306. Kathinakkhandhake sīsavasenāti padhānaṅgavasena.
In the Kathina Chapter, sīsavasena means by way of the main part.
306. Trong Phẩm Kathina, sīsavasenā có nghĩa là theo phương diện của bộ phận chính.
‘‘Kathinanti pañcānisaṃse antokaraṇasamatthatāya thiranti attho’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
"Kathina means firm, in the sense of being able to bring about the five advantages," it is stated in the Gaṇṭhipada texts.
Trong Gaṇṭhipadesu có nói: ‘‘ Kathina có nghĩa là vững chắc vì có khả năng mang lại năm lợi ích’’.
‘‘So nesaṃ bhavissatī’’ti yujjatīti ‘‘so tumhāka’’nti avatvā ‘‘nesa’’nti vacanaṃ yujjati.
The expression So nesaṃ bhavissatīti yujjati (It will be for them) is suitable, meaning that the word nesaṃ (for them) is used instead of tumhākaṃ (for you).
‘‘So nesaṃ bhavissatī’’ti yujjatī có nghĩa là việc nói ‘‘nesaṃ’’ thay vì ‘‘so tumhākaṃ’’ là hợp lý.
Ye atthatakathināti na kevalaṃ tumhākameva, ye aññepi atthatakathinā, tesampi bhavissatīti attho.
Ye atthatakathinā means not only for you, but also for others who have established the kathina (atthatakathinā).
Ye atthatakathinā có nghĩa là không chỉ cho quý vị mà còn cho những ai đã thọ nhận Kathina, điều đó cũng sẽ xảy ra cho họ.
Anāmantetvā caraṇanti cārittasikkhāpade vuttanayena anāpucchitvā kulesu caraṇaṃ.
Anāmantetvā caraṇaṃ means going to families without asking, in the manner stated in the training rule concerning conduct.
Anāmantetvā caraṇaṃ là việc đi đến các gia đình mà không xin phép, theo cách đã nói trong giới học về hạnh.
Matakacīvaranti matassa santakaṃ cīvaraṃ.
Matakacīvara means a robe belonging to a deceased person.
Matakacīvaraṃ là y phục của người đã chết.
Tatruppādena ābhatanti vihārasantakena khettavatthuādinā ānītaṃ.
Tatruppādena ābhata means brought through what is produced from the monastery's field, land, etc.
Tatruppādena ābhataṃ là y phục được mang đến từ tài sản của tự viện như đất đai, v.v...
Paṭhamapavāraṇāya pavāritāti idaṃ vassacchedaṃ akatvā vassaṃvutthabhāvasandassanatthaṃ vuttaṃ antarāyena appavāritānampi vutthavassānaṃ kathinatthārasambhavato.
The statement Paṭhamapavāraṇāya pavāritā (they have performed the pavāraṇā at the first invitation) is made to indicate that they have resided during the Rains without interrupting their residence, because the kathina robe can be spread even by those who have resided during the Rains but did not perform the pavāraṇā due to an impediment.
Paṭhamapavāraṇāya pavāritā được nói để chỉ ra rằng đã an cư mùa mưa mà không bị gián đoạn, vì việc trải Kathina có thể xảy ra ngay cả đối với những người đã an cư mùa mưa mà không làm lễ Pavāraṇā do có chướng ngại.
Teneva ‘‘appavāritā vā’’ti avatvā ‘‘chinnavassā vā pacchimikāya upagatā vā na labhantī’’ti ettakameva vuttaṃ.
For this very reason, it is only stated, "those who have interrupted their Rains residence or have entered the later residence do not receive it," without saying "or those who have not performed pavāraṇā."
Chính vì thế, không nói ‘‘hoặc những người không làm lễ Pavāraṇā’’, mà chỉ nói ‘‘những người bị gián đoạn mùa mưa hoặc những người đến vào mùa mưa sau cùng thì không được nhận’’.
Aññasmiṃ vihāre vutthavassāpi na labhantīti nānāsīmāya aññasmiṃ vihāre vutthavassā imasmiṃ vihāre kathinatthāraṃ na labhantīti attho.
Aññasmiṃ vihāre vutthavassāpi na labhantī means those who have resided during the Rains in another monastery in a different boundary (sīmā) do not obtain the kathina spreading in this monastery.
Aññasmiṃ vihāre vutthavassāpi na labhantī có nghĩa là những người đã an cư mùa mưa ở một tự viện khác, trong một sīmā khác, thì không được trải Kathina ở tự viện này.
Khalimakkhitasāṭakoti ahatavatthaṃ sandhāya vuttaṃ.
Khalimakkhitasāṭako refers to an unsewn cloth.
Khalimakkhitasāṭako được nói để chỉ y phục mới chưa may.
Dānakammavācāti kathinadussadānakammavācā.
Dānakammavācā means the formal declaration for the donation of the kathina cloth.
Dānakammavācā là lời tác bạch dâng y Kathina.
Akātuṃ na labbhatīti iminā anādariyena akarontassa dukkaṭanti dīpeti.
By this, it indicates that there is a dukkata offence for one who carelessly fails to do so.
Điều này cho thấy rằng người không làm một cách xem thường thì phạm tội dukkaṭa.
Kammavācā pana ekāyeva vaṭṭatīti kathinatthārasāṭakassa dānakāle vuttā ekāyeva kammavācā vaṭṭati.
Kammavācā pana ekāyeva vaṭṭatī means only one formal declaration, spoken at the time of giving the kathina robe, is sufficient.
Kammavācā pana ekāyeva vaṭṭatī có nghĩa là chỉ một lời tác bạch được nói khi dâng y Kathina là đủ.
Puna tassa aññasmiṃ vatthe diyyamāne kammavācāya dātabbakiccaṃ natthi, apalokanameva alanti adhippāyo.
The intention is that there is no need to give with a formal declaration again when another cloth is given; a mere announcement is sufficient.
Khi y phục khác được dâng cúng, không cần phải tác bạch, chỉ cần thông báo là đủ, đó là ý nghĩa.
308. Mahābhūmikanti mahāvisayaṃ, catuvīsatiākāravantatāya mahāvitthārikanti vuttaṃ hoti.
308. Mahābhūmikaṃ means having a great extent; it is said to be greatly extensive by having twenty-four aspects.
308. Mahābhūmikaṃ có nghĩa là phạm vi rộng lớn, tức là rất rộng lớn với hai mươi bốn khía cạnh.
Pañcakanti pañcakhaṇḍaṃ.
Pañcakaṃ means five sections.
Pañcakaṃ là năm mảnh.
Esa nayo sesesupi.
The same method applies to the rest.
Tương tự đối với các trường hợp còn lại.
Paṭhamacimilikāti kathinavatthato aññā attano pakaticimilikā.
Paṭhamacimilikā means one's own usual cimilikā (undergarment), different from the kathina cloth.
Paṭhamacimilikā là y phục che bụng thông thường của chính mình, khác với y Kathina.
‘‘Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenāti thirajiṇṇānaṃ cimilikānaṃ ekato katvā sibbanassetaṃ adhivacana’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
"Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenā (merely by sewing it as a kucchicimilikā) is an expression for sewing together worn-out cimilikā robes," it is stated in the Gaṇṭhipada texts.
Trong Gaṇṭhipadesu có nói: ‘‘ Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenā là cách gọi việc may ghép các y che bụng cũ và bền lại với nhau’’.
Mahāpaccariyaṃ kurundiyañca ‘‘vuttavacananidassanaṃ byañjane eva bhedo, atthe natthīti dassanatthaṃ kata’’nti vadanti.
In the Mahāpaccariya and Kurundi, they say that "this statement illustrates the wording, indicating that there is a difference in expression but not in meaning."
Trong Mahāpaccariyaṃ và Kurundiyañca họ nói: ‘‘Việc này được thực hiện để chỉ ra rằng chỉ có sự khác biệt trong cách diễn đạt của lời nói đã được nói, chứ không có sự khác biệt về ý nghĩa’’.
Piṭṭhianuvātāropanamattenāti dīghato anuvātassa āropanamattena.
Piṭṭhianuvātāropanamattenā means merely by attaching an anuvāta (strip) lengthwise to the back.
Piṭṭhianuvātāropanamattenā là chỉ cần may thêm một mảnh vải dọc theo chiều dài.
Kucchianuvātāropanamattenāti puthulato anuvātassa āropanamattena.
Kucchianuvātāropanamattenā means merely by attaching an anuvāta (strip) widthwise to the front.
Kucchianuvātāropanamattenā là chỉ cần may thêm một mảnh vải dọc theo chiều rộng.
Sāruppaṃ hotīti samaṇasāruppaṃ hoti.
Sāruppaṃ hotī means it becomes suitable for a recluse.
Sāruppaṃ hotī có nghĩa là phù hợp với Sa-môn.
Rattinissaggiyenāti rattiatikkantena.
Rattinissaggiyenā means by that which has passed the night.
Rattinissaggiyenā là do đã vượt quá thời gian ban đêm.
311. Ayanti āsāvacchediko kathinuddhāro.
311. Ayaṃ means this removal of the kathina that cuts off the expectation.
311. Ayaṃ là việc hủy bỏ Kathina làm chấm dứt sự mong muốn.
Idha na vuttoti pāḷiyaṃ mātikāpadabhājane savanantikānantaraṃ na vutto.
Idha na vutto means it is not mentioned here in the Pāḷi in the section on the breakdown of mātikāpada after savanantika.
Idha na vutto có nghĩa là không được đề cập trong Pāḷi, trong phần phân tích các từ mātikāpadabhājana sau savanantika.
Tatthāti tasmiṃ sīmātikkantike kathinuddhāre.
Tatthā means in that removal of the kathina concerning crossing the boundary (sīmā).
Tatthā có nghĩa là trong việc hủy bỏ Kathina vượt giới hạn (sīmātikkantika) đó.
‘‘Sīmātikkantiko nāma cīvarakālasīmātikkantiko’’ti kenaci vuttaṃ.
"The crossing-the-boundary removal means crossing the boundary of the cīvara (robe) period," has been stated by someone.
Kenaci có nói: ‘‘Sīmātikkantiko là việc vượt quá giới hạn thời gian may y phục’’.
‘‘Bahisīmāyaṃ cīvarakālasamayassa atikkantattā sīmātikkantiko’’ti ayaṃ amhākaṃ khanti.
"It is called sīmātikkantiko (crossing-the-boundary) because the time for the cīvara period has passed outside the boundary"—this is our opinion.
‘‘Sīmātikkantiko là do thời gian may y phục đã vượt quá giới hạn bên ngoài sīmā’’, đây là quan điểm của chúng tôi.
Sahubbhāre ‘‘so katacīvaro’’ti pāṭho dissati, evañca sati cīvarapalibodho paṭhamaṃ chijjatīti viññāyati, idha pana parivārapāḷiyañca ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarimaṃ chijjantī’’ti (pari. 415) vacanato taṃ na sameti, tasmā vīmaṃsitabbamettha kāraṇaṃ.
In the Sahubbhāra, the reading "so katacīvaro" (he has made the robe) is found, and if this is the case, it is understood that the impediment of the robe is cut off first. However, here and in the Parivāra Pāḷi, that does not fit, as it says, "the two impediments are cut off without priority or sequence" (Pari. 415). Therefore, the reason for this must be investigated.
Trong Sahubbhāre, có thấy đoạn ‘‘so katacīvaro’’, và nếu vậy thì chướng ngại về y phục được chấm dứt trước tiên, nhưng ở đây và trong Pāḷi của Parivāra, theo lời ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarimaṃ chijjantī’’ (pari. 415), điều đó không phù hợp. Vì vậy, cần phải xem xét lý do ở đây.
312. ‘‘Samādāyavāro ādāyavārasadiso, upasaggamattamettha viseso’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
312. "The samādāyavāra is similar to the ādāyavāra; the only difference is the prefix," it is stated in the Gaṇṭhipada texts.
312. Trong Gaṇṭhipadesu có nói: ‘‘Samādāyavāra tương tự như ādāyavāra, chỉ khác ở tiền tố’’.
Keci pana ‘‘sabbaṃ attano parikkhāraṃ anavasesetvā pakkamanto ‘samādāya pakkamatī’ti vuccatī’’ti vadanti.
Some, however, say, "one who departs without leaving any of one's requisites is called samādāya pakkamati (departs taking everything)."
Một số người lại nói: ‘‘Một người rời đi mà không để lại bất kỳ vật dụng nào của mình được gọi là ‘samādāya pakkamatī’ (rời đi với tất cả vật dụng)’’.
Puna samādāyavārepi teyeva dassitāti sambandho.
The connection is that those same ones are shown in the samādāyavāra as well.
Liên quan đến việc đó, họ cũng được chỉ ra trong samādāyavāra.
Vippakatacīvare pakkamanantikassa kathinuddhārassa asambhavato ‘‘yathāsambhava’’nti vuttaṃ.
The phrase yathāsambhava (as far as possible) is stated because the pakkamanantika (departure-ending) removal of kathina is not possible for an unfinished robe.
Vì việc hủy bỏ Kathina do rời đi không thể xảy ra đối với y phục chưa hoàn thành, nên đã nói ‘‘yathāsambhava’’ (tùy theo khả năng).
Pakkamanantiko hi kathinuddhāro niṭṭhitacīvarasseva vasena vutto ‘‘bhikkhu atthatakathino katacīvaraṃ ādāya pakkamatī’’ti vuttattā, tasmā so vippakatacīvaro na sambhavatīti chaḷeva ubbhārā tattha dassitā.
For the pakkamanantika removal of kathina is mentioned only with reference to a finished robe, as it is stated, "a monk who has established the kathina and made the robe departs taking it." Therefore, it is not possible for an unfinished robe, which is why only six removals are shown there.
Việc hủy bỏ Kathina do rời đi chỉ được nói dựa trên y phục đã hoàn thành, vì đã nói ‘‘bhikkhu atthatakathino katacīvaraṃ ādāya pakkamatī’’ (Tỳ-khưu đã thọ nhận Kathina, mang y phục đã hoàn thành và rời đi). Vì vậy, điều đó không thể xảy ra đối với y phục chưa hoàn thành, do đó chỉ có sáu trường hợp hủy bỏ được chỉ ra ở đó.
Tatrāyaṃ ādito paṭṭhāya vāravibhāvanā – ādāyavārā satta, tathā samādāyavārāti dve sattakavārā, tato pakkamanantikaṃ vajjetvā vippakatacīvarassa ādāyasamādāyavāravasena dve chakkavārā, tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena tīṇi tikāni dassitāni.
Here, the analysis of the vāra (rounds) from the beginning is: seven ādāyavāras, and likewise samādāyavāras, thus two sets of seven vāras. After that, excluding the pakkamanantika, there are two sets of six vāras by way of ādāya and samādāya for an unfinished robe. Beyond that, three sets of three vāras are shown by way of niṭṭhāna (completion), sanniṭṭhāna (final completion), and nāsanantika (destruction-ending).
Ở đây, việc phân loại các trường hợp bắt đầu từ đầu như sau: có bảy trường hợp ādāyavāra, và bảy trường hợp samādāyavāra, tổng cộng là hai nhóm bảy trường hợp. Sau đó, trừ trường hợp rời đi, có hai nhóm sáu trường hợp dựa trên ādāya và samādāya của y phục chưa hoàn thành. Sau đó, ba nhóm ba trường hợp được chỉ ra dựa trên niṭṭhāna, sanniṭṭhāna và nāsanantika.
Tattha paṭhamattikaṃ antosīmāyaṃ ‘‘paccessaṃ na paccessa’’nti imaṃ vidhiṃ anāmasitvā bahisīmāyameva ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ, tasmā pakkamanantikasīmātikkantikasaubbhārā tattha na yujjanti.
Among these, the first set of three occurred outside the boundary without referring to the rule "I shall go / I shall not go," but specifically with "I shall not go." Therefore, the pakkamanantika (departure-ending) and sīmātikkantika (boundary-crossing) removals are not applicable there.
Trong đó, nhóm ba trường hợp đầu tiên xảy ra trong sīmā mà không đề cập đến quy tắc ‘‘paccessaṃ na paccessaṃ’’ (tôi sẽ đi/tôi sẽ không đi), mà chỉ xảy ra bên ngoài sīmā với ‘‘na paccessaṃ’’ (tôi sẽ không đi). Do đó, các trường hợp hủy bỏ do rời đi và vượt sīmā không phù hợp ở đó.
Dutiyattikaṃ antosīmāyaṃ ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ.
The second set of three occurred within the boundary with "I shall not go."
Nhóm ba trường hợp thứ hai xảy ra trong sīmā với ‘‘na paccessaṃ’’.
Tatiyattikaṃ anadhiṭṭhita-padena visesetvā pavattaṃ, atthato paṭhamattikena sameti.
The third set of three occurred by specifying it with the term anadhiṭṭhita, and in meaning, it corresponds to the first set of three.
Nhóm ba trường hợp thứ ba xảy ra với từ anadhiṭṭhita được thêm vào, về ý nghĩa thì tương tự như nhóm ba trường hợp đầu tiên.
Anadhiṭṭhitenāti ca ‘‘paccessaṃ na paccessa’’nti evaṃ anadhiṭṭhitena, aniyamitenāti attho.
And Anadhiṭṭhitena means "not consecrated thus by 'I shall go / I shall not go,'" meaning "unspecified."
Anadhiṭṭhitenā có nghĩa là không được quyết định như ‘‘paccessaṃ na paccessaṃ’’, tức là không được quy định.
Tatiyattikānantaraṃ catutthattikaṃ sambhavantaṃ antosīmāyaṃ ‘‘paccessa’’nti vacanavisesena sambhavati.
A fourth set of three, which could potentially occur after the third set, would occur within the boundary by a specific declaration of "I shall go."
Nhóm ba trường hợp thứ tư, có thể xảy ra sau nhóm ba trường hợp thứ ba, xảy ra trong sīmā với từ đặc biệt ‘‘paccessaṃ’’.
Tathā ca yojiyamānaṃ itarehi savanantikādīhi aviruddhaṃ hotīti catutthattikaṃ ahutvā chakkaṃ jātanti veditabbaṃ.
And it should be understood that when connected thus, it is not inconsistent with the other savanantika and so on, which is why it became a set of six instead of a fourth set of three.
Và khi được kết hợp như vậy, nó không mâu thuẫn với các trường hợp khác như savanantika, v.v... Do đó, cần hiểu rằng nó không phải là nhóm ba trường hợp thứ tư mà đã trở thành nhóm sáu trường hợp.
Evaṃ tīṇi tikāni ekaṃ chakkañcāti paṭhamaṃ pannarasakaṃ veditabbaṃ.
Thus, three triads and one hexad are to be understood as the first fifteen.
Như vậy, ba bộ ba và một bộ sáu được biết là mười lăm điều đầu tiên.
316-320. Tato idameva pannarasakaṃ upasaggavisesena dutiyaṃ samādāyapannarasakaṃ nāma kataṃ.
316-320. Then, this very fifteen, by a special prefix, is called the second fifteen of 'taking up'.
316-320. Sau đó, chính mười lăm điều này, với sự khác biệt về tiền tố, được gọi là mười lăm điều samādāya thứ hai.
Puna ‘‘vippakatacīvaraṃ ādāyā’’ti tatiyaṃ pannarasakaṃ, ‘‘samādāyā’’ti catutthaṃ pannarasakaṃ dassitanti evaṃ cattāri pannarasakāni veditabbāni.
Again, 'taking an unfinished robe' is the third fifteen, and 'taking up' is shown as the fourth fifteen; thus, four fifteens are to be understood.
Lại nữa, “vippakatacīvaraṃ ādāya” là mười lăm điều thứ ba, “samādāya” là mười lăm điều thứ tư được trình bày; như vậy, bốn mươi lăm điều cần được biết.
Tattha paṭhamadutiyesu pannarasakesu sabbena sabbaṃ akatacīvaraṃ adhippetaṃ, itaresu dvīsu vippakatanti veditabbaṃ.
Among these, in the first and second fifteens, a completely unfinished robe is intended; in the other two, an unfinished robe is to be understood.
Trong đó, ở hai mươi lăm điều đầu tiên và thứ hai, hoàn toàn ý nói về y chưa làm xong (akatacīvara), còn ở hai điều còn lại thì nói về y đã làm dở (vippakata).
Tato paraṃ ‘‘cīvarāsāya pakkamatī’’tiādinā nayena niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanaāsāvacchedikavasena eko vāroti idamekaṃ catukkaṃ jātaṃ, tasmā pubbe vuttāni tikāni āsāvacchedikāni tīṇi ca tikānīti etaṃ anāsāyadvādasakanti veditabbaṃ.
After that, by the method beginning with 'departs with the expectation of a robe', there is one round consisting of completion, near completion, destruction, and cessation of expectation; this forms one tetrad. Therefore, the previously mentioned triads and the three triads that cut off expectation are to be understood as the twelve without expectation.
Sau đó, theo cách “cīvarāsāya pakkamati” và vân vân, một lượt theo cách kết thúc (niṭṭhāna), xác nhận kết thúc (sanniṭṭhāna), hủy bỏ (nāsana) và cắt đứt hy vọng (āsāvacchedika) tạo thành một bộ bốn; do đó, ba bộ ba đã nói trước đây và ba bộ ba cắt đứt hy vọng được biết là mười hai điều không hy vọng (anāsāyadvādasaka).
Tadanantare āsāyadvādasake kiñcāpi paṭhamaṃ dvādasakaṃ labbhati, tathāpi taṃ nibbisesanti tamekaṃ dvādasakaṃ avuttasiddhaṃ katvā visesato dassetuṃ ādito paṭṭhāya ‘‘antosīmāyaṃ paccessa’’nti vuttaṃ.
In the subsequent twelve with expectation, although the first twelve is obtained, it is without distinction. Therefore, considering that one twelve as implicitly established, to show it specifically, it is stated from the beginning, 'He will go within the boundary'.
Trong mười hai điều có hy vọng (āsāyadvādasaka) tiếp theo, mặc dù mười hai điều đầu tiên được chấp nhận, nhưng vì không có sự khác biệt, nên mười hai điều đó được coi là đã được hiểu ngầm và để trình bày một cách đặc biệt, từ đầu đã nói “antosīmāyaṃ paccessaṃ”.
Taṃ dutiyacatukke ‘‘so bahisīmagato suṇātī’’tiādivacanassa tatiyacatukke savanantikādīnañca okāsakaraṇatthanti veditabbaṃ.
This is to create an occasion for the saying 'he hears, having gone outside the boundary' in the second tetrad, and for things like the approach of hearing in the third tetrad.
Điều đó cần được hiểu là để tạo cơ hội cho lời nói “so bahisīmagato suṇāti” và vân vân trong bộ bốn thứ hai, và cho savanantika và vân vân trong bộ bốn thứ ba.
Idaṃ pana dvādasakaṃ anāsāyavasenapi labbhamānaṃ iminā avuttasiddhaṃ katvā na dassitanti veditabbaṃ.
This twelve, however, even though it can be obtained through the absence of expectation, is not shown here, being implicitly established by this.
Nhưng mười hai điều này, mặc dù cũng có thể có theo cách không hy vọng (anāsāya), nhưng đã không được trình bày, coi như đã được hiểu ngầm bởi điều này.
Evamettha dve dvādasakāni uddharitabbāni.
Thus, two twelves are to be extracted here.
Như vậy, ở đây cần rút ra hai mười hai điều.
Karaṇīyadvādasakepi yathādassitaṃ anāsāyadvādasakaṃ avuttasiddhaṃ āsāyadvādasakañcāti dve dvādasakāni uddharitabbāni.
Even in the twelve concerning what is to be done, two twelves are to be extracted: the implicitly established twelve without expectation and the twelve with expectation, as shown.
Trong mười hai điều karaṇīya, cũng cần rút ra hai mười hai điều như đã trình bày: mười hai điều không hy vọng (anāsāyadvādasaka) được hiểu ngầm và mười hai điều có hy vọng (āsāyadvādasaka).
321-322. Yasmā disaṃgamikanavake ‘‘disaṃgamiko pakkamatī’’ti vacaneneva ‘‘na paccessa’’nti idaṃ avuttasiddhameva, tasmā taṃ na vuttaṃ.
321-322. Since in the nine cases of traveling in a direction, the statement 'the one traveling in a direction departs' implicitly establishes 'he will not go', that is not stated.
321-322. Bởi vì trong bộ chín disaṃgamika, chỉ với lời nói “disaṃgamiko pakkamati” thì “na paccessaṃ” đã được hiểu ngầm, do đó điều đó không được nói đến.
Ettāvatā ca āvāsapalibodhābhāvo dassito.
By this much, the absence of an obstacle concerning dwelling is shown.
Đến đây, sự không có chướng ngại về trú xứ (āvāsapalibodha) đã được trình bày.
Cīvarapaṭivīsaṃ apavilāyamānoti iminā cīvarapalibodhasamaṅgitamassa dasseti.
Not letting his share of robes dwindle—by this, his being endowed with the obstacle concerning robes is shown.
Với Cīvarapaṭivīsaṃ apavilāyamāno, cho thấy người ấy có chướng ngại về y (cīvarapalibodha).
Tattha cīvarapaṭivīsanti attano pattabbacīvarabhāgaṃ.
Here, cīvarapaṭivīsaṃ means his own due share of robes.
Trong đó, cīvarapaṭivīsaṃ là phần y mà mình đáng được nhận.
Apavilāyamānoti ākaṅkhamāno.
Apavilāyamāno means wishing for.
Apavilāyamāno là mong muốn.
Tassa cīvaralābhe sati vassaṃvutthāvāse niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena ekaṃ tikaṃ, tesaṃyeva vasena antarāmagge ekaṃ, gataṭṭhāne ekanti tiṇṇaṃ tikānaṃ vasena ekaṃ navakaṃ veditabbaṃ.
When he receives robes, there is one triad in the dwelling where he has spent the Rains retreat, by way of completion, near completion, destruction, and approach; another in the middle of the road for the same, and one in the place arrived at; thus, one nine is to be understood by way of three triads.
Khi người ấy nhận được y, có một bộ ba theo cách kết thúc (niṭṭhāna), xác nhận kết thúc (sanniṭṭhāna), hủy bỏ (nāsana) trong trú xứ đã an cư mùa mưa; một bộ ba theo cách đó trên đường đi; và một bộ ba tại nơi đến; như vậy, cần biết một bộ chín theo cách ba bộ ba.
324. Tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikasīmātikkantikasaubbhārānaṃ vasena phāsuvihārapañcakaṃ vuttaṃ.
324. After that, the group of five for comfortable dwelling is stated, by way of completion, near completion, destruction, approach, and transgression of the boundary.
324. Sau đó, năm điều phāsuvihāra được nói đến theo cách kết thúc (niṭṭhāna), xác nhận kết thúc (sanniṭṭhāna), hủy bỏ (nāsana), vượt qua ranh giới (sīmātikkantika) và saubbhāra.
Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.
The rest here is easily understood from the Pali text and the Aṭṭhakathā.
Phần còn lại ở đây rất dễ hiểu từ Pāḷi và Chú giải.
334-336. Vicchikassa jātoti tassa kira mātuyā utusamaye sayanagatāya vicchiko nābhippadesaṃ āruḷho, sā tassa samphassena gabbhaṃ gaṇhi.
334-336. Born of a scorpion—it is said that when his mother was lying down at the time of her season, a scorpion climbed onto her navel area, and she conceived a fetus from its touch.
334-336. Vicchikassa jāto là khi mẹ của ông ta đang nằm ngủ vào mùa sinh nở, một con bọ cạp đã bò lên vùng rốn của bà, và bà đã thụ thai do sự tiếp xúc đó.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘vicchikassa jāto’’ti.
Referring to that, it is said, "born of a scorpion."
Nói như vậy là để chỉ điều đó: “sinh ra từ bọ cạp”.
Ussannadosoti sañcitapittādidoso.
Ussannadoso means one whose humors, such as bile, are accumulated.
Ussannadoso là người tích tụ nhiều bệnh tật như bệnh mật.
337. Itarītarenāti itarena itarena.
337. Itarītarena means by this or that.
337. Itarītarena là với cái này với cái kia.
Itara-saddo pana aniyamavacano dvikkhattuṃ vuccamāno yaṃkiñci-saddehi samānattho hotīti vuttaṃ ‘‘appagghenapi mahagghenapi yena kenacī’’ti.
The word itara, meaning unspecific, when repeated twice, becomes synonymous with words like 'anything whatever', as stated in "with anything, whether cheap or expensive".
Từ itara là từ chỉ sự không xác định, khi được nói hai lần thì có nghĩa tương đương với các từ yaṃkiñci, như đã nói “bất kể thứ gì, dù rẻ hay đắt”.
Mahāpiṭṭhiyakojavanti hatthipiṭṭhīsu attharitabbatāya mahāpiṭṭhiyanti laddhasamaññaṃ caturaṅgulapupphaṃ kojavaṃ.
Mahāpiṭṭhiyakojavaṃ means a kojava (rug) with four-finger-length flowers, named Mahāpiṭṭhiya because it is spread on the backs of elephants.
Mahāpiṭṭhiyakojavaṃ là tấm thảm kojava có hoa văn bốn ngón tay, được gọi là mahāpiṭṭhiya vì dùng để trải trên lưng voi.
340. Upacāreti susānassa āsanne padese.
340. Upacāre means in the area near the charnel ground.
340. Upacāre là ở khu vực gần nghĩa địa.
Chaḍḍetvā gatāti kiñci avatvāyeva chaḍḍetvā gatā.
Chaḍḍetvā gatā means having abandoned it without saying anything and gone.
Chaḍḍetvā gatā là bỏ lại và đi mà không nói gì.
So eva sāmīti akatāya katikāya yena gahitaṃ, sova sāmī.
So eva sāmī means the one who took it without an agreement is the owner.
So eva sāmī là người đã lấy mà không có thỏa thuận, chính người đó là chủ.
342-343. Dhuravihāraṭṭhāneti vihāradvārassa sammukhaṭṭhāne.
342-343. Dhuravihāraṭṭhāne means in the place in front of the monastery gate.
342-343. Dhuravihāraṭṭhāne là ở vị trí đối diện cửa tu viện.
Vihāramajjheyeva sammannitabbanti sabbesaṃ jānanatthāya vihāramajjheyeva nisinnehi sammannitabbaṃ.
Vihāramajjheyeva sammannitabbaṃ means they should appoint him while seated in the middle of the monastery so that everyone knows.
Vihāramajjheyeva sammannitabbaṃ là cần phải chấp thuận khi ngồi giữa tu viện để mọi người đều biết.
Tulābhūtoti tulāsadiso.
Tulābhūto means like a balance.
Tulābhūto là giống như cái cân.
Vaṇṇāvaṇṇaṃ katvāti sabbakoṭṭhāse agghato samake katvā.
Vaṇṇāvaṇṇaṃ katvā means having made all portions equal in value.
Vaṇṇāvaṇṇaṃ katvā là làm cho tất cả các phần có giá trị ngang nhau.
Tenevāha ‘‘same paṭivīse ṭhapetvā’’ti.
Therefore, he said, "having arranged them in equal shares".
Chính vì thế mà nói “ṭhapetvā same paṭivīse”.
Idanti sāmaṇerānaṃ upaḍḍhapaṭivīsassa dānaṃ.
Idaṃ means the giving of half a share to sāmaṇeras.
Idaṃ là việc bố thí một nửa phần y cho các Sa-di.
Phātikammanti sammuñjanībandhanādihatthakammaṃ.
Phātikammaṃ means manual labor such as tying brooms.
Phātikamma là công việc tay chân như buộc chổi.
Ukkuṭṭhiṃ karontīti mahāsaddaṃ karonti.
Ukkuṭṭhiṃ karontī means they make a loud noise.
Ukkuṭṭhiṃ karontī là gây ra tiếng ồn lớn.
Samapaṭivīso dātabboti karissāmāti yācantānaṃ paṭiññāmattenapi samakoṭṭhāso dātabbo.
Samapaṭivīso dātabbo means an equal portion should be given even by a mere promise to those who ask, saying, "I will do it."
Samapaṭivīso dātabbo là cần phải bố thí một phần ngang bằng cho những người hứa sẽ làm, ngay cả chỉ bằng lời hứa.
344. Rajanakumbhiyā majjhe ṭhapetvāti antorajanakumbhiyā majjhe ṭhapetvā evaṃ vaṭṭādhārake antorajanakumbhiyā pakkhitte majjhe udakaṃ tiṭṭhati, vaṭṭādhārakato bahi samantā antokumbhiyaṃ rajanacchalli.
344. Rajanakumbhiyā majjhe ṭhapetvā means having placed it in the middle of the dye pot. Thus, when placed in the middle of the dye pot in the form of a cylindrical support, water remains in the middle, and dye-scraps are all around outside the cylindrical support within the pot.
344. Rajanakumbhiyā majjhe ṭhapetvā là đặt vào giữa nồi nhuộm bên trong; như vậy, khi đặt giá đỡ cuộn vải vào nồi nhuộm bên trong, nước sẽ ở giữa, và vỏ cây nhuộm sẽ ở xung quanh bên ngoài giá đỡ cuộn vải trong nồi bên trong.
Rajanaṃ pakkhipitunti rajanacchalliṃ pakkhipituṃ.
Rajanaṃ pakkhipituṃ means to put in dye-scraps.
Rajanaṃ pakkhipituṃ là để bỏ vỏ cây nhuộm vào.
349-351. Visākhāvatthumhi kallakāyāti akilantakāyā pītisomanassehi phuṭasarīrā.
349-351. In the story of Visākhā, kallakāyā means with a body that is not tired, with a body permeated by joy and happiness.
349-351. Trong câu chuyện Visākhā, kallakāyā là thân thể không mệt mỏi, toàn thân tràn đầy hỷ lạc.
Gatīti ñāṇagati ñāṇādhigamo.
Gatī means the attainment of knowledge, the understanding of knowledge.
Gatī là trí tuệ, sự đạt được trí tuệ.
Abhisamparāyoti ñāṇābhisamparāyo ñāṇasahito peccabhāvo.
Abhisamparāyo means the rebirth accompanied by knowledge, the rebirth with knowledge.
Abhisamparāyo là sự tái sinh có trí tuệ, sự tái sinh kèm theo trí tuệ.
Taṃ bhagavā byākarissatīti ‘‘so bhikkhu sotāpanno sakadāgāmī’’tiādinā tassa taṃ ñāṇagatiṃ, tato paraṃ ‘‘niyato sambodhiparāyaṇo sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’’tiādinā (saṃ. ni. 5.1004) ñāṇābhisamparāyañca āvi karissati.
Taṃ bhagavā byākarissatī means the Blessed One will declare her attainment of knowledge thus: "That bhikkhu is a Sotāpanna, a Sakadāgāmī," etc. And thereafter, he will declare her rebirth with knowledge, saying, "He is destined for enlightenment, certain of it; having come to this world only once more, he will make an end of suffering" (Saṃ. Ni. 5.1004), etc.
Taṃ bhagavā byākarissatī là Đức Thế Tôn sẽ tuyên bố trí tuệ đó của vị tỳ khưu, ví dụ như “vị tỳ khưu đó là một bậc Dự Lưu, một bậc Nhất Lai”, và sau đó sẽ tuyên bố về sự tái sinh có trí tuệ, ví dụ như “người ấy chắc chắn sẽ chứng ngộ giác ngộ, chỉ một lần nữa đến thế giới này và chấm dứt khổ đau”.
Sovaggikanti saggasaṃvattanikaṃ.
Sovaggikaṃ means conducive to heaven.
Sovaggikaṃ là dẫn đến cõi trời.
Sokaṃ nudati vinodetīti sokanudaṃ.
It dispels and removes sorrow, thus it is sokanudaṃ (sorrow-dispelling).
Sokaṃ nudati vinodetīti sokanudaṃ là xua tan, loại bỏ sầu muộn.
353. Dukkhaṃ supatīti nānāvidhasupinaṃ passanto dukkhaṃ supati.
353. Dukkhaṃ supatī means he sleeps uncomfortably, having various kinds of dreams.
353. Dukkhaṃ supatī là ngủ khổ sở, thấy đủ loại giấc mơ.
Dukkhaṃ paṭibujjhatīti paṭibujjhantopi uttasitvā salomahaṃso dukkhaṃ paṭibujjhati.
Dukkhaṃ paṭibujjhatī means even when he wakes up, he wakes up uncomfortably, startled and with hair standing on end.
Dukkhaṃ paṭibujjhatī là ngay cả khi tỉnh giấc, cũng tỉnh giấc trong sợ hãi, lông tóc dựng đứng, một cách khổ sở.
359-362. Aṭṭhapadakacchannena pattamukhaṃ sibbitunti aṭṭhapadaphalakākārena pattamukhe tattha tattha gabbhaṃ dassetvā sibbituṃ.
359-362. “To sew the mouth of the bowl with an eight-fold covering” means to sew the mouth of the bowl, showing pockets here and there, in the manner of an eight-fold board.
359-362. Aṭṭhapadakacchannena pattamukhaṃ sibbituṃ (may miệng bát bằng vải hình bàn cờ) có nghĩa là may miệng bát bằng vải hình bàn cờ, ở chỗ này chỗ kia có ngăn.
Aggaḷaguttiyeva pamāṇanti imehi catūhi nikkhepakāraṇehi ṭhapentenapi aggaḷaguttivihāreyeva ṭhapetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
“The bolt-hole itself is the measure” means that even when depositing with these four causes of deposition, it is proper to deposit it only in a bolt-hole dwelling.
Aggaḷaguttiyeva pamāṇaṃ (chỉ có chốt cửa là tiêu chuẩn) có nghĩa là, ngay cả khi đặt bằng bốn cách cất giữ này, cũng chỉ nên đặt ở tịnh xá có chốt cửa.
363. Pañca māseti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ.
363. “For five months” is a locative case indicating continuous duration.
363. Pañca māse (năm tháng) là cách dùng từ chỉ sự liên tục tuyệt đối.
Vaḍḍhiṃ payojetvā ṭhapitaupanikkhepatoti vassāvāsikatthāya veyyāvaccakarehi vaḍḍhiṃ payojetvā ṭhapitaupanikkhepato.
“From a deposit made with interest” means from a deposit made by stewards with interest for the purpose of the rains-residence.
Vaḍḍhiṃ payojetvā ṭhapitaupanikkhepato (từ số tiền ký gửi được đặt với lãi suất) có nghĩa là từ số tiền ký gửi được các người quản lý đặt với lãi suất để dùng cho an cư kiết hạ.
Tatruppādatoti nāḷikeraārāmāditatruppādato.
“From its produce” means from the produce of coconut groves and such.
Tatruppādato (từ sự phát sinh ở đó) có nghĩa là từ sự phát sinh ở các vườn dừa, v.v.
‘‘Vassāvāsikalābhavasena vā matakacīvaravasena vā tatruppādavasena vā aññena vā kenaci ākārena saṅghaṃ uddissa uppannacīvaraṃ, sabbaṃ tasseva atthatakathinassa pañca māse, anatthatakathinassa ekaṃ cīvaramāsaṃ pāpuṇātī’’ti avisesato vatvāpi puna vassāvāsikalābhavasena uppanne labbhamānavisesaṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ pana ida’’ntiādi āraddhaṃ.
Although it is said without distinction, “‘robe that has arisen for the Saṅgha, whether from the gains of the rains-residence, or from a robe of a deceased monk, or from its produce, or in any other way, all of it falls to that kaṭhina-recipient for five months, and to a non-kaṭhina-recipient for one robe-month,’” the phrase “yaṃ pana idaṃ” (but this) and so forth is begun again to show a special provision for what arises from the gains of the rains-residence.
Mặc dù đã nói một cách tổng quát rằng: “Y phục phát sinh vì Tăng chúng bằng cách lợi lộc an cư kiết hạ, hoặc y phục của người chết, hoặc sự phát sinh ở đó, hoặc bằng bất kỳ cách nào khác, tất cả đều thuộc về vị Tỳ-khưu đã trải Kathina trong năm tháng, và thuộc về vị Tỳ-khưu chưa trải Kathina trong một tháng y phục”, nhưng để chỉ ra sự đặc biệt có được khi phát sinh bằng cách lợi lộc an cư kiết hạ, đã bắt đầu bằng “yaṃ pana idaṃ” (cái này).
Tattha idhāti abhilāpamattametaṃ.
Here, “idha” (here) is merely an expression.
Trong đó, idha (ở đây) chỉ là một cách diễn đạt.
‘‘Vassaṃvutthasaṅghassa demā’’ti vuttepi soyeva nayo.
Even when it is said, “‘We give to the Saṅgha that has observed the rains-residence,’” the same method applies.
Ngay cả khi nói “chúng tôi dâng cho Tăng chúng đã an cư kiết hạ”, cũng là ý nghĩa tương tự.
Anatthatakathinassapi pañca māse pāpuṇātīti vassāvāsikalābhavasena uppannattā anatthatakathinassapi vutthavassassa pañca māse pāpuṇāti.
“Even for a non-kaṭhina-recipient, it falls for five months” means that because it has arisen as a gain from the rains-residence, even for a non-kaṭhina-recipient who has observed the rains-residence, it falls for five months.
Anatthatakathinassapi pañca māse pāpuṇāti (ngay cả vị Tỳ-khưu chưa trải Kathina cũng được năm tháng) có nghĩa là, vì phát sinh bằng cách lợi lộc an cư kiết hạ, ngay cả vị Tỳ-khưu đã an cư kiết hạ nhưng chưa trải Kathina cũng được năm tháng.
Kenaci pana ‘‘idha-saddena niyamitattā’’ti kāraṇaṃ vuttaṃ, taṃ akāraṇaṃ.
However, some have given the reason “by being delimited by the word ‘idha’ (here),” but that is not a valid reason.
Tuy nhiên, một số người nói rằng lý do là “do được quy định bởi từ idha”, điều đó là vô lý.
Tathā hi idha-saddena aniyametvāpi ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa demā’’ti vā ‘‘vassāvāsikaṃ demā’’ti vā antohemante vassāvāsikalābhavasena dinnaṃ cīvaraṃ anatthatakathinassapi vutthavassassa pañca māse pāpuṇāti, teneva parato aṭṭhasu mātikāsu ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa detī’’ti imassa mātikāpadassa vinicchaye (mahāva. aṭṭha. 379) ‘‘cīvaramāsato paṭṭhāya yāva hemantassa pacchimo divaso, tāva vassāvāsikaṃ demāti vutte kathinaṃ atthataṃ vā hotu anatthataṃ vā, atītavassaṃvutthānameva pāpuṇātī’’ti vuttaṃ.
Thus, even without delimiting by the word ‘idha,’ a robe given as a gain from the rains-residence during the rainy season, whether one says “‘We give to the Saṅgha that has observed the rains-residence’” or “‘We give the rains-residence offering,’” falls to a non-kaṭhina-recipient who has observed the rains for five months. It is for this very reason that it will be said later in the decision on the mātikā-pada (category entry) of “gives to the Saṅgha that has observed the rains-residence” in the eight mātikā (categories) (Mahāva. Aṭṭha. 379), “‘When it is said that the rains-residence offering is given from the month of robes until the last day of the cold season, it falls only to those who have observed the past rains-residence, whether the kaṭhina has been spread or not.’”
Thật vậy, ngay cả khi không quy định bởi từ idha, y phục được dâng trong mùa đông, bằng cách lợi lộc an cư kiết hạ, khi nói “chúng tôi dâng cho Tăng chúng đã an cư kiết hạ” hoặc “chúng tôi dâng y phục an cư kiết hạ”, thì ngay cả vị Tỳ-khưu đã an cư kiết hạ nhưng chưa trải Kathina cũng được năm tháng. Chính vì thế, sau này trong phần giải thích về câu trong tám mẫu (mātikāpada) “dâng cho Tăng chúng đã an cư kiết hạ” (mahāva. aṭṭha. 379) đã nói rằng: “Khi nói ‘chúng tôi dâng y phục an cư kiết hạ’ từ tháng y phục cho đến ngày cuối cùng của mùa đông, thì dù Kathina đã được trải hay chưa được trải, y phục đó thuộc về những vị đã an cư kiết hạ trong mùa mưa đã qua.”
Tato paranti pañcamāsato paraṃ, gimhānassa paṭhamadivasato paṭṭhāyāti attho.
“After that” means after five months, meaning from the first day of the hot season.
Tato paraṃ (sau đó) có nghĩa là sau năm tháng, tức là từ ngày đầu tiên của mùa hè.
Piṭṭhisamaye uppannattā’’ti idaṃ ‘‘udāhu anāgatavasse’’ti imassānantaraṃ daṭṭhabbaṃ.
Because it arose at the back season.” This should be understood immediately after “or for the coming year.”
Vì phát sinh vào thời kỳ sau.” Câu này nên được hiểu là nằm sau câu “hay là vào mùa mưa sắp tới”.
Gimhānassa paṭhamadivasato paṭṭhāya uppannameva hi piṭṭhisamaye uppannattā ‘‘kiṃ atītavasse idaṃ vassāvāsika’’ntiādinā pucchitabbaṃ, teneva paratopi vakkhati ‘‘gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya vutte pana mātikā āropetabbā ‘atītavassāvāsassa pañca māsā atikkantā, anāgato cātumāsaccayena bhavissati, kataravassāvāsassa desī’ti.
Indeed, what arises from the first day of the hot season must be asked about with phrases like “Is this rains-residence offering for the past year?” because it arose at the back season. For this reason, it will also be said later (Mahāva. Aṭṭha. 379): “If it is stated from the first day of the hot season, then a mātikā (category) must be applied: ‘Five months of the past rains-residence have passed, and the coming (rains-residence) will be after four months; for which rains-residence do you give?’
Thật vậy, chỉ những gì phát sinh từ ngày đầu tiên của mùa hè mới được hỏi “có phải đây là y phục an cư kiết hạ của mùa mưa đã qua không?” vì nó phát sinh vào thời kỳ sau. Chính vì thế, sau này cũng sẽ nói: “Nếu nói từ ngày đầu tiên của mùa hè, thì phải đặt ra câu hỏi: ‘Năm tháng của y phục an cư kiết hạ đã qua, mùa mưa sắp tới sẽ là sau bốn tháng, ông dâng cho y phục an cư kiết hạ của mùa nào?’
Sace ‘atītavassaṃvutthānaṃ dammī’ti vadati, taṃantovassaṃvutthānameva pāpuṇātī’’ti (mahāva. aṭṭha. 379).
If he says, ‘I give to those who observed the past rains-residence,’ it falls only to those who observed the rains within that (past) period.”
Nếu nói ‘tôi dâng cho những vị đã an cư kiết hạ trong mùa mưa đã qua’, thì y phục đó thuộc về những vị đã an cư kiết hạ trong mùa mưa đó” (mahāva. aṭṭha. 379).
Potthakesu pana ‘‘anatthatakathinassapi pañca māse pāpuṇātī’’ti imassānantaraṃ ‘‘kasmā?
However, in the texts, after “even for a non-kaṭhina-recipient, it falls for five months,” this phrase “Why?
Tuy nhiên, trong các sách, sau câu “ngay cả vị Tỳ-khưu chưa trải Kathina cũng được năm tháng” lại viết câu “Vì sao?
Piṭṭhisamaye uppannattā’’ti idaṃ likhanti, taṃ na yujjati.
Because it arose at the back season” is written, which is not appropriate.
Vì phát sinh vào thời kỳ sau”, điều đó không hợp lý.
Na hi piṭṭhisamaye uppannaṃ sandhāya ‘‘anatthatakathinassapi pañca māse pāpuṇātī’’ti vuttaṃ, na ca piṭṭhisamaye uppannaṃ vutthavassasseva pāpuṇāti, sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti, teneva parato vakkhati ‘‘asukavihāre vassaṃvutthasaṅghassāti vadati, tatra vassaṃvutthānameva yāva kathinassubbhārā pāpuṇāti.
Indeed, it is not said, “even for a non-kaṭhina-recipient, it falls for five months,” with reference to what arose at the back season, nor does what arose at the back season fall only to one who has observed the rains; it falls to all who are present. For this reason, it will be said later (Mahāva. Aṭṭha. 379): “If he says, ‘for the Saṅgha that observed the rains-residence in such and such a monastery,’ it falls only to those who observed the rains there until the end of the kaṭhina.
Thật vậy, câu “ngay cả vị Tỳ-khưu chưa trải Kathina cũng được năm tháng” không phải nói về y phục phát sinh vào thời kỳ sau, và y phục phát sinh vào thời kỳ sau không chỉ thuộc về vị Tỳ-khưu đã an cư kiết hạ, mà thuộc về tất cả những vị hiện diện. Chính vì thế, sau này sẽ nói: “Nếu nói ‘cho Tăng chúng đã an cư kiết hạ trong tịnh xá kia’, thì y phục đó thuộc về những vị đã an cư kiết hạ ở đó cho đến khi Kathina được dỡ bỏ.
Sace pana gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya evaṃ vadati, tatra sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti.
But if he says so from the first day of the hot season, it falls to all who are present.
Tuy nhiên, nếu nói như vậy từ ngày đầu tiên của mùa hè, thì y phục đó thuộc về tất cả những vị hiện diện.
Piṭṭhisamaye uppannattā’’ti (mahāva. aṭṭha. 379).
Because it arose at the back season.”
Vì phát sinh vào thời kỳ sau” (mahāva. aṭṭha. 379).
Ṭhitikā pana na tiṭṭhatīti ettha aṭṭhitāya ṭhitikāya puna aññasmiṃ cīvare uppanne sace eko bhikkhu āgacchati, majjhe chinditvā dvīhipi gahetabbaṃ.
In “but the fixed share does not remain fixed,” if, when another robe arises from an unfixed fixed share, one bhikkhu comes, it should be divided in the middle and taken by both.
Trong trường hợp ṭhitikā pana na tiṭṭhati (nhưng sự phân chia không được giữ lại) này, nếu một vị Tỳ-khưu đến khi một y phục khác phát sinh mà không có sự phân chia cố định, thì phải chia đôi và cả hai cùng nhận.
Ṭhitāya pana ṭhitikāya puna aññasmiṃ cīvare uppanne sace navakataro āgacchati, ṭhitikā heṭṭhā gacchati.
But if, when another robe arises from a fixed fixed share, a younger monk comes, the fixed share goes down.
Tuy nhiên, nếu có sự phân chia cố định, khi một y phục khác phát sinh, nếu một vị Tỳ-khưu trẻ hơn đến, sự phân chia cố định sẽ được chuyển xuống.
Sace vuḍḍhataro āgacchati, ṭhitikā uddhamārohati.
If an elder monk comes, the fixed share moves up.
Nếu một vị Tỳ-khưu lớn tuổi hơn đến, sự phân chia cố định sẽ được nâng lên.
Atha añño natthi, puna attano pāpetvā gahetabbaṃ.
If there is no other, one should take it by making it one’s own again.
Nếu không có ai khác, thì lại nhận phần của mình.
Duggahitāni hontīti ettha saṅghikāneva hontīti adhippāyo.
In “they are badly acquired,” the meaning is that they are Saṅgha’s property.
Duggahitāni honti (đã bị nhận sai) có nghĩa là chúng thuộc về Tăng chúng.
Gahitameva nāmāti ‘‘imassa idaṃ patta’’nti kiñcāpi na viditaṃ, te pana bhāgā atthato tesaṃ pattāyevāti adhippāyo.
“They are indeed taken” means that although it is not known that “this belongs to this one,” those shares are in essence indeed theirs.
Gahitameva nāmā (đã được nhận) có nghĩa là, mặc dù không biết “cái này thuộc về người này”, nhưng trên thực tế, những phần đó thuộc về họ.
Itovāti therānaṃ dātabbatoyeva.
“From here” means from what should be given to the elders.
Itovā (hoặc từ đây) có nghĩa là từ việc dâng cho các vị Trưởng lão.
364. Sattāhavārena aruṇameva uṭṭhāpetīti etaṃ vacanamattameva ekasmiṃ vihāre sattāhakiccābhāvato.
364. “He causes the dawn to rise on a seven-day rotation” is merely an expression, as there is no seven-day duty in one monastery.
364. Sattāhavārena aruṇameva uṭṭhāpetī (làm cho bình minh xuất hiện theo lượt bảy ngày) chỉ là một cách nói, vì không có việc làm bảy ngày trong một tịnh xá.
Idanti ekādhippāyadānaṃ.
“This” refers to giving with one intention.
Idaṃ (cái này) là sự dâng cúng với một ý định.
Nānālābhehītiādīsu nānā visuṃ visuṃ lābho etesūti nānālābhā, dve vihārā, tehi nānālābhehi.
In “nānālābhehī” and so forth, nānālābhā (various gains) means that there are separate and distinct gains for these two monasteries, hence “nānālābhehi” (with various gains).
Trong các câu nānālābhehī (với các lợi lộc khác nhau), v.v., nānālābhā (các lợi lộc khác nhau) là hai tịnh xá có các lợi lộc riêng biệt; nānālābhehi (với các lợi lộc khác nhau) là từ hai tịnh xá đó.
Nānā visuṃ visuṃ pākārādīhi paricchinno upacāro etesanti nānūpacārā, tehi nānūpacārehi.
“Nānūpacārehi” (with various precincts) means that their precincts are delimited separately and distinctly by fences and so forth, hence “nānūpacārehi” (with various precincts).
Nānūpacārā (các khu vực khác nhau) là những nơi có các khu vực được phân định riêng biệt bằng tường rào, v.v.; nānūpacārehi (với các khu vực khác nhau) là từ những nơi đó.
Ekasīmavihārehīti ekūpacārasīmāyaṃ dvīhi vihārehi.
“With monasteries of one sīmā” means with two monasteries within one precinct sīmā.
Ekasīmavihārehi (từ các tịnh xá trong cùng một khu vực giới hạn) có nghĩa là từ hai tịnh xá trong cùng một khu vực giới hạn.
365. Palipannoti nimuggo, makkhitoti attho.
365. “Palipanno” means submerged, or smeared.
365. Palipanno (bị lún sâu) có nghĩa là bị chìm, bị dính bẩn.
Uccāretvāti ukkhipitvā.
“Uccāretvā” means having lifted up, or having discarded.
Uccāretvā (nâng lên) có nghĩa là nhấc lên, vứt bỏ.
Samānācariyakoti ettha sacepi ekassa ācariyassa eko antevāsiko hoti, eko saddhivihāriko, etepi aññamaññaṃ samānācariyakā evāti vadanti.
In “samānācariyako,” even if one teacher has one pupil and one fellow-resident, these too are called fellow-disciples to each other.
Samānācariyako (đồng thầy) có nghĩa là, ngay cả khi một người có một đệ tử và một người có một bạn đồng phạm hạnh với cùng một vị thầy, họ cũng được gọi là đồng thầy của nhau.
366. Bhesajjaṃ yojetuṃ asamattho hotīti vejjena ‘‘idañcidañca bhesajjaṃ gahetvā iminā yojetvā dātabba’’nti vutte tathā kātuṃ asamatthoti attho.
366. “Is unable to prepare medicine” means is unable to do so when the doctor says, “‘Take this and that medicine, prepare it with this, and give it.’”
366. Bhesajjaṃ yojetuṃ asamattho hoti (không thể pha chế thuốc) có nghĩa là không thể làm theo lời thầy thuốc nói “hãy lấy thuốc này và thuốc này, pha chế với cái này rồi dâng cúng”.
Nīhātunti nīharituṃ, chaḍḍetunti attho.
“Nīhātuṃ” means to carry out, or to discard.
Nīhātuṃ (để loại bỏ) có nghĩa là để vứt bỏ, để thải ra.
378. Matakacīvaraṃ adhiṭṭhātīti ettha maggaṃ gacchanto tassa kālakiriyaṃ sutvā avihāraṭṭhāne ce dvādasaratanabbhantare aññesaṃ bhikkhūnaṃ abhāvaṃ ñatvā ‘‘idaṃ cīvaraṃ mayhaṃ pāpuṇātī’’ti adhiṭṭhāti, svādhiṭṭhitaṃ.
378. In “adhiṭṭhāti a robe of a deceased monk,” if a monk traveling on the road hears of his death and, in a place other than a monastery, knowing there are no other bhikkhus within twelve ratanas, he resolves, “‘This robe belongs to me,’” it is considered rightly resolved.
378. Matakacīvaraṃ adhiṭṭhātī (quyết định y phục của người chết) có nghĩa là, nếu một người đang đi trên đường, nghe tin người đó viên tịch, và ở nơi không có tịnh xá, trong vòng mười hai tầm tay, biết rằng không có các Tỳ-khưu khác, rồi quyết định “y phục này thuộc về tôi”, thì đó là một sự quyết định hợp lệ.
379. Puggalādhiṭṭhānanayena vuttanti ‘‘sīmāyadāna’’ntiādinā vattabbe ‘‘sīmāya detī’’tiādi puggalādhiṭṭhānanayena vuttaṃ.
379. Stated by way of determination by an individual means: when it should be said as "the giving of a boundary," and so on, it is stated by way of determination by an individual as "gives to the boundary," and so on.
379. Được nói theo phương pháp dựa trên cá nhân là: đáng lẽ phải nói “việc dâng cúng cho sīmā”, v.v... nhưng lại nói “dâng cúng cho sīmā”, v.v... thì đó là được nói theo phương pháp dựa trên cá nhân.
Parikkhepārahaṭṭhānena paricchinnāti iminā aparikkhittassa vihārassa dhuvasannipātaṭṭhānādito paṭhamaleḍḍupātassa anto upacārasīmāti dasseti.
By defined by a place suitable for an enclosure, it shows that for a monastery that is not enclosed, the vicinity-boundary is within the first clod-throw from the permanent assembly place and so on.
Được giới hạn bởi một nơi thích hợp để bao quanh – điều này cho thấy rằng trong một tu viện chưa được bao quanh, từ nơi tụ họp thường xuyên, v.v... cho đến nơi hòn đất đầu tiên rơi xuống, bên trong đó là upacārasīmā.
Idāni dutiyaleḍḍupātassa antopi upacārasīmāyevāti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi āraddhaṃ.
Now, to show that within the second clod-throw is also the vicinity-boundary, “Moreover,” and so on, was started.
Bây giờ, để cho thấy rằng bên trong nơi hòn đất thứ hai rơi xuống cũng là upacārasīmā, nên đã bắt đầu với “hơn nữa”, v.v...
Dhuvasannipātaṭṭhānampi pariyantagatameva gahetabbaṃ.
The permanent assembly place should also be taken as that which has reached the perimeter.
Nơi tụ họp thường xuyên cũng phải được hiểu là nơi biên giới.
Bhikkhunīnaṃ ārāmappavesanasenāsanāpucchanādi parivāsamānattārocanavassacchedanissayasenāsanaggāhādi vidhānanti idaṃ sabbaṃ imissāyeva upacārasīmāya vasena veditabbaṃ.
The procedure for bhikkhunīs—entering the monastery, inquiring about lodging, announcing probation and mānatta, breaking the rains-residence, taking dependence and lodging, and so on—all this should be understood by way of this very vicinity-boundary.
Việc các Tỳ-khưu-ni đi vào ārāma, hỏi về chỗ ở, v.v..., việc thông báo parivāsa, mānatta, việc cắt an cư, việc thọ y chỉ, việc nhận chỗ ở, v.v... – tất cả những quy định này phải được hiểu theo upacārasīmā này.
Lābhatthāya ṭhapitasīmā lābhasīmā.
A boundary established for the sake of gains is a gain-boundary.
Sīmā được thiết lập vì lợi lộc là lābhasīmā (giới lợi lộc).
Samānasaṃvāsaavippavāsasīmāsu dinnassa idaṃ nānattaṃ – ‘‘avippavāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ gāmaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti.
This is the difference from what is given in common-communion and non-separation boundaries: what is given with the words “I give to the non-separation boundary” does not reach a village site.
Điều khác biệt giữa vật được dâng cúng trong samānasaṃvāsa và avippavāsasīmā là: vật được dâng cúng với lời nói “tôi dâng cúng trong avippavāsasīmā” thì không đến được khu vực làng.
‘‘Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcā’’ti vuttattā.
Because it is said, “excluding the village and the village vicinity.”
Vì đã nói “trừ làng và vùng cận làng”.
‘‘Samānasaṃvāsakasīmāya dammī’’ti dinnaṃ pana gāme ṭhitānampi pāpuṇātīti.
But what is given with the words, “I give to the common-communion boundary,” reaches even those staying in the village.
Còn vật được dâng cúng với lời nói “tôi dâng cúng trong samānasaṃvāsakasīmā” thì đến được cả những vị đang ở trong làng.
Buddhādhivutthoti buddhena bhagavatā adhivuttho.
Inhabited by the Buddha means inhabited by the Buddha, the Blessed One.
Buddhādhivuttho (được Đức Phật ngự) là: được Đức Thế Tôn ngự.
Ekasminti ekasmiṃ vihāre.
In one means in one monastery.
Ekasmiṃ (trong một) là: trong một tu viện.
Pākavaṭṭanti dānavaṭṭaṃ.
A round of provisions means a round of donations.
Pākavaṭṭaṃ (phần thức ăn) là: phần dâng cúng.
Vattatīti pavattati.
Occurs means proceeds.
Vattatī (có hiệu lực) là: có hiệu lực.
Paṃsukūlikānampi vaṭṭatīti ‘‘tuyhaṃ demā’’ti avatvā ‘‘bhikkhūnaṃ dema, therānaṃ demā’’ti vuttattā paṃsukūlikānaṃ vaṭṭati.
It is allowable for rag-robe wearers means because it was said, “We give to the bhikkhus, we give to the elders,” without saying, “We give to you,” it is allowable for rag-robe wearers.
Cũng có hiệu lực đối với những vị đắp y phấn tảo là: vì không nói “chúng tôi dâng cúng cho quý vị” mà nói “chúng tôi dâng cúng cho các Tỳ-khưu, chúng tôi dâng cúng cho các Trưởng lão”, nên có hiệu lực đối với những vị đắp y phấn tảo.
Vicāritamevāti upāhanatthavikādīnamatthāya vicāritameva.
It was indeed arranged means it was arranged for the purpose of sandals, strainers, and so on.
Đã được xem xét là: đã được xem xét cho mục đích giày dép, túi xách, v.v...
Upaḍḍhaṃ dātabbanti yaṃ ubhatosaṅghassa dinnaṃ, tato upaḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ, upaḍḍhaṃ bhikkhunīnaṃ dātabbaṃ.
Half should be given means that from what was given to the dual Saṅgha, half should be given to the bhikkhus and half to the bhikkhunīs.
Phải dâng một nửa là: vật gì đã được dâng cho cả hai Tăng chúng, thì một nửa phải dâng cho các Tỳ-khưu, một nửa cho các Tỳ-khưu-ni.
Sacepi eko bhikkhu hoti ekā vā bhikkhunī, antamaso anupasampannassapi upaḍḍhameva dātabbaṃ.
Even if there is one bhikkhu or one bhikkhunī, or even as little as an unordained person, exactly half should be given.
Dù chỉ có một Tỳ-khưu hay một Tỳ-khưu-ni, thậm chí là một vị chưa thọ giới, thì cũng phải dâng một nửa.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañcā’’ti vutte pana puggalo visuṃ na labhatīti idaṃ aṭṭhakathāpamāṇeneva gahetabbaṃ.
But when it is said, “To the Saṅgha of bhikkhus, to the bhikkhunīs, and to you,” the individual does not receive a separate share: this should be accepted solely on the authority of the commentary.
Còn khi nói “cho Tỳ-khưu Tăng và cho các Tỳ-khưu-ni và cho quý vị” thì cá nhân không nhận được riêng – điều này phải được hiểu theo thẩm quyền của chú giải.
Na hettha visesakāraṇaṃ upalabbhati.
No specific reason is found herein.
Vì ở đây không tìm thấy lý do đặc biệt.
Tathā hi ‘‘ubhatosaṅghassa ca tuyhañca dammī’’ti vutte sāmaññavisesavacanehi saṅgahitattā yathā puggalo visuṃ labhati, evamidhāpi ‘‘bhikkhusaṅghassa ca tuyhañcā’’ti sāmaññavisesavacanasabbhāvato bhavitabbameva visuṃ puggalapaṭivīsenāti viññāyati, tasmā aṭṭhakathāvacanamevettha pamāṇaṃ.
For indeed, just as when it is said, “I give to the dual Saṅgha and to you,” the individual receives a separate share because he is included by both general and specific terms, so too here, when it is said, “To the Saṅgha of bhikkhus and to you,” since there exist both general and specific terms, there should indeed be a separate share for the individual. This is what is understood, therefore the word of the commentary is the authority in this matter.
Thật vậy, khi nói “tôi dâng cúng cho cả hai Tăng chúng và cho quý vị”, vì đã được bao gồm bởi các từ chung và đặc biệt, nên cá nhân nhận được riêng, cũng như ở đây, vì có các từ chung và đặc biệt “cho Tỳ-khưu Tăng và cho quý vị”, nên cá nhân phải nhận được riêng một phần, như vậy được hiểu; do đó, lời chú giải ở đây là thẩm quyền.
Pāpuṇanaṭṭhānato ekameva labhatīti attano vassaggena pattaṭṭhānato ekameva koṭṭhāsaṃ labhati.
From the place of attainment, he receives only one means from the place he has attained according to his seniority in the rains, he receives only one portion.
Chỉ nhận được một phần từ nơi được quyền nhận là: chỉ nhận được một phần từ nơi được quyền nhận theo tuổi hạ của mình.
Tattha kāraṇamāha ‘‘kasmā?
Therein, he states the reason: “Why?
Ở đó, lý do được nói là: “Vì sao?
Bhikkhusaṅghaggahaṇena gahitattā’’ti, bhikkhusaṅghaggahaṇeneva puggalassapi gahitattāti adhippāyo.
Because he is included by the term ‘Saṅgha of bhikkhus’”: the meaning is that the individual is also included by the very term ‘Saṅgha of bhikkhus’.
Vì đã được bao gồm bởi sự nắm giữ Tỳ-khưu Tăng”, ý là: vì cá nhân cũng đã được bao gồm bởi sự nắm giữ Tỳ-khưu Tăng.
Bhikkhusaṅghassa harāti vuttepi haritabbanti īdisaṃ gihiveyyāvaccaṃ na hotīti katvā vuttaṃ.
Even when it is said, “Take it for the Saṅgha of bhikkhus,” it should be taken: this is said on the grounds that such a thing is not a lay-person's service.
Dù nói “mang đến cho Tỳ-khưu Tăng” thì cũng phải mang đến – điều này được nói vì không phải là việc phục vụ của cư sĩ như vậy.
Lakkhaṇaññū vadantīti idaṃ sanniṭṭhānavacanaṃ, aṭṭhakathāsu anāgatattā pana evaṃ vuttaṃ.
Those who know the characteristics say: this is a concluding statement; it is said thus, however, because it is not found in the commentaries.
Những vị thông hiểu dấu hiệu nói – đây là lời kết luận, nhưng vì không có trong các chú giải nên đã được nói như vậy.
Bahiupacārasīmāyaṃ…pe… sabbesaṃ pāpuṇātīti yattha katthaci vutthavassānaṃ sabbesaṃ pāpuṇātīti adhippāyo.
In the vicinity-boundary outside… and so on… it reaches all means it reaches all who have kept the rains-residence anywhere whatsoever.
Ở ngoài upacārasīmā… v.v... đến được tất cả là: ý là đến được tất cả những vị đã an cư ở bất cứ nơi nào.
Teneva mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘sace pana bahiupacārasīmāyaṃ ṭhito ‘vassaṃvutthasaṅghassā’ti vadati, yattha katthaci vutthavassānaṃ sabbesaṃ sampattānaṃ pāpuṇātī’’ti vuttaṃ.
For that same reason, in the Mātikā Commentary it is also said: “But if, standing in the vicinity-boundary outside, one says, ‘To the Saṅgha that has completed the rains-residence,’ it reaches all who are present who have completed the rains-residence anywhere whatsoever.”
Do đó, trong Mātikāṭṭhakathā (Kaṅkhā. Aṭṭha. Akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) cũng đã nói: “Nếu một vị đang ở ngoài upacārasīmā nói ‘cho Tăng chúng đã an cư’, thì đến được tất cả những vị đã an cư ở bất cứ nơi nào đã đến.”
Gaṇṭhipadesu pana ‘‘vassāvāsassa ananurūpe padese ṭhatvā vuttattā vassaṃvutthānaṃ avutthānañca sabbesaṃ pāpuṇātī’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ.
But in the Subcommentaries it is said: “Because it was said while standing in a place unsuitable for the rains-residence, it reaches all, both those who have completed the rains-residence and those who have not.” That should not be accepted.
Nhưng trong Gaṇṭhipada thì nói: “Vì đã nói khi ở nơi không thích hợp cho an cư, nên đến được tất cả những vị đã an cư và chưa an cư”, điều đó không nên chấp nhận.
Na hi ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vutte avutthavassānaṃ pāpuṇāti.
For it does not reach those who have not completed the rains-residence when it is said, “I give to the Saṅgha that has completed the rains-residence.”
Thật vậy, khi nói “tôi dâng cúng cho Tăng chúng đã an cư” thì không đến được những vị chưa an cư.
Evaṃ vadatīti ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vadati.
Says thus means says, “I give to the Saṅgha that has completed the rains-residence.”
Nói như vậy là: nói “tôi dâng cúng cho Tăng chúng đã an cư”.
Uddesaṃ gahetuṃ āgatoti tassa santike uddesaṃ agahitapubbassapi uddesaṃ gaṇhissāmīti āgatakālato paṭṭhāya antevāsikabhāvūpagamanato vuttaṃ.
He has come to receive instruction: this is said because of his entering into the state of a pupil from the time of his arrival with the thought, “I will receive instruction,” even for one who had not previously received instruction from him.
Đã đến để nhận đề mục là: được nói từ lúc đến để nhận đề mục, dù trước đây chưa từng nhận đề mục từ vị ấy, từ đó trở đi đã trở thành đệ tử.
Sesamettha suviññeyyameva.
The rest here is easily understood.
Phần còn lại ở đây rất dễ hiểu.
380. Campeyyakkhandhake campāyanti evaṃnāmake nagare.
380. In the Campeyya Chapter, at Campā means in the city of that name.
380. Trong Campeyyakkhandhaka, ở Campā là: ở thành phố có tên như vậy.
Tassa hi nagarassa ārāmapokkharaṇīādīsu tesu tesu ṭhānesu campakarukkhāva ussannā ahesuṃ, tasmā ‘‘campā’’ti saṅkhaṃ agamāsi.
For in that city, campaka trees were abundant in its various places, such as its parks and ponds; therefore, it came to be known as “Campā.”
Vì ở các nơi khác nhau trong thành phố đó, như ārāma, ao hồ, v.v... có rất nhiều cây Campaka, nên nó được gọi là “Campā”.
Gaggarāya pokkharaṇiyā tīreti tassa campānagarassa avidūre gaggarāya nāma rājamahesiyā khaṇitattā ‘‘gaggarā’’ti laddhavohārā pokkharaṇī atthi, tassā tīre samantato nīlādipañcavaṇṇakusumapaṭimaṇḍitaṃ mahantaṃ campakavanaṃ, tasmiṃ bhagavā kusumagandhasugandhe campakavane viharati.
On the bank of the Gaggarā pond: not far from that city of Campā, there is a pond named “Gaggarā” because it was excavated by a chief queen named Gaggarā. On its bank is a great campaka forest, adorned all around with flowers of the five colors, such as blue. The Blessed One was dwelling in that campaka forest, fragrant with the scent of flowers.
Trên bờ hồ Gaggarā là: không xa thành phố Campā đó, có một hồ được gọi là “Gaggarā” vì được hoàng hậu Gaggarā đào, trên bờ hồ đó có một khu rừng Campaka rộng lớn được trang trí bằng các loại hoa năm màu xanh, v.v... Đức Thế Tôn ngự trong khu rừng Campaka thơm ngát hương hoa đó.
Taṃ sandhāya ‘‘gaggarāya pokkharaṇiyā tīre’’ti vuttaṃ.
Referring to that, it was said, “on the bank of the Gaggarā pond.”
Liên quan đến điều đó, đã nói “trên bờ hồ Gaggarā”.
Tantibaddhoti tanti vuccati byāpāro, tattha baddho pasuto ussukkaṃ āpannoti attho, tasmiṃ āvāse akataṃ senāsanaṃ karoti, jiṇṇaṃ paṭisaṅkharoti, kate issaro hotīti adhippāyo.
Tied to the work: tanti is called business; tied to it, engaged, having become zealous, is the meaning. In that residence, he builds unbuilt lodging, repairs the dilapidated, and is in charge of what has been built, is the intention.
Tantibaddho (bị ràng buộc bởi công việc) là: tanti được gọi là công việc, bị ràng buộc vào đó, bận rộn, có ý là quan tâm, trong āvāsa đó, vị ấy làm chỗ ở chưa làm, sửa chữa chỗ cũ, và là chủ của chỗ đã làm.
Tenāha ‘‘tasmiṃ āvāse kattabbattā tantipaṭibaddho’’ti, kattabbakamme ussāhamāpannoti attho.
Therefore, he said: “Bound by the work, owing to what must be done in that residence”; the meaning is he has become diligent in the work that must be done.
Do đó, đã nói “bị ràng buộc bởi công việc vì phải làm trong āvāsa đó”, ý là: quan tâm đến công việc phải làm.
385-387. Paṭikkosantesūti nivārentesu.
385-387. While they were protesting means while they were preventing.
385-387. Khi cản trở là: khi ngăn cản.
Hāpanaṃ vā aññathā karaṇaṃ vā natthīti ñattikammassa ekāya eva ñattiyā kattabbattā tato hāpanaṃ na sambhavati, anussāvanāya abhāvato pacchā ñattiṭhapanavasena dvīhi ñattīhi karaṇavasena ca aññathā karaṇaṃ natthi.
There is no reducing or doing it otherwise: because an act with a motion must be done with only one motion, a reduction from that is not possible; and because there is no proclamation, there is no doing it otherwise by means of performing it with two motions by postponing the motion afterwards.
Không có việc bỏ sót hay làm khác đi là: vì ñattikamma chỉ phải làm bằng một ñatti duy nhất, nên không thể bỏ sót, và vì không có việc thông báo, nên không có việc làm khác đi bằng cách đặt ñatti sau đó hoặc bằng cách làm bằng hai ñatti.
395. Appatto nissāraṇanti ettha nissāraṇakammaṃ nāma kuladūsakānaññeva anuññātaṃ, ayañca ‘‘bālo hoti abyatto’’tiādinā niddiṭṭho kuladūsako na hoti, tasmā ‘‘appatto’’ti vutto.
395. In not liable for expulsion, the act of expulsion is permitted only for corrupters of families, and this one specified by “he is a fool, incompetent,” and so on, is not a corrupter of families, therefore he is said to be “not liable.”
395. Không được nissāraṇa – ở đây, nissāraṇakamma (yết-ma trục xuất) chỉ được cho phép đối với những người làm ô uế gia đình, còn vị này được chỉ định bằng “là người ngu, không khéo léo”, v.v... không phải là người làm ô uế gia đình, do đó được nói là “không được”.
Yadi evaṃ kathaṃ sunissārito hotīti?
If so, how is he rightly expelled?
Nếu vậy, làm sao vị ấy lại bị trục xuất một cách hợp lệ?
Bālaabyattatādiyuttassapi kammakkhandhake ‘‘ākaṅkhamāno saṅgho pabbājanīyakammaṃ kareyyā’’ti (cūḷava. 27) vuttattā.
Because it is said in the Chapter on Acts, “The Saṅgha, if it wishes, may perform the act of banishment” even for one possessing foolishness, incompetence, and so on.
Vì trong Kammakkhandhaka đã nói: “Nếu Tăng chúng mong muốn, có thể làm yết-ma trục xuất” (Cūḷava. 27) đối với người ngu, không khéo léo, v.v...
Tenevāha ‘‘tañcesa…pe… tasmā sunissārito hotī’’ti.
Therefore he said, “If that… and so on… therefore he is rightly expelled.”
Do đó, đã nói “và nếu vị ấy… v.v... do đó bị trục xuất một cách hợp lệ”.
Tattha tanti pabbājanīyakammaṃ.
Therein, that means the act of banishment.
Ở đó, taṃ là: yết-ma trục xuất.
Esoti ‘‘bālo’’tiādinā niddiṭṭho.
This one means the one specified by “a fool,” and so on.
Eso là: người được chỉ định bằng “là người ngu”, v.v...
Āveṇikena lakkhaṇenāti pabbājanīyakammassa āveṇikabhūtena kuladūsakabhāvalakkhaṇena.
By its own characteristic means by the characteristic of being a corrupter of families, which is specific to the act of banishment.
Bằng đặc điểm riêng biệt là: bằng đặc điểm riêng biệt của yết-ma trục xuất, tức là đặc điểm làm ô uế gia đình.
Tañce saṅgho nissāreti, sunissāritoti ettha adhippetassa pabbājanīyakammassa vasena atthaṃ dassetvā idāni yadi ‘‘tañce saṅgho nissāretī’’ti tajjanīyādikammavasena nissāraṇā adhippetā, tadā nissāraṇaṃ sampattoyeva tajjanīyādivasena sunissāritoti byatirekamukhena atthaṃ dassetuṃ puna ‘‘tañce saṅgho nissāretī’’ti ulliṅgetvā attho kathito.
Having explained the meaning of "If the Saṅgha expels him, he is well expelled" here, in the sense of an act of expulsion (pabbājanīyakamma), now, if the expulsion by "If the Saṅgha expels him" is intended in the sense of an act of rebuke (tajjanīya) or similar acts, then to show the meaning by way of an exception that he is "well expelled" only when the expulsion is completed in the sense of a tajjanīya or similar act, the meaning is again stated by re-mentioning "If the Saṅgha expels him."
Sau khi giải thích ý nghĩa của câu ‘‘Nếu Tăng đoàn trục xuất vị ấy, vị ấy đã được trục xuất tốt’’ ở đây theo nghĩa của hành động trục xuất (pabbājanīyakamma), bây giờ, nếu sự trục xuất trong câu ‘‘Nếu Tăng đoàn trục xuất vị ấy’’ được hiểu theo nghĩa của các hành động như tajjanīyakamma (hành động khiển trách), thì để trình bày ý nghĩa theo cách đối lập rằng vị ấy đã đạt đến sự trục xuất thì đã được trục xuất tốt theo nghĩa tajjanīya và các hành động tương tự, ý nghĩa lại được trình bày bằng cách trích dẫn câu ‘‘Nếu Tăng đoàn trục xuất vị ấy’’.
Natthi etassa apadānaṃ avakhaṇḍanaṃ āpattipariyantoti anapadāno.
There is no breaking off of this, no cutting short, no end of the offense; thus, it is anapadāna.
Vị ấy không có sự đoạn tuyệt, không có sự cắt đứt giới hạn của tội, do đó gọi là anapadāno (không gián đoạn).
Ekekenapi aṅgena nissāraṇā anuññātāti kammakkhandhake anuññātā.
Expulsion is allowed by even one factor (e.g., of the ten) – this is allowed in the Kammakkhandhaka.
‘‘Sự trục xuất được cho phép ngay cả với một yếu tố’’ được cho phép trong Kammakkhandhaka (Thiện sự uẩn).
Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.
The rest here is easily understood from the Pāḷi text and the commentary.
Các phần còn lại ở đây dễ hiểu từ kinh điển và chú giải.
451. Kosambakakkhandhake sace hoti, desessāmīti subbacatāya sikkhākāmatāya ca āpattiṃ passi.
451. In the Kosambakakkhandhaka, he saw an offense due to his obedience and desire for training, (thinking) "If there is an offense, I will declare it."
Trong Kosambakakkhandhaka, câu ‘‘Nếu có tội, tôi sẽ thú nhận’’ cho thấy vị ấy thấy tội do sự dễ bảo và mong muốn học hỏi.
Natthi āpattīti anāpattipakkhopi ettha sambhavatīti adhippāyenāha.
There is no offense – he says this with the intention that the side of non-offense is also possible here.
Câu ‘‘Không có tội’’ được nói với ý nghĩa rằng ở đây cũng có thể có trường hợp không có tội.
Sā panāpatti eva.
But that was indeed an offense.
Nhưng đó là một tội.
Tenāha ‘‘so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi ahosī’’ti.
Therefore, he said, "He was of the view that there was no offense regarding that offense."
Do đó, kinh nói ‘‘Vị ấy có quan điểm không có tội đối với tội ấy’’.
453-454. Sambhamaatthavasenāti turitatthavasena.
453-454. In the sense of haste means in the sense of urgency.
Sambhamaatthavasenā (do ý nghĩa của sự vội vã) có nghĩa là do ý nghĩa của sự nhanh chóng.
‘‘Akāraṇe tumhehi so bhikkhu ukkhitto’’ti vadeyyāti yasmā pubbe vinayadharassa vacanena ‘‘sace āpatti hoti, desessāmī’’ti anena paṭiññātaṃ, idānipi tasseva vacanena ‘‘asañcicca assatiyā katattā natthettha āpattī’’ti anāpattisaññī, tasmā ‘‘akāraṇe tumhehi so bhikkhu ukkhitto’’ti ukkhepake bhikkhū yadi vadeyyāti adhippāyo.
"You have wrongly suspended that bhikkhu," (if someone) might say – the intention is: Since previously, by the word of the expert in Vinaya, it was promised with "If there is an offense, I will declare it," and now by his own word, "There is no offense here because it was done unintentionally and without mindfulness," he considers it a non-offense. Therefore, if he were to say to the bhikkhus who carried out the suspension, "You have wrongly suspended that bhikkhu."
‘‘Các ông đã trục xuất vị Tỳ-khưu ấy một cách vô cớ’’: Ý nghĩa là, vì trước đó, theo lời của một vị trì luật, vị ấy đã hứa ‘‘Nếu có tội, tôi sẽ thú nhận’’, và bây giờ, theo lời của chính vị ấy, vị ấy nhận thức là không có tội vì ‘‘đã làm một cách vô ý và không chú tâm’’, do đó, nếu các Tỳ-khưu đã trục xuất vị ấy nói ‘‘Các ông đã trục xuất vị Tỳ-khưu ấy một cách vô cớ’’.
Ukkhittānuvattake vā ‘‘tumhe āpattiṃ āpannā’’ti vadeyyāti yasmā vatthujānanacittenāyaṃ sacittakā āpatti, ayañca udakāvasese udakāvasesasaññī, tasmā sāpattikasseva ‘‘tumhe chandāgatiṃ gacchathā’’ti adhippāyena ‘‘tumhe āpattiṃ āpannā’’ti ukkhittānuvattake vadeyya.
Or to the followers of the suspended bhikkhu, "You have committed an offense," (if someone) might say – the intention is: Since this is an intentional offense with a mind that knows the matter, and he had the perception of remaining water when there was remaining water, therefore he would say to the followers of the suspended bhikkhu, "You have committed an offense," with the intention that "You follow partiality," to one who is indeed guilty of an offense.
Hoặc nói với những người ủng hộ vị bị trục xuất ‘‘Các ông đã phạm tội’’: Ý nghĩa là, vì tội này là tội có ý thức, được thực hiện với tâm biết rõ sự việc, và vị ấy nhận thức là có nước còn sót lại khi có nước còn sót lại, do đó, vị ấy sẽ nói với những người ủng hộ vị bị trục xuất rằng ‘‘Các ông đã phạm tội’’ với ý nghĩa ‘‘Các ông đi theo con đường thiên vị’’, đối với chính người đã phạm tội.
455-456. Kammaṃ kopetīti ‘‘nānāsaṃvāsakacatuttho ce, bhikkhave, kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’ntiādivacanato (mahāva. 389) sace saṅgho taṃ gaṇapūrakaṃ katvā kammaṃ kareyya, ayaṃ tattha nisinnopi taṃ kammaṃ kopetīti adhippāyo.
455-456. He invalidates the act – the intention is: According to the saying (mahāva. 389), "Bhikkhus, if the Saṅgha performs an act when there is a fourth person not of the same communion, it is not an act and should not be performed," if the Saṅgha were to perform an act making him a quorum-completing member, even if he is sitting there, he invalidates that act.
Kammaṃ kopetī (làm hư hoại thiện sự) có nghĩa là, theo lời dạy ‘‘Này các Tỳ-khưu, nếu một Tăng đoàn gồm bốn vị không đồng trú thực hiện một thiện sự, đó là một thiện sự không hợp lệ và không nên làm’’, nếu Tăng đoàn thực hiện một thiện sự bằng cách biến vị ấy thành một thành viên đủ số, thì vị ấy dù ngồi ở đó cũng làm hư hoại thiện sự ấy.
Upacāraṃ muñcitvāti ettha upacāro nāma aññamaññaṃ hatthena pāpuṇanaṭṭhānaṃ.
Outside the Upacāra – here, Upacāra is the place where one can reach each other by hand.
Trong câu Upacāraṃ muñcitvā (rời khỏi khu vực), upacāro (khu vực) là nơi có thể chạm tay vào nhau.
457. Bhaṇḍanajātātiādīsu kalahassa pubbabhāgo bhaṇḍanaṃ nāma, taṃ jātaṃ etesanti bhaṇḍanajātā, hatthaparāmāsādivasena matthakaṃ patto kalaho jāto etesanti kalahajātā, viruddhavādabhūtaṃ vādaṃ āpannāti vivādāpannā.
457. Among "they were quarrelsome" and so forth: The initial stage of a dispute is called bhaṇḍana (quarrel); those for whom this has arisen are bhaṇḍanajātā. The dispute (kalaha) that has reached its peak through acts such as touching with hands, has arisen for them, thus kalahajātā. Those who have entered into a contradictory argument are vivādāpannā.
Trong các câu Bhaṇḍanajātā (đã khởi sự tranh cãi), v.v., bhaṇḍanaṃ là giai đoạn đầu của cuộc tranh cãi, những người đã khởi sự tranh cãi được gọi là bhaṇḍanajātā; những người đã khởi sự tranh cãi đạt đến đỉnh điểm bằng cách chạm tay, v.v., được gọi là kalahajātā (đã khởi sự xung đột); những người đã dấn thân vào cuộc tranh luận đối nghịch được gọi là vivādāpannā (đã dấn thân vào tranh chấp).
Mukhasattīhīti vācāsattīhi.
With mouth-spears means with spears of words.
Mukhasattīhī (bằng mũi tên miệng) có nghĩa là bằng mũi tên lời nói.
Vitudantāti vijjhantā.
Piercing means striking.
Vitudantā (đâm chọc) có nghĩa là đâm xuyên.
Bhagavantaṃ etadavocāti ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā’’tiādivacanaṃ avoca, tañca kho neva piyakamyatāya, na bhedādhippāyena, atha kho atthakāmatāya hitakāmatāya.
He told the Blessed One – he spoke words such as "Here, venerable sir, the bhikkhus in Kosambī are quarrelsome," and he did so not out of affection or with the intention of causing division, but out of concern for welfare and benefit.
Bhagavantaṃ etadavocā (đã bạch với Đức Thế Tôn điều này) có nghĩa là đã nói lời ‘‘Bạch Đức Thế Tôn, ở Kosambī này, các Tỳ-khưu đã khởi sự tranh cãi’’, v.v., và điều đó không phải vì yêu thích hay ý đồ chia rẽ, mà vì muốn lợi ích và muốn điều thiện.
Sāmaggīkārako kiresa bhikkhu, tasmāssa etadahosi ‘‘yathā ime bhikkhū vivādaṃ āraddhā, na sakkā mayā, nāpi aññena bhikkhunā samagge kātuṃ, appeva nāma sadevake loke aggapuggalo bhagavā sayaṃ vā gantvā attano vā santikaṃ pakkosāpetvā etesaṃ bhikkhūnaṃ khantimettāpaṭisaṃyuttaṃ sāraṇīyadhammadesanaṃ kathetvā sāmaggiṃ kareyyā’’ti atthakāmatāya hitakāmatāya gantvā avoca.
This bhikkhu was indeed a unifier; therefore, he thought, "As these bhikkhus have started a dispute, it is not possible for me, nor for any other bhikkhu, to unite them. Perhaps the Blessed One, the foremost person in the world with its deities, might either go himself or summon them to him, and deliver a discourse on the Dhamma connected with patience and loving-kindness, and bring about unity." It was out of concern for welfare and benefit that he went and spoke.
Vị Tỳ-khưu này là người tạo sự hòa hợp, do đó vị ấy nghĩ: ‘‘Với việc các Tỳ-khưu này đã khởi sự tranh chấp, tôi không thể, và không Tỳ-khưu nào khác có thể làm cho họ hòa hợp. Có lẽ Đức Thế Tôn, bậc tối thượng trong thế giới chư thiên và loài người, sẽ đích thân đến hoặc triệu tập họ đến chỗ Ngài, thuyết giảng một bài pháp về sự nhẫn nại và từ bi, những pháp đáng ghi nhớ, và tạo sự hòa hợp cho các Tỳ-khưu này’’. Với ý muốn lợi ích và muốn điều thiện, vị ấy đã đến và bạch.
Tasmā evamāhāti atthakāmattā evamāha, na bhagavato vacanaṃ anādiyanto.
Therefore, he spoke thus – he spoke thus out of concern for welfare, not disregarding the words of the Blessed One.
Tasmā evamāhā (do đó đã nói như vậy) có nghĩa là vì muốn lợi ích mà nói như vậy, chứ không phải không tôn trọng lời Đức Thế Tôn.
Ye pana tadā satthu vacanaṃ na gaṇhiṃsu, te kiñci avatvā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā aṭṭhaṃsu, tasmā ubhayesampi satthari agāravapaṭipatti nāhosi.
But those who did not accept the Teacher's word at that time remained silent and embarrassed, saying nothing. Therefore, there was no disrespectful conduct towards the Teacher from either side.
Còn những người lúc đó không nghe lời Đức Đạo Sư thì im lặng, xấu hổ, không nói gì, do đó cả hai bên đều không có thái độ bất kính đối với Đức Đạo Sư.
458. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesītiādīsu bhūtapubbanti idaṃ bhagavā pathavīgataṃ nidhiṃ uddharitvā purato rāsiṃ karonto viya bhavapaṭicchannaṃ purāvutthaṃ dassento āha.
458. Among "Then the Blessed One addressed the bhikkhus" and so forth: The Blessed One spoke "once upon a time" like someone unearthing a buried treasure from the earth and piling it up in front, revealing a past hidden in existence.
Trong các câu Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesī (Rồi Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu), v.v., Đức Thế Tôn đã nói bhūtapubbaṃ (thuở xưa) như thể Ngài đang khai quật một kho tàng chôn dưới đất và chất thành đống trước mặt, trình bày một câu chuyện cổ xưa bị che giấu bởi sự tồn tại.
Aḍḍhoti issaro.
Rich means powerful.
Aḍḍho (giàu có) có nghĩa là quyền lực.
Yo koci attano santakena vibhavena aḍḍho hoti, ayaṃ pana na kevalaṃ aḍḍhoyeva, mahaddhano mahatā aparimāṇasaṅkhena dhanena samannāgatoti āha ‘‘mahaddhano’’ti.
Whoever is rich with his own wealth is rich; this one, however, is not merely rich, but possessed of great wealth, an immeasurable amount of riches, therefore he says "of great wealth."
Bất cứ ai giàu có với tài sản của mình, vị này không chỉ giàu có mà còn có nhiều tài sản vô số, do đó kinh nói ‘‘mahaddhano’’ (đại phú).
Bhuñjitabbato paribhuñjitabbato visesato kāmā bhogā nāma, tasmā pañcakāmaguṇavasena mahantā uḷārā bhogā assāti mahābhogo.
Objects of enjoyment, things to be consumed, specifically sense pleasures are called possessions. Therefore, he possessed great and abundant possessions in the form of the five sense pleasures, thus mahābhogo.
Các dục lạc, các tài sản được gọi là bhoga (thọ dụng) vì chúng được thọ dụng và hưởng thụ một cách đặc biệt, do đó, vị ấy có nhiều tài sản lớn và cao quý theo nghĩa năm dục lạc được gọi là mahābhogo (đại thọ dụng).
Mahantaṃ senābalañceva thāmabalañca etassāti mahabbalo.
He had a great army and physical strength, thus mahabbalo.
Vị ấy có quân đội lớn và sức mạnh lớn được gọi là mahabbalo (đại lực sĩ).
Mahanto hatthiassādivāhano etassāti mahāvāhano.
He had great conveyances like elephants and horses, thus mahāvāhano.
Vị ấy có nhiều voi, ngựa, v.v., làm phương tiện đi lại được gọi là mahāvāhano (đại phương tiện).
Mahantaṃ vijitaṃ raṭṭhaṃ etassāti mahāvijito.
He had a great conquered territory, thus mahāvijito.
Vị ấy có một vương quốc rộng lớn được gọi là mahāvijito (đại thắng địa).
Paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro ti koso vuccati bhaṇḍāgārasāragabbho, koṭṭhaṃ vuccati dhaññassa āṭhapanaṭṭhānaṃ, koṭṭhabhūtaṃ agāraṃ koṭṭhāgāraṃ, nidahitvā ṭhapitena dhanena paripuṇṇakoso dhaññānañca paripuṇṇakoṭṭhāgāroti attho.
With full treasury and storehouses – kosa is called the inner chamber of a storehouse for valuables, koṭṭha is called the place for storing grains; a granary built as a store is koṭṭhāgāraṃ. The meaning is a treasury full of stored wealth and storehouses full of grains.
Paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro (kho tàng và kho lúa đầy đủ): Koso được gọi là kho báu, kho chứa vật quý giá; koṭṭhaṃ được gọi là nơi chứa ngũ cốc, kho chứa ngũ cốc được gọi là koṭṭhāgāraṃ. Có nghĩa là kho báu đầy đủ với tài sản cất giữ và kho lúa đầy đủ với ngũ cốc.
Atha vā catubbidho koso hatthī assā rathā pattīti.
Or there are four kinds of kosas: elephants, horses, chariots, and infantry.
Hoặc có bốn loại kho báu: voi, ngựa, xe, bộ binh.
Yathā hi asino tikkhabhāvaparipālako paricchado ‘‘koso’’ti vuccati, evaṃ rañño tikkhabhāvaparipālakattā caturaṅginī senā ‘‘koso’’ti vuccati.
Just as the scabbard that protects the sharpness of a sword is called "kosa," so too the fourfold army is called "kosa" because it protects the sharpness (power) of the king.
Như vỏ bảo vệ lưỡi kiếm được gọi là ‘‘koso’’ (vỏ kiếm), tương tự, quân đội bốn binh chủng được gọi là ‘‘koso’’ vì nó bảo vệ sự sắc bén của nhà vua.
Tividhaṃ koṭṭhāgāraṃ dhanakoṭṭhāgāraṃ dhaññakoṭṭhāgāraṃ vatthakoṭṭhāgāranti.
There are three kinds of storehouses: treasure storehouses, grain storehouses, and clothing storehouses.
Có ba loại kho lúa: kho tiền, kho ngũ cốc, kho vải.
Taṃ sabbampi paripuṇṇamassāti paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro.
He had all of these full, thus paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro.
Tất cả những thứ đó đều đầy đủ đối với vị ấy, do đó gọi là paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro (kho tàng và kho lúa đầy đủ).
Caturaṅginiṃ senanti hatthiassarathapattisaṅkhātehi catūhi aṅgehi samannāgataṃ senaṃ.
A fourfold army means an army endowed with the four factors: elephants, horses, chariots, and infantry.
Caturaṅginiṃ senaṃ (quân đội bốn binh chủng) có nghĩa là quân đội gồm bốn binh chủng: voi, ngựa, xe, bộ binh.
Sannayhitvāti cammapaṭimuñcanādīhi sannāhaṃ kāretvā.
Having armored means having put on armor with leather coverings and so forth.
Sannayhitvā (trang bị) có nghĩa là trang bị bằng cách mặc áo giáp, v.v.
Abbhuyyāsīti abhiuyyāsi, abhimukho hutvā nikkhamīti attho.
He set out means he went forth, he set out to face (the enemy).
Abbhuyyāsī (ra đi) có nghĩa là abhiuyyāsi, tức là ra đi đối mặt.
Ekasaṅghātampīti ekappahārampi.
Even a single blow means even a single strike.
Ekasaṅghātampī (ngay cả một đòn đánh) có nghĩa là ngay cả một cú đánh.
Dhovananti dhovanudakaṃ.
Washing means washing water.
Dhovanaṃ (nước rửa) có nghĩa là nước để rửa.
Parinetvāti nīharitvā.
Having removed means having taken out.
Parinetvā (mang đi) có nghĩa là lấy ra.
‘‘Anatthado’’ti vattabbe da-kārassa ta-kāraṃ katvā ‘‘anatthato’’ti vuttanti āha ‘‘atha vā’’tiādi.
He says "or else" (etc.) that anatthato was said with the ta sound replacing the da sound, where anatthado should have been said.
Khi lẽ ra phải nói ‘‘anatthado’’ (người gây hại), thì chữ da được đổi thành ta, thành ‘‘anatthato’’ (không có lợi ích), do đó kinh nói ‘‘atha vā’’ (hoặc là), v.v.
464. Vaggabhāvena vā puthu nānā saddo assāti puthusaddo.
464. Or because of being in factions, there are separate, diverse sounds, thus puthusaddo.
Puthusaddo (tiếng ồn ào) có nghĩa là có nhiều tiếng ồn khác nhau hoặc tiếng ồn của một nhóm.
Samajano ti bhaṇḍane samajjhāsayo jano.Tatthāti tasmiṃ janakāye.
A multitude of people means a multitude with a common intention in a quarrel. There means in that multitude of people.
Samajano (người tụ họp) có nghĩa là những người có cùng ý định trong cuộc tranh cãi. Tatthā (ở đó) có nghĩa là trong đám người đó.
Ahaṃ bāloti na maññitthāti bālalakkhaṇe ṭhitopi ‘‘ahaṃ bālo’’ti na maññi.
"I am foolish" – he did not think so means even though he was characterized by foolishness, he did not think, "I am foolish."
Ahaṃ bāloti na maññitthā (không nghĩ rằng mình là kẻ ngu) có nghĩa là dù ở trong đặc điểm của kẻ ngu, vị ấy cũng không nghĩ ‘‘tôi là kẻ ngu’’.
Bhiyyo cāti attano bālabhāvassa ajānanato bhiyyo ca bhaṇḍanassa upariphoṭo viya saṅghabhedassa attano kāraṇabhāvampi uppajjamānaṃ na maññittha nāññāsi.
And further – not knowing his own foolishness, he did not understand, nor did he know, that the intensification of the quarrel, like a burst, and his being the cause of the schism in the Saṅgha, was arising even more.
Bhiyyo cā (và hơn nữa) có nghĩa là, vì không biết mình là kẻ ngu, vị ấy cũng không biết hay nhận ra rằng mình là nguyên nhân của sự chia rẽ Tăng đoàn, như một sự bùng nổ của cuộc tranh cãi.
Kalahavasena pavattavācāyeva gocarā etesanti vācāgocarā.
"Vācāgocarā" means that these (quarrels) are only within the scope of speech that arises due to disputes.
Vācāgocarā (phạm vi lời nói) là những gì lời nói được nói ra do tranh cãi làm đối tượng.
Mukhāyāmanti vivadanavasena mukhaṃ āyāmetvā bhāṇino.
"Mukhāyāma" means those who speak by stretching their mouths due to disputing.
Mukhāyāma (kéo miệng): là những người nói năng bằng cách kéo căng miệng do tranh cãi.
Na taṃ jānantīti taṃ kalahaṃ na jānanti.
"They do not know that" means they do not know that quarrel.
Na taṃ jānantī (họ không biết điều đó): họ không biết cuộc tranh cãi đó.
Kalahaṃ karonto ca taṃ na jānanto nāma natthi.
There is no one who, while making a quarrel, does not know it.
Không có ai đang gây tranh cãi mà lại không biết điều đó.
Yathā pana na jānanti, taṃ dassetuṃ āha ‘‘evaṃ sādīnavo aya’’nti, ayaṃ kalaho nāma attano paresañca atthahāpanato anatthuppādanato diṭṭheva dhamme samparāye ca sādīnavo sadosoti attho.
To show how they do not know it, it is said: "Such is the danger of this." The meaning is that this quarrel, due to causing loss of welfare for oneself and others, and causing harm, is dangerous and faulty in this very life and in the life to come.
Tuy nhiên, để chỉ ra cách họ không biết, Ngài nói: "Điều này có nhiều hiểm họa như vậy"; ý nghĩa là cuộc tranh cãi này có nhiều hiểm họa, có nhiều lỗi lầm ở đời này và đời sau, vì nó làm mất đi lợi ích của bản thân và người khác, và tạo ra những điều bất lợi.
Taṃ na jānantīti taṃ kalahaṃ na jānanti.
"They do not know that" means they do not know that quarrel.
Taṃ na jānantī (họ không biết điều đó): họ không biết cuộc tranh cãi đó.
Kathaṃ na jānantīti āha ‘‘evaṃ sādīnavo aya’’nti, ‘‘evaṃ sādīnavo ayaṃ kalaho’’ti evaṃ taṃ kalahaṃ na jānantīti attho.
How do they not know it? It is said: "Such is the danger of this." The meaning is that they do not know that quarrel in this way: "This quarrel is so dangerous."
Làm sao họ không biết? Ngài nói: "Điều này có nhiều hiểm họa như vậy"; ý nghĩa là họ không biết cuộc tranh cãi đó là "cuộc tranh cãi này có nhiều hiểm họa như vậy".
Akkocchi mantiādīsu akkocchīti akkosi.
In "He abused me" and so on, "akkocchi" means he abused.
Trong các câu như "Hắn đã mắng ta", akkocchī (hắn đã mắng) là đã chửi rủa.
Avadhīti pahari.
"Avadhī" means he struck.
Avadhī (hắn đã đánh) là đã đánh đập.
Ajinīti kūṭasakkhiotāraṇena vā vādapaṭivādena vā karaṇuttariyakaraṇena vā ajesi.
"Ajinī" means he defeated by bringing in false witnesses, or by debate and counter-debate, or by exceeding legal procedure.
Ajinī (hắn đã thắng) là đã thắng bằng cách đưa ra nhân chứng giả, hoặc bằng tranh luận đối đáp, hoặc bằng cách làm vượt quá giới hạn trong một vụ việc.
Ahāsīti mama santakaṃ pattādīsu kiñcideva avahari.
"Ahāsī" means he forcibly took away something, such as a bowl, belonging to me.
Ahāsī (hắn đã cướp) là đã chiếm đoạt bất cứ thứ gì thuộc về ta, như bát.
Ye ca tanti ye keci devā vā manussā vā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā taṃ ‘‘akkocchi ma’’ntiādivatthukaṃ kodhaṃ sakaṭadhuraṃ viya naddhinā pūtimacchādīni viya ca kusādīhi punappunaṃ veṭhentā upanayhanti upanāhavasena anubandhanti, tesaṃ sakiṃ uppannaṃ veraṃ na sammatīti attho.
"And those who" means that whatsoever devas or humans, householders or renunciants, who like a cart axle strap, or like repeatedly wrapping putrid fish and so on with kusā grass, cling to that anger, the cause of which is "He abused me," etc., they "bind it fast" (upanayhanti) by continually harboring resentment. The meaning is that their once-arisen enmity does not subside.
Ye ca taṃ (những ai đó): những ai, dù là chư thiên hay loài người, cư sĩ hay xuất gia, cứ upanayhanti (buộc chặt) vào sự phẫn nộ đó có đối tượng là "hắn đã mắng ta" v.v., như buộc một trục xe bằng dây thừng, hoặc như bó cá thối v.v. bằng cỏ, lặp đi lặp lại; ý nghĩa là sự thù hận đã phát sinh một lần sẽ không lắng xuống đối với những người đó.
Ye ca taṃ nupanayhantīti assatiyā amanasikāravasena vā kammapaccavekkhaṇādivasena vā ye taṃ akkosādivatthukaṃ kodhaṃ ‘‘tayāpi koci niddoso purimabhave akkuṭṭho bhavissati, pahaṭo bhavissati, kūṭasakkhiṃ otāretvā jito bhavissati, kassaci te pasayha kiñci acchinnaṃ bhavissati, tasmā niddoso hutvāpi akkosādīni pāpuṇāsī’’ti evaṃ na upanayhanti, tesu pamādena uppannampi veraṃ iminā anupanayhanena nirindhano viya jātavedo upasammati.
"Those who do not bind it fast" (ye ca taṃ nupanayhanti) means those who, through lack of mindfulness and lack of attention, or through reflecting on kamma and so on, do not bind fast that anger whose cause is abuse and so forth, reflecting thus: "Surely in a previous existence someone blameless was abused by you, struck by you, defeated by you by bringing in false witnesses, or something of theirs was forcibly taken by you. Therefore, even though you are blameless, you experience abuse and so on." For them, even enmity that arose due to heedlessness subsides through this non-binding, like a fire without fuel.
Ye ca taṃ nupanayhantī (những ai không buộc chặt điều đó): những ai không buộc chặt sự phẫn nộ có đối tượng là lời chửi rủa v.v. do thiếu chánh niệm và không tác ý, hoặc do quán xét nghiệp v.v., bằng cách nghĩ rằng "có lẽ trong kiếp trước ngươi đã chửi mắng một người vô tội, đã đánh đập, đã bị đánh bại bằng cách đưa ra nhân chứng giả, hoặc đã bị cướp đoạt điều gì đó một cách cưỡng bức; vì vậy, dù vô tội, ngươi vẫn phải chịu những lời chửi rủa v.v.", thì đối với những người đó, ngay cả sự thù hận đã phát sinh do phóng dật cũng sẽ lắng xuống nhờ sự không buộc chặt này, giống như lửa không có nhiên liệu.
Na hi verena verānīti yathā hi kheḷasiṅghāṇikādiasucimakkhitaṃ ṭhānaṃ teheva asucīhi dhovanto suddhaṃ niggandhaṃ kātuṃ na sakkoti, atha kho taṃ ṭhānaṃ bhiyyoso mattāya asuddhatarañca duggandhatarañca hoti, evameva akkosantaṃ paccakkosanto paharantaṃ paṭipaharanto verena veraṃ vūpasametuṃ na sakkoti, atha kho bhiyyo verameva karoti.
"Enmities are not appeased by enmity" means that just as a place defiled with spittle, snot, and so on cannot be made clean and odorless by washing it with those same impurities, but rather that place becomes even more impure and foul-smelling, even so, by returning abuse for abuse, and blows for blows, one cannot appease enmity with enmity. Rather, one only creates more enmity.
Na hi verena verānī (thù hận không diệt thù hận): giống như một nơi bị dính bẩn bởi đờm dãi, nước mũi v.v. không thể làm sạch và hết mùi hôi bằng cách rửa bằng chính những chất bẩn đó, mà nơi đó càng trở nên bẩn hơn và hôi thối hơn; cũng vậy, chửi mắng lại người chửi mắng, đánh lại người đánh, thì không thể làm lắng xuống sự thù hận bằng sự thù hận, mà chỉ làm tăng thêm sự thù hận. Như vậy, thù hận không bao giờ lắng xuống bằng sự thù hận, mà chỉ tăng thêm.
Iti verāni nāma verena kismiñcipi kāle na sammanti, atha kho vaḍḍhantiyeva.
Thus, enmities are never appeased by enmity at any time; rather, they only increase.
Như vậy, thù hận không bao giờ lắng xuống bằng sự thù hận, mà chỉ tăng thêm.
Averena ca sammantīti yathā pana tāni kheḷādīni asucīni vippasannena udakena dhoviyamānāni nassanti, taṃ ṭhānaṃ suddhaṃ hoti niggandhaṃ, evameva averena khantimettodakena yonisomanasikārena paṭisaṅkhānena paccavekkhaṇena verāni vūpasammanti paṭippassambhanti abhāvaṃ gacchanti.
"They are appeased by non-enmity" means that just as those impurities like spittle and so on vanish when washed with clear water, and that place becomes clean and odorless, even so, enmities subside, are appeased, and cease to exist through non-enmity, which is the water of patience and loving-kindness, through proper attention, and through discernment and reflection.
Averena ca sammantī (mà bằng không thù hận thì lắng xuống): giống như những chất bẩn như đờm dãi v.v. sẽ biến mất khi được rửa bằng nước trong sạch, và nơi đó trở nên sạch sẽ, không mùi hôi; cũng vậy, bằng nước cam chịu và từ bi, bằng sự tác ý đúng đắn, bằng sự quán xét và tư duy, thì thù hận sẽ lắng xuống, tiêu tan, và không còn nữa.
Esa dhammo sanantanoti esa averena verūpasamanasaṅkhāto porāṇako dhammo sabbesaṃ buddhapaccekabuddhakhīṇāsavānaṃ gatamaggo.
"This is an ancient Dhamma" means this ancient Dhamma, consisting of the appeasement of enmity by non-enmity, is the path followed by all Buddhas, Paccekabuddhas, and Arahants.
Esa dhammo sanantano (đó là pháp cổ xưa): pháp cổ xưa này, tức là sự lắng xuống của thù hận bằng không thù hận, là con đường mà tất cả chư Phật, chư Phật Độc Giác và các bậc A-la-hán đã đi qua.
Na jānantīti aniccasaññaṃ na paccupaṭṭhāpentīti adhippāyo.
"They do not know" means the intention is that they do not establish the perception of impermanence.
Na jānantī (họ không biết): ý nghĩa là họ không hiện diện nhận thức về vô thường.
Tato sammanti medhagāti tato tasmā kāraṇā medhagā kalahā sammanti vūpasamaṃ gacchanti.
"Then the quarrels subside" means then, for that reason, the quarrels subside and come to an end.
Tato sammanti medhagā (từ đó các cuộc tranh cãi lắng xuống): từ lý do đó, các cuộc tranh cãi lắng xuống, đi đến sự an tịnh.
Kathaṃ te sammantīti āha ‘‘evañhī’’tiādi.
How do they subside? It is said: "For thus," and so on.
Làm sao chúng lắng xuống? Ngài nói: "evañhī" v.v.
Tattha evañhi te jānantāti te paṇḍitā ‘‘mayaṃ maccusamīpaṃ gacchāmā’’ti evaṃ jānantā yonisomanasikāraṃ uppādetvā medhagānaṃ kalahānaṃ vūpasamāya paṭipajjanti, atha nesaṃ tāya paṭipattiyā te medhagā sammantīti adhippāyo.
Therein, "for thus, knowing it, they" means that these wise ones, knowing thus, "We are going towards death," generate proper attention and practice for the appeasement of disputes and quarrels. Then, through that practice of theirs, those disputes subside, is the intention.
Ở đây, evañhi te jānantā (vì vậy, những người đó khi biết): những người hiền trí đó, khi biết "chúng ta đang đi đến cái chết", sẽ phát sinh sự tác ý đúng đắn và thực hành để làm lắng xuống các cuộc tranh cãi; ý nghĩa là nhờ sự thực hành đó, các cuộc tranh cãi của họ sẽ lắng xuống.
Tesampi hoti saṅgatīti ye mātāpitūnaṃ aṭṭhīni chindanti, pāṇe haranti, gavādīni ca pasayha gaṇhanti, evaṃ raṭṭhaṃ vilumpamānānaṃ tesampi saṅgati hoti, kimaṅgaṃ pana tumhākaṃ na siyāti adhippāyo.
"Even for them there is harmony" means that even for those who cut the bones of their parents, take life, and forcibly seize cattle and so on, thus plundering the kingdom, even for them there is harmony. How much more, then, should there not be for you? is the intention.
Tesampi hoti saṅgatī (ngay cả đối với họ cũng có sự hòa hợp): ngay cả những người chặt xương cha mẹ, giết hại sinh vật, và cưỡng đoạt gia súc v.v., những người cướp bóc đất nước như vậy, cũng có sự hòa hợp; huống chi các vị không có sự hòa hợp sao? Đây là ý nghĩa.
Vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttāti ‘‘bālasahāyatāya ime bhikkhū kalahapasutā, paṇḍitasahāyānaṃ pana idaṃ na siyā’’ti paṇḍitasahāyassa bālasahāyassa ca vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttā.
"It was spoken to illustrate praise and dispraise" means it was spoken to illustrate praise and dispraise for the wise companion and the foolish companion,* that "these bhikkhus are engaged in quarrels due to companionship with fools, but this would not happen to those with wise companions."
Vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttā (được nói ra để làm sáng tỏ điều đáng khen và điều không đáng khen): được nói ra để làm sáng tỏ điều đáng khen và điều không đáng khen của bạn bè hiền trí và bạn bè ngu si, rằng "những tỳ-khưu này say mê tranh cãi vì kết bạn với người ngu, nhưng điều này sẽ không xảy ra với những người có bạn hiền trí".
Nipakanti nepakkapaññāya samannāgataṃ.
"Nipaka" means endowed with subtle wisdom.
Nipaka (thông minh): được trang bị trí tuệ sắc bén.
Sādhuvihāri dhīranti bhaddakavihāriṃ paṇḍitaṃ.
"Sādhuvihāri dhīra" means a wise person who dwells virtuously.
Sādhuvihāri dhīra (người hiền trí sống tốt): người hiền trí có đời sống tốt đẹp.
Pākaṭaparissaye ca paṭicchannaparissaye ca abhibhavitvāti sīhabyagghādayo pākaṭaparissaye ca rāgabhayadosabhayādayo paṭicchannaparissaye cāti sabbeva parissaye abhibhavitvā.
"Having overcome both open dangers and hidden dangers" means having overcome all dangers, namely open dangers like lions, tigers, and so on, and hidden dangers like the fear of lust, the fear of hatred, and so on.
Pākaṭaparissaye ca paṭicchannaparissaye ca abhibhavitvā (chế ngự cả những hiểm họa rõ ràng và những hiểm họa tiềm ẩn): chế ngự tất cả các hiểm họa, bao gồm những hiểm họa rõ ràng như sư tử, hổ v.v., và những hiểm họa tiềm ẩn như sợ hãi tham ái, sợ hãi sân hận v.v.
Ekakā cariṃsūti ‘‘idaṃ rajjaṃ nāma mahantaṃ pamādaṭṭhānaṃ, kiṃ amhākaṃ rajjena kāritenā’’ti raṭṭhaṃ pahāya tato mahāaraññaṃ pavisitvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā catūsu iriyāpathesu ekakā cariṃsūti attho.
"They wandered alone" means that, thinking "This kingship is a great place for heedlessness; what is the point of a kingdom for us?", they abandoned the kingdom, entered a great forest, took up the ascetic's renunciation, and wandered alone in the four postures, is the meaning.
Ekakā cariṃsū (họ sống một mình): ý nghĩa là họ từ bỏ vương quốc, nghĩ rằng "vương quốc này là nơi rất dễ phóng dật, chúng ta cần gì vương quốc?", rồi đi vào rừng lớn, xuất gia theo lối khổ hạnh và sống một mình trong bốn oai nghi.
Ekassa caritaṃ seyyoti pabbajitassa pabbajitakālato paṭṭhāya ekībhāvābhiratassa ekakasseva caritaṃ seyyoti attho.
"The wandering of one is better" means that for a renunciant, from the time of renunciation onwards, the wandering of one who delights in solitude, who is alone, is better, is the meaning.
Ekassa caritaṃ seyyo (hạnh độc cư là tốt hơn): ý nghĩa là đối với người xuất gia, từ khi xuất gia, hạnh độc cư, thích thú với sự cô tịch, là tốt hơn.
Natthi bāle sahāyatāti cūḷasīlaṃ majjhimasīlaṃ mahāsīlaṃ dasa kathāvatthūni terasa dhutaguṇā vipassanāñāṇaṃ cattāro maggā cattāri phalāni tisso vijjā cha abhiññā amatamahānibbānanti ayaṃ sahāyatā nāma, sā bālaṃ nissāya adhigantuṃ na sakkāti natthi bāle sahāyatā.
"There is no companionship with a fool" means that the Minor Precepts, Middle Precepts, Major Precepts, ten topics of discourse, thirteen ascetic practices, insight knowledge, the four paths, the four fruits, the three knowledges, the six supernormal powers, the deathless great Nibbāna—this is called companionship; that cannot be attained by relying on a fool. Thus, there is no companionship with a fool.
Natthi bāle sahāyatā (không có sự đồng hành với người ngu): sự đồng hành này là giới tiểu, giới trung, giới đại, mười pháp thoại, mười ba hạnh đầu đà, tuệ quán, bốn đạo, bốn quả, ba minh, sáu thần thông, Niết-bàn bất tử vĩ đại; điều đó không thể đạt được nhờ người ngu, vì vậy không có sự đồng hành với người ngu.
Mātaṅgo araññe mātaṅgaraññeti saralopena sandhi.
In the wilderness of elephants, "mātaṅgaraññe" is a sandhi by elision of a vowel.
Mātaṅgo araññe mātaṅgaraññe (voi rừng): là sự nối âm bằng cách lược bỏ nguyên âm.
‘‘Mātaṅgarañño’’tipi pāṭho, araññako mātaṅgo viyāti attho.
It is also recited as "mātaṅgarañño," meaning "like a wild elephant."
Cũng có bản đọc là "Mātaṅgarañño", ý nghĩa là như một con voi rừng.
Mātaṅga-saddeneva hatthibhāvassa vuttattā nāgavacanaṃ tassa mahattavibhāvanatthanti āha ‘‘nāgoti mahantādhivacanameta’’nti.
Since the state of being an elephant is already expressed by the word "mātaṅga," the word "nāga" is for highlighting its greatness. Hence, it is said: "nāga means a term for greatness."
Vì từ Mātaṅga đã nói lên ý nghĩa là voi, nên từ nāga được dùng để làm rõ sự vĩ đại của nó; Ngài nói: "nāga là từ chỉ sự vĩ đại".
Mahantapariyāyo hi nāga-saddo hoti ‘‘etaṃ nāgassa nāgena, īsādantassa hatthino’’tiādīsu (udā. 35).
Indeed, the word "nāga" is a synonym for great, as in "That of the nāga, of the great tusker" and so on.
Vì từ nāga là một từ đồng nghĩa với sự vĩ đại, như trong các câu "Đây là của con voi, của con voi có ngà như trục xe" v.v. (Udā. 35).
465. Bālakaloṇakāragāmoti upāligahapatissa evaṃnāmako bhogagāmo.
465. "Bālakaloṇakāragāmo" means the wealthy village of Upāli the householder, so named.
465. Bālakaloṇakāragāmo (làng Bālakaloṇakāra): là làng tài sản của gia chủ Upāli, mang tên như vậy.
Tenupasaṅkamīti dhammasenāpatimahāmoggallānattheresu vā asītimahāsāvakesu vā antamaso dhammabhaṇḍāgārikaṃ ānandattherampi kañci anāmantetvā sayameva pattacīvaramādāya anīkanissaṭo hatthī viya yūthanissaṭo kāḷasīho viya vātacchinno valāhako viya ca ekakova upasaṅkami.
"He approached it" means that without inviting any of the eighty great disciples, such as the Dhamma general Mahāmoggallāna Thera, or even Ānanda Thera, the keeper of the Dhamma treasury, he himself took his bowl and robes and approached alone, like an elephant separated from its army, or a black lion separated from its herd, or a cloud dispersed by the wind.
Tenupasaṅkamī (Ngài đã đến đó): Ngài đã đến một mình, không mời bất kỳ ai trong số các đại đệ tử như Đại tướng Pháp Mahāmoggallāna hay tám mươi đại đệ tử, thậm chí cả Tôn giả Ānanda, người giữ kho tàng Pháp; Ngài tự mình mang bát và y, giống như một con voi tách khỏi quân đội, một con sư tử đen tách khỏi bầy, hoặc một đám mây bị gió thổi tan.
Kasmā upasaṅkami?
Why did he approach?
Tại sao Ngài lại đến đó?
Gaṇe kirassa ādīnavaṃ disvā ekavihāriṃ bhikkhuṃ passitukāmatā udapādi, tasmā sītādipīḷito uṇhādiṃ patthayamāno viya upasaṅkami.
It is said that seeing the danger in a group, a desire arose in him to see a bhikkhu dwelling alone. Therefore, he approached as one afflicted by cold desires warmth.
Vì Ngài đã thấy hiểm họa trong việc sống đông người và muốn gặp một tỳ-khưu độc cư, nên Ngài đã đến, giống như một người bị lạnh giá mong muốn hơi ấm.
Atha vā bhagavatā so ādīnavo pageva pariññāto, na tena satthā nibbinno, tasmiṃ pana antovasse keci buddhaveneyyā nāhesuṃ, tena aññattha gamanaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ damanupāyoti pālileyyakaṃ uddissa gacchanto ekavihāriṃ āyasmantaṃ bhaguṃ sampahaṃsetuṃ tattha gato.
Or, the Blessed One had already fully comprehended that danger; the Teacher was not disgusted by it. But during that rainy season, there were no individuals amenable to the Buddha's teaching. Therefore, his going elsewhere was a means of taming those bhikkhus. Thus, intending to encourage the Venerable Bhagu, who was dwelling alone, the Blessed One went to Pārileyyaka.
Hoặc giả, Đức Thế Tôn đã biết rõ sự nguy hiểm đó từ trước, Đức Đạo Sư không chán nản vì điều đó. Nhưng trong mùa an cư đó, không có một số người có duyên với Phật để giáo hóa. Vì thế, việc đi đến nơi khác là phương tiện để chế ngự các vị tỳ khưu đó. Ngài đi đến Pālileyyaka với mục đích đó, để khích lệ Tôn giả Bhagu, người sống độc cư.
Evaṃ gate ca satthari pañcasatā bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ āhaṃsu ‘‘āvuso ānanda satthā ekakova gato, mayaṃ anubandhissāmā’’ti.
When the Teacher had thus gone, five hundred bhikkhus said to Venerable Ānanda, "Friend Ānanda, the Teacher has gone alone; we will follow him."
Khi Đức Đạo Sư đã đi như vậy, năm trăm vị tỳ khưu đã nói với Tôn giả Ānanda: “Thưa Tôn giả Ānanda, Đức Đạo Sư đã đi một mình, chúng tôi sẽ đi theo.”
‘‘Āvuso, yadā bhagavā sāmaṃ senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya anāmantetvā upaṭṭhāke anapaloketvā bhikkhusaṅghaṃ adutiyo gacchati, tadā ekacārikaṃ carituṃ bhagavato ajjhāsayo, sāvakena nāma satthu ajjhāsayānurūpaṃ paṭipajjitabbaṃ, tasmā na imesu divasesu bhagavā anugantabbo’’ti nivāresi, sayampi nānugañchi.
"Friends, when the Blessed One himself tidies his lodging, takes his bowl and robe, without informing his attendants, without consulting the Saṅgha of bhikkhus, and goes without a companion, then it is the Blessed One's intention to wander alone. A disciple should act in accordance with the Teacher's intention. Therefore, the Blessed One should not be followed during these days." Thus he restrained them, and he himself did not follow.
Tôn giả Ānanda đã ngăn cản: “Thưa chư Tỳ khưu, khi Đức Thế Tôn tự mình dọn chỗ nằm, mang bát và y, không chào hỏi các thị giả, không báo cho Tăng đoàn mà đi một mình, thì đó là ý muốn của Đức Thế Tôn muốn sống độc cư. Một đệ tử phải hành xử phù hợp với ý muốn của Đức Đạo Sư. Vì vậy, trong những ngày này, không nên đi theo Đức Thế Tôn.” Chính Tôn giả Ānanda cũng không đi theo.
Dhammiyā kathāyāti ekībhāve ānisaṃsapaṭisaṃyuttāya dhammakathāya.
By a Dhamma-talk means by a Dhamma-talk connected with the advantages of unity.
Dhammiyā kathāyā (bằng pháp thoại) tức là pháp thoại liên quan đến lợi ích của sự hòa hợp.
466. Yena pācīnavaṃsadāyoti tattha kasmā upasaṅkami?
466. To Pācīnavaṃsadāya: Why did he approach that place?
466. Yênā Pācīnavaṃsadāyō (đến khu rừng tre phía Đông) – Vì sao Ngài đến đó?
Yathā nāma jighacchitassa bhojane, pipāsitassa pānīye, sītena phuṭṭhassa uṇhe, uṇhena phuṭṭhassa sīte, dukkhitassa sukhe abhiruci uppajjati, evameva bhagavato kosambake bhikkhū aññamaññaṃ vivādāpanne asamaggavāsaṃ vasante, samaggavāsaṃ vasante āvajjentassa ime tayo kulaputtā āpāthamāgamiṃsu, atha nesaṃ paggaṇhitukāmo upasaṅkami ‘‘evāyaṃ paṭipattianukkamena kosambakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayanūpāyo hotī’’ti.
Just as delight arises in one who is hungry for food, in one who is thirsty for drink, in one afflicted by cold for warmth, in one afflicted by warmth for coolness, in one who is suffering for happiness, even so, as the Blessed One reflected on the bhikkhus of Kosambī who were engaged in strife among themselves, dwelling in disunity, and on those dwelling in unity, these three noble sons came into his range of perception. Then, desiring to support them, he approached them, thinking, "This will be a means for training the bhikkhus of Kosambī in due course of practice."
Như người đói có niềm vui trong thức ăn, người khát trong nước uống, người bị lạnh trong hơi ấm, người bị nóng trong sự mát mẻ, người đau khổ trong hạnh phúc; cũng vậy, Đức Thế Tôn, khi quán xét các vị tỳ khưu ở Kosambī đang tranh cãi lẫn nhau, sống không hòa hợp, và khi quán xét các vị sống hòa hợp, ba vị thiện gia nam tử này đã hiện ra trong tâm Ngài. Sau đó, Ngài đã đến để hỗ trợ họ, nghĩ rằng: “Đây là phương tiện để chế ngự các vị tỳ khưu ở Kosambī theo trình tự thực hành này.”
Viharantīti sāmaggirasaṃ anubhavamānā viharanti.
They dwell means they dwell experiencing the flavor of harmony.
Viharantī (đang sống) tức là đang sống tận hưởng hương vị của sự hòa hợp.
Dāyapāloti (ma. ni. aṭṭha. 1.325) araññapālo.
Forest-keeper (Majjhima Nikāya Aṭṭhakathā 1.325) means a keeper of the forest.
Dāyapālo (người giữ rừng) (Ma. Ni. Aṭṭha. 1.325) tức là người giữ rừng.
So araññaṃ yathā icchiticchitappadesena manussā pavisitvā tattha pupphaṃ vā phalaṃ vā niyyāsaṃ vā dabbasambhāraṃ vā na haranti, evaṃ vatiyā parikkhittassa araññassa yojite dvāre nisīditvā araññaṃ rakkhati, tasmā ‘‘dāyapālo’’ti vutto.
He protects the forest by sitting at the appointed gate of the fenced-off forest so that people do not enter any desired part of the forest and take flowers, fruits, gum, or other materials. Therefore, he is called a "forest-keeper."
Người đó bảo vệ khu rừng bằng cách ngồi ở cổng đã được bố trí của khu rừng được bao quanh bởi hàng rào, để con người không thể tùy tiện đi vào bất cứ nơi nào họ muốn và hái hoa, quả, nhựa cây hoặc các vật liệu khác. Vì vậy, người đó được gọi là “dāyapālo”.
Attakāmarūpā viharantīti attano hitaṃ kāmayamānasabhāvā hutvā viharanti.
They dwell desiring their own welfare means they dwell being of a nature to desire their own welfare.
Attakāmarūpā viharantī (đang sống với hình thái mong muốn điều lợi ích cho bản thân) tức là đang sống với bản chất mong muốn điều lợi ích cho bản thân.
Yo hi imasmiṃ sāsane pabbajitvāpi vejjakammadūtakammapahiṇagamanādīnaṃ vasena ekavīsatianesanāhi jīvikaṃ kappeti, ayaṃ na attakāmarūpo nāma.
Indeed, whoever, having gone forth in this Dispensation, yet maintains his livelihood by the twenty-one improper means, such as practicing medicine, acting as a messenger, or running errands, is not one who desires his own welfare.
Thật vậy, người xuất gia trong giáo pháp này mà vẫn kiếm sống bằng hai mươi mốt cách phi pháp như nghề y, làm sứ giả, đi lại giao thiệp, v.v., thì người đó không được gọi là người mong muốn điều lợi ích cho bản thân.
Yo pana imasmiṃ sāsane pabbajitvā ekavīsatianesanaṃ pahāya catupārisuddhisīle patiṭṭhāya buddhavacanaṃ uggaṇhitvā sappāyadhutaṅgaṃ adhiṭṭhāya aṭṭhatiṃsāya ārammaṇesu cittaruciyaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā gāmantaṃ pahāya araññaṃ pavisitvā samāpattiyo nibbattetvā vipassanāya kammaṃ kurumāno vicarati, ayaṃ attakāmo nāma.
But whoever, having gone forth in this Dispensation, abandons the twenty-one improper means, establishes himself in the four purities of sīla, learns the Buddha's word, undertakes a suitable Dhutaṅga, takes up a meditation subject of his choice among the thirty-eight objects, leaves the village, enters the forest, produces attainments, and wanders practicing insight—he is one who desires his own welfare.
Còn người xuất gia trong giáo pháp này, từ bỏ hai mươi mốt cách phi pháp, an trú trong Tứ thanh tịnh giới, học thuộc Phật ngôn, phát nguyện thực hành các hạnh đầu đà thích hợp, chọn một đề mục thiền định phù hợp với tâm ý trong ba mươi tám đề mục, từ bỏ làng mạc, đi vào rừng, chứng đắc các thiền định, và sống hành thiền quán, thì người đó được gọi là người mong muốn điều lợi ích cho bản thân.
Tepi tayo kulaputtā evarūpā ahesuṃ.
And those three noble sons were such.
Ba vị thiện gia nam tử đó cũng là những người như vậy.
Tena vuttaṃ ‘‘attakāmarūpā viharantī’’ti.
Therefore, it is said, "They dwell desiring their own welfare."
Vì thế, đã nói rằng: “đang sống với hình thái mong muốn điều lợi ích cho bản thân.”
Mā tesaṃ aphāsumakāsīti tesaṃ aphāsukaṃ mā akāsīti bhagavantaṃ vāresi.
Do not cause them discomfort means he restrained the Blessed One, saying, "Do not cause them discomfort."
Mā tesaṃ aphāsumakāsī (chớ làm cho họ bất an) tức là người đó đã ngăn cản Đức Thế Tôn, nói rằng: “Đừng làm cho họ bất an.”
Evaṃ kirassa ahosi ‘‘ime kulaputtā samaggā viharanti, ekaccassa ca gataṭṭhāne bhaṇḍanakalahavivādā vattanti, tikhiṇasiṅgo caṇḍagoṇo viya ovijjhanto vicarati, athekamaggena dvinnaṃ gamanaṃ na hoti, kadāci ayampi evaṃ karonto imesaṃ kulaputtānaṃ samaggavāsaṃ bhindeyya, pāsādiko ca panesa suvaṇṇavaṇṇo rasagiddho maññe, gatakālato paṭṭhāya paṇītadāyakānaṃ attano upaṭṭhākānaṃ vaṇṇakathanādīhi imesaṃ kulaputtānaṃ appamādavihāraṃ bhindeyya, vasanaṭṭhānāni cāpi etesaṃ kulaputtānaṃ nibaddhāni paricchinnāni tissova paṇṇasālā tayo caṅkamā tīṇi divāṭṭhānāni tīṇi mañcapīṭhāni, ayaṃ pana samaṇo mahākāyo vuḍḍhataro maññe bhavissati, so akāle ime kulaputte senāsanā vuṭṭhapessati, evaṃ sabbathāpi etesaṃ aphāsu bhavissatī’’ti.
Indeed, it occurred to him thus: "These noble sons dwell in harmony, but in certain places where he goes, disputes, quarrels, and strife occur. He wanders about like a sharp-horned, fierce bull, pushing aside; thus, there is no going for two along one path. Perhaps this one, acting in such a way, might disrupt the harmonious dwelling of these noble sons. And he is attractive, golden-colored, and perhaps greedy for delicious food; from the time of his arrival, by praising his generous supporters and so forth, he might disrupt the heedful dwelling of these noble sons. And the dwelling places of these noble sons are fixed and delimited: three leaf-huts, three walking paths, three day-rests, three couches and chairs. But this ascetic is large-bodied and, I suppose, quite old. He might rouse these noble sons from their lodgings at an improper time. In every way, therefore, it will cause them discomfort."
Có lẽ người đó đã nghĩ như thế này: “Ba vị thiện gia nam tử này đang sống hòa hợp. Ở một số nơi, nơi mà vị này đã đến, có những cuộc cãi vã, tranh chấp, xung đột xảy ra. Vị này đi lang thang như một con bò đực hung dữ có sừng nhọn, húc đổ mọi thứ. Vì vậy, việc hai người đi cùng một con đường là không thể. Có lẽ vị này cũng sẽ làm như vậy, phá vỡ sự hòa hợp của các vị thiện gia nam tử này. Hơn nữa, vị Sa-môn này có vẻ ngoài dễ nhìn, màu da vàng óng, có lẽ là người ham ăn. Từ khi đến đây, bằng cách ca ngợi những người cúng dường thức ăn ngon cho mình, vị này có thể phá vỡ sự sống không phóng dật của các vị thiện gia nam tử này. Nơi ở của các vị thiện gia nam tử này cũng đã được cố định và phân chia: ba ngôi nhà lá, ba đường kinh hành, ba nơi nghỉ ban ngày, ba ghế giường. Còn vị Sa-môn này có thân hình to lớn, có lẽ đã lớn tuổi hơn. Vị ấy sẽ đánh thức các vị thiện gia nam tử này khỏi chỗ nằm của họ vào những lúc không thích hợp. Như vậy, trong mọi trường hợp, họ sẽ gặp bất an.”
Taṃ anicchanto ‘‘mā tesaṃ aphāsumakāsī’’ti bhagavantaṃ vāreti.
Not wishing that, he restrained the Blessed One, saying, "Do not cause them discomfort."
Không muốn điều đó xảy ra, người giữ rừng đã ngăn cản Đức Thế Tôn, nói rằng: “Đừng làm cho họ bất an.”
Kiṃ panesa jānanto vāresi ajānantoti?
But did he restrain him knowing or not knowing?
Vậy người đó ngăn cản là do biết hay không biết?
Ajānanto.
Not knowing.
Không biết.
Sammāsambuddho hi nāma yadā anekabhikkhusahassaparivāro byāmappabhāya asītianubyañjanehi dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇasiriyā ca buddhānubhāvaṃ dassento vicarati, tadā ‘‘ko eso’’ti apucchitvāva jānitabbo hoti.
Indeed, a Perfectly Self-Enlightened One, when he wanders accompanied by many thousands of bhikkhus, displaying the Buddha's majesty with the fathom-long aura, the eighty minor characteristics, and the glory of the thirty-two major characteristics of a Great Man, should be recognized without being asked, "Who is that?"
Thật vậy, khi một vị Chánh Đẳng Giác đi lại với hàng ngàn tỳ khưu vây quanh, hiển bày Phật uy bằng hào quang một tầm, tám mươi tướng phụ và ba mươi hai tướng đại nhân, thì Ngài phải được nhận biết mà không cần hỏi: “Vị này là ai?”
Tadā pana bhagavā ‘‘māssu koci mama buddhānubhāvaṃ aññāsī’’ti tathārūpena iddhābhisaṅkhārena sabbampi taṃ buddhānubhāvaṃ cīvaragabbhena viya paṭicchādetvā valāhakagabbhena paṭicchanno puṇṇacando viya sayameva pattacīvaramādāya aññātakavesena agamāsi.
But at that time, the Blessed One, thinking, "Let no one know my Buddha-majesty," concealed all that Buddha-majesty with such an act of psychic power, as if with the folds of his robe, and like the full moon obscured by a cloud, he himself took his bowl and robe and went in an unknown guise.
Nhưng lúc đó, Đức Thế Tôn đã dùng thần thông đặc biệt che giấu tất cả Phật uy đó như thể che giấu trong y, giống như mặt trăng tròn bị che khuất bởi đám mây, tự mình mang bát và y, đi trong hình dạng một người lạ.
Iti taṃ ajānantova dāyapālo vāresi.
Thus, the forest-keeper restrained him not knowing who he was.
Vì vậy, người giữ rừng đã ngăn cản Ngài mà không biết.
Etadavocāti thero kira ‘‘mā samaṇā’’ti dāyapālassa kathaṃ sutvā cintesi ‘‘mayaṃ tayo janā idha viharāma, añño pabbajito nāma natthi, ayañca dāyapālo pabbajitena viya saddhiṃ katheti, ko nu kho bhavissatī’’ti divāṭṭhānato uṭṭhāya dvāre ṭhatvā maggaṃ olokento bhagavantaṃ addasa.
Said this means, having heard the forest-keeper's words, "Do not, ascetic," the elder thought, "We three dwell here; there is no other renunciant. And this forest-keeper speaks as if to a renunciant. Who could it be?" So, rising from his day-rest, he stood at the gate and, looking down the path, saw the Blessed One.
Etadavocā (đã nói điều này) – Nghe lời của người giữ rừng: “Đừng, Sa-môn,” vị Trưởng lão đã nghĩ: “Chúng ta ba người đang sống ở đây, không có vị xuất gia nào khác. Mà người giữ rừng này lại nói chuyện như thể với một vị xuất gia. Ai vậy nhỉ?” Rồi Ngài đứng dậy từ chỗ nghỉ ban ngày, đứng ở cổng nhìn đường và thấy Đức Thế Tôn.
Bhagavāpi therassa saha dassaneneva sarīrobhāsaṃ muñci, asītianubyañjanavirājitā byāmappabhā pasāritasuvaṇṇapaṭo viya virocittha.
And the Blessed One, at the very sight of the elder, emitted the radiance of his body; the fathom-long aura, adorned with the eighty minor characteristics, shone like a spread-out golden cloth.
Ngay khi vị Trưởng lão nhìn thấy, Đức Thế Tôn cũng phóng ra hào quang từ thân mình. Hào quang một tầm được trang điểm bằng tám mươi tướng phụ đã tỏa sáng như một tấm vải vàng được trải ra.
Thero ‘‘ayaṃ dāyapālo phaṇakataāsīvisaṃ gīvāya gahetuṃ hatthaṃ pasārento viya loke aggapuggalena saddhiṃ kathentova na jānāti, aññatarabhikkhunā viya saddhiṃ kathetī’’ti nivārento etaṃ ‘‘māvuso, dāyapālā’’tiādivacanaṃ avoca.
The elder, thinking, "This forest-keeper does not know that he is speaking with the foremost person in the world, as if stretching out his hand to grasp a hooded, poisonous snake by the neck; he speaks as if to some ordinary bhikkhu," restrained him, saying these words: "Do not, friend forest-keeper," and so forth.
Vị Trưởng lão đã ngăn cản, nói những lời như “Thưa Tôn giả, người giữ rừng!” và tiếp theo, nghĩ: “Người giữ rừng này không biết rằng mình đang nói chuyện với bậc tối thượng trong thế gian, như thể đang đưa tay nắm lấy con rắn độc đã bành mang, mà lại nói chuyện như thể với một vị tỳ khưu bình thường.”
Tenupasaṅkamīti kasmā bhagavato paccuggamanaṃ akatvāva upasaṅkami?
He approached him means, why did he approach without going to meet the Blessed One?
Tenupasaṅkamī (đã đến gần Ngài) – Vì sao vị Trưởng lão không đi đón Đức Thế Tôn mà lại đến gần Ngài?
Evaṃ kirassa ahosi ‘‘mayaṃ tayo janā samaggavāsaṃ vasāma, sacāhaṃ ekakova paccuggamanaṃ karissāmi, samaggavāso nāma na bhavissati, piyamitte gahetvāva paccuggamanaṃ karissāmi.
Indeed, it occurred to him thus: "We three dwell in harmony. If I alone go to meet him, it will not be called harmonious dwelling. I will go to meet him taking my dear friends with me.
Có lẽ vị ấy đã nghĩ như thế này: “Chúng ta ba người đang sống hòa hợp. Nếu tôi một mình đi đón, thì sẽ không còn là sự hòa hợp nữa. Tôi sẽ đi đón cùng với những người bạn thân yêu của mình.
Yathā ca bhagavā mayhaṃ piyo, evaṃ sahāyānampi me piyo’’ti tehi saddhiṃ paccuggamanaṃ kātukāmo sayaṃ akatvā upasaṅkami.
And just as the Blessed One is dear to me, so is he dear to my companions." Desiring to go to meet him with them, he approached without going himself.
Và Đức Thế Tôn quý mến tôi như thế nào, thì Ngài cũng quý mến các bạn của tôi như thế ấy.” Muốn đi đón cùng với họ, vị ấy đã không đi đón một mình mà đến gần Ngài.
Keci pana ‘‘tesaṃ therānaṃ paṇṇasāladvāre caṅkamanakoṭiyā bhagavato āgamanamaggo hoti, tasmā thero tesaṃ saññaṃ dadamānova gato’’ti vadanti.
But some say, "The path of the Blessed One's arrival was at the edge of the walking path by the gate of those elders' leaf-huts. Therefore, the elder went while giving a sign to them."
Một số người lại nói: “Con đường Đức Thế Tôn đi đến là ở cuối đường kinh hành gần cổng nhà lá của các vị Trưởng lão đó. Vì vậy, vị Trưởng lão đã đi và ra hiệu cho họ.”
Abhikkamathāti ito āgacchatha.
Come forward means "Come here."
Abhikkamathā (hãy đến đây) tức là hãy đến từ đây.
Pāde pakkhālesīti vikasitapadumasannibhehi jālahatthehi maṇivaṇṇaṃ udakaṃ gahetvā suvaṇṇavaṇṇesu piṭṭhipādesu udakaṃ āsiñcitvā pādena pādaṃ ghaṃsento pakkhālesi.
Washed his feet means, taking water the color of jewels with his webbed hands resembling blossoming lotuses, he poured the water onto his golden-colored dorsal feet and washed them, rubbing one foot against the other.
Pāde pakkhālesī (đã rửa chân) tức là dùng bàn tay có màng lưới như những đóa sen nở rộ, lấy nước màu ngọc, tưới lên bàn chân màu vàng óng, rồi chà xát chân này với chân kia để rửa.
Buddhānaṃ kāye rajojallaṃ nāma na upalimpati, kasmā pakkhālesīti?
On the bodies of the Buddhas, dirt and grime, as it is called, does not cling. Why then did he wash?
Bụi bẩn không bám vào thân của các Đức Phật, tại sao (Ngài) lại rửa?
Sarīrassa utuggahaṇatthaṃ tesañca cittasampahaṃsanatthaṃ.
For the body to absorb the cool and for the exhilaration of their minds.
Để thân tiếp nhận khí hậu và để làm cho tâm của họ hoan hỷ.
Amhehi abhihaṭena udakena bhagavā pāde pakkhālesi, paribhogaṃ akāsīti tesaṃ bhikkhūnaṃ balavasomanassavasena cittaṃ pīṇitaṃ hoti, tasmā pakkhālesi.
With the water brought by us, the Blessed One washed his feet and made use of it – thereby, due to strong joy, the minds of those bhikkhus were gladdened. Therefore, he washed.
Đức Thế Tôn đã rửa chân bằng nước do chúng con mang đến, (Ngài) đã thọ dụng – do sự hoan hỷ mạnh mẽ của các Tỳ-kheo ấy, tâm của họ được no đủ (vui vẻ); vì vậy (Ngài) đã rửa.
Āyasmantaṃ anuruddhaṃ bhagavā etadavocāti so kira tesaṃ vuḍḍhataro, tassa saṅgahe kate sesānaṃ katova hotīti theraññeva etaṃ ‘‘kacci vo anuruddhā’’tiādivacanaṃ avoca.
The Blessed One said this to Venerable Anuruddha – for he, it seems, was the elder among them, and when he was addressed, it was as good as done for the rest. Therefore, he addressed the elder alone with the words "Are you all well, Anuruddhas?" and so on.
Đức Thế Tôn đã nói với Tôn giả Anuruddha – vị ấy là người lớn tuổi nhất trong số họ; khi sự thâu nhiếp được thực hiện cho vị ấy, thì (sự thâu nhiếp) cũng được thực hiện cho những người còn lại. Vì vậy, Đức Thế Tôn đã nói lời này với vị Trưởng lão ấy: “Này Anuruddha, các con có khỏe không?” và tương tự.
Anuruddhāti vā ekasesanayena vuttaṃ virūpekasesassapi icchitabbattā, evañca katvā bahuvacananiddeso ca samatthito hoti.
Or the word Anuruddhā is spoken by way of the principle of ekasesa, as ekasesa of differing forms is also acceptable. And having done so, the plural designation is justified.
Hoặc từ Anuruddhā được nói theo phương pháp ekasesa (còn lại một), vì ngay cả ekasesa của những từ khác nhau cũng được chấp nhận; và khi làm như vậy, cách dùng số nhiều cũng được chứng minh.
Kaccīti pucchanatthe nipāto.
Kacci is a particle signifying interrogation.
Kaccī là một giới từ dùng trong câu hỏi.
Voti sāmivacanaṃ.
Vo is the genitive plural pronoun.
Vo là sở hữu cách.
Idaṃ vuttaṃ hoti – kacci anuruddhā tumhākaṃ khamanīyaṃ, iriyāpatho vo khamati, kacci yāpanīyaṃ, kacci vo jīvitaṃ yāpeti ghaṭiyati, kacci piṇḍakena na kilamatha, kacci tumhākaṃ sulabhapiṇḍaṃ, sampatte vo disvā manussā uḷuṅkayāguṃ vā kaṭacchubhikkhaṃ vā dātabbaṃ maññantīti bhikkhācāravattaṃ pucchati.
This is what is meant: "Are you well, Anuruddhas? Is your posture comfortable? Is it tolerable? Is your life sustainable, do you manage? Do you not suffer due to almsfood? Do you find almsfood easily? Do people, seeing you arrive, think that gruel in a pot or a spoonful of almsfood should be given?" Thus, he asks about the bhikkhācāravatta (duty concerning alms round).
Điều này được nói đến: Này Anuruddha, các con có khỏe không, tư thế đi đứng của các con có thích hợp không? Các con có sống được không, cuộc sống của các con có trôi chảy không, có gặp khó khăn gì không? Các con có dễ dàng tìm được vật thực không? Khi thấy các con đến, mọi người có nghĩ rằng nên cúng dường cháo hoặc một muỗng vật thực không? – (Đức Phật) hỏi về phận sự khất thực.
Yasmā paccayena akilamantena sakkā samaṇadhammo kātuṃ, vattameva vā etaṃ pabbajitānaṃ.
Because samaṇadhamma (the recluse's practice) can be performed without suffering due to requisites, or this is simply a duty for those who have gone forth.
Bởi vì người không gặp khó khăn về vật thực thì có thể thực hành pháp Sa-môn; hoặc đây là phận sự của những người xuất gia.
Atha tena paṭivacane dinne ‘‘anuruddhā tumhe rājapabbajitā mahāpuññā, manussā tumhākaṃ araññe vasantānaṃ adatvā kassa aññassa dātabbaṃ maññissanti, tumhe pana etaṃ bhuñjitvā kiṃ nu kho migapotakā viya aññamaññaṃ ghaṭṭentā viharatha, udāhu sāmaggibhāvo vo atthī’’ti sāmaggirasaṃ pucchanto ‘‘kacci pana vo anuruddhā samaggā’’tiādimāha.
Then, after that answer was given, the Blessed One, asking about the essence of harmony, saying, "Anuruddhas, you are royal renunciates, greatly meritorious. To whom else would people think of giving if not to you, who dwell in the forest? But having consumed this, do you dwell jostling one another like fawns, or do you have harmony?", spoke the words beginning with "Are you then, Anuruddhas, harmonious?"
Sau khi (Tôn giả Anuruddha) trả lời, (Đức Phật nói): “Này Anuruddha, các con là những người xuất gia từ dòng dõi vua chúa, là những người có đại phước báu. Nếu không cúng dường cho các con đang sống trong rừng, thì người ta sẽ nghĩ nên cúng dường cho ai khác? Các con sau khi thọ dụng vật thực này, có sống như những con thú con đang cọ xát vào nhau, hay các con có sự hòa hợp không?” – khi hỏi về hương vị của sự hòa hợp, (Đức Phật) đã nói: “Này Anuruddha, các con có hòa hợp không?” và tương tự.
Tattha khīrodakībhūtāti yathā khīrañca udakañca aññamaññaṃ saṃsandati, visuṃ na hoti, ekattaṃ viya upeti, kacci evaṃ sāmaggivasena ekattupagatacittuppādā viharathāti pucchati.
There, khīrodakībhūtā means, "Just as milk and water blend with each other and are not separate, but seem to become one, do you dwell with thoughts that have attained oneness through harmony?" Thus, he asks.
Trong đó, khīrodakībhūtā (như sữa với nước) – giống như sữa và nước hòa quyện vào nhau, không tách rời, dường như trở thành một; (Đức Phật) hỏi: “Các con có sống với những tâm niệm đã đạt đến sự hợp nhất như vậy, do sự hòa hợp không?”
Piyacakkhūhīti mettacittaṃ paccupaṭṭhāpetvā olokanato piyabhāvadīpakāni cakkhūni piyacakkhūni nāma, ‘‘kacci tathārūpehi cakkhūhi aññamaññaṃ passantā viharathā’’ti pucchati.
Piyacakkhūhī refers to eyes that are indicative of affection, because one looks with a mind filled with loving-kindness. He asks, "Do you dwell looking at each other with such affectionate eyes?"
Piyacakkhūhi (với ánh mắt thiện cảm) – những đôi mắt biểu lộ sự thiện cảm do nhìn bằng tâm từ bi được gọi là piyacakkhūni (ánh mắt thiện cảm). (Đức Phật) hỏi: “Các con có sống bằng cách nhìn nhau với những đôi mắt như vậy không?”
Tagghāti ekaṃsatthe nipāto, ekaṃsena mayaṃ bhanteti vuttaṃ hoti.
Tagghā is a particle meaning certainty, so it means, "Certainly, venerable sir, we do."
Tagghā là một giới từ mang nghĩa chắc chắn, có nghĩa là: “Bạch Thế Tôn, chắc chắn là chúng con như vậy.”
Yathā kathaṃ panāti ettha yathāti nipātamattaṃ, kathanti kāraṇapucchā, kathaṃ pana tumhe evaṃ viharatha, kena kāraṇena viharatha, taṃ me kāraṇaṃ brūhīti vuttaṃ hoti.
In Yathā kathaṃ pana, yathā is merely a particle, and kathaṃ is a question about the reason. It means, "How then do you dwell in this way? For what reason do you dwell? Tell me that reason."
Yathā kathaṃ panā – ở đây, yathā chỉ là một giới từ, kathaṃ là câu hỏi về nguyên nhân. Điều này có nghĩa là: “Các con sống như vậy bằng cách nào? Vì nguyên nhân gì mà các con sống như vậy? Hãy nói cho Ta nguyên nhân đó.”
Mettaṃ kāyakammanti mettacittavasena pavattaṃ kāyakammaṃ.
Mettaṃ kāyakammaṃ is bodily action that proceeds from a mind of loving-kindness.
Mettaṃ kāyakammaṃ (thân nghiệp từ ái) – thân nghiệp phát sinh do tâm từ bi.
Āvi ceva raho cāti sammukhā ceva parammukhā ca.
Āvi ceva raho ca means both openly and in private.
Āvi ceva raho cā (công khai và kín đáo) – trước mặt và sau lưng.
Itaresupi eseva nayo.
The same method applies to the others.
Đối với những điều khác cũng theo cách tương tự.
Tattha sammukhā kāyavacīkammāni sahavāse labbhanti, itarāni vippavāse, manokammaṃ sabbattha labbhati.
There, bodily and verbal actions are obtained openly when living together; the others are obtained when separated; mental action is obtained everywhere.
Trong đó, thân nghiệp và khẩu nghiệp trước mặt có được khi sống chung, còn những nghiệp khác có được khi xa nhau; ý nghiệp có được ở mọi nơi.
Yañhi saheva vasantesu ekena mañcapīṭhaṃ vā dārubhaṇḍaṃ vā mattikābhaṇḍaṃ vā bahi dunnikkhittaṃ hoti, taṃ disvā ‘‘kenidaṃ vaḷañjita’’nti avaññaṃ akatvā attanā dunnikkhittaṃ viya gahetvā paṭisāmentassa paṭijaggitabbayuttaṃ vā pana ṭhānaṃ paṭijaggantassa sammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma hoti.
Indeed, when dwelling together, if a bed, a chair, or a wooden or earthen utensil is carelessly left outside by one, seeing that, and without disparaging, thinking it was carelessly left by oneself, picking it up and putting it back in its proper place, or attending to a place that ought to be attended to – this is called loving-kindness in bodily action openly.
Thật vậy, khi sống chung, nếu một người trong số họ để ghế giường, đồ gỗ, hoặc đồ gốm sứ ở bên ngoài một cách không đúng chỗ, khi thấy vậy, không khinh thường mà nghĩ: “Ai đã dùng cái này?”, rồi nhặt lên như thể chính mình đã để không đúng chỗ và sắp xếp lại, hoặc chăm sóc những nơi cần được chăm sóc – đó được gọi là thân nghiệp từ ái trước mặt.
Ekasmiṃ pakkante tena dunnikkhittaṃ senāsanaparikkhāraṃ tatheva nikkhipantassa paṭijaggitabbayuttaṃ vā pana ṭhānaṃ paṭijaggantassa parammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma hoti.
When one has departed, if one picks up and puts back in place the carelessly left bed or requisites, or attends to a place that ought to be attended to – this is called loving-kindness in bodily action in private.
Khi một người đã đi vắng, nếu người kia cũng sắp xếp lại đồ dùng chỗ ở mà người đó đã để không đúng chỗ, hoặc chăm sóc những nơi cần được chăm sóc – đó được gọi là thân nghiệp từ ái sau lưng.
Sahavasantassa pana therehi saddhiṃ madhuraṃ sammodanīyakathaṃ paṭisanthārakathaṃ sāraṇīyakathaṃ dhammakathaṃ sarabhaññaṃ sākacchaṃ pañhapucchanaṃ pañhavissajjananti evamādikaraṇe sammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma hoti.
For one dwelling together, engaging in pleasant, congenial conversation, polite conversation, conversation that recalls memories, Dhamma conversation, chanting, discussion, asking questions, answering questions, and so on, with the elders – this is called loving-kindness in verbal action openly.
Đối với người sống chung với các vị Trưởng lão, việc nói những lời ngọt ngào, những lời thăm hỏi, những lời nhắc nhở, những lời pháp, những lời tụng kinh, những lời đàm luận, những lời hỏi đáp, những lời giải đáp câu hỏi và tương tự như vậy – đó được gọi là khẩu nghiệp từ ái trước mặt.
Theresu pana pakkantesu ‘‘mayhaṃ piyasahāyo nandiyatthero kimilatthero evaṃ sīlasampanno evaṃ ācārasampanno’’tiādiguṇakathane parammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma hoti.
When the elders have departed, speaking of their virtues, such as "My dear friend Venerable Nandiya, Venerable Kimila, is thus endowed with virtue, thus endowed with conduct" – this is called loving-kindness in verbal action in private.
Khi các vị Trưởng lão đã đi vắng, việc tán dương công đức như: “Bạn thân yêu của tôi là Trưởng lão Nandiya, Trưởng lão Kimila, vị ấy có giới hạnh như vậy, có oai nghi như vậy” và tương tự – đó được gọi là khẩu nghiệp từ ái sau lưng.
‘‘Mayhaṃ piyamitto nandiyatthero kimilatthero avero hotu abyāpajjo sukhī’’ti evaṃ samannāharato pana sammukhāpi parammukhāpi mettaṃ manokammaṃ hotiyeva.
However, reflecting "May my dear friends Venerable Nandiya and Venerable Kimila be free from enmity, free from ill-will, happy" – this is loving-kindness in mental action, both openly and in private.
Khi quán niệm: “Bạn thân yêu của tôi là Trưởng lão Nandiya, Trưởng lão Kimila, nguyện cho vị ấy không có oán thù, không có khổ não, được an lạc” – thì ý nghiệp từ ái có cả trước mặt và sau lưng.
Nānā hi kho no bhante kāyāti ayañhi kāyo piṭṭhaṃ viya mattikā viya ca omadditvā ekato kātuṃ na sakkā.
Indeed, venerable sir, our bodies are separate – for this body cannot be pressed together and made one, like a back or like clay.
Bạch Thế Tôn, thật vậy, thân của chúng con khác nhau – thân này không thể được nhào nặn thành một như lưng hoặc như đất sét.
Ekañca pana maññe cittanti cittaṃ pana no attano viya aññamaññassa hitabhāvena avirodhabhāvena bhedābhāvena samaggabhāvena ekamevāti dasseti.
But I think our minds are one – he shows that our minds are indeed one, through their beneficial nature towards each other, their non-conflicting nature, their non-difference, and their harmonious nature, just as if it were one's own mind.
Nhưng con nghĩ tâm là một – nhưng tâm của chúng con thì như tâm của chính mình, do sự lợi ích cho nhau, không có sự đối nghịch, không có sự chia rẽ, do sự hòa hợp, nó là một – điều này được chỉ ra.
Kathaṃ panete sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā itaresaṃ cittavasena vattiṃsūti?
How then did they set aside their own minds and act according to the minds of the others?
Vậy thì, làm thế nào mà các vị ấy đã gạt bỏ tâm của mình và hành xử theo tâm của người khác?
Ekassa patte malaṃ uṭṭhahati, ekassa cīvaraṃ kiliṭṭhaṃ hoti, ekassa paribhaṇḍakammaṃ hoti.
One's bowl might have dirt, another's robe might be soiled, another's dwelling might need repair.
Bát của một vị bị dơ, y của một vị bị bẩn, đồ dùng của một vị cần được sửa chữa.
Tattha yassa patte malaṃ uṭṭhitaṃ, tena ‘‘mamāvuso patte malaṃ uṭṭhitaṃ, pacituṃ vaṭṭatī’’ti vutte itare ‘‘mayhaṃ cīvaraṃ kiliṭṭhaṃ dhovitabbaṃ, mayhaṃ paribhaṇḍaṃ kātabba’’nti avatvā araññaṃ pavisitvā dārūni āharitvā bhinditvā pattakaṭāhe bahalatanumattikāhi lepaṃ katvā pattaṃ pacitvā tato paraṃ cīvaraṃ vā dhovanti, paribhaṇḍaṃ vā karonti.
There, if the one whose bowl had dirt said, "Friends, there is dirt in my bowl, it needs to be fired," the others, without saying, "My robe is soiled, it needs to be washed," or "My dwelling needs to be repaired," would enter the forest, bring firewood, split it, apply a thick layer of fine clay to the bowl-kiln, fire the bowl, and only after that would they wash their robes or repair their dwellings.
Trong đó, vị nào có bát bị dơ, khi vị ấy nói: “Này chư Hiền, bát của tôi bị dơ, cần phải nung lại”, thì những vị khác không nói: “Y của tôi bị bẩn, cần phải giặt; đồ dùng của tôi cần phải sửa chữa”, mà đi vào rừng, mang củi về, chẻ củi, trát đất sét dày mỏng vào nồi nung bát, nung bát, sau đó mới giặt y hoặc sửa chữa đồ dùng.
‘‘Mamāvuso cīvaraṃ kiliṭṭhaṃ, dhovituṃ vaṭṭatī’’ti ‘‘mama paṇṇasālā uklāpā, paribhaṇḍaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti paṭhamataraṃ ārocitepi eseva nayo.
The same method applies if one first announced, "Friends, my robe is soiled, it needs to be washed," or "My leaf hut is dirty, it needs to be repaired."
Cũng theo cách tương tự, nếu vị nào đó báo trước: “Này chư Hiền, y của tôi bị bẩn, cần phải giặt”, hoặc “Tịnh xá của tôi bị dơ, cần phải sửa chữa”.
Idāni tesaṃ appamādalakkhaṇaṃ pucchanto ‘‘kacci pana vo anuruddhā’’tiādimāha.
Now, asking about their characteristic of heedfulness, he spoke the words beginning with "Are you then, Anuruddhas?"
Bây giờ, khi hỏi về đặc điểm của sự không phóng dật của họ, (Đức Phật) đã nói: “Này Anuruddha, các con có…?” và tương tự.
Tattha voti nipātamattaṃ, paccattavacanaṃ vā, kacci tumheti attho.
There, vo is merely a particle, or it is a personal pronoun, meaning "are you all".
Trong đó, vo chỉ là một giới từ, hoặc là đại từ nhân xưng, có nghĩa là “các con”.
Amhākanti amhesu tīsu janesu.
Amhākaṃ means "among us three persons".
Amhākaṃ (của chúng con) – trong ba người chúng con.
Piṇḍāya paṭikkamatīti gāme piṇḍāya caritvā paccāgacchati.
Piṇḍāya paṭikkamati means returns after going for alms in the village.
Piṇḍāya paṭikkamatī (trở về sau khi khất thực) – đi khất thực trong làng rồi trở về.
Avakkārapātinti atirekapiṇḍapātaṃ apanetvā ṭhapanatthāya ekaṃ samuggapātiṃ dhovitvā ṭhapeti.
Avakkārapātiṃ means one washes and places a small container to put away excess almsfood.
Avakkārapātiṃ (bát đựng đồ thừa) – rửa sạch một bát đựng đồ và đặt đó để đựng phần vật thực dư.
Yo pacchāti te kira therā na ekatova bhikkhācāraṃ pavisanti.
Yo pacchā – for these elders, it seems, did not enter the alms round together.
Yo pacchā (người đến sau) – các vị Trưởng lão ấy không phải cùng lúc đi khất thực.
Phalasamāpattiratā hete pātova sarīrapaṭijagganaṃ katvā vattapaṭipattiṃ pūretvā senāsanaṃ pavisitvā kālaparicchedaṃ katvā phalasamāpattiṃ appetvā nisīdanti.
These, being devoted to fruition attainment, would attend to their bodily needs early in the morning, fulfill their duties, enter their lodging, determine the time, arouse fruition attainment, and sit down.
Họ là những người hoan hỷ với sự thành tựu quả vị, nên vào buổi sáng sớm, sau khi chăm sóc thân thể và hoàn thành phận sự, họ vào chỗ ở, định thời gian, an trú vào quả vị và ngồi xuống.
Tesu yo paṭhamataraṃ nisinno attano kālaparicchedavasena paṭhamataraṃ uṭṭhāti, so piṇḍāya caritvā paṭinivatto bhattakiccaṭṭhānaṃ āgantvā jānāti ‘‘dve bhikkhū pacchato, ahaṃ paṭhamataraṃ āgato’’ti.
Among them, the one who sat down first would rise first according to his time limit. He would go for alms, return, come to the meal place, and know, "Two bhikkhus are behind; I have arrived first."
Trong số đó, người nào ngồi xuống trước và đứng dậy trước theo thời gian đã định của mình, người đó sau khi đi khất thực trở về, đến chỗ ăn và biết: “Hai Tỳ-kheo kia ở phía sau, tôi đã đến trước.”
Atha pattaṃ pidahitvā āsanapaññāpanādīni katvā yadi patte paṭivīsamattameva hoti, nisīditvā bhuñjati, yadi atirekaṃ hoti, avakkārapātiyaṃ pakkhipitvā pātiṃ pidhāya bhuñjati, katabhattakicco pattaṃ dhovitvā vodakaṃ katvā thavikāya osāpetvā pattacīvaraṃ gahetvā attano vasanaṭṭhānaṃ pavisati.
Then, having covered the bowl and arranged the seats, etc., if there is just enough (food) in the bowl, he sits and eats. If there is an excess, he puts it into the refuse bowl, covers the (main) bowl, and eats. Having finished the meal, he washes the bowl, dries it, puts it into the bag, and taking his bowl and robes, enters his dwelling place.
Sau đó, đắp bát lại, sắp đặt chỗ ngồi và các việc khác xong, nếu trong bát chỉ còn vừa đủ, vị ấy ngồi xuống dùng bữa. Nếu còn dư, vị ấy bỏ vào bát đựng thức ăn thừa, đậy bát lại rồi dùng bữa. Sau khi hoàn tất bữa ăn, vị ấy rửa bát, làm khô ráo, cất vào túi, rồi cầm y bát đi vào chỗ ở của mình.
Dutiyopi āgantvāva jānāti ‘‘eko paṭhamaṃ āgato, eko pacchato’’ti.
The second (monk) also, upon arriving, knows, "One has come first, I am behind."
Vị thứ hai cũng vừa đến đã biết rằng: “Một vị đã đến trước, một vị đến sau.”
So sace patte bhattaṃ pamāṇameva hoti, bhuñjati.
If there is just enough food in his bowl, he eats.
Nếu trong bát có thức ăn vừa đủ, vị ấy dùng bữa.
Sace mandaṃ, avakkārapātito gahetvā bhuñjati.
If little, he takes from the refuse bowl and eats.
Nếu ít, vị ấy lấy từ bát đựng thức ăn thừa ra dùng bữa.
Sace atirekaṃ hoti, avakkārapātiyaṃ pakkhipitvā pamāṇameva bhuñjitvā purimatthero viya vasanaṭṭhānaṃ pavisati.
If there is an excess, he puts it into the refuse bowl, eats just enough, and like the elder before him, enters his dwelling place.
Nếu còn dư, vị ấy bỏ vào bát đựng thức ăn thừa, chỉ dùng vừa đủ rồi như vị trưởng lão trước, đi vào chỗ ở.
Tatiyopi āgantvāva jānāti ‘‘dve paṭhamaṃ āgatā, ahaṃ pacchimo’’ti.
The third (monk) also, upon arriving, knows, "Two have come first, I am the last."
Vị thứ ba cũng vừa đến đã biết rằng: “Hai vị đã đến trước, tôi là người đến sau.”
Sopi dutiyatthero viya bhuñjitvā katabhattakicco pattaṃ dhovitvā vodakaṃ katvā thavikāya osāpetvā āsanāni ukkhipitvā paṭisāmeti, pānīyaghaṭe vā paribhojanīyaghaṭe vā avasesaudakaṃ chaḍḍetvā ghaṭe nikujjitvā avakkārapātiyaṃ sace avasesabhattaṃ hoti, taṃ vuttanayena jahitvā pātiṃ dhovitvā paṭisāmeti, bhattaggaṃ sammajjati, so kacavaraṃ chaḍḍetvā sammajjaniṃ ukkhipitvā upacikāhi muttaṭṭhāne ṭhapetvā pattacīvaramādāya vasanaṭṭhānaṃ pavisati.
He too, like the second elder, eats, and having finished the meal, washes the bowl, dries it, puts it into the bag, tidies up by lifting the seats, discards any remaining water in the drinking water pot or washing water pot, inverts the pots, and if there is any remaining food in the refuse bowl, he discards it as mentioned, washes the bowl, and tidies it away. He sweeps the refectory, discards the rubbish, hangs up the broom, places it where ants are not present, and taking his bowl and robes, enters his dwelling place.
Vị ấy cũng như vị trưởng lão thứ hai, dùng bữa xong, hoàn tất bữa ăn, rửa bát, làm khô ráo, cất vào túi, rồi cất dọn chỗ ngồi. Nước còn thừa trong bình nước uống hoặc bình nước dùng rửa, vị ấy đổ đi, úp bình lại. Nếu trong bát đựng thức ăn thừa có thức ăn còn lại, vị ấy bỏ đi theo cách đã nói, rửa bát rồi cất dọn. Vị ấy quét dọn phòng ăn, sau khi đổ rác, cất chổi vào chỗ kiến không tè, rồi cầm y bát đi vào chỗ ở.
Idaṃ therānaṃ bahivihāre araññe bhattakiccakaraṇaṭṭhāne bhojanasālāya vattaṃ.
This is the proper conduct for the elders in the refectory, at the place where meals are taken in the forest outside the monastery.
Đây là quy định về phòng ăn tại nơi các vị trưởng lão dùng bữa ở rừng, bên ngoài tu viện.
Idaṃ sandhāya ‘‘yo pacchā’’tiādi vuttaṃ.
It is with reference to this that "whoever is last" and so on was stated.
Liên quan đến điều này mà câu “Người đến sau” v.v… đã được nói.
Yo passatītiādi pana nesaṃ antovihāre vattanti veditabbaṃ.
However, the phrase "whoever sees" and so on should be understood as the proper conduct within the monastery for them.
Còn câu “ Người nào thấy” v.v… thì phải hiểu là các quy định trong tu viện của các vị ấy.
Tattha vaccaghaṭanti ācamanakumbhiṃ.
Therein, "vaccaghaṭaṃ" means the rinsing pot.
Ở đây, vaccaghaṭaṃ là bình nước rửa tay.
Rittanti rittakaṃ.
"Rittaṃ" means empty.
Rittaṃ là trống không.
Tucchanti tasseva vevacanaṃ.
"Tucchaṃ" is a synonym for that (empty).
Tucchaṃ là từ đồng nghĩa của nó.
Avisayhanti ukkhipituṃ asakkuṇeyyaṃ atibhāriyaṃ.
"Avisayhaṃ" means too heavy to lift, excessively burdensome.
Avisayhaṃ là quá nặng không thể nhấc lên được.
Hatthavikārenāti hatthasaññāya.
"Hatthavikārenā" means by a hand signal.
Hatthavikārenā là bằng cử chỉ tay.
Te kira pānīyaghaṭādīsu yaṃkiñci tucchakaṃ gahetvā pokkharaṇiṃ gantvā anto ca bahi ca dhovitvā udakaṃ parissāvetvā tīre ṭhapetvā aññaṃ bhikkhuṃ hatthavikārena āmantenti, odissa vā anodissa vā saddaṃ na karonti.
For they, having taken any empty pot, etc., among the drinking water pots, go to the pond, wash it both inside and out, strain the water, place it on the bank, and invite another bhikkhu by hand signal; they make no sound, neither specifically addressing nor generally calling.
Các vị ấy, sau khi lấy bất cứ bình nước uống nào trống rỗng, đi đến ao, rửa sạch cả trong lẫn ngoài, lọc nước, đặt lên bờ, rồi dùng cử chỉ tay mời một vị Tỳ-khưu khác, không gọi tên riêng hay gọi chung thành tiếng.
Kasmā odissa na karonti?
Why do they not call specifically?
Tại sao không gọi tên riêng?
Tañhi bhikkhuṃ saddo bādheyyāti.
Because a sound might disturb that bhikkhu.
Vì tiếng nói có thể làm phiền vị Tỳ-khưu ấy.
Kasmā anodissa na karonti?
Why do they not call generally?
Tại sao không gọi chung?
Anodissa sadde dinne ‘‘ahaṃ pure, ahaṃ pure’’ti dvepi nikkhameyyuṃ.
If a general call were made, two might come out, saying, "I am first, I am first."
Nếu gọi chung, cả hai vị có thể cùng ra với suy nghĩ “Tôi trước, tôi trước.”
Tato dvīhi kattabbakamme tatiyassa kammacchedo bhaveyya.
Then the third would be deprived of the task that could have been done by two.
Khi đó, công việc cần hai người làm sẽ bị gián đoạn đối với người thứ ba.
Saṃyatapadasaddo pana hutvā aparassa bhikkhuno divāṭṭhānasantikaṃ gantvā tena diṭṭhabhāvaṃ ñatvā hatthasaññaṃ karoti, tāya saññāya itaro āgacchati, tato dve janā hatthena hatthaṃ saṃsibbantā dvīsu hatthesu ṭhapetvā uṭṭhāpenti.
However, having uttered a controlled word, he goes near the dwelling of another bhikkhu, and knowing that he has been seen, makes a hand signal. By that signal, the other comes. Then, two people, clasping hands, lift it by placing it on their two hands.
Tuy nhiên, một tiếng nói nhỏ nhẹ được phát ra, sau đó vị ấy đi đến gần chỗ nghỉ ban ngày của vị Tỳ-khưu kia, khi biết rằng vị ấy đã thấy mình, thì làm cử chỉ tay. Vị kia đến theo cử chỉ ấy, rồi hai người nắm tay nhau, đặt (bình) lên hai tay rồi nhấc lên.
Taṃ sandhāyāha ‘‘hatthavikārena dutiyaṃ āmantetvā hatthavilaṅghakena upaṭṭhāpemā’’ti.
It is with reference to this that it is said: "inviting a second with a hand signal, they assist by interlocking hands."
Liên quan đến điều đó mà câu “mời vị thứ hai bằng cử chỉ tay, rồi cùng khiêng bằng tay” đã được nói.
Pañcāhikaṃ kho panāti cātuddase pannarase aṭṭhamiyanti idaṃ tāva pakatidhammassavanameva, taṃ akhaṇḍaṃ katvā pañcame pañcame divase dve therā nātivikāle nahāyitvā anuruddhattherassa vasanaṭṭhānaṃ gacchanti.
"Furthermore, on the five days" refers to the fourteenth, fifteenth, and eighth days; this is indeed the ordinary listening to Dhamma, but without interruption, on every fifth day, two elders, having bathed not too late, go to the dwelling of Venerable Anuruddha.
Khoan, cứ năm ngày một lần—tức là vào ngày mười bốn, mười lăm, và mùng tám—đây là việc nghe pháp thông thường. Để không làm gián đoạn việc đó, cứ năm ngày một lần, hai vị trưởng lão tắm rửa không quá muộn rồi đi đến chỗ ở của trưởng lão Anuruddha.
Tattha tayopi nisīditvā tiṇṇaṃ piṭakānaṃ aññatarasmiṃ aññamaññaṃ pañhaṃ pucchanti, aññamaññaṃ vissajjenti.
There, all three sit down and question each other on any of the three Pitakas, and answer each other.
Ở đó, cả ba vị ngồi lại, hỏi nhau các câu hỏi về một trong ba tạng kinh, và giải đáp cho nhau.
Tesaṃ evaṃ karontānaṃyeva aruṇaṃ uggacchati.
While they are doing this, dawn breaks.
Trong khi các vị ấy làm như vậy thì bình minh lên.
Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
It is with reference to this that it was stated.
Liên quan đến điều đó mà lời này đã được nói.
Ettāvatā therena bhagavatā appamādalakkhaṇaṃ pucchitena pamādaṭṭhānesuyeva appamādalakkhaṇaṃ vissajjitaṃ hoti.
Thus far, the characteristic of heedfulness, asked by the elder from the Blessed One, has been answered precisely in those situations that are occasions for heedlessness.
Cho đến đây, vị trưởng lão, khi được Thế Tôn hỏi về đặc tính của sự không phóng dật, đã giải đáp đặc tính của sự không phóng dật ngay trong những nơi dễ phóng dật.
Aññesañhi bhikkhūnaṃ bhikkhācārapavisanakālo nikkhamanakālo nivāsanaparivattanaṃ cīvarapārupanaṃ antogāme piṇḍāya caraṇaṃ dhammakathanaṃ anumodanaṃ antogāmato nikkhamitvā bhattakiccakaraṇaṃ pattadhovanaṃ pattaosāpanaṃ pattacīvarapaṭisāmananti papañcakaraṇaṭṭhānāni etāni.
For other bhikkhus, these are occasions for proliferation: the time of going on alms round, the time of returning, changing robes, putting on robes, walking for alms in the village, teaching Dhamma, giving approval, leaving the village to eat, washing the bowl, putting away the bowl, and tidying up the bowl and robes.
Vì những nơi này—thời gian vào khất thực, thời gian ra khỏi tu viện, thay y, đắp y, đi khất thực trong làng, thuyết pháp, tùy hỷ, ra khỏi làng để dùng bữa, rửa bát, cất bát, cất giữ y bát—là những nơi dễ gây ra sự phân tâm cho các Tỳ-khưu khác.
Tasmā thero ‘‘amhākaṃ ettakaṃ ṭhānaṃ muñcitvā vissaṭṭhakathāpavattanena kammaṭṭhāne pamajjanaṭṭhānāni, tatthāpi mayaṃ, bhante, kammaṭṭhānaviruddhaṃ na paṭipajjāmā’’ti aññesaṃ pamādaṭṭhānesuyeva sikhāppattaṃ attano appamādalakkhaṇaṃ vissajjesi.
Therefore, the elder answered, in those very situations of heedlessness for others, his own characteristic of heedfulness, which had reached its peak, saying, "Venerable Sir, these are the places where we might be heedless in our meditation, due to engaging in conversation that diverges from our meditation subject, but even there, we do not act contrary to our meditation subject."
Do đó, vị trưởng lão nói: “Thưa Thế Tôn, những nơi này, ngoại trừ những việc như vậy của chúng con, là những nơi dễ phóng dật trong đề mục thiền định do sự nói chuyện không liên quan. Ngay cả ở đó, chúng con cũng không hành động trái với đề mục thiền định,” và đã giải đáp đặc tính của sự không phóng dật của mình, đạt đến đỉnh cao, ngay trong những nơi dễ phóng dật của người khác.
Imināva etāni ṭhānāni muñcitvā aññattha vihārasamāpattīnaṃ avaḷañjanavasena pamādakālo nāma amhākaṃ natthīti dīpeti.
By this, he demonstrates that apart from these situations, there is no time for us to be heedless due to neglecting the attainments of dwelling elsewhere.
Bằng cách này, Ngài cũng chỉ ra rằng: “Trừ những nơi này ra, chúng con không có thời gian phóng dật nào khác do không lơ là các thành tựu thiền định ở những nơi khác.”
467. Dhammiyā kathāyāti samaggavāse ānisaṃsapaṭisaṃyuttāya dhammakathāya.
"Dhammiyā kathāyā" means by a Dhamma talk pertaining to the benefits of harmonious dwelling.
467. Dhammiyā kathāyā là bài pháp liên quan đến lợi ích của việc sống hòa hợp.
Anupubbena (udā. aṭṭha. 35) cārikaṃ caramānoti anukkamena gāmanigamapaṭipāṭiyā cārikaṃ caramāno.
"Anupubbena cārikaṃ caramāno" means traveling in due order, in sequence through villages and towns.
Anupubbena cārikaṃ caramāno (Udā. Aṭṭha. 35) là đi hành cước theo thứ tự, làng này đến làng khác.
Yena pālileyyakaṃ tadavasarīti ekakova yena pālileyyakagāmo, taṃ avasari.
"Yena pālileyyakaṃ tadavasarī" means he, alone, arrived at the village of Pālileyyaka.
Yena pālileyyakaṃ tadavasarī là một mình Ngài đi đến làng Pālileyyaka.
Pālileyyakagāmavāsinopi paccuggantvā bhagavato dānaṃ datvā pālileyyakagāmassa avidūre rakkhitavanasaṇḍo nāma atthi, tattha bhagavato paṇṇasālaṃ katvā ‘‘ettha bhagavā vasatū’’ti yācitvā vāsayiṃsu.
The residents of Pālileyyaka village, going out to meet him, offered alms to the Blessed One, and there was a protected forest grove not far from Pālileyyaka village. There, they built a leaf-hut for the Blessed One and, requesting, caused him to dwell there, saying, "May the Blessed One dwell here."
Cư dân làng Pālileyyaka cũng đã ra đón, cúng dường đến Thế Tôn, rồi xây một tịnh xá lá cho Thế Tôn tại một khu rừng được bảo vệ không xa làng Pālileyyaka, và thỉnh Ngài ở đó.
Bhaddasāloti pana tattheko manāpo laṭṭhiko sālarukkho.
"Bhaddasālo" refers to a pleasant, well-grown sāla tree there.
Bhaddasālo là một cây sālarukkha đẹp đẽ ở đó.
Bhagavā taṃ gāmaṃ upanissāya vanasaṇḍe paṇṇasālāya samīpe tasmiṃ rukkhamūle vihāsi.
The Blessed One dwelt near that village, in a leaf-hut in the forest grove, at the root of that tree.
Thế Tôn trú ngụ gần làng ấy, trong tịnh xá lá ở khu rừng, dưới gốc cây sālarukkha đó.
Tena vuttaṃ ‘‘pālileyyake viharati rakkhitavanasaṇḍe bhaddasālamūle’’ti.
Therefore it is said: "He dwells in Pālileyyaka, in the protected forest grove, at the root of the Bhaddasāla tree."
Vì vậy, đã nói rằng: “Thế Tôn trú ngụ tại Pālileyyaka, trong khu rừng được bảo vệ, dưới gốc cây Bhaddasāla.”
Atha kho bhagavato rahogatassātiādi bhagavato vivekasukhapaccavekkhaṇadassanaṃ.
"Atha kho bhagavato rahogatassā" and so on refers to the Blessed One's perception of the joy of solitude.
Atha kho bhagavato rahogatassā v.v… là sự quán xét niềm an lạc của sự độc cư của Thế Tôn.
Ākiṇṇo na phāsu vihāsinti sambādhappatto ākiṇṇo vihāsiṃ.
"Ākiṇṇo na phāsu vihāsin" means "I dwelt crowded, not at ease."
Ākiṇṇo na phāsu vihāsiṃ là tôi sống trong sự chật chội, không an lạc.
Kiṃ pana bhagavato sambādho atthi saṃsaggo vāti?
But does the Blessed One have crowding or association?
Nhưng Thế Tôn có sự chật chội hay sự giao du nào không?
Natthi.
No, he does not.
Không có.
Na hi koci bhagavantaṃ anicchāya upasaṅkamituṃ sakkoti.
For no one can approach the Blessed One against his will.
Vì không ai có thể đến gần Thế Tôn mà Ngài không muốn.
Durāsadā hi buddhā bhagavanto sabbattha ca anupalittā, hitesitāya pana sattesu anukampaṃ upādāya ‘‘mutto mocessāmī’’ti paṭiññānurūpaṃ caturoghanittharaṇatthaṃ aṭṭhannaṃ parisānaṃ attano santikaṃ kālena kālaṃ upasaṅkamanaṃ adhivāseti, sayañca mahākaruṇāsamussāhito kālaññū hutvā tattha upasaṅkamīti idaṃ sabbabuddhānaṃ āciṇṇaṃ.
Indeed, the Buddhas, the Blessed Ones, are difficult to approach and unblemished everywhere. However, out of compassion for beings, wishing for their welfare, and in accordance with their vow "I, having been freed, will free others," they tolerate the eight assemblies approaching them from time to time for the purpose of crossing the four floods. And they themselves, urged by great compassion and knowing the right time, approach them. This is the practice of all Buddhas.
Chư Phật, chư Thế Tôn thật khó gần và không bị vướng bận ở bất cứ đâu, nhưng vì lòng từ bi đối với chúng sanh, vì muốn lợi ích cho họ, và phù hợp với lời hứa “Tôi đã được giải thoát, tôi sẽ giải thoát người khác,” để vượt qua bốn dòng nước lũ, Ngài chấp nhận việc tám hội chúng đến gần Ngài theo thời gian, và tự mình, được thúc đẩy bởi đại bi, biết thời cơ mà đến đó—đây là truyền thống của tất cả chư Phật.
Nāyamidha ākiṇṇavihāro adhippeto, idha pana tehi kalahakārakehi kosambakabhikkhūhi saddhiṃ ekavihāre vāsaṃ vihāsi, tadā vinetabbābhāvato ākiṇṇavihāraṃ katvā vuttaṃ ‘‘ahaṃ kho pubbe ākiṇṇo na phāsu vihāsi’’nti.
This dwelling amidst crowding is not intended here. Here, it refers to his dwelling in the same monastery with those contentious bhikkhus from Kosambī. At that time, since there were no more to be trained, it was stated as a dwelling amidst crowding, "I previously dwelt crowded, not at ease."
Ở đây, sự sống chật chội này không có ý nghĩa như vậy. Ở đây, Ngài đã sống cùng một tu viện với các Tỳ-khưu Kosambī gây tranh cãi đó. Khi đó, vì không có ai để giáo hóa, Ngài đã nói về sự sống chật chội: “Trước đây, tôi đã sống chật chội, không an lạc.”
Tenevāha ‘‘tehi kosambakehi bhikkhūhi bhaṇḍanakārakehī’’tiādi.
Therefore it is said: "with those contentious bhikkhus from Kosambī," and so on.
Vì vậy, đã nói rằng: “Với những Tỳ-khưu Kosambī gây tranh cãi đó” v.v…
Daharapotakehīti daharehi hatthipotakehi, ye bhiṅkātipi vuccanti.
"Daharapotakehi" means by young elephant calves, which are also called "bhiṅkā."
Daharapotakehī là những con voi con, còn được gọi là bhiṅka.
Tehīti hatthiādīhi.
"Tehi" means by elephants and so on.
Tehī là với voi v.v…
Kaddamodakānīti kaddamamissāni udakāni.
Kaddamodakāni: waters mixed with mud.
Kaddamodakānī có nghĩa là nước có lẫn bùn.
Ogāhāti ettha ‘‘ogāha’’ntipi pāḷi.
Ogāhā: Here, the reading is also "ogāhaṃ".
Ogāhā – ở đây, cũng có bản Pali là ogāhaṃ.
Assāti hatthināgassa.
Assā: of the royal elephant.
Assā có nghĩa là của con voi chúa.
Upanighaṃsantiyoti ghaṭṭentiyo.
Upanighaṃsantiyo: striking.
Upanighaṃsantiyo có nghĩa là đụng chạm.
Upanighaṃsiyamānopi attano uḷārabhāvena na kujjhati, tena tā ghaṃsantiyeva.
Even though being struck, he does not get angry due to his noble nature, therefore they just keep striking him.
Dù bị chà xát, nhưng do bản chất cao quý của mình, nó không nổi giận, nên chúng cứ chà xát nó.
Vūpakaṭṭhoti vūpakaṭṭho dūrībhūto.
Vūpakaṭṭho: removed, become distant.
Vūpakaṭṭho có nghĩa là đã tách rời, đã ở xa.
Yūthāti hatthighaṭāya.
Yūthā: from the elephant herd.
Yūthā có nghĩa là khỏi đàn voi.
Yena bhagavā tenupasaṅkamīti so kira hatthināgo yūthavāse ukkaṇṭhito taṃ vanasaṇḍaṃ paviṭṭho.
Yena bhagavā tenupasaṅkamī: It is said that that royal elephant, being weary of living in the herd, entered that forest grove.
Yena bhagavā tenupasaṅkamī (đi đến chỗ Thế Tôn) – con voi chúa đó, vì chán ghét việc sống trong đàn, đã đi vào khu rừng đó.
Tattha bhagavantaṃ disvā ghaṭasahassena nibbāpitasantāpo viya nibbuto hutvā pasannacitto bhagavato santike aṭṭhāsi, tato paṭṭhāya vattasīse ṭhatvā bhaddasālassa paṇṇasālāya ca samantato appaharitaṃ katvā sākhābhaṅgena sammajjati, bhagavato mukhadhovanaṃ deti, nahānodakaṃ āharati, dantakaṭṭhaṃ deti, araññato madhurāni phalāphalāni āharitvā satthu upaneti.
Having seen the Fortunate One there, he became appeased as if his suffering had been extinguished by a thousand pots of water, and with a serene mind, he stood near the Fortunate One. From then on, he stayed at the top of the path, removing all greenery around the Bhaddasāla tree and the leaf hut, sweeping it with broken branches, offering water for the Fortunate One's mouth-washing, bringing water for bathing, offering tooth-sticks, and bringing sweet fruits and wild fruits from the forest to the Teacher.
Ở đó, khi thấy Thế Tôn, nó như được dập tắt sự nóng bức bởi một ngàn vòi nước, trở nên an tịnh, với tâm hoan hỷ, đứng gần Thế Tôn. Từ đó trở đi, nó đứng ở đầu con đường, dọn dẹp xung quanh tịnh xá lá và cây sāla tốt không có cỏ cây, dùng cành cây để quét dọn, mang nước rửa mặt cho Thế Tôn, mang nước tắm, mang cây xỉa răng, mang trái cây ngọt từ rừng về dâng cúng cho Bậc Đạo Sư.
Satthā tāni paribhuñjati.
The Teacher consumed them.
Bậc Đạo Sư thọ dụng những thứ đó.
Tena vuttaṃ ‘‘soṇḍāya bhagavato pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetī’’tiādi.
Therefore it is said: "by his trunk, he served the Fortunate One with drinking and eating requisites," and so on.
Vì thế, đã nói rằng “nó dùng vòi dâng nước uống và thức ăn cho Thế Tôn” và vân vân.
So kira soṇḍāya dārūni āharitvā aññamaññaṃ ghaṃsitvā aggiṃ uṭṭhāpetvā dārūni jālāpetvā tattha pāsāṇakhaṇḍāni tāpetvā tāni daṇḍakehi vaṭṭetvā soṇḍiyaṃ khipitvā udakassa tattabhāvaṃ ñatvā bhagavato santikaṃ upagantvā tiṭṭhati.
It is said that he would bring firewood with his trunk, rub them together to create fire, ignite the wood, heat stones in it, roll them with sticks, and put them into his trunk. Knowing the water to be hot, he would approach the Fortunate One and stand there.
Con voi đó, dùng vòi mang củi đến, cọ xát vào nhau để tạo lửa, đốt củi, rồi nung nóng những tảng đá, dùng gậy lăn những tảng đá đó, thả vào vòi, khi biết nước đã nóng, nó đến gần Thế Tôn và đứng đó.
Bhagavā ‘‘hatthināgo mama nahānaṃ icchatī’’ti tattha gantvā nahānakiccaṃ karoti.
The Fortunate One, thinking "The royal elephant wishes me to bathe," would go there and perform his bathing ritual.
Thế Tôn nghĩ: “Con voi chúa muốn ta tắm,” liền đến đó và thực hiện việc tắm.
Pānīyepi eseva nayo.
The same method applies to drinking water.
Đối với nước uống cũng vậy.
Tasmiṃ pana sītale jāte upasaṅkamati.
He would approach when the water was cool.
Khi nước đã nguội, nó lại đến.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘soṇḍāya bhagavato pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetī’’ti.
With reference to that, it is said: "by his trunk, he served the Fortunate One with drinking and eating requisites."
Nhắm vào điều đó, đã nói rằng “nó dùng vòi dâng nước uống và thức ăn cho Thế Tôn”.
Attano ca pavivekaṃ viditvāti kehici anākiṇṇabhāvaladdhaṃ kāyavivekaṃ jānitvā.
Attano ca pavivekaṃ viditvā: knowing the isolation of his body, attained by being uncrowded by anyone.
Attano ca pavivekaṃ viditvā (biết được sự độc cư của mình) có nghĩa là biết được sự độc cư thân đã đạt được do không bị ai quấy rầy.
Itare pana vivekā bhagavato sabbakālaṃ vijjantiyeva.
Other kinds of isolation always exist for the Fortunate One.
Còn các sự độc cư khác thì luôn hiện hữu nơi Thế Tôn.
Imaṃ udānaṃ udānesīti imaṃ attano hatthināgassa ca vivekābhiratiyā samānajjhāsayabhāvadīpanaṃ udānaṃ udānesi.
Imaṃ udānaṃ udānesī: He uttered this udāna, which highlights the similarity of disposition in their delight in solitude, his own and that of the royal elephant.
Imaṃ udānaṃ udānesī (thốt lên lời cảm hứng này) có nghĩa là thốt lên lời cảm hứng này, điều biểu lộ sự đồng tâm ưa thích độc cư của chính Ngài và con voi chúa.
Gāthāya pana evamatthayojanā veditabbā (udā. aṭṭha. 35) – etaṃ īsādantassa rathaīsāsadisadantassa hatthināgassa cittaṃ nāgena buddhanāgassa cittena sameti saṃsandati.
In the verse, however, the meaning should be understood thus: this mind of the royal elephant with tusks like a chariot pole ( īsādantassa) agrees with ( sameti) the mind of the Nāga, the Buddha-Nāga.
Tuy nhiên, trong bài kệ, cần hiểu ý nghĩa như sau (Udāna Aṭṭhakathā 35) – etaṃ īsādantassa (tâm của con voi có ngà như trục xe) có nghĩa là tâm của con voi chúa có ngà giống như trục xe, nāgena (với tâm của con voi chúa) có nghĩa là với tâm của Đức Phật, Bậc Đại Long Tượng, cittena sameti (hòa hợp) có nghĩa là tương đồng.
Kathaṃ sameti ce?
If it is asked, "How do they agree?"
Nếu hỏi vì sao hòa hợp?
Yadeko ramatī vane, yasmā buddhanāgo ‘‘ahaṃ kho pubbe ākiṇṇo vihāsi’’nti purimaṃ ākiṇṇavihāraṃ jigucchitvā vivekaṃ upabrūhayamāno idāni yathā eko adutiyo vane araññe ramati abhiramati, evaṃ ayampi hatthināgo pubbe attano hatthiādīhi ākiṇṇavihāraṃ jigucchitvā idāni eko asahāyo vane ekavihāraṃ ramati abhinandati, tasmāssa cittaṃ nāgena sameti, tassa cittena sametīti katvā ekībhāvaratiyā ekasadisaṃ hotīti attho.
Yadeko ramatī vane: Just as the Buddha-Nāga, having despised his former crowded dwelling, having increased his solitude, now delights ( ramati) alone ( eko) in the forest ( vane) without a second; in the same way, this royal elephant, having despised his former crowded dwelling with other elephants and so forth, now delights ( ramati) in solitary dwelling alone ( eko) in the forest without a companion. Therefore, his mind agrees with the Nāga, meaning that his mind is the same as the Buddha's mind in their delight in solitude.
Yadeko ramatī vane, (khi một mình an trú trong rừng) – bởi vì Đức Phật, Bậc Đại Long Tượng, đã ghê tởm sự sống quần chúng trước đây, và đang phát triển sự độc cư, nay eko (một mình), không có người thứ hai, vane (trong rừng) ramati (an trú) một cách hoan hỷ. Tương tự, con voi này trước đây cũng ghê tởm sự sống quần chúng với những con voi khác, nay eko (một mình), không có bạn đồng hành, vane (trong rừng) ramati (an trú) một mình một cách hoan hỷ. Vì vậy, cittaṃ nāgena sameti, có nghĩa là tâm của nó hòa hợp với tâm của Đức Phật, tức là sự an trú độc cư của cả hai là giống nhau.
473. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassāti ettha yo senāsanārahassa senāsanaṃ paṭibāhati, tasseva āpatti.
473. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā: Here, whoever obstructs a lodging from one who is worthy of it, incurs an offense of dukkaṭa.
473. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā (ai ngăn cản, phạm tội dukkaṭa) – ở đây, chỉ người nào ngăn cản chỗ ở của vị đáng được chỗ ở, người đó mới phạm tội.
Kalahakārakādīnaṃ panettha ‘‘okāso natthī’’tiādikaṃ saṅghassa katikaṃ ārocetvā na paññapentassa ‘‘ahaṃ vuḍḍho’’ti pasayha attanāva attano paññapetvā gaṇhantaṃ ‘‘yuttiyā gaṇhathā’’ti vatvā vārentassa ca natthi āpatti.
In this case, there is no offense for troublemakers and others who, having announced the Sangha's resolution (katika) such as "there is no space," do not allocate a lodging; nor for one who, being old, takes a lodging for himself by force without permission; nor for one who, telling those who take it wrongfully "Take it fairly," obstructs them.
Trong trường hợp này, không có tội đối với người thông báo quy định của Tăng đoàn như “không có chỗ” cho những người gây tranh cãi và vân vân, mà không tự sắp xếp chỗ ở cho mình bằng cách nói “tôi già rồi”; cũng không có tội đối với người ngăn cản khi nói: “Hãy nhận theo lẽ phải” đối với người tự ý nhận chỗ ở cho mình.
‘‘Bhaṇḍanakārakaṃ nikkaḍḍhatīti vacanato kuladūsakassa pabbājanīyakammānuññāya ca idha kalahavūpasamanatthaṃ āgatānaṃ kosambakānampi ‘yathāvuḍḍha’nti avatvā ‘vivitte asati vivittaṃ katvāpi dātabba’nti vuttattā vivittaṃ katvā dentaṃ paṭibāhantasseva āpattī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the gaṇṭhipadesu it is stated: "Because it is said 'he expels a quarrelsome person,' and because expulsion of a family-corruptor is allowed by Pabbājanīyakamma, and also because it is said that for the Kosambakans who came here to settle the dispute, 'if there is no isolated place, one should be made and given,' without saying 'according to seniority,' an offense arises only for one who obstructs him who gives an isolated place after having made it."
Trong Gaṇṭhipada đã nói: “Theo câu ‘kéo kẻ gây gổ ra ngoài’ và sự cho phép yết-ma trục xuất kẻ làm ô uế gia đình, thì ở đây, đối với những vị Tỳ-kheo Kosambī đến để dẹp tan tranh chấp, không nói ‘theo thứ tự tuổi tác’ mà nói ‘nếu không có chỗ riêng tư, thì phải tạo ra chỗ riêng tư để cấp.’ Vì vậy, chỉ người nào ngăn cản việc cấp chỗ riêng tư đã được tạo ra, người đó mới phạm tội.”
Usūyāyāti iminā dosāgatigamanassa saṅgahitattā ‘‘agatigamanenā’’ti avasesaagatigamanaṃ dassitanti veditabbaṃ.
By Usūyāya, the going on the path of hatred (dosāgatigamana) is encompassed. Therefore, "agatigamanenā" is understood to indicate the remaining ways of going on the wrong path.
Usūyāyā (do đố kỵ) – với từ này, sự đi theo tà hạnh do sân hận đã được bao gồm. Do đó, cần hiểu rằng “agatigamanenā” (do đi theo tà hạnh) là chỉ những tà hạnh còn lại.
Aṭṭhahi dūtaṅgehīti ‘‘sotā ca hoti sāvetā ca uggahetā ca dhāretā ca viññāpetā ca kusalo ca sahitāsahitadassano ca akalahakārako cā’’ti evaṃ vuttehi aṭṭhahi dūtaṅgehi.
Aṭṭhahi dūtaṅgehi: by the eight qualities of an envoy, stated as "he is a listener, a speaker, one who grasps, one who retains, one who makes clear, skillful, one who discerns what is beneficial and unbeneficial, and one who does not cause quarrels."
Aṭṭhahi dūtaṅgehi (với tám chi phần của một sứ giả) có nghĩa là với tám chi phần của một sứ giả đã được nêu ra như: “là người lắng nghe, là người truyền đạt, là người tiếp thu, là người ghi nhớ, là người giải thích, là người khéo léo, là người thấy được điều lợi và điều không lợi, và là người không gây tranh cãi.”
Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.
The rest here is easily understood from the Pali text and the Aṭṭhakathā.
Những phần còn lại ở đây dễ hiểu từ bản Pali và Chú giải.