231. Pāvāyāti pāvā nagarato.
231. Pāvāyā means from the city of Pāvā.
231. Pāvāyā (từ Pāvā) là từ thị trấn Pāvā.
Āvajjanapaṭibaddhattā jānanassa anāvajjitattā satthu parinibbānaṃ ajānanto ‘‘dasabalaṃ passissāmī’’ti thero cintesi, satthu sarīre vā satthusaññaṃ uppādento tathā cintesi.
Being bound to attention, due to not attending, the Elder did not know of the Master's Parinibbāna, and thought, ‘‘I will see the Ten-Powered One (Buddha)’’. Or, generating the perception of the Master in the Master's body, he thought that way.
Do sự nhận thức bị ràng buộc bởi sự chú ý, và do không chú ý, Trưởng lão đã không biết về sự viên tịch của Đức Thế Tôn, và nghĩ rằng “con sẽ thấy Đức Thập Lực”. Hoặc Trưởng lão đã nghĩ như vậy, tạo ra ý niệm về Đức Thế Tôn trong nhục thân của Ngài.
Tenevāha ‘‘atha bhagavantaṃ ukkhipitvā’’ti.
It is for this reason that it says, ‘‘Then, having picked up the Blessed One’’.
Vì vậy nói rằng “sau khi nâng Đức Thế Tôn lên”.
‘‘Dhuvaṃ parinibbuto bhavissatī’’ti cintesi pārisesañāyena.
‘‘He must certainly have attained Parinibbāna,’’ he thought, by the method of inference.
“Dhuvaṃ parinibbuto bhavissatī”ti cintesi (chắc chắn Ngài đã viên tịch) là suy nghĩ theo phép suy luận còn lại.
Jānantopi thero ājīvakaṃ pucchiyeva, pucchane pana kāraṇaṃ sayameva pakāsetuṃ ‘‘kiṃ panā’’tiādi āraddhaṃ.
Even though the Elder knew, he still asked the Ājīvaka. The reason for asking, however, is to reveal it himself, thus the passage ‘‘kiṃ panā’’ and so on, has been started.
Mặc dù đã biết, Trưởng lão vẫn hỏi Ajīvaka. Lý do của việc hỏi được chính* bắt đầu bằng “kiṃ panā” (nhưng tại sao) và tiếp tục để làm rõ.
Mañjuketi mañjubhāṇine madhurassare.
Mañjuke means having a pleasant voice, a sweet voice.
Mañjuke (dễ chịu) là những người nói năng ngọt ngào, có giọng nói du dương.
Paṭibhāneyyaketi paṭibhānavante.
Paṭibhāneyyake means possessing ready wit.
Paṭibhāneyyake (có trí tuệ ứng đối) là những người có trí tuệ ứng đối.
Bhuñjitvā pātabbayāgūti paṭhamaṃ bhuñjitvā pivitabbayāgu.
Bhuñjitvā pātabbayāgū means gruel to be drunk after first eating (it).
Bhuñjitvā pātabbayāgū (cháo nên uống sau khi ăn) là cháo nên uống sau khi ăn trước.
Ārādhitasāsaneti samāhitasāsane.
Ārādhitasāsane means in the well-established Dispensation.
Ārādhitasāsane (trong Giáo pháp đã được thiết lập) là trong Giáo pháp đã được thiết lập vững chắc.
Alanti samattho.
Alaṃ means capable.
Alaṃ (có khả năng) là có khả năng.
Pāpoti pāpapuggalo.
Pāpo means an evil person.
Pāpo (kẻ xấu) là một người xấu.
Osakkāpetunti hāpetuṃ antaradhāpetuṃ.
Osakkāpetuṃ means to cause it to decline, to cause it to disappear.
Osakkāpetuṃ (làm cho suy tàn) là làm cho suy tàn, làm cho biến mất.
Pañhavārāti pañhā viya vissajjanāni ‘‘yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hotī’’tiādinā, (dha. sa. 1.1) ‘‘yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāvetī’’tiādinā (dha. sa. 1.251) ca pavattāni ekaṃ dve bhūmantarāni. Mūle naṭṭhe pisācasadisā bhavissāmāti yathā rukkhe adhivattho pisāco tassa sākhāparivāre naṭṭhe khandhaṃ nissāya vasati, khandhe naṭṭhe mūlaṃ nissāya vasati, mūle pana naṭṭhe anissayova hoti, tathā bhavissāmāti attho.
Pañhavārā means question-like answers, such as those that appear with ‘‘at what time a wholesome consciousness arises in the sense-sphere’’ and ‘‘at what time one develops the path to rebirth in the fine-material sphere’’, are one or two categories of states. If the root is destroyed, we shall be like pisācas. This means that just as a pisāca residing in a tree lives by clinging to the trunk when its branches and foliage are destroyed, and lives by clinging to the root when the trunk is destroyed, but when the root is destroyed, it becomes without support; we shall be like that.
Pañhavārā (các câu hỏi) là các câu trả lời giống như các câu hỏi, như “vào lúc nào tâm thiện dục giới sinh khởi” (Dhs. 1.1), “vào lúc nào tu tập con đường dẫn đến sự tái sinh trong cõi sắc” (Dhs. 1.251) – đó là một hoặc hai bhūmantara (cảnh giới khác biệt). Mūle naṭṭhe pisācasadisā bhavissāmā (khi gốc bị phá hủy, chúng ta sẽ giống như pisāca) có nghĩa là giống như một pisāca trú ngụ trong cây, khi các cành và tán lá của nó bị phá hủy, nó nương vào thân cây; khi thân cây bị phá hủy, nó nương vào gốc cây; nhưng khi gốc cây bị phá hủy, nó trở nên không có nơi nương tựa. Chúng ta sẽ trở thành như vậy.
Atha vā mūle naṭṭheti pisācena kira rukkhagacchādīnaṃ kañcideva mūlaṃ chinditvā attano puttassa dinnaṃ, yāva taṃ tassa hatthato na vigacchati, tāva so taṃ padesaṃ adissamānarūpo vicarati.
Alternatively, regarding mūle naṭṭhe, it is said that a pisāca cut off some root of a tree or bush and gave it to its son. As long as that root does not leave his hand, he moves about in that area unseen.
Hoặc, mūle naṭṭhe (khi gốc bị phá hủy) – người ta nói rằng một pisāca đã cắt một gốc cây hoặc bụi cây nào đó và đưa cho con trai mình. Chừng nào gốc cây đó chưa rời khỏi tay nó, chừng đó nó vẫn đi lại trong khu vực đó với hình dạng vô hình.
Yadā pana tasmiṃ kenaci acchinnabhāvena vā sativippavāsavasena vā naṭṭhe manussānampi dissamānarūpo vicarati, taṃ sandhāyāha ‘‘mūle naṭṭhe pisācasadisā bhavissāmā’’ti.
But when it is lost, either by someone taking it away or by him losing mindfulness, he moves about visible even to humans. Referring to that, it is said, ‘‘mūle naṭṭhe pisācasadisā bhavissāmā’’ (if the root is destroyed, we shall be like pisācas).
Nhưng khi gốc cây đó bị mất do ai đó cướp đi hoặc do mất cảnh giác, thì nó lại đi lại với hình dạng hữu hình đối với con người. Điều này được ám chỉ khi nói “mūle naṭṭhe pisācasadisā bhavissāmā” (khi gốc bị phá hủy, chúng ta sẽ giống như pisāca).
Maṃ kāyasakkhiṃ katvāti taṃ paṭipadaṃ kāyena sacchikatavantaṃ tasmā tassā desanāya sakkhibhūtaṃ maṃ katvā.
Maṃ kāyasakkhiṃ katvā means having made me, who has realized that practice with the body, a witness to that teaching.
Maṃ kāyasakkhiṃ katvā (lấy tôi làm nhân chứng thân chứng) có nghĩa là lấy tôi, người đã thân chứng con đường đó, làm nhân chứng cho bài giảng đó.
Paṭicchāpesi taṃ paṭicchāpanaṃ kassapasuttena dīpetabbaṃ.
Paṭicchāpesi means caused to accept or conferred. That conferring should be explained by the Kassapa Sutta.
Paṭicchāpesi (Ngài đã chấp nhận) – sự chấp nhận đó nên được giải thích bằng Kassapasutta.
233. Candanaghaṭikābāhullato candanacitakā.
233. Due to the abundance of sandalwood logs, it is called a candanacitaka (sandalwood pyre).
233. Do có nhiều khúc gỗ đàn hương, nên gọi là candanacitakā (giàn hỏa táng bằng gỗ đàn hương).
234. Dasikatantaṃ vāti paliveṭhitaahatakāsikavatthānaṃ dasaṭhānena tantumattampi vā.
234. Dasikatantaṃ vā means even a mere thread at the fringe of the new Kāsika cloths that were wrapped around.
234. Dasikatantaṃ vā (hoặc một sợi chỉ) có nghĩa là ngay cả một sợi chỉ ở mép của những tấm vải Kāsi mới quấn.
Dārukkhandhaṃ vāti candanādicitakadārukkhandhaṃ vā.
Dārukkhandhaṃ vā means even a log from the pyre of sandalwood and so forth.
Dārukkhandhaṃ vā (hoặc một khúc gỗ) có nghĩa là một khúc gỗ từ giàn hỏa táng bằng gỗ đàn hương, v.v.
235. Samudāyesu pavattavohārānaṃ avayavesu dissanato sarīrassa avayavabhūtāni aṭṭhīni ‘‘sarīrānī’’ti vuttāni.
235. The bones, which are parts of the body, are called ‘‘sarīrāni’’ because terms used for collections of things are also seen applied to their individual parts.
235. Các xương, là các bộ phận cấu thành của thân thể, được gọi là “sarīrāni” (thân thể) vì các cách gọi được sử dụng cho tổng thể được thấy ở các bộ phận cấu thành.
Na vippakiriṃsūti sarūpeneva ṭhitāti attho.
Na vippakiriṃsū means they remained in their original form.
Na vippakiriṃsū (không bị phân tán) có nghĩa là chúng vẫn giữ nguyên hình dạng ban đầu.
‘‘Sesā vippakiriṃsū’’ti vatvā yathā pana tā vippakiṇṇā ahesuṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ.
Having said ‘‘the rest were scattered’’, the passage ‘‘tatthā’’ and so on, is stated to show how they were scattered.
Sau khi nói “những cái còn lại đã bị phân tán”, để chỉ ra cách chúng bị phân tán, đã nói “tatthā” (ở đó), v.v.
Udakadhārā nikkhamitvā nibbāpesunti devatānubhāvena.
Udakadhārā nikkhamitvā nibbāpesuṃ means by the power of the devas.
Udakadhārā nikkhamitvā nibbāpesuṃ (các dòng nước chảy ra và dập tắt) là do uy lực của các vị thiên nhân.
Evaṃ mahatiyo bahū udakadhārā kimatthāyāti āha ‘‘bhagavato citako mahanto’’ti.
To the question of why so many large streams of water appeared, it says, ‘‘Bhagavato citako mahanto’’ (The Blessed One’s pyre was immense).
Tại sao lại có nhiều dòng nước lớn như vậy? Vì vậy nói rằng “bhagavato citako mahanto” (giàn hỏa táng của Đức Thế Tôn rất lớn).
Mahā hi so vīsaratanasatiko.
Indeed, it was large, 120 cubits high.
Thật vậy, nó rất lớn, cao một trăm hai mươi cubit.
Aṭṭhadantakehīti naṅgalehi aṭṭheva hi nesaṃ dantasadisāni potthāni honti, tasmā ‘‘aṭṭhadantakānī’’ti vuccati.
Aṭṭhadantakehī means with plows; because they have only eight tines that resemble teeth, they are called ‘‘aṭṭhadantakāni’’ (eight-tined ones).
Aṭṭhadantakehī (bằng những cái có tám răng) là bằng những cái cày. Thật vậy, chúng có tám cái chĩa giống như răng, vì vậy chúng được gọi là “aṭṭhadantakāni”.
Dhammakathāva pamāṇanti ativiya acchariyabbhutabhāvato passantānaṃ, suṇantānañca sātisayaṃ pasādāvahabhāvato, savisesaṃ buddhānubhāvadīpanato.
Dhammakathāva pamāṇaṃ means that due to their exceedingly amazing and wondrous nature for those who see and hear them, and their special ability to generate profound confidence, and their specific display of the Buddha’s power.
Dhammakathāva pamāṇaṃ (chỉ có Pháp thoại là tiêu chuẩn) là do sự phi thường và kỳ diệu tột độ, do mang lại sự thanh tịnh đặc biệt cho những người nhìn và nghe, và do thể hiện uy lực đặc biệt của Đức Phật.
Parinibbutassa hi buddhassa bhagavato evarūpo ānubhāvoti taṃ pavattiṃ kathentānaṃ dhammakathikānaṃ attano ñāṇabalānurūpaṃ pavattiyamānā dhammakathā evettha pamāṇaṃ vaṇṇetabbassa atthassa mahāvisayattā, tasmā vaṇṇanābhūmi nāmesāti adhippāyo.
Indeed, such was the power of the Blessed One, the Buddha who had attained Parinibbāna; thus, the Dhamma discourse delivered by the Dhamma preachers, according to the strength of their knowledge, is the standard here, because the subject matter to be described is vast. Therefore, the intention is that it is a basis for description.
Thật vậy, uy lực của Đức Phật đã viên tịch là như vậy, vì vậy đối với các Pháp sư kể lại sự kiện đó, Pháp thoại được thuyết giảng phù hợp với trí tuệ và sức mạnh của họ là tiêu chuẩn ở đây, vì đối tượng cần mô tả là rất rộng lớn. Vì vậy, ý nghĩa là đây là một nền tảng để mô tả.
Catujjātiyagandhaparibhaṇḍaṃ kāretvāti tagarakuṅkumayavanapupphatamālapattāni pisitvā katagandhena paribhaṇḍaṃ kāretvā.
Catujjātiyagandhaparibhaṇḍaṃ kāretvā means having prepared adornments with perfumes made by grinding tagara, kuṅkuma, yavana, flowers, and leaves.
Catujjātiyagandhaparibhaṇḍaṃ kāretvā (sau khi làm đồ trang sức bằng bốn loại hương) là sau khi làm đồ trang sức bằng hương nghiền từ tagara, nghệ tây, hoa lài và lá.
Khacitvāti tattha tattha olambanavasena racetvā, gandhavatthūni gahetvā ganthitamālā gandhadāmāni ratanāvaḷiyo ratanadāmāni. Bahikilañjaparikkhepassa, antosāṇiparikkhepassa karaṇena sāṇikilañjaparikkhepaṃ kāretvā. Vātaggāhiniyo paṭākā vātapaṭākā. Sarabharūpapādako pallaṅko sarabhamayapallaṅko, tasmiṃ sarabhamayapallaṅke.
Khacitvā means having arranged them in various places to hang. Garlands made by taking fragrant substances are gandhadāmāni (garlands of perfume). Rows of jewels are ratanadāmāni (garlands of jewels). By making an outer enclosure of carpets and an inner enclosure of cloth, it is sāṇikilañjaparikkhepaṃ kāretvā (having made an enclosure of cloth and carpets). Banners that catch the wind are vātapaṭākā (wind banners). A couch made of a sarabha (a mythical creature) is a sarabhamayapallaṅko, on that sarabhamayapallaṅke (sarabha-couch).
Khacitvā (sau khi trang trí) là sau khi sắp xếp chúng ở nhiều nơi dưới dạng treo. Các vòng hoa được kết bằng vật liệu thơm là gandhadāmāni (vòng hoa thơm). Các chuỗi ngọc là ratanadāmāni (chuỗi ngọc). Bằng cách làm một hàng rào bên ngoài và một hàng rào bằng vải bên trong, gọi là sāṇikilañjaparikkhepaṃ kāretvā (sau khi làm hàng rào bằng vải và thảm). Các lá cờ đón gió là vātapaṭākā (cờ gió). Một chiếc ghế bành có hình con sarabha là sarabhamayapallaṅka, trên đó sarabhamayapallaṅke (trên chiếc ghế bành bằng sarabha).
Sattihatthā purisā sattiyo taṃsahacaraṇato yathā ‘‘kuntā pacarantī’’ti, tehi samantato rakkhāpanaṃ pañcakaraṇanti āha ‘‘sattihatthehi purisehi parikkhipāpetvā’’ti.
Men with spears in hand are sattiyo, just as ‘‘soldiers move about’’ because of their accompaniment. To have them guarded all around is the fivefold action, thus it says ‘‘sattihatthehi purisehi parikkhipāpetvā’’ (having had them surrounded by spear-wielding men).
Những người cầm giáo là sattiyo (giáo) vì họ đi kèm với giáo, giống như “những người cầm giáo đang đi lại”. Việc bảo vệ họ từ mọi phía bởi những người cầm giáo được gọi là pañcakaraṇa (năm loại hành động), vì vậy nói rằng “sattihatthehi purisehi parikkhipāpetvā” (sau khi cho bao quanh bởi những người cầm giáo).
Dhanūhīti etthāpi eseva nayo.
Dhanūhī—the same reasoning applies here.
Dhanūhī (bằng cung) cũng áp dụng nguyên tắc tương tự.
Sannāhagavacchikaṃ viya katvā nirantarāvaṭṭhitaārakkhasannāhena gavacchijālaṃ viya katvā.
Sannāhagavacchikaṃ viya katvā means having made it like a network of windows with continuously maintained armor and guard.
Sannāhagavacchikaṃ viya katvā (làm như một mạng lưới cửa sổ được bọc thép) là làm như một mạng lưới cửa sổ với sự bảo vệ liên tục.
Sādhukīḷitanti saparahitaṃ sādhanaṭṭhena sādhū, tesaṃ kīḷitaṃ uḷārapuññapasavanato, samparāyikatthāvirodhikaṃ kīḷāvihāranti attho.
Sādhukīḷita means 'sādhu' (good people) in the sense of accomplishing their own welfare and that of others; their play (kīḷita) is a recreational dwelling that does not contradict future well-being, because it generates excellent merit.
Sādhukīḷita (trò chơi của bậc thiện nhân) có nghĩa là, vì làm lợi ích cho bản thân và người khác nên được gọi là thiện nhân (sādhu); trò chơi của họ là sự vui chơi không trái với lợi ích đời sau, vì tạo ra phước báu cao thượng.
236. Imināva niyāmenāti yena nīhārena mahātale nisinno kañci parihāraṃ akatvā kevalaṃ iminā niyāmeneva.
236. By this very method means by whichever manner, sitting on the great ground, without performing any protective measure, solely by this method.
236. Imināva niyāmena (chỉ bằng cách này) có nghĩa là, bằng cách mà vị vua ngồi trên nền đất lớn mà không có bất kỳ sự bảo vệ nào, chỉ bằng cách này.
Supinakoti dussupinako.
Supinako means a bad dream.
Supinako (giấc mơ) có nghĩa là giấc mơ xấu.
Dukūladupaṭṭaṃ nivāsetvāti dve dukūlavatthāni ekajjhaṃ katvā nivāsetvā.
Having put on a double garment of dukūla-cloth means having made two dukūla-garments into one and put them on.
Dukūladupaṭṭaṃ nivāsetvā (mặc hai lớp vải dukūla) có nghĩa là, mặc hai tấm vải dukūla chồng lên nhau.
Evañhi tāni sokasamappitassāpi abhassitvā tiṭṭhanti.
For in this way, even for one immersed in sorrow, they remain without slipping down.
Thật vậy, khi mặc như thế, chúng vẫn không bị tuột ra ngay cả khi người đó chìm trong đau buồn.
Abhisekasiñcakoti rajjābhiseke abhisekamaṅgalasiñcako uttamamaṅgalabhāvato.
Abhisekasiñcako means the sprinkler of the anointing ceremony at the royal anointing, because it is the most excellent auspicious occasion.
Abhisekasiñcako (người rưới nước quán đảnh) có nghĩa là người rưới nước quán đảnh trong nghi lễ quán đảnh đăng quang, vì đó là một nghi lễ tối thượng.
Visaññī jāto yathā taṃ bhagavato guṇavisesāmatarasaññutāya avaṭṭhitapemo pothujjanikasaddhāya patiṭṭhitapasādo katūpakāratāya sañjanitacittamaddavo.
Became unconscious is like one whose love is firmly established through knowing the nectar-like taste of the Buddha's special qualities, whose faith is founded on the devotion of ordinary people, and whose mind has become softened by past kindnesses.
Visaññī jāto (mất đi ý thức) như thể vị ấy, vì nhận ra hương vị bất tử của những phẩm chất đặc biệt của Đức Thế Tôn, có tình yêu thương vững chắc, có niềm tin kiên cố nhờ tín tâm của phàm nhân, và có tâm mềm mại do những lợi ích đã được tạo ra.
Kasmā panettha pāveyyakā pāḷiyaṃ sabbapacchato gahitā, kiṃ te kusinārāya āsannatarāpi sabbapacchato uṭṭhitā?
Why were the Pāveyyakā mentioned last in the Pāli here? Were they closer to Kusinārā but were the last to rise?
Tại sao các vị Mallā ở Pāvā lại được đề cập sau cùng trong Pāli? Phải chăng họ gần Kusinārā hơn nhưng lại đến sau cùng?
Āma, sabbapacchato uṭṭhitāti dassetuṃ ‘‘tattha pāveyyakā’’tiādi vuttaṃ.
Yes, to show that they were the last to rise, it is stated: "There the Pāveyyakā," etc.
Vâng, để chỉ ra rằng họ đã đến sau cùng, nên câu “tại đó, các vị Mallā ở Pāvā” v.v. đã được nói.
Dhātupāsanatthanti satthu dhātūnaṃ payirupāsanāya.
For attending to the relics means for honouring the relics of the Teacher.
Dhātupāsanattha (để thờ cúng Xá lợi) có nghĩa là để thờ cúng Xá lợi của Đức Đạo Sư.
Nesaṃ pakkhā ahesuṃ ‘‘ñāyena tesaṃ santakā dhātuyo’’ti.
They were on their side (meaning) "by right, the relics belong to them."
Nesaṃ pakkhā ahesuṃ (họ đã trở thành phe của các vị ấy) có nghĩa là “Xá lợi thuộc về các vị ấy một cách chính đáng”.
237. Doṇagajjitaṃ nāma avoca satthu avatthattayūpasaṃhitaṃ.
237. Dona's roar refers to that which contained three temporal aspects of the Teacher.
237. Doṇagajjitaṃ nāma avoca (đã nói lời rống của Doṇa) liên quan đến ba giai đoạn của Đức Đạo Sư.
Etadatthameva hi bhagavā maggaṃ gacchanto ‘‘pacchato āgacchanto doṇo brāhmaṇo yāva me padavaḷañjaṃ passati, tāva mā vigacchatū’’ti adhiṭṭhāya aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi.
For this very purpose, the Blessed One, while traveling on the path, sat at the foot of a certain tree, having resolved: "Let not the Brahmin Dona, who is coming from behind, disappear as long as he sees my footprint."
Chính vì mục đích này mà Đức Thế Tôn, khi đang đi trên đường, đã an trú ý nguyện rằng “Doṇa, vị Bà-la-môn đang đi theo sau, chớ có biến mất cho đến khi nhìn thấy dấu chân của ta”, rồi Ngài ngồi dưới gốc cây nào đó.
Doṇopi kho brāhmaṇo ‘‘imāni sadevake loke aggapuggalassa padānī’’ti sallakkhento padānusārena satthu santikaṃ upagacchi, satthāpissa dhammaṃ desesi, tenapi so bhagavati niviṭṭhasaddho ahosi.
The Brahmin Dona, realizing "these are the footprints of the foremost person in the world with its deities," followed the footprints and approached the Teacher, and the Teacher taught him the Dhamma; by that, he became one whose faith was established in the Blessed One.
Vị Bà-la-môn Doṇa, nhận ra rằng “đây là dấu chân của bậc tối thượng trong thế giới có chư thiên”, đã đi theo dấu chân đến gần Đức Đạo Sư, và Đức Đạo Sư đã thuyết Pháp cho ông ấy, nhờ đó ông ấy cũng có niềm tin kiên cố vào Đức Thế Tôn.
Etadavoca, kiṃ avocāti āha ‘‘suṇantu…pe… avocā’’ti.
He uttered this. What did he utter? It is said: "Listen... and so on... he uttered."
Ông ấy đã nói điều này. Ông ấy đã nói điều gì? Câu “Hãy lắng nghe…v.v… đã nói” được nói ra.
Kāyena ekasannipātā vācāya ekavacanā abhinnavacanā evaṃ samaggā hotha.
May you be united in body, with one voice, with unbroken speech.
Hãy đoàn kết về thân, về lời nói, có cùng một lời, lời nói không chia rẽ.
Tassa panidaṃ kāraṇanti āha ‘‘sammodamānā’’ti.
The reason for this is stated as "rejoicing together."
Và đây là lý do của điều đó, câu “sammodamānā” (hòa hợp) được nói ra.
Tenāha ‘‘cittenāpi aññamaññaṃ sammodamānā hothā’’ti.
Therefore, he said: "May you also rejoice with one another in mind."
Do đó, câu “hãy hòa hợp với nhau ngay cả trong tâm” được nói ra.
238. Tato tato samāgatasaṅghānanti tato tato attano vasanaṭṭhānato samāgantvā sannipatitabhāvena samāgatasaṅghānaṃ.
238. Of the Saṅghas assembled from various places means of the Saṅghas that had gathered and convened, having come from their respective dwelling places.
238. Tato tato samāgatasaṅghānaṃ (của các hội chúng đã tập hợp từ khắp nơi) có nghĩa là của các hội chúng đã tập hợp và tụ họp lại từ nơi cư ngụ của họ.
Tathā samāpatitasamūhabhāvena samāgatagaṇānaṃ. Vacanasampaṭicchanena paṭissuṇitvā.
And similarly, of the groups assembled by virtue of having gathered together. Having listened by accepting the words.
Tương tự, samāgatagaṇānaṃ (của các nhóm đã tập hợp) có nghĩa là của các nhóm đã tập hợp lại theo cách đó. Paṭissuṇitvā (lắng nghe) có nghĩa là chấp nhận lời nói.
239. Yakkhaggāho devatāveso.
239. Yakkhaggāho means possession by a deity.
239. Yakkhaggāho (sự chiếm hữu của quỷ) có nghĩa là sự nhập của chư thiên.
Khipitakaṃ dhātukkhobhaṃ uppādetvā khipitakarogo.
Khipitaka means a convulsive disease caused by generating a disturbance of the bodily humours.
Khipitakaṃ (bệnh co giật) có nghĩa là bệnh co giật do gây ra sự rối loạn các yếu tố trong cơ thể.
Arocako āhārassa aruccanarogo.
Arocako means a disease of aversion to food.
Arocako (chán ăn) có nghĩa là bệnh chán ăn.
Sattamadivaseti sattavassasattamāsato parato sattame divase.
On the seventh day means on the seventh day following seven years and seven months.
Sattamadivase (vào ngày thứ bảy) có nghĩa là vào ngày thứ bảy sau bảy năm và bảy tháng.
Balānurūpenāti vibhavabalānurūpena.
According to their power means according to the power of their wealth.
Balānurūpena (tùy theo sức mạnh) có nghĩa là tùy theo sức mạnh tài sản.
Pacchā saṅgītikārakāti dutiyaṃ tatiyaṃ saṅgītikārakā.
Later compilers of the Saṅgīti means the compilers of the second and third Saṅgīti.
Pacchā saṅgītikārakā (những người làm công việc kết tập sau này) có nghĩa là những người làm công việc kết tập lần thứ hai và thứ ba.
Dhātūnaṃ antarāyaṃ disvāti tattha tattha cetiye yathāpatiṭṭhāpitabhāveneva ṭhitānaṃ dhātūnaṃ micchādiṭṭhikānaṃ vasena antarāyaṃ disvā, mahādhātunidhānena sammadeva rakkhitānaṃ anāgate asokena dhammaraññā tato uddharitvā vitthāritabhāve kate sadevakassa lokassa hitasukhāvahabhāvañca disvāti adhippāyo.
Having seen danger to the relics means having seen danger to the relics, which were established in cetiyas here and there just as they had been enshrined, due to those of wrong view, and having seen that it would bring benefit and happiness to the world with its deities if, in the future, King Dhammāsoka were to remove them from there and spread them widely, protected well by a great relic deposit—this is the intention.
Dhātūnaṃ antarāyaṃ disvā (thấy được nguy hiểm cho Xá lợi) có nghĩa là thấy được nguy hiểm cho Xá lợi do những kẻ tà kiến gây ra, khi những Xá lợi đó vẫn còn được an trí trong các tháp thờ ở khắp nơi; và ý nghĩa là, khi vua chánh pháp Asoka sau này đã lấy Xá lợi từ nơi cất giữ Xá lợi lớn được bảo vệ cẩn thận và phân tán rộng rãi, điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc cho toàn thể thế giới có chư thiên.
Paricaraṇamattamevāti gahetvā paricaritabbadhātumattameva.
Only the portion for veneration means only the quantity of relics to be taken and venerated.
Paricaraṇamattamevā (chỉ để thờ cúng) có nghĩa là chỉ những Xá lợi cần được lấy ra để thờ cúng.
Rājūnaṃ hatthe ṭhapetvā, na cetiyesu.
Having placed them in the hands of kings, not in cetiyas.
Ṭhapetvā (đặt) vào tay các vị vua, không phải trong các tháp thờ.
Tathā hi pacchā asokamahārājā cetiyesu dhātūnaṃ na labhati.
Indeed, afterwards, King Asoka did not obtain relics from the cetiyas.
Thật vậy, sau này vua Asoka Đại đế đã không tìm thấy Xá lợi trong các tháp thờ.
Purimaṃ purimaṃ katassa gaṇhanayogyaṃ pacchimaṃ pacchimaṃ kārento aṭṭha aṭṭha haricandanādimaye karaṇḍe ca thūpe ca kāresi. Lohitacandanamayādīsupi eseva nayo.
Making each successive reliquary suitable for taking the preceding one, he made eight reliquaries and stūpas of haricandana, etc. The same method applies to those made of red sandalwood, etc.
Khi làm cái sau cùng thích hợp để lấy cái trước cùng, ngài đã làm tám cái hộp và tám cái tháp bằng gỗ đàn hương vàng v.v. Tương tự cũng áp dụng cho những cái làm bằng gỗ đàn hương đỏ v.v.
Maṇikaraṇḍesūti lohitaṅkamasāragallaphalikamaye ṭhapetvā avasesamaṇivicittakesu karaṇḍesu.
In jewelled reliquaries means in reliquaries adorned with the remaining jewels, excluding those made of ruby, variegated ruby, and crystal.
Maṇikaraṇḍesu (trong các hộp ngọc) có nghĩa là trong các hộp được trang trí bằng các loại ngọc còn lại, ngoại trừ những cái làm bằng hồng ngọc, ngọc bích và pha lê.
Mālā mā milāyantūti ‘‘yāva asoko dhammarājā bahi cetiyāni kāretuṃ ito dhātuyo uddharissati, tāva mālā mā milāyantū’’ti adhiṭṭhahitvā.
May the garlands not wither means having resolved: "May the garlands not wither until King Asoka removes the relics from here to build cetiyas outside."
Mālā mā milāyantū (vòng hoa chớ héo) có nghĩa là an trú ý nguyện rằng “chừng nào vua chánh pháp Asoka còn lấy Xá lợi từ đây để xây dựng các tháp thờ bên ngoài, thì chừng đó vòng hoa chớ héo”.
Āviñchanarajjuyanti aggaḷāviñchanarajjuyaṃ.
On the pull-rope means on the door-bolt pull-rope.
Āviñchanarajjuyaṃ (dây kéo) có nghĩa là dây kéo chốt cửa.
Kuñcikamuddikanti dvāravivaraṇatthaṃ kuñcikañceva muddikañca.
Key and seal means both the key and the seal for opening the door.
Kuñcikamuddikaṃ (chìa khóa và then cài) có nghĩa là chìa khóa và then cài để mở cửa.
Vāḷasaṅghātayantanti kukkulaṃ paṭibhayadassanaṃ aññamaññapaṭibaddhagamanāditāya saṅghāṭitarūpakayantaṃ yojesi.
He attached a machine that frightens wild animals which was a machine with figures joined together with mutually interconnected movements, presenting a terrifying appearance.
Ngài đã lắp đặt một cái máy có hình thù đáng sợ, giống như một con chó, với các hình nộm được nối với nhau bằng cách di chuyển liên tục v.v., gọi là vāḷasaṅghātayanta (máy chó dữ).
Tenāha ‘‘kaṭṭharūpakānī’’tiādi.
Therefore, it says: "wooden figures," etc.
Do đó, câu “kaṭṭharūpakānī” (các hình nộm gỗ) v.v. đã được nói.
Āṇiyā bandhitvāti anekakaṭṭharūpavicittayantaṃ attano devānubhāvena ekāya eva āṇiyā bandhitvā vissakammo devalokameva gato.
Having fastened with a bolt means Visukamma, by his divine power, fastened the machine, adorned with numerous wooden figures, with just one bolt, and then went back to the deva-world.
Āṇiyā bandhitvā (buộc bằng một cái đinh) có nghĩa là, Visvakamma, vị thần thợ thủ công, đã buộc cỗ máy phức tạp với nhiều hình nộm gỗ bằng một cái đinh duy nhất nhờ thần thông của mình, rồi trở về cõi trời.
‘‘Samantato’’tiādi pana tasmiṃ dhātunidāne ajātasattuno kiccavisesānuṭṭhānadassanaṃ.
"All around," etc., shows the non-performance of specific duties by Ajātasattu regarding that relic deposit.
Tuy nhiên, câu “Samantato” (khắp nơi) v.v. cho thấy sự kiên trì đặc biệt của vua Ajātasattu trong việc thực hiện công việc tại kho Xá lợi đó.
‘‘Asukaṭṭhāne nāma dhātunidhāna’’nti raññā pucchite ‘‘tasmiṃ sannipāte visesalābhino nāhesu’’nti keci.
Some say that when the king asked, "Is there a relic deposit at such-and-such a place?", there were no monks in that assembly who had attained special knowledge.
Khi vua hỏi “kho Xá lợi ở chỗ nào?”, một số người nói rằng “không có vị Tỳ-khưu nào trong hội chúng đó đạt được sự hiểu biết đặc biệt”.
‘‘Attānaṃ nigūhitvā tassa vuḍḍhatarassa vacanaṃ nissāya vīmaṃsanto jānissatīti na kathesu’’nti apare.
Others say that they did not tell him, thinking, "He will conceal himself and investigate based on the words of that elder, and then he will know."
Những người khác nói rằng “họ đã không nói ra vì nghĩ rằng nếu che giấu và dựa vào lời nói của vị trưởng lão đó để điều tra thì sẽ biết được”.
Yakkhadāsaketi upahārādividhinā devatāvesanake bhūtāviggāhake.
Yakkadāsaka means those who summon deities and possess spirits through methods like offerings.
Yakkhadāsake (những người hầu của quỷ) có nghĩa là những người có thể khiến chư thiên nhập vào người khác bằng các nghi lễ cúng dường v.v., những người có thể chế ngự các linh hồn.
Imaṃ padanti ‘‘evametaṃ bhūtapubba’’nti dutiyasaṅgītikārehi ṭhapitaṃ imaṃ padaṃ.
This passage refers to this passage, "It was so in former times," established by the compilers of the second Saṅgīti.
Imaṃ padaṃ (lời này) có nghĩa là lời “evametaṃ bhūtapubbaṃ” (điều này đã xảy ra như vậy) được các vị kết tập lần thứ hai an trí.
Mahādhātunidhānampi tassa atthaṃ katvā tatiyasaṅgītikārāpi ṭhapayiṃsu.
And the compilers of the third Saṅgīti also established the great relic deposit, having elaborated its meaning.
Các vị kết tập lần thứ ba cũng đã an trí mahādhātunidhānaṃ (kho Xá lợi lớn) bằng cách giải thích ý nghĩa của lời đó.