Payogasiddhipāṭha

1779

14. Kriyatthā bahulaṃ –ti

14. `Ti` thường trong ý nghĩa hành động

1780

Ca sabbattha vattate.

And the affix ti occurs everywhere.

Ca có mặt ở khắp mọi nơi.

Kriyā attho etassāti kriyattho dhātu, so ca duvidho sakammakā+kammakavasena.

A kriyattha (verb root) is that of which action is the meaning; and it is of two kinds: transitive and intransitive.

Động từ có ý nghĩa hành động được gọi là kriyattho dhātu, và nó có hai loại: sakamakko (có túc từ) và akammako (không túc từ).

Tattha yasmiṃ kriyatthe kattuvācimhā kammaṃ gavesīyate, so sakammako.

Among these, a transitive verb is that in whose action the object is sought from the agent-word.

Trong đó, động từ mà trong ý nghĩa hành động, túc từ được tìm kiếm từ chủ từ, thì là sakamakko.

Itaro akammako.

The other is intransitive.

Cái còn lại là akammako.

1781

Tatra sakammakā kammāpekkhaṃ kriyaṃ vadanti, yathā kaṭaṃ karoti, gāmaṃ gacchati, odanaṃ pacati.

Among these, transitive verbs speak of action expecting an object, such as kaṭaṃ karoti (he makes a mat), gāmaṃ gacchati (he goes to a village), odanaṃ pacati (he cooks rice).

Trong đó, động từ sakamakko nói về hành động cần túc từ, ví dụ: làm chiếu (kaṭaṃ karoti), đi làng (gāmaṃ gacchati), nấu cơm (odanaṃ pacati).

Akammakā kammanirapekkhaṃ kriyaṃ vadanti, yathā acchati seti tiṭṭhati.

Intransitive verbs speak of action independent of an object, such as acchati (he sits), seti (he lies down), tiṭṭhati (he stands).

Động từ akammako nói về hành động không cần túc từ, ví dụ: ngồi (acchati), nằm (seti), đứng (tiṭṭhati).

Kriyāti ca gamanapacanādiko asattasammato kattari kamme vā patiṭṭhito kārakasamūhasādhiyo padattho vuccati.

And kriyā (action) refers to the meaning of a word, such as going or cooking, which is not considered an entity, but is established in the agent or object, and is accomplished by a group of agents.

Và kriyā (hành động) được gọi là một ý nghĩa của từ, như việc đi, nấu ăn, v.v., không được coi là một thực thể, mà được thiết lập trong chủ từ hoặc túc từ, và được hoàn thành bởi một tập hợp các tác nhân.

Api ca –

Moreover –

Hơn nữa –

1782

Karaṇaṃ bhavanaṃ cāpi, kara+bhūhi kathīyate;

Making and being are spoken of by kar and bhū;

Việc làm và việc trở thành, được nói bởi kara và bhū;

1783

Tato kriyādivācattaṃ, pākādīnaṃ kathaṃ bhave.

How, then, can cooking etc. be primary indicators of action?

Vậy làm sao việc nấu ăn, v.v. có thể là từ chỉ hành động?

1784

Kara+bhūdhātūhi karaṇañca bhavanañca vuccati, pāka+gamanādīhi tesaṃ kriyābhavanānaṃ vāccattaṃ kathaṃ bhavatīti vuttaṃ hoti.

It is said: making and being are spoken of by the roots kar and bhū; how then can cooking and going etc. be the primary indicators of these actions and states of being?

Việc làm và việc trở thành được nói bởi các động từ kara và bhū. Điều này có nghĩa là làm sao việc nấu ăn, đi lại, v.v. có thể là từ chỉ hành động và trạng thái của chúng?

Punapi –

Again –

Lại nữa –

1785

Pākādīnañhi vāccattaṃ, karabhūsu na yujjati;

Indeed, the primary indication of cooking etc. is not appropriate for kar and bhū;

Thật vậy, ý nghĩa của việc nấu ăn, v.v. không phù hợp với kara và bhū;

1786

Taṃ bahutaravāccattaṃ, pākādīsu na yujjati.

That abundant primary indication is not appropriate for kar and bhū.

Ý nghĩa đó (là) phổ biến hơn, không phù hợp với việc nấu ăn, v.v.

1787

Taṃ nāma –

That is –

Điều đó là –

1788

Kāriyarūpā hi dhātvatthā, sattāyuttā ca te+khilā;

Indeed, the meanings of roots are in the form of what is to be done, and all of them are connected with entities;

Các ý nghĩa của động từ là những hình thức được thực hiện, và tất cả chúng đều liên quan đến các thực thể;

1789

Tato kriyā ca bhāvo ca, sāmaññaṃ tesu gamyate.

Therefore, action and state, as a general sense, are understood in them.

Do đó, hành động và trạng thái, sự chung chung được hiểu trong chúng.

1790

1. Vattamāneti anti si tha mi ma te ante se vhe e mhe.

1. Trong thì hiện tại: `ti`, `anti`, `si`, `tha`, `mi`, `ma`, `te`, `ante`, `se`, `vhe`, `e`, `mhe`.

1791

Vattamāne āraddhāparisamatte atthe vattamānato kriyatthā tyādayo honti.

The tyādi affixes occur from an action-root in the present tense, when the action has begun but is not yet completed.

Trong ý nghĩa hành động đã bắt đầu nhưng chưa hoàn thành (thì hiện tại), các hậu tố tyādi xuất hiện từ động từ.

Kriyādhikārattā ‘‘kriyatthā’’ti vuttaṃ.

It is said "action-roots" because the topic is action.

Vì nó liên quan đến hành động, nên đã nói “ý nghĩa hành động”.

Tesa+maniyame –

When they are not fixed –

Khi chúng không được quy định –

1792

14. Pubbaparacchakkāna+mekānekesu tumhā+mha+sesesu dve dve majjhimu+ttama+paṭhamā

14. Hai hậu tố `majjhima` và `uttama` và `paṭhama` cho hai nhóm trước và sau trong số `tumhā`, `amha` và các từ còn lại

1793

Ekānekesu tumhaamhasaddavacanīyesu tadaññasaddavacanīyesu ca kārakesu pubbacchakkānaṃ paracchakkānañca majjhimu+ttama+paṭhamā dve dve honti yathākkamaṃ.

In the case of agents denoted by the words tumha (you) and amha (we), and those denoted by other words, the middle, ultimate, and first persons (affixes) of both the former and latter sets occur two by two respectively, whether in singular or plural.

Trong các tác nhân được nói đến bởi các từ tumha (ngươi) và amha (ta), và các tác nhân được nói đến bởi các từ khác, hai hậu tố majjhima (ngôi thứ hai), uttama (ngôi thứ nhất) và paṭhama (ngôi thứ ba) xuất hiện lần lượt cho các nhóm trước và sau.

Tatthati antīti paṭhamapuriso, ādo niddiṭṭhattā.

Among these, ti and anti are first person, because they are mentioned first.

Trong đó, ti và anti là ngôi thứ ba (paṭhamapuriso), vì chúng được chỉ định đầu tiên.

Si tha iti majjhimapuriso, majjhe niddiṭṭhattā.

Si and tha are middle person, because they are mentioned in the middle.

Si và tha là ngôi thứ hai (majjhimapuriso), vì chúng được chỉ định ở giữa.

Mi ma iti uttamapuriso.

Mi and ma are ultimate person.

Mi và ma là ngôi thứ nhất (uttamapuriso).

Uttamasaddo+yaṃ sabhāvato tipabhutīna+manta+māha.

This word uttama refers naturally to the last of three, etc.

Từ uttama này tự nó chỉ ra cái cuối cùng trong số ba, v.v.

Paracchakkepi te antetiādinā evaṃ yojetabbaṃ.

In the latter set too, it should be joined similarly with te, ante, etc.

Trong nhóm sau (paracchakka) cũng vậy, phải kết nối theo cách tương tự với te, ante, v.v.

Evaṃ sesesu bhavissatiādīsu sattasu paccayavidhānasuttesupi yojetabbaṃ.

Similarly, it should be joined in the remaining seven rules for prescribing affixes like bhavissati etc.

Tương tự, trong bảy công thức quy định hậu tố khác như bhavissati, v.v. cũng phải kết nối theo cách này.

1794

Idāni bhūvādīna+maṭṭhagaṇānaṃ bhūvādigaṇesu bhū=sattāya+miti paṭhamadhātuto parā tyādayo yojīyante.

Now, among the eight groups of roots beginning with bhū, the tyādi affixes are joined after the first root bhū (meaning 'to be').

Bây giờ, các hậu tố tyādi được kết nối sau động từ đầu tiên là bhū (là) trong tám nhóm bhūvādi, v.v. trong các nhóm bhūvādi.

Tattha ‘‘ekamhi vattabbe ekavacanaṃ’’ti tyādīsu parabhūtesu kattu+kamma+bhāvesuyeva kyavikaraṇalavikaraṇā hontīti ‘‘kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu’’ ‘‘kattari lo’’ iccādinā tesaṃ vikaraṇānaṃ vidhānā tyādayo kattu+kamma+bhāvesveva viññāyantīti kattari timhilo.

Among these, kyo and lavikaraṇa occur only in the agent, object, and state, among the tyādi affixes, which exist as posterior to ekamhi vattabbe ekavacanaṃ (the singular is used when speaking of one), and are stated in rules such as kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu and kattari lo; thus, the tyādi affixes are understood to be in the agent, object, and state, and ti for the agent, mi for the ultimate person, lo for the agent.

Trong đó, các biến tố kya và la chỉ xuất hiện trong ý nghĩa chủ động, bị động và trạng thái khi có các hậu tố tyādi theo quy tắc “một số ít được sử dụng khi nói về một” và “kya trong bị động và trạng thái không trực tiếp, và trong māna, anta, tyādi”, “la trong chủ động”, v.v. Do đó, các hậu tố tyādi được hiểu là trong ý nghĩa chủ động, bị động và trạng thái, và ti, mi, lo trong chủ động.

Ke te vikaraṇā –

What are those vikaraṇas (infixes)? –

Những biến tố đó là gì –

1795

Pubbāparabhāgaṭṭhānā, bhinnadhātuvibhattiyo;

Being positioned in the former and latter parts,

Những hậu tố nằm ở vị trí trước và sau, khác với động từ và biến cách;

1796

Nissāya paccayā honti, ete vikaraṇā siyuṃ.

Different from root and ending, these are the vikaraṇa affixes, which depend (on something).

Dựa vào đó, chúng là các biến tố.

1797

5,82. Yuvaṇṇāna+me, o paccaye

5,82. `E`, `o` cho `i`, `u` khi có hậu tố

1798

Ivaṇṇu+vaṇṇantānaṃ kriyattānaṃ e+o honti yathākkamaṃ paccayeti ūsso+kāro.

For action-roots ending in i and u, e and o occur respectively before an affix, making ūsso+kāro (vowel transformation).

Các động từ kết thúc bằng nguyên âm i và u trở thành e và o tương ứng khi có hậu tố; đây là ussokāro.

1799

5,89. Eona+maya+vā sare

5,89. `Aya`, `ava` cho `e`, `o` khi có nguyên âm

1800

Sare pare eona+mayavā honti yathākkamaṃti ossa avādeso.

Before a vowel, e and o become aya and ava respectively, thus avādeso for o.

Khi có nguyên âm theo sau, e và o lần lượt trở thành aya và ava; đây là sự thay thế ava cho o.

So puriso sādhu bhavati, sā itthī sādhu bhavati, cittaṃ sādhu bhavati.

That man is good (sādhu bhavati); that woman is good (sādhu bhavati); the mind is good (sādhu bhavati).

Người đàn ông đó trở nên tốt, người phụ nữ đó trở nên tốt, tâm đó trở nên tốt.

1801

Uttattā kattu ākhyāte, tatiyā na ca kattari;

When the agent is expressed in a verb, the third case is not used for the agent;

Khi chủ từ được nói đến trong động từ, không có cách thứ ba cho chủ từ;

1802

Paṭhamāvibhatti hoteva, atthamattaṃ apekkhiya.

The nominative case certainly occurs, merely depending on the meaning.

Cách thứ nhất luôn có mặt, chỉ xét đến ý nghĩa.

1803

Satipi kriyāyekatte kattūnaṃ bahuttā ‘‘bahumhi vattabbe bahuvacanaṃ’’ti anti.

Even when there is unity of action, due to the plurality of agents, anti is used (the plural) in accordance with "the plural is used when speaking of many."

Mặc dù hành động là một, do có nhiều chủ từ, nên có anti theo quy tắc “số nhiều được sử dụng khi nói về nhiều” (bahumhi vattabbe bahuvacanaṃ).

1804

161. Kvaci vikaraṇānanti

161. Đôi khi các biến tố

1805

Vikaraṇānaṃ kvaci lopo hotīti lavikaraṇassa lopo, sesaṃ purimasadisaṃ.

Sometimes there is elision of vikaraṇas, thus there is elision of lavikaraṇa, the rest is as before.

Đôi khi có sự lược bỏ các biến tố; đây là sự lược bỏ biến tố la, phần còn lại tương tự như trước.

Te purisā bhavanti.

Those men exist (bhavanti).

Những người đàn ông đó trở thành (bhavanti).

Majjhimapuri- sekavacanaṃ si, tvaṃ bhavasi.

The singular of the middle person is si, tvaṃ bhavasi (you exist).

Ngôi thứ hai số ít là si, ngươi trở thành (tvaṃ bhavasi).

Bahuvacanaṃ thapaccayo, tumhe bhavatha.

The plural affix is tha, tumhe bhavatha (you all exist).

Số nhiều là hậu tố tha, các ngươi trở thành (tumhe bhavatha).

Uttamapurisekavacanaṃ mipaccayo.

The singular affix of the ultimate person is mi.

Ngôi thứ nhất số ít là hậu tố mi.

1806

57. Himimesva+ssa

57. `A` thành `ā` trong `hi`, `mi`, `me`

1807

Akārassa dīgho hoti himimesu.

The vowel a is lengthened before hi, mi, me (affixes).

Nguyên âm a trở thành ā trong hi, mi, me.

Ahaṃ bhavāmi.

I exist (ahaṃ bhavāmi).

Tôi trở thành (ahaṃ bhavāmi).

Bahuvacanaṃ mapaccayo, mayaṃ bhavāma.

The plural affix is ma, mayaṃ bhavāma (we exist).

Số nhiều là hậu tố ma, chúng tôi trở thành (mayaṃ bhavāma).

Evaṃ paracchekkepi-bhavate, bhavante.

Similarly, in the other set (of endings): bhavate, bhavante.

Tương tự, trong nhóm sau (paracchakka) cũng vậy – bhavate, bhavante.

Bhavase, bhavavhe.

Bhavase, bhavavhe.

Bhave, bhavamhe.

Bhave, bhavamhe.

Keci dīghaṃ katvā paṭhanti, ‘‘byañjane dīgharassā’’ti dīgho, bhavāmhe.

Some read it by lengthening, "long and short in consonants," thus the long form bhavāmhe.

Một số người đọc với nguyên âm dài, “dīgharassa (dài và ngắn) trong phụ âm” là nguyên âm dài, bhavāmhe.

1808

Ettha ca –

And here –

Ở đây và –

1809

Lajjā sattā ṭhiti jāgaraṇaṃ,

Shame, existence, stability, awakening,

Sự xấu hổ, sự tồn tại, sự đứng vững, sự thức tỉnh,

1810

Vuddhi kkhaya jīvita maraṇaṃ;

Growth, decay, life, death;

Sự tăng trưởng, sự suy tàn, sự sống, sự chết;

1811

Kīḷā ruci rocate ityevaṃ,

Play, delight, rocate (pleases), thus

Sự vui chơi, sự thích thú, sự làm vui lòng, v.v.,

1812

Vuttā akammakadhātu sabbe.

All are declared as intransitive verbs.

Tất cả các động từ không túc từ đã được nói.

1813

–Ti vuttattā kammaṃ dutiyā na.

– As it is said, there is no second case for the object.

– Vì đã nói như vậy, nên không có cách thứ hai (túc từ).

1814

Paca=pāke, akāro uccāraṇattho, eva+muparipi.

Paca = pāka (cooking); the a is for pronunciation, and similarly above.

Paca = nấu ăn, a là để phát âm, tương tự ở trên.

Paca iti ṭhite lavikaraṇaṃ, vikaraṇalopādi purimasamaṃ.

When "paca" is established, there is the affix 'a' (lavikaraṇaṃ), and the elision of vikaraṇa etc. is as before.

Khi "paca" đứng, lavikaraṇa, vikaraṇalopa (lược bỏ vikaraṇa) và các quy tắc khác tương tự như trước.

So odanaṃ pacati, te pacanti.

He cooks rice, they cook.

Người ấy nấu cơm, họ nấu.

Tvaṃ pacasi, tumhe pacatha.

You (singular) cook, you (plural) cook.

Con nấu, các con nấu.

Ahaṃ pacāmi, mayaṃ pacāma.

I cook, we cook.

Tôi nấu, chúng tôi nấu.

Paracchakke-pacate, pacante.

In the paracchakka (ātmanepada): pacate, pacante.

Trong paracchaka: pacate, pacante.

Pacase, pacavhe.

Pace, pacāmhe.

1815

1,22. Vippaṭisedhe

1,22. On Vippaṭisedha

1,22. Trong Vippaṭisedha (Sự mâu thuẫn/Xung đột)

1816

Vippaṭisedhanaṃ=aññamaññapaṭisedhanaṃ vippaṭisedho.

Vippaṭisedha is mutual negation.

Vippaṭisedhanaṃ = sự phủ nhận lẫn nhau là vippaṭisedho.

Paṭhamamajjhimapurisānaṃ dvinnaṃ ekattha pasaṅge majjhimapurisabahuvacanaṃ thapaccayo.

When two, the first and middle persons, are implied in one place, the plural of the middle person, the affix tha, applies.

Khi hai ngôi thứ nhất và thứ hai cùng xuất hiện tại một chỗ, thì thapaccaya (hậu tố tha) của ngôi thứ hai số nhiều được dùng.

So ca pacati, tvañca pacasi, tumhe pacatha.

He cooks, and you cook – you (plural) cook.

Người ấy nấu và con nấu, các con nấu (tumhe pacatha).

Tulyabalavirodhino hi vippaṭisedhā paṭhamamajjhimauttamapurisānaṃ tiṇṇaṃ ekattha pasaṅge uttamapurisabahuvacanaṃ hoti, so ca pacati, tvañca pacasi, ahañca pacāmi mayaṃ pacāmāti bhavati.

Indeed, vippaṭisedha occurs among those of equal strength; when three, the first, middle, and supreme persons, are implied in one place, the plural of the supreme person occurs, as in: "He cooks, and you cook, and I cook – we cook."

Vì vippaṭisedha là sự đối kháng của những cái có sức mạnh ngang nhau, khi cả ba ngôi thứ nhất, thứ hai và thứ ba cùng xuất hiện tại một chỗ, thì ngôi thứ ba số nhiều được dùng, trở thành: người ấy nấu, con nấu và tôi nấu, chúng tôi nấu (mayaṃ pacāma).

1817

Ama+gama=gamane –

Ama + gama = in going –

Ama + gama = gamane –

1818

5,173. Gama yami+sā+sa disānaṃ vā cchaṅa

5,173. For gama, yami, sā, sa, disa, cchaṅa (optionally)

5,173. Gama, yami + sā + sa, disānaṃ vā cchaṅa

1819

Etesaṃ dhātūnaṃ cchaṅa vā hoti nta+māna+tyādīsu.

For these roots, cchaṅa optionally occurs before nta, māna, tya, etc.

Trong nta, māna, tyādi, các căn này có thể có cchaṅa.

So gāmaṃ gacchati.

He goes to the village.

Người ấy đi đến làng.

Anti –

1820

74. Garupubbā rassā re+ntentīnaṃ

74. From short vowels preceded by garu, for re and nti

74. Garupubbā rassā re + ntentīnaṃ

1821

Garupubbasmā rassā nte+ntīnaṃ re vā hoti.

From a short vowel preceded by a garu syllable, re optionally occurs for nta and ntī.

Từ một âm ngắn đứng trước một âm nặng, re hoặc nte, ntī có thể được dùng.

1822

Akkharaniyamo chandaṃ,

The rule of syllables is meter (chanda),

Quy tắc về chữ cái là chanda (văn vần),

1823

Garulahuniyamo bhave vutti;

The rule of garu and lahu occurs in poetic composition (vutti);

Quy tắc về âm nặng nhẹ là vutti (thể thơ);

1824

Dīgho saṃyogādipubbo,

A long vowel (dīgha) is one preceded by a conjunct consonant (saṃyoga) or a long vowel,

Âm dài là âm trước một phụ âm kép,

1825

Rasso garu lahu tu rasso.

A short vowel (rasso) is garu or lahu (short).

Âm ngắn là âm nặng hoặc âm nhẹ.

1826

Gacchare gacchanti.

Gacchare, gacchanti.

Tvaṃ gacchasi, tumhe gacchatha.

You (singular) go, you (plural) go.

Con đi, các con đi.

Ahaṃ gacchāmi, mayaṃ gacchāma.

I go, we go.

Tôi đi, chúng tôi đi.

Cchādesābhāvapakkhe ‘‘ū lasse’’ti ekāre gameti.

In the absence of ccha substitution, by "ū lasse," it becomes gameti (in the e ending).

Trong trường hợp không có cchādesa (thay thế ccha), thì gameti với ekāra theo quy tắc "ū lasse".

Paralope gamenti.

By elision of the latter, gamenti.

Khi paralopa (lược bỏ hậu tố), gamenti.

Gamesi, gametha.

Gamemi, gamema.

Paracchakkepi so gacchate, gacchare gacchante.

Also in the paracchakka: he gacchate, gacchare, gacchante.

Trong paracchaka cũng vậy: người ấy đi (gacchate), họ đi (gacchare, gacchante).

Gacchase, gacchavhe.

Gacche, gacchāmhe.

1827

Pure adhammo dibbati, purā marāmīti ca taṃsamīpe tabbohārūpacārena vattamānavacanaṃ.

"In the past, unrighteousness prevails" (pure adhammo dibbati), and "Before I die" (purā marāmīti ca) – here the present tense refers to that which is near, by way of usage.

"Pure adhammo dibbati" (Xưa kia tà pháp thịnh hành) và "purā marāmīti" (trước khi tôi chết) là những câu nói ở thì hiện tại do sự gần gũi và cách dùng thông thường.

Vuttañhi –

As it is said –

Đã được nói rằng –

1828

Āraddhā+niṭṭhitaṃ kiccaṃ, vattamānanti vuccati;

A commenced and completed action is called the present tense;

Hành động đã bắt đầu và đã hoàn thành, được gọi là hiện tại;

1829

Vattamānasamīpañca, vattamānanti vuccati.

And that which is near the present tense is called the present tense.

Và cái gì gần với hiện tại, cũng được gọi là hiện tại.

1830

Kimiva te –

How is that for you –

Như thế nào?

1831

Gaṅgāca taṃsamīpañca, yato gaṅgāti ñāyate;

The Gaṅgā and its vicinity, because it is known as the Gaṅgā;

Sông Hằng và cái gì gần nó, do đó được biết là sông Hằng;

1832

Gaṅgāyaṃ pātu+māgaccha, ghoso gaṅgāya+mityapi.

"Come drink from the Gaṅgā," and "the sound of the Gaṅgā," so it is said.

"Hãy đến uống nước sông Hằng", "tiếng ồn ở sông Hằng" cũng vậy.

1833

Mukhyā+mukhyatthabhedena, vattamānaṃ tato dvidhā;

Due to the distinction of primary and secondary meanings, the present tense is twofold;

Do sự khác biệt giữa nghĩa chính và nghĩa phụ, thì hiện tại có hai loại;

1834

Mukhyañhi ruḷhi+māpannaṃ, ta+dāropā amukhyatāti.

The primary meaning is established by convention, and due to its superimposition, it is secondary.

Nghĩa chính là cái đã trở thành quy ước, do sự gán ghép mà có nghĩa phụ.

1835

Pure+purāsaddehi vā anāgatatā gamyate, tadā tassa vattamānattā.

Or, the words pure and purā imply futurity; in that case, because it is considered present.

Hoặc từ các từ "pure" và "purā" chỉ sự chưa đến, khi đó nó ở thì hiện tại.

Kālabyattayo vā eso, bhavantyeva hi kālantarepi tyādayo bāhulakā ‘‘santesu parigūhāmi’’ ‘‘kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, sahabyataṃ gacchati vāsavassa’’ ‘‘ativelaṃ namassissaṃ’’ti.

Or this is a temporal transference, for indeed, affixes like tya occur in other tenses extensively, as in "I conceal among the existing ones," "Upon the breaking up of the body, in the beyond, he goes to the company of Vāsava," "I will bow excessively."

Hoặc đây là sự thay đổi thì, vì trong các thì khác cũng có thể có những từ như vậy do sự phổ biến: "santesu parigūhāmi" (Tôi che giấu trong những người tốt), "kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, sahabyataṃ gacchati vāsavassa" (sau khi thân hoại mạng chung, đi đến sự đồng hành với Vāsava), "ativelaṃ namassissaṃ" (Tôi sẽ lễ bái rất nhiều).

‘‘Kuto nu tvaṃ āgacchasi, rājagahato āgacchāmī’’tiādīsu pana paccuppannasamīpe vattamānavacanaṃ.

But in expressions like "From where do you come? I come from Rājagaha," the present tense is used in relation to the immediate past.

Tuy nhiên, trong các câu như "Kuto nu tvaṃ āgacchasi, rājagahato āgacchāmī" (Con từ đâu đến? Con từ Rājagaha đến), thì hiện tại được dùng để chỉ sự gần với hiện tại.

1836

5,175. Gama vada dānaṃ ghamma vajja dajjā

5,175. For gama, vada, dāna, ghamma, vajja, dajjā

5,175. Gama, vada, dānaṃ, ghamma, vajja, dajjā

1837

Gamādīnaṃ ghammādayo vā honti nta+māna+tyādīsu.

For gama and others, ghamma and others optionally occur before nta, māna, tya, etc.

Các từ ghammādayo có thể xuất hiện thay cho gamādīnaṃ trong nta, māna, tyādi.

Ghammati, ghammanti iccādi.

Ghammati, ghammanti, etc.

Ghammati, ghammanti, v.v...

1838

Kamme –

In the object (kamma): –

Trong kamme (thụ động) –

1839

Upasaggavasā koci, akammopi sakammako;

Due to a prefix, some intransitive verbs (akamma) become transitive (sakammaka);

Do ảnh hưởng của tiền tố, một căn không có túc từ, cũng có thể có túc từ;

1840

Yathā+bhibhūyate rāgo, tāpasena mahiddhināti –

Just as attachment is overcome by the ascetic of great power –

Ví dụ, sự tham ái bị chế ngự bởi vị ẩn sĩ có đại thần thông –

1841

Vuttattā akammakato kammani anupubbā bhūdhātuto tyādayo honti.

Because it is stated thus, from the root bhū, which is intransitive (akammaka), affixes like tya occur in the passive voice (kammani) after a prefix.

Vì đã được nói như vậy, các tyādi được dùng từ căn bhū không có túc từ trong kammani (thụ động) theo thứ tự.

1842

5,17. Kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu

5,17. Kyo in bhāva (impersonal) and kamma (passive) except for the perfect, before māna, nta, tya, etc.

5,17. Kyo trong bhāva và kamma, trừ parokkha, trong māna, nta, tyādi

1843

Bhāvakammavihitesu parokkhāvajjitesu māna+nta+tyādīsu paresu kyo hoti kriyatthā.

When māna, nta, tya, etc., which are prescribed for bhāva and kamma and exclude the perfect tense, follow, kyo occurs after verbal roots (kriyatthā).

Khi māna, nta, tyādi đứng sau, trừ parokkha, kyo được dùng trong bhāva (trạng thái) và kamma (thụ động) của kriyatthā (căn động từ).

Kakāro+nubandhakāriyattho.

The letter ka is an anubandha (indicatory letter) for the purpose of a certain function.

Kakāra là một phụ tố dùng để chỉ chức năng.

‘‘Na te kānubandha+nāgamesū’’ti paṭisedhā okārābhāvo.

Due to the prohibition "Not for ka-anubandha in āgama," there is no o-vowel (substitution).

Do sự phủ định "Na te kānubandha+nāgamesū", không có okāra.

Anubhūyati sukhaṃ devadattena.

Happiness is experienced by Devadatta.

Hạnh phúc được Devadatta cảm nhận.

1844

Ettha ca –

And here –

Ở đây –

1845

Ākhyātena avuttattā, kattuto tatiyā na tu;

Because it is not expressed by the finite verb (ākhyāta), the third case (tatiyā) is from the agent, but not so for the object (kamma);

Do không được nói bằng ākhyāta (động từ), nên không có tatiyā (cách thứ ba) cho chủ từ;

1846

Dutiyā hoti kammassa, vuttattā paṭhamāpi+dha.

The second case (dutiyā) becomes the first case (paṭhamā) here, because the object is expressed.

Dutiyā (cách thứ hai) không có cho túc từ, paṭhamā (cách thứ nhất) cũng không có ở đây.

1847

Anubhūyanti sampattiyo tayā.

Fortunes are experienced by you.

Những tài sản được con cảm nhận.

Anubhūyasi tvaṃ devadattena.

You are experienced by Devadatta.

Con được Devadatta cảm nhận.

Anubhūyatha tumhe.

You (plural) are experienced.

Các con được cảm nhận.

Ahaṃ anubhūyāmi, tayā mayaṃ anubhūyāma.

I am experienced, we are experienced by you.

Tôi được cảm nhận, chúng tôi được con cảm nhận.

Dvitte anubhuyyati+ccādi.

With reduplication, anubhuyyati, etc.

Trong dvitta (kép), anubhuyyati, v.v...

Evaṃ paracchakke.

Similarly in the paracchakka.

Tương tự trong paracchaka.

1848

Bhāve adabbavuttino bhāvassa ekattā ekavacanameva.

In the impersonal (bhāva), since bhāva (the state of being) does not refer to a substance, it is always singular.

Trong bhāva (trạng thái), do bhāva không chỉ vật chất và là số ít, nên chỉ dùng số ít.

Tañca paṭhamapurisekavacaneyeva sambhavati, neva+ññaṃ, bahulaṃvidhānā.

And that occurs only in the first person singular, not in any other, due to the extensive rule.

Và điều đó chỉ có thể xảy ra ở ngôi thứ nhất số ít, không phải ở ngôi nào khác, do sự quy định phổ biến.

Bhūyati bhūyate devadattena, sampati bhavanantyattho.

It is done, it is done by Devadatta; this means "the act of being occurs now."

Bhūyati, bhūyate bởi Devadatta, nghĩa là sự hiện hữu đang diễn ra.

1849

Pacadhātuto kamme kyo.

From the root paca, kyo in the passive (kamma).

Kyo từ căn pac trong kamme (thụ động).

1850

37. Kyassati

37. Kyassa īña

37. Kyassati

1851

Kriyatthā kyassa īña vā hoti.

For the kyo of verbal roots, īña optionally occurs.

Kyassa của kriyatthā có thể có īña.

Ño ādyāvayavattho.

The letter ña signifies initial augmentation.

Ño là một phụ tố chỉ âm đầu hoặc âm cuối.

Devadattena odano pacīyati paccati, reādese odanā pacīyare pacīyanti, paccare paccanti.

Rice is cooked by Devadatta (pacīyati, paccati); with re substitution, rices are cooked (pacīyare, pacīyanti, paccare, paccanti).

Cơm được Devadatta nấu (pacīyati, paccati), khi thay thế re, cơm được nấu (odanā pacīyare, pacīyanti, paccare, paccanti).

Cavaggapubbarūpāni.

The preceding forms are of the c-class.

Các tiền tố của cavagga.

Tvaṃ pacīyasi paccasi, tumhe pacīyatha paccatha.

You (singular) are cooked (pacīyasi, paccasi), you (plural) are cooked (pacīyatha, paccatha).

Con được nấu (pacīyasi, paccasi), các con được nấu (pacīyatha, paccatha).

Ahaṃ pacīyāmi paccāmi, mayaṃ pacīyāma paccāma.

I am cooked (pacīyāmi, paccāmi), we are cooked (pacīyāma, paccāma).

Tôi được nấu (pacīyāmi, paccāmi), chúng tôi được nấu (pacīyāma, paccāma).

Paracchakke devadattena odano pacīyate iccādi.

In the paracchakka too, rice is cooked by Devadatta (pacīyate), etc.

Trong paracchaka, cơm được Devadatta nấu (pacīyate), v.v...

1852

Gamito kamme cchaṅa ca īñaāgame ca kate tena gāmo gacchīyati, gāmā gacchīyanti.

When cchaṅa and īñaāgama are applied in the passive from gama, by that, the village is gone to (gacchīyati), villages are gone to (gacchīyanti).

Từ gam trong kamme, khi cchaṅa và īñaāgama được thực hiện, thì làng được đi đến (gāmo gacchīyati), các làng được đi đến (gāmā gacchīyanti).

Gacchīyasi, gacchīyatha.

You (singular) are gone to, you (plural) are gone to.

Con được đi đến (gacchīyasi), các con được đi đến (gacchīyatha).

Gacchīyāmi, gacchīyāma.

I am gone to, we are gone to.

Tôi được đi đến (gacchīyāmi), chúng tôi được đi đến (gacchīyāma).

Evaṃ paracchakke.

Similarly in the paracchakka.

Tương tự trong paracchaka.

Gamīyati gammati, gamīyanti gammanti.

It is gone (gamīyati, gammati), they are gone (gamīyanti, gammanti).

Gamīyati, gammati (được đi); gamīyanti, gammanti (được đi).

Gamīyasi gammasi, gamīyatha gammatha, gamīyāmi gammāmi, gamīyāma gammāma paracchakkepi evaṃ.

You (singular) are gone (gamīyasi, gammasi), you (plural) are gone (gamīyatha, gammatha), I am gone (gamīyāmi, gammāmi), we are gone (gamīyāma, gammāma); similarly in the paracchakka.

Gamīyasi, gammasi; gamīyatha, gammatha; gamīyāmi, gammāmi; gamīyāma, gammāma. Trong paracchaka cũng vậy.

Tathā ghammīyati, ghammīyanti iccādi.

Likewise, ghammīyati, ghammīyanti, etc.

Tương tự ghammīyati, ghammīyanti, v.v...

1853

Kriyatthā kattari tyādi, kammasmiñca sakammakā;

From verbal roots, in the agent (kattari) with tya etc., and in the passive (kammasmiñca) with intransitive verbs (akammākā);

Kriyatthā trong kattari (chủ động) là tyādi, trong kammasmiñca (thụ động) là akammaka (không túc từ);

1854

Bhāve vā+kammakā kammā+vacanicchāya maññate.

Or in the impersonal (bhāve) with intransitive verbs, or by the desire not to express the object, it is considered so.

Trong bhāva (trạng thái) hoặc akammaka (không túc từ) thì được xem là kamāvaca (thuộc về túc từ) theo ý muốn.

1855

Tathā hi vijjamānassāpi kammāssa avacanicchāyaṃ idaṃ vuccati –

Indeed, even when an object exists, this is said out of the desire not to express it –

Vì vậy, điều này được nói khi có túc từ nhưng không muốn nói đến –

1856

Satopi na vivakkhā+ssa, asatopi ca sā bhave;

Even when existing, there may be no desire to express it, and even when non-existent, that desire may arise;

Dù có nhưng không muốn nói, dù không có nhưng lại muốn nói;

1857

Taṃ yathā+nudarā kaññā, vañjhāvaddhitako yathā.

Just as a girl without a womb, just as an infertile tree (añjhāvaddhitako).

Như trinh nữ không có bụng, như cây vô sinh.

1858

Vivakkhā lokikā esā, asakya+mativattituṃ;

This desire for expression is conventional, it cannot be overcome;

Ý muốn này là của thế gian, không thể vượt qua được;

1859

Katha+mesa vipariyāso, loko evā+nayujjate.

How can this inversion occur? The world itself is involved in it.

Làm sao có sự đảo ngược này, thế gian tự nó đã như vậy.

1860

(Vattamānapaccayanayo).

(Section on the present tense affixes ends.)

(Cách dùng thì hiện tại).

1861

2. Bhavissati ssati ssanti ssati ssatha ssāmi ssāma ssate ssante ssase ssavhe ssaṃ ssāmhe

2. Future tense: ssati, ssanti, ssasi, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe

2. Bhavissati: ssati, ssanti, ssati, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe

1862

Bhavissati=anāraddhe atthe vattamānato kriyatthā ssatyādayo honti.

In the future tense (bhavissati), for an uncommenced action, ssati and so forth occur from verbal roots after the present tense form.

Bhavissati = trong ý nghĩa chưa bắt đầu, từ kriyatthā (căn động từ) của thì hiện tại, ssatyādayo được dùng.

1863

35. A+ī+ssādīnaṃ byañjanassiña

35. For consonants of a, ī, ssa, etc.

35. A + ī + ssādīnaṃ byañjanassiña

1864

Kriyatthā paresaṃ aādīnaṃ īādīnaṃ ssādīnañca byañjanassi+ña hoti vibhāsā.

For consonants of a, ī, ssa, etc. that follow verbal roots, īña optionally occurs.

Sau kriyatthā, byañjanassi + ña có thể được dùng cho aādīnaṃ, īādīnaṃ và ssādīnaṃ.

Vavatthitavibhāsā+yaṃ.

This is a regulated option (vavatthitavibhāsā).

Đây là một vibhāsā (quy tắc tùy chọn) có điều kiện.

Sseti ssādīnaṃ ssatiādīnañcāvayavo gahito, ‘‘ūbyañjanassā’’ti siddhepi tyādīsu etesamevāti niyamattho+ya+mārambho.

Here, 'sse' refers to a part of ssa and 'ssādīnaṃ' refers to a part of ssatiādīnaṃ. Even though it is established by "ūbyañjanassā," this rule is introduced to specify that it applies only to these in forms like tya etc.

Sseti là một phần của ssādīnaṃ và ssatiādīnaṃ, mặc dù đã được chứng minh bằng "ūbyañjanassā", nhưng việc bắt đầu quy tắc này nhằm mục đích giới hạn chỉ cho những trường hợp này.

Lassākāralope o+avādese bhavissati, bhavissanti.

With the elision of the a-vowel of la and substitution of o-vowel: bhavissati, bhavissanti.

Khi ākāralopa (lược bỏ âm a) của l và o + avādesa (thay thế o bằng ava), thì bhavissati, bhavissanti.

Bhavissasi, bhavissatha.

Bhavissāmi, bhavissāma.

Bhavissate, bhavissante.

Bhavissase, bhavissavhe.

Bhavissaṃ, bhavissāmhe.

1865

Kamme –

In the passive (kamma): –

Trong kamme (thụ động) –

1866

49. Kyassa sse

49. For kyo before sse

49. Kyassa sse

1867

Kyassa vā lopo hoti sse.

The kyo optionally undergoes elision before sse.

Kyassa có thể bị lược bỏ trong sse.

Sukhaṃ tayā anubhavissati, anubhavissanti.

Happiness will be experienced by you (anubhavissati), they will be experienced (anubhavissanti).

Hạnh phúc sẽ được con cảm nhận, họ sẽ được cảm nhận.

Anubhavissasi, anubhavissatha.

You (singular) will be experienced, you (plural) will be experienced.

Con sẽ được cảm nhận, các con sẽ được cảm nhận.

Anubhavissāmi, anubhavissāma.

I will be experienced, we will be experienced.

Tôi sẽ được cảm nhận, chúng tôi sẽ được cảm nhận.

Aññatra anubhūyissati, anubhūyissanti iccādi.

Otherwise, anubhūyissati, anubhūyissanti, etc.

Ở những nơi khác, anubhūyissati, anubhūyissanti, v.v...

Evaṃ paracchakke.

Similarly in the paracchakka.

Tương tự trong paracchaka.

Bhāve-bhūyissati bhūyissate.

In the impersonal (bhāva): bhūyissati, bhūyissate.

Trong bhāva (trạng thái) – bhūyissati, bhūyissate.

1868

Kattari-pacissati, pacissanti iccādi.

In the agent (kattari): pacissati, pacissanti, etc.

Trong kattari (chủ động) – pacissati, pacissanti, v.v...

Kamme-pacissati odano devadattena, pacīyissati, paccissati.

In the passive (kamma): rice will be cooked by Devadatta (pacīyissati, paccissati).

Trong kamme (thụ động) – cơm sẽ được Devadatta nấu (pacissati), sẽ được nấu (pacīyissati, paccissati).

Paccissanti odanā pacīyissanti, pacīyissare, paccissare, paccissanti.

Rices will be cooked (paccissanti, pacīyissanti, pacīyissare, paccissare, paccissanti).

Cơm sẽ được nấu (paccissanti odanā, pacīyissanti, pacīyissare, paccissare, paccissanti).

1869

Gamito kattari-so gacchissati, te gacchissanti.

From gama in the agent (kattari): he will go (gacchissati), they will go (gacchissanti).

Từ gam trong kattari (chủ động) – người ấy sẽ đi, họ sẽ đi.

Tvaṃ gacchissasi, tumhe gacchissatha.

You (singular) will go, you (plural) will go.

Con sẽ đi, các con sẽ đi.

Ahaṃ gacchissāmi, mayaṃ gacchissāma.

I will go, we will go.

Tôi sẽ đi, chúng tôi sẽ đi.

Gacchissate, gacchissante.

Gacchissase, gacchissavhe.

Gacchissaṃ, gacchissāmhe.

Saggaṃ gamissati, gamissanti.

He/she/it will go to heaven, they will go to heaven.

Sẽ đi đến cõi trời (số ít), sẽ đi đến cõi trời (số nhiều).

Gamissasi, gamissatha.

You will go (singular), you will go (plural).

Sẽ đi (ngôi thứ hai số ít), sẽ đi (ngôi thứ hai số nhiều).

Gamissāmi, gamissāma iccādi.

I will go, we will go, and so on.

Sẽ đi (ngôi thứ nhất số ít), sẽ đi (ngôi thứ nhất số nhiều), v.v.

Kamme-gacchiyissati, gacchiyissanti iccādi.

In the passive voice: he/she/it will be gone, they will be gone, and so on.

Trong thể thụ động: sẽ được đi (số ít), sẽ được đi (số nhiều), v.v.

Kyalope gamissati, gamissanti iccādi.

With the elision of "kya": he/she/it will go, they will go, and so on.

Khi bỏ kya: sẽ đi (số ít), sẽ đi (số nhiều), v.v.

Tathā ghammissati ghammīyissati, ghammissanti, ghammīyissanti iccādi.

Similarly: he/she/it will heat, he/she/it will be heated; they will heat, they will be heated, and so on.

Tương tự: sẽ đốt, sẽ bị đốt; sẽ đốt (số nhiều), sẽ bị đốt (số nhiều), v.v.

1870

3. Nāme garahāvimhayesu

3. In nouns, concerning censure and wonder

3. Trong danh từ với ý nghĩa quở trách và ngạc nhiên

1871

Nāmasadde nipāte sati garahāyaṃ vimhaye ca gamyamāne ssatyādayo honti.

When the particle nāma is present in a noun, ssatyādayo (future tense suffixes like -ssa) and others occur when censure or wonder is implied.

Khi có giới từ nāma trong danh từ, và khi ý nghĩa quở trách và ngạc nhiên được hiểu, thì các tiếp vĩ ngữ ssaty v.v. được sử dụng.

Ime hi nāma kalyāṇadhammā paṭijānissanti.

These, indeed, will claim to be of good conduct.

Những người này, phải chăng họ sẽ tự xưng là người có pháp lành?

Ettha ‘‘jyādīhi knā’’ti knāvikaraṇe ‘‘ñāssane jā’’ti jādeso.

Here, knā is formed by jyādīhi knā (a rule for adding knā), and jādeso (the substitution of jā) by ñāssane jā (a rule for jā).

Tại đây, do quy tắc ‘‘jyādīhi knā’’, tiếp vĩ ngữ kna được thêm vào, và do quy tắc ‘‘ñāssane jā’’, jā được thay thế.

Na hi nāma bhikkhave tassa moghapurisassa pāṇesu anuddayā bhavissati.

Indeed, bhikkhus, there will be no compassion for living beings in that worthless man.

Này các Tỳ-kheo, phải chăng người ngu này không có lòng từ bi đối với chúng sinh?

Kathañhi nāma so bhikkhave moghapuriso sabbamattikāmayaṃ kuṭikaṃ karissati.

How, indeed, bhikkhus, will that worthless man make a hut entirely of mud?

Này các Tỳ-kheo, làm sao người ngu này lại có thể làm một túp lều hoàn toàn bằng đất sét?

Vimhaye-acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, santena vata bho pabbajitā vihārena viharanti, yatra hi nāma saññī samāno jāgaro pañcamattāni sakaṭasatāni nissāya nissāya atikkantāni neva dakkhiti, na pana saddaṃ sossati.

Concerning wonder: It is indeed wonderful, sirs! It is indeed amazing, sirs! It is indeed with a peaceful abiding that ascetics abide, in that, being conscious and awake, he will not see five hundred carts that have passed by, nor will he hear their sound.

Trong sự ngạc nhiên: Thật kỳ diệu thay, này chư hiền! Thật phi thường thay, này chư hiền! Các vị xuất gia sống với trú xứ an tịnh, mà tại sao khi có ý thức, thức tỉnh, lại không nhìn thấy năm trăm cỗ xe đã đi qua, và cũng không nghe thấy tiếng động?

Acchariyaṃ andho nāma pabbata+mārohissati, badhiro nāma saddaṃ sossati.(Bhavissantipaccayanayo).

It is wonderful that a blind person will indeed climb a mountain; a deaf person will indeed hear a sound. (Method of future tense suffixes).

Thật kỳ diệu, một người mù lại có thể leo núi, một người điếc lại có thể nghe thấy tiếng động. (Cách dùng thì tương lai).

1872

4. Bhūte ī uṃ o ttha iṃ mhā ā ū se vhaṃ a mhe

4. For the past tense: `ī`, `uṃ`, `o`, `ttha`, `iṃ`, `mhā`, `ā`, `ū`, `se`, `vhaṃ`, `a`, `mhe`

4. Trong thì quá khứ: ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, a, mhe

1873

Bhūte parisamatte atthe vattamānato kriyatthā īādayo honti.

ī and other suffixes occur in the past tense, in the sense of complete action, from a verb.

Trong thì quá khứ, khi ý nghĩa hoàn toàn đã xảy ra, các tiếp vĩ ngữ ī v.v. được thêm vào động từ.

Bhūtānajjatane upari vakkhamānattā ime īādayo bhūtajjatane.

Since the aorist (past indefinite) will be explained later, these ī and other suffixes are for the historical past.

Vì thì quá khứ không phải hôm nay sẽ được giải thích ở phần sau, nên các tiếp vĩ ngữ ī v.v. này thuộc về thì quá khứ hôm nay.

‘‘Suvo ahosi ānando’’tiādīsu bhūtasāmaññeva bhavanti.

In examples like "Suvo ahosi Anando" (Ananda was yesterday), they apply generally to the past tense.

Trong các trường hợp như ‘‘Suvo ahosi ānando’’ (Ananda đã có mặt hôm qua), chúng chỉ là thì quá khứ chung.

1874

Ahassu+bhayato aḍḍha-rattaṃ vā tadupaḍḍhataṃ;

One should understand that the present day is the half part of the night or its half from both sides;

Khoảng nửa đêm hoặc một nửa thời gian đó;

1875

Antokatvāna viññeyyo, aho ajjatano iti;

Having made it complete, it is known as the current day;

Được biết là thì quá khứ hôm nay, sau khi đã xác định;

1876

Tadañño pana yo kālo, so+najjatanasaññito.

Any other time beyond that is termed the non-current day.

Còn bất kỳ thời gian nào khác, thì được gọi là thì quá khứ không phải hôm nay.

1877

Iti paṭhamapurisekavacanaṃ ī,

Thus, ī is the first person singular.

Như vậy, ī là ngôi thứ nhất số ít.

1878

15. Ā+ī+ssādīsva+ña vā

15. Optionally `aña` before `ā`, `ī`, `ssā` and other suffixes

15. Ā, ī, ssā v.v. có thể không có `a`

1879

Āādo īādo ssādo ca kriyatthassa vā aña hotīti dhātuto pubbaṃ aña.

ā, ī, ssā, and other suffixes optionally have aña before them from the root, meaning aña occurs before the root.

Ā đầu, ī đầu, và ssā đầu có thể không có a đối với động từ. Như vậy, a đứng trước động từ.

‘‘Kattari lo’’ti lo, ekāra+avādesā ca.

lo occurs by kattari lo (a rule for lo), and ekāra and avādesa (substitutions).

Do quy tắc ‘‘Kattari lo’’, lo được thêm vào, và ekāra cùng avādesa cũng được thêm vào.

1880

38. Eyyātha+sse+a+ā+ī+thānaṃ o+a+aṃ+ttha+ttho+vhoka

38. `o`, `a`, `aṃ`, `ttha`, `ttho`, `vho` are optionally substituted for `eyyātha`, `sse`, `a`, `ā`, `ī`, `thānaṃ`

38. Eyyāthā, sse, a, ā, ī, thānaṃ thành o, a, aṃ, ttha, ttho, vhoka

1881

Eyyāthādīnaṃ oādayo vā honti yathākkamaṃti īssattho, abhavittho, bhavittho, abhavattho, bhavattho.

o and other suffixes optionally occur in order for eyyātha and other suffixes. Thus: īssattho, abhavittho, bhavittho, abhavattho, bhavattho.

Các tiếp vĩ ngữ eyyāthā v.v. có thể trở thành o v.v. theo thứ tự. Như vậy: īssattho, abhavittho, bhavittho, abhavattho, bhavattho.

‘‘Ā ī ū mhā ssā ssamhānaṃ vā’’ti īssa rassattaṃ.

The shortening of ī occurs by ā ī ū mhā ssā ssamhānaṃ vā (a rule for shortening).

Do quy tắc ‘‘Ā ī ū mhā ssā ssamhānaṃ vā’’, ī được rút ngắn.

So abhavi bhavi, abhavī bhavī.

He was: abhavi, bhavi, abhavī, bhavī.

Ông ấy đã có, đã có; ông ấy đã có, đã có.

1882

39. Uṃssiṃ+svaṃ+su

39. `uṃssiṃ` to `svaṃ`, `su`

39. Uṃssiṃ, svaṃ, su

1883

Tiuṃssa iṃsu+aṃsu vā honti.

iṃsu or aṃsu optionally occur for tiuṃ (plural suffix).

Các tiếp vĩ ngữ tiuṃssa có thể trở thành iṃsu hoặc aṃsu.

Abhaviṃsu bhaviṃsu, abhavaṃsu bhavaṃsu, abhavuṃ bhavuṃ.

They were: abhaviṃsu, bhaviṃsu, abhavaṃsu, bhavaṃsu, abhavuṃ, bhavuṃ.

Đã có (số nhiều), đã có (số nhiều); đã có (số nhiều), đã có (số nhiều); đã có (số nhiều), đã có (số nhiều).

1884

42. Ossa a+i+ttha+ttho

42. `a`, `i`, `ttha`, `ttho` for `o`

42. Ossa a, i, ttha, ttho

1885

Ossa aādayo vā honti.

a and other suffixes optionally occur for o.

Ossa có thể trở thành a v.v.

Abhava bhava, abhavi bhavi, iñāgame abhavittha bhavittha, abhavattha bhavattha, abhavittho bhavittho, abhavattho bhavattho.

You were: abhava, bhava, abhavi, bhavi; with the addition of i: abhavittha, bhavittha, abhavattha, bhavattha, abhavittho, bhavittho.

Đã có, đã có; đã có, đã có; khi thêm iñāgama: đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có.

1886

43. Si

43. `si`

43. Si

1887

Ossa si vā hoti.

si optionally occurs for o.

Ossa có thể trở thành si.

Abhavisi bhavisi, abhavasi bhavasi.

You were: abhavisi, bhavisi, abhavasi, bhavasi.

Đã có, đã có; đã có, đã có.

Abhavo bhavo.

You were: abhavo, bhavo.

Đã có, đã có.

1888

45. Mhātthāna+muña

45. `muña` for `mhā` and `ttha`

45. Mhātthāna thành uña

1889

Esaṃ uña vā hoti.

uña optionally occurs for these (suffixes).

Các tiếp vĩ ngữ này có thể trở thành uña.

Īādisambandhīnameva gahaṇaṃ.

This refers only to those associated with ī and other suffixes.

Chỉ lấy những cái liên quan đến ī v.v.

Abhavuttha bhavuttha.

You were: abhavuttha, bhavuttha.

Đã có, đã có.

1890

46. Iṃssa ca siña

46. And `siña` for `iṃ`

46. Iṃssa cũng thành siña

1891

Iṃssa ca siña vā hoti mhātthānañca bahulaṃ.

siña optionally occurs for iṃ, and largely for mhātthānaṃ.

Iṃssa cũng có thể trở thành siña, và mhātthāna cũng thường xuyên.

Ikāraññakārā uccāraṇaādyāvayavatthā.

The letters i and ña are for pronunciation and initial components.

Các âm ikāra và ñakāra là các âm đầu tiên để phát âm.

Abhavasittha bhavasittha, abhavittha bhavittha, abhavattha bhavattha, abhavisiṃ bhavisiṃ, abhavasiṃ bhavasiṃ, abhaviṃ bhaviṃ.

I was: abhavasittha, bhavasittha, abhavittha, bhavittha, abhavattha, bhavattha, abhavisiṃ, bhavisiṃ, abhavasiṃ, bhavasiṃ, abhaviṃ, bhaviṃ.

Đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có.

Uñāgame āssa rasso.

With the addition of uña, ā becomes short.

Khi thêm uñāgama, ā được rút ngắn.

Abhavumha bhavumha abhavumhā bhavumhā.

We were: abhavumha, bhavumha, abhavumhā, bhavumhā.

Chúng tôi đã có, chúng tôi đã có; chúng tôi đã có, chúng tôi đã có.

Siñāgame abhavasimha bhavasimha abhavasimhā bhavasimhā abhavimha bhavimha abhavimhā bhavimhā abhavamha bhavamha abhavamhā bhavamhā.

With the addition of siña: abhavasimha, bhavasimha, abhavasimhā, bhavasimhā, abhavimha, bhavimha, abhavimhā, bhavimhā, abhavamha, bhavamha, abhavamhā, bhavamhā.

Khi thêm siñāgama: chúng tôi đã có, chúng tôi đã có; chúng tôi đã có, chúng tôi đã có; chúng tôi đã có, chúng tôi đã có; chúng tôi đã có, chúng tôi đã có.

Paracchakke – ‘‘eyyāthā’’dinā tthe abhavittha bhavittha abhavattha bhavattha.

In other contexts: with eyyāthā and others, in tthe: abhavittha, bhavittha, abhavattha, bhavattha.

Trong nhóm khác – do quy tắc ‘‘eyyāthā’’ v.v., trong thì ttha: ông ấy đã có, đã có; đã có, đã có.

Rasse abhavatha bhavatha, abhavā bhavā, abhavu bhavu.

With shortening: abhavatha, bhavatha, abhavā, bhavā, abhavu, bhavu.

Khi rút ngắn: đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có.

Abhavise bhavise, abhavase bhavase, abhavivhaṃ bhavivhaṃ abhavavhaṃ bhavavhaṃ, assa a+mādese abhavaṃ bhavaṃ abhava bhava, abhavimhe bhavimhe abhavamhe bhavamhe.

abhavise, bhavise, abhavase, bhavase, abhavivhaṃ, bhavivhaṃ, abhavavhaṃ, bhavavhaṃ; with the substitution of a for a and m: abhavaṃ, bhavaṃ, abhava, bhava, abhavimhe, bhavimhe, abhavamhe, bhavamhe.

Đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; khi a được thay thế bằng a và mā: tôi đã có, đã có; đã có, đã có.

Kamme sukhaṃ tayā anubhūyittho anvabhūyattho anubhūyattho anvabhūsi anubhūsī anvabhūyī anubhūyī, anvabhūyiṃsu anubhūyiṃsu anvabhūyaṃsu anubhūyaṃsu anvabhūyuṃ anubhūyuṃ iccādi.

In the passive voice: pleasure was experienced by you: anubhūyittho, anvabhūyattho, anubhūyattho, anvabhūsi, anubhūsī, anvabhūyī, anubhūyī, anvabhūyiṃsu, anubhūyiṃsu, anvabhūyaṃsu, anubhūyaṃsu, anvabhūyuṃ, anubhūyuṃ, and so on.

Trong thể thụ động: sự an lạc đã được ngươi trải nghiệm, đã được trải nghiệm, đã được trải nghiệm, đã được trải nghiệm, đã được trải nghiệm, đã được trải nghiệm; đã được trải nghiệm (số nhiều), đã được trải nghiệm (số nhiều), đã được trải nghiệm (số nhiều), đã được trải nghiệm (số nhiều), đã được trải nghiệm (số nhiều), đã được trải nghiệm (số nhiều), v.v.

Bhāve-tena abhūyittho bhūyittho abhūyattho bhūyattho abhūyi bhūyi abhūyī bhūyī.

In the impersonal passive voice: it was by him: abhūyittho, bhūyittho, abhūyattho, bhūyattho, abhūyi, bhūyi, abhūyī, bhūyī.

Trong thể bị động: do đó đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có.

Tena abhūyattha bhūyattha abhūya bhūya abhūyā bhūyā.

By him: abhūyattha, bhūyattha, abhūya, bhūya, abhūyā, bhūyā.

Do đó đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có.

1892

So apacittho pacittho iccādi kattusamaṃ.

He cooked: apacittho, pacittho, and so on, similar to the active voice.

Ông ấy đã nấu, đã nấu, v.v. giống như thể chủ động.

Kamme-apacīyittho pacīyittho apacīyattho pacīyattho.

In the passive voice: it was cooked: apacīyittho, pacīyittho, apacīyattho, pacīyattho.

Trong thể thụ động: đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu, đã được nấu.

Cavaggapubba- rūpe apaccittho paccittho apaccattho paccattho apacīyi pacīyi apacīyī pacīyī apacci pacci apaccī paccī, apacīyiṃsu pacīyiṃsu apaciṃsu paciṃsu apacīyaṃsu pacīyaṃsu apaccaṃsu paccaṃsu apacīyuṃ pacīyuṃ apaccuṃ paccuṃ iccādi kattusamaṃ, pubbarūpova viseso.

In the previous form with the palatal class consonants: apaccittho, paccittho, apaccattho, paccattho, apacīyi, pacīyi, apacīyī, pacīyī, apacci, pacci, apaccī, paccī, apacīyiṃsu, pacīyiṃsu, apaciṃsu, paciṃsu, apacīyaṃsu, pacīyaṃsu, apaccaṃsu, paccaṃsu, apacīyuṃ, pacīyuṃ, apaccuṃ, paccuṃ, and so on, similar to the active voice; the only difference is the previous form.

Trong dạng trước cavagga: đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu, đã được nấu; đã được nấu (số nhiều), đã được nấu (số nhiều); đã được nấu (số nhiều), đã được nấu (số nhiều); đã được nấu (số nhiều), đã được nấu (số nhiều); đã được nấu (số nhiều), đã được nấu (số nhiều); đã được nấu (số nhiều), đã được nấu (số nhiều), v.v. giống như thể chủ động, chỉ khác ở dạng trước.

1893

So gāmaṃ agacchittho gacchittho iccādi purimasamaṃ.

He went to the village: agacchittho, gacchittho, and so on, similar to the previous.

Ông ấy đã đi đến làng, đã đi đến làng, v.v. giống như trước.

1894

30. Ḍaṃsassa ca ñchaṅa

30. And `ñchaṅa` for `ḍaṃsa`

30. Ḍaṃsassa cũng thành ñchaṅa

1895

Ḍaṃsassa ca gamissa ca ñchaṅa vā hoti ā+īādīsu.

ñchaṅa optionally occurs for ḍaṃsa and also for gami, in ā, ī and other suffixes.

Ḍaṃsassa và gamissa cũng có thể trở thành ñchaṅa trong các trường hợp ā đầu, ī đầu.

Agañchittho gañchittho agañchattho gañchattho agañchi gañchi agañchī gañchī iccādi.

He went: agañchittho, gañchittho, agañchattho, gañchattho, agañchi, gañchi, agañchī, gañchī, and so on.

Đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi, v.v.

1896

29. Gamissā

29. `gamissa`

29. Gamissā

1897

Āādo īādo ca gamissa ā hoti vā.

ā optionally occurs for gami when ā or ī are the initial suffixes.

Ā đầu và ī đầu của gamissa có thể trở thành ā.

So agā agami gami agamittho gamittho agamattho gamattho.

He went: agā, agami, gami, agamittho, gamittho, agamattho, gamattho.

Ông ấy đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi.

Īpaccaye lassākārassa ‘‘himimesva+ssā’’ti ettha ‘‘assā’’ti yogavibhāgā dīghe ‘‘dīghā īssā’’ti īssa siādeso, agamāsi agami gami agamī gamī, agamiṃsu gamiṃsu agamaṃsu gamaṃsu agamuṃ gamuṃ.

In the ī suffix, the ā of lasā is lengthened by himimesva+ssā and assā by yogavibhāgā (rule division), and ī is substituted by siādeso by dīghā īssā: agamāsi, agami, gami, agamī, gamī; they went: agamiṃsu, gamiṃsu, agamaṃsu, gamaṃsu, agamuṃ, gamuṃ.

Trong tiếp vĩ ngữ ī, ākāra của lassa được kéo dài do quy tắc ‘‘assā’’ trong ‘‘himimesva+ssā’’, do phân chia quy tắc; và ī được thay thế bằng siādesa do quy tắc ‘‘dīghā īssā’’: đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi (số nhiều), đã đi (số nhiều); đã đi (số nhiều), đã đi (số nhiều); đã đi (số nhiều), đã đi (số nhiều).

Ossa aādese ajjhaguṃ.

With the substitution of a for o: ajjhaguṃ (they knew).

Khi o được thay thế bằng a: đã đi.

Tvaṃ ajjhagā parassa lopo.

You knew: ajjhagā; the loss of the suffix for the other.

Ngươi đã đi, lopa của âm cuối.

Tumhe ajjhaguttha.

You (plural) knew: ajjhaguttha.

Các ngươi đã đi.

Ahaṃ ajjhagaṃ, mayaṃ ajjhagamha.

I knew: ajjhagaṃ; we knew: ajjhagamha.

Tôi đã đi, chúng tôi đã đi.

Paracchakke – ‘‘eyyāthā’’dinā tthe so agacchittha gacchittha agañchittha gañchittha agamittha gamittha agama gama agamā gamā.

In other contexts: with eyyāthā and others, in tthe: he went: agacchittha, gacchittha, agañchittha, gañchittha, agamittha, gamittha, agama, gama, agamā, gamā.

Trong nhóm khác – do quy tắc ‘‘eyyāthā’’ v.v., trong thì ttha: ông ấy đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi; đã đi, đã đi.

Te agamū gamū, ossa āādese ajjhaguṃ.

They went: agamū, gamū; with the substitution of ā for o: ajjhaguṃ.

Họ đã đi, đã đi; khi o được thay thế bằng ā: đã đi.

Tvaṃ agamise gamise.

You went: agamise, gamise.

Ngươi đã đi, đã đi.

Tumhe agamivhaṃ.

You (plural) went: agamivhaṃ.

Các ngươi đã đi.

‘‘Eyyāthā’’ dinā a+mādese ahaṃ agamaṃ gamaṃ ajjhagaṃ.

With eyyāthā and others, with a and m substitution: I went: agamaṃ, gamaṃ, ajjhagaṃ.

Do quy tắc ‘‘Eyyāthā’’ v.v., khi a được thay thế bằng mā: tôi đã đi, đã đi; đã đi.

Mayaṃ agamimhe gamimhe.

We went: agamimhe, gamimhe.

Chúng tôi đã đi, đã đi.

Kammeagacchīyi agamīyi, agacchiyuṃ agamiyuṃ iccādi.

In the passive voice: it was gone: agacchīyi, agamīyi, agacchiyuṃ, agamiyuṃ, and so on.

Trong thể thụ động: đã được đi, đã được đi; đã được đi (số nhiều), đã được đi (số nhiều), v.v.

Tathā aghammī ghammī iccādi.

Similarly: it was heated: aghammī, ghammī, and so on.

Tương tự: đã bị đốt, đã bị đốt, v.v.

1898

13. Māyoge ī+āādī

13. `ī` and `ā` and other suffixes with `mā` conjunction

13. Trong liên từ Mā, ī, ā v.v.

1899

Māyoge sati īādayo āādayo ca vā honti.

When mā is conjoined, ī and other suffixes, and ā and other suffixes optionally occur.

Khi có liên từ mā, các tiếp vĩ ngữ ī v.v. và ā v.v. có thể được sử dụng.

Sakakālato kālantarepi paccayavidhānattho+yaṃ.

This is for prescribing suffixes in a time different from their own time.

Điều này là để quy định tiếp vĩ ngữ cho các thời điểm khác ngoài thời điểm của chính nó.

Mā bhavaṃ abhavittho iccādi.

Let it not be, venerable sir, that you were: mā bhavaṃ abhavittho, and so on.

Ngươi đừng có (đã có) v.v.

Vāvidhānāssatyādi+eyyādi+tvādayopi honti, mā bhavaṃ bhavissati, mā bhavaṃ bhaveyya, mā bhavaṃ bhavatu iccādi.(Īādipaccayanayo).

Due to the optional provision, ssatyādi, eyyādi, tvādayo also occur: mā bhavaṃ bhavissati (may you not be in the future), mā bhavaṃ bhaveyya (may you not be), mā bhavaṃ bhavatu (may you not be), and so on. (Method of ī and other suffixes).

Do quy tắc tùy chọn, các tiếp vĩ ngữ ssaty v.v., eyyā v.v., và tvā v.v. cũng được sử dụng: ngươi đừng có (sẽ có), ngươi đừng có (nên có), ngươi đừng có (hãy có), v.v. (Cách dùng tiếp vĩ ngữ ī v.v.).

1900

5. Anajjatane ā ūo ttha a mhā ttha tthuṃ se vhaṃ iṃ mhase

5. For the aorist: `ā`, `ūo`, `ttha`, `a`, `mhā`, `ttha`, `tthuṃ`, `se`, `vhaṃ`, `iṃ`, `mhase`

5. Trong thì quá khứ không phải hôm nay: ā, ūo, ttha, a, mhā, ttha, tthuṃ, se, vhaṃ, iṃ, mhase

1901

Avijjamānajjatane bhūtatthe vattamānato kriyatthā āādayo honti vā.

ā and other suffixes optionally occur from a verb in the past tense, in the sense of the aorist (non-current day).

Trong thì quá khứ không phải hôm nay, khi động từ diễn tả ý nghĩa quá khứ không phải hôm nay, thì các tiếp vĩ ngữ ā v.v. được thêm vào động từ một cách tùy chọn.

‘‘Eyyāthā’’dinā tthe ‘‘ā ī ū mhā’’ iccādinā rasse ca so abhavattha bhavattha abhava bhava abhavā bhavā, te abhavu bhavu abhavū bhavū.

With eyyāthā and others, in tthe, and with ā ī ū mhā and others in shortening: he was: abhavattha, bhavattha, abhava, bhava, abhavā, bhavā; they were: abhavu, bhavu, abhavū, bhavū.

Do quy tắc ‘‘Eyyāthā’’ v.v., trong thì ttha, và do quy tắc ‘‘Ā ī ū mhā’’ v.v., khi rút ngắn: ông ấy đã có, đã có; đã có, đã có; đã có, đã có; họ đã có, đã có; đã có, đã có.

O, ‘‘ossā’’tiādinā aādayo, abhava bhava abhavi bhavi abhavattha bhavattha abhavattho bhavattho, siādese abhavasi bhavasi abhavo bhavo.

O, starting with ‘‘ossā’’, the ‘‘ā’’ and so forth (affixes); abhava, bhava, abhavi, bhavi, abhavattha, bhavattha, abhavattho, bhavattho; in place of ‘‘si’’, abhavasi, bhavasi, abhavo, bhavo.

O, các tiếp vĩ ngữ a, v.v., như trong ‘‘ossā’’: abhava, bhava, abhavi, bhavi, abhavattha, bhavattha, abhavattho, bhavattho; trong siādese là abhavasi, bhavasi, abavo, bhavo.

Tumhe abhavattha bhavattha.

You (plural) were abhavattha, bhavattha.

Các bạn (tumhe) đã là (abhavattha, bhavattha).

Ahaṃ abhavaṃ bhavaṃ abhava bhava, mayaṃ abhavamha bhavamha abhavamhā bhavamhā.

I was abhavaṃ, bhavaṃ, abhava, bhava; we were abhavamha, bhavamha, abhavamhā, bavamhā.

Tôi (ahaṃ) đã là (abhavaṃ, bhavaṃ, abhava, bhava); chúng tôi (mayaṃ) đã là (abhavamha, bhavamha, abhavamhā, bhavamhā).

So abhavattha bhavattha.

He was abhavattha, bhavattha.

Anh ấy (so) đã là (abhavattha, bhavattha).

Te abhavatthuṃ bhavatthuṃ.

They were abhavatthuṃ, bhavatthuṃ.

Họ (te) đã là (abhavatthuṃ, bhavatthuṃ).

Tvaṃ abhavase bhavase.

You (singular) were abhavase, bhavase.

Bạn (tvaṃ) đã là (abhavase, bhavase).

Tumhe abhavavhaṃ bhavavhaṃ.

You (plural) were abhavavhaṃ, bhavavhaṃ.

Các bạn (tumhe) đã là (abhavavhaṃ, bhavavhaṃ).

‘‘Issa ca siña’’ti siṃ, ahaṃ abhavasiṃ bhavasiṃ abhaviṃ bhaviṃ.

‘‘Issa and siñ’’ (become) siṃ; I was abhavasiṃ, bhavasiṃ, abhaviṃ, bhaviṃ.

‘‘Issa ca siña’’ thành siṃ: Tôi (ahaṃ) đã là (abhavasiṃ, bhavasiṃ, abhaviṃ, bhaviṃ).

Mayaṃ abhavamhase bhavamhase.

We were abhavamhase, bhavamhase.

Chúng tôi (mayaṃ) đã là (abhavamhase, bhavamhase).

Kamme-tthe sukhaṃ tayā anubhūyittha, iñāgamābhāve anubhūyattha iccādi.

In the passive (kamma), happiness was experienced by you (anubhūyittha); in the absence of the ‘‘iñ’’ augmentation, anubhūyattha, and so on.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme-tthe): hạnh phúc đã được bạn trải nghiệm (sukhaṃ tayā anubhūyittha); khi không có iñāgama là anubhūyattha, v.v.

Bhāve-abhūyattha bhūyattha iccādi.

In the impersonal (bhāva): abhūyattha, bhūyattha, and so on.

Trong ngữ cảnh phi cá nhân (bhāve): abhūyattha, bhūyattha, v.v.

1902

So odanaṃ apacattha pacattha iccādi kattusamaṃ.

He cooked rice (apacattha, pacattha), and so on, similar to the active voice (kattu).

Anh ấy (so) đã nấu cơm (odanaṃ apacattha, pacattha), v.v., tương tự như chủ động (kattusamaṃ).

Kamme-apacīyattha pacīyattha apaccattha paccattha apacīya pacīya apacīyā pacīyā apacca pacca apaccā paccā.

In the passive (kamma): apacīyattha, pacīyattha, apaccattha, paccattha, apacīya, pacīya, apacīyā, pacīyā, apacca, pacca, apaccā, paccā.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): apacīyattha, pacīyattha, apaccattha, paccattha, apacīya, pacīya, apacīyā, pacīyā, apacca, pacca, apaccā, paccā.

Apacīyu pacīyu apacīyū pacīyū apaccu paccu apaccū paccū iccādi.

Apacīyu, pacīyu, apacīyū, pacīyū, apaccu, paccu, apaccū, paccū, and so on.

apacīyu, pacīyu, apacīyū, pacīyū, apaccu, paccu, apaccū, paccū, v.v.

‘‘Māyoge ī+āādī’’ti māyogepi āādayo, mā bhavaṃ apaccattha iccādi.

‘‘Māyoge ī+āādī’’ means that in conjunction with ‘‘mā’’ also, ‘‘ā’’ and so forth (affixes are used), e.g., ‘‘mā bhavaṃ apaccattha’’.

‘‘Māyoge ī+āādī’’ nghĩa là trong trường hợp có māyoga thì cũng có các tiếp vĩ ngữ ā, v.v.: mā bhavaṃ apaccattha, v.v.

1903

Tathā agacchattha gacchattha iccādi purimasamaṃ.

Similarly, agacchattha, gacchattha, and so on, as previously.

Cũng vậy, agacchattha, gacchattha, v.v., tương tự như trước.

Tathā agamattha gamattha iccādipi aghammattha ghammattha iccādipi.(Anajjatanapaccayanayo).

Similarly, agamattha, gamattha, and so on, and aghammattha, ghammattha, and so on. (The method for the imperfect tense).

Cũng vậy, agamattha, gamattha, v.v., và aghammattha, ghammattha, v.v. (Phương pháp tiếp vĩ ngữ anajjatana).

1904

6. Parokkhe a u e ttha a mha ttha re ttho vho i mhe

6. Parokkha (Perfect Tense): a, u, e, ttha, a, mha, ttha, re, ttho, vho, i, mhe

6. Các tiếp vĩ ngữ `a`, `u`, `e`, `ttha`, `a`, `mha`, `ttha`, `re`, `ttho`, `vho`, `i`, `mhe` trong thì `parokkha`

1905

Apaccakkhe bhūtānajjatane vattamānato kriyatthā aādayo honti.

In the remote past (parokkha), which is not recent, the ‘‘ā’’ and so forth (affixes) occur from the present tense to express a past action.

Trong thì quá khứ xa (bhūtānajjatane) không trực tiếp (apaccakkhe), các tiếp vĩ ngữ a, v.v., được thêm vào gốc động từ (kriyatthā) từ thì hiện tại (vattamānato).

Akkhānaṃ=indriyānaṃ paraṃ parokkhaṃ.

‘‘Parokkha’’ means beyond the senses (akkhānaṃ).

Akkhānaṃ = ngoài các căn (indriyānaṃ), là parokkhaṃ (quá khứ xa).

Tasmiṃ.

In that (tense).

Trong đó.

‘‘Aparokkhesū’’ti vacanā kya+lādivikaraṇā na honti.

Due to the statement ‘‘Aparokkhesu’’ (in cases other than the direct past), the verb augmentations ‘‘kya’’ and ‘‘lādi’’ do not occur.

Do lời dạy ‘‘Aparokkhesū’’ (trong thì không trực tiếp), các biến cách như kya và lā không xảy ra.

1906

5,71. Parokkhāyañca

5,71. And in the Parokkha

5,71. Và trong thì `parokkha`

1907

Parokkhāyaṃ paṭhama+mekassaraṃ saddarūpaṃ dve bhavati.

In the parokkha tense, the first single-vowel sound form of the word is doubled.

Trong thì parokkha, âm tiết đầu tiên của từ gốc (paṭhama+mekassaraṃ saddarūpaṃ) được lặp lại hai lần (dve bhavati).

‘‘Bhūssa vuka’’ itiādīsu vuka, bhūva bhūva iti dvitte –

According to rules like ‘‘bhūssa vuka’’, vuka, bhūva, bhūva, thus in the doubling—

‘‘Bhūssa vuka’’ và các trường hợp tương tự, vuka, bhūva, bhūva, khi lặp lại hai lần –

1908

5,75. Lopo+nādibyañjanassa

5,75. Deletion of the initial consonant

5,75. Lược bỏ phụ âm đầu của phần đầu tiên

1909

Dvitte pubbassa ādito+ññassa byañjanassa lopo hoti.

In doubling, the initial consonant of the first (doubled part) is deleted.

Khi lặp lại hai lần, phụ âm đầu tiên (ādito+ññassa byañjanassa) của phần đầu (pubbassa) bị lược bỏ (lopo hoti).

1910

18. Pubbassa a

18. Of the first, ‘a’

18. `a` của phần đầu tiên

1911

Aādīsu dvitte pubbassa bhūssa a hoti.

In the ‘‘ā’’ and so forth (affixes), when doubled, the first bhū becomes a.

Trong các tiếp vĩ ngữ a, v.v., khi lặp lại hai lần, bhū đầu tiên trở thành a.

1912

5,78. Catutthadutiyānaṃ tatiyapaṭhamā

5,78. Fourth and second (consonants become) third and first

5,78. Âm thứ tư và thứ hai thành âm thứ ba và thứ nhất

1913

Dvitte pubbesaṃ catutthadutiyānaṃ tatiyapaṭhamā honti yathākkamaṃti bakāre so babhūva kira, te babhuvu kira.

In doubling, the fourth and second consonants of the first (doubled part) become the third and first respectively; thus, in the case of ‘b’, he babhūva kira, they babhuvu kira.

Khi lặp lại hai lần, các phụ âm thứ tư và thứ hai của phần đầu (pubbesaṃ catutthadutiyānaṃ) lần lượt trở thành phụ âm thứ ba và thứ nhất (tatiyapaṭhamā honti yathākkamaṃ), như trong bakāre thì so babhūva kira (anh ấy đã là), te babhuvu kira (họ đã là).

Tvaṃ babhuve kira, iña tumhe babhuvittha kira.

You (singular) babhuve kira; with ‘‘iñ’’ augmentation, you (plural) babuvittha kira.

Bạn (tvaṃ) đã là (babhūve kira); với iña, các bạn (tumhe) đã là (babhuvittha kira).

Ahaṃ babhuva kira, mayaṃ babhuvimha kira.

I babhuva kira; we babuvimha kira.

Tôi (ahaṃ) đã là (babhūva kira); chúng tôi (mayaṃ) đã là (babhuvimha kira).

So babhuvittha kira, te babhuvire kira.

He babuvittha kira; they babuvire kira.

Anh ấy (so) đã là (babhuvittha kira); họ (te) đã là (babhuvire kira).

Tvaṃ babhuvittho kira, tumhe babhuvivho kira.

You (singular) babuvittho kira; you (plural) babuvivho kira.

Bạn (tvaṃ) đã là (babhuvittho kira); các bạn (tumhe) đã là (babhuvivho kira).

Ahaṃ babhuvi kira, mayaṃ babhuvimhe kira.

I babhuvi kira; we babuvimhe kira.

Tôi (ahaṃ) đã là (babhūvi kira); chúng tôi (mayaṃ) đã là (babhuvimhe kira).

Kamme-anupabhuva kira iccādi.

In the passive (kamma): anupabhuva kira, and so on.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): anupabhuva kira, v.v.

Bhāvebabhuva babhuvittha kira.

In the impersonal (bhāva): babhuva, babuvittha kira.

Trong ngữ cảnh phi cá nhân (bhāve): babhuva, babhuvittha kira.

1914

Papaca, papacu.

Papaca, papaccu.

Papaca, papacu.

Papace, iñāgame papacittha.

Papace; with ‘‘iñ’’ augmentation, papacittha.

Papace; với iñāgama là papacittha.

Aññatra ‘‘saṃyogādilopo’’ti lopo, papacittha.

Elsewhere, by ‘‘saṃyogādilopo’’ (deletion of the initial conjunct consonant), deletion occurs, papacittha.

Ở những chỗ khác, có sự lược bỏ (lopo) theo ‘‘saṃyogādilopo’’: papacittha.

Papaca, papacimha.

Papaca, papacimha.

Papaca, papacimha.

Papacittha, papacire.

Papacittha, papacire.

Papacittha, papacire.

Papacittho papacitho, papacivho.

Papacittho, papacitho, papacivho.

Papacittho, papacitho, papacivho.

Papaci, papacimhe.

Papaci, papacimhe.

Papaci, papacimhe.

Evaṃ kamme.

Similarly in the passive (kamma).

Tương tự trong ngữ cảnh bị động (kamme).

1915

Aādipaccaye dvibhāve anādibyañjanalope pubbassa ‘‘kavaggahānaṃ cavaggajā’’ti cavaggajakāre ‘‘byañjane dīgharassā’’ti dīghe ca kate so gāmaṃ jagāma kira, jagamu.

When the ‘‘ā’’ and so forth affixes are applied, and after doubling, deletion of the non-initial consonant, and the first of the ‘‘kavagga’’ becomes a ‘‘cavaggaja’’ (by ‘‘kavaggahānaṃ cavaggajā’’), and lengthening occurs for the consonant (by ‘‘byañjane dīgharassā’’), then he jagāma kira to the village, jagamu.

Khi có các tiếp vĩ ngữ ā, v.v., và khi lặp lại hai lần, lược bỏ phụ âm không đầu tiên, và khi kavaggahānaṃ cavaggajā (các âm thuộc nhóm ka trở thành các âm thuộc nhóm ca) và byañjane dīgharassā (nguyên âm dài và ngắn trong phụ âm) được áp dụng, thì: anh ấy (so) đã đi đến làng (gāmaṃ jagāma kira), jagamu.

Jagame, jagamittha.

Jagame, jagamittha.

Jagame, jagamittha.

Jagama, jagamimha.

Jagama, jagamimha.

Jagama, jagamimha.

Jagamittha, jagamire.

Jagamittha, jagamire.

Jagamittha, jagamire.

Jagamittho, jagamivho.

Jagamittho, jagamivho.

Jagamittho, jagamivho.

Jagami, jagamimhe.

Jagami, jagamimhe.

Jagami, jagamimhe.

Evaṃ kamme.

Similarly in the passive (kamma).

Tương tự trong ngữ cảnh bị động (kamme).

1916

Mūḷhavikkhittabyāsattacittena attanāpi kriyā katā abhinibbattikāle+nupaladdhāsamānā phalenā+numīyamānā parokkhāva vatthuto.

An action performed by one whose mind is deluded, distracted, or engrossed, and which is not perceived at the time of its occurrence but is inferred from its result, is truly parokkha (remote past).

Một hành động (kriyā) được thực hiện bởi một người có tâm bị mê muội, phân tán, bận rộn (mūḷhavikkhittabyāsattacittena attanāpi), không được nhận biết vào thời điểm hoàn thành (abhinibbattikāle+nupaladdhāsamānā), nhưng được suy ra từ kết quả (phalenā+numīyamānā), về bản chất là parokkhā (quá khứ xa).

Tena uttamavisayepi payogasambhavo.(Parokkhāpaccayanayo).

Therefore, its usage is possible even for superior subjects. (The method for parokkha affixes).

Do đó, có thể sử dụng trong các trường hợp cao cấp nhất (uttamavisayepi payogasambhavo). (Phương pháp tiếp vĩ ngữ parokkhā).

1917

7. Yyodo vā+tipattiyaṃ ssā ssaṃsu sse ssatha ssaṃ ssamhā ssatha ssiṃsussasessavhessiṃ ssāmhase.

7. Conditional (Kriyātipatti): yyoda vā in atipatti (becomes) ssā, ssaṃsu, sse, ssatha, ssaṃ, ssamhā, ssatha, ssiṃsu, ssa, ssavhe, ssiṃ, ssāmhase.

7. Các tiếp vĩ ngữ `yyodo`, `vā+tipattiyaṃ`, `ssā`, `ssaṃsu`, `sse`, `ssatha`, `ssaṃ`, `ssamhā`, `ssatha`, `ssiṃsussasessavhessiṃ`, `ssāmhase`

1918

Eyyādo visaye kriyātipattiyaṃ ssādayo honti.

In the context of the conditional mood (eyyādo visaye), for an unfulfilled action (kriyātipatti), the ssā affixes occur.

Trong trường hợp eyyādo và kriyātipattiyaṃ, các tiếp vĩ ngữ ssā, v.v., được sử dụng.

Vidhurapaccayopanipātato kāraṇavekallato vā kriyātipatana+manipphatti kriyātipatti.

‘‘Kriyātipatti’’ refers to the non-completion of an action due to the failure of the necessary conditions or the lack of causes.

Kriyātipatti là sự không hoàn thành của một hành động (kriyātipatana+manipphatti), do thiếu các điều kiện hỗ trợ (vidhurapaccayopanipātato) hoặc do thiếu nguyên nhân (kāraṇavekallato).

Ete ca ssādayo sāmatthiyā atītānāgatesveva honti, na vattamāne, tatra kriyātipatyasambhavā.

These ssā affixes apply only to past and future events by their nature, not to the present, as an unfulfilled action is impossible in the present.

Các tiếp vĩ ngữ ssā, v.v., này chỉ xảy ra trong thì quá khứ và tương lai (atītānāgatesveva), chứ không phải trong thì hiện tại (na vattamāne), vì không thể có kriyātipatti trong thì hiện tại.

Iñāgame ssāssa vā rasse ca sace so paṭhamavaye pabbajjaṃ alabhissa, arahā abhavissa bhavissa abhavissā bhavissā vā, te ca taṃ alabhissaṃsu, arahanto abhavissaṃsu bhavissaṃsu.

With the ‘‘iñ’’ augmentation, and optionally with the shortening of ‘‘ssā’’ to ‘‘ssa’’, if he had gained ordination in his early youth, he would have become an arahant: abhavissa, bhavissa, or abhavissā, bhavissā; and if they had gained it, they would have become arahants: alabhissaṃsu, abhavissaṃsu, bhavissaṃsu.

Khi có iñāgama và ssāssa có thể ngắn (vasse ca): nếu anh ấy (sace so) đã xuất gia vào tuổi trẻ (paṭhamavaye pabbajjaṃ alabhissa), anh ấy đã trở thành một A-la-hán (arahā abhavissa, bhavissa, abhavissā, bhavissā vā); và nếu họ (te ca taṃ) đã đạt được điều đó (alabhissaṃsu), họ đã trở thành các A-la-hán (arahanto abhavissaṃsu, bhavissaṃsu).

‘‘Eyyāthā’’dinā ssessa vā akāre tvaṃ abhavissa bhavisse.

By ‘‘Eyyāthā’’ and so forth, when ‘‘ssa’’ becomes ‘‘a’’, you (singular) would have been abhavissa, bhavisse.

Theo ‘‘Eyyāthā’’ và các trường hợp tương tự, khi ssa trở thành oka: bạn (tvaṃ) đã là (abhavissa, bhavisse).

Tumhe abhavissatha.

You (plural) would have been abhavissatha.

Các bạn (tumhe) đã là (abhavissatha).

Ahaṃ abhavissaṃ.

I would have been abhavissaṃ.

Tôi (ahaṃ) đã là (abhavissaṃ).

Rasse mayaṃ abhavissamha bhavissamha abhavissamhā bhavissamhā.

With shortening, we would have been abhavissamha, bhavissamha, abhavissamhā, bhavissamhā.

Khi ngắn (rasse): chúng tôi (mayaṃ) đã là (abhavissamha, bhavissamha, abhavissamhā, bhavissamhā).

Paracchakke-so abhavissatha, abhavissiṃsu.

In the other group: he would have been abhavissatha, they would have been abhavissiṃsu.

Trong các trường hợp khác (paracchakke): anh ấy (so) đã là (abhavissatha), họ đã là (abhavissiṃsu).

Abhavissase, abhavissavhe.

You (singular) would have been abhavissase, you (plural) would have been abhavissavhe.

Bạn đã là (abhavissase), các bạn đã là (abhavissavhe).

Abhavissiṃ, abhavissāmhase.

I would have been abhavissiṃ, we would have been abhavissāmhase.

Tôi đã là (abhavissiṃ), chúng tôi đã là (abhavissāmhase).

1919

Kamme-tena sukhaṃ anvabhavissa, anvabhavissaṃsu kyalopo.

In the passive (kamma): happiness would have been experienced by him (anvabhavissa, anvabhavissaṃsu); deletion of ‘‘kya’’.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): hạnh phúc đã được anh ấy trải nghiệm (tena sukhaṃ anvabhavissa), họ đã trải nghiệm (anvabhavissaṃsu), kyalopo (lược bỏ kya).

Anvabhūyissa anvabhūyissā iccādi.

Anvabhūyissa, anvabhūyissā, and so on.

Anvabhūyissa, anvabhūyissā, v.v.

Bhāve-tena abhūyissa bhūyissa abhūyissā bhūyissā.

In the impersonal (bhāva): by him, abhūyissa, bhūyissa, abhūyissā, bhūyissā.

Trong ngữ cảnh phi cá nhân (bhāve): bởi anh ấy (tena) đã là (abhūyissa, bhūyissa, abhūyissā, bhūyissā).

Abhūyissatha bhūyissatha.

Abhūyissatha, bhūyissatha.

Đã là (abhūyissatha, bhūyissatha).

1920

Evaṃ taṇḍulādisādhanaṃ alabhissa, odanaṃ apacissa pacissa iccādi.

Thus, if he had obtained ingredients like rice, he would have cooked the rice (apacissa, pacissa), and so on.

Cũng vậy, nếu đã có được các nguyên liệu như gạo (taṇḍulādisādhanaṃ alabhissa), thì đã nấu cơm (odanaṃ apacissa, pacissa), v.v.

Kamme-tena odano apacissa pacissa apacissā pacissā apacīyissa pacīyissa apacīyissā pacīyissā apaccissa paccissa apaccissā paccissā iccādi.

In the passive (kamma): by him, the rice would have been cooked (apacissa, pacissa, apacissā, pacissā, apacīyissa, pacīyissa, apacīyissā, pacīyissā, apaccissa, paccissa, apaccissā, paccissā), and so on.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): cơm (odano) đã được anh ấy nấu (tena) (apacissa, pacissa, apacissā, pacissā, apacīyissa, pacīyissa, apacīyissā, pacīyissā, apaccissa, paccissa, apaccissā, paccissā), v.v.

1921

So agacchissa gacchissa agacchissā gacchissā iccādi.

He would have gone (agacchissa, gacchissa, agacchissā, gacchissā), and so on.

Anh ấy (so) đã đi (agacchissa, gacchissa, agacchissā, gacchissā), v.v.

Cchādesā+bhāve agamissa gamissa agamissā gamissā iccādi.

In the absence of ‘‘cchādesā’’: agamissa, gamissa, agamissā, gamissā, and so on.

Khi không có sự thay thế cchādesā: agamissa, gamissa, agamissā, gamissā, v.v.

Kamme-agacchissa gacchissa agacchīyissa iccādi.

In the passive (kamma): agacchissa, gacchissa, agacchīyissa, and so on.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): agacchissa, gacchissa, agacchīyissa, v.v.

Agamissa gamissa agamīyissa iccādi.

Agamissa, gamissa, agamīyissa, and so on.

Agamissa, gamissa, agamīyissa, v.v.

Tathā aghammissa iccādi.(Kriyātipattipaccayanayo).

Similarly, aghammissa, and so on. (The method for kriyātipatti affixes).

Cũng vậy, aghammissa, v.v. (Phương pháp tiếp vĩ ngữ kriyātipatti).

1922

8. Hetuphalesve+yya eyyuṃ eyyāsi eyyātha eyyāmi eyyāma etha eraṃ etho eyyāvho eyyaṃ eyyāmhe.

8. In cause and effect (Hetuphala): eyya, eyyuṃ, eyyāsi, eyyātha, eyyāmi, eyyāma, etha, eraṃ, etho, eyyāvho, eyyaṃ, eyyāmhe.

8. Các tiếp vĩ ngữ `eyya`, `eyyuṃ`, `eyyāsi`, `eyyātha`, `eyyāmi`, `eyyāma`, `etha`, `eraṃ`, `etho`, `eyyāvho`, `eyyaṃ`, `eyyāmhe` trong `hetuphalesu` (nguyên nhân và kết quả)

1923

Hetubhūtāyaṃ phalabhūtāyañca kriyāyaṃ vattamānato kriyatthā eyyādayo honti vā.

The ‘‘eyyā’’ and so forth affixes optionally occur from the present tense for an action which is a cause (hetubhūtāyaṃ) and an action which is an effect (phalabhūtāyañca).

Trong hành động là nguyên nhân (hetubhūtāyaṃ) và hành động là kết quả (phalabhūtāyañca kriyāyaṃ), các tiếp vĩ ngữ eyyā và các trường hợp tương tự được thêm vào gốc động từ (kriyatthā) từ thì hiện tại (vattamānato).

Lavikaraṇavuddhiādi pubbasamaṃ.

The ‘‘lavikaraṇa’’ augmentation and so on are as before.

Sự biến đổi lavikaraṇa và vuddhi tương tự như trước (pubbasamaṃ).

Parikappe –

In conjecture—

Trong giả định (parikappe) –

1924

75. Eyye+yyāse+yyannaṃ ṭe

75. Of eyya, eyyāsi, eyyaṃ, the ‘‘ṭe’’

75. `ṭe` cho `eyya`, `eyyāsa`, `eyya`

1925

Eyya+eyyāsi+eyya+miccesa+me vā hoti.

Of ‘‘eyya’’, ‘‘eyyāsi’’, ‘‘eyyaṃ’’, ‘‘me’’ optionally occurs.

Eyya, eyyāsi, eyya có thể trở thành me.

So dāni kinnu kho bhave, yadi so paṭhamavaye pabbajeyya, arahā bhaveyya.

So, what might he be now? If he had ordained in his early youth, he would become an arahant (bhaveyya).

Anh ấy (so) bây giờ có thể là gì (dāni kinnu kho bhave)? Nếu anh ấy đã xuất gia vào tuổi trẻ (yadi so paṭhamavaye pabbajeyya), anh ấy có thể đã là một A-la-hán (arahā bhaveyya).

1926

47. Eyyuṃssuṃ

47. Eyyuṃ (and) ssuṃ

47. `Eyyuṃssuṃ`

1927

Eyyu+miccassa ñuṃ vā hoti.

‘‘Eyyuṃ’’ optionally becomes ‘‘ñuṃ’’.

Eyyu có thể trở thành ñuṃ.

Sace saṃkhārā niccā bhavuṃ bhaveyyuṃ, na nirujjheyyuṃ.

If formations were permanent (bhavuṃ, bhaveyyuṃ), they would not cease (na nirujjheyyuṃ).

Nếu các hành (saṃkhārā) là thường còn (niccā bhavuṃ, bhaveyyuṃ), chúng sẽ không bị diệt (na nirujjheyyuṃ).

Yadi tvaṃ bhave bhaveyyāsi.

If you were (bhave, bhaveyyāsi).

Nếu bạn (yadi tvaṃ) có thể là (bhave, bhaveyyāsi).

‘‘Eyyāthā’’ dinā assa okāre tumhe bhaveyyātho bhaveyyātha katha+mahaṃ devo bhaveyyāmi.

By ‘‘eyyāthā’’ and so forth, when ‘‘assa’’ becomes ‘‘oka’’, you (plural) would become bhaveyyātho, bhaveyyātha; how could I become a deity (bhaveyyāmi)?

Theo ‘‘Eyyāthā’’ và các trường hợp tương tự, khi assa trở thành oka: các bạn (tumhe) có thể là (bhaveyyātho, bhaveyyātha), làm sao tôi (katha+mahaṃ) có thể là một vị trời (devo bhaveyyāmi)?

1928

78. Eyyāmasse+mu ca

78. And ‘‘emu’’ for ‘‘eyyāma’’

78. `Eyyāmassa` và `emu`

1929

Eyyāmassa emu vā hoti u ca.

‘‘Eyyāma’’ optionally becomes ‘‘emu’’, and also ‘‘u’’.

Eyyāma có thể trở thành emu hoặc u.

Kinnu kho mayaṃ bhavemu bhaveyyāmu bhaveyyāma.

What might we become (bhavemu, bhaveyyāmu, bhaveyyāma)?

Chúng tôi (mayaṃ) có thể là gì (kinnu kho)? bhavemu, bhaveyyāmu, bhaveyyāma.

Paracchakke-bhavetha, bhaveraṃ.

In the other group: bhavetha, bhaveraṃ.

Trong các trường hợp khác (paracchakke): bhavetha, bhaveraṃ.

Bhavetho, bhaveyyāvho.

Bhavetho, bhaveyyāvho.

Bhavetho, bhaveyyāvho.

Bhave bhaveyyaṃ, bhaveyyāmhe.

Bhave, bhaveyyaṃ, bhaveyyāmhe.

Bhave, bhaveyyaṃ, bhaveyyāmhe.

Kamme-sukhaṃ tayā anubhuyye anubhuyyeyya, anubhuyyuṃ anubhūyeyyuṃ.

In the passive (kamma): happiness would be experienced by you (anubhuyye, anubhuyyeyya); they would be experienced (anubhuyyuṃ, anubhūyeyyuṃ).

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): hạnh phúc (sukhaṃ) có thể được bạn trải nghiệm (tayā anubhuyye, anubhuyyeyya), có thể được trải nghiệm (anubhuyyuṃ, anubhūyeyyuṃ).

Tena tvaṃ anubhūye anubhūyeyyāsi, tumhe anubhūyeyyātho anubhūyeyyātha.

By him, you (singular) would be experienced (anubhūye, anubhūyeyyāsi); you (plural) would be experienced (anubhūyeyyātho, anubhūyeyyātha).

Bởi anh ấy (tena) bạn (tvaṃ) có thể được trải nghiệm (anubhūye, anubhūyeyyāsi), các bạn (tumhe) có thể được trải nghiệm (anubhūyeyyātho, anubhūyeyyātha).

Tenā+haṃ anubhūyeyyāmi, mayaṃ anubhūyemu anubhūyeyyāmu anubhūyeyyāma.

By him, I would be experienced (anubhūyeyyāmi); we would be experienced (anubhūyemu, anubhūyeyyāmu, anubhūyeyyāma).

Bởi anh ấy (tenā+haṃ) tôi có thể được trải nghiệm (anubhūyeyyāmi), chúng tôi (mayaṃ) có thể được trải nghiệm (anubhūyemu, anubhūyeyyāmu, anubhūyeyyāma).

Paracchakke-anubhūyetha iccādi.

In the other group: anubhūyetha, and so on.

Trong các trường hợp khác (paracchakke): anubhūyetha, v.v.

Bhāve-bhūye bhūyeyya bhūyetha.

In the impersonal (bhāva): bhūye, bhūyeyya, bhūyetha.

Trong ngữ cảnh phi cá nhân (bhāve): bhūye, bhūyeyya, bhūyetha.

1930

Vidhimhi-so odanaṃ pace paceyya iccādi.

In injunctive mood (vidhimhi): he should cook rice (pace, paceyya), and so on.

Trong mệnh lệnh (vidhimhi): anh ấy (so) nên nấu cơm (odanaṃ pace, paceyya), v.v.

Kamme-pacīye pacīyeyya pacce pacceyya iccādi.

In the passive (kamma): pacīye, pacīyeyya, pacce, pacceyya, and so on.

Trong ngữ cảnh bị động (kamme): pacīye, pacīyeyya, pacce, pacceyya, v.v.

1931

Anumatiyaṃ-so gāmaṃ gacche gaccheyya iccādi.

In permission (anumatiyaṃ): he may go to the village (gacche, gaccheyya), and so on.

Trong sự cho phép (anumatiyaṃ): anh ấy (so) nên đi đến làng (gāmaṃ gacche, gaccheyya), v.v.

Aññatra game gameyya iccādi.

Elsewhere, one might go to a village, and so on.

Ngoại trừ đi đến làng, v.v.

Tathā ghamme ghammeyya iccādi.

Similarly, one might suffer heat, and so on.

Tương tự, đi đến chỗ nóng, v.v.

1932

Pāto paceyya ce bhuñje, icce+ttha pacanakriyā;

If one were to cook and eat in the morning, here the act of cooking;

Nếu nấu vào buổi sáng thì ăn, ở đây hành động nấu;

1933

Hetubhūtāti viññeyyā, phalaṃ tva+nubhavakriyā.

should be understood as the cause, and the act of experiencing is the result.

Được biết là nguyên nhân, còn kết quả là hành động thọ hưởng.

1934

11. Sattya+rahesve+yyādī

11. `Eyya` endings in capability and deservingness, etc.

11. Trong khả năng và xứng đáng, v.v.

1935

Sattiyaṃ arahate ca kriyatthā eyyādayo honti.

Eyya endings occur for the purpose of action in capability and deservingness.

Các tiếp vị ngữ eyyādayo được dùng cho các hành động trong khả năng và xứng đáng.

Bhavaṃ khalu pattaṃ paceyya, bhavaṃ satto, bhavaṃ araho.

May your reverence cook the alms-bowl, your reverence is capable, your reverence is worthy.

Ngài có thể nấu cơm. Ngài có khả năng. Ngài xứng đáng.

1936

12. Sambhāvane vā

12. Also in supposition

12. Hoặc trong trường hợp có thể xảy ra

1937

Sambhāvane gamyamāne dhātunā vuccamāne ca eyyādayo honti vibhāsā.

When supposition is expressed, and when it is uttered by a root, eyya endings occur optionally.

Khi có thể xảy ra được thể hiện bằng căn động từ, thì các tiếp vị ngữ eyyādayo được dùng tùy ý.

Api bhavaṃ gilitaṃ pāsāṇaṃ paceyya udaragginā, sambhāvemi saddahāmi bhavaṃ paceyya, bhavaṃ pacissati, bhavaṃ apaci.

May your reverence even digest a swallowed stone with the stomach fire; I suppose, I believe your reverence would cook, your reverence will cook, your reverence cooked.

Ngài có thể nấu một tảng đá đã nuốt bằng lửa bụng. Tôi tin rằng ngài có thể nấu, ngài sẽ nấu, ngài đã nấu.

1938

9. Pañha+patthanā+vidhīsu

9. In inquiry, aspiration, and injunctions

9. Trong hỏi, cầu nguyện, và quy định

1939

Pañhādīsu kriyatthato eyyādayo honti.

In inquiry, etc., eyya endings occur for the purpose of action.

Trong hỏi, v.v., các tiếp vị ngữ eyyādayo được dùng cho hành động.

1940

Pañhā saṃpucchanaṃ, iṭṭhā-siṃsanaṃ yācanaṃ duve;

Inquiry is questioning; desiring good, requesting are two;

Hỏi là sự chất vấn, cầu nguyện là sự mong muốn điều tốt lành và hai sự cầu xin;

1941

Patthanā, bhattiyā vā+tha, na vā byāpāraṇā vidhi.

Aspiration; or by devotion, or indeed by not engaging in activity, is injunction.

Cầu nguyện, hoặc do lòng sùng kính, hoặc không do sự tác động, là quy định.

1942

Pañhe-kiṃ so bhattaṃ paceyya, udāhu byañjanaṃ.

In inquiry: Would he cook rice, or curry?

Trong hỏi: liệu người ấy có nên nấu cơm, hay là thức ăn?

Patthanāyaṃ-aho vata so paceyya ce.

In aspiration: Oh, if only he would cook!

Trong cầu nguyện: ôi, ước gì người ấy nấu!

Vidhimhi-bhavaṃ pattaṃ paceyya.(Eyyādipaccayanayo).

In injunction: May your reverence cook the alms-bowl. (The rule for eyya suffixes).

Trong quy định: ngài nên nấu cơm. (Cách dùng tiếp vị ngữ eyyādayo).

1943

10. Tu antu hi tha mi ma taṃ antaṃ ssu vho e āmase

10. `Tu`, `antu`, `hi`, `tha`, `mi`, `ma`, `taṃ`, `antaṃ`, `ssu`, `vho`, `e`, `āmase`

10. Tu, antu, hi, tha, mi, ma, taṃ, antaṃ, ssu, vho, e, āmase

1944

Pañhapatthanāvidhisve+te honti kriyatthato.

These occur for the purpose of action in inquiry, aspiration, and injunctions.

Các tiếp vị ngữ này được dùng cho hành động trong hỏi, cầu nguyện và quy định.

Āsiṃsanatthe-so sukhī bhavatu, te sukhitā bhavantu.

In the sense of wishing: May he be happy, may they be happy.

Trong ý nghĩa mong ước: cầu cho người ấy được an lạc, cầu cho họ được an lạc.

1945

48. Hissa+to lopo

48. Elision of `hi` after `a`

48. Lược bỏ `hi` sau `a`

1946

Ato parassa hissa vā lopo hoti.

There is optionally elision of hi after a.

hi sau a tùy ý được lược bỏ.

Tvaṃ sukhī bhava bhavāhi, himhi dīgho.

You (singular) be happy, bhava or bhavāhi; hi with lengthening.

Ngươi được an lạc (bhava), ngươi được an lạc (bhavāhi), hi được kéo dài.

‘‘Eyyāthā’’dinā vhoka, tumhe sukhitā bhavathavho bhavatha.

According to ‘‘eyyāthā’’, vho for you (plural), you (plural) be happy, bhavathavho or bhavatha.

Với eyyāthā, v.v., vho được dùng, các ngươi được an lạc (bhavathavho), các ngươi được an lạc (bhavatha).

Ahaṃ sukhī bhavāmi, mayaṃ sukhino bhavāma.

I am happy (bhavāmi), we are happy (bhavāma).

Tôi được an lạc (bhavāmi), chúng tôi được an lạc (bhavāma).

Paracchakke-tathā bhavataṃ, bhavantaṃ.

In the third person: similarly, bhavataṃ, bhavantaṃ.

Trong ngôi thứ ba: tương tự, cầu cho người ấy được (bhavataṃ), cầu cho người ấy được (bhavantaṃ).

Bhavassu, bhavavho.

Bhavassu, bhavavho.

Cầu cho người ấy được (bhavassu), cầu cho người ấy được (bhavavho).

Bhave bhavāmase.

Bhave, bhavāmase.

Cầu cho chúng ta được (bhave), cầu cho chúng ta được (bhavāmase).

Kamme-tayā anubhūyatu, anubhūyantu iccādi.

In passive: May it be experienced by you, may they be experienced, and so on.

Trong bị động: do ngươi thọ hưởng (anubhūyatu), do họ thọ hưởng (anubhūyantu), v.v.

Bhāve-bhūyatu, bhūyataṃ.

In impersonal: Let it happen, let it be.

Trong phi hành động: được có (bhūyatu), được có (bhūyataṃ).

1947

Āṇattiyaṃ-devadatto dāni odanaṃ pacatu, pacantu iccādi.

In command: Let Devadatta now cook the rice, let them cook, and so on.

Trong mệnh lệnh: Devadatta hãy nấu cơm bây giờ (pacatu), họ hãy nấu (pacantu), v.v.

Kamme-tena odano paccatu iccādi.

In passive: Let the rice be cooked by him, and so on.

Trong bị động: cơm đó hãy được nấu bởi người ấy (paccatu), v.v.

Tathā so gāmaṃ gacchatu iccādi.

Similarly, let him go to the village, and so on.

Tương tự, người ấy hãy đi đến làng (gacchatu), v.v.

‘‘Ū lasse’’ti lasse+kāre gametu, gamentu iccādi.

By ‘‘ū lasse’’, e in place of la, gametu, gamentu, and so on.

Theo ‘‘Ū lasse’’, e của la thì đi (gametu), họ đi (gamentu), v.v.

Ghammādese ghammatu, ghammantu iccādi.

By substitution of ghamma, ghammatu, ghammantu, and so on.

Trong trường hợp thay thế ghamma: hãy đi đến chỗ nóng (ghammatu), họ hãy đi đến chỗ nóng (ghammantu), v.v.

Kamme-gacchīyatu iccādi.

In passive: gacchīyatu, and so on.

Trong bị động: hãy được đi (gacchīyatu), v.v.

Tathā gamīyatu iccādi.

Similarly, gamīyatu, and so on.

Tương tự, hãy được đi (gamīyatu), v.v.

1948

Vidhimhi-lassa lope lutte vuddhi, idha pabbato hotu.

In injunction: When la is elided, there is lengthening; here, let it be a mountain.

Trong quy định: khi la được lược bỏ, có sự tăng trưởng, ở đây hãy có ngọn núi.

1949

Nimantane-adhivāsetha tumhe bhante bhagavā bhojanaṃ, vasatissa ‘‘curādito ṇī’’ti ṇimhi ‘‘assā ṇānubandhe’’ti ā, ‘‘yuvaṇṇāna+meo paccaye’’ti e ca hoti.

In invitation: Venerable Sir, may the Blessed One accept the meal. For vasati, due to ‘‘curādito ṇī’’, ṇa occurs, then ā by ‘‘assā ṇānubandhe’’, and e by ‘‘yuvaṇṇāna+meo paccaye’’.

Trong lời mời: bạch Thế Tôn, xin ngài hoan hỷ thọ thực. Đối với vasati (cư ngụ), khi ṇī được thêm vào theo ‘‘curādito ṇī’’, ā được thêm vào assa theo ‘‘assā ṇānubandhe’’, và e được thêm vào theo ‘‘yuvaṇṇāna+meo paccaye’’.

Idha nissīdatu bhavaṃ, sadassa ‘‘jara+sadāna+mīma vā’’ti īma, manubandhattā antasarato īma.

Here, may your reverence be seated; for sad, īma by ‘‘jara+sadāna+mīma vā’’, and īma comes after the last vowel due to the ma anubandha.

Ở đây, ngài hãy ngồi xuống (nisīdatu). Đối với sada, īma được thêm vào theo ‘‘jara+sadāna+mīma vā’’, và īma sau nguyên âm do có ma là phụ âm nối.

1950

Ajjhesane-desetu bhante bhagavā dhammaṃ, ettha curādittā purimasamaṃ.

In entreaty: Venerable Sir, may the Blessed One teach the Dhamma; here, similar to the previous case due to curādi class.

Trong lời thỉnh cầu: bạch Thế Tôn, xin ngài thuyết pháp. Ở đây, tương tự như trường hợp trước do thuộc nhóm curādi.

1951

Anumatiyaṃ-puccha vāsava maṃ pañhaṃ, pavisatu bhavaṃ.

In permission: Ask me a question, Vāsava; may your reverence enter.

Trong sự cho phép: Vāsava, hãy hỏi ta câu hỏi, ngài hãy vào.

Ettha pucchato hissa lopo.

Here, hi of pucchati is elided.

Ở đây, hi của pucchato được lược bỏ.

Evaṃ nisīda.

Similarly, nisīda (be seated).

Tương tự, hãy ngồi (nisīda).

1952

Patthanā=yācanā, tatra-dada=dāne, dadāhi me gāmavarāni pañca, dāto lassa ekāre ca ekaṃ me nayanaṃ dehi.

Aspiration = requesting; there, dada in the sense of giving: give me five excellent villages; for dā, with e in place of la, give me one eye.

Cầu nguyện = sự cầu xin. Trong đó: dada = cho. Hãy cho ta năm làng tốt nhất, và khi la được thay bằng eka, hãy cho ta một con mắt.

1953

Pattakāle-sampatto te kālo kaṭakaraṇe, kaṭaṃ karotu bhavaṃ.

In opportune time: Your time has arrived for doing the deed; may your reverence do the deed.

Trong thời điểm thích hợp: đã đến lúc ngài làm công việc. Ngài hãy làm công việc.

Ettha ‘‘tanāditvo’’ti o.

Here, o by ‘‘tanāditvo’’.

Ở đây, o theo ‘‘tanāditvo’’.

1954

Tvādī eyyādayo vatta-mānā sampati,+nāgate;

Tvādi and eyyādi (suffixes) are in the present, at present, in the future;

Các tiếp vị ngữ tvādi và eyyādi được dùng cho hiện tại, sắp tới;

1955

Bhavissati, parokkhādi-cattāro+tītakālikā.

will be, and the four past tenses like parokkha.

Tương lai, và bốn thì quá khứ như parokkha.

1956

5,173. Gama yami+sā+sa disānaṃ vā cchaṅa

5,173. `Cchaṅa` optionally for `gama`, `yama`, `isa`, `āsa`, `disa`

5,173. `cchaṅa` tùy ý cho `gama`, `yama`, `isa`, `āsa`, `disa`

1957

Etesaṃ vā cchaṅa hotinta+māna+tyādīsu.

Cchaṅa optionally occurs for these in anta, māna, ti, etc.

cchaṅa tùy ý được dùng cho các căn này trong anta, māna, tyādi, v.v.

So saggaṃ gacchati gameti, gacchanti iccādi.

He goes to heaven (gacchati, gameti), they go, and so on.

Người ấy đi đến cõi trời (gacchati), người ấy đi đến cõi trời (gameti), họ đi (gacchanti), v.v.

Kamme-gacchīyati gamīyati iccādi.

In passive: gacchīyati, gamīyati, and so on.

Trong bị động: được đi (gacchīyati), được đi (gamīyati), v.v.

Yama=uparame, parokkhāanajjatanarūpāni sabbattha payoga+manugamma yojetabbāni.

Yama in the sense of ceasing: the forms of parokkha and anajjatana should be construed everywhere following common usage.

yama = dừng lại. Các dạng parokkha và anajjatana nên được kết hợp theo cách dùng ở mọi nơi.

Nipubbo, niyacchati niyamati, niyacchanti niyamanti.

With ni prefix, niyacchati, niyamati, niyacchanti, niyamanti.

Với tiền tố ni: kiềm chế (niyacchati), kiềm chế (niyamati), họ kiềm chế (niyacchanti), họ kiềm chế (niyamanti).

Saṃpubbo, ‘‘ye saṃssā’’ti ññattaṃ, saññamati, saññamanti.

With saṃ prefix, it is known by ‘‘ye saṃssā’’, saññamati, saññamanti.

Với tiền tố saṃ: được biết là ‘‘ye saṃssā’’, kiềm chế (saññamati), họ kiềm chế (saññamanti).

Kamme-niyacchīyati niyamīyati niyammati, saññamīyati vā.

In passive: niyacchīyati, niyamīyati, niyammati, or saññamīyati.

Trong bị động: được kiềm chế (niyacchīyati), được kiềm chế (niyamīyati), được kiềm chế (niyammati), hoặc được kiềm chế (saññamīyati).

Tathā niyacchissati, saññamissati.

Similarly, niyacchissati, saññamissati.

Tương tự: sẽ kiềm chế (niyacchissati), sẽ kiềm chế (saññamissati).

Niyacchi, saṃyami.

Niyacchi, saṃyami.

Đã kiềm chế (niyacchi), đã kiềm chế (saṃyami).

Niyacchissa, saṃyamissa.

Niyacchissa, saṃyamissa.

Sẽ kiềm chế (niyacchissa), sẽ kiềm chế (saṃyamissa).

Niyaccheyya, saṃyameyya.

Niyaccheyya, saṃyameyya.

Nên kiềm chế (niyaccheyya), nên kiềm chế (saṃyameyya).

Niyacchatu, saññamatu.

Niyacchatu, saññamatu.

Hãy kiềm chế (niyacchatu), hãy kiềm chế (saññamatu).

Isa+siṃsa=icchāyaṃ, so saggaṃ icchati, icchanti iccādi.

Isa, siṃsa in the sense of wishing: He wishes for heaven (icchati), they wish, and so on.

isa + siṃsa = mong muốn. Người ấy mong muốn cõi trời (icchati), họ mong muốn (icchanti), v.v.

‘‘Lahussupantassā’’ti vuddhimhi esati, esanti iccādi.

With lengthening by ‘‘lahussupantassā’’, esati, esanti, and so on.

Với sự tăng trưởng theo ‘‘Lahussupantassā’’: mong muốn (esati), họ mong muốn (esanti), v.v.

Kamme-icchīyati, ‘‘vā kvacī’’ti vuddhimhi esīyati.

In passive: icchīyati, with lengthening by ‘‘vā kvacī’’, esīyati.

Trong bị động: được mong muốn (icchīyati), với sự tăng trưởng theo ‘‘vā kvacī’’: được mong muốn (esīyati).

Pubbarūpe issati issate iccādi.

In earlier form, issati, issate, and so on.

Trong dạng gốc: mong muốn (issati), mong muốn (issate), v.v.

Icchissati esissati iccādi.

Icchissati, esissati, and so on.

Sẽ mong muốn (icchissati), sẽ mong muốn (esissati), v.v.

Icchi esi.

Icchi, esi.

Đã mong muốn (icchi), đã mong muốn (esi).

Icchissa esissa.

Icchissa, esissa.

Sẽ mong muốn (icchissa), sẽ mong muốn (esissa).

Iccheyya eseyya.

Iccheyya, eseyya.

Nên mong muốn (iccheyya), nên mong muốn (eseyya).

Icchatu esatu iccādi.

Icchatu, esatu, and so on.

Hãy mong muốn (icchatu), hãy mong muốn (esatu), v.v.

Āsa=upavesane, so āsane acchati iccādi.

Āsa in the sense of sitting: He sits on the seat (acchati), and so on.

āsa = ngồi. Người ấy ngồi trên ghế (āsane acchati), v.v.

‘‘Byañjane dīgharassā’’ti rasso, upapubbo, tathā upāsati.

Shortening by ‘‘byañjane dīgharassā’’; with prefix upa, similarly upāsati.

Với sự rút ngắn theo ‘‘Byañjane dīgharassā’’, với tiền tố upa: tương tự, ngồi (upāsati).

Acchissati upāsissati.

Acchissati, upāsissati.

Sẽ ngồi (acchissati), sẽ ngồi (upāsissati).

Acchi upāsi.

Acchi, upāsi.

Đã ngồi (acchi), đã ngồi (upāsi).

Acchissa upāsissa.

Acchissa, upāsissa.

Sẽ ngồi (acchissa), sẽ ngồi (upāsissa).

Accheyya upāseyya.

Accheyya, upāseyya.

Nên ngồi (accheyya), nên ngồi (upāseyya).

Acchatu upāsatu iccādi.

Acchatu, upāsatu, and so on.

Hãy ngồi (acchatu), hãy ngồi (upāsatu), v.v.

Disa=pekkhane, dicchati dicchanti iccādi sabbaṃ purimasamaṃ.

Disa in the sense of seeing: dicchati, dicchanti, and so on, all similar to the previous.

disa = nhìn. Muốn nhìn (dicchati), họ muốn nhìn (dicchanti), v.v., tất cả tương tự như trước.

Labha=lābhe, ito paraṃ visesaṭṭhānamevavakkhāma, sabbavāro vuttānusārena gahetabbo.

Labha in the sense of obtaining: From now on, we will only mention special points; all usages should be understood according to what has been said.

labha = đạt được. Từ đây trở đi, chúng tôi sẽ chỉ giải thích những điểm đặc biệt, tất cả các trường hợp khác nên được hiểu theo các giải thích đã nêu.

Labhati, labhanti iccādi.

He obtains (labhati), they obtain, and so on.

Đạt được (labhati), họ đạt được (labhanti), v.v.

Kamme-kyassa pubbarūpādimhi kate labbhati iccādi.

In passive: after kya (suffix) in pubbarūpa (earlier form), labbhati, and so on.

Trong bị động: khi kyassa được tạo thành dạng gốc, v.v., được đạt được (labbhati), v.v.

1958

73. Labhā iṃ+īnaṃ thaṃ thā vā

73. `Thaṃ`, `thā` optionally for `iṃ`, `īnaṃ` of `labha`

73. `thaṃ`, `thā` tùy ý cho `iṃ`, `īnaṃ` của `labha`

1959

Labhasmā iṃ īnaṃ thaṃ+thā vā honti.

For labha, thaṃ and thā optionally occur in place of iṃ and īnaṃ.

thaṃ và thā tùy ý được dùng thay cho iṃ và īnaṃ của labha.

So alabhittha labhittha alabhi labhi iṃ paccaye alatthaṃ alabhiṃ iccādi.

He obtained (alabhittha, labhittha, alabhi, labhi); with the iṃ suffix, alatthaṃ, alabhiṃ, and so on.

Người ấy đã đạt được (alabhittha), đã đạt được (labhittha), đã đạt được (alabhi), đã đạt được (labhi). Với tiếp vị ngữ iṃ: đã đạt được (alatthaṃ), đã đạt được (alabhiṃ), v.v.

1960

26. Labha vasa+cchida bhida rudānaṃ cchaṅa

26. `Cchaṅa` for `labha`, `vasa`, `chida`, `bhida`, `ruda`

26. `cchaṅa` cho `labha`, `vasa`, `cchida`, `bhida`, `ruda`

1961

Labhādīnaṃ cchaṅa hoti ssena saha.

Cchaṅa occurs for labha, etc., along with ssa.

cchaṅa được dùng cho labhādayo cùng với ssa.

Lacchati labhissati, lacchanti labhissanti iccādi.

He will obtain (lacchati, labhissati), they will obtain, and so on.

Sẽ đạt được (lacchati), sẽ đạt được (labhissati), họ sẽ đạt được (lacchanti), họ sẽ đạt được (labhissanti), v.v.

Kriyātipattiyaṃ ssābhāgassa cchaṅādese alacchā alabhissa iccādi.

In kriyātipatti (conditional past), with cchaṅa substitution for the ssa part, alacchā, alabhissa, and so on.

Trong kriyātipatti: khi ssa được thay bằng cchaṅa, đã đạt được (alacchā), đã đạt được (alabhissa), v.v.

Vasa=nivāse, vacchati vasissati.

Vasa in the sense of dwelling: He will dwell (vacchati, vasissati).

vasa = cư ngụ. Sẽ cư ngụ (vacchati), sẽ cư ngụ (vasissati).

Kamme-bahulādhikārā ‘‘assū’’ti ukāro, pubbarūpe vussati vussissati iccādi.

In passive: due to the abundance rule, u occurs by ‘‘assū’’; in pubbarūpa, vussati, vussissati, and so on.

Trong bị động: do quy tắc chung, u được thêm vào assu, trong dạng gốc: được cư ngụ (vussati), sẽ được cư ngụ (vussissati), v.v.

Tathā avacchā avasissā.

Similarly, avacchā, avasissā.

Tương tự: đã cư ngụ (avacchā), đã cư ngụ (avasissā).

Chida=dvedhākaraṇe, checchati chindissati, ‘‘mañca rudhādīnaṃ’’ti maṃ lo ca.

Chida in the sense of splitting: He will split (checchati, chindissati); ma and la by ‘‘mañca rudhādīnaṃ’’.

chida = cắt đôi. Sẽ cắt (checchati), sẽ cắt (chindissati). maṃ và la theo ‘‘mañca rudhādīnaṃ’’.

Lassa lopo ca.

And elision of la.

Và la bị lược bỏ.

Bhida=vidāraṇe, bhecchati bhindissati.

Bhida in the sense of breaking: He will break (bhecchati, bhindissati).

bhida = phá vỡ. Sẽ phá vỡ (bhecchati), sẽ phá vỡ (bhindissati).

Abhecchā abhindissā.

Abhecchā, abhindissā.

Đã phá vỡ (abhecchā), đã phá vỡ (abhindissā).

Ruda=rodane, rucchati rodissati.

Ruda in the sense of crying: He will cry (rucchati, rodissati).

ruda = khóc. Sẽ khóc (rucchati), sẽ khóc (rodissati).

Arucchā arodissā iccādi.

Arucchā, arodissā, and so on.

Đã khóc (arucchā), đã khóc (arodissā), v.v.

1962

Aññapaccayepi chidassa ‘‘cchaṅa’’ iti yogavibhāgā cchaṅa, bhūte ūṃ paccaye acchecchuṃ acchindiṃsu.

Also for other suffixes, cchaṅa for chida by the rule division ‘‘cchaṅa’’; in the past tense with ūṃ suffix, acchecchuṃ, acchindiṃsu.

Ngay cả với các tiếp vị ngữ khác, cchaṅa của chida được dùng do sự phân chia quy tắc cchaṅa. Trong quá khứ, với tiếp vị ngữ ūṃ: đã cắt (acchecchuṃ), đã cắt (acchindiṃsu).

Vuttato aññadhātūnañca, gama=gamane, gacchaṃ gacchissaṃ.

And for other roots from what has been stated: gama in the sense of going, gacchaṃ, gacchissaṃ.

Và đối với các căn khác đã nêu: gama = đi. Đã đi (gacchaṃ), sẽ đi (gacchissaṃ).

Aññapaccayepi vaca=byattavacane iccādi, kamme-bahulādhikārā tyādīsu parabhūtesupi yathāgamaṃ vacādīnañcassa ‘‘vacādīnaṃ vassuṭa vā’’ti kamme uṭa ca ‘‘assū’’ti assa u ca, tena dhammo uccati vuccati, vuccanti iccādi, yassa ca pubbarūpaṃ.

Also for other suffixes, vaca in the sense of clear speech, and so on; in passive, due to the abundance rule, even in tyādi and other parabhūta (suffixes), uṭa and u in place of a for vaca and others by ‘‘vacādīnaṃ vassuṭa vā’’ and ‘‘assū’’ respectively; thus the Dhamma is spoken (uccati, vuccati), they are spoken, and so on, and whose pubbarūpa.

Ngay cả với các tiếp vị ngữ khác, vaca = nói rõ, v.v. Trong bị động: do quy tắc chung, ngay cả trong các trường hợp sau (tyādi), uṭa tùy ý được thêm vào vacādi theo ‘‘vacādīnaṃ vassuṭa vā’’ và u được thêm vào assa theo ‘‘assū’’. Do đó, pháp được nói (uccati), được nói (vuccati), được nói (vuccanti), v.v., và dạng gốc của yassa.

1963

27. Bhuja muca vaca visānaṃ kkhaṅa

27. `Kkhaṅa` for `bhuja`, `muca`, `vaca`, `visa`

27. `kkhaṅa` cho `bhuja`, `muca`, `vaca`, `visa`

1964

Bhujādīnaṃ kkhaṅa hoti ssena saha.

Kkhaṅa occurs for bhuja, etc., along with ssa.

kkhaṅa được dùng cho bhujādi cùng với ssa.

Vakkhati vacissati, vakkhanti vacissanti iccādi.

He will speak (vakkhati, vacissati), they will speak, and so on.

Sẽ nói (vakkhati), sẽ nói (vacissati), họ sẽ nói (vakkhanti), họ sẽ nói (vacissanti), v.v.

1965

21. Īādo vacassoma

21. `Oma` for `vaca` in `īādi`

21. `oma` cho `vaca` trong `īādi`

1966

Īādīsu vacassa oma hoti.

Oma occurs for vaca in īādi.

oma được dùng cho vaca trong īādi.

Makārānubandhattā ‘‘mānubandho sarāna+mantā paro’’ti paribhāsato sarā paro.

Due to the ma anubandha, it occurs after the vowel by the rule ‘‘mānubandho sarāna+mantā paro’’.

Do ma là phụ âm nối, theo quy tắc ‘‘mānubandho sarāna+mantā paro’’, nó đứng sau nguyên âm.

Avoci, avocuṃ, avoco iccādi.

He spoke (avoci), they spoke (avocuṃ), you spoke (avoco), and so on.

Đã nói (avoci), đã nói (avocuṃ), đã nói (avoco), v.v.

Anajjatane-avaca avacā vacā iccādi.

In anajjatana: avaca, avacā, vacā, and so on.

Trong anajjatana: đã nói (avaca), đã nói (avacā), đã nói (vacā), v.v.

Kriyātipattiyaṃ-avakkhā avacissā, avakkhiṃsu avacissiṃsu iccādi.

In kriyātipatti: avakkhā, avacissā, avakkhiṃsu, avacissiṃsu, and so on.

Trong kriyātipatti: đã nói (avakkhā), đã nói (avacissā), đã nói (avakkhiṃsu), đã nói (avacissiṃsu), v.v.

Vaceyya iccādi.

Vaceyya, and so on.

Nên nói (vaceyya), v.v.

Kamme-vucceyya iccādi.

In passive: vucceyya, and so on.

Trong bị động: nên được nói (vucceyya), v.v.

Tathā vacatu, vuccatu iccādi.

Similarly, vacatu, vuccatu, and so on.

Tương tự, hãy nói (vacatu), hãy được nói (vuccatu), v.v.

1967

Bhuja=pālanajjhohāresu, ‘‘bhujā’’ dinā kkhavādese bhokkhati bhuñjissati.

The root bhuja is used in the meanings of protecting and eating. When 'kkha' is substituted, as in bhujā and so on, it becomes bhokkhati or bhuñjissati.

Căn bhuja có nghĩa là bảo vệ và ăn uống. Khi bhujā được dùng, với sự thay thế kkhavā, thì bhokkhati, bhuñjissati (sẽ ăn, sẽ hưởng thụ).

1968

Kusa=akkose, āpubbo, tassa rasso ca, akkosati iccādi ñeyyaṃ, lavikaraṇalopavuddhiyo.

The root kusa is in the meaning of reviling; when prefixed with ā, and with its shortening, akkosati and so on should be known, along with the elision of the la increment and the lengthening.

Căn kusa có nghĩa là mắng nhiếc. Với tiền tố ā và sự rút ngắn của nó, nên biết akkosati v.v., với sự lược bỏ la-vikaraṇa và sự tăng trưởng.

1969

34. Kusa+ruhehī+ssa chi

34. `Kusa` and `ruha` followed by `ī` become `chi`

34. `Kusa` + `ruhehī` + `ssa chi`

1970

Kusā ruhā ca parassa īssa chi vā hoti.

Kusa and ruha (roots) and the ī that follows them optionally become chi.

Kusā và ruhā thì ī của hậu tố chi hoặc vā sẽ xảy ra.

Pararūpapaṭhamakkharāni, akkocchi akkosi iccādi.

The initial letters of the following form: akkocchi, akkosi, and so on.

Các âm đầu của hậu tố, akkocchi, akkosi v.v.

Abhipubbo ruha=rohane, abhirucchi abhiruhi iccādi.

The root ruha with the prefix abhi is in the meaning of growing: abhirucchi, abhiruhi, and so on.

Căn ruha với tiền tố abhi có nghĩa là mọc lên, abhirucchi, abhiruhi v.v.

1971

Vaha=pāpuṇane, vahati, vahanti.

The root vaha is in the meaning of reaching: vahati, vahanti.

Căn vaha có nghĩa là mang đi, vahati, vahanti.

Kamme-kye ‘‘hassa vipallāso’’ti vipariyāso, tena so vuyhati, ‘‘assū’’ti uttaṃ.

In the passive (kamme-kye), by "hassa vipallāso" (inversion of ha), so vuyhati (he is carried). "assū" is stated.

Trong ngữ pháp kamme-kye, có sự đảo ngược hassa vipallāso, do đó so vuyhati. Assū được nói đến.

Vahissati, vuyhissati.

vahissati, vuyhissati.

Vahissati, vuyhissati.

Avahi, avuyhittha, avuhi.

avahi, avuyhittha, avuhi.

Avahi, avuyhittha, avuhi.

Avahissā, vuyhīssā iccādi.

avahissā, vuyhīssā, and so on.

Avahissā, vuyhīssā v.v.

Vaheyya, vuyheyya.

vaheyya, vuyheyya.

Vaheyya, vuyheyya.

Vahatu, vuyhatu iccādi.

vahatu, vuyhatu, and so on.

Vahatu, vuyhatu v.v.

1972

Jara=jīraṇe,

The root jara is in the meaning of aging.

Căn jara có nghĩa là già đi,

1973

5,174. Jara marāna+mīyaṅa

5,174. `Jara` and `mara` get `īyaṅa`

5,174. `Jara marāna` + `mīyaṅa`

1974

Jara marānaṃ īyaṅa vā hoti māna+nta+tyādīsu.

Jara and mara optionally get īyaṅa in māna, nta, tyā and so on.

Jara và mara thì īyaṅa hoặc vā sẽ xảy ra trong māna + nta + tyādi.

Jīyati.

jīyati.

Jīyati.

‘‘Jara sadāna+mīma’’ti īmaāgamo lo ca, jīrati.

By "Jara sadāna and īma" īma increment and la (elision), jīrati.

Theo jara sadāna + mīma, có sự thêm īma và lo, jīrati.

Kamme-jīrīyati jīyīyati.

In the passive: jīrīyati, jīyīyati.

Trong ngữ pháp kamme, jīrīyati, jīyīyati.

Evaṃ jīyissati jīrissati, jīyīyissati jīrīyissati.

Similarly: jīyissati, jīrissati, jīyīyissati, jīrīyissati.

Tương tự, jīyissati, jīrissati, jīyīyissati, jīrīyissati.

Ajīyi ajīri, ajīyīyi ajīrīyi.

ajīyi, ajīri, ajīyīyi, ajīrīyi.

Ajīyi, ajīri, ajīyīyi, ajīrīyi.

Ajīyissā ajīrissā, ajīyīyissā ajīrīyissā ajīyissā ajīrīyissā iccādi.

ajīyissā, ajīrissā, ajīyīyissā, ajīrīyissā, ajīyissā, ajīrīyissā, and so on.

Ajīyissā, ajīrissā, ajīyīyissā, ajīrīyissā, ajīyissā, ajīrīyissā v.v.

Mara=pāṇacāge, īyaṅa, mīyati marati, mīyanti maranti iccādi.

The root mara is in the meaning of giving up life. With īyaṅa: mīyati, marati, mīyanti, maranti, and so on.

Căn mara có nghĩa là từ bỏ sự sống, īyaṅa, mīyati, marati, mīyanti, maranti v.v.

1975

Disa=pekkhane,

The root disa is in the meaning of seeing.

Căn disa có nghĩa là nhìn,

1976

5,124. Disassa passa dassa dasa da dakkhāti

5,124. `Disa` gets `passa`, `dassa`, `dasa`, `da`, `dakkha`

5,124. `Disassa passa dassa dasa da dakkhāti`

1977

Ete ādesā disassa vā honti.

These substitutions optionally apply to disa.

Những thay thế này xảy ra cho disa hoặc vā.

Anekavaṇṇattā sabbādeso.

Since it has many syllables, it is a complete substitution.

Vì có nhiều âm tiết, nên đây là sự thay thế toàn bộ.

Passati passanti, dakkhati dakkhanti.

passati, passanti, dakkhati, dakkhanti.

Passati, passanti, dakkhati, dakkhanti.

Kamme-kye pubbarūpo, dissati dissanti, vipassīyati dakkhīyati iccādi.

In the passive (kamme-kye), the previous form: dissati, dissanti, vipassīyati, dakkhīyati, and so on.

Trong ngữ pháp kamme-kye, dạng ban đầu, dissati, dissanti, vipassīyati, dakkhīyati v.v.

1978

6,69. Dakkha+kha+heti+hohīti lopo

6,69. `Dakkha`, `kha`, `he`, `hi`, `ho`, `hi`, and `ssa` are elided

6,69. `Dakkha` + `kha` + `heti` + `hohīti lopo`

1979

Dakkhādīhi ādesehi parassa ssassa lopo vā hoti.

The ssa that follows the substitutions dakkha and so on, is optionally elided.

Ssassa sau các thay thế dakkha v.v. thì lopo hoặc vā sẽ xảy ra.

Dakkhati dakkhissati.

dakkhati, dakkhissati.

Dakkhati, dakkhissati.

Apassi passi, apassiṃsu passiṃsu apasso passo, apassittha passittha.

apassi, passi, apassiṃsu, passiṃsu, apasso, passo, apassittha, passittha.

Apassi, passi, apassiṃsu, passiṃsu, apasso, passo, apassittha, passittha.

Apassiṃ passiṃ, apassimha passimha.

apassiṃ, passiṃ, apassimha, passimha.

Apassiṃ, passiṃ, apassimha, passimha.

Tathā adassī dassī, adassiṃsu dassiṃsu iccādi.

Similarly: adassī, dassī, adassiṃsu, dassiṃsu, and so on.

Tương tự, adassī, dassī, adassiṃsu, dassiṃsu v.v.

Anajjatane dasādeso, addasā addasa.

In the aorist, the dasa substitution: addasā, addasa.

Trong anajjatana, thay thế dasa, addasā, addasa.

Addā adda iccādi.

addā, adda, and so on.

Addā, adda v.v.

Apassissa dakkhissa iccādi.

apassissa, dakkhissa, and so on.

Apassissa, dakkhissa v.v.

Passeyya dakkheyya, passatu dakkhatu iccādi.

passeyya, dakkheyya, passatu, dakkhatu, and so on.

Passeyya, dakkheyya, passatu, dakkhatu v.v.

1980

Sada=visaraṇagatyāvasādanādānesu, nipubbo, ‘‘jarasadāna+mīma vā’’ti īmaāgamo.

The root sada is in the meanings of spreading, going, sinking, and taking; with the prefix ni, by "jara sadāna and īma optionally", the īma increment.

Căn sada có nghĩa là lan tỏa, đi, ngồi xuống, nhận. Với tiền tố ni, theo jarasadāna + mīma vā, có sự thêm īma.

Nisīdati, nisīdanti iccādi.

nisīdati, nisīdanti, and so on.

Nisīdati, nisīdanti v.v.

Bhāve-nisajjati, nisajjate.

In the impersonal voice: nisajjati, nisajjate.

Trong bhāve, nisajjati, nisajjate.

1981

Yaja=devapūjāsaṃgatikaraṇadānesu, yajati, yajanti iccādi.

The root yaja is in the meanings of worshipping deities, gathering, making, and giving: yajati, yajanti, and so on.

Căn yaja có nghĩa là cúng dường chư thiên, hợp nhất, bố thí, yajati, yajanti v.v.

Kamme –

In the passive:

Trong ngữ pháp kamme –

1982

5,113. Yajassa yassa ṭi+yīti

5,113. `Yaja`'s `ya` gets `ṭi` and `yī`

5,113. `Yajassa yassa ṭi` + `yīti`

1983

Yajassa yassa ṭi+yī honti kānubandheti bahulādhikārā tyādivisayepi kye pubbarūpe ca ijjati yijjati mayā buddho.

The ya of yaja gets ṭi and yī. Due to the kānubandha and the extensive scope (of the rule), this applies to tyā and so on, and also in the initial form in the passive (kye): ijjati, yijjati mayā buddho (the Buddha is worshipped by me).

Yajassa thì yassa ṭi + yī sẽ xảy ra. Do đặc tính kānubandha và bahulādhikāra, ngay cả trong các trường hợp tyādi và kye pubbarūpe, thì ijjāti, yijjati mayā buddho.

So yajissati, tena ijjissate yijjissate.

He will worship; by him, it will be worshipped (ijjissate, yijjissate).

So yajissati, do đó tena ijjissate, yijjissate.

So yajī, tena ijji yijji.

He worshipped; by him, it was worshipped (ijji, yijji).

So yajī, do đó tena ijji, yijji.

So yajissā, tena ijjissā yijjissā.

He would worship; by him, it would be worshipped (ijjissā, yijjissā).

So yajissā, do đó tena ijjissā, yijjissā.

So yajeyya, tena ijjeyya yijjeyya.

He should worship; by him, it should be worshipped (ijjeyya, yijjeyya).

So yajeyya, do đó tena ijjeyya, yijjeyya.

So yajatu, tena ijjatu yijjatu iccādi.

He may worship; by him, it may be worshipped (ijjatu, yijjatu), and so on.

So yajatu, do đó tena ijjatu, yijjatu v.v.

1984

Vada=vacane, ‘‘gamavadā’’ dinā vadassa vajjādeso vā, lassa ‘‘ūlasse’’ti kvaci e ca, vajjati vadeti vadati, vajjenti vadenti iccādi.

The root vada is in the meaning of speaking. By "gamavadā" and so on, vada optionally gets the vajja substitution, and the la (increment) sometimes becomes e by "ūlasse": vajjati, vadeti, vadati, vajjenti, vadenti, and so on.

Căn vada có nghĩa là nói. Theo gamavadā v.v., vajjādeso hoặc vā cho vada. Lassa thì ūlasse đôi khi là e, vajjati, vadeti, vadati, vajjenti, vadenti v.v.

Kamme – ‘‘kyassā’’ti īña, vajjīyati vajjati vadīyati, vajjīyanti vajjanti vadīyanti.

In the passive: By "kyassā", īña is added. vajjīyati, vajjati, vadīyati, vajjīyanti, vajjanti, vadīyanti.

Trong ngữ pháp kamme – kyassā thì īña, vajjīyati, vajjati, vadīyati, vajjīyanti, vajjanti, vadīyanti.

Vadissati, vadissanti.

vadissati, vadissanti.

Vadissati, vadissanti.

Avadī vadī, avadiṃsu vadiṃsu.

avadī, vadī, avadiṃsu, vadiṃsu.

Avadī, vadī, avadiṃsu, vadiṃsu.

Avadissa vadissa.

avadissa, vadissa.

Avadissa, vadissa.

Vajje vajjeyya vade vadeyya, vajjeyyuṃ vadeyyuṃ.

vajje, vajjeyya, vade, vadeyya, vajjeyyuṃ, vadeyyuṃ.

Vajje, vajjeyya, vade, vadeyya, vajjeyyuṃ, vadeyyuṃ.

Vajjetu vadetu vadatu iccādi yathāgamaṃ ñeyyaṃ.

vajjetu, vadetu, vadatu, and so on, should be understood according to tradition.

Vajjetu, vadetu, vadatu v.v. nên biết theo ngữ pháp.

1985

Kamu=padavikkhepe, ‘‘parokkhāyañcā’’ti caggahaṇena kama kama iti dvitte anādibyañjanalope lavikaraṇe ‘‘kavaggahā’’ dinā kassa ce niggahītāgame ca kate caṃkamati kamati iccādi.

The root kamu is in the meaning of taking steps. By "parokkhāyañcā" (the 'ca' refers to something else), when doubled to kama kama, the elision of the non-initial consonant, the la increment, and by "kavaggahā" and so on, the ka gets the niggaṇhīta increment, resulting in caṃkamati, kamati, and so on.

Căn kamu có nghĩa là bước đi. Theo parokkhāyañcā và caggahaṇa, với sự lặp lại kama kama, sự lược bỏ phụ âm đầu, lavikaraṇa, và theo kavaggahā v.v., khi kassa và niggahītāgama được thực hiện, thì caṃkamati, kamati v.v.

Cala=kampane, caṃcalati.

The root cala is in the meaning of trembling: caṃcalati.

Căn cala có nghĩa là rung động, caṃcalati.

Jala+dala=dittiyaṃ, dvitte daddallati iccādi.(Savuddhikabhūvādinayo).

The roots jala and dala are in the meaning of shining. When doubled, daddallati, and so on. (The bhūvādi class with lengthening).

Căn jala + dala có nghĩa là chiếu sáng, với sự lặp lại daddallati v.v. (Quy tắc bhūvādi với sự tăng trưởng).

1986

Hū+bhū=sattāyaṃ, tyādīsu ‘‘kattari lo’’ti lo, tassa lope ‘‘yuvaṇṇāna+meo paccaye’’ti okāro.

The roots hū and bhū are in the meaning of being. In tyā and so on, la is applied by "kattari lo" (the suffix la in the active voice). Upon its elision, by "yuvaṇṇāna and meo paccaye", o is formed.

Căn hū + bhū có nghĩa là tồn tại. Trong tyādi, kattari lo thì lo, với sự lược bỏ lo, yuvaṇṇāna + meo paccaye thì okāro.

So hoti, te honti.

He is (hoti), they are (honti).

So hoti, te honti.

Hosi, hotha.

You are (hosi), you (pl.) are (hotha).

Hosi, hotha.

Homi, homa iccādi.

I am (homi), we are (homa), and so on.

Homi, homa v.v.

Bhāve-tena hūyati hūyate.

In the impersonal voice: By him, it is (hūyati, hūyate).

Trong bhāve, tena hūyati, hūyate.

1987

31. Hūssa he+hehi+hohi ssatyādo

31. `Hū` gets `he`, `he`, `hi`, `ho`, `hi` when followed by `ssa` and so on

31. `Hūssa he` + `hehi` + `hohi ssatyādo`

1988

Hūssa heādayo honti ssaccādo.

Hū gets he and so on when followed by ssa and so on.

Heādayo xảy ra cho hūssa trong ssaccādo.

Hessati hehi ssati hohissati.

hessati, he hi ssati, hohissati.

Hessati, he + hi ssati, hohissati.

1989

69. Dakkha+kha+hehi+hohīhi lopoti

69. `Dakkha`, `kha`, `he`, `hi`, `ho`, `hi` with elision

69. `Dakkha` + `kha` + `hehi` + `hohīhi lopo`ti

1990

Dakkhādīhi ādesehi parassa ssassa vā lopo hoti.

The ssa that follows dakkha and other substitutions is optionally elided.

Ssassa sau các thay thế dakkha v.v. thì lopo hoặc vā sẽ xảy ra.

Hehiti hehissati, hohiti hohissati.

hehiti, hehissati, hohiti, hohissati.

Hehiti, hehissati, hohiti, hohissati.

Hehinti hehissanti, hohinti hohissanti iccādi.

hehinti, hehissanti, hohinti, hohissanti, and so on.

Hehinti, hehissanti, hohinti, hohissanti v.v.

Anajjatane īmhi añāgamo, ‘‘paro kvacī’’ti īssa lopo, so ahu.

In the aorist, ī is followed by añāgama. By "paro kvacī", ī is elided, resulting in so ahu (he was).

Trong anajjatana, īmhi añāgamo, paro kvacī thì īssa lopo, so ahu.

Vuddhimhi ‘‘dīghā īssa’’ iti īssa siādeso, suvo ahosi ānando.

With lengthening, by "dīghā īssa", ī gets the si substitution, suvo ahosi ānando (it was Ananda).

Trong vuddhi, dīghā īssa thì īssa siādeso, suvo ahosi ānando.

1991

41. Hūto resuṃ

41. `Hū` gets `resuṃ`

41. `Hūto resuṃ`

1992

Hūto parassa u+miccassa resuṃ vā hoti.

The u and mi that follow hū optionally get resuṃ.

U + miccassa sau hūto thì resuṃ hoặc vā sẽ xảy ra.

Rakārānubandho ‘‘rānubandhentasarādissā’’ti antasarādissa lopo.

The ra anubandha, by "rānubandhentasarādissā", causes the elision of the final vowel and initial vowel.

Rakārānubandha, rānubandhentasarādissā thì antasarādissa lopo.

Ahesuṃ.

ahesuṃ.

Ahesuṃ.

Okāravuddhi avādese ahavuṃ.

Lengthening of o leads to the ava substitution, ahavuṃ.

Okāravuddhi trong avādese, ahavuṃ.

Ossa siādese ahosi.

The o gets the si substitution, ahosi.

Ossa siādese, ahosi.

1993

46. Iṃssa ca siña

46. `Iṃ` also gets `siña`

46. `Iṃssa ca siña`

1994

Imiccassa siña hoti mhātthānañca bahulaṃ.

Im gets siña, and mha and ttha also frequently.

Imiccassa thì siña sẽ xảy ra, và mhātthānañca bahulaṃ.

Ñākāro ākhyāvayavattho (ukāro) ikāro uccāraṇattho.

The ñākāra belongs to the verb component, (the ukāra) the ikāra is for pronunciation.

Ñākāro là một phần của động từ (âm u), ikāro là âm phát âm.

‘‘Aīssā’’ dinā iñāgame tumhe ahosittha, ahosi.

By "Aīssā" and so on, with the iñā increment, tumhe ahosittha, ahosi.

Theo aīssā v.v., với iñāgama, tumhe ahosittha, ahosi.

Parassaralope rasse ca ahuṃ, ahosimha, ahumha, rasso.

With elision of the following ra and shortening: ahuṃ, ahosimha, ahumha, (all with) shortening.

Với parassaralopo và rasse, ahuṃ, ahosimha, ahumha, rasso.

Bhāve-abhavi, āssatthādeso, abhavittha.

In the impersonal voice: abhavi, āssatthādeso, abhavittha.

Trong bhāve, abhavi, āssatthādeso, abhavittha.

Anajjatane āūādipaccaye kate ‘‘yuvaṇṇāna+miya ṅuvaṅa sare’’ti uvaṅādese ahuvā, ahuvu, ahuvo, ahuvattha.

In the aorist, after āūādi suffixes, by "yuvaṇṇāna and miya ṅuvaṅa sare", the uvaṅa substitution: ahuvā, ahuvu, ahuvo, ahuvattha.

Trong anajjatana, khi āūādipaccaye được thực hiện, yuvaṇṇāna + miya ṅuvaṅa sare thì uvaṅādese, ahuvā, ahuvu, ahuvo, ahuvattha.

Assa amādese ahuṃ ahuvaṃ, ahumha iccādi.

The ssa gets the amā substitution: ahuṃ, ahuvaṃ, ahumha, and so on.

Assa amādese, ahuṃ, ahuvaṃ, ahumha v.v.

Bhāve-tena ahuyi ahuyittha.

In the impersonal voice: By him, ahuyi, ahuyittha.

Trong bhāve, tena ahuyi, ahuyittha.

Ahavissā, ahavissaṃsu iccādi.

ahavissā, ahavissaṃsu, and so on.

Ahavissā, ahavissaṃsu v.v.

Bhāve-ahuyissa, ahuyissatha.

In the impersonal voice: ahuyissa, ahuyissatha.

Trong bhāve, ahuyissa, ahuyissatha.

Pubbassaralopo, heyya, heyyuṃ iccādi.

Elision of the preceding vowel: heyya, heyyuṃ, and so on.

Pubbassaralopo, heyya, heyyuṃ v.v.

Bhāve-hūyeyya, hūyetha.

In the impersonal voice: hūyeyya, hūyetha.

Trong bhāve, hūyeyya, hūyetha.

Hotu, hontu iccādi.

hotu, hontu, and so on.

Hotu, hontu v.v.

Bhāve-hūyatu, hūyataṃ.

In the impersonal voice: hūyatu, hūyataṃ.

Trong bhāve, hūyatu, hūyataṃ.

Anupubbe anubhoti iccādi sabbavāresu yojetabbaṃ.

With anupubba, anubhoti, and so on, it should be applied in all cases.

Trong anupubbe, anubhoti v.v. nên được áp dụng trong tất cả các trường hợp.

Bhāve rūpābhāvā.

Due to the absence of forms in the impersonal voice.

Do không có dạng bhāve.

Kamme-anubhūyati iccādi viseso.

In the passive: anubhūyati, and so on, is a specific case.

Trong kamme, anubhūyati v.v. là đặc biệt.

1995

Si=saye, lassa lopo vuddhi, seti.

The root si is in the meaning of lying down. Elision of la, lengthening: seti.

Căn si có nghĩa là nằm, lassa lopo vuddhi, seti.

Ayādese sayati, senti sayanti iccādi.

With aya substitution: sayati, senti, sayanti, and so on.

Ayādese, sayati, senti, sayanti v.v.

Kamme-atipubbo, kye ‘‘dīgho sarassā’’ti issa dīghe ca kate tena atisīyati, atisīyanti iccādi.

In the passive, with prefix ati: In kye, by "dīgho sarassā", after the ī is lengthened, by him, atisīyati, atisīyanti, and so on.

Trong ngữ pháp kamme, với tiền tố ati, kye dīgho sarassā thì issa dīghe được thực hiện, do đó tena atisīyati, atisīyanti v.v.

Bhāve-tena sīyati, sīyate.

In the impersonal voice: By him, sīyati, sīyate.

Trong bhāve, tena sīyati, sīyate.

Tathā bhavissatiādīsu.

Similarly in bhavissati and so on.

Tương tự trong bhavissati v.v.

1996

Nī=pāpane, dvikammako+yaṃ, ajaṃ gāmaṃ neti nayati, nenti nayanti iccādi.

The root nī is in the meaning of leading. This is a double-object verb: ajaṃ gāmaṃ neti, nayati (he leads the goat to the village), nenti, nayanti, and so on.

Căn nī có nghĩa là dẫn đến. Đây là một động từ hai tân ngữ, ajaṃ gāmaṃ neti, nayati, nenti, nayanti v.v.

Kamme-nīyate gāmaṃ ajo devadattena iccādi.

In the passive: nīyate gāmaṃ ajo devadattena (the goat is led to the village by Devadatta), and so on.

Trong ngữ pháp kamme, nīyate gāmaṃ ajo devadattena v.v.

Tathā sesesupi yojetabbaṃ.

Similarly, it should be applied in the remaining cases.

Tương tự, nên áp dụng cho các trường hợp còn lại.

1997

Ṭhā=gatinivattiyaṃ –

The root ṭhā is in the meaning of ceasing movement.

Căn ṭhā có nghĩa là dừng lại –

1998

5,175. Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā

5,175. `Ṭhā` and `pāna` get `tiṭṭha` and `piva`

5,175. `Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā`

1999

Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivāhonti vā nta+māna+tyādīsu.

Ṭhā and pāna optionally get tiṭṭha and piva in nta, māna, tyā, and so on.

Ṭhāpānaṃ thì tiṭṭhapivā sẽ xảy ra hoặc vā trong nta + māna + tyādi.

Lassa lope tiṭṭhati, tiṭṭhanti, ṭhāti, ṭhānti.

With elision of la: tiṭṭhati, tiṭṭhanti, ṭhāti, ṭhānti.

Lassa lope, tiṭṭhati, tiṭṭhanti, ṭhāti, ṭhānti.

2000

5,131. Pādito ṭhāssa vā ṭhaho kvaciti

5,131. From `pādi`, `ṭhā` sometimes gets `ṭhaha` optionally

5,131. `Pādito ṭhāssa vā ṭhaho kvaciti`

2001

Pādito parassa ṭhāssa kvaci ṭhaho hoti vā.

Ṭhā preceded by pādi sometimes optionally gets ṭhaha.

Ṭhāssa sau pādito thì ṭhaho đôi khi hoặc vā sẽ xảy ra.

Saṇṭhahati, saṇṭhahanti.

saṇṭhahati, saṇṭhahanti.

Saṇṭhahati, saṇṭhahanti.

Lasse, adhiṭṭheti, adhiṭṭhenti.

With lasse: adhiṭṭheti, adhiṭṭhenti.

Lasse, adhiṭṭheti, adhiṭṭhenti.

Kamme –

In the passive:

Trong ngữ pháp kamme –

2002

5,137. Aññādissā+ssī kye

5,137. `Ā` of `ñā` and others becomes `ī` in the passive (`kye`)

5,137. `Aññādissā` + `ssī kye`

2003

Ñādito+ññassa ākārantassa kriyatthassa ī hoti kye.

The ākāranta of ñā and others, which is for an action (kriyattha), becomes ī in the passive (kye).

Ī xảy ra cho ākārantassa kriyattha của ñādito + ññassa trong kye.

Upaṭhīyati, upaṭhīyanti.

upaṭhīyati, upaṭhīyanti.

Upaṭhīyati, upaṭhīyanti.

Ṭhahādese ‘‘kyassā’’ti īña, tena patiṭṭhahīyati, patiṭṭhahīyanti.

With the ṭhahā substitution, by "kyassā", īña is added. By him, patiṭṭhahīyati, patiṭṭhahīyanti.

Ṭhahādese, kyassā thì īña, do đó tena patiṭṭhahīyati, patiṭṭhahīyanti.

Bhāve-īmhi ṭhīyati, ṭhīyate.

In the impersonal voice, with ī: ṭhīyati, ṭhīyate.

Trong bhāve, īmhi ṭhīyati, ṭhīyate.

Tathā papubbe patiṭṭhissati patiṭṭhahissati.

Similarly, with pa prefix: patiṭṭhissati, patiṭṭhahissati.

Tương tự, với tiền tố pa, patiṭṭhissati, patiṭṭhahissati.

Īssa simhi aṭṭhāsi, aṭṭhaṃsu, saṇṭhahi, saṇṭhahiṃsu.

Stood, they stood, stood still, they stood still.

Ī và Si: aṭṭhāsi, aṭṭhaṃsu (đã đứng); saṇṭhahi, saṇṭhahiṃsu (đã đứng vững).

Patiṭṭhissa patiṭṭhahissa.

Will stand, will be established.

Patiṭṭhissa, patiṭṭhahissa (sẽ đứng vững).

Tiṭṭhe tiṭṭheyya, saṇṭhe saṇṭheyya, saṇṭheyyuṃ, saṇṭhahe saṇṭhaheyya.

May stand, should stand; may stand firm, should stand firm, they should stand firm; may stand firm, should stand firm.

Tiṭṭhe, tiṭṭheyya (nên đứng); saṇṭhe, saṇṭheyya, saṇṭheyyuṃ, saṇṭhahe, saṇṭhaheyya (nên đứng vững).

Tiṭṭhatu ṭhātu, saṇṭhahatu iccādi.

Let him stand, let him stand, let him stand firm, and so on.

Tiṭṭhatu, ṭhātu (hãy đứng); saṇṭhahatu, v.v...

2004

Pā=pāne, pivādese pivati.

Pā = to drink; in the sense of drinking, he drinks.

Pā = pāne (uống), pivādese (trong ý nghĩa uống), pivati (uống).

‘‘Tavaggavaraṇā’’ do ‘‘bayañā’’ti yogavibhāgena vassa bakāro, pibati.

By separation of connection, the va becomes ba according to "tavaggavaraṇā" and "bayañā", thus pibati.

Theo quy tắc ‘‘Tavaggavaraṇā’’ và ‘‘bayañā’’ bằng cách phân chia yogavibhāga, vassa trở thành bakāro, pibati (uống).

Kammepīyati, pīyanti iccādi.

In the passive voice, it is drunk, they are drunk, and so on.

Trong thể bị động (kamme): pīyati, pīyanti, v.v...

2005

Asa=bhuvi,

Asa = to be, to exist.

Asa = bhuvi (có, hiện hữu).

2006

52. Tassa thoti

52. Tassa tho

52. Tassa tho ti

2007

Atthito parassa tassa tho hoti.

After atthi, tassa becomes tho.

Sau atthi, tassa trở thành tho.

Pararūpe paṭhamakkharatakāre ca atthi.

It is atthi before pararūpa and the first letter ta.

Trong pararūpa và paṭhamakkharatakāra cũng có atthi.

‘‘Nta+māna+nti+yi+yuṃsvā+dilopo’’ti assa lopo, santi.

The deletion of a occurs due to "nta+māna+nti+yuṃsvā+dilopo"; thus santi.

Theo ‘‘Nta+māna+nti+yi+yuṃsvā+dilopo’’, assa bị lược bỏ, santi (có).

2008

53. Sihisva+ṭa

2009

Atthissa aṭa hoti sihisu.

The aṭa occurs after atthi in the sihisu endings.

Trong sihisu, atthi trở thành aṭa.

Ṭo sabbādesattho.

The ṭa serves for the entire substitution.

Ṭo có nghĩa là thay thế tất cả.

Tvaṃ asi.

You are (tvaṃ asi).

Tvaṃ asi (ngươi là).

Pararūpādimhi kate idāni tumhe attha.

After pararūpa and other changes, now you are (tumhe attha).

Sau khi pararūpa được thực hiện, bây giờ tumhe attha (các ngươi là).

2010

54. Mimānaṃ vā mhimhā ca

2011

Asasmā paresaṃ mimānaṃ mhimhā vā honti taṃsanniyogena asassa aṭa ca.

The endings mi and ma after asa optionally become mhi and mhā, and aṭa occurs to asa concurrently.

Sau asasmā, mimānaṃ có thể trở thành mhimhā, và đồng thời asassa cũng trở thành aṭa.

Amhi.

I am (amhi).

Amhi (tôi là).

2012

55. Esu sa

2013

Esu mimesu asassa so hoti, pararūpabādhanatthaṃ.

In these mi and ma endings, asa becomes sa, to prevent the pararūpa rule.

Trong esu mimesu, asassa trở thành so, để ngăn chặn pararūpa.

Asmi, amha asma.

I am (asmi); we are (amha, asma).

Asmi, amha, asma.

Bhavissatipaccaye –

In the future tense suffix:

Trong Bhavissatipaccaye –

2014

5,129. A+ā+ssaādīsu

2015

Parokkhā a-ādo anajjatana ā-ādo kriyātipattissā-ādo bhavissatissatyādo ca atthissa bhu hoti.

The root atthi becomes bhu before the a-ending of parokkhā (perfect), the ā-ending of anajjatana (imperfect), the ā-ending of kriyātipatti (conditional), and the ssa-ending of bhavissati (future).

Trong parokkhā a-ādo, anajjatana ā-ādo, kriyātipattissā-ādo và bhavissatissatyādo, atthissa trở thành bhu.

Ādesavidhānaṃ asassāpayogatthaṃ, kismiñci paccayavisese, tasmā asitabbantiādi na bhavati.

The purpose of this substitution is to prevent the use of asa with certain specific suffixes; therefore, forms like asitabba and so on do not occur.

Quy định thay thế này là để tránh việc sử dụng asassa, trong một số paccaya đặc biệt, do đó asitabbantiādi không xảy ra.

Bhavissati, bhavissanti.

He will be (bhavissati), they will be (bhavissanti).

Bhavissati, bhavissanti.

Abhavā, abhavu.

He was (abhavā), they were (abhavu).

Abhavā, abhavu.

Kriyātipattiyaṃ bhuādese abhavissa, abhavissaṃsu iccādi.

In the kriyātipatti with bhu substitution: he would have been (abhavissa), they would have been (abhavissaṃsu), and so on.

Trong kriyātipattiyaṃ, khi bhuādese, abhavissa, abhavissaṃsu, v.v...

Eyyādimhi –

In the eyyādi (optative) ending:

Trong eyyādimhi –

2016

50. Atthite+yyādicchannaṃ sa+su+sa+satha+saṃ+sāma

2017

Asa=bhuvi+ccasmā paresaṃ eyyādicchannaṃ sādayo honti yathākkamaṃ.

From asa=bhuvi+cca (the verb "to be"), after the eyyādi (optative) suffixes, sa, su, sa, satha, saṃ, sāma occur respectively.

Sau Asa = bhuvi + ccasmā, eyyādicchannaṃ trở thành sādayo theo thứ tự.

Pararūpe so assa, te assu.

After pararūpa, he would be (so assa), they would be (te assu).

Trong pararūpa, so assa, te assu.

Tvaṃ assa, tumhe assatha.

You would be (tvaṃ assa), you all would be (tumhe assatha).

Tvaṃ assa, tumhe assatha.

Ahaṃ assaṃ, mayaṃ assāma.

I would be (ahaṃ assaṃ), we would be (mayaṃ assāma).

Ahaṃ assaṃ, mayaṃ assāma.

Tvādimhi so atu, assa lope santhu, ayādese tvaṃ ahi, tumhe attha.

In tvādi (imperative) forms, so atu, after deletion of a, santhu, after ayādesa, tvaṃ ahi, tumhe attha.

Trong tvādimhi, so atu, khi assa bị lược bỏ thì santhu, khi ayādese thì tvaṃ ahi, tumhe attha.

Amhi, amha, sādese asmi asma.

I am (amhi), we are (amha); with sādesa, I am (asmi), we are (asma).

Amhi, amha, khi sādese thì asmi, asma.

Bahulādhikārā ajjatane āsi, āsiṃsu, āsuṃ iccādīpi honti.

Due to the bahulādhikāra (rule of broad application), in the ajjatana (yesterday's past) tense, āsi (he was), āsiṃsu (they were), āsuṃ (they were), and so on, also occur.

Do quy tắc bahulādhikārā, trong ajjatane cũng có āsi, āsiṃsu, āsuṃ, v.v...

2018

Brū=vacane,

Brū = to speak.

Brū = vacane (nói).

2019

36. Brūto tissīña

2020

Brūto parassa tissa īña vā hoti.

After brū, the ti suffix optionally becomes īña.

Sau Brū, tissa có thể trở thành īña.

Vuddhiavādese lassa lope bravīti.

After vuddhi (vowel lengthening) and ava substitution, and deletion of la, it becomes bravīti.

Khi vuddhi và avādese, lassa bị lược bỏ, bravīti.

2021

5,97. Na brūsso

2022

Brūssa o na hoti byañjane.

The u of brū does not become o before a consonant.

Brūssa không trở thành o trong byañjana.

Brūti.

He speaks (brūti).

Brūti.

Uvaṅādese brūvanti.

After uvaṅādesa (vowel substitution), they speak (brūvanti).

Khi uvaṅādese, brūvanti.

2023

20. Tya+ntīnaṃ ṭa+ṭū

2024

Āhā paresaṃ ti+antīnaṃ ṭa+ṭū honti.

After āhā, the ti and antī suffixes become ṭa and ṭū respectively.

Sau Āhā, ti+antīnaṃ trở thành ṭa+ṭū.

Ṭakārā sabbādesatthā.

The ṭakāra indicates complete substitution.

Ṭakārā có nghĩa là thay thế tất cả.

Atoyeva āhā paresaṃ tiantīnaṃ ṭaṭūvidhānañāpakā tiantīsu brūssa āho.

From this rule, the substitution of ṭa and ṭū for ti and antī after āhā indicates that brū becomes āhā before ti and antī.

Chính vì quy định ṭaṭū cho tiantīnaṃ sau āhā, nên brūssa āho trong tiantī.

Āha, āhu.

He said (āha), they said (āhu).

Āha, āhu.

Brūsi, brūtha.

You speak (brūsi), you all speak (brūtha).

Brūsi, brūtha.

Brūmi, brūma iccādi.

I speak (brūmi), we speak (brūma), and so on.

Brūmi, brūma, v.v...

Bravissati.

He will speak (bravissati).

Bravissati.

Abravi abravī, abravuṃ.

He spoke (abravi, abravī), they spoke (abravuṃ).

Abravi, abravī, abravuṃ.

Anajjatane abravā, abravu.

In anajjatana, he spoke (abravā), they spoke (abravu).

Trong anajjatane: abravā, abravu.

Parokkhāyaṃ –

In parokkhā (perfect tense):

Trong parokkhāyaṃ –

2025

16. Aādīsvā+ho brūssa

2026

Brūssa āho hoti parokkhāaādīsu.

The root brū becomes āho before aādīsu (the a-endings) of parokkhā.

Brūssa trở thành āho trong parokkhāaādīsu.

Supine kira so āha, te āhu iccādi.

It is said that he spoke (supine kira so āha), they spoke (te āhu), and so on.

Supine kira so āha (nghe nói anh ta đã nói trong giấc mơ), te āhu (họ đã nói), v.v...

Abravissa.

He would have spoken (abravissa).

Abravissa.

Brave braveyya.

He might speak (brave, braveyya).

Brave, braveyya.

Vuddhippaṭisedhe brūtu, bravantu iccādi.

With the prohibition of vuddhi (vowel lengthening): let him speak (brūtu), let them speak (bravantu), and so on.

Khi vuddhi bị ngăn chặn: brūtu, bravantu, v.v...

2027

Hana=hiṃsāyaṃ, timhi vikaraṇalope so hanati hanti.

Hana = to injure, to kill; in the ti ending, after the deletion of vikaraṇa (infix), it becomes hanati (he kills), hanti (he kills).

Hana = hiṃsāyaṃ (làm hại), trong timhi, khi vikaraṇa bị lược bỏ, so hanati (anh ta làm hại), hanti (anh ta làm hại).

Te hananti iccādi.

They kill (te hananti), and so on.

Te hananti (họ làm hại), v.v...

Kamme-ye nassa ññe pubbarūpaṃ, tena haññati, haññanti haññare.

In the passive voice, with the ya suffix, the na becomes ñña, and with pubbarūpa (assimilation), thus haññati (he is killed), haññanti (they are killed), haññare (they are killed).

Trong kamme (thể bị động) - ye, khi nassa trở thành ññe và pubbarūpa, do đó haññati (bị làm hại), haññanti, haññare.

Tathā hanissati iccādi.

Similarly, hanissati (he will kill), and so on.

Cũng vậy, hanissati (sẽ làm hại), v.v...

2028

67. Hanā cha+khā

2029

Hanā ssāssa cha+khā vā honti.

The ssā after hana optionally becomes cha and khā.

Hanā ssāssa có thể trở thành cha+khā.

Paṭihaṃkhāmi paṭihanissāmi.

I will strike back (paṭihaṃkhāmi), I will strike back (paṭihanissāmi).

Paṭihaṃkhāmi, paṭihanissāmi.

Haṃchema hanissāma.

We will strike (haṃchema), we will strike (hanissāma).

Haṃchema, hanissāma.

Ahani, ahaniṃsūtiādi sabbattha yojetabbaṃ.

He struck (ahani), they struck (ahaniṃsu), and so on, should be applied everywhere.

Ahani, ahaniṃsūtiādi cần được áp dụng ở khắp mọi nơi.

Huvādayo

Huvādayo (The Hu group of verbs)

Huvādayo (các căn thuộc nhóm Hu)

2030

Hu=havane.

Hu = to offer (in sacrifice).

Hu = havane (dâng cúng).

Tyādīsu lo.

In tyādi (suffixes beginning with t), lo (?).

Trong tyādīsu, lo.

‘‘Parokkhāyañcā’’ti caggahaṇena hu huti dvittaṃ, ‘‘kavaggahānaṃ cavaggajā’’ti hassa jo, lalopo vuddhi ca, juhoti aggiṃ, aññatra ‘‘yavā sare’’ti vakāro, juhvati.

Due to the additional ca in "parokkhāyañcā", hu huti doubles, and due to "kavaggahānaṃ cavaggajā", ha becomes ja, and there is deletion of la and vuddhi (vowel lengthening), thus juhoti aggiṃ (he offers fire), otherwise, due to "yavā sare", va occurs, thus juhvati.

Theo caggahaṇa trong ‘‘Parokkhāyañcā’’, hu huti được lặp đôi, theo ‘‘kavaggahānaṃ cavaggajā’’, hassa trở thành jo, lalopo và vuddhi, juhoti aggiṃ (dâng lửa), ở nơi khác theo ‘‘yavā sare’’, vakāro, juhvati.

Juhonti.

They offer (juhonti).

Juhonti.

Juhvanti.

They offer (juhvanti).

Juhvanti.

Juhosi juhvasi, juhotha juhvatha.

You offer (juhosi, juhvasi), you all offer (juhotha, juhvatha).

Juhosi, juhvasi, juhotha, juhvatha.

Iccādi.

And so on.

V.v...

Kamme – ‘‘dīgho sarassā’’ti dīghe hūyati tena aggi iccādi.

In the passive voice: due to "dīgho sarassā", with lengthening of the vowel, hūyati (it is offered by him, referring to fire), and so on.

Trong kamme (thể bị động) – theo ‘‘dīgho sarassā’’, khi dīghe, hūyati tena aggi (lửa được dâng cúng), v.v...

Juhissati, juhissanti.

He will offer (juhissati), they will offer (juhissanti).

Juhissati, juhissanti.

Ajuhavi ajuhosi, ajuhavuṃ ajuhaviṃsu ajuhavaṃsu ajuhosuṃ.

He offered (ajuhavi, ajuhosi), they offered (ajuhavuṃ, ajuhaviṃsu, ajuhavaṃsu, ajuhosuṃ).

Ajuhavi, ajuhosi, ajuhavuṃ, ajuhaviṃsu, ajuhavaṃsu, ajuhosuṃ.

Ajuhissa, ajuhissaṃssu.

He would have offered (ajuhissa), they would have offered (ajuhissaṃsu).

Ajuhissa, ajuhissaṃssu.

Juhe juheyya.

He might offer (juhe, juheyya).

Juhe, juheyya.

Juhotu, juhontu iccādi.

Let him offer (juhotu), let them offer (juhontu), and so on.

Juhotu, juhontu, v.v...

2031

Hā=cāge, pure viya dvebhāvachādesalope ‘‘rasso pubbassā’’ti pubbassa āssa rasso.

Hā = to abandon; as before, with doubling, deletion of the cha suffix, and "rasso pubbassā" (shortening of the initial vowel), the initial ā becomes short.

Hā = cāge (từ bỏ), như trước, khi dvebhāva và chādesalopa, theo ‘‘rasso pubbassā’’, āssa đầu tiên trở thành rasso.

Jahāti iccādi.

He abandons (jahāti), and so on.

Jahāti, v.v...

Kamme – ‘‘aññādissā+ssī kye’’ti kye āssa ī, hīyati iccādi.

In the passive voice: due to "aññādissā+ssī kye", the ā before kyi becomes ī, thus hīyati (he is abandoned), and so on.

Trong kamme (thể bị động) – theo ‘‘aññādissā+ssī kye’’, trong kye, āssa trở thành ī, hīyati, v.v...

Jahissati.

He will abandon (jahissati).

Jahissati.

Ajahāsi, ‘‘dīghā īssa’’ iti si, pajahi, ajahiṃsu ajahaṃsu, pajahiṃsu pajahuṃ.

He abandoned (ajahāsi), due to "dīghā īssa", si, he abandoned (pajahi), they abandoned (ajahiṃsu, ajahaṃsu, pajahiṃsu, pajahuṃ).

Ajahāsi, theo ‘‘dīghā īssa’’ thì si, pajahi, ajahiṃsu, ajahaṃsu, pajahiṃsu, pajahuṃ.

Kamme-pahīyi pahīyittha.

In the passive voice: he was abandoned (pahīyi), he was abandoned (pahīyittha).

Trong kamme (thể bị động) - pahīyi, pahīyittha.

Ssādi+eyyādi+tvādīsupi ñeyyā.

The forms in ssādi (future), eyyādi (optative), tvādi (imperative) should also be understood.

Trong ssādi+eyyādi+tvādīsu cũng cần được biết.

2032

Dā=dāne, dvibhāvarassattāni, lalopo, dadāti, dadanti iccādi.

Dā = to give; with doubling and shortening of the initial a, and deletion of la, thus dadāti (he gives), dadanti (they give), and so on.

Dā = dāne (cho), dvibhāva và rassatta, lalopo, dadāti, dadanti, v.v...

‘‘Gamavadā’’ dinā dajjādese dajjati, dajjanti iccādi.

Due to "gamavadā", with dajja substitution, dajjati (he gives), dajjanti (they give), and so on.

Theo ‘‘Gamavadā’’, khi dajjādese, dajjati, dajjanti, v.v...

Lasse+kāre dānaṃ deti iccādi.

With e vowel, it is dānaṃ deti (he gives a gift), and so on.

Khi lasse+kāre, dānaṃ deti (cho sự bố thí), v.v...

2033

22. Dāssa daṃ vā mimesva+dvitte

2034

Advitte vattamānassa dāssa daṃ hoti vā mimesu.

The dā root, when not doubled, optionally becomes daṃ before mi and ma endings.

Dāssa đang ở trạng thái advitte có thể trở thành daṃ trong mimesu.

Vaggantaṃ, dammi demi, damma dema.

With the final consonant of the group, I give (dammi, demi), we give (damma, dema).

Vaggantaṃ, dammi, demi (tôi cho); damma, dema (chúng tôi cho).

Īkāre dīyati iccādi.

With ī vowel, dīyati (it is given), and so on.

Khi īkāre, dīyati, v.v...

Anāgatatthe iñāgame saraṇopādi, dadissati, dadissanti.

In the future tense, with iña infix and deletion of saṇa, he will give (dadissati), they will give (dadissanti).

Trong anāgatatthe, iñāgame, saraṇopādi, dadissati, dadissanti.

Dajjissati, dajjissanti.

He will give (dajjissati), they will give (dajjissanti).

Dajjissati, dajjissanti.

Lavikaraṇe dassati, dassanti.

With lavikaraṇa, he will give (dassati), they will give (dassanti).

Trong lavikaraṇe, dassati, dassanti.

Ajjatane-adadi, adadiṃsu, adajji, adajjiṃsu, adāsi, adaṃsu.

In the ajjatana (yesterday's past): he gave (adadi), they gave (adadiṃsu); he gave (adajji), they gave (adajjiṃsu); he gave (adāsi), they gave (adaṃsu).

Trong ajjatane - adadi, adadiṃsu, adajji, adajjiṃsu, adāsi, adaṃsu.

Anajjatane-adadā, adadu.

In anajjatana (today's past): he gave (adadā), they gave (adadu).

Trong anajjatane - adadā, adadu.

Kālātipattiyaṃ-adadissa adajjissa, le adassa, dassaṃsu.

In kālātipatti (conditional): he would have given (adadissa, adajjissa); in le, he would have given (adassa), they would have given (dassaṃsu).

Trong kālātipattiyaṃ - adadissa, adajjissa, trong le, adassa, dassaṃsu.

Eyyādimhi-dade dadeyya dajje dajjeyya.

In eyyādi (optative): he might give (dade, dadeyya, dajje, dajjeyya).

Trong eyyādimhi - dade, dadeyya, dajje, dajjeyya.

‘‘Ṭā’’ti bahulādhikārā dajjādesā parassa eyyassa ṭā, dajjā, dajjuṃ dajjeyyaṃ dadeyyuṃ.

Due to the bahulādhikāra (rule of broad application) of ṭā, the eyya after dajjādesa (dajja substitution) becomes ṭā; he might give (dajjā), they might give (dajjuṃ, dajjeyyaṃ, dadeyyuṃ).

Theo ‘‘Ṭā’’ và bahulādhikārā, eyyassa sau dajjādesā trở thành ṭā, dajjā, dajjuṃ, dajjeyyaṃ, dadeyyuṃ.

Tvādīsu-dadātu, dadantu, dajjatu, dajjantu, lasse+kāre detu, dentu iccādi.

In tvādi (imperative): let him give (dadātu), let them give (dadantu, dajjatu, dajjantu); with the e vowel, let him give (detu), let them give (dentu), and so on.

Trong tvādīsu - dadātu, dadantu, dajjatu, dajjantu, khi lasse+kāre, detu, dentu, v.v...

Sabbattha kammepi yojanīyaṃ.

It should be applied in the passive voice everywhere.

Cũng cần được áp dụng trong kamme (thể bị động) ở khắp mọi nơi.

2035

Dhā=dhāraṇe, tyādimhi caggahaṇena dvitte pubbākārassa rassatte lalope ‘‘catutthadutiyānaṃ tatiyapaṭhamā’’ti pubbadhakārassa dakāre ca kate dadhāti, dadhanti.

Dhā = to hold, to bear; in tyādi, due to caggahaṇa (additional ca), with doubling, shortening of the initial ā vowel, deletion of la, and due to "catutthadutiyānaṃ tatiyapaṭhamā" (fourth and second consonants become third and first), the initial dha becomes da; thus dadhāti (he holds), dadhanti (they hold).

Dhā = dhāraṇe (nắm giữ), trong tyādimhi, theo caggahaṇa, khi dvitte, rassatte của pubbākāra, lalope, và theo ‘‘catutthadutiyānaṃ tatiyapaṭhamā’’, khi pubbadhakāra trở thành dakāre, dadhāti, dadhanti.

Pipubbo, ‘‘tadaminā’’ dinā āssa lopo, ‘‘dhāssa ho’’ti dvitte parassa dhāssa hakāro, dvāraṃ pidahati, pidahanti.

Preceded by pi, due to "tadaminā", deletion of ā, and due to "dhāssa ho", the second dha in doubling becomes ha; thus dvāraṃ pidahati (he closes the door), pidahanti (they close).

Pipubbo, theo ‘‘tadaminā’’, āssa bị lược bỏ, theo ‘‘dhāssa ho’’, trong dvitte, dhāssa sau trở thành hakāro, dvāraṃ pidahati (đóng cửa), pidahanti (họ đóng cửa).

Lasse+kāre nidheti, nidhenti.

With e vowel, he places (nidheti), they place (nidhenti).

Khi lasse+kāre, nidheti (đặt xuống), nidhenti (họ đặt xuống).

Kamme-vidhīyati, vidhīyanti iccādi.

In the passive voice: it is maintained (vidhīyati), they are maintained (vidhīyanti), and so on.

Trong kamme (thể bị động) - vidhīyati, vidhīyanti, v.v...

Dhassati, pidahissati, paridahessati.

He will hold (dhassati), he will close (pidahissati), he will surround (paridahessati).

Dhassati, pidahissati, paridahessati.

Adhāsi, pidahi.

He held (adhāsi), he closed (pidahi).

Adhāsi, pidahi.

Adhassa, pidahissa.

He would have held (adhassa), he would have closed (pidahissa).

Adhassa, pidahissa.

Dadhe dadheyya, pidahe pidaheyya.

He might hold (dadhe, dadheyya), he might close (pidahe, pidaheyya).

Dadhe, dadheyya, pidahe, pidaheyya.

Dadātu, pidahatu, nidhetu, nidhentu iccādi.(Juhotyādayo).

Let him hold (dadātu), let him close (pidahatu), let him place (nidhetu), let them place (nidhentu), and so on. (The Juhotyādi group).

Dadātu, pidahatu, nidhetu, nidhentu, v.v...(Juhotyādayo).

2036

Bhūvādi ca juhādi ca, huvādidhātavo ci+me;

The Bhū group and the Hu group, these are the Hu group verbs, for me;

Các căn Bhūvādi và Juhādi, các căn Huvādi;

2037

Savuddhikabhūvādīhi, tidhā bhedaṃ upenti te.

The Bhū group verbs with lengthening, these acquire three types of differences.

Với Bhūvādi có vuddhi, chúng phân chia thành ba loại.

2038

(Bhūvādinayo.)

(The Bhūvādinaya (System of the Bhū group)).

(Bhūvādinayo.)

2039

Adhunā vikaraṇapabhedapakāsanatthaṃ rudhādīnaṃ aṭṭhagaṇānaṃ kānici rūpāni udāhariyante –

Now, to illustrate the distinctions of the infixes, some forms of the eight groups of verbs, starting with the Rudh group, are presented as examples:

Bây giờ, để làm rõ các loại vikaraṇa, một số hình thức của tám nhóm Rudhādī được đưa ra làm ví dụ –

2040

Rudha=āvaraṇe, tyādayo honti.

Rudha = to obstruct; tyādi endings occur.

Rudha = āvaraṇe (che đậy), tyādayo xảy ra.

Eva+muparipi sabbagaṇesu.

Similarly, in all groups above.

Cũng vậy, ở trên trong tất cả các nhóm.

2041

5,19. Mañca rudhādīnaṃ

2042

Rudhādiko aparokkhesu kattuvihitamāna+nta+tyādīsu lo hoti mañca+ntasarā paro.

After the Rudh group verbs, in the māna, nta, tyādi suffixes in the active voice, lo (an infix n) occurs after mañca and vowel endings.

Trong Rudhādiko, trong aparokkhesu, trong māna+nta+tyādī do kattuvihita, lo xảy ra, và mañca+ntasarā sau đó.

Niggahītassa vaggantaṃ, ‘‘lahussupantassā’’ti saṃyogattā na vuddhi.

The niggahīta becomes a consonant of the respective class; no vuddhi (vowel lengthening) due to being a conjunct.

Niggahīta trở thành vaggantaṃ, không có vuddhi do ‘‘lahussupantassā’’ là saṃyoga.

So maggaṃ rundhati, rundhanti iccādi.

He obstructs the path (so maggaṃ rundhati), they obstruct (rundhanti), and so on.

So maggaṃ rundhati (anh ta che con đường), rundhanti (họ che con đường), v.v...

Kamme-nipubbo kyo dhassa cavagga+pubbarūpa+tatiyakkharajakārā, tena maggo nirujjhati iccādi.

In the passive voice: with ni prefix and ya suffix, the dha becomes cavagga (palatal consonant) and the third letter ja by pubbarūpa (assimilation); thus the path is obstructed (maggo nirujjhati), and so on.

Trong kamme (thể bị động) - nipubbo kyo, dhassa trở thành cavagga+pubbarūpa+tatiyakkharajakārā, do đó maggo nirujjhati (con đường bị che), v.v...

Iñāgame rundhissati, nirujjhissati.

With iña infix: he will obstruct (rundhissati), it will be obstructed (nirujjhissati).

Khi iñāgame, rundhissati, nirujjhissati.

Arundhi, arundhiṃsu.

He obstructed (arundhi), they obstructed (arundhiṃsu).

Arundhi, arundhiṃsu.

Nirujjhittho, nirujjhi, nirujjhiṃsu.

He was obstructed (nirujjhittho), he was obstructed (nirujjhi), they were obstructed (nirujjhiṃsu).

Nirujjhittho, nirujjhi, nirujjhiṃsu.

Arundhissa, arundhissaṃsu, nirujjhissa, nirujjhissaṃsu.

He would have obstructed (arundhissa), they would have obstructed (arundhissaṃsu); it would have been obstructed (nirujjhissa), they would have been obstructed (nirujjhissaṃsu).

Arundhissa, arundhissaṃsu, nirujjhissa, nirujjhissaṃsu.

Rundhe rundheyya, nirujjhe nirujjheyya.

Might obstruct, should obstruct; might cease, should cease.

Nên ngăn chặn, có thể ngăn chặn; nên bị ngăn chặn, có thể bị ngăn chặn.

Rundhatu, rundhantu.

Let him obstruct, let them obstruct.

Hãy ngăn chặn (số ít), hãy ngăn chặn (số nhiều).

Tvaṃ rundha rundhāhi.

You obstruct, you obstruct.

Bạn hãy ngăn chặn, hãy ngăn chặn.

Nirujjhatu, nirujjhantu iccādi.

Let it cease, let them cease, and so on.

Hãy bị ngăn chặn (số ít), hãy bị ngăn chặn (số nhiều), v.v.

2043

Chida=dvedhākaraṇe, chindati, chindanti.

Chida = to cut in two; he cuts, they cut.

Chida = trong việc chia đôi, cắt, chindati, chindanti.

Kamme-chijjati, chijjanti.

In the passive voice: it is cut, they are cut.

Trong thể bị động: chijjati, chijjanti.

Bhavissatipaccaye – ‘‘labha vasacchidā’’ dinā cchaṅādese checchati chindissati.

In the future tense: by the substitution of cchaṅa according to "labha vasacchidā" and so on, he will cut, he will cut.

Trong thì tương lai: theo quy tắc “labha vasacchidā” v.v. có sự thay thế cchaṅa, checchati, chindissati.

Kamme-pubbarūpaṃ, chijjissati, chijjissanti.

In the passive voice: the prior form; it will be cut, they will be cut.

Trong thể bị động: dạng gốc, chijjissati, chijjissanti.

Achindi chindi, acchejji, acchejjiṃsu.

He cut, he cut; it was cut, they were cut.

Achindi, chindi, acchejji, acchejjiṃsu.

Acchindissā achijjissā.

He would cut, it would be cut.

Acchindissā, achijjissā.

Chinde chindeyya, chijje chijjeyya, chindatu, chindantu, chijjatu, chijjantu iccādi.

He might cut, he should cut; it might be cut, it should be cut; let him cut, let them cut; let it be cut, let them be cut, and so on.

Chinde, chindeyya, chijje, chijjeyya, chindatu, chindantu, chijjatu, chijjantu, v.v.

2044

Bhuja=pālanajjhohāresu, bhuñjati, bhuñjanti iccādi.

Bhuja = to protect, to consume; he consumes, they consume, and so on.

Bhuja = trong việc bảo vệ và ăn uống, bhuñjati, bhuñjanti, v.v.

Bhavissatimhi ‘‘bhuja+muca+vaca+visānaṃ kkhaṅa’’ti dhātvantena saha ssassa kkhaṅādese vuddhi, bhokkhati, bhuñjissati, bhokkhanti, bhuñjissanti iccādi.

In the future tense: when the kkhaṅa substitution for ssa occurs together with the root according to "bhuja + muca + vaca + visānaṃ kkhaṅa," there is lengthening; he will consume, he will consume; they will consume, they will consume, and so on.

Trong thì tương lai: theo quy tắc “bhuja+muca+vaca+visānaṃ kkhaṅa” có sự tăng trưởng với sự thay thế kkhaṅa cho ssa cùng với âm cuối của gốc từ, bhokkhati, bhuñjissati, bhokkhanti, bhuñjissanti, v.v.

2045

Muca=mocane, muccati, muccanti iccādi.

Muca = to release; he is released, they are released, and so on.

Muca = trong việc giải thoát, muccati, muccanti, v.v.

Kamme-muccati, muccanti iccādi.(Rudhādinayo).

In the passive voice: he is released, they are released, and so on. (The method of Rudhādi verbs).

Trong thể bị động: muccati, muccanti, v.v. (Theo quy tắc của nhóm Rudhādi).

2046

Diva=kīḷā vijigiṃsā vohāra juti thuti gatīsu,

Diva = to play, to strive for victory, to use, to shine, to praise, to go;

Diva = trong việc vui chơi, mong muốn chiến thắng, giao dịch, tỏa sáng, ca ngợi, di chuyển,

2047

5,21. Divādīhi yaka

5,21. `yaka` from Divādi verbs

5,21. Divādīhi yaka

2048

Divādīhi kattari lavisaye yaka hoti.

From Divādi verbs, yaka occurs in the active voice for la suffixes.

Từ các gốc từ nhóm Divādi, yaka xuất hiện trong thể chủ động và trong la (thì hiện tại).

Kakāro kānubandhakāriyattho, eva+mupari ca.

The letter ka signifies a purpose related to kānubandha, and so on, further on.

Kakāra có mục đích tạo ra một hành động liên kết, và tương tự như vậy ở trên.

Vassa bakāre pubbarūpaṃ, so jutaṃ dibbati, dibbanti iccādi.

For vassa bakāre pubbarūpaṃ, the prior form is ba; he shines, they shine, and so on.

Với bakāra, có sự thay đổi nguyên âm trước, anh ấy chơi xúc xắc, họ chơi xúc xắc, v.v.

Kamme-kye tena dibbati, dibbanti iccādi.

In the passive voice: with kya, it is shone by him, they are shone by him, and so on.

Trong thể bị động: với kya, anh ấy bị chơi, họ bị chơi, v.v.

Dibbissati, tena dibbissati.

He will shine; it will be shone by him.

Sẽ chơi, anh ấy sẽ bị chơi.

Adibbi dibbi.

He shone, he shone.

Đã chơi (số ít), đã chơi (số ít).

Tena adibbi dibbi.

It was shone by him, it was shone by him.

Anh ấy đã bị chơi, anh ấy đã bị chơi.

Adibbissa.

He would shine.

Sẽ không chơi.

Tena adibbissa.

It would be shone by him.

Anh ấy sẽ không bị chơi.

Dibbe dibbeyya.

He might shine, he should shine.

Nên chơi, có thể chơi.

Tena dibbe dibbeyya.

It might be shone by him, it should be shone by him.

Anh ấy nên bị chơi, anh ấy có thể bị chơi.

Dibbatu.

Let him shine.

Hãy chơi.

Tena dibbatu iccādi.

Let it be shone by him, and so on.

Anh ấy hãy bị chơi, v.v.

2049

Siva=tantusantāne, sibbati, sibbanti iccādi.

Siva = to sew threads; he sews, they sew, and so on.

Siva = trong việc dệt, sibbati, sibbanti, v.v.

Pada=gamane, upubbo, cavaggapubbarūpāni, uppajjati, uppajjare uppajjanti iccādi.

Pada = to go; with the prefix u; cavagga prior forms; it arises, they arise, they arise, and so on.

Pada = trong việc đi, với tiền tố u, có sự thay đổi nguyên âm trước của nhóm cava, uppajjati, uppajjare, uppajjanti, v.v.

Kammekye tena paṭipajjate iccādi.

In the passive voice with kya: it is approached by him, and so on.

Trong thể bị động với kya: tena paṭipajjate, v.v.

Bhāve-uppajjate tayā.

In the impersonal voice: it is arisen by you.

Trong thể vô nhân: uppajjate tayā.

Budha=avagamane, jhakārapubbarūpāni yakkharesu.

Budha = to understand; jhākāra prior forms in yakkha endings.

Budha = trong việc hiểu biết, có sự thay đổi nguyên âm trước jhākāra trong yakkhara.

Dhammaṃ bujjhati, bujjhare bujjhanti iccādi.

He understands the Dhamma, they understand, they understand, and so on.

Hiểu Dhamma, họ hiểu Dhamma, v.v.

Kamme-mayā dhammo bujjhate iccādi.

In the passive voice: the Dhamma is understood by me, and so on.

Trong thể bị động: Dhamma được tôi hiểu, v.v.

Yudha=sampahāre, yujjhati+ccādi.

Yudha = to fight; he fights, and so on.

Yudha = trong việc chiến đấu, yujjhati, v.v.

Naha=bandhane, ‘‘hassa vipallāso’’ti ye vipallāso, sannayhati+ccādi.

Naha = to bind; by "hassa vipallāso" there is vipallāsa in ye; he binds, and so on.

Naha = trong việc buộc, theo quy tắc “hassa vipallāso” có sự đảo ngược ye, sannayhati, v.v.

Mana=ñāṇe, ññakāra+pubbarūpāni, maññati+ccādi.

Mana = to know; ññākāra prior forms; he thinks, and so on.

Mana = trong tri thức, có sự thay đổi nguyên âm trước ññakāra, maññati, v.v.

Tusa=tuṭṭhimhi, pubbarūpe tussati+ccādi.

Tusa = to be satisfied; in the prior form, he is satisfied, and so on.

Tusa = trong sự hài lòng, trong sự thay đổi nguyên âm trước, tussati, v.v.

Sama=upasame, sammati+ccādi.

Sama = to be appeased; he is appeased, and so on.

Sama = trong sự lắng dịu, sammati, v.v.

2050

Jana=janane, ‘‘janissā’’ti ā hoti kānubandhe bahulādhikārā, so jāyati, jāyanti+ccādi.

Jana = to generate; by "janissā" ā occurs when kānubandha is frequently used; he is born, they are born, and so on.

Jana = trong việc sinh ra, theo quy tắc “janissā” ā xuất hiện trong kānubandha do sự ưu tiên của quy tắc bahulādhikārā, anh ấy sinh ra, họ sinh ra, v.v.

Kamme-janituṃ payojetīti ‘‘payojakabyāpāre ṇāpi ce’’ti ṇimhi ‘‘aññatrāpī’’ti vuddhipaṭisedhe kyamhi ‘‘dīgho sarassā’’ti dīghe ca kate tena janīyati, janīyanti iccādi.

In the passive voice: he causes to generate, "if there is ṇa in the agent's action," by ṇi, and by "aññatrāpi" the negation of lengthening, and with kya by "dīgho sarassā" a lengthening is made; it is generated by him, they are generated by him, and so on.

Trong thể bị động: khi áp dụng ṇi theo quy tắc “payojakabyāpāre ṇāpi ce” (nếu có hành động gây ra), và theo quy tắc “aññatrāpī” có sự cấm tăng trưởng, và theo quy tắc “dīgho sarassā” có sự kéo dài trong kya, thì tena janīyati, janīyanti, v.v.

So jāyissati.

He will be born.

Anh ấy sẽ sinh ra.

Tena janissati.

It will be generated by him.

Anh ấy sẽ bị sinh ra.

So ajāyi, tena ajanīyi.

He was born; it was generated by him.

Anh ấy đã sinh ra, anh ấy đã bị sinh ra.

So ajāyissa, tena ajanīyissa.

He would be born; it would be generated by him.

Anh ấy sẽ không sinh ra, anh ấy sẽ không bị sinh ra.

So jāye jāyeyya, tena janīyeyya.

He might be born, he should be born; it should be generated by him.

Anh ấy nên sinh ra, anh ấy có thể sinh ra, anh ấy nên bị sinh ra.

So jāyatu, tena janīyatu iccādi.(Divādinayo).

Let him be born; let it be generated by him, and so on. (The method of Divādi verbs).

Anh ấy hãy sinh ra, anh ấy hãy bị sinh ra, v.v. (Theo quy tắc của nhóm Divādi).

2051

Tuda=byathane,

Tuda = to torment;

Tuda = trong việc làm tổn thương,

2052

5,22. Tudādīhi ko

5,22. `ko` from Tudādi verbs

5,22. Tudādīhi ko

2053

Tudādīhi kattari lavisaye ko hoti.

From Tudādi verbs, ko occurs in the active voice for la suffixes.

Từ các gốc từ nhóm Tudādi, ko xuất hiện trong thể chủ động và trong la (thì hiện tại).

Tudati, tudanti iccādi.

He torments, they torment, and so on.

Tudati, tudanti, v.v.

Kamme-tudyati tujjati, tudyare tudyanti, tujjare tujjanti+ccādi.

In the passive voice: it is tormented, it is afflicted; they are tormented, they are tormented, they are afflicted, they are afflicted, and so on.

Trong thể bị động: tudyati, tujjati, tudyare, tudyanti, tujjare, tujjanti, v.v.

Tathā tudissati tujjissati.

Similarly, he will torment, he will afflict.

Tương tự, tudissati, tujjissati.

Atudi, atudiṃsu, atujji.

He tormented, they tormented; it was afflicted.

Atudi, atudiṃsu, atujji.

Atudissa atujjissa, tudeyya tujjeyya.

He would torment, he would afflict; he might torment, he might afflict.

Atudissa, atujjissa, tudeyya, tujjeyya.

Tudatu, tudantu, tujjatu iccādi.

Let him torment, let them torment; let it be afflicted, and so on.

Tudatu, tudantu, tujjatu, v.v.

2054

Visa=pavesane, papubbo.

Visa = to enter; with the prefix pa.

Visa = trong việc đi vào, với tiền tố pa.

So gāmaṃ pavisati iccādi.

He enters the village, and so on.

Anh ấy đi vào làng, v.v.

Kamme-pavisīyati iccādi.

In the passive voice: it is entered, and so on.

Trong thể bị động: pavisīyati, v.v.

Pavisissati.

He will enter.

Sẽ đi vào.

Pavisīyissati.

It will be entered.

Sẽ bị đi vào.

Pāvisi, īmhi ‘‘bhujamucā’’ dinā yogavibhāgā kkhaṅa.

He entered; in the ī form, kkhaṅa is used due to the division of the rule "bhujamucā" and so on.

Pāvisi, trong ī, có sự thay thế kkhaṅa do sự phân chia quy tắc “bhujamucā” v.v.

Pāvisi, pavisi pāvekkhi, pathaviṃ pāvisiṃsu pavisiṃsu.

He entered, he entered; he entered, he entered, they entered the earth, they entered.

Pāvisi, pavisi, pāvekkhi, họ đã đi vào trái đất, họ đã đi vào.

Pāvisīyi.

It was entered.

Đã bị đi vào.

Pāvisissa pavisissa.

He would enter, he would enter.

Sẽ không đi vào, sẽ không đi vào.

Pāvisīyissa.

It would be entered.

Sẽ không bị đi vào.

Pavise paviseyya, vikaraṇalopo pavisīyeyya.

He might enter, he should enter; with the elision of the vikaraṇa, it might be entered.

Nên đi vào, có thể đi vào, sự loại bỏ của vikaraṇa, nên bị đi vào.

Pavisatu, pavisīyatu iccādi.

Let him enter, let it be entered, and so on.

Hãy đi vào, hãy bị đi vào, v.v.

Nudati.

He pushes away.

Nudati.

Disa=uccāraṇe, uddissati, likhati, tusati iccādi.(Tudādinayo).

Disa = to proclaim; he proclaims, he writes, he is satisfied, and so on. (The method of Tudādi verbs).

Disa = trong việc phát âm, uddissati, likhati, tusati, v.v. (Theo quy tắc của nhóm Tudādi).

2055

Ji=jaye,

Ji = to conquer;

Ji = trong việc chiến thắng,

2056

5,23. Jyādīhi knā

5,23. `knā` from Jyādi verbs

5,23. Jyādīhi knā

2057

Jyādīhi kattari lavisaye knā hoti.

From Jyādi verbs, knā occurs in the active voice for la suffixes.

Từ các gốc từ nhóm Jyādi, knā xuất hiện trong thể chủ động và trong la (thì hiện tại).

Na vuddhi.

No lengthening.

Không có sự tăng trưởng.

Kilese jināti, jinanti.

He conquers defilements, they conquer.

Chiến thắng các phiền não, họ chiến thắng các phiền não.

Tena kileso jīyati, jīyanti, kye dīgho.

By him, defilement is conquered, they are conquered; kya has a long vowel.

Do đó, phiền não bị chiến thắng, các phiền não bị chiến thắng, có sự kéo dài trong kya.

Jinissati, jinissanti.

He will conquer, they will conquer.

Sẽ chiến thắng, sẽ chiến thắng.

Ajini jini.

He conquered, he conquered.

Đã chiến thắng, đã chiến thắng.

Ajīyi, ajīyittha.

It was conquered, it was conquered.

Đã bị chiến thắng, đã bị chiến thắng.

Ajinissa.

He would conquer.

Sẽ không chiến thắng.

Ajīyissa.

It would be conquered.

Sẽ không bị chiến thắng.

Jineyya.

He should conquer.

Nên chiến thắng.

Jinātu iccādi.

Let him conquer, and so on.

Hãy chiến thắng, v.v.

Ci=caye, tathā cināti, cinanti iccādi.

Ci = to accumulate; similarly, he accumulates, they accumulate, and so on.

Ci = trong việc tích lũy, tương tự cināti, cinanti, v.v.

2058

Ñā=avabodhane,

Ñā = to know;

Ñā = trong việc hiểu biết,

2059

5,120. Ñāssa ne jā

5,120. `jā` for `ñā`

5,120. Ñāssa ne jā

2060

Ñādhātussa jā hoti nakāre.

For the root ñā, jā occurs with the nakāra suffix.

Gốc từ Ñā trở thành jā khi có nakāra.

Vijānāti.

He knows.

Vijānāti.

2061

61. Ñāssa sanāssa nāyo timhi

61. `nāya` for `ñā` of `sanā` in `timhi`

61. Ñāssa sanāssa nāyo timhi

2062

Sanāssa ñāssa nāyo vā hoti timhi.

For ñā of sanā, nāya may optionally occur with ti.

Gốc từ Ñā của sanā có thể trở thành nāyo khi có ti.

Nāyati, vijānāti iccādi.

He knows, he understands, and so on.

Nāyati, vijānāti, v.v.

Kamme-viññāyati iccādi.

In the passive voice: it is understood, and so on.

Trong thể bị động: viññāyati, v.v.

Kye ‘‘āsse cā’’ti ettha ‘‘āsse’’ti yogavibhāgā āssa e hoti, yassa dvitte ñeyyati, ñeyyanti iccādi.

With kya, in the phrase "āsse cā," due to the division of the rule "āsse," ā becomes e, and with the doubling of ya, it is known, they are known, and so on.

Trong kya, theo quy tắc “āsse cā” ở đây, do sự phân chia quy tắc “āsse”, ā trở thành e, và khi ya được nhân đôi, ñeyyati, ñeyyanti, v.v.

Vijānissati, vijānissanti.

He will know, they will know.

Vijānissati, vijānissanti.

Kamme – ‘‘kyassa sse’’ti kyalope rasse ca kate ñāssati, ñāssanti, viññāyissati, paññāyissati.

In the passive voice: after the elision of kya and the shortening according to "kyassa sse," it will be known, they will be known, it will be understood, it will be understood.

Trong thể bị động – khi kya bị loại bỏ và nguyên âm được rút ngắn theo quy tắc “kyassa sse”, ñāssati, ñāssanti, viññāyissati, paññāyissati.

2063

65. Ssassa hi kamme

65. `hi` for `ssa` in the passive voice

65. Ssassa hi kamme

2064

Ñāto parassa ssassa hi vā hoti kamme, paññāyihiti, paññāyihinti.

After ñā, hi may optionally occur for ssa in the passive voice: it will be understood, they will be understood.

Sau Ñā, ssa có thể trở thành hi trong thể bị động, paññāyihiti, paññāyihinti.

Añāgame samajāni, saṃjāni, saṃjāniṃsu.

With the augment a: he understood, he understood, they understood.

Khi có aṇāgama, samajāni, saṃjāni, saṃjāniṃsu.

Samajā- niṃsu.

They understood.

Samajāniṃsu.

Kamme-paññāyi, paññāyiṃsu.

In the passive voice: it was understood, they were understood.

Trong thể bị động: paññāyi, paññāyiṃsu.

Ajānissa.

He would know.

Sẽ không biết.

Kamme-aññāyissa.

In the passive voice: it would be known.

Trong thể bị động: sẽ không được biết.

2065

63. Eyyassi+yāñā vā

63. `iyā` or `ñā` for `eyya`

63. Eyyassi+yāñā vā

2066

Ñāto parassa eyyassa iyā+ñā honti vā.

After ñā, iyā or ñā may optionally occur for eyya.

Sau Ñā, eyya có thể trở thành iyā+ñā.

Jāniyā.

He might know.

Jāniyā.

2067

62. Ñāmhi jaṃ

62. `jaṃ` in `ñā`

62. Ñāmhi jaṃ

2068

Ñādese sanāssa ñāssa jaṃ vā hoti.

For ñā of sanā as a substitution, jaṃ may optionally occur.

Trong Ñā, Ñā của sanā có thể trở thành jaṃ.

Jaññā, jāneyya, jāneyyuṃ.

He should know, he should know, they should know.

Jaññā, jāneyya, jāneyyuṃ.

Kamme-paññāyeyya, paññāyeyyuṃ.

In the passive voice: it should be known, they should be known.

Trong thể bị động: paññāyeyya, paññāyeyyuṃ.

Vijānātu, vijānanthu.

Let him know, let them know.

Hãy hiểu, hãy hiểu.

Kamme-viññāyatu iccādi.

In the passive voice: let it be known, and so on.

Trong thể bị động: hãy được hiểu, v.v.

2069

Mā=māne, ‘‘ā ī ssādīnaṃ byañjanassiña’’ iti iñaiti yogavibhāgā iñāgame pubbasaralopo, mināti, minanti.

Mā = to measure; by "ā ī ssādīnaṃ byañjanassiña" and iñā due to division of the rule, and elision of the prior vowel, he measures, they measure.

Mā = trong việc đo lường, theo quy tắc “ā ī ssādīnaṃ byañjanassiña” có sự phân chia quy tắc iñā, có sự thêm iñā và sự loại bỏ nguyên âm trước, mināti, minanti.

Kamme-mīyati iccādi.

In the passive voice: it is measured, and so on.

Trong thể bị động: mīyati, v.v.

Lū=chedane, ‘‘kṇāknāsu rasso’’ti dhātussa rasso, lunāti, lunanti.

Lū = to cut; by "kṇāknāsu rasso" the root is shortened, he cuts, they cut.

Lū = trong việc cắt, theo quy tắc “kṇāknāsu rasso” gốc từ được rút ngắn, lunāti, lunanti.

Kamme-lūyati iccādi.

In the passive voice: it is cut, and so on.

Trong thể bị động: lūyati, v.v.

Dhu=kampane, dhunāti iccādi.(Jyādinayo).

Dhu = to shake; he shakes, and so on. (The method of Jyādi verbs).

Dhu = trong việc rung động, dhunāti, v.v. (Theo quy tắc của nhóm Jyādi).

2070

Kī=dabbavinīmaye,

Kī = to buy and sell;

Kī = trong việc mua bán,

2071

24. Kyādīhi kṇā

24. `kṇā` from Kyādi verbs

24. Kyādīhi kṇā

2072

Kyādīhi lavisaye kṇā hoti.

From Kyādi verbs, kṇā occurs for la suffixes.

Từ các gốc từ nhóm Kyādi, kṇā xuất hiện trong la (thì hiện tại).

‘‘Kṇāknāsu rasso’’ti rasse kiṇāti, kiṇanti iccādi.

By "kṇāknāsu rasso" after shortening, he buys, they buy, and so on.

Theo quy tắc “kṇāknāsu rasso” gốc từ được rút ngắn, kiṇāti, kiṇanti, v.v.

Kamme-vikkīyati, vikkīyanti.

In the passive voice: it is sold, they are sold.

Trong thể bị động: vikkīyati, vikkīyanti.

Vikkiṇissati, vikkiṇissanti.

He will sell, they will sell.

Sẽ mua, sẽ mua.

Vikkīyissati, vikkīyissanti.

It will be sold, they will be sold.

Sẽ bị mua, sẽ bị mua.

Akiṇi, vikkiṇi, vikkīyi.

He bought, he sold, it was sold.

Đã mua, đã mua, đã bị mua.

Akiṇissa, vikkiṇissa.

He would buy, he would sell.

Sẽ không mua, sẽ không mua.

Vikkiṇe vikkiṇeyya.

He might sell, he should sell.

Nên mua, có thể mua.

2073

Vikkīye.

It might be sold.

Nên bị mua.

Vikkīyeyya.

It should be sold.

Có thể bị mua.

Vikkiṇātu, vikkiṇantu, vikkīyatu, vikkīyantu iccādi.

Let him sell, let them sell, let it be sold, let them be sold, and so on.

Hãy mua, hãy mua, hãy bị mua, hãy bị mua, v.v.

Su=savane, suṇāti, suṇanti iccādi.

Su = to hear; he hears, they hear, and so on.

Su = trong việc nghe, suṇāti, suṇanti, v.v.

2074

Saka=sattiyaṃ,

Saka = to be able;

Saka = trong khả năng,

2075

5,121. Sakā+pānaṃ kuka+ku ṇe

5,121. `kuka` or `ku` for `saka` and `āpāna` with `ṇa`

5,121. Sakā+pānaṃ kuka+ku ṇe

2076

Saka+āpānaṃ kuka+kuiccete āgamā honti ṇe.

The augments kuka and ku occur for saka and āpāna with ṇa.

Các tiếp vĩ ngữ kuka và ku xuất hiện cho Saka và āpāna khi có ṇe.

Sakkuṇāti, sakkuṇanti.

He is able, they are able.

Sakkuṇāti, sakkuṇanti.

Sakkunāti, sakkunanti.

He is able, they are able.

Sakkunāti, sakkunanti.

2077

53. Sse vā

53. `vā` for `ssa`

53. Sse vā

2078

Sakasmā kṇāssa kkho vā hoti sse.

From saka, kkho may optionally occur for kṇā with ssa.

Từ Saka, kṇā có thể trở thành kkho khi có sse.

Sakkhissati, sakkhissanti.

He will be able, they will be able.

Sakkhissati, sakkhissanti.

Table of Contents

14. Kriyatthā bahulaṃ –ti

14. Kriyatthā bahulaṃ –ti

14. Ti thường trong ý nghĩa hành động

1. Vattamāneti anti si tha mi ma te ante se vhe e mhe.

1. Vattamāneti anti si tha mi ma te ante se vhe e mhe.

1. Trong thì hiện tại: ti, anti, si, tha, mi, ma, te, ante, se, vhe, e, mhe.

14. Pubbaparacchakkāna+mekānekesu tumhā+mha+sesesu dve dve majjhimu+ttama+paṭhamā

14. Pubbaparacchakkāna+mekānekesu tumhā+mha+sesesu dve dve majjhimu+ttama+paṭhamā

14. Hai hậu tố majjhima và uttama và paṭhama cho hai nhóm trước và sau trong số tumhā, amha và các từ còn lại

5,82. Yuvaṇṇāna+me, o paccaye

5,82. Yuvaṇṇāna+me, o paccaye

5,82. E, o cho i, u khi có hậu tố

5,89. Eona+maya+vā sare

5,89. Eona+maya+vā sare

5,89. Aya, ava cho e, o khi có nguyên âm

161. Kvaci vikaraṇānanti

161. Kvaci vikaraṇānanti

161. Đôi khi các biến tố

57. Himimesva+ssa

57. Himimesva+ssa

57. A thành ā trong hi, mi, me

1,22. Vippaṭisedhe

1,22. On Vippaṭisedha

1,22. Trong Vippaṭisedha (Sự mâu thuẫn/Xung đột)

5,173. Gama yami+sā+sa disānaṃ vā cchaṅa

5,173. For gama, yami, sā, sa, disa, cchaṅa (optionally)

5,173. Gama, yami + sā + sa, disānaṃ vā cchaṅa

74. Garupubbā rassā re+ntentīnaṃ

74. From short vowels preceded by garu, for re and nti

74. Garupubbā rassā re + ntentīnaṃ

5,175. Gama vada dānaṃ ghamma vajja dajjā

5,175. For gama, vada, dāna, ghamma, vajja, dajjā

5,175. Gama, vada, dānaṃ, ghamma, vajja, dajjā

5,17. Kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu

5,17. Kyo in bhāva (impersonal) and kamma (passive) except for the perfect, before māna, nta, tya, etc.

5,17. Kyo trong bhāva và kamma, trừ parokkha, trong māna, nta, tyādi

37. Kyassati

37. Kyassa īña

37. Kyassati

2. Bhavissati ssati ssanti ssati ssatha ssāmi ssāma ssate ssante ssase ssavhe ssaṃ ssāmhe

2. Future tense: ssati, ssanti, ssasi, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe

2. Bhavissati: ssati, ssanti, ssati, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe

35. A+ī+ssādīnaṃ byañjanassiña

35. For consonants of a, ī, ssa, etc.

35. A + ī + ssādīnaṃ byañjanassiña

49. Kyassa sse

49. For kyo before sse

49. Kyassa sse

3. Nāme garahāvimhayesu

3. In nouns, concerning censure and wonder

3. Trong danh từ với ý nghĩa quở trách và ngạc nhiên

4. Bhūte ī uṃ o ttha iṃ mhā ā ū se vhaṃ a mhe

4. For the past tense: ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, a, mhe

4. Trong thì quá khứ: ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, a, mhe

15. Ā+ī+ssādīsva+ña vā

15. Optionally aña before ā, ī, ssā and other suffixes

15. Ā, ī, ssā v.v. có thể không có a

38. Eyyātha+sse+a+ā+ī+thānaṃ o+a+aṃ+ttha+ttho+vhoka

38. o, a, aṃ, ttha, ttho, vho are optionally substituted for eyyātha, sse, a, ā, ī, thānaṃ

38. Eyyāthā, sse, a, ā, ī, thānaṃ thành o, a, aṃ, ttha, ttho, vhoka

39. Uṃssiṃ+svaṃ+su

39. uṃssiṃ to svaṃ, su

39. Uṃssiṃ, svaṃ, su

42. Ossa a+i+ttha+ttho

42. a, i, ttha, ttho for o

42. Ossa a, i, ttha, ttho

43. Si

43. si

43. Si

45. Mhātthāna+muña

45. muña for mhā and ttha

45. Mhātthāna thành uña

46. Iṃssa ca siña

46. And siña for iṃ

46. Iṃssa cũng thành siña

30. Ḍaṃsassa ca ñchaṅa

30. And ñchaṅa for ḍaṃsa

30. Ḍaṃsassa cũng thành ñchaṅa

14. `Ti` thường trong ý nghĩa hành động

1. Trong thì hiện tại: `ti`, `anti`, `si`, `tha`, `mi`, `ma`, `te`, `ante`, `se`, `vhe`, `e`, `mhe`.

14. Hai hậu tố `majjhima` và `uttama` và `paṭhama` cho hai nhóm trước và sau trong số `tumhā`, `amha` và các từ còn lại

5,82. `E`, `o` cho `i`, `u` khi có hậu tố

5,89. `Aya`, `ava` cho `e`, `o` khi có nguyên âm

57. `A` thành `ā` trong `hi`, `mi`, `me`

4. For the past tense: `ī`, `uṃ`, `o`, `ttha`, `iṃ`, `mhā`, `ā`, `ū`, `se`, `vhaṃ`, `a`, `mhe`

15. Optionally `aña` before `ā`, `ī`, `ssā` and other suffixes

15. Ā, ī, ssā v.v. có thể không có `a`

38. `o`, `a`, `aṃ`, `ttha`, `ttho`, `vho` are optionally substituted for `eyyātha`, `sse`, `a`, `ā`, `ī`, `thānaṃ`

39. `uṃssiṃ` to `svaṃ`, `su`

42. `a`, `i`, `ttha`, `ttho` for `o`

43. `si`

45. `muña` for `mhā` and `ttha`

46. And `siña` for `iṃ`

30. And `ñchaṅa` for `ḍaṃsa`

29. `gamissa`

13. `ī` and `ā` and other suffixes with `mā` conjunction

5. For the aorist: `ā`, `ūo`, `ttha`, `a`, `mhā`, `ttha`, `tthuṃ`, `se`, `vhaṃ`, `iṃ`, `mhase`

6. Các tiếp vĩ ngữ `a`, `u`, `e`, `ttha`, `a`, `mha`, `ttha`, `re`, `ttho`, `vho`, `i`, `mhe` trong thì `parokkha`

5,71. Và trong thì `parokkha`

18. `a` của phần đầu tiên

7. Các tiếp vĩ ngữ `yyodo`, `vā+tipattiyaṃ`, `ssā`, `ssaṃsu`, `sse`, `ssatha`, `ssaṃ`, `ssamhā`, `ssatha`, `ssiṃsussasessavhessiṃ`, `ssāmhase`

8. Các tiếp vĩ ngữ `eyya`, `eyyuṃ`, `eyyāsi`, `eyyātha`, `eyyāmi`, `eyyāma`, `etha`, `eraṃ`, `etho`, `eyyāvho`, `eyyaṃ`, `eyyāmhe` trong `hetuphalesu` (nguyên nhân và kết quả)

75. `ṭe` cho `eyya`, `eyyāsa`, `eyya`

47. `Eyyuṃssuṃ`

78. `Eyyāmassa` và `emu`

11. `Eyya` endings in capability and deservingness, etc.

10. `Tu`, `antu`, `hi`, `tha`, `mi`, `ma`, `taṃ`, `antaṃ`, `ssu`, `vho`, `e`, `āmase`

48. Elision of `hi` after `a`

48. Lược bỏ `hi` sau `a`

5,173. `Cchaṅa` optionally for `gama`, `yama`, `isa`, `āsa`, `disa`

5,173. `cchaṅa` tùy ý cho `gama`, `yama`, `isa`, `āsa`, `disa`

73. `Thaṃ`, `thā` optionally for `iṃ`, `īnaṃ` of `labha`

73. `thaṃ`, `thā` tùy ý cho `iṃ`, `īnaṃ` của `labha`

26. `Cchaṅa` for `labha`, `vasa`, `chida`, `bhida`, `ruda`

26. `cchaṅa` cho `labha`, `vasa`, `cchida`, `bhida`, `ruda`

27. `Kkhaṅa` for `bhuja`, `muca`, `vaca`, `visa`

27. `kkhaṅa` cho `bhuja`, `muca`, `vaca`, `visa`

21. `Oma` for `vaca` in `īādi`

21. `oma` cho `vaca` trong `īādi`