481. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane.
481. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was staying in Nāḷandā, in Pāvārika’s Mango Grove.
481. Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn trú tại vườn xoài Pāvārika ở Nālāndā.
Atha kho kevaṭṭo gahapatiputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Kevaṭṭa the householder’s son approached the Blessed One, and after approaching and paying homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi cư sĩ Kevaṭṭa đi đến chỗ Đức Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho kevaṭṭo gahapatiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā bhagavati abhippasannā.
Seated to one side, Kevaṭṭa the householder’s son said to the Blessed One: ‘‘This Nāḷandā, venerable sir, is prosperous and flourishing, with many people, crowded with humans, and greatly devoted to the Blessed One.
Ngồi xuống một bên, cư sĩ Kevaṭṭa bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, thành Nālāndā này thịnh vượng và phồn thịnh, có nhiều người, dân cư đông đúc, rất tin tưởng vào Đức Thế Tôn.
Sādhu, bhante, bhagavā ekaṃ bhikkhuṃ samādisatu, yo uttarimanussadhammā, iddhipāṭihāriyaṃ karissati; evāyaṃ nāḷandā bhiyyoso mattāya bhagavati abhippasīdissatī’’ti.
It would be good, venerable sir, if the Blessed One were to assign a bhikkhu to perform a superhuman feat of psychic power; in this way, Nāḷandā would become even more devoted to the Blessed One.’’
Bạch Ngài, thật tốt nếu Đức Thế Tôn chỉ định một vị Tỳ-kheo làm một phép thần thông siêu nhân; như vậy thành Nālāndā này sẽ càng tin tưởng hơn vào Đức Thế Tôn.”
Evaṃ vutte, bhagavā kevaṭṭaṃ gahapatiputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho ahaṃ, kevaṭṭa, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ desemi – etha tumhe, bhikkhave, gihīnaṃ odātavasanānaṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karothā’’ti.
When this was said, the Blessed One said to Kevaṭṭa the householder’s son: ‘‘Kevaṭṭa, I do not teach the Dhamma to bhikkhus in this way: ‘Come, bhikkhus, perform superhuman feats of psychic power for householders clad in white.’’’
Khi được nói vậy, Đức Thế Tôn bảo cư sĩ Kevaṭṭa: “Này Kevaṭṭa, Ta không thuyết pháp cho các Tỳ-kheo như vầy: ‘Này các Tỳ-kheo, hãy đến và làm phép thần thông siêu nhân cho các cư sĩ mặc áo trắng.’”
482. Dutiyampi kho kevaṭṭo gahapatiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘nāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ dhaṃsemi; api ca, evaṃ vadāmi – ‘ayaṃ, bhante, nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā bhagavati abhippasannā.
482. A second time Kevaṭṭa the householder’s son said to the Blessed One: ‘‘Venerable sir, I am not disparaging the Blessed One; but I say this: ‘This Nāḷandā, venerable sir, is prosperous and flourishing, with many people, crowded with humans, and greatly devoted to the Blessed One.
482. Lần thứ hai, cư sĩ Kevaṭṭa lại bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, con không có ý phỉ báng Đức Thế Tôn; nhưng con vẫn nói như vầy: ‘Bạch Ngài, thành Nālāndā này thịnh vượng và phồn thịnh, có nhiều người, dân cư đông đúc, rất tin tưởng vào Đức Thế Tôn.
Sādhu, bhante, bhagavā ekaṃ bhikkhuṃ samādisatu, yo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati; evāyaṃ nāḷandā bhiyyoso mattāya bhagavati abhippasīdissatī’’’ti.
It would be good, venerable sir, if the Blessed One were to assign a bhikkhu to perform a superhuman feat of psychic power; in this way, Nāḷandā would become even more devoted to the Blessed One.’’’
Bạch Ngài, thật tốt nếu Đức Thế Tôn chỉ định một vị Tỳ-kheo làm một phép thần thông siêu nhân; như vậy thành Nālāndā này sẽ càng tin tưởng hơn vào Đức Thế Tôn.’”
Dutiyampi kho bhagavā kevaṭṭaṃ gahapatiputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho ahaṃ, kevaṭṭa, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ desemi – etha tumhe, bhikkhave, gihīnaṃ odātavasanānaṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karothā’’’ti.
For a second time, the Blessed One said this to Kevaṭṭa the householder's son: “Indeed, Kevaṭṭa, I do not teach the Dhamma to bhikkhus in this way: ‘Come, bhikkhus, perform psychic feats of a superhuman nature for householders clad in white.’”
Lần thứ hai nữa, Đức Thế Tôn nói với Kevaṭṭa, con trai của gia chủ, điều này: “Này Kevaṭṭa, Ta không thuyết pháp cho các Tỳ-khưu như thế này: ‘Này các Tỳ-khưu, hãy đến đây, các ông hãy thực hiện thần thông vượt ngoài pháp của người cho các gia chủ mặc áo trắng.’”
Tatiyampi kho kevaṭṭo gahapatiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘nāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ dhaṃsemi; api ca, evaṃ vadāmi – ‘ayaṃ, bhante, nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā bhagavati abhippasannā.
For a third time, Kevaṭṭa the householder's son said this to the Blessed One: “Venerable Sir, I do not intend to find fault with the Blessed One; but I say this: ‘Venerable Sir, this Nāḷandā is prosperous and flourishing, with many people, crowded with inhabitants, and profoundly devoted to the Blessed One.
Lần thứ ba nữa, Kevaṭṭa, con trai của gia chủ, nói với Đức Thế Tôn điều này: “Bạch Thế Tôn, con không có ý phỉ báng Đức Thế Tôn; nhưng con nói như thế này: ‘Bạch Thế Tôn, thành Nāḷandā này là một nơi thịnh vượng và sung túc, có nhiều người, dân cư đông đúc, và họ rất tin tưởng vào Đức Thế Tôn.
Sādhu, bhante, bhagavā ekaṃ bhikkhuṃ samādisatu, yo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati.
Venerable Sir, it would be good if the Blessed One were to assign one bhikkhu who would perform a psychic feat of a superhuman nature.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn chỉ định một Tỳ-khưu, người sẽ thực hiện thần thông vượt ngoài pháp của người.
Evāyaṃ nāḷandā bhiyyoso mattāya bhagavati abhippasīdissatī’ti.
In this way, Nāḷandā will be even more profoundly devoted to the Blessed One.’”
Như vậy, thành Nāḷandā này sẽ càng tin tưởng hơn nữa vào Đức Thế Tôn.’”
483. ‘‘Tīṇi kho imāni, kevaṭṭa, pāṭihāriyāni mayā sayaṃ abhiññā sacchikatvā paveditāni.
“Kevaṭṭa, these three kinds of wondrous displays (pāṭihāriyāni) have been revealed by me, having realized and personally experienced them through direct knowledge (abhiññā).
483. “Này Kevaṭṭa, có ba loại thần thông này đã được Ta tự mình chứng ngộ và tuyên bố.
Katamāni tīṇi?
Which three?
Ba loại nào?
Iddhipāṭihāriyaṃ, ādesanāpāṭihāriyaṃ, anusāsanīpāṭihāriyaṃ.
The psychic feat (iddhipāṭihāriyaṃ), the feat of mind-reading (ādesanāpāṭihāriyaṃ), and the feat of instruction (anusāsanīpāṭihāriyaṃ).
Thần thông (iddhipāṭihāriya), thần thông đọc tâm (ādesanāpāṭihāriya), và thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya).
484. ‘‘Katamañca, kevaṭṭa, iddhipāṭihāriyaṃ?
“And what, Kevaṭṭa, is the psychic feat?
484. “Và này Kevaṭṭa, thế nào là thần thông (iddhipāṭihāriya)?
Idha, kevaṭṭa, bhikkhu anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti.
Here, Kevaṭṭa, a bhikkhu experiences various kinds of psychic power (iddhividhaṃ).
Ở đây, này Kevaṭṭa, một Tỳ-khưu chứng nghiệm nhiều loại thần thông (iddhividha) khác nhau.
Ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃ mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.
Being one, he becomes many; being many, he becomes one; he appears and vanishes; he goes unimpeded through walls, through ramparts, through mountains, as if through space; he dives into and emerges from the earth as if in water; he walks on water without parting it as if on earth; he travels through the air cross-legged like a winged bird; he touches and strokes these moon and sun, so mighty and powerful; he exercises mastery with his body even as far as the Brahma world.
Một mình biến thành nhiều, nhiều biến thành một; hiện ra và biến mất; đi xuyên tường, xuyên thành lũy, xuyên núi đá không vướng mắc như đi trong không trung; lặn hụp trong đất như trong nước; đi trên nước không chìm như đi trên đất; đi trên không trung trong tư thế kiết già như chim có cánh; dùng tay chạm và xoa mặt trăng, mặt trời có đại oai lực, đại uy thần như vậy; và vận dụng quyền năng trên thân thể mình cho đến cõi Phạm thiên.
‘‘Tamenaṃ aññataro saddho pasanno passati taṃ bhikkhuṃ anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhontaṃ – ekopi hutvā bahudhā hontaṃ, bahudhāpi hutvā eko hontaṃ; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamānaṃ gacchantaṃ seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karontaṃ seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gacchantaṃ seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamantaṃ seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃ mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā parāmasantaṃ parimajjantaṃ yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattentaṃ.
Then, a certain faithful and devoted person sees that bhikkhu experiencing various kinds of psychic power – being one and becoming many, being many and becoming one; appearing and vanishing; going unimpeded through walls, through ramparts, through mountains, as if through space; diving into and emerging from the earth as if in water; walking on water without parting it as if on earth; traveling through the air cross-legged like a winged bird; touching and stroking these moon and sun, so mighty and powerful; exercising mastery with his body even as far as the Brahma world.
Một người có đức tin và tịnh tín thấy vị Tỳ-khưu ấy chứng nghiệm nhiều loại thần thông khác nhau – một mình biến thành nhiều, nhiều biến thành một; hiện ra và biến mất; đi xuyên tường, xuyên thành lũy, xuyên núi đá không vướng mắc như đi trong không trung; lặn hụp trong đất như trong nước; đi trên nước không chìm như đi trên đất; đi trên không trung trong tư thế kiết già như chim có cánh; dùng tay chạm và xoa mặt trăng, mặt trời có đại oai lực, đại uy thần như vậy; và vận dụng quyền năng trên thân thể mình cho đến cõi Phạm thiên.
‘‘Tamenaṃ so saddho pasanno aññatarassa assaddhassa appasannassa āroceti – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā.
Then, that faithful and devoted person reports to a certain faithless and undevoted person: ‘Indeed, friend, it is wonderful! Indeed, friend, it is amazing! The recluse’s great psychic power, his great majesty!
Người có đức tin và tịnh tín ấy nói với một người không có đức tin và không tịnh tín rằng: ‘Thật kỳ diệu thay, này bạn, thật phi thường thay, này bạn, về đại thần thông và đại uy lực của vị Sa-môn!
Amāhaṃ bhikkhuṃ addasaṃ anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhontaṃ – ekopi hutvā bahudhā hontaṃ, bahudhāpi hutvā eko hontaṃ…pe… yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattenta’nti.
I saw a bhikkhu experiencing various kinds of psychic power—being one and becoming many, being many and becoming one… and exercising mastery with his body even as far as the Brahma world.’
Tôi đã thấy một Tỳ-khưu chứng nghiệm nhiều loại thần thông khác nhau – một mình biến thành nhiều, nhiều biến thành một… cho đến vận dụng quyền năng trên thân thể mình cho đến cõi Phạm thiên.’
‘‘Tamenaṃ so assaddho appasanno taṃ saddhaṃ pasannaṃ evaṃ vadeyya – ‘atthi kho, bho, gandhārī nāma vijjā.
Then, that faithless and undevoted person might say this to that faithful and devoted person: ‘Indeed, friend, there is a certain charm called Gandhārī.
Người không có đức tin và không tịnh tín ấy có thể nói với người có đức tin và tịnh tín ấy rằng: ‘Này bạn, có một loại thần chú tên là Gandhārī.
Tāya so bhikkhu anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti…pe… yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattetī’ti.
By that, this bhikkhu experiences various kinds of psychic power—being one and becoming many, being many and becoming one… and exercises mastery with his body even as far as the Brahma world.’
Nhờ đó mà vị Tỳ-khưu ấy chứng nghiệm nhiều loại thần thông khác nhau – một mình biến thành nhiều, nhiều biến thành một… cho đến vận dụng quyền năng trên thân thể mình cho đến cõi Phạm thiên.’
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kevaṭṭa, api nu so assaddho appasanno taṃ saddhaṃ pasannaṃ evaṃ vadeyyā’’ti?
“What do you think, Kevaṭṭa, would that faithless and undevoted person indeed say this to that faithful and devoted person?”
Này Kevaṭṭa, ông nghĩ sao, liệu người không có đức tin và không tịnh tín ấy có nói như vậy với người có đức tin và tịnh tín kia không?”
‘‘Vadeyya, bhante’’ti.
“Yes, Venerable Sir,” (he would).
“Bạch Thế Tôn, có thể nói vậy.”
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, kevaṭṭa, iddhipāṭihāriye ādīnavaṃ sampassamāno iddhipāṭihāriyena aṭṭīyāmi harāyāmi jigucchāmi’’.
“Kevaṭṭa, perceiving this danger in the psychic feat, I am vexed, ashamed, and disgusted by the psychic feat.”
“Này Kevaṭṭa, vì thấy sự nguy hiểm này trong thần thông (iddhipāṭihāriya), Ta ghê tởm, xấu hổ và chán ghét thần thông (iddhipāṭihāriya).”
485. ‘‘Katamañca, kevaṭṭa, ādesanāpāṭihāriyaṃ?
“And what, Kevaṭṭa, is the feat of mind-reading?
485. “Và này Kevaṭṭa, thế nào là thần thông đọc tâm (ādesanāpāṭihāriya)?
Idha, kevaṭṭa, bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati, cetasikampi ādisati, vitakkitampi ādisati, vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti.
Here, Kevaṭṭa, a bhikkhu discerns the minds of other beings and persons, discerns their mental states, discerns their thoughts, discerns their reflections—‘Such is your mind, such is your thought, such is your consciousness.’
Ở đây, này Kevaṭṭa, một Tỳ-khưu đọc được tâm (citta), tâm sở (cetasika), tư duy (vitakkita) và suy tư (vicārita) của các chúng sanh và cá nhân khác – ‘tâm ông như thế này, tâm ông như thế kia, tâm ông là như vậy.’
‘‘Tamenaṃ aññataro saddho pasanno passati taṃ bhikkhuṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisantaṃ, cetasikampi ādisantaṃ, vitakkitampi ādisantaṃ, vicāritampi ādisantaṃ – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti.
Then, a certain faithful and devoted person sees that bhikkhu discerning the minds of other beings and persons, discerning their mental states, discerning their thoughts, discerning their reflections—‘Such is your mind, such is your thought, such is your consciousness.’
Một người có đức tin và tịnh tín thấy vị Tỳ-khưu ấy đọc được tâm, tâm sở, tư duy và suy tư của các chúng sanh và cá nhân khác – ‘tâm ông như thế này, tâm ông như thế kia, tâm ông là như vậy.’
Tamenaṃ so saddho pasanno aññatarassa assaddhassa appasannassa āroceti – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā.
Then, that faithful and devoted person reports to a certain faithless and undevoted person: ‘Indeed, friend, it is wonderful! Indeed, friend, it is amazing! The recluse’s great psychic power, his great majesty!
Người có đức tin và tịnh tín ấy nói với một người không có đức tin và không tịnh tín rằng: ‘Thật kỳ diệu thay, này bạn, thật phi thường thay, này bạn, về đại thần thông và đại uy lực của vị Sa-môn!
Amāhaṃ bhikkhuṃ addasaṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisantaṃ, cetasikampi ādisantaṃ, vitakkitampi ādisantaṃ, vicāritampi ādisantaṃ – ‘‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti.
I saw a bhikkhu discerning the minds of other beings and persons, discerning their mental states, discerning their thoughts, discerning their reflections—‘‘Such is your mind, such is your thought, such is your consciousness’’’.
Tôi đã thấy một Tỳ-khưu đọc được tâm, tâm sở, tư duy và suy tư của các chúng sanh và cá nhân khác – ‘‘tâm ông như thế này, tâm ông như thế kia, tâm ông là như vậy.’’
‘‘Tamenaṃ so assaddho appasanno taṃ saddhaṃ pasannaṃ evaṃ vadeyya – ‘atthi kho, bho, maṇikā nāma vijjā; tāya so bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati, cetasikampi ādisati, vitakkitampi ādisati, vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti.
Then, that faithless and undevoted person might say this to that faithful and devoted person: ‘Indeed, friend, there is a certain charm called Maṇikā; by that, this bhikkhu discerns the minds of other beings and persons, discerns their mental states, discerns their thoughts, discerns their reflections—‘‘Such is your mind, such is your thought, such is your consciousness’’’.
Người không có đức tin và không tịnh tín ấy có thể nói với người có đức tin và tịnh tín ấy rằng: ‘Này bạn, có một loại thần chú tên là Maṇikā; nhờ đó mà vị Tỳ-khưu ấy đọc được tâm, tâm sở, tư duy và suy tư của các chúng sanh và cá nhân khác – ‘‘tâm ông như thế này, tâm ông như thế kia, tâm ông là như vậy.’’
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kevaṭṭa, api nu so assaddho appasanno taṃ saddhaṃ pasannaṃ evaṃ vadeyyā’’ti?
“What do you think, Kevaṭṭa, would that faithless and undevoted person indeed say this to that faithful and devoted person?”
Này Kevaṭṭa, ông nghĩ sao, liệu người không có đức tin và không tịnh tín ấy có nói như vậy với người có đức tin và tịnh tín kia không?”
‘‘Vadeyya, bhante’’ti.
“Yes, Venerable Sir,” (he would).
“Bạch Thế Tôn, có thể nói vậy.”
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, kevaṭṭa, ādesanāpāṭihāriye ādīnavaṃ sampassamāno ādesanāpāṭihāriyena aṭṭīyāmi harāyāmi jigucchāmi’’.
“Kevaṭṭa, perceiving this danger in the feat of mind-reading, I am vexed, ashamed, and disgusted by the feat of mind-reading.”
“Này Kevaṭṭa, vì thấy sự nguy hiểm này trong thần thông đọc tâm (ādesanāpāṭihāriya), Ta ghê tởm, xấu hổ và chán ghét thần thông đọc tâm (ādesanāpāṭihāriya).”
486. ‘‘Katamañca, kevaṭṭa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ?
“And what, Kevaṭṭa, is the feat of instruction?
486. “Và này Kevaṭṭa, thế nào là thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya)?
Idha, kevaṭṭa, bhikkhu evamanusāsati – ‘evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha, evaṃ manasikarotha, mā evaṃ manasākattha, idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’ti.
Here, Kevaṭṭa, a bhikkhu instructs thus: ‘Think in this way, do not think in that way; attend in this way, do not attend in that way; abandon this, enter upon and dwell in this.’
Ở đây, này Kevaṭṭa, một Tỳ-khưu giáo huấn như thế này: ‘Hãy tư duy như thế này, đừng tư duy như thế kia; hãy tác ý như thế này, đừng tác ý như thế kia; hãy từ bỏ điều này, hãy chứng đắc và an trú điều này.’
Idaṃ vuccati, kevaṭṭa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ.
This, Kevaṭṭa, is called the feat of instruction.
Này Kevaṭṭa, điều này được gọi là thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya).
‘‘Puna caparaṃ, kevaṭṭa, idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho …pe… (yathā 190-212 anucchedesu evaṃ vitthāretabbaṃ).
“Furthermore, Kevaṭṭa, here a Tathāgata arises in the world, an Arahant, a Fully Self-Enlightened One… (as in sections 190–212, this should be expanded).
Hơn nữa, này Kevaṭṭa, ở đây một Đức Như Lai xuất hiện trên thế gian, là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác… (phải được trình bày chi tiết như trong các đoạn 190-212).
Evaṃ kho, kevaṭṭa, bhikkhu sīlasampanno hoti…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Thus, Kevaṭṭa, a bhikkhu is endowed with virtue… and enters upon and dwells in the first jhāna.
Này Kevaṭṭa, Tỳ-khưu ấy thành tựu giới hạnh như vậy… an trú trong thiền thứ nhất.
Idampi vuccati, kevaṭṭa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
This too, Kevaṭṭa, is called the feat of instruction… and the second jhāna… and the third jhāna… and enters upon and dwells in the fourth jhāna.
Này Kevaṭṭa, điều này cũng được gọi là thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya)… thiền thứ hai… thiền thứ ba… an trú trong thiền thứ tư.
Idampi vuccati, kevaṭṭa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ…pe… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… idampi vuccati, kevaṭṭa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti…pe… idampi vuccati, kevaṭṭa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ.
This too, Kevaṭṭa, is called the feat of instruction… and he directs his mind to the knowledge and vision… this too, Kevaṭṭa, is called the feat of instruction… and he understands ‘there is no more being in this state’… this too, Kevaṭṭa, is called the feat of instruction.
Này Kevaṭṭa, điều này cũng được gọi là thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya)… hướng tâm đến tuệ tri và tuệ kiến… điều này cũng được gọi là thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya)… biết rằng không còn tái sanh nữa… điều này cũng được gọi là thần thông giáo huấn (anusāsanīpāṭihāriya).
487. ‘‘Bhūtapubbaṃ, kevaṭṭa, imasmiññeva bhikkhusaṅghe aññatarassa bhikkhuno evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘kattha nu kho ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
487. “Once upon a time, Kevatta, in this very community of bhikkhus, such a thought arose in the mind of a certain bhikkhu: ‘Where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
487. “Này Kevaṭṭa, thuở xưa, trong chính Tăng đoàn này, một ý nghĩ như vậy đã khởi lên trong tâm một vị Tỳ-khưu nọ: ‘Bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
488. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu tathārūpaṃ samādhiṃ samāpajji, yathāsamāhite citte devayāniyo maggo pāturahosi.
488. “Then, Kevatta, that bhikkhu entered into such a state of samādhi that, with his mind thus concentrated, the path to the devas appeared.
488. “Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã nhập một định trạng như vậy, và khi tâm đã định tĩnh như vậy, con đường dẫn đến cõi chư thiên đã hiện ra.
Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena cātumahārājikā devā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā cātumahārājike deve etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
Then, Kevatta, that bhikkhu approached the Catumahārājika devas; having approached them, he said to the Catumahārājika devas: ‘Friends, where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ chư thiên Tứ Đại Thiên Vương; sau khi đến, vị ấy đã hỏi chư thiên Tứ Đại Thiên Vương rằng: ‘Thưa chư hiền, bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
‘‘Evaṃ vutte, kevaṭṭa, cātumahārājikā devā taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘mayampi kho, bhikkhu, na jānāma, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti* .
“When this was said, Kevatta, the Catumahārājika devas said to that bhikkhu: ‘We too, bhikkhu, do not know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.
“Khi được hỏi như vậy, này Kevaṭṭa, chư thiên Tứ Đại Thiên Vương đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: ‘Thưa Tỳ-khưu, chúng tôi cũng không biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.
Atthi kho* , bhikkhu, cattāro mahārājāno amhehi abhikkantatarā ca paṇītatarā ca.
However, bhikkhu, there are the Four Great Kings, who are more excellent and distinguished than us.
Thưa Tỳ-khưu, có bốn Đại Thiên Vương cao quý và thù thắng hơn chúng tôi.
Te kho etaṃ jāneyyuṃ, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti.
They would know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.’
Chắc chắn các vị ấy sẽ biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.’
489. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena cattāro mahārājāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā cattāro mahārāje etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
489. “Then, Kevatta, that bhikkhu approached the Four Great Kings; having approached them, he said to the Four Great Kings: ‘Friends, where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
489. “Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ bốn Đại Thiên Vương; sau khi đến, vị ấy đã hỏi bốn Đại Thiên Vương rằng: ‘Thưa chư hiền, bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
Evaṃ vutte, kevaṭṭa, cattāro mahārājāno taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘mayampi kho, bhikkhu, na jānāma, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu, āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti.
When this was said, Kevatta, the Four Great Kings said to that bhikkhu: ‘We too, bhikkhu, do not know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.
Khi được hỏi như vậy, này Kevaṭṭa, bốn Đại Thiên Vương đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: ‘Thưa Tỳ-khưu, chúng tôi cũng không biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.
Atthi kho, bhikkhu, tāvatiṃsā nāma devā amhehi abhikkantatarā ca paṇītatarā ca.
However, bhikkhu, there are the Tāvatiṃsa devas, who are more excellent and distinguished than us.
Thưa Tỳ-khưu, có chư thiên Đao Lợi cao quý và thù thắng hơn chúng tôi.
Te kho etaṃ jāneyyuṃ, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti.
They would know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.’
Chắc chắn các vị ấy sẽ biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.’
490. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena tāvatiṃsā devā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tāvatiṃse deve etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
490. “Then, Kevatta, that bhikkhu approached the Tāvatiṃsa devas; having approached them, he said to the Tāvatiṃsa devas: ‘Friends, where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
490. “Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ chư thiên Đao Lợi; sau khi đến, vị ấy đã hỏi chư thiên Đao Lợi rằng: ‘Thưa chư hiền, bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
Evaṃ vutte, kevaṭṭa, tāvatiṃsā devā taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘mayampi kho, bhikkhu, na jānāma, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti.
When this was said, Kevatta, the Tāvatiṃsa devas said to that bhikkhu: ‘We too, bhikkhu, do not know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.
Khi được hỏi như vậy, này Kevaṭṭa, chư thiên Đao Lợi đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: ‘Thưa Tỳ-khưu, chúng tôi cũng không biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.
Atthi kho, bhikkhu, sakko nāma devānamindo amhehi abhikkantataro ca paṇītataro ca.
However, bhikkhu, there is Sakka, the king of devas, who is more excellent and distinguished than us.
Thưa Tỳ-khưu, có Sakka, Chúa tể của chư thiên, cao quý và thù thắng hơn chúng tôi.
So kho etaṃ jāneyya, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti.
He would know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.’
Chắc chắn vị ấy sẽ biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.’
491. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena sakko devānamindo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā sakkaṃ devānamindaṃ etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
491. “Then, Kevatta, that bhikkhu approached Sakka, the king of devas; having approached him, he said to Sakka, the king of devas: ‘Friend, where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
491. “Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ Sakka, Chúa tể của chư thiên; sau khi đến, vị ấy đã hỏi Sakka, Chúa tể của chư thiên rằng: ‘Thưa chư hiền, bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
Evaṃ vutte, kevaṭṭa, sakko devānamindo taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘ahampi kho, bhikkhu, na jānāmi, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti.
When this was said, Kevatta, Sakka, the king of devas, said to that bhikkhu: ‘I too, bhikkhu, do not know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.
Khi được hỏi như vậy, này Kevaṭṭa, Sakka, Chúa tể của chư thiên, đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: ‘Thưa Tỳ-khưu, tôi cũng không biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.
Atthi kho, bhikkhu, yāmā nāma devā…pe… suyāmo nāma devaputto… tusitā nāma devā… santussito nāma devaputto… nimmānaratī nāma devā … sunimmito nāma devaputto… paranimmitavasavattī nāma devā… vasavattī nāma devaputto amhehi abhikkantataro ca paṇītataro ca.
However, bhikkhu, there are the Yāmā devas… the devaputta Suyāma… the Tusitā devas… the devaputta Santussita… the Nimmānaratī devas… the devaputta Sunimitta… the Paranimmitavasavattī devas… the devaputta Vasavattī, who is more excellent and distinguished than us.
Thưa Tỳ-khưu, có chư thiên Yāma…pe… Thiên tử Suyāma… chư thiên Tusita… Thiên tử Santussita… chư thiên Nimmānaratī… Thiên tử Sunimmita… chư thiên Paranimmitavasavattī… Thiên tử Vasavattī, cao quý và thù thắng hơn chúng tôi.
So kho etaṃ jāneyya, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti.
He would know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.’
Chắc chắn vị ấy sẽ biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.’
492. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena vasavattī devaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā vasavattiṃ devaputtaṃ etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
492. “Then, Kevatta, that bhikkhu approached the devaputta Vasavattī; having approached him, he said to the devaputta Vasavattī: ‘Friend, where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
492. “Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ Thiên tử Vasavattī; sau khi đến, vị ấy đã hỏi Thiên tử Vasavattī rằng: ‘Thưa chư hiền, bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
Evaṃ vutte, kevaṭṭa, vasavattī devaputto taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘ahampi kho, bhikkhu, na jānāmi yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti.
When this was said, Kevatta, the devaputta Vasavattī said to that bhikkhu: ‘I too, bhikkhu, do not know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.
Khi được hỏi như vậy, này Kevaṭṭa, Thiên tử Vasavattī đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: ‘Thưa Tỳ-khưu, tôi cũng không biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.
Atthi kho, bhikkhu, brahmakāyikā nāma devā amhehi abhikkantatarā ca paṇītatarā ca.
However, bhikkhu, there are the Brahmakāyika devas, who are more excellent and distinguished than us.
Thưa Tỳ-khưu, có chư thiên Phạm Thiên chúng (Brahmakāyikā devā) cao quý và thù thắng hơn chúng tôi.
Te kho etaṃ jāneyyuṃ, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti.
They would know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.’
Chắc chắn các vị ấy sẽ biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.’
493. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu tathārūpaṃ samādhiṃ samāpajji, yathāsamāhite citte brahmayāniyo maggo pāturahosi.
493. “Then, Kevatta, that bhikkhu entered into such a state of samādhi that, with his mind thus concentrated, the path to the Brahmā world appeared.
493. “Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã nhập một định trạng như vậy, và khi tâm đã định tĩnh như vậy, con đường dẫn đến cõi Phạm thiên đã hiện ra.
Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena brahmakāyikā devā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā brahmakāyike deve etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
Then, Kevatta, that bhikkhu approached the Brahmakāyika devas; having approached them, he said to the Brahmakāyika devas: ‘Friends, where, indeed, do these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder?’
Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ chư thiên Phạm Thiên chúng; sau khi đến, vị ấy đã hỏi chư thiên Phạm Thiên chúng rằng: ‘Thưa chư hiền, bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu?’
Evaṃ vutte, kevaṭṭa, brahmakāyikā devā taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘mayampi kho, bhikkhu, na jānāma, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti.
When this was said, Kevatta, the Brahmakāyika devas said to that bhikkhu: ‘We too, bhikkhu, do not know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.
Khi được hỏi như vậy, này Kevaṭṭa, chư thiên Phạm Thiên chúng đã nói với vị Tỳ-khưu ấy rằng: ‘Thưa Tỳ-khưu, chúng tôi cũng không biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.
Atthi kho, bhikkhu, brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ amhehi abhikkantataro ca paṇītataro ca.
However, bhikkhu, there is Brahmā, the Great Brahmā, the Unconquered Conqueror, the All-seeing, the Wielder of power, the Lord, the Maker, the Creator, the Chief, the Ordainer, the Controller, the Father of all that have been and will be, who is more excellent and distinguished than us.
Thưa Tỳ-khưu, có Đại Phạm Thiên (Brahmā Mahābrahmā), Đấng Toàn Thắng (Abhibhū), không bị ai chiến thắng (Anabhibhūto), thấy được mọi thứ (Aññadatthudaso), Đấng Quyền Năng (Vasavattī), Đấng Tối Thượng (Issaro), Đấng Sáng Tạo (Kattā), Đấng Kiến Tạo (Nimmātā), Đấng Tối Cao (Seṭṭho), Đấng Tự Sinh (Sajitā), Đấng Chủ Tể (Vasī), Đấng Cha của mọi loài đã sinh và sẽ sinh (Pitā Bhūtabhabyānaṃ), cao quý và thù thắng hơn chúng tôi.
So kho etaṃ jāneyya, yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’’ti.
He would know where these four great elements—namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element—cease utterly, without remainder.’
Chắc chắn vị ấy sẽ biết bốn đại yếu tố này, tức là địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại, diệt tận không còn sót lại ở đâu.’”
‘‘‘Kahaṃ panāvuso, etarahi so mahābrahmā’ti?
“‘Where, friend, is that Great Brahmā now?’
“‘Thưa chư hiền, vậy bây giờ Đại Phạm Thiên ấy đang ở đâu?’”
‘Mayampi kho, bhikkhu, na jānāma, yattha vā brahmā yena vā brahmā yahiṃ vā brahmā; api ca, bhikkhu, yathā nimittā dissanti, āloko sañjāyati, obhāso pātubhavati, brahmā pātubhavissati, brahmuno hetaṃ pubbanimittaṃ pātubhāvāya, yadidaṃ āloko sañjāyati, obhāso pātubhavatī’ti.
‘We too, Bhikkhu, do not know where Brahmā is, by which path Brahmā is, or where Brahmā exists; but, Bhikkhu, as signs are seen, light arises, a radiance appears, so will Brahmā appear, for this is the prior sign of Brahmā's appearance, namely, that light arises and radiance appears.’
‘Này Tỳ-khưu, chúng ta cũng không biết Phạm thiên ở đâu, Phạm thiên đi đường nào, hay Phạm thiên sẽ đến từ hướng nào; nhưng này Tỳ-khưu, khi các điềm tướng xuất hiện, ánh sáng phát sinh, hào quang hiện ra, thì Phạm thiên sẽ xuất hiện. Đây là điềm báo trước sự xuất hiện của Phạm thiên, tức là ánh sáng phát sinh, hào quang hiện ra.’
Atha kho so, kevaṭṭa, mahābrahmā nacirasseva pāturahosi.
Then, Kevatta, that Great Brahmā appeared not long after.
Rồi này Kevaṭṭa, vị Đại Phạm thiên ấy không lâu sau liền xuất hiện.
494. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu yena so mahābrahmā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ mahābrahmānaṃ etadavoca – ‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’’ti?
494. ‘‘Then, Kevatta, that bhikkhu approached that Great Brahmā; having approached, he said to that Great Brahmā, ‘Friend, where do these four great elements, namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element, cease without remainder?’
494. ‘‘Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đến chỗ vị Đại Phạm thiên đó; sau khi đến, vị ấy nói với Đại Phạm thiên rằng: ‘Này hiền giả, bốn đại chủng này diệt tận không còn sót lại ở đâu, tức là: địa đại, thủy đại, hỏa đại, và phong đại?’
Evaṃ vutte, kevaṭṭa, so mahābrahmā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘ahamasmi, bhikkhu, brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyāna’nti.
When this was said, Kevatta, that Great Brahmā said to that bhikkhu, ‘I am, Bhikkhu, Brahmā, the Great Brahmā, the all-conquering, the unconquered, the all-seeing, the controller, the lord, the maker, the creator, the best, the ordainer, the master, the father of all that has been and will be.’
Này Kevaṭṭa, khi được hỏi vậy, vị Đại Phạm thiên ấy nói với Tỳ-khưu đó rằng: ‘Này Tỳ-khưu, Ta là Phạm thiên, Đại Phạm thiên, bậc Toàn Thắng, không bị ai chinh phục, bậc thấy mọi sự, bậc có quyền năng, bậc Chúa tể, bậc Tạo hóa, bậc Hóa sinh, bậc Tối thượng, bậc Tự sinh, bậc Quyền uy, bậc Cha của muôn loài đã sinh và sẽ sinh.’
‘‘Dutiyampi kho so, kevaṭṭa, bhikkhu taṃ mahābrahmānaṃ etadavoca – ‘na khohaṃ taṃ, āvuso, evaṃ pucchāmi – ‘‘tvamasi brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyāna’’nti.
‘‘For a second time, Kevatta, that bhikkhu said to that Great Brahmā, ‘Friend, I do not ask you thus: ‘‘You are Brahmā, the Great Brahmā, the all-conquering, the unconquered, the all-seeing, the controller, the lord, the maker, the creator, the best, the ordainer, the master, the father of all that has been and will be.’’
‘‘Lần thứ hai, này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy lại nói với Đại Phạm thiên rằng: ‘Này hiền giả, tôi không hỏi ngài rằng: ‘‘Ngài là Phạm thiên, Đại Phạm thiên, bậc Toàn Thắng, không bị ai chinh phục, bậc thấy mọi sự, bậc có quyền năng, bậc Chúa tể, bậc Tạo hóa, bậc Hóa sinh, bậc Tối thượng, bậc Tự sinh, bậc Quyền uy, bậc Cha của muôn loài đã sinh và sẽ sinh.’’
Evañca kho ahaṃ taṃ, āvuso, pucchāmi – ‘‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’’’ti?
But rather, friend, I ask you thus: ‘‘Where do these four great elements, namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element, cease without remainder?’’’
Mà này hiền giả, tôi hỏi ngài rằng: ‘‘Bốn đại chủng này diệt tận không còn sót lại ở đâu, tức là: địa đại, thủy đại, hỏa đại, và phong đại?’’’
‘‘Dutiyampi kho so, kevaṭṭa, mahābrahmā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘ahamasmi, bhikkhu, brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyāna’nti.
‘‘For a second time, Kevatta, that Great Brahmā said to that bhikkhu, ‘I am, Bhikkhu, Brahmā, the Great Brahmā, the all-conquering, the unconquered, the all-seeing, the controller, the lord, the maker, the creator, the best, the ordainer, the master, the father of all that has been and will be.’
‘‘Lần thứ hai, này Kevaṭṭa, vị Đại Phạm thiên ấy lại nói với Tỳ-khưu đó rằng: ‘Này Tỳ-khưu, Ta là Phạm thiên, Đại Phạm thiên, bậc Toàn Thắng, không bị ai chinh phục, bậc thấy mọi sự, bậc có quyền năng, bậc Chúa tể, bậc Tạo hóa, bậc Hóa sinh, bậc Tối thượng, bậc Tự sinh, bậc Quyền uy, bậc Cha của muôn loài đã sinh và sẽ sinh.’
Tatiyampi kho so, kevaṭṭa, bhikkhu taṃ mahābrahmānaṃ etadavoca – ‘na khohaṃ taṃ, āvuso, evaṃ pucchāmi – ‘‘tvamasi brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyāna’’nti.
For a third time, Kevatta, that bhikkhu said to that Great Brahmā, ‘Friend, I do not ask you thus: ‘‘You are Brahmā, the Great Brahmā, the all-conquering, the unconquered, the all-seeing, the controller, the lord, the maker, the creator, the best, the ordainer, the master, the father of all that has been and will be.’’
Lần thứ ba, này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy lại nói với Đại Phạm thiên rằng: ‘Này hiền giả, tôi không hỏi ngài rằng: ‘‘Ngài là Phạm thiên, Đại Phạm thiên, bậc Toàn Thắng, không bị ai chinh phục, bậc thấy mọi sự, bậc có quyền năng, bậc Chúa tể, bậc Tạo hóa, bậc Hóa sinh, bậc Tối thượng, bậc Tự sinh, bậc Quyền uy, bậc Cha của muôn loài đã sinh và sẽ sinh.’’
Evañca kho ahaṃ taṃ, āvuso, pucchāmi – ‘‘kattha nu kho, āvuso, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’’’ti?
But rather, friend, I ask you thus: ‘‘Where do these four great elements, namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element, cease without remainder?’’’
Mà này hiền giả, tôi hỏi ngài rằng: ‘‘Bốn đại chủng này diệt tận không còn sót lại ở đâu, tức là: địa đại, thủy đại, hỏa đại, và phong đại?’’’
495. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, mahābrahmā taṃ bhikkhuṃ bāhāyaṃ gahetvā ekamantaṃ apanetvā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘ime kho maṃ, bhikkhu, brahmakāyikā devā evaṃ jānanti, ‘‘natthi kiñci brahmuno aññātaṃ, natthi kiñci brahmuno adiṭṭhaṃ, natthi kiñci brahmuno aviditaṃ, natthi kiñci brahmuno asacchikata’’nti.
495. ‘‘Then, Kevatta, that Great Brahmā took that bhikkhu by the arm, led him aside, and said to that bhikkhu, ‘These Brahmā-devas know me thus: ‘‘There is nothing unknown to Brahmā, there is nothing unseen by Brahmā, there is nothing undiscovered by Brahmā, there is nothing unactualized by Brahmā.’’
495. ‘‘Rồi này Kevaṭṭa, vị Đại Phạm thiên ấy nắm tay Tỳ-khưu đó kéo sang một bên, và nói với Tỳ-khưu đó rằng: ‘Này Tỳ-khưu, các vị Phạm thiên thuộc cõi Phạm thiên này biết Ta như vầy: ‘‘Không có gì Phạm thiên không biết, không có gì Phạm thiên không thấy, không có gì Phạm thiên không rõ, không có gì Phạm thiên không chứng ngộ.’’
Tasmāhaṃ tesaṃ sammukhā na byākāsiṃ.
Therefore, I did not answer in front of them.
Vì vậy, Ta đã không trả lời trước mặt họ.
Ahampi kho, bhikkhu, na jānāmi yatthime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti.
But I too, Bhikkhu, do not know where these four great elements, namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element, cease without remainder.
Này Tỳ-khưu, Ta cũng không biết bốn đại chủng này diệt tận không còn sót lại ở đâu, tức là: địa đại, thủy đại, hỏa đại, và phong đại.
Tasmātiha, bhikkhu, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ, yaṃ tvaṃ taṃ bhagavantaṃ atidhāvitvā bahiddhā pariyeṭṭhiṃ āpajjasi imassa pañhassa veyyākaraṇāya.
Therefore, Bhikkhu, this is your wrongdoing, this is your error, that you passed over the Blessed One and went searching outside for an answer to this question.
Do đó, này Tỳ-khưu, đây là lỗi của ông, đây là sự sai lầm của ông, khi ông vượt qua vị Thế Tôn đó để đi tìm kiếm câu trả lời cho vấn đề này ở bên ngoài.
Gaccha tvaṃ, bhikkhu, tameva bhagavantaṃ upasaṅkamitvā imaṃ pañhaṃ puccha, yathā ca te bhagavā byākaroti, tathā naṃ dhāreyyāsī’ti.
Go, Bhikkhu, approach that very Blessed One and ask him this question, and you should remember it as the Blessed One explains it to you.’
Này Tỳ-khưu, ông hãy đi đến vị Thế Tôn đó mà hỏi vấn đề này, và hãy ghi nhớ như thế nào vị Thế Tôn trả lời cho ông.’
496. ‘‘Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi.
496. ‘‘Then, Kevatta, that bhikkhu—just as a strong man might extend his flexed arm, or flex his extended arm—even so did he disappear from the Brahmā-world and appear before me.
496. ‘‘Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy – ví như một người khỏe mạnh co cánh tay đã duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đã co lại – cũng vậy, biến mất khỏi Phạm thiên giới và xuất hiện trước mặt Ta.
Atha kho so, kevaṭṭa, bhikkhu maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho, kevaṭṭa, so bhikkhu maṃ etadavoca – ‘kattha nu kho, bhante, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
Then, Kevatta, that bhikkhu, having saluted me, sat down to one side. Having sat down to one side, Kevatta, that bhikkhu said to me, ‘Bhante, where do these four great elements, namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element, cease without remainder?’
Rồi này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy đảnh lễ Ta và ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên rồi, này Kevaṭṭa, vị Tỳ-khưu ấy nói với Ta rằng: ‘Bạch Thế Tôn, bốn đại chủng này diệt tận không còn sót lại ở đâu, tức là: địa đại, thủy đại đại, hỏa đại, và phong đại?’
497. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, kevaṭṭa, taṃ bhikkhuṃ etadavocaṃ – ‘bhūtapubbaṃ, bhikkhu, sāmuddikā vāṇijā tīradassiṃ sakuṇaṃ gahetvā nāvāya samuddaṃ ajjhogāhanti.
497. ‘‘When this was said, Kevatta, I said to that bhikkhu, ‘Once upon a time, Bhikkhu, ocean-going merchants would take a shore-seeing bird and venture into the ocean in a ship.
497. ‘‘Này Kevaṭṭa, khi được hỏi vậy, Ta nói với Tỳ-khưu đó rằng: ‘Này Tỳ-khưu, thuở xưa, các thương nhân đi biển mang theo một con chim dò bờ và ra khơi.
Te atīradakkhiniyā nāvāya tīradassiṃ sakuṇaṃ muñcanti.
When their ship was out of sight of land, they would release the shore-seeing bird.
Khi con thuyền không còn thấy bờ, họ thả con chim dò bờ ra.
So gacchateva puratthimaṃ disaṃ, gacchati dakkhiṇaṃ disaṃ, gacchati pacchimaṃ disaṃ, gacchati uttaraṃ disaṃ, gacchati uddhaṃ disaṃ, gacchati anudisaṃ.
It would go to the east, it would go to the south, it would go to the west, it would go to the north, it would go upwards, it would go to the intermediate directions.
Nó bay về hướng đông, bay về hướng nam, bay về hướng tây, bay về hướng bắc, bay lên trên, bay về các hướng phụ.
Sace so samantā tīraṃ passati, tathāgatakova* hoti.
If it saw land all around, it would return there.
Nếu nó thấy bờ ở mọi phía, nó sẽ bay thẳng đến đó.
Sace pana so samantā tīraṃ na passati, tameva nāvaṃ paccāgacchati.
But if it did not see land all around, it would return to that same ship.
Nếu nó không thấy bờ ở mọi phía, nó sẽ trở về chính con thuyền đó.
Evameva kho tvaṃ, bhikkhu, yato yāva brahmalokā pariyesamāno imassa pañhassa veyyākaraṇaṃ nājjhagā, atha mamaññeva santike paccāgato.
Even so, Bhikkhu, you, having searched from here all the way to the Brahmā-world, did not find an answer to this question, and so have returned to me alone.
Cũng vậy, này Tỳ-khưu, ông đã đi tìm kiếm câu trả lời cho vấn đề này từ cõi Phạm thiên trở xuống mà không tìm thấy, rồi ông lại trở về chỗ Ta.
Na kho eso, bhikkhu, pañho evaṃ pucchitabbo – ‘kattha nu kho, bhante, ime cattāro mahābhūtā aparisesā nirujjhanti, seyyathidaṃ – pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti?
This question, Bhikkhu, should not be asked thus: ‘Bhante, where do these four great elements, namely, the earth element, the water element, the fire element, and the air element, cease without remainder?’
Này Tỳ-khưu, vấn đề này không nên hỏi như vậy: ‘Bạch Thế Tôn, bốn đại chủng này diệt tận không còn sót lại ở đâu, tức là: địa đại, thủy đại, hỏa đại, và phong đại?’
501. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena sālavatikā tadavasari.
501. Thus have I heard—On one occasion the Blessed One, while wandering through Kosala with a large Saṅgha of bhikkhus, about five hundred bhikkhus, arrived at Sālavatikā.
501. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn du hành trong xứ Kosala cùng với một đại chúng Tỳ-khưu gồm năm trăm vị Tỳ-khưu, rồi Ngài đến Sālavatikā.
Tena kho pana samayena lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ, brahmadeyyaṃ.
At that time, the Brahmin Lohicca resided in Sālavatikā, which was teeming with people, had grass, wood, and water, was rich in grain, a royal grant given by King Pasenadi of Kosala, a gift from the king, a Brahmā-gift.
Lúc bấy giờ, Bà-la-môn Lohicca đang cư trú tại Sālavatikā, một vùng đất đông dân cư, có cỏ, củi, nước và ngũ cốc dồi dào, là một thái ấp do Vua Pasenadi của Kosala ban tặng, một món quà của hoàng gia, một món quà của Bà-la-môn.
502. Tena kho pana samayena lohiccassa brāhmaṇassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati.
502. At that time, such a wicked view had arisen in the brahmin Lohicca: “If a recluse or a brahmin were to attain a wholesome dhamma, having attained it, he should not teach it to another. For what can one do for another?
502. Vào lúc bấy giờ, một tà kiến xấu xa như vậy đã khởi lên nơi Bà la môn Lohicca: “Ở đây, một Sa-môn hay một Bà la môn nào có thể chứng đắc một pháp thiện, sau khi chứng đắc pháp thiện ấy, không nên thuyết giảng cho người khác. Vì người khác thì làm gì được cho người khác?
Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃsampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’ti.
Just as one might cut off an old bond and make another new bond, so do I call this a wicked, greedy doctrine. For what can one do for another?”
Ví như người ta cắt đứt một sợi dây cũ rồi làm một sợi dây mới khác, tôi nói rằng pháp tham lam xấu xa này cũng giống như vậy. Vì người khác thì làm gì được cho người khác?”
503. Assosi kho lohicco brāhmaṇo – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sālavatikaṃ anuppatto.
503. Now the brahmin Lohicca heard this: “Indeed, good sirs, the recluse Gotama, a Sakyan son who renounced from the Sakyan clan, is wandering in Kosala with a large Saṅgha of bhikkhus, numbering about five hundred, and has arrived at Sālavatikā.
503. Bà la môn Lohicca nghe nói: “Thưa ngài, Sa-môn Gotama, con trai của dòng dõi Sakya, đã xuất gia từ gia tộc Sakya, đang du hành trong xứ Kosala và đã đến Sālavatikā cùng với một Tăng đoàn lớn gồm năm trăm Tỳ khưu.
Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’.
Indeed, such a good report has spread concerning that venerable Gotama: ‘That Blessed One is indeed Arahant, Perfectly Self-Enlightened, Accomplished in Knowledge and Conduct, Fortunate, Knower of the Worlds, Anuttaro, Leader of persons to be tamed, Teacher of devas and humans, Buddha, Blessed One.’
Tiếng đồn tốt đẹp về Đức Gotama ấy đã vang xa như vầy: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, bậc Hiểu biết thế gian, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, Đức Phật, Đức Thế Tôn’.
So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti.
He makes known this world with its devas, Māras, and Brahmās, this generation with its recluses and brahmins, its devas and humans, having realized it for himself with direct knowledge.
Ngài tự mình chứng ngộ và tuyên bố thế giới này cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, cùng với hàng Sa-môn, Bà la môn, chư Thiên và loài người.
So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti.
He teaches the Dhamma that is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with its meaning and phrasing, proclaiming the utterly complete and pure holy life.
Ngài thuyết giảng giáo pháp tốt đẹp ở ban đầu, tốt đẹp ở giữa, tốt đẹp ở cuối, với ý nghĩa và văn tự đầy đủ, hoàn toàn thanh tịnh, tuyên bố đời sống phạm hạnh.
Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
It is good to see such Arahants.”
Thật tốt đẹp thay khi được chiêm ngưỡng những bậc A-la-hán như vậy!”
504. Atha kho lohicco brāhmaṇo rosikaṃ* nhāpitaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma rosike, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena samaṇaṃ gotamaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – lohicco, bho gotama, brāhmaṇo bhavantaṃ gotamaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’’ti.
504. Then the brahmin Lohicca addressed the barber Rosika: “Come, my good Rosika, go to the recluse Gotama; having approached him, inquire in my name about his health, well-being, lightness of discomfort, strength, and comfortable dwelling, saying: ‘The brahmin Lohicca, Venerable Gotama, inquires about your health, well-being, lightness of discomfort, strength, and comfortable dwelling.’
504. Rồi Bà la môn Lohicca gọi thợ cạo Rosika và nói: “Này Rosika, anh hãy đi đến chỗ Sa-môn Gotama; sau khi đến, hãy thay lời tôi hỏi thăm Sa-môn Gotama về sức khỏe, ít bệnh tật, nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc: ‘Thưa ngài Gotama, Bà la môn Lohicca hỏi thăm Đức Gotama về sức khỏe, ít bệnh tật, nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc’.
Evañca vadehi – ‘‘adhivāsetu kira bhavaṃ gotamo lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
And say this: ‘Let Venerable Gotama please consent to accept tomorrow’s meal from the brahmin Lohicca, together with the Saṅgha of bhikkhus.’”
Và hãy nói như vầy: ‘Xin Đức Gotama vui lòng nhận lời thọ thực của Bà la môn Lohicca vào ngày mai cùng với Tăng đoàn Tỳ khưu’.”
505. ‘‘Evaṃ, bho’’ti* kho rosikā nhāpito lohiccassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
505. “Yes, good sir,” the barber Rosika replied to the brahmin Lohicca, and then he went to the Blessed One; having approached him, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
505. “Vâng, thưa ngài,” người thợ cạo Rosika vâng lời Bà la môn Lohicca, rồi đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho rosikā nhāpito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘lohicco, bhante, brāhmaṇo bhagavantaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – adhivāsetu kira, bhante, bhagavā lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
Seated to one side, the barber Rosika said to the Blessed One: “The brahmin Lohicca, Venerable Sir, inquires about your health, well-being, lightness of discomfort, strength, and comfortable dwelling; and he says this: ‘Let the Blessed One please consent to accept tomorrow’s meal from the brahmin Lohicca, together with the Saṅgha of bhikkhus.’”
Ngồi xuống một bên, người thợ cạo Rosika thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, Bà la môn Lohicca hỏi thăm Đức Thế Tôn về sức khỏe, ít bệnh tật, nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc; và ông ấy nói như vầy: ‘Bạch Đức Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn vui lòng nhận lời thọ thực của Bà la môn Lohicca vào ngày mai cùng với Tăng đoàn Tỳ khưu’.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Blessed One consented by remaining silent.
Đức Thế Tôn chấp thuận bằng sự im lặng.
506. Atha kho rosikā nhāpito bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena lohicco brāhmaṇo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā lohiccaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘avocumhā kho mayaṃ bhoto* vacanena taṃ bhagavantaṃ – ‘lohicco, bhante, brāhmaṇo bhagavantaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – adhivāsetu kira, bhante, bhagavā lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’ti.
506. Then the barber Rosika, knowing the Blessed One’s consent, rose from his seat, paid homage to the Blessed One, circumambulated him keeping his right side towards him, and went to the brahmin Lohicca; having approached him, he said to the brahmin Lohicca: “We have indeed conveyed to that Blessed One, in your name: ‘The brahmin Lohicca, Venerable Sir, inquires about your health, well-being, lightness of discomfort, strength, and comfortable dwelling; and he says this: Let the Blessed One please consent to accept tomorrow’s meal from the brahmin Lohicca, together with the Saṅgha of bhikkhus.’
506. Rồi người thợ cạo Rosika, sau khi biết Đức Thế Tôn đã chấp thuận, liền đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi đi đến chỗ Bà la môn Lohicca; sau khi đến, thưa với Bà la môn Lohicca: “Chúng tôi đã thay lời ngài thưa với Đức Thế Tôn rằng: ‘Bạch Đức Thế Tôn, Bà la môn Lohicca hỏi thăm Đức Thế Tôn về sức khỏe, ít bệnh tật, nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc; và ông ấy nói như vầy: ‘Bạch Đức Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn vui lòng nhận lời thọ thực của Bà la môn Lohicca vào ngày mai cùng với Tăng đoàn Tỳ khưu’.
Adhivutthañca pana tena bhagavatā’’ti.
And that Blessed One has consented.”
Và Đức Thế Tôn đã chấp thuận rồi.”
507. Atha kho lohicco brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā rosikaṃ nhāpitaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma rosike, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇassa gotamassa kālaṃ ārocehi – kālo bho, gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
507. Then the brahmin Lohicca, after the passing of that night, had choice hard and soft food prepared in his own residence, and addressed the barber Rosika: “Come, my good Rosika, go to the recluse Gotama; having approached him, announce the time to the recluse Gotama, saying: ‘It is time, Venerable Gotama, the meal is ready.’”
507. Rồi Bà la môn Lohicca, sau khi đêm ấy trôi qua, đã chuẩn bị món ăn thức uống thượng vị tại nhà mình, rồi gọi thợ cạo Rosika và nói: “Này Rosika, anh hãy đi đến chỗ Sa-môn Gotama; sau khi đến, hãy báo giờ cho Sa-môn Gotama: ‘Thưa ngài Gotama, đã đến giờ, bữa ăn đã sẵn sàng’.”
‘‘Evaṃ, bho’’ti kho rosikā nhāpito lohiccassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
“Yes, good sir,” the barber Rosika replied to the brahmin Lohicca, and then he went to the Blessed One; having approached him, he paid homage to the Blessed One and stood to one side.
“Vâng, thưa ngài,” người thợ cạo Rosika vâng lời Bà la môn Lohicca, rồi đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhito kho rosikā nhāpito bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
Standing to one side, the barber Rosika announced the time to the Blessed One: “It is time, Venerable Sir, the meal is ready.”
Đứng sang một bên, người thợ cạo Rosika báo giờ cho Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, đã đến giờ, bữa ăn đã sẵn sàng.”
508. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena sālavatikā tenupasaṅkami.
508. Then the Blessed One, in the forenoon, dressed, took his bowl and robe, and went to Sālavatikā with the Saṅgha of bhikkhus.
508. Rồi Đức Thế Tôn, vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, cùng với Tăng đoàn Tỳ khưu đi đến Sālavatikā.
Tena kho pana samayena rosikā nhāpito bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandho hoti.
At that time, the barber Rosika followed closely behind the Blessed One.
Vào lúc bấy giờ, người thợ cạo Rosika đi theo sau Đức Thế Tôn.
Atha kho rosikā nhāpito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘lohiccassa, bhante, brāhmaṇassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya – kiñhi paro parassa karissati.
Then the barber Rosika said to the Blessed One: “Such a wicked view has arisen in the brahmin Lohicca: ‘If a recluse or a brahmin were to attain a wholesome dhamma, having attained it, he should not teach it to another. For what can one do for another?
Rồi người thợ cạo Rosika thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, Bà la môn Lohicca đã khởi lên một tà kiến xấu xa như vậy: ‘Ở đây, một Sa-môn hay một Bà la môn nào có thể chứng đắc một pháp thiện, sau khi chứng đắc pháp thiện ấy, không nên thuyết giảng cho người khác. Vì người khác thì làm gì được cho người khác?
Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’ti.
Just as one might cut off an old bond and make another new bond, so do I call this a wicked, greedy doctrine. For what can one do for another?’
Ví như người ta cắt đứt một sợi dây cũ rồi làm một sợi dây mới khác, tôi nói rằng pháp tham lam xấu xa này cũng giống như vậy. Vì người khác thì làm gì được cho người khác?’.
Sādhu, bhante, bhagavā lohiccaṃ brāhmaṇaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetū’’ti.
It would be good, Venerable Sir, if the Blessed One were to extricate the brahmin Lohicca from this wicked view.”
Bạch Đức Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy giúp Bà la môn Lohicca thoát khỏi tà kiến xấu xa ấy.”
‘‘Appeva nāma siyā rosike, appeva nāma siyā rosike’’ti.
“It might be so, Rosika, it might be so, Rosika.”
“Có thể như vậy, Rosika, có thể như vậy, Rosika.”
509. Atha kho lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.
509. Then, when the Blessed One had finished his meal and withdrawn his hand from the bowl, the brahmin Lohicca took a certain low seat and sat down to one side.
509. Rồi Bà la môn Lohicca, sau khi Đức Thế Tôn đã thọ thực và rửa tay bát, liền lấy một chỗ ngồi thấp hơn và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho lohiccaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira te, lohicca, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya – kiñhi paro parassa karissati.
The Blessed One said to the brahmin Lohicca, who was seated to one side: “Is it true, Lohicca, that such a wicked view has arisen in you: ‘If a recluse or a brahmin were to attain a wholesome dhamma, having attained it, he should not teach it to another. For what can one do for another?
Khi Bà la môn Lohicca đã ngồi xuống một bên, Đức Thế Tôn hỏi: “Này Lohicca, có thật là một tà kiến xấu xa như vậy đã khởi lên nơi ông không: ‘Ở đây, một Sa-môn hay một Bà la môn nào có thể chứng đắc một pháp thiện, sau khi chứng đắc pháp thiện ấy, không nên thuyết giảng cho người khác. Vì người khác thì làm gì được cho người khác?
Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’’ ti?
Just as one might cut off an old bond and make another new bond, so do I call this a wicked, greedy doctrine. For what can one do for another?’”
Ví như người ta cắt đứt một sợi dây cũ rồi làm một sợi dây mới khác, tôi nói rằng pháp tham lam xấu xa này cũng giống như vậy. Vì người khác thì làm gì được cho người khác’?”
‘‘Evaṃ, bho gotama’’.
“Yes, Venerable Gotama.”
“Vâng, thưa ngài Gotama.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi lohicca nanu tvaṃ sālavatikaṃ ajjhāvasasī’’ti?
“What do you think, Lohicca, do you not reside in Sālavatikā?”
“Này Lohicca, ông nghĩ sao, chẳng phải ông đang cư trú tại Sālavatikā sao?”
‘‘Evaṃ, bho gotama’’.
“Yes, Venerable Gotama.”
“Vâng, thưa ngài Gotama.”
‘‘Yo nu kho, lohicca, evaṃ vadeyya – ‘lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati.
“Now, Lohicca, if someone were to say: ‘The brahmin Lohicca resides in Sālavatikā.
“Này Lohicca, nếu có người nói: ‘Bà la môn Lohicca cư trú tại Sālavatikā.
Yā sālavatikāya samudayasañjāti lohiccova taṃ brāhmaṇo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’ti.
Whatever arises in Sālavatikā, that the brahmin Lohicca alone should enjoy, and not give to others."
“Những gì phát sinh ở Sālavatikā, chỉ có Bà-la-môn Lohicca một mình hưởng thụ, không nên ban cho người khác.”
Evaṃ vādī so ye taṃ upajīvanti, tesaṃ antarāyakaro vā hoti, no vā’’ti?
One who speaks thus, for those who depend on him, is he an obstructer or not?
Người nói như vậy, đối với những người sống nhờ ông ta, là người gây trở ngại hay không?”
‘‘Antarāyakaro, bho gotama’’.
"An obstructer, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là người gây trở ngại.”
‘‘Antarāyakaro samāno hitānukampī vā tesaṃ hoti ahitānukampī vā’’ti?
"Being an obstructer, is he compassionate for their welfare or not compassionate for their welfare?"
“Là người gây trở ngại như vậy, ông ta có lòng thương xót lợi ích cho họ hay thương xót bất lợi cho họ?”
‘‘Ahitānukampī, bho gotama’’.
"Not compassionate for their welfare, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là người thương xót bất lợi.”
‘‘Ahitānukampissa mettaṃ vā tesu cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sapattakaṃ vā’’ti?
"For one not compassionate for their welfare, is his mind established with loving-kindness towards them or with hostility?"
“Với lòng thương xót bất lợi, tâm của ông ta đối với họ là tâm từ hay tâm thù địch?”
‘‘Sapattakaṃ, bho gotama’’.
"With hostility, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là tâm thù địch.”
‘‘Sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi vā hoti sammādiṭṭhi vā’’ti?
"When the mind is established with hostility, is it wrong view or right view?"
“Với tâm thù địch hiện hữu, đó là tà kiến hay chánh kiến?”
‘‘Micchādiṭṭhi, bho gotama’’.
"Wrong view, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là tà kiến.”
‘‘Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’.
"For one with wrong view, Lohicca, I declare one of two destinations: hell or the animal realm."
“Này Lohicca, đối với người có tà kiến, Ta tuyên bố một trong hai đường tái sinh: hoặc địa ngục, hoặc loài súc sinh.”
510. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, lohicca, nanu rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasatī’’ti?
510. "What do you think, Lohicca? Does not King Pasenadi of Kosala dwell in Kāsikosala?"
510. “Này Lohicca, ông nghĩ sao, chẳng phải vua Pasenadi xứ Kosala đang cai trị xứ Kāsikosala sao?”
‘‘Evaṃ, bho gotama’’.
"Yes, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, đúng vậy.”
‘‘Yo nu kho, lohicca, evaṃ vadeyya – ‘rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasati; yā kāsikosale samudayasañjāti, rājāva taṃ pasenadi kosalo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’ti.
"Now, Lohicca, if someone were to say: 'King Pasenadi of Kosala dwells in Kāsikosala; whatever arises in Kāsikosala, King Pasenadi of Kosala alone should enjoy, and not give to others.'
“Này Lohicca, nếu có người nói rằng: ‘Vua Pasenadi xứ Kosala đang cai trị xứ Kāsikosala; những gì phát sinh ở Kāsikosala, chỉ có vua Pasenadi xứ Kosala một mình hưởng thụ, không nên ban cho người khác’.
Evaṃ vādī so ye rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ upajīvanti tumhe ceva aññe ca, tesaṃ antarāyakaro vā hoti, no vā’’ti?
One who speaks thus, for those who depend on King Pasenadi of Kosala, both you and others, is he an obstructer or not?"
Người nói như vậy, đối với những người sống nhờ vua Pasenadi xứ Kosala, cả ông và những người khác, là người gây trở ngại hay không?”
‘‘Antarāyakaro, bho gotama’’.
"An obstructer, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là người gây trở ngại.”
‘‘Antarāyakaro samāno hitānukampī vā tesaṃ hoti ahitānukampī vā’’ti?
"Being an obstructer, is he compassionate for their welfare or not compassionate for their welfare?"
“Là người gây trở ngại như vậy, ông ta có lòng thương xót lợi ích cho họ hay thương xót bất lợi cho họ?”
‘‘Ahitānukampī, bho gotama’’.
"Not compassionate for their welfare, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là người thương xót bất lợi.”
‘‘Ahitānukampissa mettaṃ vā tesu cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sapattakaṃ vā’’ti?
"For one not compassionate for their welfare, is his mind established with loving-kindness towards them or with hostility?"
“Với lòng thương xót bất lợi, tâm của ông ta đối với họ là tâm từ hay tâm thù địch?”
‘‘Sapattakaṃ, bho gotama’’.
"With hostility, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là tâm thù địch.”
‘‘Sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi vā hoti sammādiṭṭhi vā’’ti?
"When the mind is established with hostility, is it wrong view or right view?"
“Với tâm thù địch hiện hữu, đó là tà kiến hay chánh kiến?”
‘‘Micchādiṭṭhi, bho gotama’’.
"Wrong view, Venerable Gotama."
“Thưa Tôn giả Gotama, là tà kiến.”
‘‘Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’.
"For one with wrong view, Lohicca, I declare one of two destinations: hell or the animal realm."
“Này Lohicca, đối với người có tà kiến, Ta tuyên bố một trong hai đường tái sinh: hoặc địa ngục, hoặc loài súc sinh.”
511. ‘‘Iti kira, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati; yā sālavatikāya samudayasañjāti, lohiccova taṃ brāhmaṇo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’’ti.
511. "Thus, Lohicca, if someone were to say: 'The brahmin Lohicca dwells in Sālavatikā; whatever arises in Sālavatikā, the brahmin Lohicca alone should enjoy, and not give to others.'
511. “Như vậy, này Lohicca, nếu có người nói rằng: ‘Bà-la-môn Lohicca đang cai trị Sālavatikā; những gì phát sinh ở Sālavatikā, chỉ có Bà-la-môn Lohicca một mình hưởng thụ, không nên ban cho người khác’.
Evaṃvādī so ye taṃ upajīvanti, tesaṃ antarāyakaro hoti.
One who speaks thus is an obstructer for those who depend on him.
Người nói như vậy, đối với những người sống nhờ ông ta, là người gây trở ngại.
Antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti.
Being an obstructer, he is not compassionate for their welfare; for one not compassionate for their welfare, his mind is established with hostility; when the mind is established with hostility, it is wrong view.
Là người gây trở ngại như vậy, ông ta là người thương xót bất lợi; với lòng thương xót bất lợi, tâm thù địch hiện hữu; với tâm thù địch hiện hữu, đó là tà kiến.
Evameva kho, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati.
Even so, Lohicca, if someone were to say: 'Here, a recluse or brahmin might achieve a wholesome Dhamma; having achieved a wholesome Dhamma, he should not teach it to others, for what can another do for another?
Cũng vậy, này Lohicca, nếu có người nói rằng: ‘Ở đây, một Sa-môn hay Bà-la-môn đạt được thiện pháp; sau khi đạt được thiện pháp, không nên tuyên bố cho người khác, vì người khác có thể làm gì cho người khác được chứ?
Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya…pe… karissatī’’ti.
Just as if one were to cut an old bond and make another new bond…and what can another do for another?'"
Ví như một người cắt bỏ sợi dây cũ rồi làm một sợi dây mới khác… (câu này bị cắt cụt trong bản gốc Pali, nên dịch sát với bản gốc) …sẽ làm gì được chứ?’.
Evaṃvādī so ye te kulaputtā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ āgamma evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchanti, sotāpattiphalampi sacchikaronti, sakadāgāmiphalampi sacchikaronti, anāgāmiphalampi sacchikaronti, arahattampi sacchikaronti, ye cime dibbā gabbhā paripācenti dibbānaṃ bhavānaṃ abhinibbattiyā, tesaṃ antarāyakaro hoti, antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti.
One who speaks thus is an obstructer for those young men of good family who, having recourse to the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata, attain such a noble distinction, realize the fruit of stream-entry, realize the fruit of once-returning, realize the fruit of non-returning, realize Arahantship; and also for those who cultivate divine wombs for the arising of divine existences. Being an obstructer, he is not compassionate for their welfare; for one not compassionate for their welfare, his mind is established with hostility; when the mind is established with hostility, it is wrong view.
Người nói như vậy, đối với những thiện gia nam tử nhờ vào Pháp và Luật do Như Lai tuyên bố mà đạt được sự thù thắng cao cả như vậy, chứng đắc quả Dự Lưu, chứng đắc quả Nhất Lai, chứng đắc quả Bất Hoàn, chứng đắc A-la-hán, và đối với những chúng sinh cõi trời đang trưởng dưỡng để tái sinh vào các cõi trời, là người gây trở ngại; là người gây trở ngại như vậy, ông ta là người thương xót bất lợi; với lòng thương xót bất lợi, tâm thù địch hiện hữu; với tâm thù địch hiện hữu, đó là tà kiến.
Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
For one with wrong view, Lohicca, I declare one of two destinations: hell or the animal realm."
Này Lohicca, đối với người có tà kiến, Ta tuyên bố một trong hai đường tái sinh: hoặc địa ngục, hoặc loài súc sinh.”
512. ‘‘Iti kira, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasati; yā kāsikosale samudayasañjāti, rājāva taṃ pasenadi kosalo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’’ti.
512. "Thus, Lohicca, if someone were to say: 'King Pasenadi of Kosala dwells in Kāsikosala; whatever arises in Kāsikosala, King Pasenadi of Kosala alone should enjoy, and not give to others.'
512. “Như vậy, này Lohicca, nếu có người nói rằng: ‘Vua Pasenadi xứ Kosala đang cai trị xứ Kāsikosala; những gì phát sinh ở Kāsikosala, chỉ có vua Pasenadi xứ Kosala một mình hưởng thụ, không nên ban cho người khác’.
Evaṃvādī so ye rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ upajīvanti tumhe ceva aññe ca, tesaṃ antarāyakaro hoti.
One who speaks thus is an obstructer for those who depend on King Pasenadi of Kosala, both you and others.
Người nói như vậy, đối với những người sống nhờ vua Pasenadi xứ Kosala, cả ông và những người khác, là người gây trở ngại.
Antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti.
Being an obstructer, he is not compassionate for their welfare; for one not compassionate for their welfare, his mind is established with hostility; when the mind is established with hostility, it is wrong view.
Là người gây trở ngại như vậy, ông ta là người thương xót bất lợi; với lòng thương xót bất lợi, tâm thù địch hiện hữu; với tâm thù địch hiện hữu, đó là tà kiến.
Evameva kho, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati.
Even so, Lohicca, if someone were to say: 'Here, a recluse or brahmin might achieve a wholesome Dhamma; having achieved a wholesome Dhamma, he should not teach it to others, for what can another do for another?
Cũng vậy, này Lohicca, nếu có người nói rằng: ‘Ở đây, một Sa-môn hay Bà-la-môn đạt được thiện pháp; sau khi đạt được thiện pháp, không nên tuyên bố cho người khác, vì người khác có thể làm gì cho người khác được chứ?
Seyyathāpi nāma…pe… kiñhi paro parassa karissatī’’ti, evaṃ vādī so ye te kulaputtā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ āgamma evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchanti, sotāpattiphalampi sacchikaronti, sakadāgāmiphalampi sacchikaronti, anāgāmiphalampi sacchikaronti, arahattampi sacchikaronti.
Just as if… what can another do for another?' One who speaks thus is an obstructer for those young men of good family who, having recourse to the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata, attain such a noble distinction, realize the fruit of stream-entry, realize the fruit of once-returning, realize the fruit of non-returning, realize Arahantship.
Ví như một người… (câu này bị cắt cụt trong bản gốc Pali, nên dịch sát với bản gốc) …người khác có thể làm gì cho người khác được chứ?’ Người nói như vậy, đối với những thiện gia nam tử nhờ vào Pháp và Luật do Như Lai tuyên bố mà đạt được sự thù thắng cao cả như vậy, chứng đắc quả Dự Lưu, chứng đắc quả Nhất Lai, chứng đắc quả Bất Hoàn, chứng đắc A-la-hán.
Ye cime dibbā gabbhā paripācenti dibbānaṃ bhavānaṃ abhinibbattiyā, tesaṃ antarāyakaro hoti, antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti.
And also for those who cultivate divine wombs for the arising of divine existences. Being an obstructer, he is not compassionate for their welfare; for one not compassionate for their welfare, his mind is established with hostility; when the mind is established with hostility, it is wrong view.
Và đối với những chúng sinh cõi trời đang trưởng dưỡng để tái sinh vào các cõi trời, là người gây trở ngại; là người gây trở ngại như vậy, ông ta là người thương xót bất lợi; với lòng thương xót bất lợi, tâm thù địch hiện hữu; với tâm thù địch hiện hữu, đó là tà kiến.
Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
For one with wrong view, Lohicca, I declare one of two destinations: hell or the animal realm."
Này Lohicca, đối với người có tà kiến, Ta tuyên bố một trong hai đường tái sinh: hoặc địa ngục, hoặc loài súc sinh.”
513. ‘‘Tayo khome, lohicca, satthāro, ye loke codanārahā; yo ca panevarūpe satthāro codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
513. "There are these three teachers, Lohicca, who deserve censure in the world; and the censure of such teachers is true, factual, righteous, and blameless.
513. “Này Lohicca, có ba loại đạo sư đáng bị khiển trách trên thế gian; và lời khiển trách một đạo sư như vậy là chân thật, đúng đắn, hợp pháp và không đáng bị chỉ trích.
Katame tayo?
Which three?
Ba loại đó là gì?
Idha, lohicca, ekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho ananuppatto hoti.
Here, Lohicca, a certain teacher, for the sake of which he has gone forth from home to homelessness, that purpose of his recluse life is not attained by him.
Ở đây, này Lohicca, một đạo sư nào đó xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình vì một mục đích nào đó, nhưng mục đích Sa-môn đó chưa đạt được.
So taṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’’ti.
Not having attained that purpose of his recluse life, he teaches the Dhamma to his disciples: 'This is for your welfare, this is for your happiness.'
Vì chưa đạt được mục đích Sa-môn đó, ông ta thuyết pháp cho các đệ tử rằng: ‘Điều này vì lợi ích của các con, điều này vì hạnh phúc của các con’.
Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti.
His disciples do not listen to him, do not lend an ear, do not establish their minds in knowledge, but instead act contrary to the teacher's instruction.
Các đệ tử của ông ta không lắng nghe, không chú tâm, không hướng tâm đến trí tuệ, và hành động trái với lời dạy của đạo sư.
So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho ananuppatto, taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti.
He should be censured thus: 'Venerable sir, you went forth from home to homelessness for a certain purpose, but that purpose of your recluse life has not been attained by you. Not having attained that purpose of your recluse life, you teach the Dhamma to your disciples: "This is for your welfare, this is for your happiness."
Ông ta đáng bị khiển trách như sau: ‘Thưa Tôn giả, mục đích Sa-môn mà ngài đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, mục đích đó ngài chưa đạt được; vì chưa đạt được mục đích Sa-môn đó, ngài thuyết pháp cho các đệ tử rằng: ‘Điều này vì lợi ích của các con, điều này vì hạnh phúc của các con’.
Tassa te sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti.
Your disciples do not listen to you, do not lend an ear, do not establish their minds in knowledge, but instead act contrary to the teacher's instruction.
Các đệ tử của ngài không lắng nghe, không chú tâm, không hướng tâm đến trí tuệ, và hành động trái với lời dạy của đạo sư.
Seyyathāpi nāma osakkantiyā vā ussakkeyya, parammukhiṃ vā āliṅgeyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’’ti.
Just as if one were to try to embrace a woman who is turning away, or embrace one who is facing away, so is this evil greedy tendency, I say, "What can another do for another?"'
Ví như một người cố gắng níu kéo một người đang bỏ đi, hoặc ôm lấy một người đang quay mặt lại, Ta nói rằng sự việc xấu xa này giống như tham ái: ‘Người khác có thể làm gì cho người khác được chứ?’”
Ayaṃ kho, lohicca, paṭhamo satthā, yo loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
This, Lohicca, is the first teacher in the world who deserves censure; and if anyone censures such a teacher, that censure is factual, true, righteous, and blameless.
Này Lohicca, đây là vị đạo sư thứ nhất đáng bị khiển trách trên đời; và lời khiển trách đối với một vị đạo sư như vậy là có thật, đúng sự thật, hợp pháp, và không có lỗi.
514. ‘‘Puna caparaṃ, lohicca, idhekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho ananuppatto hoti.
514. "Furthermore, Lohicca, here some teacher, for whose sake he has gone forth from home to homelessness, does not attain that goal of recluseship for himself.
514. Lại nữa, này Lohicca, ở đây có một vị đạo sư, vì mục đích nào đó mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, nhưng mục đích Sa-môn hạnh ấy của vị ấy chưa đạt được.
So taṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’’ti.
He, not having attained that goal of recluseship, teaches the Dhamma to his disciples: "This is for your welfare, this is for your happiness."
Vị ấy, chưa đạt được mục đích Sa-môn hạnh ấy, lại thuyết pháp cho các đệ tử rằng: “Điều này là lợi ích cho các con, điều này là an lạc cho các con.”
Tassa sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti.
His disciples listen intently, lend an ear, apply their minds to understanding, and do not stray from the teacher's instruction.
Các đệ tử của vị ấy lắng nghe, chú tâm, thiết lập tâm để đạt được tuệ tri, và không đi ngược lại lời dạy của đạo sư.
So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho ananuppatto.
He should be admonished thus: "Venerable sir, the goal of recluseship for the sake of which you went forth from home into homelessness has not been attained by you.
Vị ấy đáng bị khiển trách như sau: “Thưa Tôn giả, mục đích mà Tôn giả xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, mục đích Sa-môn hạnh ấy của Tôn giả chưa đạt được.
Taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti.
You, not having attained that goal of recluseship, teach the Dhamma to your disciples: ‘This is for your welfare, this is for your happiness.’
Tôn giả, chưa đạt được mục đích Sa-môn hạnh ấy, lại thuyết pháp cho các đệ tử rằng: ‘Điều này là lợi ích cho các con, điều này là an lạc cho các con.’
Tassa te sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti.
And your disciples listen intently, lend an ear, apply their minds to understanding, and do not stray from the teacher's instruction.
Các đệ tử của Tôn giả lắng nghe, chú tâm, thiết lập tâm để đạt được tuệ tri, và không đi ngược lại lời dạy của đạo sư.
Seyyathāpi nāma sakaṃ khettaṃ ohāya paraṃ khettaṃ niddāyitabbaṃ maññeyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’’ti.
Just as one might abandon one’s own field and consider another’s field worth tilling, even so, I declare this evil quality of greed—for what can one person do for another?"
Ví như một người bỏ ruộng của mình mà lại nghĩ nên cày ruộng của người khác, Ta nói rằng điều này là một pháp tham lam xấu xa như vậy – vì người khác có thể làm gì cho người khác?”
Ayaṃ kho, lohicca, dutiyo satthā, yo, loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
This, Lohicca, is the second teacher who is worthy of admonishment in the world; and the admonishment of such a teacher is true, factual, righteous, and blameless.
Này Lohicca, đây là vị đạo sư thứ hai đáng bị khiển trách trên đời; và lời khiển trách đối với một vị đạo sư như vậy là có thật, đúng sự thật, hợp pháp, và không có lỗi.
515. ‘‘Puna caparaṃ, lohicca, idhekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho anuppatto hoti.
515. "Furthermore, Lohicca, here some teacher, for the sake of which he went forth from home into homelessness, has attained that goal of recluseship.
515. Lại nữa, này Lohicca, ở đây có một vị đạo sư, vì mục đích nào đó mà xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, và mục đích Sa-môn hạnh ấy của vị ấy đã đạt được.
So taṃ sāmaññatthaṃ anupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’’ti.
He, having attained that goal of recluseship, teaches the Dhamma to his disciples: "This is for your welfare, this is for your happiness."
Vị ấy, đã đạt được mục đích Sa-môn hạnh ấy, lại thuyết pháp cho các đệ tử rằng: “Điều này là lợi ích cho các con, điều này là an lạc cho các con.”
Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti.
But his disciples do not listen intently, do not lend an ear, do not apply their minds to understanding, and they stray from the teacher's instruction.
Nhưng các đệ tử của vị ấy không lắng nghe, không chú tâm, không thiết lập tâm để đạt được tuệ tri, và đi ngược lại lời dạy của đạo sư.
So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho anuppatto.
He should be admonished thus: "Venerable sir, the goal of recluseship for the sake of which you went forth from home into homelessness has been attained by you.
Vị ấy đáng bị khiển trách như sau: “Thưa Tôn giả, mục đích mà Tôn giả xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, mục đích Sa-môn hạnh ấy của Tôn giả đã đạt được.
Taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ anupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti.
You, having attained that goal of recluseship, teach the Dhamma to your disciples: ‘This is for your welfare, this is for your happiness.’
Tôn giả, đã đạt được mục đích Sa-môn hạnh ấy, lại thuyết pháp cho các đệ tử rằng: ‘Điều này là lợi ích cho các con, điều này là an lạc cho các con.’
Tassa te sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti.
But your disciples do not listen intently, do not lend an ear, do not apply their minds to understanding, and they stray from the teacher's instruction.
Nhưng các đệ tử của Tôn giả không lắng nghe, không chú tâm, không thiết lập tâm để đạt được tuệ tri, và đi ngược lại lời dạy của đạo sư.
Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’ti.
Just as one might cut off an old bond and make another new bond, even so, I declare this evil quality of greed—for what can one person do for another?"
Ví như một người đã cắt bỏ một sợi dây cũ lại làm một sợi dây mới khác, Ta nói rằng điều này là một pháp tham lam xấu xa như vậy, vì người khác có thể làm gì cho người khác?”
Ayaṃ kho, lohicca, tatiyo satthā, yo loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
This, Lohicca, is the third teacher who is worthy of admonishment in the world; and the admonishment of such a teacher is true, factual, righteous, and blameless.
Này Lohicca, đây là vị đạo sư thứ ba đáng bị khiển trách trên đời; và lời khiển trách đối với một vị đạo sư như vậy là có thật, đúng sự thật, hợp pháp, và không có lỗi.
Ime kho, lohicca, tayo satthāro, ye loke codanārahā, yo ca panevarūpe satthāro codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjāti.
These, Lohicca, are the three teachers who are worthy of admonishment in the world; and the admonishment of such teachers is true, factual, righteous, and blameless.
Này Lohicca, đây là ba vị đạo sư đáng bị khiển trách trên đời; và lời khiển trách đối với những vị đạo sư như vậy là có thật, đúng sự thật, hợp pháp, và không có lỗi.
516. Evaṃ vutte, lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atthi pana, bho gotama, koci satthā, yo loke nacodanāraho’’ti?
516. When this was said, the brahmin Lohicca said to the Blessed One: "Is there, Venerable Gotama, any teacher in the world who is not worthy of admonishment?"
516. Khi được nói như vậy, Bà-la-môn Lohicca bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn Gotama, có vị đạo sư nào trên đời không đáng bị khiển trách không?”
‘‘Atthi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho’’ti.
"There is, Lohicca, a teacher who is not worthy of admonishment in the world."
“Này Lohicca, có vị đạo sư không đáng bị khiển trách trên đời.”
‘‘Katamo pana so, bho gotama, satthā, yo loke nacodanāraho’’ti?
"Who, then, Venerable Gotama, is that teacher who is not worthy of admonishment in the world?"
“Bạch Thế Tôn Gotama, vậy vị đạo sư nào trên đời không đáng bị khiển trách?”
‘‘Idha, lohicca, tathāgato loke uppajjati arahaṃ, sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu evaṃ vitthāretabbaṃ).
"Here, Lohicca, a Tathāgata arises in the world, an Arahant, a Fully Self-Enlightened One... (this should be elaborated as in sections 190-212).
“Này Lohicca, ở đây, một vị Như Lai xuất hiện trên đời, là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác… (cần được giải thích chi tiết như trong các đoạn 190-212).
Evaṃ kho, lohicca, bhikkhu sīlasampanno hoti…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho.
Thus, Lohicca, a bhikkhu is endowed with sīla... he enters and dwells in the first jhāna... Lohicca, a teacher in whom a disciple attains such an excellent distinction is also, Lohicca, a teacher not worthy of admonishment.
Này Lohicca, một Tỳ-kheo như vậy là người đầy đủ giới hạnh… vị ấy chứng và an trú thiền thứ nhất… Này Lohicca, vị đạo sư mà đệ tử đạt được sự thù thắng cao cả như vậy, vị đạo sư này cũng là người không đáng bị khiển trách trên đời.
Yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
And the admonishment of such a teacher is untrue, unfactual, unrighteous, blameworthy... he enters and dwells in the second jhāna... the third jhāna... the fourth jhāna.
Và lời khiển trách đối với một vị đạo sư như vậy là không thật, không đúng sự thật, không hợp pháp, và có lỗi… vị ấy chứng và an trú thiền thứ hai… vị ấy chứng và an trú thiền thứ ba… vị ấy chứng và an trú thiền thứ tư.
Yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti.
Lohicca, a teacher in whom a disciple attains such an excellent distinction is also, Lohicca, a teacher not worthy of admonishment, and the admonishment of such a teacher is untrue, unfactual, unrighteous, blameworthy... he directs and inclines his mind to the knowledge and vision... Lohicca, a teacher in whom a disciple attains such an excellent distinction is also, Lohicca, a teacher not worthy of admonishment, and the admonishment of such a teacher is untrue, unfactual, unrighteous, blameworthy... he understands: 'there is no further state of being for me now.'"
Này Lohicca, vị đạo sư mà đệ tử đạt được sự thù thắng cao cả như vậy, vị đạo sư này cũng là người không đáng bị khiển trách trên đời; và lời khiển trách đối với một vị đạo sư như vậy là không thật, không đúng sự thật, không hợp pháp, và có lỗi… vị ấy hướng tâm đến tri kiến… vị ấy biết rõ rằng không còn trạng thái như thế này nữa.
Yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā’’ti.
Lohicca, a teacher in whom a disciple attains such an excellent distinction is also, Lohicca, a teacher not worthy of admonishment, and the admonishment of such a teacher is untrue, unfactual, unrighteous, blameworthy."
Này Lohicca, vị đạo sư mà đệ tử đạt được sự thù thắng cao cả như vậy, vị đạo sư này cũng là người không đáng bị khiển trách trên đời; và lời khiển trách đối với một vị đạo sư như vậy là không thật, không đúng sự thật, không hợp pháp, và có lỗi.”
517. Evaṃ vutte, lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bho gotama, puriso purisaṃ narakapapātaṃ patantaṃ kesesu gahetvā uddharitvā thale patiṭṭhapeyya, evamevāhaṃ bhotā gotamena narakapapātaṃ papatanto uddharitvā thale patiṭṭhāpito.
517. When this was said, the brahmin Lohicca said to the Blessed One: "Just as, Venerable Gotama, a man might grasp another man falling into a pit of hell by the hair, pull him out, and establish him on firm ground, even so, I, falling into a pit of hell, have been pulled out by the Venerable Gotama and established on firm ground.
517. Khi được nói như vậy, Bà-la-môn Lohicca bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn Gotama, ví như một người nắm tóc một người đang rơi xuống vực thẳm địa ngục mà kéo lên, đặt đứng trên đất liền, cũng vậy, con đang rơi xuống vực thẳm địa ngục đã được Thế Tôn Gotama kéo lên và đặt đứng trên đất liền.
Abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama, seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti.
Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama! Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned, reveal what was hidden, point out the path to one who was lost, or hold up an oil lamp in the darkness so that those with eyes might see forms.
Thật tuyệt diệu thay, bạch Thế Tôn Gotama! Thật tuyệt diệu thay, bạch Thế Tôn Gotama! Ví như, bạch Thế Tôn Gotama, người ta dựng đứng cái bị lật úp, mở ra cái bị che kín, chỉ đường cho người bị lạc, hay cầm đèn dầu trong bóng tối để những người có mắt có thể thấy các sắc pháp.
Evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito.
Even so has the Dhamma been made clear by the Venerable Gotama in many ways.
Cũng vậy, Chánh pháp đã được Thế Tôn Gotama tuyên bố bằng nhiều phương cách khác nhau.
Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca.
I go for refuge to the Venerable Gotama, to the Dhamma, and to the Saṅgha of bhikkhus.
Con xin quy y Thế Tôn Gotama, quy y Giáo pháp, và quy y Tăng đoàn.
Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
May the Venerable Gotama remember me as a lay follower who has taken refuge from this day forward as long as life lasts."
Xin Thế Tôn Gotama hãy nhận con làm cư sĩ, từ nay cho đến trọn đời, con xin quy y.”