con nghĩ sao, gương dùng để làm gì?’’
‘‘Paccavekkhaṇattho, bhante’’ti.
"For reflection, Venerable Sir," he replied.
‘‘Bạch Thế Tôn, dùng để quán xét.’’
‘‘Evameva kho, rāhula, paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyena kammaṃ kattabbaṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vācāya kammaṃ kattabbaṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manasā kammaṃ kattabbaṃ.
"Even so, Rahula, having reflected again and again, bodily action should be performed; having reflected again and again, verbal action should be performed; having reflected again and again, mental action should be performed.
‘‘Cũng vậy, này Rāhula, sau khi quán xét kỹ lưỡng, sau khi quán xét kỹ lưỡng, hành động bằng thân phải được thực hiện; sau khi quán xét kỹ lưỡng, sau khi quán xét kỹ lưỡng, hành động bằng lời phải được thực hiện; sau khi quán xét kỹ lưỡng, sau khi quán xét kỹ lưỡng, hành động bằng ý phải được thực hiện.
Yadeva tvaṃ, rāhula, kāyena kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ* dukkhavipāka’nti?
When you, Rahula, desire to perform a bodily action, that bodily action should be reflected upon: 'Will this bodily action I intend to perform lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Is this an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result?'
Này Rāhula, bất cứ hành động nào con muốn thực hiện bằng thân, hành động thân đó phải được con quán xét: ‘Hành động thân này mà ta muốn thực hiện đây, liệu hành động thân này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyena kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ* .
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I intend to perform will lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it is an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result,' then such a bodily action, Rahula, should by no means be done by you.
Nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta muốn thực hiện đây, hành động thân này sẽ đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con không nên thực hiện hành động thân như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya, na ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyena kammaṃ karaṇīyaṃ.
But if, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I intend to perform will lead neither to my own harm, nor to the harm of others, nor to the harm of both; it is a wholesome bodily action with a pleasant outcome and pleasant result,' then such a bodily action, Rahula, should be done by you.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta muốn thực hiện đây, hành động thân này sẽ không đưa đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không đưa đến sự tổn hại cho người khác, cũng không đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân thiện, có kết quả an lạc, có quả dị thục an lạc,’ thì, này Rāhula, con nên thực hiện hành động thân như vậy.
‘‘Karontenapi te, rāhula, kāyena kammaṃ tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
"Even while performing a bodily action, Rahula, that bodily action should be reflected upon: 'Is this bodily action I am performing leading to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Is this an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result?'
‘‘Này Rāhula, ngay cả khi đang thực hiện hành động thân, hành động thân đó phải được con quán xét: ‘Hành động thân này mà ta đang thực hiện đây, liệu hành động thân này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ kāyakammaṃ.
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I am performing is leading to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it is an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result,' then, Rahula, you should withdraw from such a bodily action.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đang thực hiện đây, hành động thân này sẽ đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con phải dừng lại hành động thân như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ kāyakammaṃ.
But if, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I am performing is leading neither to my own harm, nor to the harm of others, nor to the harm of both; it is a wholesome bodily action with a pleasant outcome and pleasant result,' then, Rahula, you should continue with such a bodily action.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đang thực hiện đây, hành động thân này sẽ không đưa đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không đưa đến sự tổn hại cho người khác, cũng không đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân thiện, có kết quả an lạc, có quả dị thục an lạc,’ thì, này Rāhula, con phải tiếp tục thực hiện hành động thân như vậy.
‘‘Katvāpi te, rāhula, kāyena kammaṃ tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati* , parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
"Even after performing a bodily action, Rahula, that bodily action should be reflected upon: 'Did this bodily action I performed lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Was this an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result?'
‘‘Này Rāhula, ngay cả sau khi đã thực hiện hành động thân, hành động thân đó phải được con quán xét: ‘Hành động thân này mà ta đã thực hiện đây, liệu hành động thân này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ, idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyakammaṃ satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu desetabbaṃ, vivaritabbaṃ, uttānīkātabbaṃ; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ.
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I performed led to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it was an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result,' then, Rahula, such a bodily action should be confessed, revealed, and made manifest to the Teacher or to the discerning noble companions in the Dhamma; having confessed, revealed, and made it manifest, you should undertake future restraint.
Nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đã thực hiện đây, hành động thân này đã đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con phải trình bày, công khai, và làm sáng tỏ hành động thân như vậy với Bậc Đạo Sư, hoặc với những người có trí, hoặc với các vị đồng Phạm hạnh; sau khi đã trình bày, công khai, làm sáng tỏ, con phải thực hành sự phòng hộ trong tương lai.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
But if, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I performed led neither to my own harm, nor to the harm of others, nor to the harm of both; it was a wholesome bodily action with a pleasant outcome and pleasant result,' then, Rahula, you should abide with that joy and gladness, constantly training yourself in wholesome states day and night.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đã thực hiện đây, hành động thân này đã không đưa đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không đưa đến sự tổn hại cho người khác, cũng không đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân thiện, có kết quả an lạc, có quả dị thục an lạc,’ thì, này Rāhula, con hãy an trú trong niềm hoan hỷ và hân hoan đó, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
110. ‘‘Yadeva tvaṃ, rāhula, vācāya kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
110. "When you, Rahula, desire to perform a verbal action, that verbal action should be reflected upon: 'Will this verbal action I intend to perform lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Is this an unwholesome verbal action with a painful outcome and painful result?'
110. ‘‘Này Rāhula, bất cứ hành động nào con muốn thực hiện bằng lời, hành động lời đó phải được con quán xét: ‘Hành động lời này mà ta muốn thực hiện đây, liệu hành động lời này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động lời bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vācāya kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ.
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This verbal action I intend to perform will lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it is an unwholesome verbal action with a painful outcome and painful result,' then such a verbal action, Rahula, should by no means be done by you.
Nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động lời này mà ta muốn thực hiện đây, hành động lời này sẽ đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động lời bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con không nên thực hiện hành động lời như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vācāya kammaṃ karaṇīyaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I intend to perform would not lead to my own affliction, nor to the affliction of others—this is wholesome verbal kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, such verbal kamma should be done by you.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta muốn thực hiện này, hành động lời nói này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không dẫn đến sự tổn hại cho người khác – hành động lời nói này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên thực hiện hành động lời nói như vậy.
‘‘Karontenapi, rāhula, vācāya kammaṃ tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even while performing, Rāhula, verbal kamma, that same verbal kamma should be reviewed by you: ‘Is this verbal kamma that I am performing leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—is this unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả khi đang thực hiện hành động lời nói, con cũng nên quán xét hành động lời nói đó: ‘Hành động lời nói mà ta đang thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ vacīkammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I am performing is leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this is unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, you should withdraw from such verbal kamma.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đang thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên dừng lại hành động lời nói như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi, tvaṃ rāhula, evarūpaṃ vacīkammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I am performing is not leading to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this is wholesome verbal kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, you should continue with such verbal kamma.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đang thực hiện này, hành động lời nói này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên tiếp tục hành động lời nói như vậy.
‘‘Katvāpi te, rāhula, vācāya kammaṃ tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati* , parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even after performing, Rāhula, verbal kamma, that same verbal kamma should be reviewed by you: ‘Did this verbal kamma that I performed lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—was this unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả sau khi đã thực hiện hành động lời nói, con cũng nên quán xét hành động lời nói đó: ‘Hành động lời nói mà ta đã thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vacīkammaṃ satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu desetabbaṃ, vivaritabbaṃ, uttānīkattabbaṃ; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ.
If, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I performed did lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this was unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, such verbal kamma should be confessed, revealed, and made plain to the Teacher, or to discerning fellow practitioners; and having confessed, revealed, and made it plain, you should undertake restraint for the future.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đã thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên trình bày, phơi bày, làm cho rõ ràng hành động lời nói như vậy với Bậc Đạo Sư, hoặc với những người bạn đồng Phạm hạnh có trí tuệ; sau khi đã trình bày, phơi bày, làm cho rõ ràng, con nên thực hiện sự phòng hộ trong tương lai.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I performed did not lead to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this was wholesome verbal kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, you should abide with that joy and gladness, training yourself day and night in wholesome states.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đã thực hiện này, hành động lời nói này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu tập trong các thiện pháp.
111. ‘‘Yadeva tvaṃ, rāhula, manasā kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
111. ‘‘The mental kamma that you intend to perform, Rāhula, that very mental kamma should be reviewed by you: ‘Would this mental kamma that I intend to perform lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—would this be unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result?’
111. “Này Rāhula, bất cứ hành động ý (manokamma) nào con muốn thực hiện, con nên quán xét hành động ý đó: ‘Hành động ý mà ta muốn thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, manasā kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ.
If, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I intend to perform would lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this is unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, such mental kamma should definitely not be done by you.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta muốn thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con tuyệt đối không nên thực hiện hành động ý như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya, na ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, manasā kammaṃ karaṇīyaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I intend to perform would not lead to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this is wholesome mental kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, such mental kamma should be done by you.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta muốn thực hiện này, hành động ý này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên thực hiện hành động ý như vậy.
‘‘Karontenapi te, rāhula, manasā kammaṃ tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even while performing, Rāhula, mental kamma, that very mental kamma should be reviewed by you: ‘Is this mental kamma that I am performing leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—is this unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả khi đang thực hiện hành động ý, con cũng nên quán xét hành động ý đó: ‘Hành động ý mà ta đang thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ manokammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I am performing is leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this is unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, you should withdraw from such mental kamma.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta đang thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên dừng lại hành động ý như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ manokammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I am performing is not leading to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this is wholesome mental kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, you should continue with such mental kamma.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta đang thực hiện này, hành động ý này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên tiếp tục hành động ý như vậy.
‘‘Katvāpi te, rāhula, manasā kammaṃ tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati* , parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even after performing, Rāhula, mental kamma, that very mental kamma should be reviewed by you: ‘Did this mental kamma that I performed lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—was this unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả sau khi đã thực hiện hành động ý, con cũng nên quán xét hành động ý đó: ‘Hành động ý mà ta đã thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ pana* te, rāhula, manokammaṃ* aṭṭīyitabbaṃ harāyitabbaṃ jigucchitabbaṃ; aṭṭīyitvā harāyitvā jigucchitvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ.
If, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I performed did lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this was unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, you should be disgusted, ashamed, and repelled by such mental kamma; and having been disgusted, ashamed, and repelled, you should undertake restraint for the future.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta đã thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên ghê tởm, hổ thẹn, chán ghét hành động ý như vậy; sau khi đã ghê tởm, hổ thẹn, chán ghét, con nên thực hiện sự phòng hộ trong tương lai.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
But if you, Rāhula, reflecting, thus come to know: ‘This mental action that I performed does not lead to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both – this mental action is wholesome, with a pleasant consequence, with a pleasant result,’ then, Rāhula, you should dwell in joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng nếu con, Rāhula, khi quán xét, biết rõ như sau: ‘Hành động ý này mà ta đã thực hiện, hành động ý này của ta không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, cũng không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là thiện, mang lại kết quả an lạc, quả báo an lạc,’ thì con, Rāhula, hãy an trú trong niềm hỷ lạc và hoan hỷ, ngày đêm tinh tấn tu tập các pháp thiện.
112. ‘‘Ye hi keci, rāhula, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhesuṃ, vacīkammaṃ parisodhesuṃ, manokammaṃ parisodhesuṃ, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhesuṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhesuṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhesuṃ.
112. “Indeed, Rāhula, whatever ascetics or brahmins in the past purified their bodily action, purified their verbal action, purified their mental action, all of them did so by repeatedly reflecting thus, purifying their bodily action, by repeatedly reflecting thus, purifying their verbal action, by repeatedly reflecting thus, purifying their mental action.
112. “Này Rāhula, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào trong quá khứ đã thanh lọc thân nghiệp, thanh lọc khẩu nghiệp, thanh lọc ý nghiệp, tất cả những vị ấy đều đã quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc thân nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc khẩu nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc ý nghiệp.
Yepi hi keci, rāhula, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhessanti, vacīkammaṃ parisodhessanti, manokammaṃ parisodhessanti, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhessanti.
And indeed, Rāhula, whatever ascetics or brahmins in the future will purify their bodily action, will purify their verbal action, will purify their mental action, all of them will do so by repeatedly reflecting thus, purifying their bodily action, by repeatedly reflecting thus, purifying their verbal action, by repeatedly reflecting thus, purifying their mental action.
Và này Rāhula, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào trong tương lai sẽ thanh lọc thân nghiệp, thanh lọc khẩu nghiệp, thanh lọc ý nghiệp, tất cả những vị ấy đều sẽ quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc thân nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc khẩu nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc ý nghiệp.
Yepi hi keci, rāhula, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhenti, vacīkammaṃ parisodhenti, manokammaṃ parisodhenti, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhenti.
And indeed, Rāhula, whatever ascetics or brahmins at present purify their bodily action, purify their verbal action, purify their mental action, all of them do so by repeatedly reflecting thus, purifying their bodily action, by repeatedly reflecting thus, purifying their verbal action, by repeatedly reflecting thus, purifying their mental action.
Và này Rāhula, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào hiện tại đang thanh lọc thân nghiệp, thanh lọc khẩu nghiệp, thanh lọc ý nghiệp, tất cả những vị ấy đều đang quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc thân nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc khẩu nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc ý nghiệp.
Tasmātiha, rāhula, ‘paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhessāmi, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhessāmi, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhessāmī’ti – evañhi te, rāhula, sikkhitabba’’nti.
Therefore, Rāhula, ‘I shall purify my bodily action by repeatedly reflecting, I shall purify my verbal action by repeatedly reflecting, I shall purify my mental action by repeatedly reflecting’ – it is in this way, Rāhula, that you should train yourselves.”
Do đó, này Rāhula, con phải học tập như sau: ‘Ta sẽ quán xét, quán xét mà thanh lọc thân nghiệp; ta sẽ quán xét, quán xét mà thanh lọc khẩu nghiệp; ta sẽ quán xét, quán xét mà thanh lọc ý nghiệp.’”
113. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
113. Thus have I heard – at one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Monastery.
113. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong rừng Jetavana, tại tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, in the forenoon, the Blessed One dressed, took his bowl and robe, and entered Sāvatthī for alms.
Rồi Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, mang bát, đi vào Sāvatthī để khất thực.
Āyasmāpi kho rāhulo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.
Venerable Rāhula also, in the forenoon, dressed, took his bowl and robe, and followed close behind the Blessed One.
Tôn giả Rāhula cũng vào buổi sáng, đắp y, mang bát, đi theo sau lưng Thế Tôn.
Atha kho bhagavā apaloketvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ kiñci, rāhula, rūpaṃ – atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā – sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabba’’nti.
Then the Blessed One, turning back, addressed Venerable Rāhula: “Whatever form there is, Rāhula – past, future, or present; internal or external; coarse or subtle; inferior or excellent; far or near – all form should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, this I am not, this is not my self.’”
Rồi Thế Tôn ngoảnh lại, gọi Tôn giả Rāhula và nói: “Này Rāhula, bất cứ sắc nào – quá khứ, vị lai, hiện tại, nội phần hay ngoại phần, thô hay tế, thấp kém hay thù thắng, xa hay gần – tất cả sắc ấy cần phải được thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’”
‘‘Rūpameva nu kho, bhagavā, rūpameva nu kho, sugatā’’ti?
“Is it only form, Blessed One? Is it only form, Sugata?”
“Bạch Thế Tôn, chỉ có sắc thôi sao? Bạch Thiện Thệ, chỉ có sắc thôi sao?”
‘‘Rūpampi, rāhula, vedanāpi, rāhula, saññāpi, rāhula, saṅkhārāpi, rāhula, viññāṇampi, rāhulā’’ti.
“Form, Rāhula, and feeling, Rāhula, and perception, Rāhula, and mental formations, Rāhula, and consciousness, Rāhula.”
“Cả sắc nữa, này Rāhula; cả thọ nữa, này Rāhula; cả tưởng nữa, này Rāhula; cả hành nữa, này Rāhula; cả thức nữa, này Rāhula.”
Atha kho āyasmā rāhulo ‘‘ko najja* bhagavatā sammukhā ovādena ovadito gāmaṃ piṇḍāya pavisissatī’’ti tato paṭinivattitvā aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Then Venerable Rāhula, thinking, “Who today will enter the village for alms, having received such an exhortation from the Blessed One himself?” turned back from there and sat down at the foot of a certain tree, cross-legged, holding his body erect, and establishing mindfulness in front of him.
Rồi Tôn giả Rāhula nghĩ: “Ai mà hôm nay được Thế Tôn trực tiếp giáo huấn như vậy, còn đi vào làng khất thực nữa!” Liền quay trở lại, ngồi dưới một gốc cây, xếp chân kiết già, giữ thân thẳng, an trú niệm trước mặt.
Addasā kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ rāhulaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Venerable Sāriputta saw Venerable Rāhula seated at the foot of a certain tree, cross-legged, holding his body erect, and establishing mindfulness in front of him.
Tôn giả Sāriputta thấy Tôn giả Rāhula đang ngồi dưới một gốc cây, xếp chân kiết già, giữ thân thẳng, an trú niệm trước mặt.
Disvāna āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘ānāpānassatiṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Having seen him, he addressed Venerable Rāhula: “Develop the meditation of mindfulness of breathing, Rāhula.
Thấy vậy, Tôn giả Sāriputta gọi Tôn giả Rāhula và nói: “Này Rāhula, hãy tu tập pháp tu niệm hơi thở vào ra (ānāpānassati).
Ānāpānassati, rāhula, bhāvanā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti.
Mindfulness of breathing, Rāhula, when developed and extensively practiced, is of great fruit and great benefit.”
Này Rāhula, pháp tu niệm hơi thở vào ra được tu tập, được làm cho sung mãn sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn.”
114. Atha kho āyasmā rāhulo sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
114. Then Venerable Rāhula, having emerged from seclusion in the evening, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
114. Rồi Tôn giả Rāhula vào buổi chiều, từ thiền tịnh đứng dậy, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā rāhulo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kathaṃ bhāvitā nu kho, bhante, ānāpānassati, kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti?
Seated to one side, Venerable Rāhula said to the Blessed One: “How, Bhante, when developed, when extensively practiced, is mindfulness of breathing of great fruit and great benefit?”
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Rāhula bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, niệm hơi thở vào ra được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào mà mang lại quả lớn, lợi ích lớn?”
‘‘Yaṃ kiñci, rāhula, ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru* aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā pathavīdhātu* .
“Whatever, Rāhula, is internal, personal, hard, solid, and appropriated – that is to say, hair of the head, hair of the body, nails, teeth, skin, flesh, tendons, bones, bone marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, intestinal membranes, stomach contents, feces, or whatever else is internal, personal, hard, solid, and appropriated – this, Rāhula, is called the internal earth element.
“Này Rāhula, bất cứ cái gì nội phần, thuộc về bản thân, thô cứng, rắn chắc, bị chấp thủ, tức là – tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, dạ dày, phân, hoặc bất cứ cái gì khác nội phần, thuộc về bản thân, thô cứng, rắn chắc, bị chấp thủ – cái này, này Rāhula, được gọi là địa đại nội phần.
Yā ceva kho pana ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu, pathavīdhāturevesā.
Both the internal earth element and the external earth element are simply the earth element.
Địa đại nội phần và địa đại ngoại phần, tất cả đều là địa đại.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
That should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, this I am not, this is not my self.’
Cái đó cần phải được thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā pathavīdhātuyā nibbindati, pathavīdhātuyā cittaṃ virājeti’’.
Having seen it as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the earth element, and the mind becomes dispassionate towards the earth element.”
Khi đã thấy cái đó bằng chánh trí như thật như vậy, người ấy sẽ nhàm chán địa đại, tâm sẽ ly tham đối với địa đại.”
115. ‘‘Katamā ca, rāhula, āpodhātu?
115. “And what, Rāhula, is the water element?
115. “Và này Rāhula, thủy đại là gì?
Āpodhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The water element may be internal, it may be external.
Thủy đại có thể là nội phần, có thể là ngoại phần.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā āpodhātu?
And what, Rāhula, is the internal water element?
Và này Rāhula, thủy đại nội phần là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā āpodhātu.
Whatever is internal, personal, water, watery, and appropriated – that is to say, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, joint-oil, urine, or whatever else is internal, personal, water, watery, and appropriated – this, Rāhula, is called the internal water element.
Bất cứ cái gì nội phần, thuộc về bản thân, là nước, có tính chất nước, bị chấp thủ, tức là – mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu, hoặc bất cứ cái gì khác nội phần, thuộc về bản thân, là nước, có tính chất nước, bị chấp thủ – cái này, này Rāhula, được gọi là thủy đại nội phần.
Yā ceva kho pana ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu āpodhāturevesā.
Both the internal water element and the external water element are simply the water element.
Thủy đại nội phần và thủy đại ngoại phần, tất cả đều là thủy đại.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
That should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, this I am not, this is not my self.’
Cái đó cần phải được thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āpodhātuyā nibbindati, āpodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen it as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the water element, and the mind becomes dispassionate towards the water element.
Khi đã thấy cái đó bằng chánh trí như thật như vậy, người ấy sẽ nhàm chán thủy đại, tâm sẽ ly tham đối với thủy đại.
116. ‘‘Katamā ca, rāhula, tejodhātu?
116. “And what, Rāhula, is the fire element?
116. “Và này Rāhula, hỏa đại là gì?
Tejodhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The fire element may be internal, it may be external.
Hỏa đại có thể là nội phần, có thể là ngoại phần.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā tejodhātu?
And what, Rāhula, is the internal fire element?
Và này Rāhula, hỏa đại nội phần là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati yena ca jīrīyati yena ca pariḍayhati yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā tejodhātu.
That which, internally and personally, is fire, belonging to the fire element, and is appropriated—namely, that by which one is warmed, by which one ages, by which one is consumed (by fever), by which what is eaten, drunk, chewed, and tasted is properly digested; or whatever else internal and personal is fire, belonging to the fire element, and is appropriated—this, Rahula, is called the internal fire element.
Cái gì bên trong, thuộc về bản thân, là yếu tố lửa (tejo), thuộc về lửa, bị chấp thủ, tức là – cái gì làm cho nóng lên, cái gì làm cho già đi, cái gì làm cho nóng cháy, cái gì làm cho thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm được tiêu hóa đúng cách, hoặc bất cứ yếu tố lửa nào khác bên trong, thuộc về bản thân, thuộc về lửa, bị chấp thủ – này Rāhula, cái đó được gọi là nội giới lửa (ajjhattikā tejodhātu).
Yā ceva kho pana ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu tejodhāturevesā.
And whatever internal fire element there is, and whatever external fire element there is—that is simply the fire element.
Tuy nhiên, cái gì là nội giới lửa và cái gì là ngoại giới lửa, tất cả đều là giới lửa (tejodhātu) mà thôi.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
This should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái đó – ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi’ – phải được thấy như vậy bằng chánh trí (sammappaññāya) đúng như thật.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā tejodhātuyā nibbindati, tejodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the fire element, one’s mind becomes dispassionate towards the fire element.
Khi đã thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật, người ấy sẽ nhàm chán giới lửa, tâm sẽ ly tham đối với giới lửa.
117. ‘‘Katamā ca, rāhula, vāyodhātu?
117. “And what, Rahula, is the air element?
117. "Này Rāhula, giới gió (vāyodhātu) là gì?
Vāyodhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The air element can be internal, it can be external.
Giới gió có thể là nội giới, có thể là ngoại giới.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā vāyodhātu?
And what, Rahula, is the internal air element?
Này Rāhula, nội giới gió là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā, adhogamā vātā, kucchisayā vātā, koṭṭhāsayā* vātā, aṅgamaṅgānusārino vātā, assāso passāso, iti yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā vāyodhātu.
That which, internally and personally, is air, belonging to the air element, and is appropriated—namely, upward-going winds, downward-going winds, winds in the abdomen, winds in the bowels, winds coursing through the limbs, in-breathing and out-breathing; or whatever else internal and personal is air, belonging to the air element, and is appropriated—this, Rahula, is called the internal air element.
Cái gì bên trong, thuộc về bản thân, là yếu tố gió (vāyo), thuộc về gió, bị chấp thủ, tức là – gió đi lên, gió đi xuống, gió trong bụng, gió trong ruột, gió lưu chuyển khắp các chi phần, hơi thở vào, hơi thở ra, hoặc bất cứ yếu tố gió nào khác bên trong, thuộc về bản thân, thuộc về gió, bị chấp thủ – này Rāhula, cái đó được gọi là nội giới gió (ajjhattikā vāyodhātu).
Yā ceva kho pana ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu vāyodhāturevesā.
And whatever internal air element there is, and whatever external air element there is—that is simply the air element.
Tuy nhiên, cái gì là nội giới gió và cái gì là ngoại giới gió, tất cả đều là giới gió mà thôi.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
This should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái đó – ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi’ – phải được thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā vāyodhātuyā nibbindati, vāyodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the air element, one’s mind becomes dispassionate towards the air element.
Khi đã thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật, người ấy sẽ nhàm chán giới gió, tâm sẽ ly tham đối với giới gió.
118. ‘‘Katamā ca, rāhula, ākāsadhātu?
118. “And what, Rahula, is the space element?
118. "Này Rāhula, giới không gian (ākāsadhātu) là gì?
Ākāsadhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The space element can be internal, it can be external.
Giới không gian có thể là nội giới, có thể là ngoại giới.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā ākāsadhātu?
And what, Rahula, is the internal space element?
Này Rāhula, nội giới không gian là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ* nikkhamati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ, aghaṃ aghagataṃ, vivaraṃ vivaragataṃ, asamphuṭṭhaṃ, maṃsalohitehi upādinnaṃ* – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā ākāsadhātu.
That which, internally and personally, is space, belonging to the space element, and is appropriated—namely, the ear-hole, the nostril-holes, the mouth-opening, that by which one takes in what is eaten, drunk, chewed, and tasted, that where what is eaten, drunk, chewed, and tasted stays, that by which what is eaten, drunk, chewed, and tasted goes out from the lower part; or whatever else internal and personal is space, belonging to the space element, constricted, belonging to the constricted, a cavity, belonging to a cavity, uncontacted by flesh and blood, and is appropriated—this, Rahula, is called the internal space element.
Cái gì bên trong, thuộc về bản thân, là không gian (ākāsa), thuộc về không gian, bị chấp thủ, tức là – lỗ tai, lỗ mũi, cửa miệng, cái gì để nuốt thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm, cái gì để thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm lưu lại, cái gì để thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm đi xuống phần dưới, hoặc bất cứ không gian nào khác bên trong, thuộc về bản thân, thuộc về không gian, trống rỗng, thuộc về trống rỗng, kẽ hở, thuộc về kẽ hở, không tiếp xúc, bị chấp thủ cùng với thịt và máu – này Rāhula, cái đó được gọi là nội giới không gian (ajjhattikā ākāsadhātu).
Yā ceva kho pana ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu ākāsadhāturevesā.
And whatever internal space element there is, and whatever external space element there is—that is simply the space element.
Tuy nhiên, cái gì là nội giới không gian và cái gì là ngoại giới không gian, tất cả đều là giới không gian mà thôi.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
This should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái đó – ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi’ – phải được thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā ākāsadhātuyā cittaṃ nibbindati, ākāsadhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it actually is with right wisdom, one’s mind becomes disenchanted with the space element, one’s mind becomes dispassionate towards the space element.
Khi đã thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật, tâm sẽ nhàm chán giới không gian, tâm sẽ ly tham đối với giới không gian.
119. ‘‘Pathavīsamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
119. “Develop a meditation like the earth, Rahula.
119. "Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm (bhāvana) giống như đất.
Pathavīsamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like the earth, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như đất, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, pathaviyā sucimpi nikkhipanti, asucimpi nikkhipanti, gūthagatampi nikkhipanti, muttagatampi nikkhipanti, kheḷagatampi nikkhipanti, pubbagatampi nikkhipanti, lohitagatampi nikkhipanti, na ca tena pathavī aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, pathavīsamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, people deposit both clean and unclean things on the earth—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet the earth is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like the earth.
Này Rāhula, ví như trên đất, người ta đổ cả cái sạch lẫn cái dơ, đổ cả phân, đổ cả nước tiểu, đổ cả đờm, đổ cả mủ, đổ cả máu, nhưng đất không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như đất.
Pathavīsamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like the earth, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như đất, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
‘‘Āposamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like water, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như nước.
Āposamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like water, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như nước, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, āpasmiṃ sucimpi dhovanti, asucimpi dhovanti, gūthagatampi dhovanti, muttagatampi dhovanti, kheḷagatampi dhovanti, pubbagatampi dhovanti, lohitagatampi dhovanti, na ca tena āpo aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, āposamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, people wash both clean and unclean things in water—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet water is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like water.
Này Rāhula, ví như trong nước, người ta rửa cả cái sạch lẫn cái dơ, rửa cả phân, rửa cả nước tiểu, rửa cả đờm, rửa cả mủ, rửa cả máu, nhưng nước không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như nước.
Āposamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like water, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như nước, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
‘‘Tejosamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like fire, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như lửa.
Tejosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like fire, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như lửa, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, tejo sucimpi dahati, asucimpi dahati, gūthagatampi dahati, muttagatampi dahati, kheḷagatampi dahati, pubbagatampi dahati, lohitagatampi dahati, na ca tena tejo aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, tejosamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, fire burns both clean and unclean things—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet fire is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like fire.
Này Rāhula, ví như lửa đốt cả cái sạch lẫn cái dơ, đốt cả phân, đốt cả nước tiểu, đốt cả đờm, đốt cả mủ, đốt cả máu, nhưng lửa không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như lửa.
Tejosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like fire, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như lửa, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
‘‘Vāyosamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like wind, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như gió.
Vāyosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like wind, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như gió, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, vāyo sucimpi upavāyati, asucimpi upavāyati, gūthagatampi upavāyati, muttagatampi upavāyati, kheḷagatampi upavāyati, pubbagatampi upavāyati, lohitagatampi upavāyati, na ca tena vāyo aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, vāyosamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, wind blows over both clean and unclean things—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet wind is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like wind.
Này Rāhula, ví như gió thổi cả cái sạch lẫn cái dơ, thổi cả phân, thổi cả nước tiểu, thổi cả đờm, thổi cả mủ, thổi cả máu, nhưng gió không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như gió.
Vāyosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like wind, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như gió, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
‘‘Ākāsasamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like space, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như không gian.
Ākāsasamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like space, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như không gian, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, ākāso na katthaci patiṭṭhito; evameva kho tvaṃ, rāhula, ākāsasamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, space is not established anywhere; in the same way, Rahula, develop a meditation like space.
Này Rāhula, ví như không gian không nương tựa vào bất cứ đâu; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như không gian.
Ākāsasamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like space, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như không gian, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
120. ‘‘Mettaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
120. “Develop the meditation of loving-kindness, Rahula.
120. "Này Rāhula, hãy tu tập tâm từ (mettā).
Mettañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo byāpādo so pahīyissati.
For when you develop the meditation of loving-kindness, Rahula, ill will will be abandoned.
Vì này Rāhula, khi con tu tập tâm từ, sự ác ý (byāpādo) sẽ được đoạn trừ.
Karuṇaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Develop the meditation of compassion, Rahula.
Này Rāhula, hãy tu tập tâm bi (karuṇā).
Karuṇañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yā vihesā sā pahīyissati.
For when you develop the meditation of compassion, Rahula, cruelty will be abandoned.
Vì này Rāhula, khi con tu tập tâm bi, sự làm hại (vihesā) sẽ được đoạn trừ.
Muditaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Develop the meditation of appreciative joy, Rahula.
Này Rāhula, hãy tu tập tâm hỷ (muditā).
Muditañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yā arati sā pahīyissati.
For when you develop the meditation of appreciative joy, Rahula, aversion will be abandoned.
Vì này Rāhula, khi con tu tập tâm hỷ, sự không hoan hỷ (arati) sẽ được đoạn trừ.
Upekkhaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Cultivate the development of equanimity, Rāhula.
Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập xả.
Upekkhañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo paṭigho so pahīyissati.
For indeed, Rāhula, as you cultivate the development of equanimity, whatever resentment you have will be abandoned.
Này Rāhula, vì khi con tu tập sự tu tập xả, thì sự sân hận ấy sẽ được đoạn trừ.
Asubhaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Cultivate the development of foulness, Rāhula.
Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập bất tịnh.
Asubhañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo rāgo so pahīyissati.
For indeed, Rāhula, as you cultivate the development of foulness, whatever lust you have will be abandoned.
Này Rāhula, vì khi con tu tập sự tu tập bất tịnh, thì sự tham ái ấy sẽ được đoạn trừ.
Aniccasaññaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Cultivate the development of the perception of impermanence, Rāhula.
Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập vô thường tưởng.
Aniccasaññañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo asmimāno so pahīyissati.
For indeed, Rāhula, as you cultivate the development of the perception of impermanence, whatever 'I am' conceit you have will be abandoned.
Này Rāhula, vì khi con tu tập sự tu tập vô thường tưởng, thì ngã mạn (asmimāna) ấy sẽ được đoạn trừ.
121. ‘‘Ānāpānassatiṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
121. ‘‘Cultivate the development of mindfulness of breathing, Rāhula.
121. ‘‘Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập hơi thở vào ra (ānāpānassati).
Ānāpānassati hi te, rāhula, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
For indeed, Rāhula, mindfulness of breathing, when cultivated and developed, is of great fruit and great benefit.
Này Rāhula, khi hơi thở vào ra được con tu tập và làm cho sung mãn, nó sẽ có đại quả và đại lợi ích.
Kathaṃ bhāvitā ca, rāhula, ānāpānassati, kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, Rāhula, is mindfulness of breathing cultivated, how is it developed, so that it is of great fruit and great benefit?
Này Rāhula, hơi thở vào ra được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào mà có đại quả và đại lợi ích?
Idha, rāhula, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, Rāhula, a bhikkhu, having gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him.
Này Rāhula, ở đây, một Tỳ-kheo đi vào rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến ngôi nhà trống, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati satova* passasati.
Mindful, he breathes in; mindful, he breathes out.
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra.
122. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
122. Thus have I heard – At one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, in Anāthapiṇḍika’s monastery.
122. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho āyasmato mālukyaputtassa* rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘yānimāni diṭṭhigatāni bhagavatā abyākatāni ṭhapitāni paṭikkhittāni – ‘sassato loko’tipi, ‘asassato loko’tipi, ‘antavā loko’tipi, ‘anantavā loko’tipi, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’ntipi, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’ntipi, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi – tāni me bhagavā na byākaroti.
Then, as Venerable Mālukyaputta was in solitary retreat, a thought arose in his mind thus: ‘‘These speculative views that the Blessed One has left undeclared, set aside, and rejected – such as ‘the world is eternal,’ ‘the world is not eternal,’ ‘the world is finite,’ ‘the world is infinite,’ ‘the soul and the body are the same,’ ‘the soul is one thing and the body another,’ ‘the Tathāgata exists after death,’ ‘the Tathāgata does not exist after death,’ ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death,’ ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – these the Blessed One does not declare to me.
Rồi Tôn giả Mālukyaputta, khi đang ở một mình, nhập tịnh, tâm tư khởi lên suy nghĩ này: ‘‘Những kiến chấp này đã được Thế Tôn không tuyên bố, gác lại và từ khước – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’, ‘thế gian có giới hạn’ hay ‘thế gian vô hạn’, ‘sinh mạng và thân thể là một’ hay ‘sinh mạng và thân thể là khác’, ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không tồn tại sau khi chết’, ‘Như Lai vừa tồn tại vừa không tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – Thế Tôn không tuyên bố những điều ấy cho tôi.
Yāni me bhagavā na byākaroti taṃ me na ruccati, taṃ me nakkhamati.
What the Blessed One does not declare to me, that I do not approve of, that I do not accept.
Những điều mà Thế Tôn không tuyên bố cho tôi, tôi không thích, tôi không chấp nhận.
Sohaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchissāmi.
So I will go to the Blessed One and ask him about this matter.
Vậy tôi sẽ đến gặp Thế Tôn và hỏi về vấn đề này.
Sace me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi; no ce me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissāmī’’ti.
If the Blessed One declares to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will lead the spiritual life under the Blessed One; but if the Blessed One does not declare to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will renounce the training and revert to a lower life.’’
Nếu Thế Tôn tuyên bố cho tôi – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì tôi sẽ sống Phạm hạnh dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn; nếu Thế Tôn không tuyên bố cho tôi – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì tôi sẽ từ bỏ học pháp và trở lại đời sống thấp kém’’.
124. ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – yānimāni diṭṭhigatāni bhagavatā abyākatāni ṭhapitāni paṭikkhittāni – ‘sassato loko’tipi, ‘asassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi – tāni me bhagavā na byākaroti.
124. ‘‘Here, venerable sir, as I was in solitary retreat, a thought arose in my mind thus: These speculative views that the Blessed One has left undeclared, set aside, and rejected – such as ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – these the Blessed One does not declare to me.
124. ‘‘Bạch Thế Tôn, khi con đang ở một mình, nhập tịnh, tâm tư khởi lên suy nghĩ này: Những kiến chấp này đã được Thế Tôn không tuyên bố, gác lại và từ khước – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – Thế Tôn không tuyên bố những điều ấy cho con.
Yāni me bhagavā na byākaroti taṃ me na ruccati, taṃ me nakkhamati.
What the Blessed One does not declare to me, that I do not approve of, that I do not accept.
Những điều mà Thế Tôn không tuyên bố cho con, con không thích, con không chấp nhận.
Sohaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchissāmi.
So I will go to the Blessed One and ask him about this matter.
Vậy con sẽ đến gặp Thế Tôn và hỏi về vấn đề này.
Sace me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ bhagavati, brahmacariyaṃ carissāmi.
If the Blessed One declares to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will lead the spiritual life, venerable sir, under the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, nếu Thế Tôn tuyên bố cho con – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì con sẽ sống Phạm hạnh dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn.
No ce me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissāmīti.
But if the Blessed One does not declare to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will renounce the training and revert to a lower life.
Nếu Thế Tôn không tuyên bố cho con – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì con sẽ từ bỏ học pháp và trở lại đời sống thấp kém.
Sace bhagavā jānāti – ‘sassato loko’ti, ‘sassato loko’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘asassato loko’ti, ‘asassato loko’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows that ‘the world is eternal,’ let the Blessed One declare to me that ‘the world is eternal’; if the Blessed One knows that ‘the world is not eternal,’ let the Blessed One declare to me that ‘the world is not eternal.’
Nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian thường còn’ – thì xin Thế Tôn tuyên bố cho con là ‘thế gian thường còn’; nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian vô thường’ – thì xin Thế Tôn tuyên bố cho con là ‘thế gian vô thường’.
No ce bhagavā jānāti – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘antavā loko’ti, ‘anantavā loko’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘anantavā loko’ti, ‘anantavā loko’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'the world is finite'—let the Blessed One declare to me 'the world is finite'; if the Blessed One knows—'the world is infinite'—let the Blessed One declare to me 'the world is infinite.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian là hữu hạn’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘thế gian là hữu hạn’; nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian là vô hạn’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘thế gian là vô hạn’.
No ce bhagavā jānāti – ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'the world is finite' or 'the world is infinite'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘thế gian là hữu hạn’ hay ‘thế gian là vô hạn’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'the soul is the same as the body'—let the Blessed One declare to me 'the soul is the same as the body'; if the Blessed One knows—'the soul is one thing, the body another'—let the Blessed One declare to me 'the soul is one thing, the body another.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’; nếu Thế Tôn biết – ‘sinh mạng khác thân thể khác’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘sinh mạng khác thân thể khác’.
No ce bhagavā jānāti – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'the soul is the same as the body' or 'the soul is one thing, the body another'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’ hay ‘sinh mạng khác thân thể khác’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'a Tathāgata exists after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata exists after death'; if the Blessed One knows—'a Tathāgata does not exist after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata does not exist after death.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’; nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’.
No ce bhagavā jānāti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'a Tathāgata exists after death' or 'a Tathāgata does not exist after death'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'a Tathāgata both exists and does not exist after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata both exists and does not exist after death'; if the Blessed One knows—'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’; nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’.
No ce bhagavā jānāti – ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’’’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'a Tathāgata both exists and does not exist after death' or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'""
Nếu Thế Tôn không biết – ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’’’.
125. ‘‘Kiṃ nu* tāhaṃ, mālukyaputta, evaṃ avacaṃ – ‘ehi tvaṃ, mālukyaputta, mayi brahmacariyaṃ cara, ahaṃ te byākarissāmi – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti?
125. "Mālukyaputta, did I ever say to you: 'Come, Mālukyaputta, lead the holy life under me, and I will declare to you whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal,' or 'the world is finite' or 'the world is infinite,' or 'the soul is the same as the body' or 'the soul is one thing, the body another,' or 'a Tathāgata exists after death' or 'a Tathāgata does not exist after death,' or 'a Tathāgata both exists and does not exist after death' or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'?"
125. ‘‘Này Mālukyaputta, Ta có bao giờ nói với con rằng – ‘Này Mālukyaputta, hãy đến, sống Phạm hạnh với Ta, Ta sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’, hay ‘thế gian là hữu hạn’ hay ‘thế gian là vô hạn’, hay ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’ hay ‘sinh mạng khác thân thể khác’, hay ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, hay ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
‘‘Bạch Thế Tôn, không phải vậy’’.
‘‘Tvaṃ vā pana maṃ evaṃ avaca – ahaṃ, bhante, bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi, bhagavā me byākarissati – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti?
"Or did you ever say to me: 'Venerable Sir, I will lead the holy life under the Blessed One, and the Blessed One will declare to me whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal,' or 'the world is finite' or 'the world is infinite,' or 'the soul is the same as the body' or 'the soul is one thing, the body another,' or 'a Tathāgata exists after death' or 'a Tathāgata does not exist after death,' or 'a Tathāgata both exists and does not exist after death' or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'?"
‘‘Hay con có bao giờ nói với Ta rằng – ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ sống Phạm hạnh với Thế Tôn, Thế Tôn sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’, hay ‘thế gian là hữu hạn’ hay ‘thế gian là vô hạn’, hay ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’ hay ‘sinh mạng khác thân thể khác’, hay ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, hay ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
‘‘Bạch Thế Tôn, không phải vậy’’.
‘‘Iti kira, mālukyaputta, nevāhaṃ taṃ vadāmi – ehi tvaṃ, mālukyaputta, mayi brahmacariyaṃ cara, ahaṃ te byākarissāmi – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā’ti; napi kira maṃ tvaṃ vadesi – ahaṃ, bhante, bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi, bhagavā me byākarissati – ‘sassato loko’ti vā ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti.
"Thus, Mālukyaputta, neither did I say to you: 'Come, Mālukyaputta, lead the holy life under me, and I will declare to you whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'… or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death''; nor did you say to me: 'Venerable Sir, I will lead the holy life under the Blessed One, and the Blessed One will declare to me whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'… or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'.'"
‘‘Như vậy, này Mālukyaputta, Ta không nói với con rằng – ‘Này Mālukyaputta, hãy đến, sống Phạm hạnh với Ta, Ta sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’... cho đến... ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’; và con cũng không nói với Ta rằng – ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ sống Phạm hạnh với Thế Tôn, Thế Tôn sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’... cho đến... ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’.
Evaṃ sante, moghapurisa, ko santo kaṃ paccācikkhasi?
"That being the case, foolish man, who are you, to rebuke whom?"
Trong trường hợp đó, này kẻ si mê, ai là ai mà con lại chỉ trích ai?
126. ‘‘Yo kho, mālukyaputta, evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi yāva me bhagavā na byākarissati – ‘‘sassato loko’’ti vā, ‘‘asassato loko’’ti vā…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vāti, abyākatameva taṃ, mālukyaputta, tathāgatena assa, atha so puggalo kālaṃ kareyya.
126. "Mālukyaputta, if anyone were to say: 'I will not lead the holy life under the Blessed One until the Blessed One declares to me whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'… or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death',' that would remain undeclared by the Tathāgata, and yet that person would die.
126. ‘‘Này Mālukyaputta, nếu có người nào nói rằng – ‘Tôi sẽ không sống Phạm hạnh với Thế Tôn cho đến khi Thế Tôn tuyên bố cho tôi biết – ‘‘thế gian là thường còn’’ hay ‘‘thế gian là vô thường’’... cho đến... ‘‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’, thì điều đó, này Mālukyaputta, sẽ không được Như Lai tuyên bố, và người đó sẽ chết đi.
Seyyathāpi, mālukyaputta, puriso sallena viddho assa savisena gāḷhapalepanena.
Just as, Mālukyaputta, a man might be wounded by an arrow smeared with strong poison and firmly embedded.
Ví như, này Mālukyaputta, một người bị trúng mũi tên có độc, được bôi chất dính dày.
Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapeyyuṃ.
His friends and companions, relatives and kinsmen would bring him a physician, a surgeon.
Bạn bè, thân quyến, bà con của người ấy sẽ mời thầy thuốc phẫu thuật đến.
So evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, evaṃnāmo evaṃgotto iti vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, dīgho vā rasso vā majjhimo vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, kāḷo vā sāmo vā maṅguracchavī vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, amukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ dhanuṃ jānāmi yenamhi viddho, yadi vā cāpo yadi vā kodaṇḍo’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ jiyaṃ jānāmi yāyamhi viddho, yadi vā akkassa yadi vā saṇhassa* yadi vā nhārussa yadi vā maruvāya yadi vā khīrapaṇṇino’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ kaṇḍaṃ jānāmi yenamhi viddho, yadi vā gacchaṃ yadi vā ropima’nti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ kaṇḍaṃ jānāmi yenamhi viddho, yassa pattehi vājitaṃ* yadi vā gijjhassa yadi vā kaṅkassa yadi vā kulalassa yadi vā morassa yadi vā sithilahanuno’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ kaṇḍaṃ jānāmi yenamhi viddho, yassa nhārunā parikkhittaṃ yadi vā gavassa yadi vā mahiṃsassa yadi vā bheravassa* yadi vā semhārassā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ sallaṃ jānāmi yenamhi viddho, yadi vā sallaṃ yadi vā khurappaṃ yadi vā vekaṇḍaṃ yadi vā nārācaṃ yadi vā vacchadantaṃ yadi vā karavīrapatta’nti – aññātameva taṃ, mālukyaputta, tena purisena assa, atha so puriso kālaṃ kareyya.
He might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is a khattiya, a brāhmaṇa, a vessa, or a sudda’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is named thus-and-so, or belongs to such-and-such a clan’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is tall, short, or of medium height’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is dark-skinned, brownish, or with a coarse complexion’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is from such-and-such a village, town, or city’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the bow with which I was shot—whether it is a longbow or a crossbow’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the bowstring by which I was shot—whether it is made of akka bark, saṇha fiber, sinew, maruvā creeper, or khīrapaṇṇī plant’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whether it is naturally growing or cultivated’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whose feathers are from a vulture, a heron, an owl, a peacock, or a soft-jawed bird’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whose shaft is bound with sinew from an ox, a buffalo, a fearful animal, or a semhārassa’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whether it is a barbed arrow, a razor-headed arrow, a fork-headed arrow, an iron arrow, a calf-tooth-shaped arrow, or a karavīra-leaf-shaped arrow’—That man, Mālukyaputta, would die without having known these things.
Người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi là ai, là Sát-đế-lợi, Bà-la-môn, Phệ-xá, hay Thủ-đà’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi tên gì, thuộc dòng họ nào’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi cao, thấp, hay trung bình’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi da đen, da ngăm, hay da vàng’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi ở làng nào, thị trấn nào, hay thành phố nào’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết cây cung đã bắn tôi, là cung thường hay cung lớn’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết dây cung đã bắn tôi, là dây tơ, dây sợi, dây gân, dây tre, hay dây cây sữa’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, là loại mọc tự nhiên hay loại được trồng’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, được gắn lông của loài nào, là kền kền, diều hâu, cú, công, hay chim có hàm lỏng’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, được quấn bằng gân của loài nào, là bò, trâu, voi, hay nai’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, là mũi tên thường, mũi tên lưỡi dao, mũi tên chẻ ba, mũi tên sắt, mũi tên răng bò con, hay mũi tên lá trúc đào’ – thì người ấy, Mālukyaputta, sẽ chết mà không biết gì.
Evameva kho, mālukyaputta, yo evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi yāva me bhagavā na byākarissati – ‘‘sassato loko’’ti vā ‘‘asassato loko’’ti vā…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vāti – abyākatameva taṃ, mālukyaputta, tathāgatena assa, atha so puggalo kālaṅkareyya.
Even so, Mālukyaputta, if one were to say: ‘I will not lead the holy life under the Blessed One until the Blessed One declares to me whether ‘‘the world is eternal’’ or ‘‘the world is not eternal’’…pe… or ‘‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’’’—that, Mālukyaputta, would remain undeclared by the Tathāgata, and that person would die.
Cũng vậy, Mālukyaputta, người nào nói: ‘Tôi sẽ không thực hành Phạm hạnh với Thế Tôn cho đến khi Thế Tôn giải thích cho tôi – ‘‘Thế gian là thường còn’’ hay ‘‘Thế gian là vô thường’’… cho đến ‘‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’’’ – thì điều đó, Mālukyaputta, sẽ không được Như Lai giải thích, và người ấy sẽ chết.
127. ‘‘‘Sassato loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no asassato loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no sassato loko’ti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘asassato loko’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti, atthi jarā, atthi maraṇaṃ, santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā; yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
127. ‘‘Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is eternal,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is not eternal,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the world is eternal’ or the view ‘the world is not eternal,’ there is birth, there is old age, there is death, there are sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; for these I declare the destruction here and now.
127. ‘‘Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Thế gian là thường còn’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Thế gian là vô thường’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Thế gian là thường còn’ hay ‘Thế gian là vô thường’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh, có già, có chết, có sầu, bi, khổ, ưu, não; mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Antavā loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no anantavā loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no antavā loko’ti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘anantavā loko’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti, atthi jarā, atthi maraṇaṃ, santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā; yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is finite,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is infinite,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the world is finite’ or the view ‘the world is infinite,’ there is birth, there is old age, there is death, there are sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; for these I declare the destruction here and now.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Thế gian là hữu hạn’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Thế gian là vô hạn’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Thế gian là hữu hạn’ hay ‘Thế gian là vô hạn’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh, có già, có chết, có sầu, bi, khổ, ưu, não; mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti…pe… nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the soul and the body are the same,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the soul is one thing and the body is another,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the soul and the body are the same’ or the view ‘the soul is one thing and the body is another,’ there is birth…pe… I declare the destruction.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Sinh mạng và thân thể là một’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Sinh mạng và thân thể là khác’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Sinh mạng và thân thể là một’ hay ‘Sinh mạng và thân thể là khác’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh… Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti…pe… yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata exists after death,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata does not exist after death,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the Tathāgata exists after death’ or the view ‘the Tathāgata does not exist after death,’ there is birth…pe… for these I declare the destruction here and now.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Như Lai không hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu sau khi chết’ hay ‘Như Lai không hiện hữu sau khi chết’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh… mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti…pe… yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death,’ or Mālukyaputta, the view ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death,’ there is birth…pe… for these I declare the destruction here and now.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu và không hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu và không hiện hữu sau khi chết’ hay ‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh… mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
128. ‘‘Tasmātiha, mālukyaputta, abyākatañca me abyākatato dhāretha; byākatañca me byākatato dhāretha.
128. ‘‘Therefore, Mālukyaputta, what I have left undeclared, consider as undeclared; and what I have declared, consider as declared.
128. ‘‘Do đó, này Mālukyaputta, những điều Ta không giải thích, hãy ghi nhớ là không giải thích; và những điều Ta đã giải thích, hãy ghi nhớ là đã giải thích.
Kiñca, mālukyaputta, mayā abyākataṃ?
And what, Mālukyaputta, have I left undeclared?
Này Mālukyaputta, những điều gì Ta không giải thích?
‘Sassato loko’ti mālukyaputta, mayā abyākataṃ; ‘asassato loko’ti – mayā abyākataṃ; ‘antavā loko’ti – mayā abyākataṃ; ‘anantavā loko’ti – mayā abyākataṃ; ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti – mayā abyākataṃ; ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti – mayā abyākataṃ; ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ.
‘The world is eternal’—that, Mālukyaputta, I have left undeclared; ‘the world is not eternal’—that I have left undeclared; ‘the world is finite’—that I have left undeclared; ‘the world is infinite’—that I have left undeclared; ‘the soul and the body are the same’—that I have left undeclared; ‘the soul is one thing and the body is another’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata exists after death’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata does not exist after death’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’—that I have left undeclared.
‘Thế gian là thường còn’, này Mālukyaputta, Ta không giải thích; ‘Thế gian là vô thường’ – Ta không giải thích; ‘Thế gian là hữu hạn’ – Ta không giải thích; ‘Thế gian là vô hạn’ – Ta không giải thích; ‘Sinh mạng và thân thể là một’ – Ta không giải thích; ‘Sinh mạng và thân thể là khác’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai không hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai hiện hữu và không hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích.
Kasmā cetaṃ, mālukyaputta, mayā abyākataṃ?
And why, Mālukyaputta, have I left these undeclared?
Vì sao, này Mālukyaputta, Ta không giải thích những điều này?
Na hetaṃ, mālukyaputta, atthasaṃhitaṃ na ādibrahmacariyakaṃ na* nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
Because, Mālukyaputta, this is not connected with the goal, not fundamental to the holy life, does not lead to disenchantment, to dispassion, to cessation, to peace, to direct knowledge, to awakening, to Nibbāna.
Vì những điều này, này Mālukyaputta, không liên quan đến lợi ích, không phải là căn bản của Phạm hạnh, không dẫn đến sự nhàm chán, không dẫn đến sự ly tham, không dẫn đến sự đoạn diệt, không dẫn đến sự an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Tasmā taṃ mayā abyākataṃ.
Therefore, that has been undeclared by me.
Do đó, điều ấy đã không được Ta tuyên bố.
Kiñca, mālukyaputta, mayā byākataṃ?
And what, Mālukyaputta, has been declared by me?
Này Mālukyaputta, điều gì đã được Ta tuyên bố?
‘Idaṃ dukkha’nti, mālukyaputta, mayā byākataṃ; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti – mayā byākataṃ; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti – mayā byākataṃ; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti – mayā byākataṃ.
‘This is suffering’ – Mālukyaputta, has been declared by me; ‘this is the origin of suffering’ – has been declared by me; ‘this is the cessation of suffering’ – has been declared by me; ‘this is the path leading to the cessation of suffering’ – has been declared by me.
Này Mālukyaputta, ‘Đây là Khổ’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố; ‘Đây là Khổ tập’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố; ‘Đây là Khổ diệt’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố; ‘Đây là con đường đưa đến Khổ diệt’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố.
Kasmā cetaṃ, mālukyaputta, mayā byākataṃ?
And why, Mālukyaputta, has this been declared by me?
Này Mālukyaputta, vì sao điều ấy đã được Ta tuyên bố?
Etañhi, mālukyaputta, atthasaṃhitaṃ etaṃ ādibrahmacariyakaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.
For this, Mālukyaputta, is connected with the goal, this pertains to the fundamentals of the holy life, it conduces to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, full enlightenment, Nibbāna.
Này Mālukyaputta, bởi vì điều ấy có lợi ích, điều ấy thuộc về căn bản của Phạm hạnh, đưa đến sự nhàm chán, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Nibbāna.
Tasmā taṃ mayā byākataṃ.
Therefore, that has been declared by me.
Do đó, điều ấy đã được Ta tuyên bố.
Tasmātiha, mālukyaputta, abyākatañca me abyākatato dhāretha; byākatañca me byākatato dhārethā’’ti.
Therefore, Mālukyaputta, consider what I have left undeclared as undeclared; and what I have declared, consider as declared.’’
Do vậy, này Mālukyaputta, những gì Ta không tuyên bố thì hãy ghi nhớ là không tuyên bố; những gì Ta đã tuyên bố thì hãy ghi nhớ là đã tuyên bố.”
Evaṃ vutte, āyasmā mālukyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
When this was said, Venerable Mālukyaputta said to the Blessed One: ‘‘I, venerable sir, remember the five lower fetters taught by the Blessed One.’’
Khi được nói vậy, Tôn giả Mālukyaputta bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mālukyaputta, dhāresi mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?
‘‘And how, Mālukyaputta, do you remember the five lower fetters taught by me?’’
“Này Mālukyaputta, nhưng ông ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Ta thuyết giảng như thế nào?”
‘‘Sakkāyadiṭṭhiṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; vicikicchaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; sīlabbataparāmāsaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; kāmacchandaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; byāpādaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi.
‘‘I, venerable sir, remember identity view as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember doubt as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember clinging to rules and vows as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember sensual desire as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember ill will as a lower fetter taught by the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn, con ghi nhớ thân kiến là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ hoài nghi là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ giới cấm thủ là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ dục tham là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ sân hận là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng.
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
It is in this way, venerable sir, that I remember the five lower fetters taught by the Blessed One.’’
Bạch Thế Tôn, con ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng như vậy.”
‘‘Kassa kho nāma tvaṃ, mālukyaputta, imāni evaṃ pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni desitāni dhāresi?
‘‘To whom, Mālukyaputta, do you remember these five lower fetters as having been taught?
“Này Mālukyaputta, ông ghi nhớ những hạ phần kiết sử này đã được thuyết giảng là của ai?
Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissanti?
Won’t, Mālukyaputta, ascetics of other sects rebuke you with this simile of a young child?
Này Mālukyaputta, há không phải các du sĩ ngoại đạo sẽ chỉ trích ông với ví dụ về đứa trẻ thơ này sao?
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sakkāyotipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sakkāyadiṭṭhi?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there is no ‘identity’; so how could identity view arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘thân’, thì làm sao thân kiến có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa* sakkāyadiṭṭhānusayo.
Yet the underlying tendency to identity view lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên thân kiến vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa dhammātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati dhammesu vicikicchā?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there is no ‘Dhamma’; so how could doubt about the Dhamma arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘Pháp’, thì làm sao hoài nghi về các Pháp có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa vicikicchānusayo.
Yet the underlying tendency to doubt lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên hoài nghi vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sīlātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sīlesu sīlabbataparāmāso?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there are no ‘virtues’; so how could clinging to rules and vows regarding virtues arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘giới’, thì làm sao giới cấm thủ về các giới có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa sīlabbataparāmāsānusayo.
Yet the underlying tendency to clinging to rules and vows lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên giới cấm thủ vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāmātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati kāmesu kāmacchando?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there are no ‘sensual pleasures’; so how could sensual desire for sensual pleasures arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘dục’, thì làm sao dục tham về các dục có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa kāmarāgānusayo.
Yet the underlying tendency to sensual lust lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên dục ái vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sattātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sattesu byāpādo?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there are no ‘beings’; so how could ill will towards beings arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘chúng sanh’, thì làm sao sân hận đối với chúng sanh có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa byāpādānusayo.
Yet the underlying tendency to ill will lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên sân hận vẫn tiềm ẩn trong nó.
Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissantī’’ti?
Won’t, Mālukyaputta, ascetics of other sects rebuke you with this simile of a young child?’’
Này Mālukyaputta, há không phải các du sĩ ngoại đạo sẽ chỉ trích ông với ví dụ về đứa trẻ thơ này sao?”
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni deseyya.
When this was said, Venerable Ānanda said to the Blessed One: ‘‘It is time, Blessed One, it is time, Sugata, for the Blessed One to teach the five lower fetters.
Khi được nói vậy, Tôn giả Ānanda bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, đã đến lúc rồi, bạch Thiện Thệ, đã đến lúc rồi để Thế Tôn thuyết giảng năm hạ phần kiết sử.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard from the Blessed One, the bhikkhus will remember them.’’
Sau khi nghe Thế Tôn, các Tỳ-kheo sẽ ghi nhớ.”
‘‘Tena hānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
‘‘Then, Ānanda, listen and pay close attention; I shall speak.’’
“Vậy thì, này Ānanda, hãy lắng nghe, hãy khéo tác ý; Ta sẽ nói.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
‘‘Yes, venerable sir,’’ Venerable Ānanda replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” Tôn giả Ānanda vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói lời này:
130. ‘‘Idhānanda, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘Here, Ānanda, an uninstructed ordinary person, who is not a seer of the noble ones, not skilled in the Dhamma of the noble ones, not disciplined in the Dhamma of the noble ones, who is not a seer of the true persons, not skilled in the Dhamma of the true persons, not disciplined in the Dhamma of the true persons, dwells with a mind obsessed by identity view, overcome by identity view; and when identity view has arisen, he does not truly understand the escape from it.
130. “Này Ānanda, ở đây, phàm phu không được nghe, không thấy các bậc Thánh, không thuần thục trong Pháp của bậc Thánh, không được huấn luyện trong Pháp của bậc Thánh; không thấy các bậc Chân nhân, không thuần thục trong Pháp của bậc Chân nhân, không được huấn luyện trong Pháp của bậc Chân nhân – người ấy sống với tâm bị thân kiến bao vây, bị thân kiến chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi thân kiến đã khởi lên.
Tassa sā sakkāyadiṭṭhi thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That identity view of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Thân kiến ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by doubt, overcome by doubt; and when doubt has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị hoài nghi bao vây, bị hoài nghi chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi hoài nghi đã khởi lên.
Tassa sā vicikicchā thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That doubt of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Hoài nghi ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by clinging to rules and vows, overcome by clinging to rules and vows; and when clinging to rules and vows has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị giới cấm thủ bao vây, bị giới cấm thủ chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi giới cấm thủ đã khởi lên.
Tassa so sīlabbataparāmāso thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That clinging to rules and vows of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Giới cấm thủ ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by sensual lust, overcome by sensual lust; and when sensual lust has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị dục tham bao vây, bị dục tham chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi dục tham đã khởi lên.
Tassa so kāmarāgo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That sensual lust of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Dục tham ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by ill will, overcome by ill will; and when ill will has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị sân hận bao vây, bị sân hận chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi sân hận đã khởi lên.
Tassa so byāpādo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That ill will of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Sân hận ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
131. ‘‘Sutavā ca kho, ānanda, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati na sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
But, Ānanda, a well-instructed noble disciple, who is a seer of the noble ones, skilled in the Dhamma of the noble ones, well-disciplined in the Dhamma of the noble ones, who is a seer of the true persons, skilled in the Dhamma of the true persons, well-disciplined in the Dhamma of the true persons, does not dwell with a mind obsessed by identity view, not overcome by identity view; and when identity view has arisen, he truly understands the escape from it.
131. Này Ānanda, còn vị Thánh đệ tử được nghe, thấy các bậc Thánh, thuần thục trong Pháp của bậc Thánh, được huấn luyện trong Pháp của bậc Thánh; thấy các bậc Chân nhân, thuần thục trong Pháp của bậc Chân nhân, được huấn luyện trong Pháp của bậc Chân nhân – vị ấy không sống với tâm bị thân kiến bao vây, không bị thân kiến chi phối; và vị ấy như thật biết sự thoát ly khỏi thân kiến đã khởi lên.
Tassa sā sakkāyadiṭṭhi sānusayā pahīyati.
That identity view of his, with its underlying tendency, is abandoned.
Thân kiến ấy của vị ấy được đoạn trừ cùng với tùy miên.
Na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind obsessed by doubt, not overcome by doubt; and when doubt has arisen, he truly understands the escape from it.
Vị ấy không sống với tâm bị hoài nghi bao vây, không bị hoài nghi chi phối; và vị ấy như thật biết sự thoát ly khỏi hoài nghi đã khởi lên.
Tassa sā vicikicchā sānusayā pahīyati.
That doubt of his, with its underlying tendency, is abandoned.
Hoài nghi ấy của vị ấy được đoạn trừ cùng với tùy miên.
Na sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati na sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind obsessed by clinging to rules and vows, not overcome by clinging to rules and vows; and when clinging to rules and vows has arisen, he truly understands the escape from it.
Vị ấy không sống với tâm bị giới cấm thủ bao vây, không bị giới cấm thủ chi phối; và vị ấy như thật biết sự thoát ly khỏi giới cấm thủ đã khởi lên.
Tassa so sīlabbataparāmāso sānusayo pahīyati.
For him, that attachment to rites and rituals, with its underlying tendency, is abandoned.
Giới cấm thủ cùng với tùy miên của người ấy được đoạn trừ.
Na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind beset by sensual lust, nor overwhelmed by sensual lust; and he understands, as it really is, the escape from sensual lust that has arisen.
Vị ấy không an trú với tâm bị dục ái vây hãm, không bị dục ái chi phối; và biết rõ như thật sự thoát ly khỏi dục ái đã sanh.
Tassa so kāmarāgo sānusayo pahīyati.
For him, that sensual lust, with its underlying tendency, is abandoned.
Dục ái cùng với tùy miên của người ấy được đoạn trừ.
Na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati na byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind beset by ill will, nor overwhelmed by ill will; and he understands, as it really is, the escape from ill will that has arisen.
Vị ấy không an trú với tâm bị sân hận vây hãm, không bị sân hận chi phối; và biết rõ như thật sự thoát ly khỏi sân hận đã sanh.
Tassa so byāpādo sānusayo pahīyati.
For him, that ill will, with its underlying tendency, is abandoned.
Sân hận cùng với tùy miên của người ấy được đoạn trừ.
132. ‘‘Yo, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
132. “Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters without having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is impossible.
132. “Này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu không nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó không thể có.
Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ acchetvā phegguṃ acchetvā sāracchedo bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
Just as, Ananda, while a great, solid tree stands, for one to cut off the heartwood without cutting off the bark, without cutting off the sapwood – this is impossible; in the same way, Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters without having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is impossible.
Ví như, này Ānanda, một cây cổ thụ đứng vững chắc, có lõi cây, nếu không lột vỏ, không bóc giác mà có thể chặt được lõi cây thì điều đó không thể có; cũng vậy, này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu không nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó không thể có.
‘‘Yo ca kho, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati.
However, Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is possible.
“Nhưng này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó có thể có.
Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ chetvā phegguṃ chetvā sāracchedo bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati.
Just as, Ananda, while a great, solid tree stands, for one to cut off the heartwood having cut off the bark, having cut off the sapwood – this is possible; in the same way, Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is possible.
Ví như, này Ānanda, một cây cổ thụ đứng vững chắc, có lõi cây, nếu lột vỏ, bóc giác mà có thể chặt được lõi cây thì điều đó có thể có; cũng vậy, này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó có thể có.
Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā.
Just as, Ananda, the river Gangā is full of water, brimful, crow-drinkable.
Ví như, này Ānanda, sông Gaṅgā đầy nước, ngập bờ, chim quạ có thể uống.
Atha dubbalako puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti* ; so na sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ.
Then a weak man might come and say, ‘I will cut across the current of this river Gangā with my arms and safely reach the other shore’; he would not be able to cut across the current of the river Gangā with his arms and safely reach the other shore.
Sau đó, một người yếu ớt đến và nói: ‘Tôi sẽ dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā này và an toàn sang bờ bên kia’; người ấy sẽ không thể dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā và an toàn sang bờ bên kia.
Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci* sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati; seyyathāpi so dubbalako puriso evamete daṭṭhabbā.
In the same way, Ananda, those in whom, when the Dhamma is taught for the cessation of sakkāya, the mind does not incline, is not clarified, does not settle, is not liberated; such persons should be seen as that weak man.
Cũng vậy, này Ānanda, đối với bất kỳ ai mà tâm không hướng đến, không tịnh tín, không an trú, không giải thoát khi Pháp được thuyết giảng để diệt trừ thân kiến; những người này nên được xem như người yếu ớt đó.
Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā.
Just as, Ananda, the river Gangā is full of water, brimful, crow-drinkable.
Ví như, này Ānanda, sông Gaṅgā đầy nước, ngập bờ, chim quạ có thể uống.
Atha balavā puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti; so sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ.
Then a strong man might come and say, ‘I will cut across the current of this river Gangā with my arms and safely reach the other shore’; he would be able to cut across the current of the river Gangā with his arms and safely reach the other shore.
Sau đó, một người mạnh mẽ đến và nói: ‘Tôi sẽ dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā này và an toàn sang bờ bên kia’; người ấy sẽ có thể dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā và an toàn sang bờ bên kia.
Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati; seyyathāpi so balavā puriso evamete daṭṭhabbā.
In the same way, Ananda, those in whom, when the Dhamma is taught for the cessation of sakkāya, the mind inclines, is clarified, settles, is liberated; such persons should be seen as that strong man.
Cũng vậy, này Ānanda, đối với bất kỳ ai mà tâm hướng đến, tịnh tín, an trú, giải thoát khi Pháp được thuyết giảng để diệt trừ thân kiến; những người này nên được xem như người mạnh mẽ đó.
133. ‘‘Katamo cānanda, maggo, katamā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya?
133. “And what, Ananda, is the path, what is the practice for the abandoning of the five lower fetters?
133. “Này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử?
Idhānanda, bhikkhu upadhivivekā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānā sabbaso kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ananda, a bhikkhu, secluded from defilements, having abandoned unwholesome states, with all bodily grossness tranquillized, enters and dwells in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, with rapture and pleasure, being quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states.
Ở đây, này Ānanda, một Tỳ-kheo, nhờ ly dục, ly bất thiện pháp, hoàn toàn làm lắng dịu các thân thô trược, ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và an trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, có tầm có tứ.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati.
Whatever form, feeling, perception, volitional formations, or consciousness there is therein, he regards those states as impermanent, as suffering, as a disease, as a boil, as a dart, as an affliction, as an illness, as alien, as disintegrating, as empty, as not self.
Vị ấy quán sát các pháp thuộc sắc, thuộc thọ, thuộc tưởng, thuộc hành, thuộc thức có mặt trong đó là vô thường, là khổ, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là tai họa, là bệnh hoạn, là của người khác, là tan hoại, là không, là vô ngã.
So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpeti* .
He turns his mind away from those states.
Vị ấy quay tâm ra khỏi các pháp đó.
So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpetvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti.
Having turned his mind away from those states, he directs his mind to the Deathless element: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, the stilling of all formations, the relinquishing of all clinging, the destruction of craving, dispassion, cessation, Nibbāna.’
Sau khi quay tâm ra khỏi các pháp đó, vị ấy hướng tâm đến yếu tố bất tử (amata-dhātu) rằng: ‘Đây là tịch tịnh, đây là vi diệu, tức là sự an tịnh tất cả hành, sự xả bỏ tất cả chấp thủ, sự diệt tận khát ái, ly tham, đoạn diệt, Niết-bàn’.
So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti; no ce āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī, anāvattidhammo tasmā lokā.
Standing firm therein, he attains the destruction of the asavas; if he does not attain the destruction of the asavas, then, through that Dhamma-passion, through that Dhamma-delight, with the destruction of the five lower fetters, he is an automatic rebeborn, one who attains Nibbāna there, not liable to return from that world.
An trú tại đó, vị ấy đạt đến sự diệt tận các lậu hoặc; nếu không đạt đến sự diệt tận các lậu hoặc, thì do sự ưa thích Pháp đó, do sự hoan hỷ Pháp đó, với sự diệt trừ năm hạ phần kiết sử, vị ấy trở thành bậc hóa sanh (opapātika), đạt Niết-bàn tại đó, không còn trở lại thế giới đó nữa.
Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
This, too, Ananda, is the path, this is the practice for the abandoning of the five lower fetters.
Đây cũng là, này Ānanda, con đường, là đạo lộ để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử.
134. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
134. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jeta's Grove, in Anāthapiṇḍika's Park.
134. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus: "Bhikkhus."
Tại đấy, Thế Tôn gọi các tỳ khưu: “Này các tỳ khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Venerable sir," those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các tỳ khưu ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjāmi; ekāsanabhojanaṃ kho, ahaṃ, bhikkhave, bhuñjamāno appābādhatañca sañjānāmi appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
The Blessed One said this: "I, bhikkhus, eat a single-session meal; by eating a single-session meal, bhikkhus, I experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and a comfortable abiding.
Thế Tôn nói như sau: “Này các tỳ khưu, Ta dùng bữa một lần (ekāsana). Này các tỳ khưu, khi Ta dùng bữa một lần, Ta cảm thấy ít bệnh, ít khổ, nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.
Etha, tumhepi, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjatha; ekāsanabhojanaṃ kho, bhikkhave, tumhepi bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti.
Come, bhikkhus, you too eat a single-session meal; by eating a single-session meal, bhikkhus, you too will experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and a comfortable abiding."
Này các tỳ khưu, hãy đến, các con cũng hãy dùng bữa một lần; này các tỳ khưu, khi các con dùng bữa một lần, các con cũng sẽ cảm thấy ít bệnh, ít khổ, nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.”
Evaṃ vutte, āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, na ussahāmi ekāsanabhojanaṃ bhuñjituṃ; ekāsanabhojanañhi me, bhante, bhuñjato siyā kukkuccaṃ, siyā vippaṭisāro’’ti.
When this was said, Venerable Bhaddāli said to the Blessed One: "Venerable sir, I am unable to eat a single-session meal; if I, venerable sir, were to eat a single-session meal, remorse and regret might arise in me."
Khi được nói như vậy, Tôn giả Bhaddāli bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con không thể dùng bữa một lần; bạch Thế Tôn, nếu con dùng bữa một lần, con sẽ có sự hối hận, sẽ có sự ăn năn.”
‘‘Tena hi tvaṃ, bhaddāli, yattha nimantito assasi tattha ekadesaṃ bhuñjitvā ekadesaṃ nīharitvāpi bhuñjeyyāsi.
"Then, Bhaddāli, if you are invited, you may eat a portion there and then eat another portion after taking it away.
“Vậy thì này Bhaddāli, nếu con được mời thọ thực ở đâu, con có thể dùng một phần rồi mang một phần ra ngoài mà dùng.
Evampi kho tvaṃ, bhaddāli, bhuñjamāno ekāsano yāpessasī’’ti* .
Even by eating in this way, Bhaddāli, you will maintain a single-session."
Này Bhaddāli, ngay cả khi con dùng bữa như vậy, con vẫn sẽ sống với bữa ăn một lần.”
‘‘Evampi kho ahaṃ, bhante, na ussahāmi bhuñjituṃ; evampi hi me, bhante, bhuñjato siyā kukkuccaṃ, siyā vippaṭisāro’’ti.
"Even in this way, venerable sir, I am unable to eat; for even by eating in this way, venerable sir, remorse and regret might arise in me."
“Bạch Thế Tôn, ngay cả như vậy con cũng không thể dùng bữa; bạch Thế Tôn, nếu con dùng bữa như vậy, con sẽ có sự hối hận, sẽ có sự ăn năn.”
Atha kho āyasmā bhaddāli bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.
Then Venerable Bhaddāli, while the Blessed One was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training, revealed his reluctance.
Khi Thế Tôn đang chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, Tôn giả Bhaddāli đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Atha kho āyasmā bhaddāli sabbaṃ taṃ temāsaṃ na bhagavato sammukhībhāvaṃ adāsi, yathā taṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī.
Then Venerable Bhaddāli, for that entire three-month period, did not appear before the Blessed One, being one who did not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.
Sau đó, Tôn giả Bhaddāli, vì là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư, đã không hiện diện trước Thế Tôn trong suốt ba tháng ấy.
135. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū bhagavato cīvarakammaṃ karonti – niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissatīti.
135. Now at that time, many bhikkhus were making robes for the Blessed One—thinking, "Once the Blessed One has finished his robes, he will set out on tour after three months."
135. Lúc bấy giờ, nhiều tỳ khưu đang làm y cho Thế Tôn – “Thế Tôn sẽ hoàn tất y, sau ba tháng sẽ du hành.”
Atha kho āyasmā bhaddāli yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tehi bhikkhūhi saddhiṃ sammodi.
Then Venerable Bhaddāli approached those bhikkhus; having approached, he exchanged greetings with those bhikkhus.
Sau đó, Tôn giả Bhaddāli đi đến chỗ các tỳ khưu ấy; sau khi đến, ngài chào hỏi các tỳ khưu ấy.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật và đáng ghi nhớ, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ bhaddāliṃ te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘idaṃ kho, āvuso bhaddāli, bhagavato cīvarakammaṃ karīyati* .
To Venerable Bhaddāli, sitting to one side, those bhikkhus said: "This, friend Bhaddāli, is the robe-making of the Blessed One that is being done.
Khi Tôn giả Bhaddāli ngồi xuống một bên, các tỳ khưu ấy nói với ngài: “Này hiền giả Bhaddāli, đây là việc làm y cho Thế Tôn.
Niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissati.
Once the Blessed One has finished his robes, he will set out on tour after three months.
Thế Tôn sẽ hoàn tất y, sau ba tháng sẽ du hành.
Iṅghāvuso bhaddāli, etaṃ dosakaṃ sādhukaṃ manasi karohi, mā te pacchā dukkarataraṃ ahosī’’ti.
Come, friend Bhaddāli, carefully consider this fault, lest it become harder for you later."
Này hiền giả Bhaddāli, hãy khéo tác ý về lỗi lầm này, kẻo sau này việc đó sẽ khó khăn hơn cho hiền giả.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā bhaddāli tesaṃ bhikkhūnaṃ paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
"Yes, friends," Venerable Bhaddāli replied to those bhikkhus, and then approached the Blessed One; having approached, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
“Thưa các hiền giả,” Tôn giả Bhaddāli vâng lời các tỳ khưu ấy, rồi đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, ngài đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ.
Sitting to one side, Venerable Bhaddāli said to the Blessed One: "An offense has overtaken me, venerable sir, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that I revealed my reluctance when the Blessed One was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training.
Khi ngồi xuống một bên, Tôn giả Bhaddāli bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
May the Blessed One, venerable sir, accept this offense of mine as an offense for future restraint."
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm ấy của con như một lỗi lầm, để con có thể tự chế ngự trong tương lai.”
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.
"Indeed, Bhaddāli, an offense has overtaken you, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that you revealed your reluctance when I was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training.
“Này Bhaddāli, quả thật con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Ta chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘bhagavā kho sāvatthiyaṃ viharati, bhagavāpi maṃ jānissati – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'The Blessed One is dwelling in Sāvatthī; the Blessed One will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Thế Tôn đang trú tại Sāvatthī, Thế Tôn cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho bhikkhu sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many bhikkhus have entered the Rains retreat in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều tỳ khưu đang an cư mùa mưa tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho bhikkhuniyo sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tāpi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many bhikkhunīs have entered the Rains retreat in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều tỳ khưu ni đang an cư mùa mưa tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho upāsakā sāvatthiyaṃ paṭivasanti, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many laymen are dwelling in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều cư sĩ nam đang trú tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho upāsikā sāvatthiyaṃ paṭivasanti, tāpi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many laywomen are dwelling in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều cư sĩ nữ đang trú tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu samaṇassa gotamassa sāvako theraññataro bhikkhu sāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many ascetics and brahmins of other sects have entered the Rains retreat in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu, a disciple of the ascetic Gotama, an elder bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều sa môn, bà la môn thuộc các giáo phái khác đang an cư mùa mưa tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli, một đệ tử của sa môn Gotama, một tỳ khưu trưởng lão là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosī’’ti.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part."
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.”
‘‘Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ.
"An offense has overtaken me, venerable sir, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that I revealed my reluctance when the Blessed One was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training.
“Bạch Thế Tôn, con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
May the Blessed One, venerable sir, accept this offense of mine as an offense for future restraint."
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm ấy của con như một lỗi lầm, để con có thể tự chế ngự trong tương lai.”
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi’’.
"Indeed, Bhaddāli, an offense has overtaken you, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that you revealed your reluctance when I was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training."
“Này Bhaddāli, quả thật con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Ta chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.”
‘‘Evaṃ, bhante.
“Yes, Venerable Sir.
“Vâng, bạch Thế Tôn.
Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ.
An offense, Venerable Sir, overcame me, as one foolish, as one deluded, as one unskilled, that when the training rule was being laid down by the Bhagavā, and the Sangha of bhikkhus was undertaking the training, I declared my lack of effort.
Bạch Thế Tôn, tôi đã phạm lỗi lầm như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, mà tôi đã tỏ ra không có nhiệt tâm.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
Therefore, Venerable Sir, may the Bhagavā accept my offense as an offense for future restraint.”
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm của tôi như một lỗi lầm, để tôi có thể tự chế ngự trong tương lai.”
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.
“Indeed, Bhaddāli, an offense overcame you, as one foolish, as one deluded, as one unskilled, that when the training rule was being laid down by me, and the Sangha of bhikkhus was undertaking the training, you declared your lack of effort.
“Này Bhaddāli, đúng vậy, ông đã phạm lỗi lầm như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi tôi chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, mà ông đã tỏ ra không có nhiệt tâm.
Yato ca kho tvaṃ, bhaddāli, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma.
But since you, Bhaddāli, see the offense as an offense and rectify it in accordance with the Dhamma, we accept it from you.
Nhưng này Bhaddāli, vì ông đã thấy lỗi lầm là lỗi lầm và đã sửa chữa theo Pháp, nên chúng tôi chấp nhận điều đó.
Vuddhihesā, bhaddāli, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’’.
This is growth, Bhaddāli, in the discipline of the noble ones, when one sees an offense as an offense, rectifies it in accordance with the Dhamma, and undertakes future restraint.”
Này Bhaddāli, đây là sự tiến bộ trong Giới luật của bậc Thánh, khi thấy lỗi lầm là lỗi lầm và sửa chữa theo Pháp, để tự chế ngự trong tương lai.”
137. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī hoti.
137. “Here, Bhaddāli, some bhikkhu is not a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
137. “Này Bhaddāli, ở đây, có một Tỳ-khưu không hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
Tassa evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ vivittaṃ senāsanaṃ bhajeyyaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
It occurs to him: ‘What if I were to resort to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw?
Vị ấy nghĩ rằng: ‘Ước gì ta có thể sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Appeva nāmāhaṃ uttari* manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikareyya’nti.
Perhaps I might realize a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.’
Ước gì ta có thể chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.’
So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
So he resorts to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw.
Vị ấy sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato satthāpi upavadati, anuviccapi viññū sabrahmacārī upavadanti, devatāpi upavadanti, attāpi attānaṃ upavadati.
While he dwells thus secluded, the Teacher criticizes him, discerning fellow bhikkhus criticize him after examination, devas criticize him, and he himself criticizes himself.
Khi vị ấy sống ẩn dật như vậy, Bậc Đạo Sư cũng quở trách, các vị đồng Phạm hạnh có trí cũng quở trách, các vị trời cũng quở trách, và chính bản thân vị ấy cũng tự quở trách.
So satthārāpi upavadito, anuviccapi viññūhi sabrahmacārīhi upavadito, devatāhipi upavadito, attanāpi attānaṃ upavadito na uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikaroti.
Criticized by the Teacher, criticized by discerning fellow bhikkhus after examination, criticized by devas, and criticized by himself, he does not realize a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.
Bị Bậc Đạo Sư quở trách, bị các vị đồng Phạm hạnh có trí quở trách, bị các vị trời quở trách, và tự bản thân quở trách, vị ấy không chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is not a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người không hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
138. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya paripūrakārī hoti.
138. “But here, Bhaddāli, some bhikkhu is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
138. “Nhưng này Bhaddāli, ở đây, có một Tỳ-khưu hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
Tassa evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ vivittaṃ senāsanaṃ bhajeyyaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
It occurs to him: ‘What if I were to resort to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw?
Vị ấy nghĩ rằng: ‘Ước gì ta có thể sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Appeva nāmāhaṃ uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikareyya’nti.
Perhaps I might realize a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.’
Ước gì ta có thể chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.’
So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
So he resorts to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw.
Vị ấy sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato satthāpi na upavadati, anuviccapi viññū sabrahmacārī na upavadanti, devatāpi na upavadanti, attāpi attānaṃ na upavadati.
While he dwells thus secluded, the Teacher does not criticize him, discerning fellow bhikkhus do not criticize him after examination, devas do not criticize him, and he himself does not criticize himself.
Khi vị ấy sống ẩn dật như vậy, Bậc Đạo Sư không quở trách, các vị đồng Phạm hạnh có trí không quở trách, các vị trời không quở trách, và chính bản thân vị ấy cũng không tự quở trách.
So satthārāpi anupavadito, anuviccapi viññūhi sabrahmacārīhi anupavadito, devatāhipi anupavadito, attanāpi attānaṃ anupavadito uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikaroti.
Not criticized by the Teacher, not criticized by discerning fellow bhikkhus after examination, not criticized by devas, and not criticized by himself, he realizes a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.
Không bị Bậc Đạo Sư quở trách, không bị các vị đồng Phạm hạnh có trí quở trách, không bị các vị trời quở trách, và không tự bản thân quở trách, vị ấy chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.
So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Having quite secluded himself from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, he enters upon and abides in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, filled with rapture and happiness.
Vị ấy ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Sơ thiền, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sinh, có tầm có tứ.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
“With his mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, pliable, workable, steady, and attained to imperturbability, he directs it to the knowledge of previous existences.
“Với tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, vị ấy hướng tâm đến Túc mạng trí (pubbenivāsānussatiñāṇa).
So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
He recollects his manifold previous existences, that is, one birth, two births… and so on, he recollects his manifold previous existences with their aspects and details.
Vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau, như một đời, hai đời… (v.v.)… như vậy, vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau với đầy đủ chi tiết và đặc điểm.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
“With his mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, pliable, workable, steady, and attained to imperturbability, he directs it to the knowledge of the passing away and rebirth of beings.
“Với tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, vị ấy hướng tâm đến trí tuệ về sự sinh tử của chúng sinh (sattānaṃ cutūpapātañāṇa).
So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā…pe… vinipātaṃ nirayaṃ upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā…pe… sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena…pe… yathākammūpage satte pajānāti.
He, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, beautiful and ugly, fortunate and unfortunate. He understands beings according to their kamma: ‘These indeed, venerable sirs, are beings endowed with bodily misconduct… (and so on) … have reappeared in a state of loss, in hell; these other venerable sirs, are beings endowed with bodily good conduct… (and so on) … have reappeared in a good destination, in a heavenly world.’ Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans… (and so on) … he understands beings according to their kamma.
Vị ấy với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, nhìn thấy các chúng sanh đang chết đi và đang tái sanh; kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ đẹp đẽ, người xấu xí, kẻ may mắn, người bất hạnh; vị ấy biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của mình – ‘Chư vị chúng sanh này, thật vậy, đã thành tựu thân ác hạnh… (vân vân)… đã tái sanh vào cõi đọa xứ, địa ngục; hoặc chư vị chúng sanh này đã thành tựu thân thiện hạnh… (vân vân)… đã tái sanh vào cõi thiện thú, cõi trời’ – như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người… (vân vân)… vị ấy biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của mình.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì lý do gì?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
For it is so, Bhaddāli, for one who fully carries out the training in the Teacher's Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ sự học tập trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
With his mind thus concentrated, purified, cleansed, without blemish, rid of defilements, pliable, workable, steady, and attained to imperturbability, he directs his mind to the knowledge of the destruction of the āsavas.
Vị ấy, khi tâm đã định như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, mềm dẻo, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, hướng tâm đến tuệ tri sự đoạn tận các lậu hoặc.
So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
He understands 'This is suffering' as it actually is; he understands 'This is the origin of suffering' as it actually is; he understands 'This is the cessation of suffering' as it actually is; he understands 'This is the path leading to the cessation of suffering' as it actually is. He understands 'These are the āsavas' as they actually are; he understands 'This is the origin of the āsavas' as it actually is; he understands 'This is the cessation of the āsavas' as it actually is; he understands 'This is the path leading to the cessation of the āsavas' as it actually is.
Vị ấy như thật biết: ‘Đây là khổ’; như thật biết: ‘Đây là nguyên nhân của khổ’; như thật biết: ‘Đây là sự diệt khổ’; như thật biết: ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ’; như thật biết: ‘Đây là các lậu hoặc’; như thật biết: ‘Đây là nguyên nhân của các lậu hoặc’; như thật biết: ‘Đây là sự diệt các lậu hoặc’; như thật biết: ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt các lậu hoặc’.
Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati.
For him, thus knowing, thus seeing, his mind is liberated from the āsava of sensuality, his mind is liberated from the āsava of becoming, his mind is liberated from the āsava of ignorance.
Khi vị ấy biết như vậy, thấy như vậy, tâm được giải thoát khỏi lậu hoặc dục, tâm được giải thoát khỏi lậu hoặc hữu, tâm được giải thoát khỏi lậu hoặc vô minh.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, there arises the knowledge: ‘It is liberated.’
Trong sự giải thoát, tri kiến về sự giải thoát khởi lên.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Vị ấy biết: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa’.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì lý do gì?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissā’’ti.
For it is so, Bhaddāli, for one who fully carries out the training in the Teacher's Dispensation.”
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ sự học tập trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.”
140. Evaṃ vutte, āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha* kāraṇaṃ karonti?
When this was said, Venerable Bhaddāli said to the Blessed One: “What now, Venerable Sir, is the reason, what is the cause, that in this case some bhikkhus are coerced, coerced again, to perform an act?
Khi được nói như vậy, Tôn giả Bhaddāli bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào mà ở đây một số Tỳ-khưu bị kỷ luật một cách mạnh mẽ, bị kỷ luật một cách mạnh mẽ?
Ko pana, bhante, hetu, ko paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ no tathā pasayha pasayha kāraṇaṃ karontī’’ti?
And what, Venerable Sir, is the reason, what is the cause, that in this case some bhikkhus are not coerced, not coerced again, to perform an act?”
Và bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào mà ở đây một số Tỳ-khưu không bị kỷ luật một cách mạnh mẽ, không bị kỷ luật một cách mạnh mẽ?”
‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti āpattibahulo.
“Here, Bhaddāli, a certain bhikkhu frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
“Này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu abhiṇhāpattiko āpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ* adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasammati.
In such a case, Bhaddāli, the bhikkhus investigate that bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu xem xét kỹ vụ việc của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng.
141. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti āpattibahulo.
Here, on the other hand, Bhaddāli, a certain bhikkhu frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
“Nhưng này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ na apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu abhiṇhāpattiko āpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ na apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute quickly subsides.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasammati.
In such a case, Bhaddāli, the bhikkhus investigate that bhikkhu in such a way that this dispute quickly subsides.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu xem xét kỹ vụ việc của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này được dàn xếp nhanh chóng.
142. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo.
Here, Bhaddāli, a certain bhikkhu commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
“Này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasammati.
In such a case, Bhaddāli, the bhikkhus investigate that bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu xem xét kỹ vụ việc của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng.
143. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo.
Here, on the other hand, Bhaddāli, a certain bhikkhu commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
“Nhưng này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute quickly subsides.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasammati.
Such a bhikkhu, Bhaddāli, the bhikkhus investigate in such a way that this dispute is quickly settled.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu dò xét vị Tỳ-khưu ấy như vậy, như vậy, để vụ việc ấy được nhanh chóng lắng xuống.
144. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
144. “Here, Bhaddāli, a certain bhikkhu continues by faith alone, by affection alone.
144. ‘‘Này Bhaddāli, ở đây có một Tỳ-khưu chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, continues by faith alone, by affection alone.
Này Bhaddāli, trong trường hợp ấy, các Tỳ-khưu nghĩ rằng: ‘Này chư Hiền, vị Tỳ-khưu này chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karissāma – mā yampissa taṃ saddhāmattakaṃ pemamattakaṃ tamhāpi parihāyī’ti.
If we were to press him with an offense again and again, his mere faith, his mere affection might also diminish from him.’
Nếu chúng ta cưỡng bách, cưỡng bách vị Tỳ-khưu này làm việc, thì e rằng ngay cả chút ít lòng tin, chút ít lòng yêu mến ấy của vị ấy cũng sẽ bị tổn thất.’
Seyyathāpi, bhaddāli, purisassa ekaṃ cakkhuṃ, tassa mittāmaccā ñātisālohitā taṃ ekaṃ cakkhuṃ rakkheyyuṃ – ‘mā yampissa taṃ ekaṃ cakkhuṃ tamhāpi parihāyī’ti; evameva kho, bhaddāli, idhekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
Just as, Bhaddāli, a man has one eye, and his friends, associates, relatives, and kinsmen would protect that one eye—‘Lest his one eye should also perish from him’; in the same way, Bhaddāli, a certain bhikkhu here continues by faith alone, by affection alone.
Này Bhaddāli, ví như một người đàn ông chỉ có một mắt, bạn bè, quyến thuộc, bà con thân thích của người ấy sẽ bảo vệ con mắt duy nhất ấy: ‘E rằng ngay cả con mắt duy nhất ấy của người ấy cũng sẽ bị tổn thất.’ Cũng vậy, này Bhaddāli, ở đây có một Tỳ-khưu chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, continues by faith alone, by affection alone.
Này Bhaddāli, trong trường hợp ấy, các Tỳ-khưu nghĩ rằng: ‘Này chư Hiền, vị Tỳ-khưu này chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karissāma – mā yampissa taṃ saddhāmattakaṃ pemamattakaṃ tamhāpi parihāyī’ti.
If we were to press him with an offense again and again, his mere faith, his mere affection might also diminish from him.’
Nếu chúng ta cưỡng bách, cưỡng bách vị Tỳ-khưu này làm việc, thì e rằng ngay cả chút ít lòng tin, chút ít lòng yêu mến ấy của vị ấy cũng sẽ bị tổn thất.’
Ayaṃ kho, bhaddāli, hetu ayaṃ paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karonti.
This, Bhaddāli, is the reason, this is the cause, why a certain bhikkhu is pressed with an offense again and again.
Này Bhaddāli, đây là lý do, đây là nguyên nhân khiến một số Tỳ-khưu bị cưỡng bách, cưỡng bách làm việc.
Ayaṃ pana, bhaddāli, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ no tathā pasayha pasayha kāraṇaṃ karontī’’ti.
But this, Bhaddāli, is the reason, this is the cause, why a certain bhikkhu is not pressed with an offense again and again.”
Còn đây, này Bhaddāli, là lý do, là nguyên nhân khiến một số Tỳ-khưu không bị cưỡng bách, cưỡng bách làm việc.’’
145. ‘‘‘Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo yena pubbe appatarāni ceva sikkhāpadāni ahesuṃ bahutarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahiṃsu?
145. “‘What, venerable sir, is the reason, what is the cause why formerly there were fewer training rules and more bhikkhus became established in profound knowledge?
145. ‘‘‘Bạch Thế Tôn, lý do nào, nguyên nhân nào mà trước đây các giới luật thì ít hơn, nhưng các Tỳ-khưu lại an trú trong Tuệ Giác nhiều hơn?
Ko pana, bhante, hetu, ko paccayo yena etarahi bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantī’ti?
But what, venerable sir, is the reason, what is the cause why nowadays there are more training rules and fewer bhikkhus become established in profound knowledge?’
Còn bây giờ, bạch Thế Tôn, lý do nào, nguyên nhân nào mà các giới luật thì nhiều hơn, nhưng các Tỳ-khưu lại an trú trong Tuệ Giác ít hơn?’
‘‘Evametaṃ, bhaddāli, hoti sattesu hāyamānesu, saddhamme antaradhāyamāne, bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantīti.
“It is thus, Bhaddāli, when beings are deteriorating and the Dhamma is disappearing, there are more training rules and fewer bhikkhus become established in profound knowledge.
‘‘Này Bhaddāli, điều này xảy ra khi chúng sanh suy đồi, khi Chánh Pháp biến mất, các giới luật thì nhiều hơn, nhưng các Tỳ-khưu lại an trú trong Tuệ Giác ít hơn.
Na tāva, bhaddāli, satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti yāva na idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti.
The Teacher, Bhaddāli, does not yet lay down a training rule for the disciples until certain defiling things (āsavaṭṭhānīyā dhammā) appear in the Sangha.
Này Bhaddāli, Đạo Sư chưa chế định giới luật cho các đệ tử cho đến khi một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn.
Yato ca kho, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
But when, Bhaddāli, certain defiling things appear in the Sangha, then the Teacher lays down a training rule for the disciples, for the prevention of those very defiling things.
Nhưng khi, này Bhaddāli, một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn, thì Đạo Sư chế định giới luật cho các đệ tử để ngăn chặn chính những pháp gây ô nhiễm ấy.
Na tāva, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho mahattaṃ patto hoti.
Certain defiling things, Bhaddāli, do not yet appear in the Sangha until the Sangha has attained greatness.
Này Bhaddāli, một số pháp gây ô nhiễm chưa xuất hiện trong Tăng đoàn cho đến khi Tăng đoàn đạt đến sự lớn mạnh.
Yato ca kho, bhaddāli, saṅgho mahattaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti.
But when, Bhaddāli, the Sangha has attained greatness, then certain defiling things appear in the Sangha.
Nhưng khi, này Bhaddāli, Tăng đoàn đạt đến sự lớn mạnh, thì một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn.
Atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
Then the Teacher lays down a training rule for the disciples, for the prevention of those very defiling things.
Khi ấy, Đạo Sư chế định giới luật cho các đệ tử để ngăn chặn chính những pháp gây ô nhiễm ấy.
Na tāva, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho lābhaggaṃ patto hoti, yasaggaṃ patto hoti, bāhusaccaṃ patto hoti, rattaññutaṃ patto hoti.
Certain defiling things, Bhaddāli, do not yet appear in the Sangha until the Sangha has attained eminence in gains, attained eminence in renown, attained eminence in learning, attained eminence in long experience.
Này Bhaddāli, một số pháp gây ô nhiễm chưa xuất hiện trong Tăng đoàn cho đến khi Tăng đoàn đạt đến sự thù thắng về lợi lộc, đạt đến sự thù thắng về danh tiếng, đạt đến sự thù thắng về đa văn, đạt đến sự thù thắng về thâm niên.
Yato ca kho, bhaddāli, saṅgho rattaññutaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
But when, Bhaddāli, the Sangha has attained eminence in long experience, then certain defiling things appear in the Sangha, then the Teacher lays down a training rule for the disciples, for the prevention of those very defiling things.
Nhưng khi, này Bhaddāli, Tăng đoàn đạt đến sự thù thắng về thâm niên, thì một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn, khi ấy Đạo Sư chế định giới luật cho các đệ tử để ngăn chặn chính những pháp gây ô nhiễm ấy.
‘‘Na kho, bhaddāli, eseva hetu, esa paccayo.
“That is not, Bhaddāli, the only reason, the only cause.
‘‘Này Bhaddāli, đó không phải là lý do duy nhất, không phải là nguyên nhân duy nhất.
Api ca me tvaṃ, bhaddāli, dīgharattaṃ cetasā cetoparicca vidito – ‘na cāyaṃ moghapuriso mayā dhamme desiyamāne aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetaso* samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇātī’ti.
Moreover, Bhaddāli, for a long time I have known you by mind-penetration: ‘This foolish person, when the Dhamma is being taught by me, does not listen to the Dhamma with attention, with a mind concentrated, with all his heart directed, with attentive ear.’
Nhưng này Bhaddāli, Ta đã biết rõ tâm ý của ông từ lâu: ‘Kẻ vô ích này không chú tâm, không để ý, không tập trung toàn bộ tâm trí, không lắng tai nghe pháp khi Ta thuyết giảng.’
Api ca te ahaṃ, bhaddāli, ājānīyasusūpamaṃ dhammapariyāyaṃ desessāmi.
Moreover, Bhaddāli, I shall teach you the discourse on the simile of the thoroughbred colt.
Tuy nhiên, này Bhaddāli, Ta sẽ thuyết giảng cho ông pháp thoại ví như con ngựa thuần chủng.
Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
Listen to it, pay careful attention; I will speak.”
Hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ; Ta sẽ nói.’’
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā bhaddāli bhagavato paccassosi.
“Yes, venerable sir,” replied Venerable Bhaddāli to the Blessed One.
‘‘Vâng, bạch Thế Tôn,’’ Tôn giả Bhaddāli đã đáp lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn đã nói điều này:
147. ‘‘Seyyathāpi, bhaddāli, dakkho assadamako bhadraṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti.
147. “Just as, Bhaddāli, a skilled horse trainer, having obtained a noble thoroughbred horse, first trains it in the mouth-bit.
147. ‘‘Này Bhaddāli, ví như một người huấn luyện ngựa khéo léo, khi có được một con ngựa thuần chủng tốt, trước hết huấn luyện nó về việc ngậm dây cương.
Tassa mukhādhāne kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa.
As it is being trained in the mouth-bit, there are indeed various squirming, twisting, and struggling movements, as it is being trained in something it has not been trained in before.
Khi được huấn luyện về việc ngậm dây cương, nó có thể có những cử động lộn xộn, những sự vặn vẹo, những sự vùng vẫy, như một con ngựa chưa từng được huấn luyện mà đang được huấn luyện.
So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati.
Through frequent training and gradual training, it becomes settled in that skill.
Nó dần dần được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước.
Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari kāraṇaṃ kāreti yugādhāne.
When, Bhaddāli, the noble thoroughbred horse, through frequent training and gradual training, has become settled in that skill, the horse trainer then trains it further in the harness.
Khi, này Bhaddāli, con ngựa thuần chủng tốt đã được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước, thì người huấn luyện ngựa tiếp tục huấn luyện nó về việc mang ách.
Tassa yugādhāne kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa.
As it is being trained in the harness, there are indeed various squirming, twisting, and struggling movements, as it is being trained in something it has not been trained in before.
Khi được huấn luyện về việc mang ách, nó có thể có những cử động lộn xộn, những sự vặn vẹo, những sự vùng vẫy, như một con ngựa chưa từng được huấn luyện mà đang được huấn luyện.
So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati.
Through frequent training and gradual training, it becomes settled in that skill.
Nó dần dần được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước.
Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari kāraṇaṃ kāreti anukkame maṇḍale khurakāse* dhāve davatte* rājaguṇe rājavaṃse uttame jave uttame haye uttame sākhalye.
When, Bhaddāli, the noble thoroughbred horse, through frequent training and gradual training, has become settled in that skill, the horse trainer then trains it further in the gradual circle, in the gallop, in the run, in the royal qualities, in the royal lineage, in supreme speed, in supreme horsemanship, in supreme gentleness.
Khi, này Bhaddāli, con ngựa thuần chủng tốt đã được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước, thì người huấn luyện ngựa tiếp tục huấn luyện nó về việc đi theo thứ tự, về việc đi vòng tròn, về việc chạy trên đường mòn, về việc chạy nước kiệu, về phẩm chất của vua, về dòng dõi hoàng gia, về tốc độ tối thượng, về sự nhanh nhẹn tối thượng, về sự thuần thục tối thượng.
Tassa uttame jave uttame haye uttame sākhalye kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa.
As it is being trained in supreme speed, in supreme horsemanship, in supreme gentleness, there are indeed various squirming, twisting, and struggling movements, as it is being trained in something it has not been trained in before.
Khi được huấn luyện về tốc độ tối thượng, về sự nhanh nhẹn tối thượng, về sự thuần thục tối thượng, nó có thể có những cử động lộn xộn, những sự vặn vẹo, những sự vùng vẫy, như một con ngựa chưa từng được huấn luyện mà đang được huấn luyện.
So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati.
Through frequent training and gradual training, it becomes settled in that skill.
Nó dần dần được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước.
Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari vaṇṇiyañca pāṇiyañca* anuppavecchati.
When, Bhaddāli, the noble thoroughbred horse, through frequent training and gradual training, has become settled in that skill, the horse trainer then provides it with grooming and water.
Khi, này Bhaddāli, con ngựa thuần chủng tốt đã được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước, thì người huấn luyện ngựa tiếp tục cho nó ăn thức ăn và nước uống.
Imehi kho, bhaddāli, dasahaṅgehi samannāgato bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅganteva saṅkhyaṃ gacchati.
Endowed with these ten qualities, Bhaddāli, a noble thoroughbred horse is worthy of a king, fit for a king, reckoned as a limb of the king.
Này Bhaddāli, một con ngựa thuần chủng tốt được đầy đủ mười chi phần này thì xứng đáng với vua, là tài sản của vua, được xem là một bộ phận của nhà vua.
‘‘Evameva kho, bhaddāli, dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
“In the same way, Bhaddāli, a bhikkhu endowed with ten qualities is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.
‘‘Cũng vậy, này Bhaddāli, một Tỳ-khưu được đầy đủ mười pháp thì xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được tiếp đón, xứng đáng được dâng lễ, xứng đáng được chắp tay, là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Katamehi dasahi?
With which ten?
Mười pháp ấy là gì?
Idha, bhaddāli, bhikkhu asekhāya sammādiṭṭhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaṅkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammākammantena samannāgato hoti, asekhena sammāājīvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammāñāṇena samannāgato hoti, asekhāya sammāvimuttiyā samannāgato hoti – imehi kho, bhaddāli, dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Here, Bhaddāli, a bhikkhu is endowed with consummate right view, endowed with consummate right intention, endowed with consummate right speech, endowed with consummate right action, endowed with consummate right livelihood, endowed with consummate right effort, endowed with consummate right mindfulness, endowed with consummate right concentration, endowed with consummate right knowledge, endowed with consummate right liberation. A bhikkhu, Bhaddāli, endowed with these ten qualities, is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.”
Này Bhaddāli, ở đây, một tỳ khưu thành tựu chánh kiến vô học, thành tựu chánh tư duy vô học, thành tựu chánh ngữ vô học, thành tựu chánh nghiệp vô học, thành tựu chánh mạng vô học, thành tựu chánh tinh tấn vô học, thành tựu chánh niệm vô học, thành tựu chánh định vô học, thành tựu chánh trí vô học, thành tựu chánh giải thoát vô học. Này Bhaddāli, một tỳ khưu thành tựu mười pháp này là bậc đáng được cúng dường, đáng được đón tiếp, đáng được bố thí, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng của đời.”