299. Pāḷiyaṃ ‘‘diṭṭhadhammo’’tiādīsu dassanaṃ nāma ñāṇato aññampi cakkhādidassanaṃ atthīti tannivattanatthaṃ ‘‘pattadhammo’’ti vuttaṃ.
299. In the Pāḷi, in phrases like "diṭṭhadhammo", seeing (dassana) can also refer to seeing with the eye and so on, which is different from seeing with knowledge. To negate that, "pattadhammo" was used.
299. Trong bản Pāḷi, trong các từ như “diṭṭhadhammo” (đã thấy Pháp), vì sự thấy (dassanaṃ) cũng có thể là sự thấy bằng mắt v.v. khác với trí tuệ, nên từ “pattadhammo” (đã đạt Pháp) được nói ra để loại bỏ ý nghĩa đó.
Patti ca ñāṇapattito aññāpi kāyagamanādipatti vijjatīti tato visesadassanatthaṃ ‘‘viditadhammo’’ti vuttaṃ.
And attainment (patti) can also refer to physical movement and so on, which is different from attainment through knowledge. To show a distinction from that, "viditadhammo" was used.
Và vì sự đạt được (patti) cũng có thể là sự đạt được bằng cách đi lại bằng thân v.v. khác với sự đạt được bằng trí tuệ, nên từ “viditadhammo” (đã biết Pháp) được nói ra để chỉ ra sự đặc biệt từ đó.
Sā panesā viditadhammatā ekadesatopi hotīti nippadesato viditadhammataṃ dassetuṃ ‘‘pariyogāḷhadhammo’’ti vuttaṃ, tenassa saccābhisambodhameva dīpeti.
This state of having known the Dhamma can be partial; to show the complete knowledge of the Dhamma without any residue, "pariyogāḷhadhammo" was used, thereby indicating his penetration of the Truths.
Và vì sự biết Pháp này (viditadhammatā) có thể chỉ là một phần, nên từ “pariyogāḷhadhammo” (đã thâm nhập Pháp) được nói ra để chỉ ra sự biết Pháp một cách toàn diện, không còn sót lại gì; do đó, nó chỉ ra sự giác ngộ các Chân lý (saccābhisambodha) của vị ấy.
Maggañāṇañhi ekābhisamayavasena pariññādicatukiccaṃ sādhentaṃ nippadesena catusaccadhammaṃ samantato ogāḷhaṃ nāma hoti.
Indeed, Path-knowledge, by accomplishing the four functions of comprehension (pariññā) and so on, simultaneously in a single moment, thoroughly penetrates the Dhamma of the Four Noble Truths without any remainder.
Trí tuệ Đạo (maggañāṇaṃ), khi hoàn thành bốn chức năng như sự hiểu biết toàn diện (pariññā) v.v. bằng cách giác ngộ đồng thời (ekābhisamayavasena), được gọi là đã thâm nhập toàn diện vào pháp Tứ Diệu Đế (catusaccadhamma) không còn sót lại gì.
Tenāha ‘‘diṭṭho ariyasaccadhammo etenāti diṭṭhadhammo’’ti.
Therefore, he said, "Diṭṭhadhammo means the Noble Truths have been seen by him."
Do đó,* nói: “diṭṭho ariyasaccadhammo etenāti diṭṭhadhammo” (Pháp Chân lý Thánh đã được thấy bởi vị ấy, do đó vị ấy là diṭṭhadhamma).
‘‘Kathaṃ pana ekameva ñāṇaṃ ekasmiṃ khaṇe cattāri kiccāni sādhentaṃ pavattati.
"How can a single knowledge function in one moment, accomplishing four tasks?
“Làm thế nào mà một trí tuệ duy nhất có thể thực hiện bốn chức năng trong cùng một khoảnh khắc?
Na hi tādisaṃ loke diṭṭhaṃ, na āgamo vā tādiso atthī’’ti na vattabbaṃ.
For such a thing is not seen in the world, nor is there any traditional scripture that speaks of such a thing,"—this should not be said.
Quả thật, điều như vậy chưa từng được thấy trên thế gian, cũng không có truyền thống nào nói về điều như vậy.” – Không nên nói như vậy.
Yathā hi padīpo ekasmiṃyeva khaṇe vaṭṭiṃ dahati, snehaṃ pariyādiyati, andhakāraṃ vidhamati, ālokañcāpi dasseti, evametaṃ ñāṇanti daṭṭhabbaṃ.
Just as a lamp, in a single moment, burns the wick, consumes the oil, dispels darkness, and also reveals light, so too should this knowledge be understood.
Cũng như một ngọn đèn trong cùng một khoảnh khắc đốt cháy bấc, tiêu thụ dầu, xua tan bóng tối, và cũng chiếu sáng, trí tuệ này cũng vậy.
‘‘Maggasamaṅgissa ñāṇaṃ dukkhepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhasamudayepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhanirodhepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ ñāṇa’’nti (vibha. 794) suttapadampettha udāharitabbanti.
The Sutta passage "The knowledge of one endowed with the Path is indeed knowledge of suffering, it is knowledge of the origin of suffering, it is knowledge of the cessation of suffering, it is knowledge of the path leading to the cessation of suffering" should also be cited here.
Cũng nên trích dẫn đoạn kinh ở đây: “Trí tuệ của người thành tựu Đạo, trí tuệ đó là trí tuệ về Khổ (dukkhe), trí tuệ đó là trí tuệ về Khổ tập (dukkhasamudaye), trí tuệ đó là trí tuệ về Khổ diệt (dukkhanirodhe), trí tuệ đó là trí tuệ về con đường đưa đến Khổ diệt (dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya).”
Tiṇṇā vicikicchāti sappaṭibhayakantārasadisā soḷasavatthukā, aṭṭhavatthukā ca vicikicchā anena vitiṇṇā.
"Tiṇṇā vicikicchā" means that by him, the sixteen-object and eight-object doubt (vicikicchā), which is like a fearful wilderness, has been crossed.
Tiṇṇā vicikicchā (đã vượt qua sự hoài nghi) có nghĩa là sự hoài nghi (vicikicchā) với mười sáu đối tượng và tám đối tượng, giống như một khu rừng hoang đầy nguy hiểm, đã được vượt qua bởi vị ấy.
Vigatā kathaṃkathāti pavattiādīsu ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho’’ti evaṃ pavattikā kathaṃkathā assa vigatā samucchinnā.
"Vigatā kathaṃkathā" means that by him, the wavering doubt (kathaṃkathā), which manifests as "Is it so, or is it not so?" regarding arising and so forth, has ceased, has been uprooted.
Vigatā kathaṃkathā (đã dứt bỏ sự lưỡng lự) có nghĩa là sự lưỡng lự (kathaṃkathā) xuất hiện trong các vấn đề như sự tồn tại v.v. với suy nghĩ “có phải vậy không, không phải vậy sao,” đã được vị ấy dứt bỏ, đã được đoạn trừ.
Visāradabhāvaṃ pattoti sārajjakarānaṃ pāpadhammānaṃ pahīnattā, tappaṭipakkhesu ca sīlādiguṇesu suppatiṭṭhitattā visāradabhāvaṃ veyyattiyaṃ patto adhigato.
"Visāradabhāvaṃ patto" means he has attained fearlessness (visāradabhāvaṃ), expertness (veyyattiyaṃ), due to the abandonment of evil qualities that cause timidity, and his firm establishment in virtues such as morality, which are opposed to them.
Visāradabhāvaṃ patto (đã đạt đến sự tự tin) có nghĩa là đã đạt được, đã chứng đắc sự tự tin (visāradabhāvaṃ), sự minh bạch (veyyattiyaṃ), vì các ác pháp (pāpadhamma) gây ra sự e dè đã được đoạn trừ, và vì đã được thiết lập vững chắc trong các đức tính như giới luật (sīla) v.v. đối lập với chúng.
Sāyaṃ vesārajjappatti suppatiṭṭhitatā katthāti codanāya ‘‘satthusāsane’’ti vuttanti dassento ‘‘kattha?
To show that the question of where this attainment of fearlessness and firm establishment is, is answered by "in the Teacher's Dispensation,"
Để chỉ ra rằng sự đạt được sự tự tin và sự thiết lập vững chắc này là ở đâu,* nói “kattha?” (ở đâu?)
Satthusāsane’’ti āha.
he said, "Where? In the Teacher's Dispensation."
“Satthusāsane” (trong giáo pháp của Đức Đạo Sư).
Attanāva paccakkhato diṭṭhattā, adhigatattā ca na assa paccayo paccetabbo paro atthīti attho.
The meaning is that since it has been seen and attained by him firsthand, there is no other person to be believed by him.
Ý nghĩa là không có ai khác mà vị ấy phải tin tưởng (paccayo paccetabbo), vì vị ấy đã tự mình thấy trực tiếp (paccakkhato diṭṭhattā) và đã chứng đắc (adhigatattā).
Tatthādhippāyamāha ‘‘na parassā’’tiādinā.
He states the intention there with "not from another," and so on.
* giải thích ý nghĩa đó bằng cách nói “na parassā” (không phải của người khác) v.v.
Na vattatīti na pavattati, na paṭipajjati vā, na paraṃ pacceti pattiyāyatīti aparappaccayotipi yujjati.
"Na vattati" means it does not occur, or it does not practice, or it does not believe in another or rely on another for attainment, hence "aparappaccayo" is also appropriate.
Na vattatī (không tùy thuộc) có nghĩa là không diễn ra, hoặc không thực hành, hoặc không tin tưởng người khác; do đó, aparappaccayo (không tùy thuộc người khác) cũng hợp lý.
Yaṃ panettha vattabbampi avuttaṃ, tadetaṃ pubbe vuttattā, parato vuccamānattā ca avuttanti veditabbaṃ.
Whatever was to be said but was not said here, that should be understood as not said because it was stated earlier or will be stated later.
Những gì chưa được nói ở đây, cần được hiểu là chưa được nói vì đã được nói trước đó hoặc sẽ được nói sau này.
Iti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya paramasukhumagambhīraduranubodhatthaparidīpanāya suvimalavipulapaññāveyyattiyajananāya ajjavamaddavasoraccasaddhāsatidhitibuddhikhantivīriyādidhammasamaṅginā sāṭṭhakathe piṭakattaye asaṅgāsaṃhīravisāradañāṇacārinā anekappabhedasakasamayasamayantaragahanajjhogāhinā mahāgaṇinā mahāveyyākaraṇena ñāṇābhivaṃsadhammasenāpatināmattherena mahādhammarājādhirājagarunā katāya sādhuvilāsiniyā nāma līnatthapakāsaniyā ambaṭṭhasuttavaṇṇanāya līnatthapakāsanā.
Thus concludes the explanation of the hidden meanings in the commentary on the Ambaṭṭha Sutta, a part of the Līnatthapakāsanā, named Sādhuvilāsinī, which was composed by the venerable mahāthera named Ñāṇābhivaṃsa Dhammasenāpati, a great scholar and master of numerous monastic communities, who delves deeply into the intricacies of various schools of thought, both his own and others, who roams with unshaken, fearless, and clear knowledge in the three Piṭakas together with their commentaries, and who is endowed with virtues such as rectitude, gentleness, pleasantness, faith, mindfulness, perseverance, wisdom, and patience, and who expounds the supremely subtle, profound, and difficult-to-comprehend meanings, thereby generating pure and vast wisdom and sagacity, in the Sumaṅgalavilāsinī, the commentary on the Dīgha Nikāya.
Đây là lời giải thích ý nghĩa sâu xa của bản chú giải kinh Ambaṭṭha, thuộc bộ chú giải Trường Bộ Kinh (Dīghanikāyaṭṭhakathā) tên là Sumaṅgalavilāsinī, do Đại Trưởng lão Ñāṇābhivaṃsa Dhammasenāpati, một bậc đại học giả uyên bác, một vị đại Tăng trưởng, một vị thầy của các đại vương chánh pháp, người có trí tuệ tự tin, không vướng mắc, không chùn bước, thâm nhập vào vô số giáo lý của các trường phái khác nhau và của chính mình, người thành tựu các pháp như sự ngay thẳng, sự nhu hòa, sự khiêm tốn, đức tin, niệm, trí tuệ, nhẫn nại, tinh tấn, v.v., đã biên soạn để soi sáng các ý nghĩa vô cùng vi tế, sâu sắc, khó hiểu, và để phát sinh sự minh mẫn của trí tuệ thanh tịnh và rộng lớn.