236. Pañcame bhuttāvīti bhuttāvino bhuttavanto, katabhattakiccāti vuttaṃ hoti.
236. In the fifth*, bhuttāvī means one who has eaten, one who has consumed food; it is said to mean one who has finished the meal.
236. Trong phần thứ năm, bhuttāvī có nghĩa là bhuttāvino, bhuttavanto, tức là đã hoàn tất việc thọ thực.
Pavāritāti ettha catūsu pavāraṇāsu yāvadatthapavāraṇā paṭikkhepapavāraṇā ca labbhatīti āha ‘‘brāhmaṇena…pe… paṭikkhepapavāraṇāya pavāritā’’ti.
Regarding Pavāritā, here, among the four kinds of pavāraṇā, yāvadattha-pavāraṇā and paṭikkhepa-pavāraṇā are found, thus it says, "by the brahmin... (etc.) ... having been satisfied by paṭikkhepa-pavāraṇā."
Pavāritā ở đây, trong bốn loại pavāraṇā, có thể tìm thấy yāvadatthapavāraṇā và paṭikkhepapavāraṇā, vì vậy đã nói “do vị Bà la môn…pe… đã pavāraṇā bởi paṭikkhepapavāraṇā”.
Catubbidhā hi pavāraṇā vassaṃvutthapavāraṇā, paccayapavāraṇā, paṭikkhepapavāraṇā, yāvadatthapavāraṇāti.
Indeed, there are four kinds of pavāraṇā: vassaṃvuttha-pavāraṇā, paccaya-pavāraṇā, paṭikkhepa-pavāraṇā, and yāvadattha-pavāraṇā.
Thật vậy, có bốn loại pavāraṇā: vassaṃvutthapavāraṇā, paccayapavāraṇā, paṭikkhepapavāraṇā, và yāvadatthapavāraṇā.
Tattha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vassaṃvutthānaṃ bhikkhūnaṃ tīhi ṭhānehi pavāretu’’nti (mahāva. 209) ayaṃ vassaṃvutthapavāraṇā.
Among these, "I allow, bhikkhus, bhikkhus who have completed the Rains Retreat to invite in three ways" is vassaṃvuttha-pavāraṇā.
Trong đó, “Này các tỳ khưu, Ta cho phép các tỳ khưu đã an cư mùa mưa được pavāraṇā bởi ba phương diện” đây là vassaṃvutthapavāraṇā.
Pakārehi diṭṭhādīhi vāreti saṅghādike bhajāpeti bhatte karoti etāyāti pavāraṇā, āpattivisodhanāya attavossaggokāsadānaṃ.
Pavāraṇā is that by which one invites (vāreti) regarding what has been seen (diṭṭha) etc., or causes the Saṅgha etc. to accept, or acts with regard to food; it is the giving of opportunity for self-surrender for the purification of offenses.
Pavāraṇā là việc cho phép tự nguyện để thanh tịnh các tội lỗi, do các cách thức như đã thấy v.v… mà mời các vị Tăng v.v… thọ thực.
Sā pana yasmā yebhuyyena vassaṃvutthehi kātabbā vuttā, tasmā ‘‘vassaṃvutthapavāraṇā’’ti vuccati.
But since it is mostly stated as something to be done by those who have completed the Rains Retreat, it is called "vassaṃvuttha-pavāraṇā".
Nhưng vì việc này được nói là chủ yếu do những vị đã an cư mùa mưa thực hiện, nên được gọi là “vassaṃvutthapavāraṇā”.
‘‘Icchāmahaṃ, bhante, saṅghaṃ cātumāsaṃ bhesajjena pavāretu’’nti (pāci. 303) ca, ‘‘aññatra puna pavāraṇāya aññatra niccapavāraṇāyā’’ti (pāci. 306) ca ayaṃ paccayapavāraṇā pavāreti paccaye icchāpeti etāyāti katvā, cīvarādīhi upanimantanāyetaṃ adhivacanaṃ.
"Venerable sir, I wish to invite the Saṅgha with medicine for four months" and "except for another pavāraṇā, except for a constant pavāraṇā" – this is paccaya-pavāraṇā, so called because one invites (pavāreti) for requisites (paccaye) or causes them to be desired by means of it; this is a designation for an invitation with robes and so forth.
“Bạch Thế Tôn, con muốn pavāraṇā Tăng chúng bằng thuốc men trong bốn tháng” và “ngoại trừ việc pavāraṇā lại, ngoại trừ việc pavāraṇā thường xuyên” đây là paccayapavāraṇā, được nói như vậy vì nó là việc mời thọ dụng các vật dụng, là tên gọi khác của việc mời các y phục v.v….
‘‘Pavārito nāma asanaṃ paññāyati, bhojanaṃ paññāyati, hatthapāse ṭhito abhiharati, paṭikkhepo paññāyati, eso pavārito nāmā’’ti (pāci. 239) ayaṃ paṭikkhepapavāraṇā.
"One who is invited (pavārito) means that food is available, staple food is available,* stands within arm's reach and offers it, and a refusal (paṭikkhepo) is apparent; this one is called invited (pavārito)" – this is paṭikkhepa-pavāraṇā.
“Được gọi là pavārita khi thức ăn được biết, bữa ăn được biết, người dâng thức ăn đang đứng trong tầm tay, sự từ chối được biết, đó được gọi là pavārita” đây là paṭikkhepapavāraṇā.
Vippakatabhojanatādipañcaṅgasahito bhojanapaṭikkhepoyeva hettha pakārayuttā vāraṇāti pavāraṇā.
Here, the refusal of food itself, accompanied by five factors such as the unfinished state of the meal, is a valid refusal (vāraṇā) with distinguishing features, hence pavāraṇā.
Ở đây, việc từ chối thức ăn bao gồm năm yếu tố như thức ăn chưa hoàn tất v.v… chính là sự từ chối có phương cách, được gọi là pavāraṇā.
‘‘Paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresī’’ti (ma. ni. 1.363) ayaṃ yāvadatthapavāraṇā.
"He satisfied and invited (sampavāresī) with delicious hard food and soft food with his own hand" – this is yāvadattha-pavāraṇā.
“Với món ăn và thức uống tinh xảo, tự tay làm cho thỏa mãn, làm cho no đủ” đây là yāvadatthapavāraṇā.
Yāvadatthaṃ bhojanassa pavāraṇā yāvadatthapavāraṇā.
The invitation for food until one is satisfied is yāvadattha-pavāraṇā.
Sự pavāraṇā thức ăn theo ý muốn là yāvadatthapavāraṇā.
238-239. Pavāritoti paṭikkhepito.
238-239. Pavārito means refused.
238-239. Pavārito có nghĩa là đã từ chối.
Yo hi bhuñjanto parivesakena upanītaṃ bhojanaṃ anicchanto paṭikkhipati, so tena pavārito paṭikkhepito nāma hoti.
Indeed, one who, while eating, rejects food offered by the server, not desiring it, is called "pavārito," or one who has refused by that server.
Thật vậy, một người đang ăn, khi người dâng thức ăn mang đến mà không muốn, từ chối, thì người đó được gọi là pavārito, đã từ chối.
Byañjanaṃ pana anādiyitvā atthamattameva dassetuṃ ‘‘katapavāraṇo katapaṭikkhepo’’ti vuttaṃ.
However, to show only the meaning without dwelling on the specific expression, it is said "katapavāraṇo katapaṭikkhepo" (one who has made an invitation, one who has made a refusal).
Nhưng để chỉ rõ ý nghĩa mà không cần chú ý đến cách diễn đạt, đã nói “katapavāraṇo katapaṭikkhepo” (đã pavāraṇā, đã từ chối).
Yasmā ‘‘asana’’nti imināva padena ‘‘bhuttāvī’’ti imassa attho vutto, tasmā na tassa kiñci payojanaṃ visuṃ upalabbhati.
Since the meaning of "bhuttāvī" is already conveyed by the word "asanaṃ," no separate utility is found for it.
Vì ý nghĩa của từ “bhuttāvī” đã được diễn tả bằng từ “asanaṃ” (thức ăn), nên không có mục đích gì đặc biệt khi dùng riêng từ đó.
Yadi hi upalabbheyya, pavāraṇā chaḷaṅgasamannāgatā āpajjeyyāti manasi katvā pañcasamannāgatattaṃyeva dassetuṃ ‘‘vuttampi ceta’’ntiādinā pāḷiṃ āharati.
If it were found, the pavāraṇā would become endowed with six factors. Keeping this in mind, to show that it is endowed with only five factors, the Pāḷi text is quoted beginning with "vuttampi ceta" (this too is said).
Nếu có, thì pavāraṇā sẽ bao gồm sáu yếu tố. Vì vậy, để chỉ rõ rằng nó chỉ bao gồm năm yếu tố, đã dẫn Pāḷi bằng câu “vuttampi ceta” v.v….
Keci pana ‘‘hatthapāse ṭhito abhiharatī’’ti ekameva aṅgaṃ katvā ‘‘caturaṅgasamannāgatā pavāraṇā’’tipi vadanti.
Some, however, consider "he stands within arm's reach and offers" as a single factor and say, "the pavāraṇā is endowed with four factors."
Một số vị thì xem “người dâng thức ăn đang đứng trong tầm tay” là một yếu tố duy nhất, và nói rằng “pavāraṇā bao gồm bốn yếu tố”.
Ambilapāyāsādīsūti ādi-saddena khīrapāyāsādiṃ saṅgaṇhāti.
Regarding ambilapāyāsādīsu (in sour gruel and so forth), the "ādi" (etc.) includes sweet milk-rice gruel and so forth.
Trong ambilapāyāsādīsū (cháo chua v.v…), từ ādi (v.v…) bao gồm khīrapāyāsa (cháo sữa) v.v….
Tattha ambilapāyāsaggahaṇena takkādiambilasaṃyuttā ghanayāgu vuttā.
Here, the mention of sour gruel includes thick gruel combined with sour ingredients like buttermilk.
Ở đây, việc đề cập đến cháo chua (ambilapāyāsa) là nói đến loại cháo đặc có trộn lẫn các chất chua như sữa đông v.v….
Khīrapāyāsaggahaṇena khīrasaṃyuttā yāgu saṅgayhati.
The mention of milk-rice gruel includes gruel mixed with milk.
Việc đề cập đến cháo sữa (khīrapāyāsa) bao gồm loại cháo có trộn lẫn sữa.
Pavāraṇaṃ na janetīti anatirittabhojanāpattinibandhanaṃ paṭikkhepaṃ na sādheti.
Does not generate pavāraṇā means it does not bring about a refusal that gives rise to the offense of unauthorized consumption of food.
Pavāraṇaṃ na janetī có nghĩa là không tạo ra sự từ chối dẫn đến tội anatirittabhojana (thọ thực không đúng lúc).
Katopi paṭikkhepo anatirittabhojanāpattinibandhano na hotīti akataṭṭhāneyeva tiṭṭhatīti āha ‘‘pavāraṇaṃ na janetī’’ti.
Even a refusal made does not give rise to the offense of unauthorized consumption of food, so it remains in the state of not having been done, thus it says "does not generate pavāraṇā."
Ngay cả khi sự từ chối đã được thực hiện, nó cũng không dẫn đến tội anatirittabhojana, và vẫn ở trạng thái như chưa thực hiện. Vì vậy, đã nói “pavāraṇaṃ na janetī”.
‘‘Yāgu-saddassa pavāraṇajanakayāguyāpi sādhāraṇattā ‘yāguṃ gaṇhathā’ti vuttepi pavāraṇā hotīti pavāraṇaṃ janetiyevāti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ, taṃ parato tattheva ‘‘bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā’’ti ettha vuttakāraṇena na sameti.
"In all three Gaṇṭhipadas it is stated: 'Because the word yāgu is common even to gruel that generates pavāraṇā, when it is said, "Take gruel," pavāraṇā occurs, and it does generate pavāraṇā.' This does not align with the reason given later in the same context regarding "having brought gruel mixed with rice."
“Vì từ ‘yāgu’ cũng có nghĩa là yāgu tạo ra pavāraṇā, nên khi nói ‘hãy thọ yāgu’, pavāraṇā sẽ xảy ra, tức là nó tạo ra pavāraṇā” – điều này được nói trong cả ba Gaṇṭhipada, nhưng nó không phù hợp với lý do được nói sau đó trong cùng chỗ, ở câu “bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā” (mang cháo lẫn cơm đến).
Vuttañhi tattha ‘‘heṭṭhā ayāguke nimantane udakakañjikakhīrādīhi saddhiṃ madditaṃ bhattameva sandhāya ‘yāguṃ gaṇhathā’ti vuttattā pavāraṇā hoti, ‘bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā’ti ettha pana visuṃ yāguyā vijjamānattā pavāraṇā na hotī’’ti.
For it is said there: "In an invitation below where there is no gruel, when 'Take gruel' is said with reference to rice mixed with water-gruel, milk, etc., pavāraṇā occurs. But in 'having brought gruel mixed with rice,' since gruel exists separately, pavāraṇā does not occur."
Thật vậy, ở đó đã nói: “Trong lời mời ăn không có cháo trước đó, vì đã nói ‘hãy thọ yāgu’ khi nói đến cơm đã trộn với nước, nước cơm, sữa v.v…, nên pavāraṇā xảy ra. Còn ở câu ‘bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā’, vì có cháo riêng biệt, nên pavāraṇā không xảy ra”.
Tasmā tattha vuttanayeneva khīrādīhi saṃmadditaṃ bhattameva sandhāya ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti vuttattā yāguyā ca tattha abhāvato pavāraṇā hotīti evamettha kāraṇaṃ vattabbaṃ.
Therefore, in the manner stated there, the reason should be given here that because "Take gruel" is said with reference to rice mixed with milk etc., and there is no gruel there, pavāraṇā occurs.
Vì vậy, theo cách đã nói ở đó, vì đã nói “hãy thọ yāgu” khi nói đến cơm đã trộn với sữa v.v…, và vì không có cháo ở đó, nên pavāraṇā xảy ra. Lý do này cần được nói ở đây.
Evañhi sati parato ‘‘yenāpucchito, tassa atthitāyā’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttakāraṇenapi saṃsandati, aññathā gaṇṭhipadesuyeva pubbāparavirodho āpajjati.
If this is the case, it also aligns with the reason stated in the Aṭṭhakathā later, "for the existence of the one who was asked," otherwise, there would be a contradiction within the Gaṇṭhipadas themselves.
Khi đó, nó cũng phù hợp với lý do được nói trong Aṭṭhakathā là “do sự hiện diện của người đã được hỏi”, nếu không, sẽ có sự mâu thuẫn giữa các Gaṇṭhipada.
Aṭṭhakathāvacanena ca na sameti.
And it does not align with the statement of the Aṭṭhakathā.
Và nó cũng không phù hợp với lời của Aṭṭhakathā.
Sace…pe… paññāyatīti iminā vuttappamāṇassa macchamaṃsakhaṇḍassa nahāruno vā sabbhāvamattaṃ dasseti.
If... (etc.) ... is apparent – by this, it merely shows the existence of a piece of fish or meat of the stated size, or a tendon.
Sace…pe… paññāyatī – điều này chỉ ra sự hiện diện của một miếng cá thịt hoặc gân có kích thước đã nói.
Tāhīti puthukāhi.
Tāhi means "by those" (i.e., by flattened rice).
Tāhī có nghĩa là bởi những hạt gạo lứt dẹt.
Sālivīhiyavehi katasattūti yebhuyyanayena vuttaṃ, satta dhaññāni pana bhajjitvā katopi sattuyeva.
Sattu made from rice, barley, and wheat is stated in a general sense; but even sattu made by roasting seven kinds of grains is still sattu.
Sattū được làm từ lúa sālī, lúa vīhi, lúa yava – điều này được nói theo cách phổ biến, nhưng sattū cũng là sattū được làm từ bảy loại ngũ cốc đã rang.
Tenevāha ‘‘kaṅguvaraka…pe… sattusaṅgahameva gacchatī’’ti.
For this reason, it is said "foxtail millet, panic seed... (etc.) ... it falls into the category of sattu."
Vì vậy, đã nói “kaṅguvaraka…pe… cũng thuộc loại sattū”.
Sattumodakoti sattuyo piṇḍetvā kato apakko sattuguḷo.
Sattumodaka is an uncooked sattu-ball made by forming sattu into a lump.
Sattumodako là viên sattū chưa nấu chín, được làm bằng cách nắn sattū thành viên.
Pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataravasena vippakatabhojanabhāvassa upacchinnattā ‘‘mukhe sāsapamattampi…pe… na pavāretī’’ti vuttaṃ.
Because the state of being an unfinished meal is cut off by being one of the five kinds of food, it is said "even a mustard seed's amount in the mouth... (etc.) ... does not make one invited."
Vì trạng thái thức ăn chưa hoàn tất đã bị loại bỏ đối với một trong năm loại thức ăn, nên đã nói “ngay cả một hạt cải trong miệng…pe… cũng không pavāraṇā”.
‘‘Akappiyamaṃsaṃ paṭikkhipati, na pavāretī’’ti vacanato sace saṅghikaṃ lābhaṃ attano apāpuṇantaṃ jānitvā vā ajānitvā vā paṭikkhipati, na pavāreti paṭikkhipitabbasseva paṭikkhittattā.
According to the saying, "he refuses unallowable meat, he is not invited," if he refuses it knowing or unknowingly that it is a Saṅgha gain that would not fall to him, he is not invited, because what ought to be refused has been refused.
Theo câu “từ chối thịt không hợp lệ, không pavāraṇā”, nếu một người từ chối một vật phẩm của Tăng chúng mà không biết hoặc biết rằng nó không thuộc về mình, thì không pavāraṇā, vì chỉ từ chối những gì đáng từ chối.
Alajjisantakaṃ paṭikkhipantopi na pavāreti.
Even one who refuses something belonging to a shamelessly acting person is not invited.
Ngay cả khi từ chối vật phẩm của người không có đức hạnh, cũng không pavāraṇā.
Avatthutāyāti anatirittāpattisādhikāya pavāraṇāya avatthubhāvato.
Due to being without a basis means due to the pavāraṇā being without a basis to establish an offense of unauthorized consumption.
Avatthutāyā có nghĩa là do không phải là căn bản cho pavāraṇā dẫn đến tội anatiritta.
Etena paṭikkhipitabbasseva paṭikkhittabhāvaṃ dīpeti.
By this, it indicates that what ought to be refused has been refused.
Điều này chỉ ra rằng chỉ có những gì đáng từ chối mới bị từ chối.
Yañhi paṭikkhipitabbaṃ hoti, tassa paṭikkhepo āpattiaṅgaṃ na hotīti taṃ ‘‘pavāraṇāya avatthū’’ti vuccati.
For that which ought to be refused, its refusal does not constitute a factor of an offense, thus it is called "without a basis for pavāraṇā."
Thật vậy, việc từ chối những gì đáng từ chối không phải là yếu tố của tội lỗi, nên nó được gọi là “không phải là căn bản cho pavāraṇā”.
Upanāmetīti iminā kāyābhihāraṃ dasseti.
Upanāmetī (he brings near) – by this, it shows the physical bringing near.
Upanāmetī – điều này chỉ ra hành động dâng bằng thân.
Hatthapāsato bahi ṭhitassa satipi dātukāmābhihāre paṭikkhipantassa dūrabhāveneva pavāraṇāya abhāvato therassapi dūrabhāvamattaṃ gahetvā pavāraṇāya abhāvaṃ dassento ‘‘therassa dūrabhāvato’’ti āha, na pana therassa abhihārasabbhāvato.
Even if there is a desire to give and an offering while standing outside arm's reach, due to the distance itself, pavāraṇā does not occur. Showing the absence of pavāraṇā by taking only the fact of the elder's distance, it says "due to the elder's distance," and not because of the actual offering by the elder.
Ngay cả khi người dâng đang đứng ngoài tầm tay và có ý muốn dâng, nhưng người từ chối không pavāraṇā do khoảng cách xa. Vì vậy, để chỉ ra việc không pavāraṇā chỉ do khoảng cách xa của vị trưởng lão, đã nói “do khoảng cách xa của vị trưởng lão”, chứ không phải do sự hiện diện của việc dâng cho vị trưởng lão.
Sacepi gahetvā gato hatthapāse ṭhito hoti, kiñci pana avatvā ādhārakaṭṭhāne ṭhitattā abhihāro nāma na hotīti ‘‘dūtassa ca anabhiharaṇato’’ti vuttaṃ.
Even if one has taken it and stands within arm's reach, but has said nothing and stands at the place of the receptacle, it is not considered an offering, thus it is said "and due to the messenger not offering."
Ngay cả khi người mang đến đang đứng trong tầm tay, nhưng vì không nói gì mà chỉ đứng ở chỗ đựng, nên không được gọi là dâng. Vì vậy, đã nói “và do người đưa tin không dâng”.
‘‘Gahetvā gatena ‘bhattaṃ gaṇhathā’ti vutte abhihāro nāma hotīti ‘sace pana gahetvā āgato bhikkhu…pe… pavāraṇā hotī’ti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
"If the bhikkhu who has taken it and arrived says, 'Take food,' then it is considered an offering, thus it is said 'if a bhikkhu who has taken it and arrived... (etc.) ... pavāraṇā occurs,'" is stated in all three Gaṇṭhipadas.
“Khi người mang đến nói ‘hãy thọ cơm’, thì đó được gọi là dâng. Vì vậy, đã nói ‘nếu một tỳ khưu mang đến…pe… thì có pavāraṇā’” – điều này được nói trong cả ba Gaṇṭhipada.
Keci pana ‘‘pattaṃ kiñci upanāmetvā ‘imaṃ bhattaṃ gaṇhathā’ti vuttanti gahetabba’’nti vadanti, taṃ yuttaṃ viya dissati vācābhihārassa idha anadhippetattā.
However, some say, "It should be understood that if some bowl is offered and it is said, 'Take this food,' then it is an offering," and this seems reasonable because a verbal offering is not intended here.
Một số người nói rằng “nên hiểu là đã đưa một vật gì đó lên và nói ‘hãy nhận lấy thức ăn này’”, điều đó dường như hợp lý vì ở đây không có ý định về việc chỉ nói suông.
Parivesanāyāti bhattagge.
Parivesanāyā (for serving) means at the food-serving place.
Parivesanāyā (để phân phát) là tại nơi thọ thực.
Abhihaṭāva hotīti parivesakeneva abhihaṭā hoti.
Abhihaṭāva hotī (it is brought forth) means it is brought forth by the server himself.
Abhihaṭāva hotī (đã được dâng cúng) là do người phân phát đã dâng cúng.
Tato dātukāmatāya gaṇhantaṃ paṭikkhipantassa pavāraṇā hotīti ettha agaṇhantampi paṭikkhipato pavāraṇā hotiyeva.
Tato dātukāmatāya gaṇhantaṃ paṭikkhipantassa pavāraṇā hotī (from that, if one declines while taking due to the desire to give, it is an invitation) – in this context, even if one declines without taking, it is still an invitation.
Tato dātukāmatāya gaṇhantaṃ paṭikkhipantassa pavāraṇā hotī (do ý muốn cho, khi người nhận từ chối thì có sự từ chối thọ thực) – ở đây, ngay cả khi người ấy từ chối mà không nhận, vẫn có sự từ chối thọ thực.
Dātukāmatāya abhihaṭattā.
Because it was brought forth with the desire to give.
Vì đã được dâng cúng với ý muốn cho.
‘‘Tasmā sā abhihaṭāva hotī’’ti hi vuttaṃ.
For it was said, "Therefore, it is indeed an offering."
Bởi vì đã nói rằng “do đó, nó đã được dâng cúng”.
Teneva tīsupi gaṇṭhipadesu ‘‘dātukāmābhihāre sati kevalaṃ ‘dassāmī’ti gahaṇameva abhihāro nāma na hoti, ‘dassāmī’ti gaṇhantepi agaṇhantepi dātukāmābhihārova abhihāro nāma hoti, tasmā gahaṇasamaye vā aggahaṇasamaye vā taṃ paṭikkhipato pavāraṇā hotī’’ti vuttaṃ.
For this very reason, in all three Gaṇṭhipadas, it is stated: "When there is an offering with the desire to give, merely taking after saying 'I will give' is not an offering; rather, whether one takes or does not take after saying 'I will give,' an offering made with the desire to give is indeed an offering. Therefore, declining it, whether at the time of taking or not taking, constitutes an invitation."
Vì lẽ đó, trong cả ba Gaṇṭhipada (các điểm khó) đều nói rằng “khi có sự dâng cúng với ý muốn cho, việc chỉ nhận lấy với lời nói ‘tôi sẽ cho’ không phải là sự dâng cúng. Dù người ấy nhận hay không nhận với lời nói ‘tôi sẽ cho’, sự dâng cúng với ý muốn cho vẫn là sự dâng cúng. Do đó, khi từ chối điều đó vào lúc nhận hay không nhận, thì có sự từ chối thọ thực”.
Idāni asati tassa dātukāmābhihāre gahaṇasamayepi paṭikkhipato pavāraṇā na hotīti dassetuṃ ‘‘sace panā’’tiādi vuttaṃ.
Now, to show that if there is no such offering with the desire to give, declining it even at the time of taking does not constitute an invitation, the phrase "sace panā" (but if) and so on, was stated.
Bây giờ, để chỉ ra rằng nếu không có sự dâng cúng với ý muốn cho đó, thì ngay cả khi từ chối vào lúc nhận cũng không có sự từ chối thọ thực, nên đã nói “sace panā” (nếu như) và tiếp theo.
‘‘Rasaṃ gaṇhathā’’ti apavāraṇajanakassa nāmaṃ gahetvā vuttattā ‘‘taṃ sutvā paṭikkhipato pavāraṇā natthī’’ti vuttaṃ.
Since it is said taking the name of something that does not generate an invitation, "Rasaṃ gaṇhathā" (Take sauce), it is stated: "taṃ sutvā paṭikkhipato pavāraṇā natthī" (hearing that, if one declines, there is no invitation).
Vì đã dùng tên của thứ không tạo ra sự từ chối thọ thực là “Rasaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy nước cốt), nên đã nói “taṃ sutvā paṭikkhipato pavāraṇā natthī” (nghe vậy mà từ chối thì không có sự từ chối thọ thực).
Maccharasaṃ maṃsarasanti ettha pana na kevalaṃ macchassa rasaṃ maccharasamicceva viññāyati, atha kho maccho ca maccharasañca maccharasanti evaṃ pavāraṇajanakasādhāraṇanāmavasenapi viññāyamānattā taṃ paṭikkhipato pavāraṇāva hoti.
In maccharasaṃ maṃsarasa (fish sauce, meat sauce), however, it is not merely understood that the essence of fish is fish sauce; rather, since "fish and fish sauce" is also understood by a common name that generates an invitation, declining it constitutes an invitation.
Tuy nhiên, trong Maccharasaṃ maṃsarasa (nước cá, nước thịt), không chỉ riêng nước của cá được hiểu là nước cá, mà cá và nước cá cũng được hiểu là nước cá theo tên gọi chung tạo ra sự từ chối thọ thực. Do đó, khi từ chối điều đó thì vẫn có sự từ chối thọ thực.
Parato macchasūpanti etthāpi eseva nayo.
Further on, the same principle applies to macchasūpa (fish soup).
Tương tự, trong macchasūpa (canh cá) ở đoạn sau cũng vậy.
‘‘Idaṃ gaṇhathā’’ti vuttepīti ettha evaṃ avatvāpi pavāraṇapahonakaṃ yaṃkiñci abhihaṭaṃ paṭikkhipato pavāraṇā hotiyevāti daṭṭhabbaṃ.
"Idaṃ gaṇhathā"ti vuttepī (even if it is said "Take this") – in this context, it should be understood that even without saying this, declining anything offered that is sufficient to generate an invitation constitutes an invitation.
Trong “Idaṃ gaṇhathā”ti vuttepī (ngay cả khi nói “hãy nhận lấy cái này”), cần phải hiểu rằng ngay cả khi không nói như vậy, mà từ chối bất cứ thứ gì đã được dâng cúng có thể tạo ra sự từ chối thọ thực, thì vẫn có sự từ chối thọ thực.
Karambakoti missakādhivacanametaṃ.
Karambako is a term for a mixture.
Karambako (hỗn hợp) đây là tên gọi của sự pha trộn.
Yañhi aññenaññena missetvā karonti, so ‘‘karambako’’ti vuccati.
That which is made by mixing one thing with another is called "karambaka."
Thứ gì được làm bằng cách trộn lẫn cái này với cái kia thì được gọi là “karambako”.
So sacepi maṃsena missetvā katova hoti, ‘‘karambakaṃ gaṇhathā’’ti apavāraṇārahassa nāmena vuttattā paṭikkhipato pavāraṇā na hoti.
Even if it is made by mixing with meat, since it is referred to by a name that does not warrant an invitation, "karambakaṃ gaṇhathā" (Take the mixture), declining it does not constitute an invitation.
Dù nó được làm bằng cách trộn với thịt, nhưng vì đã nói với tên của thứ không đáng bị từ chối thọ thực là “karambakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món hỗn hợp), nên khi từ chối thì không có sự từ chối thọ thực.
‘‘Maṃsakarambakaṃ gaṇhathā’’ti vutte pana maṃsamissakaṃ gaṇhathāti vuttaṃ hoti, tasmā pavāraṇāva hoti.
But if it is said, "Maṃsakarambakaṃ gaṇhathā" (Take the meat mixture), it means "Take what is mixed with meat"; therefore, it is an invitation.
Tuy nhiên, khi nói “Maṃsakarambakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món hỗn hợp thịt), thì có nghĩa là hãy nhận lấy món trộn với thịt, do đó có sự từ chối thọ thực.
‘‘Uddissakata’’nti maññamānoti ettha ‘‘vatthuno kappiyattā akappiyasaññāya paṭikkhipatopi acittakattā imassa sikkhāpadassa pavāraṇā hotī’’ti vadanti.
"Uddissakata"nti maññamāno (thinking it was made specifically for him) – in this context, they say, "Even if one declines due to the perception of it being unallowable, though the substance is allowable, there is still an invitation for this training rule due to the absence of ill-will."
Trong “Uddissakata”nti maññamāno (nghĩ rằng “đã được làm riêng”), một số người nói rằng “vì vật phẩm là hợp pháp, nhưng do nhận thức sai lầm về sự không hợp pháp mà từ chối, và vì không có ý định xấu, nên có sự từ chối thọ thực đối với giới điều này”.
‘‘Heṭṭhā ayāguke nimantane udakakañjikakhīrādīhi saddhiṃ madditaṃ bhattameva sandhāya ‘yāguṃ gaṇhathā’ti vuttattā pavāraṇā hoti, ‘bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā’ti ettha pana visuṃ yāguyā vijjamānattā pavāraṇā na hotī’’ti vadanti.
"Below, in an invitation without gruel, it is said 'yāguṃ gaṇhathā' (take gruel), referring to rice mixed with water-gruel, milk, etc., and thus it is an invitation. But where it says 'bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā' (having brought gruel mixed with rice), since the gruel exists separately, there is no invitation," they say.
Một số người nói rằng “ở dưới, trong lời mời không có cháo, do đã nói ‘hãy nhận lấy cháo’ mà chỉ đề cập đến cơm được trộn với nước, cháo, sữa, v.v., nên có sự từ chối thọ thực. Tuy nhiên, trong ‘bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā’ (đem cháo trộn cơm đến), vì có cháo riêng biệt nên không có sự từ chối thọ thực”.
Ayamettha adhippāyoti ‘‘yenāpucchito’’tiādinā vuttamevatthaṃ sandhāya vadati.
Ayamettha adhippāyo (This is the intention here) refers to the meaning already stated with "yenāpucchito" (by whom he was asked) and so on.
Ayamettha adhippāyo (ý nghĩa ở đây là) đề cập đến ý nghĩa đã được nói bằng “yenāpucchito” (do người ấy đã hỏi) và tiếp theo.
Kāraṇaṃ panettha duddasanti ettha eke tāva vadanti ‘‘yasmā yāgumissakaṃ nāma bhattameva na hoti, khīrādikampi hotiyeva, tasmā karambake viya pavāraṇāya na bhavitabbaṃ.
Kāraṇaṃ panettha duddasa (and the reason here is difficult to see) – in this regard, some say: "Since what is mixed with gruel is not rice itself, and can also be milk, etc., it should not constitute an invitation, as with karambaka.
Trong Kāraṇaṃ panettha duddasa (lý do ở đây khó thấy), một số người nói rằng “vì thứ gọi là cháo trộn không phải là cơm, mà cũng có thể là sữa, v.v., do đó không nên có sự từ chối thọ thực như trong trường hợp món hỗn hợp (karambaka). Nếu vậy, thì dù cháo nhiều hơn hay bằng nhau, cũng không có sự từ chối thọ thực. Trong trường hợp ‘cháo ít, cơm nhiều, thì có sự từ chối thọ thực’, lý do khó thấy”.
Evañca sati yāgu bahutarā vā hoti samasamā vā, na pavāreti.
And if this is so, whether the gruel is in greater quantity or equal, there is no invitation.
Và nếu như vậy, cháo hoặc nhiều hơn hoặc ngang bằng, thì không làm pavāraṇā.
‘Yāgu mandā, bhattaṃ bahutaraṃ, pavāretī’ti ettha kāraṇaṃ duddasa’’nti.
In 'the gruel is little, the rice is much, it is an invitation,' the reason is difficult to see."
‘Cháo ít, cơm nhiều, thì làm pavāraṇā’ – ở đây lý do khó thấy.
Keci pana vadanti ‘‘yāgumissakaṃ nāma bhattaṃ, tasmā taṃ paṭikkhipato pavāraṇāya eva bhavitabbaṃ.
But some say: "What is mixed with gruel is rice, therefore declining it should indeed be an invitation.
Tuy nhiên, một số người nói rằng “thứ gọi là cháo trộn là cơm, do đó khi từ chối nó thì phải có sự từ chối thọ thực. Nếu vậy, thì trong trường hợp ‘ở đây có sự từ chối thọ thực hay không’, lý do khó thấy”.
Evañca sati ‘idha pavāraṇā hoti na hotī’ti ettha kāraṇaṃ duddasa’’nti.
And if this is so, in 'here there is an invitation, or there is no invitation,' the reason is difficult to see."
Và nếu như vậy, ‘ở đây có pavāraṇā hay không có pavāraṇā’ – ở đây lý do khó thấy.
Yathā cettha kāraṇaṃ duddasaṃ, evaṃ parato ‘‘missakaṃ gaṇhathā’’ti etthāpi kāraṇaṃ duddasamevāti veditabbaṃ.
Just as the reason is difficult to see here, so too further on, where it says "missakaṃ gaṇhathā" (take the mixture), the reason should be understood to be difficult to see.
Cần phải biết rằng cũng như lý do ở đây khó thấy, lý do trong “missakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món trộn) ở đoạn sau cũng khó thấy như vậy.
Na hi pavāraṇappahonakassa appabahubhāvo pavāraṇāya bhāvābhāvanimittaṃ, kiñcarahi pavāraṇajanakassa nāmaggahaṇamevettha pamāṇaṃ, tasmā ‘‘idañca karambakena na samānetabba’’ntiādinā yampi kāraṇaṃ vuttaṃ, tampi pubbe vuttena saṃsandiyamānaṃ na sameti.
For the quantity of what is sufficient for an invitation is not the cause for the presence or absence of an invitation; rather, the mention of the name of what generates an invitation is the criterion here. Therefore, whatever reason is stated by "idañca karambakena na samānetabba" (and this should not be equated with karambaka), even that, when compared with what was stated previously, does not cohere.
Thật vậy, sự nhiều hay ít của vật phẩm có thể tạo ra sự từ chối thọ thực không phải là nguyên nhân cho sự có hay không có sự từ chối thọ thực. Mà chính việc dùng tên của thứ tạo ra sự từ chối thọ thực mới là tiêu chuẩn ở đây. Do đó, ngay cả lý do đã được nói bằng “idañca karambakena na samānetabba” (điều này không nên so sánh với món hỗn hợp) và tiếp theo, khi đối chiếu với điều đã nói trước đó cũng không khớp.
Yadi hi ‘‘missaka’’nti bhattamissakeyeva ruḷhaṃ siyā, evaṃ sati yathā ‘‘bhattamissakaṃ gaṇhathā’’ti vutte bhattaṃ bahutaraṃ vā samaṃ vā appataraṃ vā hoti, pavāretiyeva, evaṃ ‘‘missakaṃ gaṇhathā’’ti vuttepi appatarepi bhatte pavāraṇāya bhavitabbaṃ missakanti bhattamissakeyeva ruḷhattā.
For if "missaka" were a term exclusively for "mixed with rice," then just as when "bhattamissakaṃ gaṇhathā" (take the mixture with rice) is said, whether the rice is much, equal, or little, it is always an invitation; so too, if "missakaṃ gaṇhathā" (take the mixture) is said, even if the rice is little, it should be an invitation because "missaka" is a term exclusively for "mixed with rice."
Nếu “missaka” (món trộn) đã trở thành từ thông dụng chỉ riêng món trộn cơm, thì khi đó, cũng như khi nói “bhattamissakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món trộn cơm), dù cơm nhiều, bằng hay ít hơn, vẫn có sự từ chối thọ thực, thì khi nói “missakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món trộn), dù cơm ít hơn, vẫn phải có sự từ chối thọ thực, vì “missaka” đã trở thành từ thông dụng chỉ riêng món trộn cơm.
Tathā hi ‘‘missakanti bhattamissakeyeva ruḷhavohārattā idaṃ pana ‘bhattamissakamevā’ti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Indeed, in all three Gaṇṭhipadas, it is stated: "Since 'missaka' is a term commonly used exclusively for 'mixed with rice,' this is why it is said 'bhattamissakamevā' (it is exclusively mixed with rice)."
Thật vậy, trong cả ba Gaṇṭhipada (các điểm khó) đều nói rằng “vì ‘missaka’ là từ thông dụng chỉ riêng món trộn cơm, nên điều này được nói là ‘chỉ là món trộn cơm’”.
Atha ‘‘missaka’’nti bhattamissake ruḷhaṃ na hoti, missakabhattaṃ pana sandhāya ‘‘missakaṃ gaṇhathā’’ti vuttanti.
Alternatively, if "missaka" is not exclusively used for "mixed with rice," but "missakaṃ gaṇhathā" (take the mixture) is said referring to mixed rice.
Nếu “missaka” không phải là từ thông dụng chỉ món trộn cơm, mà là nói “missakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món trộn) để chỉ món cơm trộn.
Evampi yathā ayāguke nimantane khīrādīhi saddhiṃ madditaṃ bhattameva sandhāya ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti vutte pavāraṇā hoti, evamidhāpi missakabhattameva sandhāya ‘‘missakaṃ gaṇhathā’’ti vutte bhattaṃ appaṃ vā hotu bahu vā, pavāraṇā eva siyā.
Even so, just as in an invitation without gruel, when "yāguṃ gaṇhathā" (take gruel) is said, referring to rice mixed with milk etc., it is an invitation; so too here, when "missakaṃ gaṇhathā" (take the mixture) is said, referring to mixed rice, whether the rice is little or much, it would be an invitation.
Ngay cả như vậy, cũng như trong lời mời không có cháo, khi nói “yāguṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy cháo) để chỉ riêng cơm được trộn với sữa, v.v., thì có sự từ chối thọ thực, thì ở đây cũng vậy, khi nói “missakaṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy món trộn) để chỉ riêng món cơm trộn, dù cơm ít hay nhiều, vẫn sẽ có sự từ chối thọ thực.
Tasmā ‘‘missaka’’nti bhattamissake ruḷhaṃ vā hotu sandhāyabhāsitaṃ vā, ubhayatthāpi pubbenāparaṃ na sametīti kimettha kāraṇacintāya, īdisesu pana ṭhānesu aṭṭhakathāpamāṇeneva gantabbanti ayaṃ amhākaṃ khanti.
Therefore, whether "missaka" is an exclusive term for "mixed with rice" or is spoken with reference to it, in both cases, the former does not cohere with the latter. So, what is the point of deliberating on the reason here? In such instances, our conviction is that one should proceed solely by the authority of the Aṭṭhakathā.
Do đó, dù “missaka” là từ thông dụng chỉ món trộn cơm hay là lời nói có ý chỉ, trong cả hai trường hợp, điều trước và điều sau đều không khớp. Vậy thì tại sao phải suy nghĩ về lý do ở đây? Mà trong những trường hợp như thế này, chúng tôi chấp nhận rằng nên theo tiêu chuẩn của chú giải (Aṭṭhakathā).
‘‘Visuṃ katvā detīti bhattassa upari ṭhitaṃ rasādiṃ visuṃ gahetvā detī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
"Visuṃ katvā detī (He gives it separately)" means "taking the sauce etc., that is on top of the rice separately, he gives it," as stated in all three Gaṇṭhipadas.
Trong cả ba Gaṇṭhipada (các điểm khó) đều nói rằng “Visuṃ katvā detī (cho riêng ra) có nghĩa là lấy riêng nước cốt, v.v. nằm trên cơm mà cho”.
Kenaci pana ‘‘yathā bhattasitthaṃ na patati, tathā gāḷhaṃ hatthena pīḷetvā parissāvetvā detī’’ti vuttaṃ.
However, by someone, it is said: "He squeezes it firmly with his hand so that not a single grain of rice falls, filters it, and gives it."
Tuy nhiên, Kenaci (một số người) nói rằng “ép chặt bằng tay để vắt ra mà cho, sao cho hạt cơm không rơi xuống”.
Tathāpi kāraṇaṃ na dissati.
Even so, the reason is not apparent.
Ngay cả như vậy, lý do cũng không thấy rõ.
Yathā hi bhattamissakaṃ yāguṃ āharitvā ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti vatvā yāgumissakaṃ bhattampi dentaṃ paṭikkhipato pavāraṇā na hoti, evamidhāpi bahukhīrarasādīsu bhattesu ‘‘khīraṃ gaṇhathā’’tiādīni vatvā khīrādīni vā detu khīrādimissakabhattaṃ vā, ubhayathāpi pavāraṇāya na bhavitabbaṃ, tasmā ‘‘visuṃ katvā detī’’ti tenākārena dentaṃ sandhāya vuttaṃ, na pana bhattamissakaṃ katvā diyyamānaṃ paṭikkhipato pavāraṇā hotīti dassanatthanti gahetabbaṃ.
For just as when gruel mixed with rice is brought and "yāguṃ gaṇhathā" (take gruel) is said, and if one declines even while giving rice mixed with gruel, there is no invitation; similarly here, when there are many rices with milk or sauce, whether one says "khīraṃ gaṇhathā" (take milk) etc., and gives milk etc., or gives rice mixed with milk etc., in both cases, there should be no invitation. Therefore, "visuṃ katvā detī" should be understood to refer to giving in that manner, not to indicate that declining what is given as a mixture with rice constitutes an invitation.
Thật vậy, cũng như khi đem cháo trộn cơm đến và nói “yāguṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy cháo), khi từ chối món cơm trộn cháo thì không có sự từ chối thọ thực, thì ở đây cũng vậy, trong trường hợp cơm có nhiều sữa, nước cốt, v.v., dù nói “khīraṃ gaṇhathā” (hãy nhận lấy sữa) và tiếp theo, rồi cho sữa, v.v. hay cho cơm trộn sữa, v.v., trong cả hai trường hợp đều không nên có sự từ chối thọ thực. Do đó, cần phải hiểu rằng “visuṃ katvā detī” (cho riêng ra) là nói để chỉ sự cho theo cách đó, chứ không phải để chỉ ra rằng khi từ chối thứ được cho đã trộn với cơm thì có sự từ chối thọ thực.
Yadi pana bhattamissakaṃ katvā diyyamāne pavāraṇā hotīti adhippāyena aṭṭhakathāyaṃ ‘‘visuṃ katvā detī’’ti vuttaṃ, evaṃ sati aṭṭhakathāyevettha pamāṇanti gahetabbaṃ, na pana kāraṇantaraṃ gavesitabbaṃ.
But if it is the intention that there is an invitation when something is given mixed with rice, and it is said in the Aṭṭhakathā, "visuṃ katvā detī," then in that case, the Aṭṭhakathā itself should be taken as the authority, and no other reason should be sought.
Tuy nhiên, nếu trong chú giải (Aṭṭhakathā) nói “visuṃ katvā detī” (cho riêng ra) với ý nghĩa rằng khi được cho đã trộn với cơm thì có sự từ chối thọ thực, thì khi đó, cần phải chấp nhận rằng chú giải (Aṭṭhakathā) chính là tiêu chuẩn ở đây, chứ không nên tìm kiếm lý do khác.
Sace ukkuṭikaṃ nisinno pāde amuñcitvāpi bhūmiyaṃ nisīdati, iriyāpathaṃ vikopento nāma hotīti ukkuṭikāsanaṃ avikopetvāva sukhena nisīdituṃ ‘‘tassa pana heṭṭhā…pe… nisīdanakaṃ dātabba’’nti vuttaṃ.
If one sitting in the squatting posture sits on the ground without even releasing the feet, this is called disturbing the posture; therefore, to sit down comfortably without disturbing the squatting posture, it was said: “beneath him…pe… a sitting-cloth should be given.”
Nếu đang ngồi xổm mà không thả chân ra lại ngồi xuống đất, thì gọi là làm hỏng oai nghi. Do đó, để không làm hỏng tư thế ngồi xổm mà có thể ngồi thoải mái, nên đã nói “phải cho một tấm lót ngồi ở phía dưới…v.v…”.
‘‘Āsanaṃ acāletvāti pīṭhe phuṭṭhokāsato ānisadamaṃsaṃ amocetvā, anuṭṭhahitvāti vuttaṃ hoti, adinnādāne viya ṭhānācāvanaṃ na gahetabba’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
“Without moving from the seat” means without releasing the buttocks from the place touched on the stool; it means without getting up. It should not be taken as displacing it from its position as in the case of taking what is not given. This is stated in all three Gaṇṭhipadas.
“Không xê dịch chỗ ngồi” nghĩa là không nhấc phần thịt mông ra khỏi chỗ tiếp xúc trên ghế, tức là không đứng lên. Không nên hiểu là không làm xê dịch vị trí như trong trường hợp adinnādāna (trộm cắp) – đã nói trong cả ba Gaṇṭhipada.
Akappiyakatanti ettha akappiyakatasseva anatirittabhāvato kappiyaṃ akārāpetvā tasmiṃ patte pakkhittamūlaphalādiyeva atirittaṃ na hoti, sesaṃ pana pattapariyāpannaṃ atirittameva hoti, paribhuñjituṃ vaṭṭati.
Regarding “made improper”: here, since what has been made improper is not a leftover, it is only the roots and fruits put into that bowl without having been made allowable that are not leftovers. But the rest that is in the bowl is indeed a leftover; it is allowable to consume it.
Trong “akappiyakata” (chưa làm cho hợp lệ) ở đây, do chỉ có cái chưa làm cho hợp lệ mới không phải là đồ dư, nên chỉ có các loại củ quả v.v. đã được bỏ vào bát mà chưa làm cho hợp lệ thì không phải đồ dư, còn lại các thứ khác có trong bát đều là đồ dư, được phép thọ dụng.
Taṃ pana mūlaphalādiṃ paribhuñjitukāmena tato nīharitvā kappiyaṃ kārāpetvā aññasmiṃ bhājane ṭhapetvā atirittaṃ kārāpetvā bhuñjitabbaṃ.
However, one who wishes to consume those roots and fruits should take them out from there, have them made allowable, place them in another container, have them made a leftover, and then eat them.
Tuy nhiên, người muốn thọ dụng các loại củ quả đó phải lấy chúng ra, làm cho hợp lệ, đặt vào một vật đựng khác, làm cho chúng trở thành đồ dư rồi mới thọ dụng.
So puna kātuṃ na labhatīti tasmiṃyeva bhājane kariyamānaṃ paṭhamaṃ katena saddhiṃ kataṃ hotīti puna soyeva kātuṃ na labhati, añño labhati.
“He is not allowed to do it again”: when it is done in that very same container, it is considered done together with what was done first, so that same person is not allowed to do it again; another person is allowed.
“Vị ấy không được làm lại” nghĩa là nếu làm trong cùng một vật đựng thì sẽ trở thành đã làm cùng với cái đã làm trước đó, nên chính vị ấy không được làm lại, người khác thì được.
Aññasmiṃ pana bhājane tena vā aññena vā kātuṃ vaṭṭati.
However, in another container, it is allowable for it to be done by him or by another.
Còn trong một vật đựng khác thì vị ấy hoặc người khác đều được làm.
Tenāha ‘‘yena akataṃ, tena kātabbaṃ.
Therefore, it is said: “It should be done by one who has not done it.”
Vì vậy, đã nói “do ai chưa làm, thì người ấy phải làm.
Yañca akataṃ, taṃ kātabba’’nti.
“And what has not been done, that should be done.”
Và cái gì chưa làm, thì cái ấy phải làm”.
Tenapīti ettha pi-saddo na kevalaṃ aññena vāti imamatthaṃ dīpeti.
Here in “even by him,” the word pi indicates the meaning “not only by another.”
Trong “tenapi” (do người ấy nữa) ở đây, tiếng pi không chỉ làm rõ ý “không chỉ do người khác”.
Evaṃ katanti aññasmiṃ bhājane kataṃ.
“Done thus” means done in another container.
“Làm như vậy” nghĩa là làm trong một vật đựng khác.
Pesetvāti anupasampannassa hatthe pesetvā.
“Having sent” means having sent it into the hands of one not fully ordained.
“Gửi đi” nghĩa là gửi vào tay người chưa thọ giới.
Imassa vinayakammabhāvato ‘‘anupasampannassa hatthe ṭhitaṃ na kāretabba’’nti vuttaṃ.
Because this is a Vinaya transaction, it is said: “It should not be done when it is in the hands of one not fully ordained.”
Do đây là một hành vi vinaya, nên đã nói “không được làm cái đang ở trong tay người chưa thọ giới”.
Sace pana āmisasaṃsaṭṭhānīti ettha sace mukhagatenapi anatirittena āmisena saṃsaṭṭhāni honti, pācittiyamevāti veditabbaṃ.
Here, in “but if they are mixed with food,” it should be understood that if they are mixed with food that is not a leftover, even if it has entered the mouth, it is a pācittiya.
Trong “sace pana āmisasaṃsaṭṭhāni” (nếu lại là đồ dính với đồ ăn mặn) ở đây, cần phải hiểu rằng nếu chúng dính với đồ ăn mặn chưa làm cho hợp lệ dù chỉ ở miệng, thì cũng phạm pācittiya.
Tasmā pavāritena bhojanaṃ atirittaṃ kārāpetvā bhuñjantenapi yathā akatena missaṃ na hoti, evaṃ mukhañca hatthañca suddhaṃ katvā bhuñjitabbaṃ.
Therefore, even one who, having been satisfied, has food made into a leftover and eats it, should eat only after making the mouth and hands clean, so that it does not get mixed with what has not been made allowable.
Do đó, vị Tỳ-khưu đã làm pavāraṇā khi thọ dụng đồ ăn đã làm cho trở thành đồ dư, cũng phải rửa sạch miệng và tay để không bị lẫn với đồ chưa làm cho hợp lệ.
Kiñcāpi appavāritassa purebhattaṃ yāmakālikādīni āhāratthāya paribhuñjatopi anāpatti, pavāritassa pana pavāraṇamūlakaṃ dukkaṭaṃ hotiyevāti ‘‘yāmakālikaṃ…pe… ajjhohāre āpatti dukkaṭassā’’ti pāḷiyaṃ vuttaṃ.
Although for one who has not been satisfied, there is no offense even in consuming tonics and the like before noon for the purpose of nourishment, for one who has been satisfied, there is a dukkaṭa based on the satisfaction. Thus it is said in the Pāḷi: “If one consumes a tonic…pe… there is an offense of dukkaṭa.”
Mặc dù vị chưa làm pavāraṇā không phạm tội khi thọ dụng yāmakālika v.v. trước bữa ăn với mục đích ăn, nhưng vị đã làm pavāraṇā thì chắc chắn phạm dukkaṭa do pavāraṇā. Vì vậy, trong kinh điển đã nói “yāmakālika…v.v… khi nuốt vào thì phạm dukkaṭa”.
241. Kāyena bhuñjanato vācāya āṇāpetvā atirittaṃ akārāpanato ca āpajjatīti ‘‘kāyavācato’’ti vuttaṃ.
One incurs an offense by eating with the body and by not having it made a leftover by giving an order with speech; thus it is said “by body and speech.”
241. Do thọ dụng bằng thân và do không làm cho đồ ăn trở thành đồ dư bằng cách ra lệnh bằng lời nói, nên phạm tội. Vì vậy, đã nói “do thân và lời nói”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Pavāritabhāvo, āmisassa anatirittatā, kāle ajjhoharaṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Here, the three factors are: the state of having been satisfied, the food not being a leftover, and consuming it at the proper time.
Ở đây có ba yếu tố: đã làm pavāraṇā, đồ ăn mặn chưa làm cho hợp lệ, và nuốt vào đúng lúc.
243. Chaṭṭhe sādhāraṇamevāti ‘‘handa bhikkhu khāda vā’’tiādinā vuttapavāraṇāya sādhāraṇaṃ.
In the sixth, “common” means common to the pavāraṇā stated with “Come, bhikkhu, eat or chew…” and so on.
243. Trong giới thứ sáu, “sādhāraṇameva” (chỉ là thông thường) nghĩa là thông thường đối với pavāraṇā đã nói bằng cách “Này Tỳ-khưu, hãy ăn đi” v.v.
‘‘Bhuttasmiṃ pācittiya’’nti mātikāyaṃ vuttattā bhojanapariyosāne āpatti, na ajjhohāre ajjhohāre.
Because it is said in the mātikā, “a pācittiya on having eaten,” the offense is at the conclusion of the meal, not on each act of consumption.
Do trong mātikā đã nói “khi ăn xong thì phạm pācittiya”, nên phạm tội khi bữa ăn kết thúc, không phải khi nuốt vào từng miếng.
Abhihaṭṭhuṃ pavāreti, āpatti pācittiyassāti idañca bhojanapariyosānaṃyeva sandhāya vuttanti veditabbaṃ.
And this, “he invites to bring it to him, there is an offense of pācittiya,” should be understood as referring to the conclusion of the meal.
“Mời mang đến, phạm pācittiya” – điều này cũng cần phải hiểu là nói đến việc kết thúc bữa ăn.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Pavāritatā, pavāritasaññitā, āsādanāpekkhatā, anatirittena abhihaṭṭhuṃ pavāraṇā, bhojanapariyosānanti imāni panettha pañca aṅgāni.
Here, the five factors are: having been satisfied, being aware of having been satisfied, expecting it to be offered, inviting to bring what is not a leftover, and the conclusion of the meal.
Ở đây có năm yếu tố: đã làm pavāraṇā, có nhận thức là đã làm pavāraṇā, có ý mong muốn, mời mang đến đồ chưa làm cho hợp lệ, và kết thúc bữa ăn.
247. Sattame aggasamajjoti uttamaṃ naccaṃ.
In the seventh, aggasamajjo means a supreme performance.
247. Trong giới thứ bảy, “aggasamajjo” (hội diễn cao cấp) nghĩa là điệu múa tuyệt vời.
Taṃ kira pabbatamatthake ṭhatvā ekaṃ devataṃ uddissa karonti.
They say it is performed on a mountaintop, dedicated to a single deity.
Người ta tổ chức điệu múa đó trên đỉnh núi để cúng dường một vị thần.
Naṭānaṃ nāṭakāni naṭanāṭakāni, sītāharaṇādīni.
Naṭanāṭakāni are plays of actors, such as the Abduction of Sītā.
Các vở kịch của diễn viên là “naṭanāṭakāni”, như vở Sita Harana (Sita bị bắt cóc).
Apaññatte sikkhāpadeti ūnavīsativassasikkhāpade apaññatte.
“When the training rule had not been laid down” means when the training rule for those under twenty years of age had not been laid down.
“Apaññatte sikkhāpade” (khi giới học chưa được chế định) nghĩa là khi giới học về người chưa đủ hai mươi tuổi chưa được chế định.
Adaṃsūti ‘‘vihāraṃ netvā khādissathā’’ti adaṃsu.
“They gave” means they gave, saying, “Take it to the monastery and eat.”
“Adaṃsu” (họ đã cho) nghĩa là họ đã cho (với ý nghĩ) “các vị sẽ mang về tịnh xá mà ăn”.
248-249. Mūlakamūlādīni upadesatoyeva veditabbāni.
Roots from bulbs and so on should be understood only from instruction.
248-249. Các loại củ như mūlaka v.v. chỉ có thể được biết qua sự hướng dẫn.
Na hi tāni pariyāyantarena vuccamānānipi sakkā viññātuṃ.
For it is not possible to know them even when described in another way.
Vì không thể hiểu được chúng ngay cả khi được nói bằng cách khác.
Pariyāyantarepi hi vuccamāne taṃ taṃ nāmaṃ ajānantānaṃ sammohoyeva siyā, tasmā tattha na kiñci vakkhāma.
For even if described in another way, there would only be confusion for those who do not know this or that name; therefore, we will say nothing about that.
Ngay cả khi được nói bằng cách khác, những người không biết tên đó sẽ chỉ bị bối rối, do đó chúng tôi sẽ không nói gì về điều đó.
Khādanīyatthanti khādanīyena kattabbakiccaṃ.
“For the purpose of an edible” means the function to be performed by an edible.
“Khādanīyatthaṃ” (cho mục đích ăn) nghĩa là việc cần làm với đồ ăn vặt.
Neva pharantīti na nipphādenti.
“Do not serve” means they do not accomplish.
“Neva pharantī” (không làm cho thành tựu) nghĩa là không làm cho hoàn thành.
Tesu tesu janapadesūti ettha ‘‘ekasmiṃ janapade āhārakiccaṃ sādhentaṃ sesajanapadesupi na kappatī’’ti vadanti.
Here, regarding “in these and those districts,” they say, “What serves the purpose of food in one district is not allowable even in other districts.”
Trong “tesu tesu janapadesu” (ở các vùng, các xứ đó) ở đây, người ta nói rằng “nếu việc ăn uống được thực hiện ở một vùng, thì ở các vùng còn lại cũng không hợp lệ”.
Rukkhavalliādīnanti heṭṭhā vuttameva sampiṇḍetvā vuttaṃ.
“Of trees and vines, etc.” is said by summarizing what was stated before.
“Rukkhavalliādīnaṃ” (của cây, dây leo v.v.) là cách nói tóm tắt những gì đã nói ở trên.
Antopathavīgatoti sālakalyāṇīkhandhaṃ sandhāya vuttaṃ.
“Gone into the interior of the earth” is said with reference to the trunk of the sāla-kalyāṇī tree.
“Antopathavīgato” (từ bên trong lòng đất) là nói đến thân cây sālakalyāṇī.
Sabbakappiyānīti mūlakhandhatacapattādivasena sabbaso kappiyāni.
“Entirely allowable” means allowable in every way, by way of root, trunk, bark, leaf, and so on.
“Sabbakappiyāni” (tất cả đều hợp lệ) nghĩa là tất cả đều hợp lệ xét về rễ, thân, vỏ, lá v.v.
Tesampi nāmavasena na sakkā pariyantaṃ dassetunti sambandho.
The connection is: it is not possible to show the limit of them even by way of name.
Cũng không thể chỉ ra giới hạn của chúng theo tên gọi – đó là sự liên kết.
Acchivādīnaṃ aparipakkāneva phalāni yāvajīvikānīti dassetuṃ ‘‘aparipakkānī’’ti vuttaṃ.
To show that only the unripe fruits of the acchi tree and others are lifetime tonics, it is said “unripe.”
Để chỉ ra rằng các loại quả chưa chín của acchivā v.v. là yāvajīvika, nên đã nói “aparipakkāni” (chưa chín).
Harītakādīnaṃ aṭṭhīnīti ettha miñjaṃ paṭicchādetvā ṭhitakapālāni yāvajīvikānīti ācariyā.
Here, regarding “the stones of harītakā and others,” the teachers say that the shells that cover the kernel are lifetime tonics.
Trong “Harītakādīnaṃ aṭṭhīni” (hột của harītaka v.v.) ở đây, các vị thầy nói rằng vỏ cứng bao bọc nhân là yāvajīvika.
Miñjampi yāvajīvikanti eke.
Some say the kernel is also a lifetime tonic.
Một số người nói rằng cả nhân cũng là yāvajīvika.
Hiṅgūti hiṅgurukkhato paggharitaniyyāso.
“Hiṅgu” is the resin that exudes from the hiṅgu tree.
“Hiṅgū” (a-ngùy) nghĩa là nhựa chảy ra từ cây a-ngùy.
Hiṅgujatuādayopi hiṅguvikatiyo eva.
Hiṅgujatu and so on are also varieties of hiṅgu.
Các loại như hiṅgujatu v.v. cũng là các chế phẩm từ a-ngùy.
Tattha hiṅgujatu nāma hiṅgurukkhassa daṇḍapattāni pacitvā kataniyyāso, hiṅgusipāṭikaṃ nāma hiṅgupattāni pacitvā kataniyyāso.
Therein, hiṅgujatu is the name for the resin made by cooking the stems and leaves of the hiṅgu tree; hiṅgusipāṭikaṃ is the name for the resin made by cooking the leaves of the hiṅgu tree.
Trong đó, hiṅgujatu là nhựa được làm từ cành và lá của cây a-ngùy sau khi nấu chín, hiṅgusipāṭikaṃ là nhựa được làm từ lá a-ngùy sau khi nấu chín.
‘‘Aññena missetvā kato’’tipi vadanti.
They also say, “made by mixing with something else.”
Người ta cũng nói rằng “được làm bằng cách trộn với thứ khác”.
Takanti aggakoṭiyā nikkhantasileso.
“Taka” is the slime that exudes from the tip of the shoot.
“Taka” (nhựa cây) là chất nhựa chảy ra từ ngọn cây.
Takapattinti pattato nikkhantasileso.
“Takapatti” is the slime that exudes from the leaf.
“Takapatti” (nhựa lá) là chất nhựa chảy ra từ lá.
Takapaṇṇinti palāse bhajjitvā katasileso.
“Takapaṇṇi” is the slime made by roasting it in a broad leaf.
“Takapaṇṇi” (nhựa lá) là chất nhựa được làm bằng cách rang trên lá.
‘‘Daṇḍato nikkhantasileso tipi vadanti.
They also say, “the slime that exudes from the stem.”
Người ta cũng nói rằng “chất nhựa chảy ra từ cành cây”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Vikālatā, yāvakālikatā, ajjhoharaṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Here, the three factors are: being out of time, being a short-term foodstuff, and consuming it.
Ở đây có ba yếu tố: phi thời, là yāvakālika, và nuốt vào.
252-3. Aṭṭhame tādisanti asūpabyañjanaṃ.
In the eighth, “of that kind” means without curry or relish.
252-3. Trong giới thứ tám, “tādisaṃ” (như vậy) nghĩa là không phải món ăn kèm.
Yaṃkiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vāti ettha ‘‘yāmakālika’’nti iminā na kevalaṃ yāvakālike eva sannidhipaccayā pācittiyaṃ, atha kho yāmakālikepīti dasseti.
Here, in “any short-term foodstuff or tonic,” the term “tonic” shows that a pācittiya offense is incurred due to storage not only in the case of a short-term foodstuff, but also in the case of a tonic.
Trong “yaṃkiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā” (bất cứ thứ gì là yāvakālika hoặc yāmakālika) ở đây, với từ “yāmakālika” chỉ ra rằng không chỉ phạm pācittiya do tích trữ yāvakālika, mà còn phạm cả khi tích trữ yāmakālika.
Nanu ca yāmakālikaṃ neva khādanīyesu antogadhaṃ, na bhojanīyesu.
But is it not so that a tonic is included neither in edibles nor in foods?
Chẳng phải yāmakālika không nằm trong nhóm đồ ăn vặt cũng không nằm trong nhóm đồ ăn chính sao?
Teneva padabhājanīye ‘‘khādanīyaṃ nāma pañca bhojanāni yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ ṭhapetvā avasesaṃ khādanīyaṃ nāma.
For this reason, it is stated in the Padabhājanīya: “‘Edible’ means, apart from the five foods, tonics, seven-day tonics, and lifetime tonics, the remainder is called ‘edible.’”
Chính vì vậy, trong phần phân tích từ ngữ đã nói “khādanīya (đồ ăn vặt) là năm loại đồ ăn chính, trừ yāmakālika, sattāhakālika, yāvajīvika, phần còn lại gọi là khādanīya.
Bhojanīyaṃ nāma pañca bhojanānī’’ti vuttaṃ, ‘‘yo pana bhikkhu sannidhikārakaṃ khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā khādeyya vā bhuñjeyya vā, pācittiya’’nti ca vuttaṃ, tasmā yāmakālike pācittiyena bhavitabbanti kathaṃ viññāyatīti?
“‘Food’ means the five foods.” And it is also stated: “Whatever bhikkhu should chew or eat an edible or a food that has been stored, it is a pācittiya.” Therefore, how is it to be understood that there should be a pācittiya for a tonic?
Thực phẩm (bhojanīya) được nói là năm loại thực phẩm. Cũng đã nói rằng: “Nếu tỳ khưu nào ăn hoặc dùng đồ ăn (khādanīya) hoặc thực phẩm (bhojanīya) đã tích trữ, thì phạm pācittiya.” Vậy làm sao hiểu được rằng trong thời gian yāmakālika (thức ăn được phép dùng đến hết một ngày đêm), thì phạm pācittiya?
Vuccate – padabhājane khādanīya-saddassa atthadassanatthaṃ ‘‘yāmakālikaṃ ṭhapetvā’’ti vuttaṃ, na pana sannidhipaccayā anāpattidassanatthaṃ.
It is said: The phrase "excluding yāmakālika" was stated in the analysis of terms to show the meaning of the word khādanīya, not to show that there is no offence due to the condition of storage.
Được nói – trong phần phân tích từ, câu ‘‘ngoại trừ yāmakālika’’ được nói ra để chỉ ý nghĩa của từ khādanīya, chứ không phải để chỉ sự không phạm lỗi do điều kiện tích trữ.
Khāditabbañhi yaṃkiñci khādanīyanti adhippetaṃ, na ca yāmakālikesu kiñci khāditabbaṃ atthi pātabyabhāvato.
For whatever is to be eaten is intended as khādanīya, and among yāmakālika there is nothing to be eaten because it is for drinking.
Bất cứ thứ gì có thể ăn được đều được hiểu là khādanīya, và trong các yāmakālika không có gì để ăn được vì chúng là đồ uống.
Tasmā kiñcāpi yāmakālikaṃ khādanīyabhojanīyehi na saṅgahitaṃ, tathāpi anāpattiṃ dassentena ‘‘anāpatti yāmakālikaṃ yāme nidahitvā bhuñjatī’’ti vacanato yāmātikkame sannidhipaccayā pācittiyena bhavitabbanti viññāyati.
Therefore, although yāmakālika is not included among khādanīya and bhojanīya, yet, by stating "there is no offence for one who eats yāmakālika having stored it within the yāma," it is understood that an offence of pācittiya should arise due to the condition of storage when the yāma has passed.
Do đó, mặc dù yāmakālika không được bao gồm trong khādanīya và bhojanīya, nhưng khi chỉ ra sự không phạm lỗi bằng câu ‘‘không phạm lỗi khi tích trữ yāmakālika trong một canh giờ và thọ dụng’’, thì được hiểu rằng sau khi canh giờ đã qua, sẽ phạm pācittiya do điều kiện tích trữ.
‘‘Yāmakālikena, bhikkhave, sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ tadahupaṭiggahitaṃ yāme kappati, yāmātikkante na kappatī’’ti (mahāva. 305) imināpi cāyamattho siddho.
This meaning is also established by "Monks, yāmakālika, sattāhakālika, yāvajīvika, if received on that day, are allowable within the yāma; they are not allowable when the yāma has passed."
Ý nghĩa này cũng được chứng minh bằng câu ‘‘Này các tỳ khưu, yāmakālika, sattāhakālika và yāvajīvika đã được thọ nhận trong ngày, được phép dùng trong một canh giờ, sau khi canh giờ đã qua thì không được phép’’ (Đại Phẩm 305).
Teneva bhagavato adhippāyaññūhi aṭṭhakathācariyehi yāmakālike pācittiyameva vuttaṃ.
For this very reason, the Aṭṭhakathā masters, who understood the Buddha's intention, stated only pācittiya regarding yāmakālika.
Chính vì thế, các vị Aṭṭhakathācariya (Sớ giải sư) hiểu được ý của Đức Thế Tôn đã nói rằng yāmakālika chỉ phạm pācittiya.
Paṭiggahaṇeti gahaṇameva sandhāya vuttaṃ.
Paṭiggahaṇe means it refers to the act of receiving itself.
Trong Paṭiggahaṇa (thọ nhận) được nói để chỉ sự thọ nhận.
Paṭiggahitameva hi taṃ, puna paṭiggahaṇakiccaṃ natthi.
For it is already received; there is no need for a further act of receiving.
Vì nó đã được thọ nhận rồi, không cần phải thọ nhận lại nữa.
Teneva ‘‘ajjhoharitukāmatāya gaṇhantassa paṭiggahaṇe’’ti vuttaṃ.
For this reason, it is stated: "when receiving by one wishing to consume, at the act of receiving."
Chính vì thế, đã nói ‘‘khi thọ nhận với ý muốn thọ dụng’’.
Mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā) pana ‘‘ajjhoharissāmīti gaṇhantassa paṭiggahaṇe’’icceva vuttaṃ.
However, in the Mātikāṭṭhakathā, it is stated: "when receiving by one thinking 'I shall consume it,' at the act of receiving."
Tuy nhiên, trong Mātikāṭṭhakathā (Kankha. Aṭṭha. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā) lại nói ‘‘khi thọ nhận với ý muốn thọ dụng’’.
Yanti yaṃ pattaṃ.
Yaṃ means that which is in the bowl.
Yaṃ (cái gì) là cái bát.
Sandissatīti yāguyā upari sandissati.
Sandissatī means it is visible on top of the gruel.
Sandissatī (hiện rõ) là hiện rõ trên cháo.
Telavaṇṇe patte satipi nisnehabhāve aṅguliyā ghaṃsantassa vaṇṇavaseneva lekhā paññāyati, tasmā tattha anāpattīti dassanatthaṃ ‘‘sā abbohārikā’’ti vuttaṃ.
Even if there is oil-stain in the bowl, if it is dry, a mark becomes apparent merely by the colour when one rubs it with a finger; therefore, to show that there is no offence in such a case, it is stated: "that is not considered" (sā abbohārikā).
Mặc dù có vết dầu trên bát nhưng không có chất dầu, khi dùng ngón tay chà xát, vết đó vẫn hiện rõ do màu sắc của nó, do đó để chỉ sự không phạm lỗi ở đó, đã nói ‘‘vết đó không có giá trị’’.
Sayaṃ paṭiggahetvā apariccattameva hi dutiyadivase na vaṭṭatīti ettha paṭiggahaṇe anapekkhavissajjanena anupasampannassa nirapekkhadānena vā vijahitapaṭiggahaṇaṃ pariccattameva hotīti ‘‘apariccatta’’nti iminā ubhayathāpi avijahitapaṭiggahaṇameva vuttaṃ.
In "having received it oneself, it is not allowable on the second day if it is not relinquished", by "not relinquished" is meant that the receiving is not abandoned, in both ways: by relinquishing without regard at the time of receiving, or by an unordained person's giving without regard. Both refer to a receiving that has not been abandoned.
Trong câu ‘‘chính đồ vật đã tự thọ nhận mà chưa được xả bỏ thì ngày thứ hai không được phép’’, ‘‘chưa được xả bỏ’’ được nói để chỉ đồ vật đã được thọ nhận mà chưa được xả bỏ bằng cách xả bỏ không quan tâm hoặc bằng cách bố thí không quan tâm của người chưa thọ giới, tức là đồ vật đã được thọ nhận mà chưa được từ bỏ.
Tasmā yaṃ parassa pariccajitvā adinnampi sace paṭiggahaṇe nirapekkhavissajjanena vijahitapaṭiggahaṇaṃ hoti, tampi dutiyadivase vaṭṭatīti veditabbaṃ.
Therefore, it should be understood that even if something is given to another and not received (by oneself), but if the receiving is abandoned by a disinterested relinquishment at the time of receiving, that too is allowable on the second day.
Do đó, cần phải hiểu rằng ngay cả đồ vật mà người khác đã từ bỏ nhưng chưa được dâng cúng, nếu sự thọ nhận đã được từ bỏ bằng cách xả bỏ không quan tâm, thì đồ vật đó cũng được phép dùng vào ngày thứ hai.
Yadi evaṃ ‘‘patto duddhoto hotī’’tiādīsu kasmā āpatti vuttāti?
If so, why is an offence stated in cases like "the bowl is poorly washed"?
Nếu vậy, tại sao trong các trường hợp như ‘‘bát chưa được rửa sạch’’ lại nói là phạm lỗi?
‘‘Paṭiggahaṇaṃ avissajjetvāva sayaṃ vā aññena vā tucchaṃ katvā na sammā dhovitvā niṭṭhāpite patte laggampi avijahitapaṭiggahaṇameva hotīti tattha āpattī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
It is stated in all three Gaṇṭhipadas: "If the receiving is not relinquished, and the bowl is emptied by oneself or by another, not properly washed and finished, whatever remains clinging to it is still a receiving that has not been abandoned, hence there is an offence."
Trong cả ba Gaṇṭhipada đều nói rằng ‘‘nếu bát chưa được xả bỏ sự thọ nhận, và đã được tự mình hoặc người khác làm rỗng nhưng chưa được rửa sạch đúng cách, thì những gì còn dính lại trên bát vẫn là đồ vật đã được thọ nhận mà chưa được từ bỏ, do đó phạm lỗi ở đó’’.
Keci pana ‘‘sāmaṇerānaṃ pariccajantīti imasmiṃ adhikāre ṭhatvā ‘apariccattamevā’ti vuttattā anupasampannassa pariccattameva vaṭṭati, apariccattaṃ na vaṭṭatīti āpannaṃ, tasmā nirālayabhāvena paṭiggahaṇe vijahitepi anupasampannassa apariccattaṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ yuttaṃ viya na dissati.
However, some say: "Remaining within the context of 'they relinquish to sāmaṇeras,' because it is stated 'if it is not relinquished,' it implies that what is relinquished to an unordained person is allowable, but what is not relinquished is not allowable. Therefore, even if the receiving is abandoned through a state of detachment, what is not relinquished to an unordained person is not allowable." This does not seem to be appropriate.
Tuy nhiên, một số người nói rằng ‘‘do câu ‘chưa được xả bỏ’ được nói trong ngữ cảnh ‘xả bỏ cho các Sa-di’, nên đồ vật đã được xả bỏ cho người chưa thọ giới thì được phép, còn chưa được xả bỏ thì không được phép. Do đó, ngay cả khi sự thọ nhận đã được từ bỏ do không còn dính mắc, thì đồ vật chưa được xả bỏ cho người chưa thọ giới vẫn không được phép’’. Điều đó dường như không hợp lý.
Yadaggena hi paṭiggahaṇaṃ vijahati, tadaggena sannidhimpi na karoti vijahitapaṭiggahaṇassa appaṭiggahitasadisattā.
For to the extent that one abandons the receiving, to that extent one does not create storage, because an abandoned receiving is like something not received.
Vì khi sự thọ nhận được từ bỏ, thì sự tích trữ cũng không còn, bởi vì đồ vật đã được thọ nhận và từ bỏ thì giống như chưa được thọ nhận.
Paṭiggahetvā nidahiteyeva ca sannidhipaccayā āpatti vuttā.
And an offence due to the condition of storage is stated only when one has received and stored it.
Lỗi do điều kiện tích trữ chỉ được nói khi đồ vật đã được thọ nhận và tích trữ.
‘‘Paṭiggahetvā ekarattaṃ vītināmitassetaṃ adhivacana’’nti hi vuttaṃ.
For it is stated: "This is a designation for what has been received and has passed one night."
Vì đã nói rằng ‘‘đây là tên gọi của đồ vật đã được thọ nhận và giữ qua một đêm’’.
Pāḷiyaṃ ‘‘sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’tiādinā sannihitesu sattāhakālikayāvajīvikesu purebhattampi āhāratthāya ajjhoharaṇepi dukkaṭassa vuttattā yāmakālikepi āhāratthāya ajjhoharaṇe visuṃ dukkaṭenapi bhavitabbanti āha ‘‘āhāratthāya ajjhoharato dukkaṭena saddhiṃ pācittiya’’nti.
In the Pāḷi, in cases where sattāhakālika and yāvajīvika are stored, as in "receives sattāhakālika or yāvajīvika for food, there is an offence of dukkata," etc., since dukkata is stated even for consuming food before noon, it (the commentary) states "pācittiya along with dukkata for one consuming for food", implying that a separate dukkata should also arise for consuming yāmakālika for food.
Trong Pāḷi, ‘‘nếu thọ nhận sattāhakālika, yāvajīvika để làm thức ăn, phạm dukkaṭa’’, v.v., do dukkaṭa được nói khi thọ dụng sattāhakālika và yāvajīvika đã tích trữ để làm thức ăn ngay cả trước bữa ăn, nên trong trường hợp yāmakālika cũng phải phạm dukkaṭa riêng khi thọ dụng để làm thức ăn. Do đó, nói ‘‘phạm pācittiya cùng với dukkaṭa khi thọ dụng để làm thức ăn’’.
Pakatiāmiseti odanādikappiyāmise.
Pakatiāmise means in ordinary permissible food like rice and so forth.
Pakatiāmise (thức ăn bình thường) là thức ăn hợp lệ như cơm, v.v.
Yāmakālikaṃ sati paccaye sāmisena mukhena ajjhoharato dveti hiyyo paṭiggahitayāmakālikaṃ ajja purebhattaṃ sāmisena mukhena bhuñjato sannihitayāmakālikapaccayā ekaṃ pācittiyaṃ, sannihitena saṃsaṭṭhaāmisapaccayā ekanti dve pācittiyāni.
Two (offences) for one who consumes yāmakālika with food, if there is a condition means that for one who consumes yāmakālika received yesterday, this morning before noon, with food, there is one pācittiya due to the stored yāmakālika as a condition, and one due to the food mixed with what was stored, thus two pācittiyas.
Yāmakālika, nếu có điều kiện, khi thọ dụng bằng miệng có lẫn thức ăn thì phạm hai lỗi có nghĩa là: khi thọ dụng yāmakālika đã thọ nhận hôm qua, vào sáng nay trước bữa ăn, bằng miệng có lẫn thức ăn, thì phạm một pācittiya do yāmakālika đã tích trữ, và một pācittiya do thức ăn lẫn lộn với đồ tích trữ, tổng cộng là hai pācittiya.
Vikappadvayepīti sāmisena nirāmisenāti vuttavidhānadvaye.
In both types of distinction refers to the two specified manners: with food (sāmisa) and without food (nirāmisa).
Vikappadvayepī (trong cả hai cách phân loại) là hai cách đã nói: có lẫn thức ăn và không lẫn thức ăn.
Dukkaṭaṃ vaḍḍhatīti āhāratthāya ajjhoharaṇapaccayā dukkaṭaṃ vaḍḍhati.
Dukkaṭa increases means dukkata increases due to consuming for food.
Dukkaṭaṃ vaḍḍhatī (phạm thêm dukkaṭa) là phạm thêm dukkaṭa do thọ dụng để làm thức ăn.
Thullaccayañca dukkaṭañca vaḍḍhatīti manussamaṃse thullaccayaṃ, sesaakappiyamaṃsesu dukkaṭaṃ vaḍḍhati.
Thullaccaya and dukkata increase means thullaccaya increases for human flesh, and dukkata increases for other impermissible meats.
Thullaccayañca dukkaṭañca vaḍḍhatī (phạm thêm thullaccaya và dukkaṭa) là phạm thullaccaya đối với thịt người, và phạm dukkaṭa đối với các loại thịt không hợp lệ khác.
255. Paṭiggahaṇapaccayā tāva dukkaṭanti ettha sannihitattā purebhattampi dukkaṭameva.
255. In "firstly, dukkata due to the receiving", dukkata applies even before noon due to the storage.
255. Paṭiggahaṇapaccayā tāva dukkaṭa (trước hết, do điều kiện thọ nhận thì phạm dukkaṭa) ở đây, do sự tích trữ, ngay cả trước bữa ăn cũng chỉ phạm dukkaṭa.
Sati paccaye pana sannihitampi sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ bhesajjatthāya gaṇhantassa paribhuñjantassa ca anāpattiyeva.
However, if there is a condition, for one who receives and consumes sattāhakālika or yāvajīvika that has been stored, for medicinal purposes, there is no offence.
Tuy nhiên, nếu có điều kiện, khi thọ nhận và thọ dụng sattāhakālika và yāvajīvika đã tích trữ để làm thuốc thì không phạm lỗi.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Những điều còn lại ở đây đều rõ ràng.
Yāvakālikayāmakālikatā, sannidhibhāvo, tassa ajjhoharaṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
The three factors here are: its being yāvakālika or yāmakālika, the fact of its being stored, and its consumption.
Ở đây có ba yếu tố: yāvakālika và yāmakālika, sự tích trữ, và sự thọ dụng của chúng.
257-259. Navame paṇītasaṃsaṭṭhāni bhojanāni paṇītabhojanāni.
257-259. In the ninth (rule), food mixed with choice ingredients is choice food (paṇītabhojanāni).
257-259. Trong giới thứ chín, các món ăn được trộn lẫn với đồ thượng vị được gọi là paṇītabhojanāni (thức ăn thượng vị).
Yathā hi ājaññayutto ratho ‘‘ājaññaratho’’ti vuccati, evamidhāpi paṇītasaṃsaṭṭhāni sattadhaññanibbattāni bhojanāni ‘‘paṇītabhojanānī’’ti vuttāni.
Just as a chariot yoked with thoroughbreds is called a "thoroughbred chariot," so too here, food made from seven grains mixed with choice ingredients is called "choice food."
Giống như cỗ xe có ngựa quý được gọi là ‘‘cỗ xe ngựa quý’’, ở đây cũng vậy, các món ăn làm từ bảy loại ngũ cốc được trộn lẫn với đồ thượng vị được gọi là ‘‘paṇītabhojanāni’’.
Yehi pana paṇītehi saṃsaṭṭhāni, tāni ‘‘paṇītabhojanānī’’ti vuccanti, tesaṃ pabhedadassanatthaṃ ‘‘seyyathidaṃ, sappi navanīta’’ntiādi pāḷiyaṃ vuttaṃ.
To show the distinction of those choice ingredients with which they are mixed, and which are called "choice food," the Pāḷi states: "such as ghee, fresh butter," and so forth.
Để chỉ rõ các loại đồ thượng vị mà chúng được trộn lẫn, Pāḷi đã nói ‘‘chẳng hạn như bơ sữa (sappi), bơ tươi (navanīta)’’ v.v.
‘‘Yesaṃ maṃsaṃ kappatī’’ti idañca pācittiyavatthuparicchedadassanatthaṃ vuttaṃ, na pana kappiyavatthuparicchedadassanatthaṃ.
"Whose flesh is allowable" is stated here to define the basis for a pācittiya offence, not to define what is allowable.
Câu ‘‘những ai được phép dùng thịt’’ được nói để chỉ phạm vi của vật phạm pācittiya, chứ không phải để chỉ phạm vi của vật hợp lệ.
Na hi akappiyamaṃsasattānaṃ sappiādīni na kappanti.
For ghee and so forth are not unallowable for beings whose flesh is unallowable.
Vì bơ sữa, v.v. không phải là không được phép đối với những chúng sinh có thịt không hợp lệ.
Ekañhi manussavasātelaṃ ṭhapetvā sabbesaṃ khīrasappinavanītavasātelesu akappiyaṃ nāma natthi.
Indeed, with the exception of human fat-oil, there is nothing unallowable among milk, ghee, fresh butter, fat-oil for anyone.
Ngoại trừ mỡ người, không có bất cứ thứ gì không hợp lệ trong sữa, bơ sữa, bơ tươi, mỡ và dầu đối với tất cả chúng sinh.
Sappibhattanti ettha kiñcāpi sappisaṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ sappibhattaṃ, sappi ca bhattañca sappibhattantipi viññāyati, aṭṭhakathāsu pana ‘‘sālibhattaṃ viya sappibhattaṃ nāma natthī’’ti kāraṇaṃ vatvā dukkaṭasseva daḷhataraṃ katvā vuttattā na sakkā aññaṃ vattuṃ.
In sappibhatta (ghee-rice), although rice mixed with ghee is sappibhatta, and "ghee and rice" can also be understood as sappibhatta, yet in the Aṭṭhakathās, after stating the reason "there is no such thing as sappibhatta like sālibhatta," and having more strongly emphasized dukkata, it is not possible to say otherwise.
Trong Sappibhatta (cơm bơ sữa) ở đây, mặc dù cơm trộn với bơ sữa được gọi là sappibhatta, và bơ sữa cùng cơm cũng được hiểu là sappibhatta, nhưng trong các Aṭṭhakathā (Sớ giải), sau khi nói lý do ‘‘không có cái gọi là sappibhatta như sālibhatta (cơm gạo lứt)’’, và đã nói rõ hơn về dukkaṭa, nên không thể nói khác được.
Aṭṭhakathācariyā eva hi īdisesu ṭhānesu pamāṇaṃ.
For the Aṭṭhakathā masters are the authority in such matters.
Chính các vị Aṭṭhakathācariya là chuẩn mực trong những trường hợp như thế này.
Mūlanti kappiyabhaṇḍaṃ sandhāya vuttaṃ.
Mūlaṃ (value) is stated with reference to allowable goods.
Mūla (gốc) được nói để chỉ đồ vật hợp lệ.
Anāpattīti visaṅketattā sabbāhiyeva āpattīhi anāpatti.
Anāpattī (no offence) means no offence at all, due to the changed intention.
Anāpattī (không phạm lỗi) là không phạm tất cả các lỗi do đã được xả bỏ.
Keci pana ‘‘pācittiyeneva anāpatti vuttā, sūpodanaviññattidukkaṭaṃ pana hotiyevā’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ.
However, some say: "No pācittiya offence is stated, but the dukkata for asking for soup or rice remains." This should not be accepted.
Tuy nhiên, một số người nói rằng ‘‘chỉ nói là không phạm pācittiya, còn dukkaṭa do thỉnh cầu súp và cơm thì vẫn phạm’’. Điều đó không nên chấp nhận.
Kappiyasappinā akappiyasappināti ca idaṃ kappiyākappiyamaṃsānaṃ vasena vuttaṃ, tasmā kappiyamaṃsasappinā akappiyamaṃsasappināti evamettha attho gahetabbo.
Kappiyasappinā akappiyasappinā (with allowable ghee, with unallowable ghee) is stated with reference to allowable and unallowable meats. Therefore, the meaning here should be taken as "with ghee from allowable meat, with ghee from unallowable meat."
Kappiyasappinā akappiyasappinā (với bơ sữa hợp lệ, với bơ sữa không hợp lệ) được nói theo nghĩa thịt hợp lệ và không hợp lệ, do đó, ở đây ý nghĩa phải được hiểu là với bơ sữa từ thịt hợp lệ, với bơ sữa từ thịt không hợp lệ.
Nānāvatthukānīti sappinavanītādīnaṃ vasena vuttaṃ.
“Of diverse substances” is said in the sense of ghee, fresh butter, and so on.
Nānāvatthukānī (các vật khác nhau) được nói theo nghĩa bơ lỏng, bơ tươi, v.v.
Idaṃ mahānāmasikkhāpadaṃ nāma.
This is called the Mahānāma training rule.
Đây gọi là học giới Mahānāma.
Iminā ca sikkhāpadena saṅghavasena gilānapaccayapavāraṇāya pavāritaṭṭhāne sace tattha rattīhi vā bhesajjehi vā paricchedo kato hoti, ettakāyeva rattiyo ettakāni vā bhesajjāni viññāpetabbānīti.
By this training rule, if, by way of the Saṅgha, a limitation of nights or medicines has been made at the place of invitation for requisites for an ill person, it is taught that only that many nights or that many medicines should be requested.
Theo học giới này, nếu tại nơi được thỉnh cúng vật dụng cho người bệnh theo sự cho phép của Tăng đoàn, có quy định về số đêm hoặc số thuốc, rằng chỉ nên thỉnh bấy nhiêu đêm hoặc bấy nhiêu thuốc.
Atha tato rattipariyantato vā bhesajjapariyantato vā uttari na bhesajjakaraṇīyena vā bhesajjaṃ aññabhesajjakaraṇīyena vā aññaṃ bhesajjaṃ viññāpentassa pācittiyaṃ vuttaṃ.
It is said that if one requests medicine beyond that period of nights or period of medicine for a purpose other than medicine, or requests other medicine for a purpose other than other medicine, there is a pācittiya.
Nếu sau thời hạn đêm hoặc thời hạn thuốc đó, người ấy thỉnh thuốc không phải vì cần thuốc, hoặc thỉnh thuốc khác không phải vì cần thuốc khác, thì phạm pācittiya.
Tasmā agilāno gilānasaññī hutvā pañca bhesajjāni viññāpento na bhesajjakaraṇīyena bhesajjaṃ viññāpento nāma hotīti ‘‘mahānāmasikkhāpadena kāretabbo’’ti vuttaṃ.
Therefore, a non-ill person who, considering himself ill, requests the five medicines, is requesting medicine not for a medicinal purpose. Thus it is said, “he should be dealt with according to the Mahānāma training rule.”
Do đó, một người không bệnh nhưng nghĩ mình bệnh, thỉnh năm loại thuốc không phải vì cần thuốc, thì không phải là thỉnh thuốc vì cần thuốc. Vì vậy, đã nói “nên xử lý theo học giới Mahānāma”.
Etāni pāṭidesanīyavatthūnīti pāḷiyaṃ āgatasappiādīni sandhāya vuttaṃ.
“These are the pāṭidesanīya matters” is said with reference to the ghee and so on mentioned in the Pāḷi.
Etāni pāṭidesanīyavatthūnī (những điều này là các việc cần phải sám hối) được nói để chỉ bơ lỏng, v.v. đã được đề cập trong Pāḷi.
Pāḷiyaṃ anāgatāni pana akappiyasappiādīni bhikkhunīnampi dukkaṭavatthūnīti veditabbaṃ.
However, ghee and so on that are not mentioned in the Pāḷi, if they are unallowable, are matters involving a dukkaṭa offence even for bhikkhunīs.
Còn những loại bơ lỏng, v.v. không thích hợp mà không được đề cập trong Pāḷi, cũng là những việc phạm dukkaṭa đối với các tỳ khưu ni.
Sūpodanaviññattiyanti bhikkhūnaṃ pācittiyavatthūni bhikkhunīnaṃ pāṭidesanīyavatthūni ca ṭhapetvā avasesaviññattiṃ sandhāya vuttaṃ.
“Regarding the requesting of soups and cooked rice” is said with reference to other requests, excluding the pācittiya matters for bhikkhus and the pāṭidesanīya matters for bhikkhunīs.
Sūpodanaviññattiya (sự thỉnh canh và cơm) được nói để chỉ các sự thỉnh cầu còn lại, ngoại trừ các việc phạm pācittiya của các tỳ khưu và các việc cần phải sám hối của các tỳ khưu ni.
Sesamettha uttānameva.
The rest of it here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Paṇītabhojanatā, agilānatā, akataviññattiyā paṭilābho, ajjhoharaṇanti imāni panettha cattāri aṅgāni.
Here, the four factors are: fine food, not being ill, receiving without requesting, and eating.
Ở đây có bốn yếu tố: món ăn ngon, không bệnh, nhận được mà không thỉnh cầu, và nuốt vào.
263. Dasame ayyavosāṭitakānīti pitupiṇḍassetaṃ adhivacanaṃ.
263. In the tenth, “ayyavosāṭitakāni” is an appellation for the father’s food-gathering.
263. Trong điều thứ mười, ayyavosāṭitakānī là tên gọi khác của pitupiṇḍa (thức ăn thừa của cha).
Ummāreti susāne katagehassa attano gehassa vā ummāre.
“On the threshold” means on the threshold of a house built in a cemetery, or of one’s own house.
Ummāre (trên ngưỡng cửa) là trên ngưỡng cửa của ngôi nhà được xây tại nghĩa địa hoặc của ngôi nhà của chính mình.
Ghanabaddhoti ghanamaṃsena sambaddho, kathinasaṃhatasarīroti vuttaṃ hoti.
“Ghanabaddho” means firmly knit with dense flesh, meaning having a robust, compact body.
Ghanabaddho (kết chặt) có nghĩa là kết chặt bằng thịt dày, tức là có thân thể rắn chắc.
264. Mukhadvāranti galanāḷikaṃ.
264. “Mouth-door” means the throat tube.
264. Mukhadvāraṃ (lỗ miệng) là ống cổ họng.
Āhāranti ajjhoharitabbaṃ yaṃkiñci yāvakālikādiṃ.
“Food” means whatever is to be eaten, such as a yāvakālika (food for a limited time).
Āhāraṃ (thức ăn) là bất cứ thứ gì cần nuốt vào, như yāvakālika (thức ăn được phép dùng đến hết một ngày đêm), v.v.
Āhareyyāti mukhadvāraṃ paveseyya.
“Should take in” means should put into the mouth-door.
Āhareyyā (đưa vào) là đưa vào lỗ miệng.
Mukhena vā paviṭṭhaṃ hotu nāsikāya vā, galena ajjhoharaṇīyattā sabbampi taṃ mukhadvāraṃ pavesitameva hoti.
Whether it enters through the mouth or through the nose, since it is to be swallowed through the throat, all of it is considered to have been put into the mouth-door.
Dù đưa vào miệng hay mũi, vì tất cả đều phải nuốt qua cổ họng, nên tất cả đều được xem là đã đưa vào lỗ miệng.
Yasmā pana te bhikkhū anāhārepi udake āhārasaññāya dantapone ca mukhadvāraṃ āhaṭaṃ idanti saññāya kukkuccāyiṃsu, tasmā vuttaṃ ‘‘te bhikkhū adinnaṃ…pe… sammā atthaṃ asallakkhetvā kukkuccāyiṃsū’’ti.
However, because those bhikkhus felt remorse concerning water, mistaking non-food for food, and concerning a toothbrush stick, thinking it had been brought into the mouth-door, it is said, “those bhikkhus… felt remorse, not correctly discerning the meaning of what was not given…”
Vì các tỳ khưu đó đã nghi ngờ khi cho rằng nước không phải thức ăn là thức ăn, và khi đưa cây xỉa răng vào miệng, nên đã nói “các tỳ khưu đó đã nghi ngờ khi không suy xét đúng đắn ý nghĩa của việc không được cho, v.v.”.
Udakañhi yathāsukhaṃ pātuṃ dantakaṭṭhañca dantaponaparibhogena paribhuñjituṃ vaṭṭati, tassa pana rasaṃ gilituṃ na vaṭṭati.
Indeed, it is allowable to drink water as one pleases and to use a toothbrush stick for oral hygiene, but it is not allowable to swallow its juice.
Nước thì được phép uống tùy ý, và cây xỉa răng thì được phép dùng để xỉa răng, nhưng không được phép nuốt nước cốt của nó.
Sacepi dantakaṭṭharaso ajānantassa anto pavisati, pācittiyameva.
Even if the juice of the toothbrush stick enters unintentionally, it is still a pācittiya.
Ngay cả khi nước cốt của cây xỉa răng vô tình chảy vào bên trong mà không hay biết, thì vẫn phạm pācittiya.
Anajjhoharantena pana dantakaṭṭhaṃ vā hotu aññaṃ vā, kiñci mukhe pakkhipituṃ vaṭṭati.
However, it is allowable to put anything into the mouth, whether a toothbrush stick or something else, as long as one does not swallow it.
Tuy nhiên, nếu không nuốt vào, thì được phép đặt bất cứ thứ gì, dù là cây xỉa răng hay thứ khác, vào miệng.
265. Akallakoti gilāno sahatthā paribhuñjituṃ asakkonto mukhena paṭiggaṇhāti.
265. “Akallako” means an ill person unable to eat with his own hand, so he receives it with his mouth.
265. Akallako (người bệnh) là người bệnh không thể tự mình dùng, nên nhận bằng miệng.
Uccāraṇamattanti ukkhipanamattaṃ.
“Uccāraṇamattaṃ” means merely lifting up.
Uccāraṇamattaṃ (chỉ nhấc lên) là chỉ nâng lên.
Ekadesenapīti aṅguliyāpi phuṭṭhamattena.
“Even by a part” means even by merely touching with a finger.
Ekadesenapī (ngay cả một phần nhỏ) là chỉ chạm bằng một ngón tay.
Taṃ ce paṭiggaṇhāti, sabbaṃ paṭiggahitamevāti veṇukoṭiyā bandhitvā ṭhapitattā.
“If he receives that, all is received” because it is tied to the tip of the bamboo stick.
Taṃ ce paṭiggaṇhāti, sabbaṃ paṭiggahitamevā (nếu nhận nó, thì tất cả đều được nhận) là vì nó được buộc vào đầu cây tre và đặt ở đó.
Sacepi bhūmiyaṃ ṭhitameva ghaṭaṃ dāyakena hatthapāse ṭhatvā ghaṭaṃ dassāmīti dinnaveṇukoṭiggahaṇavasena paṭiggaṇhāti, ubhayakoṭibaddhaṃ sabbampi paṭiggahitameva hoti.
Even if one receives a pot placed on the ground, by taking the tip of a bamboo stick offered by a donor standing within arm's reach with the intention of giving the pot, everything tied to both ends is considered received.
Ngay cả khi một cái bình đặt trên mặt đất được người dâng đứng trong tầm tay và nói “tôi sẽ dâng bình này”, rồi người ấy nhận bằng cách nắm lấy đầu cây tre đã được buộc vào bình, thì tất cả những gì được buộc vào hai đầu đều được xem là đã nhận.
Bhikkhussa atthāya apīḷetvā pakatiyā pīḷiyamānaucchurasaṃ sandhāya ‘‘gaṇhathā’’ti vuttattā ‘‘abhihāro na paññāyatī’’ti vuttaṃ.
Since it is said, “take it,” regarding sugarcane juice being naturally pressed, not pressed for the bhikkhu’s benefit, it is said, “there is no bringing to him.”
Vì đã nói “hãy nhận” đối với nước mía được ép tự nhiên mà không ép thêm cho tỳ khưu, nên đã nói “không có sự dâng cúng”.
Hatthapāse ṭhitassa pana bhikkhussa atthāya pīḷiyamānā ucchuto paggharantaṃ rasaṃ gaṇhituṃ vaṭṭati, doṇikāya sayaṃ paggharantaṃ ucchurasaṃ majjhe āvaritvā āvaritvā vissajjitampi gaṇhituṃ vaṭṭati.
However, it is allowable to take juice flowing from sugarcane being pressed for the benefit of a bhikkhu standing within arm’s reach; it is also allowable to take sugarcane juice that flows by itself into a trough, even if it is stopped and released repeatedly in the middle.
Tuy nhiên, được phép nhận nước mía chảy ra từ cây mía đang được ép cho một tỳ khưu đứng trong tầm tay; cũng được phép nhận nước mía tự chảy vào máng và được chặn lại rồi xả ra.
Katthaci aṭṭhakathāsu.
“Katthaci” means in some Aṭṭhakathās.
Katthaci (ở một số nơi) là trong các bản Chú giải.
Asaṃhārimeti thāmamajjhimena purisena asaṃhāriye.
“Asaṃhārime” means that which cannot be moved by a man of average strength.
Asaṃhārime (không thể di chuyển) là không thể di chuyển bởi một người đàn ông có sức lực trung bình.
‘‘Tintiṇikādipaṇṇesū’’ti vacanato sākhāsu paṭiggahaṇaṃ ruhatīti daṭṭhabbaṃ.
As per the saying “on leaves of the tamarind tree, etc.,” it should be understood that reception on branches is valid.
Theo câu “tintiṇikādipaṇṇesū” (trên lá me, v.v.), nên hiểu rằng việc nhận trên cành cây là hợp lệ.
Puñchitvā paṭiggahetvāti ettha ‘‘puñchite paṭiggahaṇakiccaṃ natthi, tasmā puñchitvā gahetvāti evamattho gahetabbo’’ti vadanti.
Regarding “having wiped and received,” they say, “‘There is no act of receiving when wiped, therefore, the meaning should be taken as having wiped and taken.’”
Puñchitvā paṭiggahetvā (lau sạch rồi nhận). Liên quan đến điều này, họ nói: “Không có việc nhận khi đã lau sạch, vì vậy nên hiểu ý nghĩa là lau sạch rồi lấy.”
Puñchitvā paṭiggahetvā vāti evamettha attho daṭṭhabbo.
Here, the meaning should be understood as “having wiped and received.”
Ở đây, ý nghĩa nên được hiểu là lau sạch rồi nhận.
Patte patitarajanacuṇṇañhi abbhantaraparibhogatthāya aparihaṭabhāvato paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.
Indeed, a portion of dust that has fallen on a leaf, not having been moved for internal consumption, is allowable to be received and consumed.
Bột màu rơi trên lá, vì chưa được mang vào để dùng bên trong, nên được phép nhận rồi dùng.
Pubbābhogassa anurūpena ‘‘anupasampannassa datvā…pe… vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
Consistent with the prior intention, “having given to an unordained person… it is allowable” is said.
Phù hợp với ý định ban đầu, đã nói “đã cho người chưa thọ giới… v.v. … là hợp lệ”.
Yasmā pana taṃ ‘‘aññassa dassāmī’’ti cittuppādamattena parasantakaṃ nāma na hoti, tasmā tassa adatvāpi paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.
However, since it does not become another’s property merely by the thought “I will give this to someone else,” it is allowable to receive and consume it even without giving it to another.
Tuy nhiên, vì nó không trở thành tài sản của người khác chỉ với ý nghĩ “tôi sẽ cho người khác”, nên được phép nhận và dùng mà không cần cho người đó.
Bhikkhussa detīti aññassa bhikkhussa deti.
“Gives to a bhikkhu” means gives to another bhikkhu.
Bhikkhussa detī (cho tỳ khưu) là cho một tỳ khưu khác.
Kañjikanti khīrarasādiṃ yaṃkiñci dravaṃ sandhāya vuttaṃ.
“Kañjikaṃ” is said with reference to any liquid such as milk juice.
Kañjikaṃ (cháo) được nói để chỉ bất kỳ chất lỏng nào như nước cốt sữa, v.v.
Hatthato mocetvā puna gaṇhāti, uggahitakaṃ hotīti āha ‘‘hatthato amocentenevā’’ti.
He releases it from his hand and takes it again; it becomes something that has been taken up. Thus, it is said, “without releasing from his hand.”
Người ấy buông tay rồi lại cầm lấy, thì trở thành vật đã được nhận. Vì vậy, đã nói “mà không buông tay”.
Ālulentānanti ālolentānaṃ, ayameva vā pāṭho.
“Ālulentānaṃ” means of those who are stirring; this is also a reading.
Ālulentānaṃ (những người đang khuấy), hoặc đây là bản đọc đúng.
Āharitvā bhūmiyaṃ ṭhapitattā abhihāro natthīti āha ‘‘patto paṭiggahetabbo’’ti.
Since it is brought and placed on the ground, there is no bringing to him. Thus, he says, “the bowl should be received.”
Vì đã mang đến và đặt trên mặt đất, nên không có sự dâng cúng. Vì vậy, đã nói “cái bát nên được nhận”.
Paṭhamataraṃ uḷuṅkato thevā patte patantīti ettha ‘‘yathā paṭhamataraṃ patitatheve doso natthi, tathā ākiritvā apanentānaṃ pacchā patitathevepi abhihaṭattā nevatthi doso’’ti vadanti.
Regarding “the first drops fall into the bowl from the ladle,” they say, “Just as there is no fault in the first fallen drops, so too, there is no fault in the later fallen drops when one pours it away and removes it, because it was brought to him.”
Liên quan đến câu “những giọt đầu tiên rơi vào bát từ cái vá”, họ nói: “Cũng như không có lỗi đối với những giọt rơi xuống đầu tiên, thì cũng không có lỗi đối với những giọt rơi xuống sau này khi người ta đổ ra và loại bỏ, vì chúng đã được dâng cúng.”
Carukenāti khuddakabhājanena.
“Carukena” means with a small vessel.
Carukenā (bằng cái chén nhỏ) là bằng một vật chứa nhỏ.
Mukhavaṭṭiyāpi gahetuṃ vaṭṭatīti mukhavaṭṭiṃ ukkhipitvā hatthe phusāpite gaṇhituṃ vaṭṭati.
“It is allowable to take it even by the rim of the mouth” means it is allowable to take it by lifting the rim of the mouth (of the vessel) and letting it touch the hand.
Mukhavaṭṭiyāpi gahetuṃ vaṭṭatī (cũng được phép nhận bằng mép bát) là được phép nhận khi nhấc mép bát lên và chạm vào tay.
Kecīti abhayagirivāsino.
“Keci” refers to the Abhayagiri residents.
Kecī (một số người) là những người sống ở Abhayagiri.
Esa nayoti kāyapaṭibaddhapaṭibaddhampi kāyapaṭibaddhamevāti ayaṃ nayo.
“Esa nayo” means this method, that what is connected to the body and what is connected to that (body-connected item) are both considered connected to the body.
Esa nayo (đây là phương pháp) là phương pháp này: ngay cả những gì gắn liền với thân thể cũng là gắn liền với thân thể.
Tathā ca tattha kāyapaṭibaddhe taṃpaṭibaddhe ca thullaccayameva vuttaṃ.
Accordingly, in that context, a thullaccaya offence is stated for both that which is connected to the body and that which is connected to it.
Và ở đó, đối với những gì gắn liền với thân thể và những gì gắn liền với nó, chỉ có lỗi thullaccaya được nói đến.
Tenāti yassa bhikkhuno santikaṃ gataṃ, tena.
“Then” means by the bhikkhu to whom it has gone.
Tenā (bởi người đó) là bởi tỳ khưu mà người đó đã đến gặp.
Tasmāti yasmā mūlaṭṭhasseva paribhogo anuññāto, tasmā.
“Therefore” means because only the consumption by the original owner is permitted, therefore.
Tasmā (do đó) là do đó, vì chỉ người chủ gốc mới được phép dùng.
Taṃ divasaṃ hatthena gahetvā dutiyadivase paṭiggahetvā paribhuñjantassa uggahitakapaṭiggahitaṃ hotīti āha ‘‘anāmasitvā’’ti.
If one takes it with one's hand on one day and receives it on the second day and consumes it, it becomes an item that has been taken up and received. Thus, it is said, “without touching.”
Nếu một người cầm bằng tay vào ngày hôm đó, rồi nhận và dùng vào ngày hôm sau, thì đó là vật đã được nhận. Vì vậy, đã nói “mà không chạm vào”.
Appaṭiggahitattā ‘‘sannidhipaccayā anāpattī’’ti vuttaṃ.
Since it was not received, “there is no offence due to accumulation of requisites” is said.
Vì chưa được nhận, nên đã nói “không phạm lỗi do tích trữ”.
Appaṭiggahetvā paribhuñjantassa adinnamukhadvārāpatti hotīti āha ‘‘paṭiggahetvā pana paribhuñjitabba’’nti.
If one consumes it without receiving it, there is an offence of putting not-given into the mouth-door. Thus, it is said, “one should receive and then consume it.”
Nếu thọ dụng mà không nhận thì phạm tội adinnamukhadvārāpatti (tội liên quan đến thức ăn không được dâng cúng qua miệng). Vì vậy, nói rằng: “Phải thọ dụng sau khi đã nhận.”
‘‘Taṃ divasaṃ…pe… na tato para’’nti vacanato taṃ divasaṃ hatthena gahetvā vā aggahetvā vā ṭhapitaṃ dutiyadivase appaṭiggahetvā paribhuñjantassa adinnamukhadvārāpatti hoti, hatthena gahetvā ṭhapitaṃ dutiyadivase paṭiggahetvā paribhuñjantassa pana uggahitakapaṭiggahitaṃ hoti.
In accordance with the saying, "'that day... not beyond that'," if on that day one takes with the hand or does not take with the hand and sets it down, and on the second day consumes it without having accepted it, an offense of the "mouth-door of unaccepted food" occurs. However, if one takes it with the hand and sets it down, and on the second day consumes it after having accepted it, it is considered as "taken and accepted."
Theo lời dạy rằng “vào ngày đó… vân vân… không quá sau đó”, đối với vật được giữ lại bằng tay hoặc không bằng tay vào ngày đó, nếu thọ dụng vào ngày thứ hai mà không thọ nhận lại thì có tội ādinnāmukhadvāra. Còn đối với người thọ dụng vào ngày thứ hai sau khi đã thọ nhận lại vật đã được giữ bằng tay, thì đó là vật đã được thọ nhận lại sau khi đã được giữ.
Appaṭiggahitameva hi hatthena gahetvā ṭhapitaṃ.
For indeed, what is taken with the hand and set down is merely unaccepted.
Thật vậy, vật đã được giữ lại bằng tay chỉ là vật chưa được thọ nhận.
‘‘Sāmaṃ gahetvā paribhuñjitu’’nti hi vacanato appaṭiggahitasseva tasmiṃ divase paribhogo anuññāto.
For indeed, in accordance with the saying, "'to take and consume by oneself'," consumption on that day is permitted only for what has not been accepted.
Vì theo lời dạy “tự mình lấy mà thọ dụng”, chỉ sự thọ dụng vật chưa được thọ nhận trong ngày đó mới được cho phép.
Tasmā yaṃ vuttaṃ gaṇṭhipade ‘‘taṃ diyyamānaṃ patatīti ettha yathā gaṇabhojanādīsu gilānādīnaṃ kukkuccāyantānaṃ gaṇabhojanaṃ anuññātaṃ, evamidhāpi bhagavatā paṭiggahitameva kukkuccavinodanatthaṃ anuññāta’’nti, taṃ na gahetabbaṃ.
Therefore, what is stated in the Gaṇṭhipada: "'that which is given falls' – here, just as group meal is permitted for the sick and others who are scrupulous about group meals, so too here, only accepted food is permitted by the Blessed One for the removal of scruples" – that should not be taken.
Do đó, điều đã nói trong gaṇṭhipada rằng “vật đó đang được cho thì rơi xuống”, ở đây, cũng như trong các bữa ăn tập thể, vân vân, bữa ăn tập thể được cho phép đối với những người bệnh, vân vân, những người có sự hối tiếc, thì ở đây cũng vậy, vật đã được thọ nhận bởi Đức Phật được cho phép để loại bỏ sự hối tiếc, điều đó không nên chấp nhận.
‘‘Taṃ diyyamānaṃ patatī’’ti avisesena vuttattā catūsupi kālikesu ayaṃ nayo veditabbo.
Since it is stated unqualifiedly as "that which is given falls," this principle should be understood for all four kinds of edibles.
Vì đã nói “vật đó đang được cho thì rơi xuống” mà không có sự phân biệt, nên nguyên tắc này phải được hiểu trong cả bốn loại thực phẩm.
Satthakenāti paṭiggahitasatthakena.
With a knife means with an accepted knife.
Bằng dao là bằng dao đã được thọ nhận.
Kasmā panettha uggahitapaccayā sannidhipaccayā vā doso na siyāti āha ‘‘na hi taṃ paribhogatthāya pariharantī’’ti.
Why is there no fault here due to the condition of taking (without acceptance) or the condition of storing? It says, "for they do not carry it for the purpose of consumption."
Tại sao ở đây không có lỗi do uggahita (vật đã được giữ) hay sannidhi (vật tích trữ)? Câu trả lời là: “Vì không phải giữ nó để thọ dụng.”
Imināva bāhiraparibhogatthaṃ sāmaṃ gahetvā anupasampannena dinnaṃ vā gahetvā pariharituṃ vaṭṭatīti dīpeti.
By this, it is indicated that it is permissible to take and carry what is given by an unordained person for external use, or to take it oneself.
Chính điều này cho thấy rằng việc tự mình lấy hoặc nhận vật do người chưa thọ giới cho để sử dụng bên ngoài thì được phép giữ.
Tasmā pattasammakkhanādiatthaṃ sāmaṃ gahetvā parihaṭatelādiṃ sace paribhuñjitukāmo hoti, paṭiggahetvā paribhuñjantassa anāpatti.
Therefore, if one desires to consume oil and so forth, which was taken by oneself for the purpose of anointing a bowl, it is no offense for one who consumes it after acceptance.
Vì vậy, nếu muốn thọ dụng dầu, vân vân, đã tự mình lấy để lau bát, vân vân, thì không có tội khi thọ dụng sau khi đã thọ nhận.
Abbhantaraparibhogatthaṃ pana sāmaṃ gahitaṃ paṭiggahetvā paribhuñjantassa uggahitakapaṭiggahitaṃ hoti, appaṭiggahetvā paribhuñjantassa adinnamukhadvārāpatti hoti, abbhantaraparibhogatthameva anupasampannena dinnaṃ gahetvā pariharantassa siṅgīloṇakappo viya sannidhipaccayā āpatti hoti.
However, if what is taken by oneself for internal consumption is consumed after acceptance, it is considered "taken and accepted." If it is consumed without acceptance, an offense of the "mouth-door of unaccepted food" occurs. If one carries what is given by an unordained person specifically for internal consumption, an offense of "storing" occurs, similar to the case of dried fish or salt.
Còn đối với vật tự mình lấy để sử dụng bên trong, nếu thọ dụng sau khi đã thọ nhận thì đó là vật đã được thọ nhận lại sau khi đã được giữ; nếu thọ dụng mà không thọ nhận lại thì có tội ādinnāmukhadvāra; đối với vật được người chưa thọ giới cho để sử dụng bên trong mà giữ lại, thì có tội do sannidhi giống như trường hợp muối cá.
Keci pana ‘‘thāmamajjhimassa purisassa uccāraṇamattaṃ hotītiādinā vuttapañcaṅgasampattiyā paṭiggahaṇassa ruhanato bāhiraparibhogatthampi sace anupasampannena dinnaṃ gaṇhāti, paṭiggahitamevā’’ti vadanti.
Some, however, say, "Since acceptance becomes valid through the five factors mentioned, such as 'it is merely as much as a medium-strong man can lift', if one takes what is given by an unordained person even for external use, it is considered accepted."
Tuy nhiên, một số người nói rằng: “Nếu nhận vật do người chưa thọ giới cho để sử dụng bên ngoài, thì đó cũng là vật đã được thọ nhận, vì sự thọ nhận được xác định bởi năm yếu tố đã nói như ‘chỉ là một lượng để người có sức lực trung bình có thể nâng lên’, vân vân.”
Evaṃ sati idha bāhiraparibhogatthaṃ anupasampannena dinnaṃ gahetvā pariharantassa sannidhipaccayā āpatti vattabbā siyā, ‘‘na hi taṃ paribhogatthāya pariharantī’’ti ca na vattabbaṃ, tasmā bāhiraparibhogatthaṃ gahitaṃ paṭiggahitaṃ nāma na hotīti veditabbaṃ.
If this were so, an offense of "storing" would have to be said to occur for one who carries what is given by an unordained person for external use, and it should not be said, "for they do not carry it for the purpose of consumption." Therefore, it should be understood that what is taken for external use is not called accepted.
Nếu vậy, ở đây, đối với người giữ vật do người chưa thọ giới cho để sử dụng bên ngoài, lẽ ra phải nói là có tội do sannidhi, và không nên nói “vì không phải giữ nó để thọ dụng”. Do đó, cần phải hiểu rằng vật đã được lấy để sử dụng bên ngoài không được gọi là vật đã được thọ nhận.
Yadi evaṃ pañcasu paṭiggahaṇaṅgesu ‘‘paribhogatthāyā’’ti visesanaṃ vattabbanti?
If that is so, should the qualification "for the purpose of consumption" be mentioned among the five factors of acceptance?
Nếu vậy, trong năm yếu tố của sự thọ nhận, có cần nói thêm từ “để thọ dụng” không?
Na vattabbaṃ.
It should not be mentioned.
Không cần nói.
Paṭiggahaṇañhi paribhogatthameva hotīti ‘‘paribhogatthāyā’’ti visuṃ avatvā ‘‘tañce bhikkhu kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā paṭiggaṇhātī’’ti ettakameva vuttaṃ.
For acceptance is indeed for the purpose of consumption, so without explicitly stating "for the purpose of consumption," it is simply said, "if a bhikkhu accepts it with his body or with what is connected to his body."
Vì sự thọ nhận vốn dĩ là để thọ dụng, nên không nói riêng “để thọ dụng”, mà chỉ nói “nếu Tỳ-kheo ấy thọ nhận bằng thân hoặc bằng vật liên hệ đến thân” là đủ.
Apare pana ‘‘satipi paṭiggahaṇe ‘na hi taṃ paribhogatthāya pariharantī’ti idha aparibhogatthāya pariharaṇe anāpatti vuttā’’ti vadanti.
Others, however, say, "Even if there is acceptance, 'for they do not carry it for the purpose of consumption' means that an offense is not incurred when carrying it not for consumption."
Một số người khác lại nói: “Mặc dù có sự thọ nhận, nhưng ở đây, việc giữ lại không phải để thọ dụng thì không có tội, như đã nói ‘vì không phải giữ nó để thọ dụng’.”
Udukkhalamusalāni khiyyantīti ettha udukkhalamusalānaṃ khayena pisitakoṭṭitabhesajjesu sace āgantukavaṇṇo paññāyati, na vaṭṭati.
In "the mortar and pestle are worn out," if a foreign color becomes apparent in the pounded and crushed medicines due to the wearing out of the mortar and pestle, it is not permissible.
Trong trường hợp cối và chày bị hư hỏng, nếu có dấu hiệu của người mới đến trên các loại thuốc đã được giã hoặc nghiền, thì không được phép.
Suddhaṃ udakaṃ hotīti rukkhasākhādīhi gaḷitvā patanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ.
"Pure water" is said referring to water dripping and falling from tree branches and so forth.
Nước tinh khiết được nói đến ở đây là nước rơi xuống sau khi chảy từ cành cây, vân vân.
Patto vāssa paṭiggahetabboti etthāpi pattagataṃ chupitvā dentassa hatthalaggena āmisena dosābhāvatthaṃ pattapaṭiggahaṇanti abbhantaraparibhogatthameva paṭiggahaṇaṃ veditabbaṃ.
"Or the bowl should be accepted" – here too, acceptance of the bowl should be understood as for internal consumption, for the purpose of avoiding fault with food that clings to the hand when giving by touching the bowl.
Hoặc bát của y phải được thọ nhận – ở đây cũng vậy, việc thọ nhận bát phải được hiểu là sự thọ nhận để sử dụng bên trong, nhằm tránh tội lỗi do thức ăn dính vào tay của người chạm vào bát khi đưa.
Yaṃ sāmaṇerassa patte patati…pe… paṭiggahaṇaṃ na vijahatīti ettha punappunaṃ gaṇhantassa attano patte pakkhittameva ‘‘attano santaka’’nti sanniṭṭhānakaraṇato hatthagataṃ paṭiggahaṇaṃ na vijahati, paricchinditvā dinnaṃ pana gaṇhantassa gahaṇasamayeyeva ‘‘attano santaka’’nti sanniṭṭhānassa katattā hatthagataṃ paṭiggahaṇaṃ vijahati.
In "what falls into the sāmaṇera's bowl... acceptance is not forsaken," when one repeatedly takes it, because what is put into one's own bowl is definitively considered "one's own property," the acceptance of what has come to hand is not forsaken. However, when taking what has been delimited and given, the acceptance of what has come to hand is forsaken because the definitive decision that it is "one's own property" was made at the time of taking.
Trong trường hợp “vật gì rơi vào bát của Sa-di… vân vân… sự thọ nhận không mất đi”, khi người ấy lấy đi lấy lại, vì xác định vật đã được đặt vào bát của mình là “của mình”, nên sự thọ nhận bằng tay không mất đi. Còn khi người ấy nhận vật đã được phân chia và cho, vì sự xác định “của mình” đã được thực hiện ngay tại thời điểm nhận, nên sự thọ nhận bằng tay mất đi.
Kesañci atthāya odanaṃ pakkhipatīti ettha anupasampannassa atthāya pakkhipantepi ‘‘āgantvā gaṇhissatī’’ti sayameva pakkhipitvā ṭhapanato paṭiggahaṇaṃ na vijahati, anupasampannassa hatthe pakkhittaṃ pana anupasampanneneva ṭhapitaṃ nāma hotīti paṭiggahaṇaṃ vijahati pariccattabhāvato.
In "puts rice for the sake of some," even when putting it down for the sake of an unordained person, because one puts it down oneself with the thought, "he will come and take it," acceptance is not forsaken. However, what is placed in the hand of an unordained person is considered to have been put down by the unordained person himself, so acceptance is forsaken due to its abandonment.
Trong trường hợp “đặt cơm vào vì lợi ích của một số người”, ngay cả khi đặt vào vì lợi ích của người chưa thọ giới, vì tự mình đặt vào và giữ lại với ý nghĩ “người ấy sẽ đến lấy”, nên sự thọ nhận không mất đi. Còn vật đã được đặt vào tay người chưa thọ giới thì được gọi là vật đã được người chưa thọ giới đặt, nên sự thọ nhận mất đi do đã được từ bỏ.
Tena vuttaṃ ‘‘sāmaṇera…pe… pariccattattā’’ti.
Therefore, it is said, "sāmaṇera... due to its abandonment."
Vì vậy đã nói: “Sa-di… vân vân… do đã được từ bỏ.”
Paṭiggahaṇūpagaṃ bhāraṃ nāma thāmamajjhimassa purisassa ukkhepārahaṃ.
A burden fit for acceptance is what a medium-strong man can lift.
Vật nặng có thể thọ nhận là vật mà người có sức lực trung bình có thể nhấc lên.
Kiñcāpi avissajjetvāva aññena hatthena pidahantassa doso natthi, tathāpi na pidahitabbanti aṭṭhakathāpamāṇeneva gahetabbaṃ.
Although there is no fault for one who covers it with another hand without releasing it, it should be taken as not to be covered, in accordance with the authority of the Commentary.
Mặc dù không có tội khi che đậy bằng tay khác mà không từ bỏ, nhưng không nên che đậy, điều này phải được chấp nhận theo tiêu chuẩn của aṭṭhakathā.
Macchikavāraṇatthanti ettha ‘‘sacepi sākhāya laggarajaṃ patte patati, sukhena paribhuñjituṃ sakkāti sākhāya paṭiggahitattā abbhantaraparibhogatthamevidha paṭiggahaṇanti mūlapaṭiggahaṇameva vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
In "for warding off flies," it is said, "Even if dust clinging to a branch falls into the bowl, it is possible to consume it easily, so because it is accepted with a branch, acceptance here is for internal consumption, and only the fundamental acceptance is permissible."
Trong trường hợp để che cá, đã nói rằng: “Ngay cả khi bụi bẩn từ cành cây rơi vào bát, thì vẫn có thể thọ dụng một cách dễ dàng, vì cành cây đã được thọ nhận, nên ở đây sự thọ nhận là để sử dụng bên trong, chỉ sự thọ nhận ban đầu mới được phép.”
Apare pana ‘‘macchikavāraṇatthanti ettha vacanamattaṃ gahetvā bāhiraparibhogatthaṃ gahita’’nti vadanti.
Others, however, say, "Taking the mere statement 'for warding off flies,' it is taken for external use."
Một số người khác lại nói: “Trong trường hợp ‘để che cá’, chỉ chấp nhận lời nói đó để nói rằng ‘đó là vật được lấy để sử dụng bên ngoài’.”
Tasmimpi asatīti cāṭiyā vā kuṇḍake vā asati.
When that is also not present means when a jar or pot is not present.
Khi không có cái đó là khi không có trong chum hoặc trong giỏ.
Anupasampannaṃ gāhāpetvāti taṃyeva ajjhoharaṇīyabhaṇḍaṃ anupasampannena gāhāpetvā.
Having made an unordained person take it means having made an unordained person take that same consumable item.
Khiến người chưa thọ giới lấy là khiến người chưa thọ giới lấy chính vật phẩm ăn được đó.
Therassa pattaṃ anutherassāti therassa pattaṃ attanā gahetvā anutherassa deti.
The Elder's bowl to the junior Elder means one takes the Elder's bowl oneself and gives it to the junior Elder.
Bát của Trưởng lão cho vị Thứ Trưởng lão là tự mình lấy bát của Trưởng lão rồi đưa cho vị Thứ Trưởng lão.
Tuyhaṃ yāguṃ mayhaṃ dehīti ettha evaṃ vatvā sāmaṇerassa pattaṃ gahetvā attanopi pattaṃ tassa deti.
In "give me your gruel," having said this, one takes the sāmaṇera's bowl and also gives one's own bowl to him.
Trong trường hợp “Hãy cho cháo của ngươi cho ta”, nói như vậy rồi lấy bát của Sa-di và đưa bát của mình cho Sa-di.
Ettha panāti paṇḍito sāmaṇerotiādipattaparivattanakathāya.
Here, however refers to the discussion of exchanging bowls, such as "a wise sāmaṇera" and so forth.
Ở đây là trong câu chuyện đổi bát của Sa-di thông minh, vân vân.
Kāraṇaṃ upaparikkhitabbanti yathā mātuādīnaṃ telādīni haranto tathārūpe kicce anupasampannena aparivattetvāva paribhuñjituṃ labhati, evamidha pattaparivattanaṃ akatvā paribhuñjituṃ na labhatīti ettha kāraṇaṃ vīmaṃsitabbanti attho.
The reason should be examined means that just as when carrying oil and so forth for mothers and others, one is allowed to consume it in such circumstances without exchanging it with an unordained person, so here, the reason why one is not allowed to consume it without exchanging bowls should be investigated.
Phải xem xét lý do có nghĩa là phải xem xét lý do tại sao một người có thể thọ dụng dầu, vân vân, do người chưa thọ giới mang đến cho cha mẹ, vân vân, trong những việc như vậy mà không cần đổi, nhưng ở đây lại không được thọ dụng mà không đổi bát.
Ettha pana ‘‘sāmaṇerehi gahitataṇḍulesu parikkhīṇesu avassaṃ amhākaṃ sāmaṇerā saṅgahaṃ karontīti vitakkuppatti sambhavati, tasmā taṃ parivattetvāva paribhuñjitabbaṃ.
Here, however, they state the reason thus: "When the rice taken by sāmaṇeras runs out, the thought may arise that 'our sāmaṇeras will certainly assist us,' therefore it should be consumed only after being exchanged. But for taking for the sake of parents or for shade, there is no expectation of consumption; therefore, that is permissible."
Ở đây, họ nói lý do là: “Khi gạo do các Sa-di lấy đã hết, thì chắc chắn các Sa-di của chúng ta sẽ giúp đỡ, nên có thể phát sinh ý nghĩ này. Vì vậy, phải thọ dụng sau khi đã đổi. Còn khi lấy vì lợi ích của cha mẹ hoặc để che bóng, thì không có ý định thọ dụng. Vì vậy, điều đó được phép.”
Mātāpitūnaṃ atthāya pana chāyatthāya vā gahaṇe paribhogāsā natthi, tasmā taṃ vaṭṭatī’’ti kāraṇaṃ vadanti.
But for the sake of one's parents or for shade, there is no desire for consumption in taking it; therefore, they state the reason, "that is allowable."
Tuy nhiên, nếu lấy vì lợi ích của cha mẹ hoặc để che bóng mát thì không có ý định thọ dụng, do đó họ nói rằng điều đó là hợp lệ.
Teneva ācariyabuddhadattattherenapi vuttaṃ –
It has also been said by Ācariya Buddhadatta Thera:
Chính vì thế, Trưởng lão Sư phụ Buddhādatta cũng đã nói:
Idamevettha yuttataraṃ avassaṃ tathāvidhavitakkuppattiyā sambhavato.
This is more appropriate here, due to the inevitable arising of such thoughts.
Đây là điều phù hợp hơn ở đây, vì sự phát sinh của những tư duy như vậy là điều tất yếu.
Na sakkā hi ettha vitakkaṃ sodhetunti.
For it is not possible to purify the thought here.
Quả thật, ở đây không thể thanh lọc được tư duy.
Mātādīnaṃ atthāya haraṇe pana nāvassaṃ tathāvidhavitakkuppattīti sakkā vitakkaṃ sodhetuṃ.
However, when carrying (it) for the sake of one's mother and others, the arising of such thoughts is not inevitable, so the thought can be purified.
Tuy nhiên, khi mang về cho mẹ và những người khác, sự phát sinh của những tư duy như vậy không phải là điều tất yếu, nên có thể thanh lọc tư duy.
Yattha hi vitakkaṃ sodhetuṃ sakkā, tattha nevatthi doso.
Indeed, where the thought can be purified, there is no fault.
Quả thật, nơi nào có thể thanh lọc tư duy, nơi đó không có lỗi.
Teneva vakkhati ‘‘sace pana sakkoti vitakkaṃ sodhetuṃ, tato laddhaṃ khāditumpi vaṭṭatī’’ti.
For this reason, it is said: "However, if one can purify the thought, then what is obtained may be eaten."
Chính vì thế mà sẽ nói rằng: “Nếu có thể thanh lọc tư duy, thì cũng được phép ăn những gì đã nhận”.
Niccāletuṃ na sakkotīti niccāletvā sakkharā apanetuṃ na sakkoti.
" Cannot be thoroughly sifted" means that it cannot be thoroughly sifted to remove pebbles.
Không thể loại bỏ có nghĩa là không thể loại bỏ cặn bã sau khi đã làm sạch.
Ādhārake patto ṭhapito hotīti paṭiggahetabbapattaṃ sandhāya vuttaṃ.
" The bowl is placed on the stand" is said with reference to a bowl that is to be received.
Bát được đặt trong giá đỡ được nói đến để chỉ cái bát cần được thọ nhận.
Cāletīti vinā kāraṇaṃ cāleti.
" Moves" means he moves it without a reason.
Làm lay động có nghĩa là làm lay động mà không có lý do.
Satipi kāraṇe bhikkhūnaṃ paribhogārahaṃ cāletuṃ na vaṭṭati.
Even if there is a reason, it is not proper to move (food) suitable for consumption by bhikkhus.
Ngay cả khi có lý do, cũng không được phép làm lay động vật phẩm mà các tỳ khưu có thể thọ dụng.
Kiñcāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, amanussikābādhe āmakamaṃsaṃ āmakalohita’’nti (mahāva. 264) tādise ābādhe attano atthāya āmakamaṃsapaṭiggahaṇaṃ anuññātaṃ, ‘‘āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hotī’’ti ca sāmaññato paṭikkhittaṃ, tathāpi attano aññassa vā bhikkhuno atthāya aggahitattā ‘‘sīhavighāsādiṃ…pe… vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
Even though "I allow, bhikkhus, raw flesh (and) raw blood in case of affliction by non-humans" (Mahāva. 264) states that receiving raw flesh for oneself in such an affliction is allowed, and "he refrains from receiving raw flesh" is generally prohibited, yet because it was not received for oneself or for another bhikkhu, it is said: " Lion's leavings, etc. ... is permissible."
Mặc dù “Ta cho phép, này các tỳ khưu, thịt sống và máu sống khi bị bệnh do phi nhân gây ra” (Đại phẩm 264) việc thọ nhận thịt sống cho bản thân trong trường hợp bệnh như vậy được cho phép, và “từ bỏ việc thọ nhận thịt sống” thì bị cấm nói chung, tuy nhiên, vì không thọ nhận cho bản thân hay cho tỳ khưu khác, nên đã nói “thức ăn của sư tử… v.v… được phép”.
Sakkoti vitakkaṃ sodhetunti mayhampi detīti vitakkassa anuppannabhāvaṃ sallakkhetuṃ sakkoti, sāmaṇerassa dassāmīti suddhacittena mayā gahitanti vā sallakkhetuṃ sakkoti.
" Can purify the thought" means one can discern the non-arising of the thought "they will give some to me too", or one can discern that "I received this with a pure mind, thinking I will give it to the sāmaṇera."
Có thể thanh lọc tư duy có nghĩa là có thể nhận biết được trạng thái không phát sinh tư duy “họ cũng sẽ cho tôi”, hoặc có thể nhận biết được “tôi đã nhận cái này với tâm thanh tịnh để cho các sa-di”.
Sace pana mūlepi paṭiggahitaṃ hotīti ettha ‘‘gahetvā gate mayhampi dadeyyunti saññāya sace paṭiggahitaṃ hotī’’ti vadanti.
Here, regarding " if it has been received at the root (source) as well", they say: "if it has been received with the thought 'when they take it, they will give some to me too'."
Nếu đã được thọ nhận từ đầu – ở đây, họ nói rằng: “Nếu đã được thọ nhận với ý nghĩ rằng ‘khi họ mang về, họ cũng sẽ cho tôi’”.
Koṭṭhāse karotīti bhikkhusāmaṇerā ca attano attano abhirucitaṃ koṭṭhāsaṃ gaṇhantūti sabbesaṃ samake koṭṭhāse karoti.
" Makes into portions" means he makes equal portions for everyone, so that bhikkhus and sāmaṇeras may take portions according to their own preference.
Chia thành từng phần có nghĩa là chia thành các phần bằng nhau để các tỳ khưu và sa-di có thể lấy phần mình thích.
Gahitāvasesanti sāmaṇerehi gahitakoṭṭhāsato avasesaṃ.
" The remaining part" means the remainder after the sāmaṇeras have taken their portions.
Phần còn lại sau khi đã lấy là phần còn lại từ các phần mà các sa-di đã lấy.
Gaṇhitvāti ‘‘mayhaṃ idaṃ gaṇhissāmī’’ti gahetvā.
" Having taken" means having taken with the thought "I will take this for myself."
Sau khi lấy có nghĩa là lấy với ý nghĩ “tôi sẽ lấy cái này cho mình”.
Idha gahitāvasesaṃ nāma tena gaṇhitvā puna ṭhapitaṃ.
Here, "the remaining part" refers to what he has taken and then put back.
Ở đây, phần còn lại sau khi đã lấy có nghĩa là cái mà người ấy đã lấy rồi đặt lại.
Paṭiggahetvāti tadahu paṭiggahetvā.
" Having received" means having received on that very day.
Sau khi thọ nhận có nghĩa là thọ nhận vào ngày hôm đó.
Teneva ‘‘yāvakālikena yāvajīvikasaṃsagge doso natthī’’ti vuttaṃ.
For this reason, it is said: " There is no fault in mixing a yāvakālika with a yāvajīvika."
Chính vì thế mà đã nói “không có lỗi khi trộn lẫn vật phẩm tạm thời với vật phẩm trọn đời”.
Sace pana purimadivase paṭiggahetvā ṭhapitā hoti, sāmisena mukhena tassā vaṭṭiyā dhūmaṃ pivituṃ na vaṭṭati.
However, if it was received and put aside on the previous day, it is not proper to smoke a wick (of that substance) with a mouth tainted by such (food).
Tuy nhiên, nếu đã được thọ nhận và cất giữ từ ngày hôm trước, thì không được phép hút khói từ cái bấc đó với miệng còn dính thức ăn.
Samuddodakenāti appaṭiggahitasamuddodakena.
" With seawater" means with unreceived seawater.
Với nước biển có nghĩa là với nước biển chưa được thọ nhận.
Yasmā katakaṭṭhi udakaṃ pasādetvā visuṃ tiṭṭhati, tasmā ‘‘abbohārika’’nti vuttaṃ.
Because the water (after boiling) lime stands separately after clarifying, therefore it is called " abbohārika" (not consumable in the ordinary way).
Vì nước đã được lọc bằng quả kataka sẽ lắng xuống và tách riêng, nên đã nói “không phải là vật phẩm”.
Laggatīti mukhe hatthe ca udake sukkhe setavaṇṇaṃ dassentaṃ laggati.
" Clings" means it clings to the mouth and hands, appearing white when the water is dry.
Dính vào có nghĩa là dính vào miệng và tay, hiện ra màu trắng khi nước khô.
Pānīyaṃ gahetvāti attanoyeva atthāya gahetvā.
" Having taken drinking water" means having taken it for oneself.
Sau khi lấy nước uống có nghĩa là lấy cho riêng mình.
Sace pana pītāvasesaṃ tattheva ākirissāmīti gaṇhāti, puna paṭiggahaṇakiccaṃ natthi.
However, if one takes (it) with the intention of pouring out the remainder of what was drunk right there, then there is no need to receive it again.
Tuy nhiên, nếu lấy với ý định sẽ đổ phần còn lại sau khi uống ngay tại đó, thì không cần phải thọ nhận lại.
Vikkhambhetvāti viyūhitvā, apanetvāti attho.
" Having spread out" means having laid out, or having removed.
Sau khi tách ra có nghĩa là sau khi phân tán, sau khi loại bỏ.
Mahābhūtesūti sarīranissitesu mahābhūtesu.
" In the great elements" means in the great elements dependent on the body.
Trong các đại chủng có nghĩa là trong các đại chủng nương tựa vào thân.
Patatīti vicchinditvā patati.
" Falls" means it breaks off and falls.
Rơi xuống có nghĩa là rơi xuống sau khi bị cắt lìa.
Vicchinditvā patitameva hi paṭiggahetabbaṃ, na itaraṃ.
Indeed, only what has broken off and fallen should be received, not otherwise.
Quả thật, chỉ những gì rơi xuống sau khi bị cắt lìa mới được thọ nhận, không phải những thứ khác.
Alladāruṃ rukkhato chinditvāpi kātuṃ vaṭṭatīti ettha mattikatthāya pathaviṃ khaṇitumpi vaṭṭatīti veditabbaṃ.
Here, regarding " it is permissible even to cut wet wood from a tree and make (it)", it should be understood that it is permissible even to dig earth for clay.
Cũng được phép làm bằng cách chặt gỗ tươi từ cây – ở đây, cần hiểu rằng cũng được phép đào đất để lấy đất sét.
Sappadaṭṭhakkhaṇeyeva vaṭṭatīti asati kappiyakārake sāmaṃ gahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati, aññadā paṭiggahāpetvā paribhuñjitabbaṃ.
" Is permissible only at the moment of a snake bite" means it is permissible to take and consume it oneself if there is no kappiyakāraka; at other times, it should be consumed after having someone else receive it.
Chỉ được phép vào lúc bị rắn cắn có nghĩa là khi không có người làm vật phẩm, được phép tự mình lấy và thọ dụng; vào những lúc khác, phải thọ dụng sau khi đã được người khác thọ nhận.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Appaṭiggahitatā, ananuññātatā, dhūmādiabbohārikābhāvo, ajjhoharaṇanti imāni panettha cattāri aṅgāni.
Not received, not allowed, the nature of not being abbohārika due to smoke, etc., and eating—these are the four factors here.
Ở đây có bốn yếu tố: không được thọ nhận, không được cho phép, không phải là vật phẩm như khói, v.v., và việc ăn vào.
273. Acelakavaggassa paṭhamasikkhāpade tesanti titthiyānaṃ.
In the first training rule of the Acelakavagga, " of them" refers to the sectarians.
273. Trong giới học đầu tiên của phẩm Acelaka, của họ là của các ngoại đạo.
Tatthāti bhājane.
" Therein" refers to the receptacle.
Ở đó là trong bát.
Itoti pattato.
" From this" refers to the bowl.
Từ đây là từ bát.
Sace titthiyo vadatīti ‘‘paṭhamameva maṃ sandhāya abhiharitvā ṭhapitaṃ mayhaṃ santakaṃ hoti, imasmiṃ bhājane ākirathā’’ti vadati, vaṭṭati.
" If the sectarian says" means if he says: "It was placed (there) for me first, it belongs to me; pour it into this receptacle," it is permissible.
Nếu ngoại đạo nói rằng: “Cái này đã được mang đến và đặt ra ngay từ đầu là thuộc về tôi, hãy đổ vào bát này”, thì được phép.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Aññatitthiyatā, ajjhoharaṇīyatā, ajjhoharaṇatthāya sahatthā anikkhittabhājane dānanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Being another sectarian, being edible, and giving without putting (it) into a receptacle placed by one's own hand for the purpose of eating—these are the three factors here.
Ở đây có ba yếu tố: là ngoại đạo khác, có thể ăn vào, và việc cúng dường vào bát chưa được đặt bằng tay để ăn vào.
280. Tatiye piṭṭhasaṅghāṭoti dvārabāhāyetaṃ adhivacanaṃ.
In the third (rule), " piṭṭhasaṅghāṭa" is a designation for the doorpost.
280. Trong giới thứ ba, piṭṭhasaṅghāṭo là từ dùng để chỉ khung cửa.
Khuddakaṃ nāma sayanigharaṃ vitthārato pañcahatthappamāṇaṃ hoti, tassa ca majjhimaṭṭhānaṃ piṭṭhasaṅghāṭato aḍḍhateyyahatthappamāṇameva hoti, tasmā tādise sayanighare piṭṭhasaṅghāṭato hatthapāsaṃ vijahitvā nisinno piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti.
A small sleeping-room is five cubits in width, and the middle part of it is only two and a half cubits from the doorpost; therefore, one sitting in such a sleeping-room, having left a cubit's distance from the doorpost, is considered to be sitting past the back-beam.
Một phòng ngủ nhỏ có chiều rộng khoảng năm cubit, và điểm giữa của nó chỉ cách khung cửa khoảng hai cubit rưỡi. Do đó, trong một phòng ngủ như vậy, người ngồi cách khung cửa một sải tay được gọi là ngồi vượt qua đường trục lưng.
Evaṃ nisinno ca majjhaṃ atikkamitvā nisinno nāma hotīti āha ‘‘iminā majjhātikkamaṃ dassetī’’ti.
And one sitting thus is considered to be sitting past the middle, so he says: " By this he shows the passing of the middle."
Và người ngồi như vậy được gọi là ngồi vượt qua điểm giữa, nên đã nói “bằng cách này, chỉ ra sự vượt quá điểm giữa”.
Yathā vā tathā vā katassāti piṭṭhivaṃsaṃ āropetvā vā anāropetvā vā katassa.
" Whether made in this way or that way" means whether made with the back-beam placed or not placed.
Của cái đã được làm theo cách này hay cách khác có nghĩa là của cái đã được làm có hoặc không có đường trục lưng.
Sacittakanti anupavisitvā nisīdanacittena sacittakaṃ.
" With intention" means with the intention of entering and sitting down.
Có tâm có nghĩa là có tâm muốn đi vào và ngồi.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Pariyuṭṭhitarāgajāyampatikānaṃ sannihitatā, sayanigharatā, dutiyassa bhikkhuno abhāvo, anupakhajja nisīdananti imāni panettha cattāri aṅgāni.
Being near an unchaste, lustful married couple, being in a sleeping-room, the absence of a second bhikkhu, and sitting close to one another—these are the four factors here.
Ở đây có bốn yếu tố: sự gần gũi của vợ chồng đang bị phiền não bởi dục ái, là phòng ngủ, không có tỳ khưu thứ hai, và việc ngồi chen vào.
298. Chaṭṭhe pakativacanenāti ettha yaṃ dvādasahatthabbhantare ṭhitena sotuṃ sakkā bhaveyya, taṃ pakativacanaṃ nāma.
In the sixth (rule), " by an ordinary utterance" refers to what can be heard by someone standing within twelve cubits.
298. Trong giới thứ sáu, bằng lời nói thông thường – ở đây, lời nói thông thường là lời nói mà có thể nghe được bởi người đứng trong phạm vi mười hai cubit.
Āpucchitabboti ‘‘ahaṃ itthannāmassa gharaṃ gacchāmī’’ti vā ‘‘cārittaṃ āpajjāmī’’ti vā īdisena vacanena āpucchitabbo.
" Should be asked permission" means he should be asked permission with such words as "I am going to so-and-so's house" or "I am entering into social intercourse."
Phải xin phép có nghĩa là phải xin phép bằng lời nói như “tôi sẽ đi đến nhà của ông/bà tên là A” hoặc “tôi sẽ thực hành cāritta”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarena nimantanasādiyanaṃ, santaṃ bhikkhuṃ anāpucchanā, bhattiyagharato aññagharappavesanaṃ, majjhanhikānatikkamo, samayassa vā āpadānaṃ vā abhāvoti imāni panettha pañca aṅgāni.
Accepting an invitation to one of the five kinds of food, not asking permission from an existing bhikkhu, entering a house other than a special meal house, not passing midday, and the absence of either a specific time or an emergency—these are the five factors here.
Ở đây có năm yếu tố: chấp nhận lời mời dùng một trong năm loại thức ăn, không xin phép tỳ khưu có mặt, đi vào nhà khác ngoài nhà của thí chủ, không quá giờ giữa trưa, và không có trường hợp đặc biệt hoặc nguy hiểm.
303. Sattame mahānāmo nāmāti anuruddhattherassa bhātā bhagavato cūḷapitu putto.
In the seventh (rule), " Mahānāma" was the brother of Thera Anuruddha, and the son of the Buddha's paternal uncle.
303. Trong giới thứ bảy, Mahānāma là anh trai của trưởng lão Anuruddha, con trai của chú ruột của Đức Thế Tôn.
Suddhodano sakkodano sukkodano dhotodano amitodanoti ime hi pañca janā bhātaro.
Suddhodana, Sakkodana, Sukkodana, Dhotodana, and Amitodana—these five were brothers.
Suddhodana, Sakkodana, Sukkhodana, Dhotodana, Amitodana – năm người này là anh em.
Amitā nāma devī tesaṃ bhaginī, tissatthero tassā putto.
Princess Amitā was their sister, and Thera Tissa was her son.
Nữ thần Amitā là em gái của họ, trưởng lão Tissa là con trai của bà.
Tathāgato ca nandatthero ca suddhodanassa puttā, mahānāmo ca anuruddhatthero ca sukkodanassa, ānandatthero amitodanassa.
The Tathāgata and Thera Nanda were Suddhodana’s sons. Mahānāma and Thera Anuruddha were Sukkodana’s. Thera Ānanda was Amitodana’s.
Đức Như Lai và Tôn giả Nanda là con của vua Suddhodana; Mahānāma và Tôn giả Anuruddha là con của Sukkodana; Tôn giả Ānanda là con của Amitodana.
So bhagavato kaniṭṭho, mahānāmo mahallakataro sakadāgāmī ariyasāvako.
He was the Blessed One’s younger brother. Mahānāma was older, a sakadāgāmī noble disciple.
Ngài (Ānanda) là em trai của Thế Tôn. Mahānāma lớn tuổi hơn, là một vị Thánh đệ tử Nhất Lai (Sakadāgāmī).
Tena vuttaṃ ‘‘mahānāmo nāma…pe… ariyasāvako’’ti.
Therefore, it is said: "Mahānāma by name…and so on…a noble disciple."
Bởi vậy đã nói: ‘‘Mahānāma tên là… (vân vân)… vị Thánh đệ tử’’.
305-306. Pāḷiyaṃ ajjaṇhoti ajja ekadivasanti attho, ‘‘ajjano’’ti vā attho gahetabbo, no amhākaṃ.
305-306. In the Pāḷi, ajjaṇho means 'today, for one day,' or the meaning 'ajjano' should be taken; no means 'for us.'
305-306. Trong Pāḷi, ajjaṇho có nghĩa là “hôm nay một ngày”, hoặc có thể hiểu là “ajjano”; no là “của chúng tôi”.
Kālaṃ āharissathāti sve harissatha.
Kālaṃ āharissathā means 'you will bring it tomorrow.'
Kālaṃ āharissathā có nghĩa là “ngày mai sẽ mang đến”.
Tato ce uttari sādiyeyyāti sace tattha rattīhi vā bhesajjehi vā paricchedo kato hoti ‘‘ettakāyeva vā rattiyo ettakāni vā bhesajjāni viññāpetabbānī’’ti, tato rattipariyantato vā bhesajjapariyantato vā uttari viññāpento sādiyeyya.
Tato ce uttari sādiyeyyā means if a limit has been set there by nights or by medicines, such as "only so many nights or so many medicines are to be requested," and then one requests more than that limit of nights or medicines, and accepts it.
Tato ce uttari sādiyeyyā có nghĩa là: nếu đã có một giới hạn về số đêm hoặc số thuốc đã được quy định rằng “chỉ được xin bấy nhiêu đêm hoặc bấy nhiêu thuốc”, thì nếu vị ấy xin thêm vượt quá giới hạn số đêm hoặc số thuốc đó, thì phạm.
‘‘Imehi tayā bhesajjehi pavāritamha, amhākañca imināva bhesajjena attho’’ti ācikkhitvā viññāpetumpi gilānova labhati.
Even a sick bhikkhu is allowed to make a request, after stating: "We have been invited with these medicines, and we need only this medicine."
Vị tỳ khưu bệnh cũng được phép nói rõ rằng: ‘‘Chúng tôi đã được cung cấp bằng những loại thuốc này, và chúng tôi chỉ cần loại thuốc này thôi’’, rồi sau đó xin.
310. Yasmā saṅghapavāraṇāyamevāyaṃ vidhi, tasmā ‘‘ye attano puggalikāya pavāraṇāya pavāritā’’ti vuttaṃ.
310. Since this rule applies only to a saṅgha’s invitation, it is said: "who has been invited with his individual invitation."
310. Bởi vì đây là giới luật chỉ áp dụng cho sự thỉnh cầu của Tăng đoàn, cho nên đã nói: ‘‘những ai đã thỉnh cầu cho cá nhân mình’’.
Sesaṃ uttānameva.
The rest is clear.
Phần còn lại là rõ ràng.
Saṅghapavāraṇatā, bhesajjaviññatti, agilānatā, pariyantātikkamoti imāni panettha cattāri aṅgāni.
Herein, these are the four factors: invitation by the Saṅgha, requesting medicine, not being sick, and exceeding the limit.
Ở đây có bốn chi phần: sự thỉnh cầu của Tăng đoàn, sự xin thuốc, không bệnh, và vượt quá giới hạn.
322. Dasame kati te lakkhāni laddhānīti tava sarappahārassa lakkhaṇabhūtā kittakā janā tayā laddhāti attho, kittakā tayā viddhāti vuttaṃ hoti.
322. In the tenth, kati te lakkhāni laddhānī means 'how many people, acting as targets for your arrow shots, did you hit?' It means 'how many did you pierce?'
322. Trong giới thứ mười, kati te lakkhāni laddhānī có nghĩa là: “Ngươi đã bắn trúng bao nhiêu người làm mục tiêu cho mũi tên của ngươi?”, tức là “Ngươi đã bắn trúng bao nhiêu người?”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Uyyodhikādidassanatthāya gamanaṃ, anuññātokāsato aññatra dassanaṃ, tathārūpapaccayassa āpadāya vā abhāvoti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Herein, these are the three factors: going to see such things as a mock battle, seeing it in a place other than where permission was given, and the absence of such a condition or danger.
Ở đây có ba chi phần: đi xem trận chiến, v.v., xem ở nơi khác ngoài nơi đã được cho phép, và không có lý do hoặc nguy hiểm tương ứng.
326-328. Surāpānavaggassa paṭhamasikkhāpade vatiyāti gāmaparikkhepavatiyā.
326-328. In the first training rule of the Surāpāna Vagga, vatiyā means 'by the enclosure wall of the village.'
326-328. Trong giới đầu tiên của phẩm Surāpāna, vatiyā có nghĩa là “hàng rào bao quanh làng”.
Pāḷiyaṃ piṭṭhasurādīsu piṭṭhaṃ bhājane pakkhipitvā tajjaṃ udakaṃ datvā madditvā katā piṭṭhasurā.
In the Pāḷi, among piṭṭhasurā and so on, piṭṭhasurā is made by placing flour in a container, adding suitable water, and kneading it.
Trong Pāḷi, piṭṭhasurā là loại rượu được làm bằng cách cho bột vào bình, đổ nước vừa đủ, rồi nhào nặn.
Evaṃ pūve odane ca bhājane pakkhipitvā tajjaṃ udakaṃ datvā madditvā katā pūvasurā odanasurāti ca vuccati.
Similarly, by placing cakes (pūva) and cooked rice (odana) in a container, adding suitable water, and kneading them, it is called pūvasurā and odanasurā respectively.
Tương tự, loại rượu được làm bằng cách cho bánh hoặc cơm vào bình, đổ nước vừa đủ, rồi nhào nặn, được gọi là pūvasurā và odanasurā.
‘‘Kiṇṇā’’ti pana tassā surāya bījaṃ vuccati.
"Kiṇṇā" refers to the fermenting agent of that liquor.
Còn kiṇṇā là tên gọi của men rượu đó.
Ye surāmodakātipi vuccanti, te pakkhipitvā katā kiṇṇapakkhittā.
Those that are made by adding what are also called surāmodaka (liquor-balls) are kiṇṇapakkhittā.
Loại rượu được làm bằng cách cho những viên men rượu vào (mà cũng được gọi là surāmodaka) thì gọi là kiṇṇapakkhittā.
Harītakīsāsapādinānāsambhārehi saṃyojitā sambhārasaṃyuttā.
Those combined with various ingredients like harītakī and mustard are sambhārasaṃyuttā.
Loại rượu được pha chế với nhiều nguyên liệu khác nhau như harītakī, mù tạt, v.v., thì gọi là sambhārasaṃyuttā.
Madhukatālanāḷikerādipuppharaso ciraparivāsito pupphāsavo.
The long-fermented flower juice of madhuka, palm, coconut, etc., is pupphāsavo.
Nước hoa của cây madhuka, thốt nốt, dừa, v.v., được ủ lâu ngày gọi là pupphāsavo (rượu hoa).
Panasādiphalaraso phalāsavo.
The fruit juice of jackfruit, etc., is phalāsavo.
Nước trái cây như mít, v.v., gọi là phalāsavo (rượu trái cây).
Muddikāraso madhvāsavo.
Grape juice is madhvāsavo.
Nước nho gọi là madhvāsavo (rượu mật).
Ucchuraso guḷāsavo.
Sugarcane juice is guḷāsavo.
Nước mía gọi là guḷāsavo (rượu đường).
Harītakāmalakakaṭukabhaṇḍādinānāsambhārānaṃ raso ciraparivāsito sambhārasaṃyutto.
The long-fermented juice of various ingredients like harītakā, āmalaka, and kaṭukabhaṇḍa is sambhārasaṃyutto.
Nước của nhiều nguyên liệu khác nhau như harītakā, āmālaka, kaṭukabhaṇḍa, v.v., được ủ lâu ngày gọi là sambhārasaṃyutto.
Bījato paṭṭhāyāti sambhāre paṭiyādetvā cāṭiyaṃ pakkhittakālato, tālanāḷikerādīnaṃ puppharasassa gahitaabhinavakālatoyeva ca paṭṭhāya.
Bījato paṭṭhāyā means from the time the ingredients are prepared and placed in a pot, and from the very moment the fresh flower juice of palm, coconut, etc., is collected.
Bắt đầu từ hạt giống có nghĩa là kể từ khi các nguyên liệu được chuẩn bị và cho vào chum, và kể từ khi nước hoa của thốt nốt, dừa, v.v., mới được lấy.
329. Loṇasovīrakaṃ suttañca anekehi bhesajjehi abhisaṅkhato amajjabhūto āsavaviseso.
329. Loṇasovīrakaṃ suttañca refers to a type of fermented liquor (āsava) that is not intoxicating, prepared with many medicines.
329. Loṇasovīrakaṃ suttañca là một loại āsava đặc biệt không phải là rượu, được chế biến từ nhiều loại thuốc.
Vāsaggāhāpanatthanti sugandhibhāvaggāhāpanatthaṃ.
Vāsaggāhāpanatthaṃ means 'for making it fragrant.'
Vāsaggāhāpanatthaṃ có nghĩa là “để tạo mùi thơm”.
Acittakaṃ lokavajjanti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ vuttanayena veditabbaṃ.
Concerning acittakaṃ lokavajjaṃ, what needs to be said should be understood in the manner stated in the commentary on the first Pārājika.
Acittakaṃ lokavajja – những gì cần nói ở đây nên được hiểu theo cách đã nói trong phần giải thích giới Pārājika thứ nhất.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Majjabhāvo, tassa pānañcāti imāni panettha dve aṅgāni.
Herein, these are the two factors: its intoxicating nature, and the drinking of it.
Ở đây có hai chi phần: bản chất là rượu, và việc uống rượu đó.
330. Dutiye bhikkhunīpi anupasampannaṭṭhāne ṭhitāti ettha bhikkhupi bhikkhuniyā anupasampannaṭṭhāne ṭhitoti veditabbo.
330. In the second, concerning bhikkhunīpi anupasampannaṭṭhāne ṭhitā, it should be understood that a bhikkhu also stands in a place where a bhikkhunī is not fully ordained.
330. Trong giới thứ hai, bhikkhunīpi anupasampannaṭṭhāne ṭhitā có nghĩa là “ngay cả một tỳ khưu ni đang đứng ở nơi không có tỳ khưu ni thọ giới”, thì cũng phải hiểu rằng “ngay cả một tỳ khưu đang đứng ở nơi không có tỳ khưu ni thọ giới”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Hasādhippāyatā, upasampannassa kāyena kāyāmasananti imāni panettha dve aṅgāni.
Herein, these are the two factors: the intention to jest, and touching the body of an ordained bhikkhu with one's own body.
Ở đây có hai chi phần: có ý định đùa giỡn, và chạm thân vào thân của vị tỳ khưu đã thọ giới.
344. Catutthe gārayho ācariyuggaho na gahetabboti yasmā ucchuraso sattāhakāliko, tassa kasaṭo yāvajīviko, dvinnaṃyeva samavāyo ucchuyaṭṭhi, tasmā vikāle ucchuyaṭṭhiṃ khādituṃ vaṭṭati guḷaharītakaṃ viyāti evamādiko gārayhācariyavādo na gahetabbo.
344. In the fourth, gārayho ācariyuggaho na gahaṇīyo means that reprehensible teachers' views should not be adopted; for example, the view that sugarcane juice is for seven days, its pulp for life, and the combination of the two is sugarcane stalk, therefore it is permissible to eat sugarcane stalk at an inappropriate time, just like jaggery and harītakā. Such reprehensible teachers' views should not be adopted.
344. Trong giới thứ tư, gārayho ācariyuggaho na gahaṇīyo có nghĩa là không nên chấp nhận lời dạy đáng trách của các vị thầy, chẳng hạn như: “Vì nước mía là loại thực phẩm dùng trong bảy ngày, và bã mía là loại thực phẩm dùng trọn đời, nên sự kết hợp của cả hai là cây mía. Do đó, được phép ăn cây mía vào ban đêm, giống như đường và harītakī”.
Lokavajje ācariyuggaho na vaṭṭatīti lokavajjasikkhāpade āpattiṭṭhāne yo ācariyavādo, so na gahetabbo, lokavajjaṃ atikkamitvā ‘‘idaṃ amhākaṃ ācariyuggaho’’ti vadantassa uggaho na vaṭṭatīti adhippāyo.
Lokavajje ācariyuggaho na vaṭṭatī means that the teacher’s view in a case of a worldly censure training rule, where there is an offense, should not be adopted. The intention is that for one who transgresses a worldly censure and says, "This is our teacher's view," such a view is not permissible.
Lokavajje ācariyuggaho na vaṭṭatī có nghĩa là: không nên chấp nhận lời dạy của các vị thầy về những điều bị thế gian chê trách, ý là không nên chấp nhận lời dạy của những người vượt qua điều bị thế gian chê trách mà nói: “Đây là lời dạy của các vị thầy chúng tôi”.
Suttānulomaṃ nāma aṭṭhakathā.
Suttānulomaṃ is the Aṭṭhakathā.
Suttānulomaṃ là Chú giải (Aṭṭhakathā).
Paveṇiyā āgatasamodhānaṃ gacchatīti ‘‘paveṇiyā āgato ācariyuggahova gahetabbo’’ti evaṃ vutte mahāaṭṭhakathāvādeyeva saṅgahaṃ gacchatīti adhippāyo.
Paveṇiyā āgatasamodhānaṃ gacchatī means that when it is said, "only a traditional teacher's view should be adopted," the intention is that it falls under the views of the Mahāaṭṭhakathā.
Paveṇiyā āgatasamodhānaṃ gacchatī có nghĩa là: khi nói “chỉ nên chấp nhận lời dạy của các vị thầy đã được truyền lại theo truyền thống”, thì ý là nó được bao gồm trong lời dạy của các Đại Chú giải (Mahāaṭṭhakathā).
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Upasampannassa paññattena vacanaṃ, anādariyakaraṇanti imāni panettha dve aṅgāni.
Herein, these are the two factors: speaking to an ordained bhikkhu, and showing disrespect.
Ở đây có hai chi phần: lời nói của một vị đã thọ giới, và hành động thiếu tôn trọng.
350. Chaṭṭhe bhaggā nāma janapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘bhaggā’’ti vuccati.
350. In the sixth, Bhaggā refers to the royal princes of a country, and one such country is also conventionally called "Bhaggā."
350. Trong giới thứ sáu, Bhaggā là tên của các hoàng tử thuộc một vùng đất, và một vùng đất duy nhất cũng được gọi là ‘‘Bhaggā’’ theo cách nói thông thường.
Tena vuttaṃ ‘‘bhaggāti janapadassa nāma’’nti.
Therefore, it is said: "Bhaggā is the name of a country."
Bởi vậy đã nói: ‘‘Bhaggā là tên của một vùng đất’’.
Susumāragireti evaṃnāmake nagare.
Susumāragire means 'in a city of that name.'
Susumāragire có nghĩa là “trong thành phố tên là Susumāragira”.
Tassa kira nagarassa māpanatthaṃ vatthuvijjācariyena nagaraṭṭhānassa pariggaṇhanadivase avidūre susumāro saddamakāsi giraṃ nicchāresi.
It is said that on the day the site for that city was being chosen by the town planner, a crocodile (susumāro) made a sound and uttered a cry not far away.
Người ta kể rằng vào ngày mà vị kiến trúc sư đang khảo sát địa điểm để xây dựng thành phố đó, một con cá sấu (susumāra) đã phát ra tiếng kêu (giraṃ nicchāresi) không xa đó.
Atha anantarāyena nagare māpite tameva susumāragiraṇaṃ subhanimittaṃ katvā susumāragiraṃtvevassa nāmaṃ akaṃsu.
Then, when the city was built without hindrance, they named it Susumāragira, taking that very Susumāragira as an auspicious sign.
Khi thành phố được xây dựng ngay sau đó, họ đã lấy việc cá sấu nuốt chửng đó làm điềm lành và đặt tên cho thành phố là Susumāragira.
Keci pana ‘‘susumārasaṇṭhānattā susumāro nāma eko giri, so tassa nagarassa samīpe, tasmā taṃ susumāragiri etassa atthīti ‘susumāragirī’ti vuccatī’’ti vadanti.
However, some say that because it was shaped like a crocodile, there was a mountain called Susumāra near that city, and therefore it is called ‘Susumāragiri’ because it possessed that Susumāragiri.
Tuy nhiên, một số người nói rằng: "Có một ngọn núi tên là Susumāra vì hình dạng của nó giống cá sấu, ngọn núi đó gần thành phố, do đó thành phố đó có ngọn núi Susumāra nên được gọi là ‘Susumāragirī’."
Tathā vā hotu aññathā vā, nāmametaṃ tassa nagarassāti āha ‘‘susumāragiranti nagarassa nāma’’nti.
Whether it be so or otherwise, this is the name of that city, as it says: “Susumāragira is the name of the city.”
Dù là như vậy hay cách khác, đây là tên của thành phố đó, nên đã nói "Susumāragira là tên của thành phố."
Bhesakaḷāti ghampaṇḍanāmako gacchaviseso.
Bhesakaḷā is a type of bush called ghampaṇḍa.
Bhesakaḷā là một loại cây bụi tên là ghampaṇḍa.
Keci ‘‘setarukkho’’tipi vadanti.
Some also call it "white tree."
Một số người cũng nói là "cây trắng".
Tesaṃ bahulatāya pana taṃ vanaṃ bhesakaḷāvanantveva paññāyittha.
However, due to their abundance, that forest became known as Bhesakaḷāvana.
Vì sự phong phú của chúng, khu rừng đó được biết đến với tên Bhesakaḷāvana.
‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho.
"Bhesagaḷāvana" is also a reading.
Cũng có bản đọc là "Bhesagaḷāvane".
‘‘Bheso nāma eko yakkho ayuttakārī, tassa tato gaḷitaṭṭhānatāya taṃ vanaṃ bhesagaḷāvanaṃ nāma jāta’’nti hi keci.
Some say that there was a misbehaving yakkha named Bhesa, and because he fell from there, that forest became known as Bhesagaḷāvana.
Một số người nói rằng: "Có một dạ xoa tên là Bhesa, kẻ hành động bất chính, vì đó là nơi hắn bị rơi xuống nên khu rừng đó có tên là Bhesagaḷāvana."
357. Sattamasikkhāpadassa pāḷiyaṃ asambhinnenāti amakkhitena, anaṭṭhenāti attho.
In the Pali of the seventh training rule, asambhinne means undefiled, not damaged.
357. Trong Pāḷi của giới học thứ bảy, asambhinnena có nghĩa là không bị bôi bẩn, không bị hư hại.
Orenaddhamāsaṃ nahāyeyyāti nahātadivasato paṭṭhāya addhamāse aparipuṇṇe nahāyeyya.
Nahāyeyya orenaddhamāsaṃ means he may bathe before half a month has elapsed from the day he bathed.
Orenaddhamāsaṃ nahāyeyyā có nghĩa là nên tắm khi nửa tháng chưa đủ kể từ ngày tắm.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Majjhimadeso, ūnakaddhamāse nahānaṃ, samayānaṃ vā nadīpāragamanassa vā āpadānaṃ vā abhāvoti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
The middle country, bathing before half a month, and the absence of a seasonal occasion, or going across a river, or a danger—these are the three factors here.
Trung Bộ, tắm trong vòng chưa đầy nửa tháng, không có thời điểm thích hợp hoặc không có sự nguy hiểm khi đi qua sông – đây là ba yếu tố ở đây.
368. Aṭṭhame ‘‘cammakāranīlaṃ nāma pakatinīla’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the eighth, “cammakāranīlaṃ is natural indigo,” is stated in all three Gaṇṭhipadas.
368. Trong giới học thứ tám, "cammakāranīlaṃ là màu xanh tự nhiên" đã được nói trong cả ba Gaṇṭhipada.
Gaṇṭhipade pana ‘‘cammakārā udake tipumalaṃ ayagūthañca pakkhipitvā cammaṃ kāḷaṃ karonti, taṃ cammakāranīla’’nti vuttaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada it is stated, “Leatherworkers put tin dross and iron rust into water and make the leather black; that is called cammakāranīla.”
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada đã nói rằng: "Những người thợ da bỏ thiếc vụn và phân sắt vào nước để làm đen da, đó là màu xanh của thợ da."
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Vuttappakārassa cīvarassa akatakappatā, anaṭṭhacīvarāditā, nivāsanaṃ vā pārupanaṃ vāti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
The non-kapita nature of a robe of the stated kind, its not being a damaged robe, and wearing it or using it as an upper robe—these are the three factors here.
Yếu tố y phục chưa được làm Kappiya theo cách đã nói, không phải là y phục bị hư hại, mặc hoặc đắp – đây là ba yếu tố ở đây.
374. Navame apaccuddhāraṇanti ‘‘mayhaṃ santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā’’tiādinā akatapaccuddhāraṃ.
In the ninth, apaccuddhāraṇa means without performing the formal return, with phrases like “use or dispose of what belongs to me.”
374. Trong giới học thứ chín, apaccuddhāraṇa có nghĩa là không làm Paccuddhāra bằng cách nói "hãy sử dụng hoặc bán tài sản của tôi" v.v.
Yena vinayakammaṃ katanti yena saddhiṃ vinayakammaṃ kataṃ.
Yena vinayakammaṃ kataṃ means with whom the formal act of discipline was performed.
Yena vinayakammaṃ kata có nghĩa là với người mà Vinayakamma đã được thực hiện.
Tiṃsakavaṇṇanāyanti nissaggiyavaṇṇanāyaṃ.
Tiṃsakavaṇṇanāya means in the description of the Nissaggiya. (Sekkhiya thirty).
Tiṃsakavaṇṇanāya có nghĩa là trong phần chú giải Nissaggiya.
Paribhogena kāyakammaṃ, apaccuddhārāpanena vacīkammaṃ.
Through use, it is kāyakammaṃ (bodily action); by not formally returning it, it is vacīkammaṃ (verbal action).
Bằng cách sử dụng là kāyakammaṃ, bằng cách không làm Paccuddhāra là vacīkammaṃ.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Sāmaṃ vikappitassa apaccuddhāro, vikappanupagacīvaratā, paribhogoti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Not formally returning what was formally designated, the robe not being suitable for formal designation, and its use—these are the three factors here.
Không làm Paccuddhāra đối với vật đã được Vikappita, y phục không thuộc loại được Vikappita, và sự sử dụng – đây là ba yếu tố ở đây.
382. Sappāṇakavaggassa paṭhamasikkhāpade usuṃ saraṃ assati khipatīti issāso, dhanusippakusaloti āha ‘‘dhanuggahācariyo’’ti.
In the first training rule of the Sappāṇaka chapter, issāsa means one who shoots arrows, a master of archery, as it says “a teacher of archers.”
382. Trong giới học đầu tiên của Chương Sappāṇaka, người bắn tên, người ném tên là issāso, người giỏi nghệ thuật bắn cung, nên đã nói "dhanuggahācariyo" (giáo sư bắn cung).
Paṭisattuvidhamanatthaṃ dhanuṃ gaṇhantīti dhanuggahā, tesaṃ ācariyo dhanuggahācariyo.
Those who take up bows to subdue enemies are archers; their teacher is dhanuggahācariyo (a teacher of archers).
Những người cầm cung để tiêu diệt kẻ thù là dhanuggahā, giáo sư của họ là dhanuggahācariyo.
Appamattena vattaṃ kātabbanti yathā te pāṇā na maranti, evaṃ sūpaṭṭhitassatinā senāsane vattaṃ kātabbaṃ.
Appamattena vattaṃ kātabbaṃ means the duty should be performed in the dwelling with mindfulness well-established, so that no living beings die.
Appamattena vattaṃ kātabbaṃ có nghĩa là phải thực hành bổn phận trong chỗ ở với chánh niệm, để những sinh vật đó không chết.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Aṅgānipi manussaviggahe vuttanayena veditabbānīti.
The factors should also be understood in the manner stated in the human being section.
Các yếu tố cũng nên được hiểu theo cách đã nói trong Manussaviggaha.
392. Tatiye yathāpatiṭṭhitabhāvena patiṭṭhātuṃ na dentīti tesaṃ pavattiākāradassanatthaṃ vuttaṃ.
In the third, yathāpatiṭṭhitabhāvena patiṭṭhātuṃ na dentī is stated to show the manner of their conduct.
392. Trong giới học thứ ba, yathāpatiṭṭhitabhāvena patiṭṭhātuṃ na dentī đã được nói để chỉ cách thức hành động của họ.
Yaṃ pana dhammena adhikaraṇaṃ nihataṃ, taṃ sunihatameva.
However, an ecclesiastical act that has been settled according to the Dhamma is indeed well-settled.
Tuy nhiên, một vụ việc đã được giải quyết hợp pháp thì đã được giải quyết một cách vững chắc.
Sace vippakate kamme paṭikkosati, taṃ saññāpetvāva kātabbaṃ.
If one challenges an act already performed, it must be done after having admonished him.
Nếu phản đối một hành động đã được thực hiện, thì phải làm sau khi đã thông báo cho người đó.
Itarathā kammañca kuppati, kārakānañca āpatti.
Otherwise, the act is invalidated, and those who performed it incur an offense.
Nếu không, hành động sẽ bị sai và những người thực hiện sẽ phạm tội.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Yathādhammaṃ nihatabhāvo, jānanā, ukkoṭanāti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Its being settled according to the Dhamma, knowledge, and challenging—these are the three factors here.
Vụ việc đã được giải quyết hợp pháp, sự biết, và sự phản đối – đây là ba yếu tố ở đây.
399. Catutthe tassevāti yo āpanno, tasseva.
In the fourth, tasseva means of him who has incurred the offense.
399. Trong giới học thứ tư, tassevā có nghĩa là của người đã phạm tội.
Ārocetīti paṭicchādanatthameva mā kassaci ārocesīti vadati.
Ārocetī means he says, “Do not tell anyone,” with the intention of concealing it.
Ārocetī có nghĩa là nói "đừng nói với ai cả" chỉ với mục đích che giấu.
Vatthupuggaloti āpannapuggalo.
Vatthupuggalo means the person who incurred the offense.
Vatthupuggalo có nghĩa là người đã phạm tội.
Yenassa ārocitanti yena dutiyena assa tatiyassa ārocitaṃ.
Yenassa ārocita means by the second person, to whom the third person reported it.
Yenassa ārocita có nghĩa là bởi người thứ hai đã nói với người thứ ba.
Koṭi chinnā hotīti yasmā paṭicchādanapaccayā āpattiṃ āpajjitvāva dutiyena tatiyassa ārocitaṃ, tasmā tappaccayā puna tena āpajjitabbāpattiyā abhāvato āpattiyā koṭi chinnā nāma hoti.
Koṭi chinnā hotī means that since the second person, having incurred an offense due to concealment, reported it to the third person, there is no further offense to be incurred by him for that reason, so the “end of the offense is cut.”
Koṭi chinnā hotī có nghĩa là vì người thứ hai đã nói với người thứ ba sau khi đã phạm tội do che giấu, nên không có tội nào khác phải phạm do nguyên nhân đó, do đó giới hạn của tội đã bị cắt đứt.
400. ‘‘Anupasampannassa sukkavissaṭṭhi ca kāyasaṃsaggo cāti ayaṃ duṭṭhullaajjhācāro nāmā’’ti idaṃ duṭṭhullārocanasikkhāpadaṭṭhakathāya na sameti.
“ Anupasampannassa sukkavissaṭṭhi ca kāyasaṃsaggo cāti ayaṃ duṭṭhullaajjhācāro nāmā”ti (emission of semen by one not fully ordained, and bodily contact—this is called a grave transgression) —this does not align with the commentary on the Duṭṭhullaārocana training rule.
400. "Anupasampannassa sukkavissaṭṭhi ca kāyasaṃsaggo cāti ayaṃ duṭṭhullaajjhācāro nāmā" câu này không phù hợp với chú giải giới học Duṭṭhullārocana.
Vuttañhi tattha (pāci. aṭṭha. 82) ‘‘anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti ettha ādito pañca sikkhāpadāni duṭṭhullo nāma ajjhācāro, sesāni aduṭṭhullo, sukkavissaṭṭhikāyasaṃsaggaduṭṭhullaattakāmā panassa ajjhācāro nāmā’’ti.
For it is stated there: “As for ‘grave or non-grave transgression for one not fully ordained’ (anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāraṃ), the first five training rules are called grave transgressions (duṭṭhulla ajjhācāra); the rest are non-grave. But emission of semen, bodily contact, and wishing for one’s own body to be touched (sukkavissaṭṭhikāyasaṃsaggaduṭṭhullaattakāmā) are called transgressions.”
Vì ở đó đã nói (pāci. aṭṭha. 82) "Trong câu ‘anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāraṃ’, năm giới học đầu tiên là Duṭṭhullaajjhācāra, phần còn lại là Aduṭṭhulla, còn sự xuất tinh và tiếp xúc thân thể với người chưa thọ giới là Duṭṭhullaajjhācāra."
‘‘Ārocane anupasampannassa duṭṭhullaṃ aññathā adhippetaṃ, paṭicchādane aññathā’’ti etthāpi visesakāraṇaṃ na dissati, tasmā aṭṭhakathāya pubbenāparaṃ na sameti.
Even in “Regarding reporting, a grave transgression for one not fully ordained is intended differently; regarding concealment, it is intended differently,” no special reason is seen, therefore, the commentary does not cohere from beginning to end.
Ngay cả trong câu "Ārocane anupasampannassa duṭṭhullaṃ aññathā adhippetaṃ, paṭicchādane aññathā" cũng không thấy lý do đặc biệt nào, do đó chú giải không phù hợp trước sau.
Avirodhaṃ icchantena pana vīmaṃsitabbamettha kāraṇaṃ.
However, one who desires harmony should investigate the reason here.
Tuy nhiên, ai muốn hòa hợp thì nên xem xét lý do ở đây.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Upasampannassa duṭṭhullāpattijānanaṃ, paṭicchādetukāmatāya nārocessāmīti dhuranikkhepoti imāni panettha dve aṅgāni.
Knowing a grave offense of an ordained bhikkhu, and the decision not to report it with the intention of concealing it—these are the two factors here.
Biết được tội Duṭṭhulla của vị Tỳ-kheo đã thọ giới, và quyết tâm không nói ra với ý định che giấu – đây là hai yếu tố ở đây.
402. Pañcame rūpasuttanti heraññikānaṃ suttaṃ.
In the fifth, rūpasutta means the thread of money-changers.
402. Trong giới học thứ năm, rūpasutta là sợi chỉ của những người thợ kim hoàn.
Duruttānanti akkosavasena duruttānaṃ, duruttattāyeva durāgatānaṃ.
Duruttāna means ill-spoken words in the manner of reviling, and because they are ill-spoken, durāgatānaṃ (badly arrived).
Duruttāna có nghĩa là những lời nói thô tục theo cách lăng mạ, và vì thô tục nên durāgatānaṃ.
Vacanapathānanti ettha vacanameva tadatthaṃ ñātukāmānaṃ ñāpetukāmānañca pathoti vacanapatho.
Here, vacanapatha means that speech itself is the path for those who wish to know its meaning and those who wish to make it known.
Lộ trình lời nói (Vacanapathāna) ở đây có nghĩa là, chính lời nói là con đường cho những ai muốn biết và muốn làm cho người khác biết ý nghĩa đó, nên gọi là lộ trình lời nói.
Dukkhamānanti dukkhena khamitabbānaṃ.
Dukkhamāna means those who must endure suffering.
Dukkhamāna (chịu khổ) là những điều phải chịu đựng bằng sự khổ.
404. Gabbhe sayitakālena saddhiṃ vīsatimaṃ vassaṃ assāti gabbhavīso.
404. Gabbhavīsa means that it is the twentieth year, including the period spent in the womb.
404. Cùng với thời gian nằm trong bụng mẹ mà là năm thứ hai mươi, nên gọi là gabbhavīso (hai mươi tuổi tính cả thời gian thai nghén).
Hāyanavaḍḍhananti gabbhamāsesu adhikesu uttarihāyanaṃ, ūnesu vaḍḍhananti veditabbaṃ.
Hāyanavaḍḍhana should be understood as: an additional year for extra months in the womb, and an increase (in age) for fewer (months).
Hāyanavaḍḍhana (giảm bớt và tăng thêm) nên được hiểu là, khi số tháng thai nghén nhiều hơn thì giảm bớt, khi ít hơn thì tăng thêm.
Ekūnavīsativassanti dvādasamāse mātukucchismiṃ vasitvā mahāpavāraṇāya jātakālato paṭṭhāya ekūnavīsativassaṃ.
Ekūnavīsativassa means nineteen years from the time of birth, having stayed twelve months in the mother's womb, until the Mahāpavāraṇā.
Mười chín tuổi (ekūnavīsativassa) là mười chín tuổi kể từ thời điểm sinh ra vào ngày Đại Tự Tứ, sau khi đã ở trong bụng mẹ mười hai tháng.
Pāṭipadadivaseti pacchimikāya vassūpagamanadivase.
Pāṭipadadivase means on the first day of the waning moon, the day after the latter observance of the rains retreat.
Vào ngày mùng một (pāṭipadadivase) là vào ngày cuối cùng của mùa an cư.
‘‘Tiṃsarattidivo māso’’ti (a. ni. 3.71; 8.43; vibha. 1023) vacanato ‘‘cattāro māsā parihāyantī’’ti vuttaṃ.
It is said that "four months are reduced," according to the saying "a month is thirty days and nights."
Theo lời dạy rằng “Một tháng có ba mươi ngày đêm” (a. ni. 3.71; 8.43; vibha. 1023), nên đã nói “bốn tháng bị thiếu hụt”.
Vassaṃ ukkaḍḍhantīti vassaṃ uddhaṃ kaḍḍhanti, tatiye saṃvacchare ekamāsaṃ adhikamāsavasena pariccajantā vassaṃ uddhaṃ kaḍḍhantīti attho, tasmā tatiyo saṃvaccharo terasamāsiko hoti, saṃvaccharassa pana dvādasamāsikattā aṭṭhārasasu vassesu adhikamāse visuṃ gahetvā ‘‘cha māsā vaḍḍhantī’’ti vuttaṃ.
Vassaṃ ukkaḍḍhanti means they draw up the year; the meaning is that by foregoing one month as an intercalary month in the third year, they draw up the year. Therefore, the third year becomes thirteen months. As a year is twelve months, taking the intercalary months separately for eighteen years, it is said that "six months increase."
Kéo dài năm (vassaṃ ukkaḍḍhanti) là kéo dài năm lên, tức là, vào năm thứ ba, bằng cách bỏ đi một tháng do có tháng nhuận, thì kéo dài năm lên. Do đó, năm thứ ba có mười ba tháng. Vì một năm có mười hai tháng, nên sau khi lấy riêng các tháng nhuận trong mười tám năm, đã nói “sáu tháng tăng thêm”.
Tatoti chamāsato.
Tato means from those six months.
Từ đó (tato) là từ sáu tháng đó.
Nikkaṅkhā hutvāti adhikamāsehi saddhiṃ paripuṇṇavīsativassattā nibbematikā hutvā.
Nikkaṅkhā hutvā means having no doubt, being free from uncertainty, because of having completed twenty years with the intercalary months.
Không còn nghi ngờ (nikkaṅkhā hutvā) là không còn nghi hoặc, vì đã đủ hai mươi tuổi cùng với các tháng nhuận.
Yaṃ pana vuttaṃ tīsu gaṇṭhipadesu ‘‘aṭṭhārasannaṃyeva vassānaṃ adhikamāse gahetvā gaṇitattā sesavassadvayassapi adhikāni divasāni honteva, tāni adhikadivasāni sandhāya ‘nikkaṅkhā hutvā’ti vutta’’nti, taṃ na gahetabbaṃ.
However, what is said in the three Gaṇṭhipadas, "Since the intercalary months of only eighteen years are taken into account, there are still additional days for the remaining two years. It is with reference to these additional days that 'nikkaṅkhā hutvā' is stated," should not be accepted.
Tuy nhiên, điều đã nói trong ba điểm nút (gaṇṭhipadesu) rằng “chỉ tính các tháng nhuận của mười tám năm, nên hai năm còn lại vẫn có những ngày thừa. ‘Không còn nghi ngờ’ đã được nói để chỉ những ngày thừa đó”, điều đó không nên chấp nhận.
Na hi dvīsu vassesu adhikadivasāni nāma visuṃ upalabbhanti tatiye vasse vassukkaḍḍhanavasena adhikamāse pariccatteyeva atirekamāsasambhavato.
For additional days are not found separately in two years; extra months can only occur by drawing up a year in the third year as an intercalary month.
Thật vậy, không có những ngày thừa riêng biệt trong hai năm, vì tháng thừa chỉ có thể phát sinh do việc bỏ đi các tháng nhuận bằng cách kéo dài năm trong năm thứ ba.
Tasmā dvīsu vassesu atirekadivasāni nāma visuṃ na sambhavanti.
Therefore, extra days are not separately possible in two years.
Do đó, không có những ngày thừa riêng biệt trong hai năm.
Nanu ca ‘‘te dve māse gahetvā vīsativassāni paripuṇṇāni hontī’’ti kasmā vuttaṃ, ekūnavīsativassamhi puna aparasmiṃ vasse pakkhitte vīsativassāni paripuṇṇāni hontīti āha ‘‘ettha pana…pe… vutta’’nti.
Why is it said, "Taking those two months, twenty years are completed," when twenty years are completed by adding another year to nineteen years? He says, "Ettha pana...pe... vutta" (here, however... has been said).
Chẳng phải đã nói “lấy hai tháng đó thì đủ hai mươi tuổi” sao? Khi một năm khác được thêm vào năm mười chín tuổi thì đủ hai mươi tuổi. Về điều này, đã nói “ở đây…v.v…đã nói”.
Anekatthattā nipātānaṃ pana-saddo hi-saddatthe, ettha hīti vuttaṃ hoti.
Due to the multiple meanings of particles, the word pana is in the sense of the word hi; thus, "here hi is said."
Vì các giới từ có nhiều nghĩa, nên từ pana (nhưng) có nghĩa là hi (quả thật). Ở đây có nghĩa là quả thật.
Idañhi vuttassevatthassa samatthanavasena vuttaṃ.
Indeed, this is said by way of supporting what has already been stated.
Điều này đã được nói để hỗ trợ ý nghĩa đã được trình bày.
Iminā ca imaṃ dīpeti ‘‘yaṃ vuttaṃ ‘ekūnavīsativassaṃ sāmaṇeraṃ nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipadadivase upasampādentī’ti, tattha gabbhamāsepi aggahetvā dvīhi māsehi aparipuṇṇavīsativassaṃ sandhāya ‘ekūnavīsativassa’nti vuttaṃ, tasmā adhikamāsesu dvīsu gahitesu vīsativassāni paripuṇṇāni nāma hontī’’ti.
By this, he clarifies this: "What is said, 'They give upasampadā to a nineteen-year-old sāmaṇera on the first day of the waning moon, after the full moon of the Vassa exit,' there, 'ekūnavīsativassa' (nineteen years) is stated referring to twenty years that are incomplete by two months, even without counting the womb-months. Therefore, when two intercalary months are taken, twenty years are indeed completed."
Với điều này, nó làm sáng tỏ rằng “điều đã nói ‘cho sa-di mười chín tuổi thọ cụ túc giới vào ngày mùng một, sau khi đã qua ngày trăng tròn xuất hạ’, ở đó, ‘mười chín tuổi’ đã được nói để chỉ một người chưa đủ hai mươi tuổi thiếu hai tháng, không tính các tháng thai nghén. Do đó, khi hai tháng nhuận được tính vào, thì đủ hai mươi tuổi”.
Tasmāti yasmā gabbhamāsāpi gaṇanūpagā honti, tasmā.
Tasmā means because the womb-months are also included in the calculation, therefore.
Do đó (tasmā) là vì các tháng thai nghén cũng được tính vào.
Ekavīsativasso hotīti jātadivasato paṭṭhāya vīsativasso samāno gabbhamāsehi saddhiṃ ekavīsativasso hoti.
Ekavīsativasso hotī means being twenty years old from the day of birth, he is twenty-one years old with the womb-months.
Là hai mươi mốt tuổi (ekavīsativasso hoti) là một người hai mươi tuổi kể từ ngày sinh, cùng với các tháng thai nghén thì là hai mươi mốt tuổi.
417. Aṭṭhame bādhayiṃsūti haniṃsu.
417. In the eighth, bādhayiṃsu means they struck.
417. Ở giới thứ tám, bādhayiṃsū (họ đã gây trở ngại) nghĩa là họ đã làm hại.
Taṃtaṃsampattiyā vibandhanavasena sattasantānassa antare vemajjhe eti āgacchatīti antarāyo, diṭṭhadhammikādianattho.
Antarāya means obstruction, a misfortune in this very life and so on, which comes into being in the midst of the continuum of beings by binding them to various attainments.
Antarāya (chướng ngại) là điều đến giữa, tức là giữa dòng sinh mạng của chúng sinh do sự ràng buộc bởi các điều kiện khác nhau, là những tai họa hiện tại, v.v.
Anatikkamanaṭṭhena tasmiṃ antarāye niyuttā, antarāyaṃ vā phalaṃ arahanti, antarāyassa vā karaṇasīlāti antarāyikā.
Antarāyikā means those who are assigned to that obstruction by not overcoming it, or who are worthy of the obstruction as a result, or whose nature it is to cause obstruction.
Antarāyikā (những điều gây chướng ngại) là những điều được giao phó cho chướng ngại đó với ý nghĩa không thể vượt qua, hoặc xứng đáng với chướng ngại đó như một kết quả, hoặc có thói quen gây ra chướng ngại.
Tenāha ‘‘antarāyaṃ karontīti antarāyikā’’ti.
Therefore, he says, "Those who cause obstruction are antarāyikā."
Vì vậy, đã nói “Những điều gây chướng ngại là những điều tạo ra chướng ngại”.
Ānantariyadhammāti ānantarikasabhāvā cetanādhammā.
Ānantariyadhammā means volitional phenomena of immediate result.
Ānantariyadhammā (các pháp vô gián) là các pháp tâm sở có bản chất vô gián.
Tatrāyaṃ vacanattho – cutianantaraphalaṃ anantaraṃ nāma, tasmiṃ anantare niyuttā, taṃnibbattanena anantarakaraṇasīlā, anantarappayojanāti vā ānantarikā, te eva ānantariyāti vuttā.
Here is its etymological meaning: "Anantara" means immediate result after death (cuti); those assigned to that immediate result, or whose nature it is to cause immediate result by producing it, or whose purpose is immediate result, are called ānantarikā. These are referred to as ānantariyā.
Ở đây, ý nghĩa của từ là – quả vô gián sau khi chết được gọi là vô gián (anantara), những điều được giao phó cho vô gián đó, những điều có thói quen tạo ra vô gián bằng cách làm phát sinh nó, hoặc những điều có mục đích vô gián, được gọi là ānantarikā, chính chúng được gọi là ānantariyā.
Kammāni eva antarāyikāti kammantarāyikā.
Actions themselves are obstructions, hence kammantarāyikā.
Chính các nghiệp là những điều gây chướng ngại, nên gọi là kammantarāyikā (nghiệp chướng ngại).
Mokkhasseva antarāyaṃ karoti, na saggassāti micchācāralakkhaṇābhāvato vuttaṃ.
It causes obstruction only to liberation, not to heaven, which is said because of the absence of the characteristic of wrong conduct.
Chỉ gây chướng ngại cho sự giải thoát, không gây chướng ngại cho cõi trời đã được nói vì không có đặc tính tà hạnh.
Na hi bhikkhuniyā dhammarakkhitabhāvo atthi.
For a bhikkhunī does not possess the state of being a guardian of the Dhamma.
Thật vậy, không có sự bảo hộ pháp (dhammarakkhitabhāvo) cho một tỳ-khưu-ni.
Pākatikabhikkhunīvasena cetaṃ vuttaṃ.
And this is said with reference to an ordinary bhikkhunī.
Và điều này đã được nói theo nghĩa một tỳ-khưu-ni bình thường.
Ariyāya pana pavattaṃ apāyasaṃvattanikameva, nandamāṇavako cettha nidassanaṃ.
However, for an Arahant, it certainly leads to the lower realms; Nandamāṇava is an example here.
Tuy nhiên, đối với một bậc Thánh, hành vi đó chắc chắn dẫn đến đọa xứ; Nandamāṇavaka là một ví dụ ở đây.
Ubhinnaṃ samānacchandatāvasena vā na saggantarāyikatā, mokkhantarāyikatā pana mokkhatthāya paṭipattiyā vidūsanato.
Or, there is no obstruction to heaven due to the mutual desire of both, but there is obstruction to liberation because it corrupts the path to liberation.
Hoặc không gây chướng ngại cho cõi trời là do cả hai có cùng ý muốn; còn việc gây chướng ngại cho sự giải thoát là do làm hư hoại con đường tu tập để đạt đến giải thoát.
Abhibhavitvā pana pavattiyaṃ saggantarāyikatāpi na sakkā nivāretunti.
However, in the case of overcoming, obstruction to heaven cannot be prevented either.
Tuy nhiên, nếu hành vi đó vượt quá giới hạn, thì không thể phủ nhận việc gây chướng ngại cho cõi trời.
Ahetukadiṭṭhiakiriyadiṭṭhinatthikadiṭṭhiyova niyatabhāvaṃ pattā niyatamicchādiṭṭhidhammā.
Niyatamicchādiṭṭhidhammā are the fixed wrong views of ahetuka-diṭṭhi (view of no cause), akiriya-diṭṭhi (view of no action), and natthika-diṭṭhi (nihilistic view).
Chỉ những tà kiến vô nhân, tà kiến vô tác, tà kiến đoạn diệt đã đạt đến trạng thái cố định, được gọi là niyatamicchādiṭṭhidhammā (các pháp tà kiến cố định).
Paṭisandhidhammāti paṭisandhicittuppādamāha.
Paṭisandhidhammā refers to the rebirth-linking consciousness.
Paṭisandhidhammā (các pháp tái sinh) chỉ tâm tái sinh.
Paṇḍakādiggahaṇañcettha nidassanamattaṃ sabbāyapi ahetukapaṭisandhiyā vipākantarāyikabhāvato.
The inclusion of paṇḍaka (eunuch) and so on here is merely an example, as all rebirth-linking without root causes are result-obstructing.
Việc đề cập đến người hoạn (paṇḍaka), v.v. ở đây chỉ là một ví dụ, vì tất cả các tái sinh vô nhân đều có bản chất gây chướng ngại cho quả.
Yāhi ariye upavadati, tā cetanā ariyūpavādā jātā.
The volitions by which one criticizes noble ones are called ariyūpavādā.
Những tâm sở mà qua đó người ta phỉ báng bậc Thánh, được gọi là ariyūpavādā (phỉ báng bậc Thánh).
Tato paranti khamāpanato upari.
Tato para means after the act of asking for forgiveness.
Tato para (sau đó) là sau khi xin lỗi.
Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ dibbacakkhukathāyaṃ vuttameva.
What needs to be said here has already been said in the account of the divine eye.
Điều cần nói ở đây đã được nói trong câu chuyện về thiên nhãn.
Sañcicca āpannā āpattiyoti sañcicca vītikkantā satta āpattikkhandhā.
Sañcicca āpannā āpattiyo means the seven categories of offenses committed intentionally.
Các tội đã phạm một cách cố ý (sañcicca āpannā āpattiyo) là bảy nhóm tội đã vi phạm một cách cố ý.
Sañcicca vītikkantañhi antamaso dukkaṭadubbhāsitampi saggamaggaphalānaṃ antarāyaṃ karoti.
Even an intentionally committed dukkata or dubbhāsita, at the very least, causes an obstruction to the path and fruits of heaven.
Thật vậy, dù là một tội dukkaṭa hay dubbhāsita nhỏ nhất đã vi phạm một cách cố ý cũng gây chướng ngại cho con đường dẫn đến cõi trời và các quả.
Yāva bhikkhubhāvaṃ paṭijānāti pārājikaṃ āpanno, na vuṭṭhāti sesagarukāpattiṃ āpanno, na deseti lahukāpattiṃ āpanno.
Yāva bhikkhubhāvaṃ paṭijānāti (as long as he acknowledges his state as a bhikkhu) applies to one who has incurred a Pārājika offense; na vuṭṭhāti (he does not emerge) applies to one who has incurred a serious offense; na deseti (he does not declare) applies to one who has incurred a light offense.
Chừng nào còn nhận mình là tỳ-khưu thì đã phạm tội pārajika; không xả tội thì đã phạm tội garukāpatti còn lại; không sám hối thì đã phạm tội lahukāpatti.
Ayaṃ bhikkhūti ariṭṭho bhikkhu.
Ayaṃ bhikkhu means the bhikkhu Ariṭṭha.
Vị tỳ-khưu này (ayaṃ bhikkhū) là tỳ-khưu Ariṭṭha.
Rasena rasaṃ saṃsanditvāti anavajjena paccayaparibhuñjanarasena sāvajjakāmaguṇaparibhogarasaṃ samānetvā.
Rasena rasaṃ saṃsanditvā means by equating the savor of blameless consumption of requisites with the savor of blameworthy enjoyment of sensual pleasures.
Hòa trộn vị này với vị kia (rasena rasaṃ saṃsanditvā) là làm cho vị của việc hưởng dụng vật dụng không có lỗi trở nên tương đồng với vị của việc hưởng dụng các dục lạc có lỗi.
Yoniso paccavekkhaṇena natthi ettha chandarāgoti nicchandarāgo, paccayaparibhogo.
By reflecting wisely, there is no desire or attachment here, thus nicchandarāgo (free from desire and attachment), regarding the consumption of requisites.
Do quán xét đúng đắn mà không có tham ái ở đây, nên gọi là nicchandarāgo (không tham ái), tức là việc hưởng dụng vật dụng.
Upanento viyāti bandhanaṃ upanento viya.
Upanento viyā means like bringing a fetter.
Như đang trói buộc (upanento viyā) là như đang trói buộc.
‘‘Ghaṭento viyā’’tipi pāṭho.
"Ghaṭento viyā" is also a reading.
Cũng có bản đọc là “Ghaṭento viyā” (như đang kết hợp).
Upasaṃharanto viyāti sadisataṃ upasaṃharanto viya ekantasāvajje anavajjabhāvapakkhepanato.
Upasaṃharanto viyā means like bringing similarity, by introducing blamelessness into what is utterly blameworthy.
Như đang so sánh (upasaṃharanto viyā) là như đang so sánh sự tương đồng, do việc đặt một điều hoàn toàn có lỗi vào phe không có lỗi.
Pāpakanti lāmakaṭṭhena duggatisampāpanaṭṭhena ca pāpakaṃ.
Pāpaka means evil, both in the sense of being base and in the sense of leading to bad destinations.
Ác (pāpaka) là ác theo nghĩa thấp kém và theo nghĩa dẫn đến khổ cảnh.
Mahāsamuddaṃ bandhantena viyāti setukaraṇavasena mahāsāgaraṃ bandhantena viya.
Mahāsamuddaṃ bandhantena viyā means like binding the great ocean by building a bridge.
Như người đang đắp đê chắn biển cả (mahāsamuddaṃ bandhantena viyā) là như người đang đắp đê chắn biển lớn để tạo thành một cây cầu.
Sabbaññutaññāṇena saddhiṃ paṭivirujjhantoti sabbaññutaññāṇena ‘‘sāvajja’’nti diṭṭhaṃ ‘‘anavajja’’nti gahaṇena tena saha paṭivirujjhanto.
" Contradicting omniscience" means contradicting omniscience by holding as blameless that which has been seen by omniscience as blameworthy.
Mâu thuẫn với Tuệ Toàn Tri nghĩa là, mâu thuẫn với Tuệ Toàn Tri bằng cách chấp nhận cái được Tuệ Toàn Tri thấy là “có lỗi” thành “không có lỗi”.
Āṇācakketi paṭhamapārājikasikkhāpadasaṅkhāte, ‘‘abrahmacariyaṃ pahāyā’’tiādidesanāsaṅkhāte ca āṇācakke.
" In the wheel of command" refers to the rule of training concerning the first pārājika, and also to the teaching beginning with "having abandoned unchastity."
Trong bánh xe mệnh lệnh nghĩa là, trong bánh xe mệnh lệnh được gọi là giới điều Pārājika thứ nhất, và trong lời dạy được gọi là “từ bỏ đời sống phi phạm hạnh” v.v.
Aṭṭhikaṅkalaṃ nāma uraṭṭhi vā piṭṭhikaṇṭakaṃ vā sīsaṭṭhi vā.
" A skeleton" means a breastbone, a backbone, or a skull bone.
Aṭṭhikaṅkalaṃ (bộ xương) là xương ngực, xương sống, hoặc xương đầu.
Tañhi nimmaṃsattā ‘‘kaṅkala’’nti vuccati.
Indeed, because it is without flesh, it is called a " skeleton."
Vì không có thịt nên nó được gọi là “kaṅkala” (bộ xương).
Vigatamaṃsāya hi aṭṭhisaṅkhalikāya ekaṭṭhimhi vā kaṅkala-saddo niruḷho.
Indeed, the term " skeleton" is established for a chain of bones without flesh, or for a single bone.
Thật vậy, từ kaṅkala đã được dùng để chỉ một bộ xương không còn thịt hoặc một chiếc xương đơn lẻ.
Anudahanaṭṭhenāti anupāyapaṭipattiyā sampati āyatiñca anudahanaṭṭhena.
" In the sense of not burning" means in the sense of not burning currently and in the future due to unskillful practice.
Với ý nghĩa thiêu đốt liên tục nghĩa là, với ý nghĩa thiêu đốt liên tục trong hiện tại và tương lai do thực hành sai phương pháp.
Mahābhitāpanaṭṭhena anavaṭṭhitasabhāvatāya, ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhena muhuttakaraṇīyatāya, tāvakālikaṭṭhena parehi abhibhavanatāya, sabbaṅgapaccaṅgapalibhañjanaṭṭhena bhedanādiadhikaraṇabhāvena, ugghāṭasadisatāya adhikuṭṭanaṭṭhena, avaṇe vaṇaṃ uppādetvā anto anupavisanabhāvatāya vinivijjhanaṭṭhena, diṭṭhadhammikasamparāyikaanatthanimittatāya sāsaṅkasappaṭibhayaṭṭhena.
" In the sense of great terror" due to its unstable nature; " in the sense of temporary manifestation" due to its being momentary; " in the sense of being temporary" due to being overcome by others; " in the sense of breaking all limbs and minor parts" due to being a cause for breaking, etc.; " in the sense of severe pounding" due to being like a hammer; " in the sense of piercing through" due to making a wound in an unwounded place and penetrating inside; " in the sense of being fearful and dreadful" due to being a cause of disadvantage in this life and the next.
Với ý nghĩa gây khổ lớn do bản chất không ổn định, với ý nghĩa hiện hữu tạm thời do chỉ tồn tại trong chốc lát, với ý nghĩa tạm thời do bị người khác áp đảo, với ý nghĩa phá hủy tất cả các bộ phận và chi thể do có tính chất chia cắt v.v., với ý nghĩa đập vỡ do giống như cái vồ, với ý nghĩa xuyên thủng do tạo vết thương trên vết thương và đi sâu vào bên trong, với ý nghĩa đáng sợ và nguy hiểm do là nguyên nhân của những điều bất lợi trong hiện tại và tương lai.
Pāḷiyaṃ ‘‘thāmasā parāmāsā’’tiādīsu evamattho veditabbo.
In the Pali, the meaning of "thāmasā parāmāsā" and so on should be understood thus.
Trong Pāḷi, ý nghĩa cần được hiểu như sau trong các câu như “thāmasā parāmāsā” (với sức mạnh của tà kiến, với sự chấp thủ của tà kiến).
Thāmasāti diṭṭhithāmena, tassā diṭṭhiyā thāmagatabhāvenāti attho.
" Thāmasā" means by the strength of wrong view; the meaning is by the state of firmness of that wrong view.
Thāmasā nghĩa là, với sức mạnh của tà kiến, tức là với sự vững chắc của tà kiến đó.
Parāmāsāti diṭṭhiparāmāsena, diṭṭhisaṅkhātaparāmāsenāti attho.
" Parāmāsā" means by the clinging of wrong view; the meaning is by clinging, which is wrong view.
Parāmāsā nghĩa là, với sự chấp thủ tà kiến, tức là với sự chấp thủ được gọi là tà kiến.
Diṭṭhiyeva hi dhammasabhāvaṃ atikkamitvā parato āmasanena parāmāso.
Indeed, wrong view is parāmāsa (clinging) because it transgresses the nature of phenomena and grasps at something else.
Thật vậy, chính tà kiến là sự chấp thủ (parāmāsa) do vượt qua bản chất của các pháp và chấp thủ từ bên ngoài.
Abhinivissāti taṇhābhinivesapubbaṅgamena diṭṭhābhinivesena ‘‘idamettha sacca’’nti abhinivisitvā.
" Abhinivissā" means having firmly held, saying "this is true in this matter," with wrong view preceded by craving-clinging.
Abhinivissā nghĩa là, với sự chấp thủ tà kiến đi trước bởi sự chấp thủ tham ái, chấp thủ rằng “đây là sự thật ở đây”.
Voharatīti katheti.
" Voharatī" means he speaks.
Voharatī nghĩa là, nói.
Yato ca kho te bhikkhūti yadā te bhikkhū.
" Yato ca kho te bhikkhū" means when those bhikkhus.
Yato ca kho te bhikkhū nghĩa là, khi các Tỳ-khưu đó.
Evaṃbyākho ahaṃ, bhante, bhagavatāti idaṃ esa attano laddhiṃ nigūhitukāmatāya natthīti vattukāmopi bhagavato ānubhāvena sampaṭicchati.
" Thus, venerable sir, I was declared by the Blessed One"—this person, even though he wanted to conceal his doctrine and say it was not so, accepts it due to the Blessed One's power.
Thưa Ngài, con đã được Thế Tôn giải thích như vậy – điều này, dù muốn che giấu quan điểm của mình và muốn nói rằng không phải như vậy, nhưng do uy lực của Thế Tôn, người ấy đã chấp nhận.
Buddhānaṃ kira sammukhā dve kathā kathetuṃ samattho nāma natthi.
Indeed, no one is capable of speaking two different things in the presence of the Buddhas.
Thật vậy, không ai có thể nói hai lời trước các vị Phật.
Kassa nu kho nāma tvaṃ moghapurisāti tvaṃ moghapurisa kassa khattiyassa vā brāhmaṇassa vā vessassa vā suddassa vā gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā devassa vā manussassa vā mayā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāsi.
" To whom, indeed, do you, foolish man"—you, foolish man, understand that the Dhamma was taught by me thus to which khattiya, or brahmin, or vessa, or sudda, or householder, or renunciant, or deva, or human?
Này kẻ rỗng tuếch, ngươi đã biết được giáo pháp do Ta thuyết giảng như vậy từ ai? – Này kẻ rỗng tuếch, ngươi đã biết được giáo pháp do Ta thuyết giảng như vậy từ vị Sát-đế-lợi, Bà-la-môn, Phệ-xá, Thủ-đà, gia chủ, xuất gia, chư thiên, hay loài người nào?
Sesamettha uttānameva.
The rest here is straightforward.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Dhammakammatā, samanubhāsanā, appaṭinissajjananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Herein are these three factors: not having done what is Dhamma, knowing, and performing co-habitation, etc.
Ở đây có ba chi phần: sự kiện pháp, sự khiển trách, và không từ bỏ.
424. Navame payogagaṇanāyāti dānaggahaṇappayogagaṇanāya.
424. In the ninth, " by the counting of attempts" means by the counting of attempts to give and receive.
424. Trong phần thứ chín, payogagaṇanāyā (bằng cách tính toán các hành vi) nghĩa là, bằng cách tính toán các hành vi nhận và cho.
Saṃvāse kammapariyosānavasena, sahaseyyāya ekasmiṃ nipanne itarassa nipajjanapayogavasena āpattiparicchedo veditabbo.
In cohabitation, the offense should be understood based on the conclusion of the action; in sleeping together, based on the attempt of one person to lie down when the other is already lying down.
Trong sự sống chung, cần hiểu sự phân loại tội lỗi dựa trên sự kết thúc của hành vi; trong sự ngủ chung, dựa trên hành vi nằm xuống của người kia khi một người đã nằm xuống.
Ettha ca padabhājane ‘‘ekacchanne’’ti avisesena vuttattā nānūpacārepi ekacchanne nipajjantassa āpatti.
And here, because "ekacchanne" (under one covering) is stated without distinction in the word analysis, there is an offense even for one who lies down under one covering in different precincts.
Ở đây, trong phần phân tích từ, vì “ekacchanne” (trong một chỗ che) được nói mà không có sự phân biệt, nên có tội khi nằm xuống trong một chỗ che ngay cả khi không ở trong cùng một khu vực.
Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘saha vā seyyaṃ kappeyyāti nānūpacārepi ekacchanne nipajjeyyā’’ti.
Therefore, it is stated in the Mātikāṭṭhakathā (Kaṅkhā. aṭṭha. ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā): "or he may sleep together means he may lie down under one covering even in different precincts."
Chính vì vậy, trong Mātikāṭṭhakathā (kaṅkhā. aṭṭha. ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā) có nói: “saha vā seyyaṃ kappeyyāti (hoặc nên nằm chung) nghĩa là, nên nằm xuống trong một chỗ che ngay cả khi không ở trong cùng một khu vực.”
Paṇṇattiṃ ajānantena arahatāpi kiriyābyākatacittena āpajjitabbattā ‘‘ticitta’’nti vuttaṃ.
" Three types of consciousness" is stated because an arahant, even unknowingly of the precept, commits an offense with functional consciousness.
Vì một vị A-la-hán không biết về giới điều cũng có thể phạm tội với tâm duy tác, nên được nói là “tam tâm”.
Yaṃ pana kenaci vuttaṃ ‘‘ticittanti ettha vipākābyākatacittena saha vā seyyaṃ kappeyyāti evamattho daṭṭhabbo, aññathā sacittakattā sikkhāpadassa kiriyābyākataṃ sandhāya na yujjatī’’ti, taṃ na gahetabbaṃ.
However, what some have said—"in 'three types of consciousness,' the meaning should be understood as: he may lie down together with resultant indeterminate consciousness; otherwise, it would not be appropriate to refer to functional indeterminate consciousness, given that the training rule involves consciousness"—that should not be accepted.
Tuy nhiên, điều mà một số người đã nói: “Ở đây, ‘tam tâm’ cần được hiểu là ‘nên nằm chung’ với tâm quả và tâm duy tác, nếu không thì không hợp lý khi đề cập đến tâm duy tác vì giới điều này là có ý thức”, thì điều đó không nên chấp nhận.
Na hi sacittakasikkhāpadavītikkamo arahato na sambhavati.
For it is not impossible for an arahant to transgress a training rule involving consciousness.
Thật vậy, sự vi phạm giới điều có ý thức không phải là không thể xảy ra đối với một vị A-la-hán.
Teneva pathavīkhaṇanādīsu sacittakasikkhāpadesu ticittameva vuttaṃ.
Therefore, in training rules involving consciousness like digging the earth, only three types of consciousness are mentioned.
Chính vì vậy, trong các giới điều có ý thức như đào đất v.v., cũng đã nói là tam tâm.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is straightforward.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Akatānudhammatā, jānanā, sambhogādikaraṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Herein are these three factors: not having done what is anudhammā, knowing, and performing cohabitation etc.
Ở đây có ba chi phần: không thực hành pháp tương ứng, biết, và thực hiện sự sống chung v.v.
428. Dasame pireti nipātapadaṃ.
428. In the tenth, " pire" is a particle.
428. Trong phần thứ mười, pire là một từ bất biến.
Sambodhane vattamānaṃ para-saddena samānatthaṃ vadantīti āha ‘‘para amāmakā’’ti, amhākaṃ anajjhattikabhūtāti attho.
Since it is in the vocative case and means the same as the word para, it says " para amāmakā," meaning those not belonging to us.
Nó nói rằng từ này, khi được dùng trong lời kêu gọi, có cùng ý nghĩa với từ para (người khác), nên nó nói “para amāmakā” (người khác không phải của chúng ta), nghĩa là, không thuộc về chúng ta.
Pireti vā ‘‘parato’’ti iminā samānatthaṃ nipātapadaṃ, tasmā cara pireti parato gaccha, mā idha tiṭṭhāti evampettha attho veditabbo.
Or, " pire" is a particle with the same meaning as "parato" (to another place); therefore, " cara pire" means go elsewhere, do not stay here. This is how the meaning should be understood here.
Hoặc pire là một từ bất biến có cùng ý nghĩa với “parato” (đi xa), do đó, cara pire ở đây có nghĩa là hãy đi xa, đừng ở lại đây.
Sesamettha purimasikkhāpadadvaye vuttanayameva.
The rest here is the same as the method stated in the two previous training rules.
Phần còn lại ở đây cũng theo cách đã nói trong hai giới điều trước.