144. Bhikkhunivaggassa paṭhamasikkhāpade kathānusārenāti ‘‘so thero kiṃsīlo kiṃsamācāro katarakulā pabbajito’’tiādinā pucchantānaṃ pucchākathānusārena.
144. In the first training rule of the Bhikkhunīvagga, “according to the conversation” means according to the conversation of those who ask, such as “What is that elder’s virtue? What is his conduct? From which family did he go forth?”
144. Trong điều học đầu tiên của Phẩm Tỳ-khưu-ni, theo lời nói có nghĩa là theo lời nói hỏi của những người hỏi rằng ‘‘vị Trưởng lão đó có giới hạnh như thế nào, có oai nghi như thế nào, đã xuất gia từ gia đình nào?’’, v.v.
Kathetuṃ vaṭṭantīti nirāmiseneva cittena kathetuṃ vaṭṭanti.
“It is proper to speak” means it is proper to speak with a mind free from material gain.
Được phép nói có nghĩa là được phép nói với tâm không tham lam.
Aniyyānikattā saggamokkhamaggānaṃ tiracchānabhūtā kathā tiracchānakathāti āha ‘‘saggamaggagamanepī’’tiādi.
A discussion that is like an animal (tiracchāna) because it is not conducive to the paths to heaven and liberation is “animal talk” (tiracchānakathā). Thus, it says “even for proceeding to the path to heaven” and so on.
Vì không dẫn đến sự giải thoát, là con đường đến thiên giới và giải thoát, nên lời nói bị xem là chướng ngại, lời nói bàng sinh – điều này được nói là ‘‘ngay cả trên con đường đến thiên giới’’, v.v.
Api-saddena pageva mokkhamaggagamaneti dīpeti.
By the word “api,” it indicates that it is even more so for proceeding to the path to liberation.
Với từ api (ngay cả),* chỉ ra rằng điều này càng đúng hơn trên con đường đến giải thoát.
Tiracchānabhūtanti tirokaraṇabhūtaṃ, bādhikanti vuttaṃ hoti.
“Like an animal” (tiracchānabhūtaṃ) means obstructive, that is, hindering.
Là chướng ngại có nghĩa là là vật cản trở, là vật gây chướng ngại.
Laddhāsevanā hi tiracchānakathā saggamokkhānaṃ bādhikāva hoti.
Indeed, animal talk, if habitually engaged in, becomes an obstruction to heaven and liberation.
Vì lời nói bàng sinh được thực hành sẽ là chướng ngại cho thiên giới và giải thoát.
Samiddhoti paripuṇṇo.
“Samiddho” means complete.
Samiddho có nghĩa là đầy đủ, hoàn chỉnh.
Sahitatthoti yuttattho.
“Sahitattho” means having a proper meaning.
Sahitattho có nghĩa là nghĩa hợp lý.
Atthagambhīratādiyogato gambhīro.
It is profound (gambhīro) due to its profound meaning and other qualities.
Vì có sự sâu sắc về ý nghĩa, v.v., nên sâu sắc (gambhīro).
Bahurasoti attharasādibahuraso.
“Rich in flavor” (bahuraso) means rich in the flavors of meaning, etc.
Nhiều vị (bahuraso) có nghĩa là nhiều vị như vị nghĩa, v.v.
Lakkhaṇapaṭivedhasaṃyuttoti aniccādilakkhaṇapaṭivedharasaāvahanato lakkhaṇapaṭivedhasaṃyutto.
“Connected with the penetration of characteristics” means connected with the penetration of characteristics (lakkhaṇapaṭivedha) because it brings forth the flavor of penetrating characteristics such as impermanence (anicca).
Liên hệ với sự thâm nhập các đặc tính (lakkhaṇapaṭivedhasaṃyutto) có nghĩa là liên hệ với sự thâm nhập các đặc tính như vô thường, v.v., vì nó mang lại vị thâm nhập các đặc tính.
145-147. Paratoti parattha, uttarinti attho.
145-147. “Parato” means beyond, that is, further on.
145-147. Parato có nghĩa là ở nơi khác, ở phía sau, tức là sau này.
Karontovāti paribāhire karontoyeva.
“Karontova” means only making external.
Karontovā có nghĩa là chỉ làm những điều bên ngoài.
Pātimokkhoti cārittavārittappabhedaṃ sikkhāpadasīlaṃ.
Pātimokkha is the precept-virtue (sikkhāpadasīla) comprising both practice (cāritta) and restraint (vāritta).
Pātimokkho có nghĩa là giới luật, là các điều học thuộc loại hành vi và không hành vi.
Tañhi yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti moceti āpāyikādīhi dukkhehi, tasmā ‘‘pātimokkha’’nti vuccati.
Indeed, whoever protects (pāti) it, it liberates (mokkheti) him from suffering such as that in the lower realms; therefore, it is called “Pātimokkha.”
Vì điều này bảo vệ (pāti) người giữ gìn nó, giải thoát (mokkheti) người đó khỏi những khổ đau như đọa xứ, v.v., nên được gọi là ‘‘pātimokkha’’.
Saṃvaraṇaṃ saṃvaro, kāyavacīdvārānaṃ pidahanaṃ.
Restraint (saṃvaraṇa) is saṃvaro, the closing of the doors of body and speech.
Sự kiềm chế là saṃvaro, là sự đóng kín các cửa thân và khẩu.
Yena hi te saṃvutā pihitā honti, so saṃvaro, kāyikavācasikassa avītikkamassetaṃ nāmaṃ.
For that by which they are restrained and closed, that is saṃvaro; it is a name for the non-transgression of bodily and verbal actions.
Cái mà nhờ đó các cửa đó được kiềm chế, được đóng kín, đó là saṃvaro, đây là tên gọi của sự không vi phạm về thân và khẩu.
Pātimokkhasaṃvarena saṃvutoti pātimokkhasaṃvarena pihitakāyavacīdvāro.
“Restrained by the Pātimokkha restraint” means having the doors of body and speech closed by the Pātimokkha restraint.
Được kiềm chế bởi sự phòng hộ Ba-la-đề-mộc-xoa (pātimokkhasaṃvarena saṃvuto) có nghĩa là thân và khẩu được đóng kín bởi sự phòng hộ Ba-la-đề-mộc-xoa.
Tathābhūto ca yasmā tena samaṅgī nāma hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘samannāgato’’ti.
And because one who is like that is indeed endowed with it, it is said “samannāgato” (endowed).
Và vì một người như vậy được gọi là có đầy đủ điều đó, nên đã nói ‘‘samannāgato’’ (có đầy đủ).
Vattatīti attabhāvaṃ pavatteti.
“Vattatī” means conducts his existence.
Vattatī có nghĩa là duy trì sự tồn tại của mình.
Viharatīti iminā pātimokkhasaṃvarasīle ṭhitassa bhikkhuno iriyāpathavihāro dassito.
“Viharatī” (dwells) indicates the mode of deportment (iriyāpathavihāra) of a bhikkhu who abides in the Pātimokkha restraint-virtue.
Viharatī (an trú) – với điều này, sự an trú trong oai nghi của vị Tỳ-khưu an trú trong giới phòng hộ Ba-la-đề-mộc-xoa được chỉ ra.
Saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato pāḷiyā vibhāvetuṃ ‘‘vuttañheta’’ntiādi āraddhaṃ.
In order to explain in detail the meaning stated concisely in the Pāli text, “For it is said” and so on, has been commenced.
Để giải thích chi tiết ý nghĩa đã được nói tóm tắt trong kinh văn Pali,* bắt đầu với ‘‘vuttañheta’’ (điều này đã được nói), v.v.
Tattha vibhaṅgeti jhānavibhaṅge.
Therein, “in the Vibhaṅga” means in the Jhānavibhaṅga.
Trong đó, vibhaṅge có nghĩa là trong Vibhaṅga về thiền định.
Sīlaṃ patiṭṭhātiādīni pātimokkhasseva vevacanāni.
“Virtue is the foundation” (sīlaṃ patiṭṭhā) and so on are synonyms for Pātimokkha itself.
Giới là nền tảng (sīlaṃ patiṭṭhā), v.v., là những từ đồng nghĩa của chính Ba-la-đề-mộc-xoa.
Tattha (vibha. aṭṭha. 511) sīlanti kāmañcetaṃ saha kammavācāpariyosānena ijjhanakassa pātimokkhasseva vevacanaṃ, evaṃ santepi dhammato etaṃ sīlaṃ nāma pāṇātipātādīhi vā viramantassa vattapaṭipattiṃ vā pūrentassa cetanādayo dhammā veditabbā.
Therein (VibhA. 511), though sīla (virtue) is indeed a synonym for Pātimokkha which is accomplished upon the completion of the kammavācā, even so, in reality, this sīla should be understood as the mental factors and so on of one who abstains from killing living beings and so on, or one who fulfills the practices (vatta-paṭipatti).
Trong đó (Vibh. Aṭṭh. 511), giới (sīla) – mặc dù đây là từ đồng nghĩa của Ba-la-đề-mộc-xoa hoàn thành với lời tác bạch (kammavācā), nhưng dù vậy, về mặt pháp, giới này là những pháp như tâm sở, v.v., của người tránh sát sinh, v.v., hoặc của người hoàn thành các thực hành bổn phận.
Yasmā pana pātimokkhasīlena bhikkhu sāsane patiṭṭhāti nāma, tasmā taṃ ‘‘patiṭṭhā’’ti vuttaṃ.
However, because a bhikkhu becomes established in the dispensation (sāsana) by the Pātimokkha-virtue, it is called “foundation” (patiṭṭhā).
Vì vị Tỳ-khưu được an lập trong giáo pháp nhờ giới Ba-la-đề-mộc-xoa, nên giới đó được gọi là ‘‘nền tảng (patiṭṭhā)’’.
Patiṭṭhahati vā ettha bhikkhu, kusaladhammā eva vā ettha patiṭṭhahantīti patiṭṭhā.
Or, a bhikkhu is established therein, or wholesome states (kusaladhammā) are established therein, thus “patiṭṭhā.”
Hoặc vị Tỳ-khưu an trú vào điều này, hoặc các thiện pháp an trú vào điều này, nên đó là nền tảng (patiṭṭhā).
Ayamattho ‘‘sīle patiṭṭhāya naro sapañño’’ti (saṃ. ni. 1.23, 192) ca ‘‘patiṭṭhā, mahārāja, sīlaṃ sabbesaṃ kusalānaṃ dhammāna’’nti (mi. pa. 2.1.9) ca ‘‘sīle patiṭṭhitassa kho, mahārāja, sabbe kusalā dhammā na parihāyantī’’ti ca ādisuttavasena veditabbo.
This meaning should be understood based on suttas such as “A wise person, established in virtue” (Saṃ. Ni. 1.23, 192) and “Virtue, great king, is the foundation of all wholesome states” (Miln. 2.1.9) and “For one established in virtue, great king, all wholesome states do not decline.”
Ý nghĩa này cần được hiểu theo các kinh như ‘‘Người có trí tuệ an trú trên giới’’ (Saṃ. Ni. 1.23, 192), và ‘‘Giới là nền tảng, thưa Đại vương, của tất cả các thiện pháp’’ (Mi. Pa. 2.1.9), và ‘‘Thưa Đại vương, đối với người an trú trên giới, tất cả các thiện pháp không bị suy giảm’’.
Yathā hi nagaravaḍḍhakī nagaraṃ māpetukāmo paṭhamaṃ nagaraṭṭhānaṃ sodheti, tato aparabhāge vīthicatukkasiṅghāṭakādiparicchedena vibhajitvā nagaraṃ māpeti, evameva yogāvacaro ādimhi sīlaṃ sodheti, tato aparabhāge samādhivipassanāmaggaphalanibbānāni sacchikaroti.
Just as a city builder, wishing to construct a city, first purifies the city site, and then afterwards divides it into streets, crossroads, and squares and constructs the city; even so, a meditator (yogāvacara) first purifies virtue, and then afterwards realizes concentration (samādhi), insight (vipassanā), paths (magga), fruits (phala), and Nibbāna.
Giống như một kiến trúc sư muốn xây dựng một thành phố, trước hết làm sạch nền đất thành phố, sau đó chia thành phố thành các con đường, ngã tư, quảng trường, v.v., rồi xây dựng thành phố; cũng vậy, một hành giả trước hết làm sạch giới ở giai đoạn đầu, sau đó chứng đắc định, tuệ quán, đạo, quả và Niết-bàn.
Yathā vā pana rajako paṭhamaṃ tīhi khārehi vatthaṃ dhovitvā parisuddhe vatthe yadicchakaṃ raṅgajātaṃ upaneti, yathā vā pana cheko cittakāro rūpaṃ likhitukāmo ādito bhittiparikammaṃ karoti, tato aparabhāge rūpaṃ samuṭṭhāpeti, evameva yogāvacaro āditova sīlaṃ visodhetvā aparabhāge samathavipassanādayo dhamme sacchikaroti.
Or, just as a launderer first washes a cloth with three kinds of lye and then applies any desired dye to the purified cloth; or, just as a skilled painter, wishing to paint a picture, first prepares the wall and then afterwards creates the picture; even so, a meditator, having first purified virtue, afterwards realizes states such as tranquility (samatha) and insight (vipassanā).
Hoặc giống như một người thợ nhuộm trước hết giặt vải bằng ba loại kiềm để làm sạch, sau đó nhuộm vải bằng bất kỳ màu nào mình muốn; hoặc giống như một họa sĩ tài giỏi muốn vẽ một bức tranh, trước hết chuẩn bị bức tường, sau đó mới vẽ bức tranh; cũng vậy, một hành giả trước hết làm thanh tịnh giới, sau đó chứng đắc các pháp như định và tuệ quán.
Tasmā sīlaṃ ‘‘ādī’’ti vuttaṃ.
Therefore, virtue is called the “beginning” (ādi).
Vì vậy, giới được gọi là ‘‘khởi đầu’’.
Tadetaṃ caraṇasarikkhatāya caraṇaṃ.
That (Pātimokkha), due to its similarity to a foot, is “caraṇa” (foot/conduct).
Điều này, vì tương tự như bước đi, là bước đi (caraṇa).
‘‘Caraṇā’’ti pādā vuccanti.
“Caraṇā” refers to feet.
‘‘Caraṇā’’ được gọi là chân.
Yathā hi chinnacaraṇassa purisassa disaṃgamanābhisaṅkhāro na jāyati, paripuṇṇapādasseva jāyati, evameva yassa sīlaṃ bhinnaṃ hoti khaṇḍaṃ aparipuṇṇaṃ, tassa nibbānagamanāya ñāṇagamanaṃ na sampajjati.
For just as a man whose feet are cut off does not have the ability to go in a direction, but only one with complete feet does; even so, for one whose virtue is broken, fractured, or incomplete, the going of knowledge towards Nibbāna does not succeed.
Giống như một người bị cắt chân không thể có ý định đi đến một phương hướng, mà chỉ người có chân đầy đủ mới có thể; cũng vậy, người nào giới bị phá hoại, bị sứt mẻ, không đầy đủ, thì sự tiến bộ về trí tuệ để đi đến Niết-bàn không thành tựu.
Yassa pana taṃ abhinnaṃ hoti akhaṇḍaṃ paripuṇṇaṃ, tassa nibbānagamanāya ñāṇagamanaṃ sampajjati.
But for one whose (virtue) is unbroken, unfractured, and complete, the going of knowledge towards Nibbāna succeeds.
Còn người nào giới không bị phá hoại, không sứt mẻ, đầy đủ, thì sự tiến bộ về trí tuệ để đi đến Niết-bàn thành tựu.
Tasmā sīlaṃ ‘‘caraṇa’’nti vuttaṃ.
Therefore, virtue is called “caraṇa.”
Vì vậy, giới được gọi là ‘‘bước đi’’.
Tadetaṃ saṃyamanavasena saṃyamo, saṃvaraṇavasena saṃvaroti ubhayenapi sīlasaṃyamo ceva sīlasaṃvaro ca kathito.
That (Pātimokkha), by way of restraining, is saṃyamo (restraint); by way of guarding, is saṃvaro (guarding). Thus, by both, sīlasaṃyama and sīlasaṃvara are spoken of.
Điều này, theo nghĩa kiềm chế, là saṃyamo (kiềm chế); theo nghĩa phòng hộ, là saṃvaro (phòng hộ) – cả hai đều nói về sự kiềm chế giới và sự phòng hộ giới.
Vacanattho panettha saṃyameti vītikkamavipphandanaṃ, puggalaṃ vā saṃyameti vītikkamavasena tassa vipphandituṃ na detīti saṃyamo, vītikkamassa pavesanadvāraṃ saṃvarati pidahatīti saṃvaro.
The etymological meaning here is: it restrains transgression and agitation, or it restrains a person, it does not allow him to agitate by way of transgression, thus saṃyamo; it guards, it closes the door for the entrance of transgression, thus saṃvaro.
Ý nghĩa của từ ở đây là: saṃyamo (kiềm chế) là kiềm chế sự vi phạm và dao động, hoặc kiềm chế người, không cho phép người đó dao động theo cách vi phạm; saṃvaro (phòng hộ) là đóng kín cửa ngõ cho sự vi phạm xâm nhập.
Mokkhanti uttamaṃ mukhabhūtaṃ vā.
“Mokkha” means liberation, or the excellent primary.
Mokkha có nghĩa là sự giải thoát, hoặc là điều tối thượng, là điều chính yếu.
Yathā hi sattānaṃ catubbidho āhāro mukhena pavisitvā aṅgamaṅgāni pharati, evaṃ yoginopi catubhūmakakusalaṃ sīlamukhena pavisitvā atthasiddhiṃ sampādeti.
Just as the four kinds of food, entering through the mouth of beings, permeate their limbs, so too for the yogi, wholesome deeds of the four planes, entering through the 'mouth' of sīla, bring about the accomplishment of purpose.
Giống như bốn loại thực phẩm của chúng sinh đi vào qua miệng và lan tỏa khắp các bộ phận cơ thể, thì thiện pháp bốn cõi của hành giả cũng đi vào qua cửa giới (sīla) và hoàn thành sự thành tựu mục đích.
Tena vuttaṃ ‘‘mokkha’’nti.
Therefore, it is said to be 'release' (mokkha).
Do đó đã nói là ‘sự giải thoát’ (mokkha).
Pamukhe sādhūti pamokkhaṃ, pubbaṅgamaṃ seṭṭhaṃ padhānanti attho.
Good in the forefront is pamokkha (foremost, leading); the meaning is 'leading, excellent, chief'.
Tốt ở chỗ đứng đầu, đó là pamokkhaṃ, có nghĩa là đi trước, tối thượng, chủ yếu.
Kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyāti catubhūmakakusalānaṃ paṭilābhatthāya pamokkhaṃ pubbaṅgamaṃ seṭṭhaṃ padhānanti veditabbaṃ.
Regarding the attainment of wholesome states (kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā), it should be understood as leading, excellent, and chief for the acquisition of wholesome deeds of the four planes.
Để thành tựu các thiện pháp (kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā) nên hiểu là để đạt được các thiện pháp bốn cõi, đó là sự đi trước, tối thượng, chủ yếu.
Kāyiko avītikkamoti tividhaṃ kāyasucaritaṃ.
Non-transgression by body means three kinds of good bodily conduct.
Không vi phạm về thân (kāyiko avītikkamo) là ba loại thân thiện hành.
Vācasikoti catubbidhaṃ vacīsucaritaṃ.
By speech means four kinds of good verbal conduct.
Về lời nói (vācasiko) là bốn loại khẩu thiện hành.
Kāyikavācasikoti tadubhayaṃ.
By body and speech means both of these.
Về thân và lời nói (kāyikavācasiko) là cả hai điều đó.
Iminā ājīvaṭṭhamakasīlaṃ pariyādāya dasseti.
By this, it demonstrates the inclusion of the eightfold sīla including right livelihood.
Bằng cách này, giới bát chi thanh tịnh mạng sống (ājīvaṭṭhamakasīla) được trình bày một cách đầy đủ.
Saṃvutoti pihito, saṃvutindriyo pihitindriyoti attho.
Restrained means closed; the meaning is 'having restrained faculties, having closed faculties'.
Được chế ngự (saṃvuto) nghĩa là được đóng kín, có nghĩa là các căn được chế ngự, các căn được đóng kín.
Yathā hi saṃvutadvāraṃ gehaṃ ‘‘saṃvutagehaṃ pihitageha’’nti vuccati, evamidha saṃvutindriyo ‘‘saṃvuto’’ti vutto.
Just as a house with closed doors is called a 'restrained house, closed house', so here one with restrained faculties is called 'restrained'.
Giống như một ngôi nhà có cửa đóng được gọi là ‘ngôi nhà đóng kín’, thì ở đây người có các căn được chế ngự được gọi là ‘được chế ngự’.
Pātimokkhasaṃvarenāti pātimokkhasaṅkhātena saṃvarena.
By the Pātimokkha restraint means by the restraint known as Pātimokkha.
Bằng sự phòng hộ Pātimokkha (Pātimokkhasaṃvarenā) là sự phòng hộ được gọi là Pātimokkha.
Upetotiādīni sabbāni aññamaññavevacanāni.
Endowed and so on are all synonyms for one another.
Được trang bị (upeto) và các từ khác đều là những từ đồng nghĩa.
Iriyatītiādīhi sattahipi padehi pātimokkhasaṃvarasīle ṭhitassa bhikkhuno iriyāpathavihāro kathito.
By the seven terms beginning with "conducts" (iriyatī), the posture and way of life of a bhikkhu established in Pātimokkha restraint are described.
Bằng bảy từ ngữ đi đứng (iriyatī) và các từ khác, sự đi đứng và trú ngụ của tỳ khưu giữ giới phòng hộ Pātimokkha đã được trình bày.
Tattha iriyatīti catunnaṃ iriyāpathānaṃ aññatarasamaṅgibhāvato iriyati.
Among these, "conducts" (iriyatī) means he conducts himself by being endowed with one or another of the four postures.
Trong đó, đi đứng (iriyatī) là đi đứng do có một trong bốn oai nghi.
Tehi iriyāpathacatukkehi kāyasakaṭavattanena vattati.
By these four postures, he maintains (vattati) his body's functioning.
Với bốn oai nghi đó, vị ấy lưu chuyển (vattati) bằng sự vận hành của thân.
Ekaṃ iriyāpathadukkhaṃ aparena iriyāpathena vicchinditvā ciraṭṭhitibhāvena sarīrarakkhaṇato pāleti.
He preserves (pāleti) his body by interrupting the discomfort of one posture with another posture, thereby remaining for a long time.
Vị ấy bảo vệ (pāleti) thân bằng cách ngắt quãng sự khổ của một oai nghi bằng một oai nghi khác và duy trì lâu dài.
Ekasmiṃ iriyāpathe asaṇṭhahitvā sabbairiyāpathe vattanato yapeti.
By not staying fixed in one posture but moving through all postures, he carries on (yapeti).
Vị ấy sống (yapeti) bằng cách không dừng lại ở một oai nghi mà vận hành trong tất cả các oai nghi.
Tena tena iriyāpathena tathā tathā kāyassa yāpanato yāpeti.
By carrying on the body in such and such a way through this and that posture, he sustains himself (yāpeti).
Vị ấy duy trì (yāpeti) bằng cách duy trì thân theo cách này cách kia qua các oai nghi đó.
Cirakālavattāpanato carati.
By prolonging his conduct over a long time, he lives (carati).
Vị ấy hành (carati) bằng cách vận hành trong thời gian dài.
Iriyāpathena iriyāpathaṃ vicchinditvā jīvitaharaṇato viharati.
By interrupting one posture with another, thereby sustaining his life, he dwells (viharati).
Vị ấy trú (viharati) bằng cách ngắt quãng oai nghi này bằng oai nghi khác và duy trì sự sống.
‘‘Idhekacco veḷudānena vā pattadānena vā puppha phala sinānadantakaṭṭhadānena vā cāṭukamyatāya vā muggasūpyatāya vā pāribhaṭayatāya vā jaṅghapesanikena vā aññataraññatarena vā buddhapaṭikuṭṭhena micchāājīvena jīvikaṃ kappeti, ayaṃ vuccati anācāro’’ti (vibha. 513) –
"Herein, some individual supports their life by giving bamboo, or by giving bowls, or by giving flowers, fruits, bathing powder, or tooth-sticks, or through flattery, or through pimping, or through peddling, or through acting as a messenger, or through any other wrong livelihood condemned by the Buddha – this is called improper conduct" —
“Ở đây, có người kiếm sống bằng cách dâng tre, dâng bát, dâng hoa, dâng quả, dâng nước tắm, dâng cây xỉa răng, hoặc bằng sự nịnh hót, hoặc bằng sự pha chế đậu, hoặc bằng sự phục vụ, hoặc bằng sự làm người đưa tin, hoặc bằng bất kỳ loại tà mạng nào khác bị Đức Phật quở trách, đây gọi là phi phạm hạnh (anācāra)” –
‘‘Idhekacco na veḷudānena na patta na puppha na phala na sināna na dantakaṭṭha na cāṭukamyatāya na muggasūpyatāya na pāribhaṭayatāya na jaṅghapesanikena na aññataraññatarena buddhapaṭikuṭṭhena micchāājīvena jīvikaṃ kappeti, ayaṃ vuccati ācāro’’ti (vibha. 513) –
"Herein, some individual does not support their life by giving bamboo, nor by bowls, nor by flowers, nor by fruits, nor by bathing powder, nor by tooth-sticks, nor through flattery, nor through pimping, nor through peddling, nor through acting as a messenger, nor through any other wrong livelihood condemned by the Buddha – this is called proper conduct" —
“Ở đây, có người không kiếm sống bằng cách dâng tre, không dâng bát, không dâng hoa, không dâng quả, không dâng nước tắm, không dâng cây xỉa răng, không bằng sự nịnh hót, không bằng sự pha chế đậu, không bằng sự phục vụ, không bằng sự làm người đưa tin, không bằng bất kỳ loại tà mạng nào khác bị Đức Phật quở trách, đây gọi là phạm hạnh (ācāra)” –
‘‘Idhekacco vesiyagocaro vā hoti vidhava thullakumāri paṇḍaka bhikkhuni pānāgāragocaro vā, saṃsaṭṭho viharati rājūhi rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi ananulomikena saṃsaggena, yāni pana tāni kulāni assaddhāni appasannāni anopānabhūtāni akkosakaparibhāsakāni anatthakāmāni ahitakāmāni aphāsukakāmāni ayogakkhemakāmāni bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ, tathārūpāni kulāni sevati bhajati payirupāsati, ayaṃ vuccati agocaro’’ti (vibha. 514) –
"Herein, some individual frequents prostitutes, or widows, or adult girls, or eunuchs, or bhikkhunis, or taverns; they associate with kings, or royal ministers, or sectarians, or disciples of sectarians, with unsuitable association. And those families that are faithless, not devout, without refuge, abusive and reviling, desiring no welfare, no benefit, no comfort, no security for bhikkhus, bhikkhunis, male lay followers, female lay followers—such families they frequent, associate with, and serve—this is called improper resort" —
“Ở đây, có người có nơi hành xứ là kỹ nữ, hoặc góa phụ, hoặc thiếu nữ chưa chồng, hoặc người ái nam ái nữ, hoặc tỳ khưu ni, hoặc nơi quán rượu; sống giao du với vua chúa, quan lại, ngoại đạo, đệ tử ngoại đạo bằng sự giao du không phù hợp; những gia đình nào không có đức tin, không có tịnh tín, không có nơi nương tựa, hay mắng chửi, phỉ báng, không mong muốn lợi ích, không mong muốn điều tốt lành, không mong muốn sự an lạc, không mong muốn sự an toàn cho các tỳ khưu, tỳ khưu ni, cư sĩ nam, cư sĩ nữ, thì vị ấy thân cận, giao du, phụng sự những gia đình như vậy, đây gọi là phi hành xứ (agocara)” –
Saddhāsampannakulādināti ettha ādi-saddena upanissayagocarādiṃ saṅgaṇhāti.
In "families endowed with faith, etc." (saddhāsampannakulādinā), the word "etc." (ādi) includes the resort of reliance, and so on.
Trong gia đình có đức tin và các thứ khác (saddhāsampannakulādinā), từ các thứ khác (ādi) bao gồm nơi hành xứ nương tựa và các thứ khác.
Tividho hi gocaro upanissayagocaro ārakkhagocaro upanibandhagocaroti.
Indeed, there are three kinds of resort: the resort of reliance, the resort of protection, and the resort of mindfulness.
Có ba loại nơi hành xứ: nơi hành xứ nương tựa (upanissayagocara), nơi hành xứ phòng hộ (ārakkhagocara), và nơi hành xứ an trú (upanibandhagocara).
Katamo upanissayagocaro?
What is the resort of reliance?
Thế nào là nơi hành xứ nương tựa?
Dasakathāvatthuguṇasamannāgato kalyāṇamitto, yaṃ nissāya asutaṃ suṇāti, sutaṃ pariyodapeti, kaṅkhaṃ vitarati, diṭṭhiṃ ujuṃ karoti, cittaṃ pasādeti.
A good friend endowed with the ten topics of discourse, relying on whom one hears what was unheard, purifies what was heard, dispels doubt, straightens one's view, and gladdens one's mind.
Một thiện hữu có đủ mười đức tính về đề tài pháp đàm, nương tựa vào vị ấy mà nghe điều chưa từng nghe, thanh lọc điều đã nghe, vượt qua nghi ngờ, làm cho tà kiến trở nên chính kiến, làm cho tâm được tịnh tín.
Yassa vā pana anusikkhamāno saddhāya vaḍḍhati, sīlena sutena cāgena paññāya vaḍḍhati, ayaṃ upanissayagocaro.
Or, by following whom one grows in faith, grows in sīla, learning, generosity, and wisdom; this is the resort of reliance.
Hoặc người nào noi theo vị ấy mà tăng trưởng về đức tin, tăng trưởng về giới, về sự học hỏi, về sự bố thí, về trí tuệ, đây là nơi hành xứ nương tựa.
Katamo ārakkhagocaro?
What is the resort of protection?
Thế nào là nơi hành xứ phòng hộ?
Idha bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno okkhittacakkhu yugamattadassāvī saṃvuto gacchati, na hatthiṃ olokento, na assaṃ, na rathaṃ, na pattiṃ, na itthiṃ, na purisaṃ olokento, na uddhaṃ olokento, na adho olokento, na disāvidisaṃ vipekkhamāno gacchati, ayaṃ ārakkhagocaro.
Here, a bhikkhu, having entered the village for alms, walking along the street, with downcast eyes, seeing only a yoke's length ahead, goes restrained, not looking at elephants, nor horses, nor chariots, nor infantry, nor women, nor men, not looking up, nor looking down, not looking in the cardinal or intermediate directions; this is the resort of protection.
Ở đây, một tỳ khưu khi vào trong làng, đi trên đường, mắt nhìn xuống, chỉ nhìn xa khoảng một ách xe, đi một cách chế ngự, không nhìn voi, không nhìn ngựa, không nhìn xe, không nhìn bộ binh, không nhìn phụ nữ, không nhìn đàn ông, không nhìn lên, không nhìn xuống, không nhìn các hướng và các phương, đây là nơi hành xứ phòng hộ.
Katamo upanibandhagocaro?
What is the resort of mindfulness?
Thế nào là nơi hành xứ an trú?
Cattāro satipaṭṭhānā, yattha cittaṃ upanibandhati.
The four foundations of mindfulness, where one fastens the mind.
Bốn niệm xứ, nơi tâm được an trú.
Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘ko ca, bhikkhave, bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo?
For it was said by the Blessed One: "And what, bhikkhus, is the bhikkhu's resort, his own ancestral domain?
Điều này đã được Đức Thế Tôn nói: “Này các tỳ khưu, thế nào là nơi hành xứ, cảnh giới tổ tiên của tỳ khưu?
Yadidaṃ cattāro satipaṭṭhānā’’ti (saṃ. ni. 5.372), ayaṃ upanibandhagocaro.
It is these four foundations of mindfulness." This is the resort of mindfulness.
Đó chính là bốn niệm xứ” (Saṃ. Ni. 5.372), đây là nơi hành xứ an trú.
Iti ayaṃ tividho gocaro idha ādi-saddena saṅgahitoti daṭṭhabbo.
Thus, these three kinds of resort should be understood as included by the word "etc." here.
Do đó, ba loại nơi hành xứ này được bao gồm trong từ các thứ khác ở đây, nên hiểu như vậy.
Appamattakesu vajjesūti asañcicca āpannasekhiyaakusalacittuppādādibhedesu vajjesu.
In trifling faults (appamattakesu vajjesu) means in faults such as those involving offences to be confessed (sekhiya) committed unintentionally, and unwholesome states of mind, and so forth.
Trong các lỗi nhỏ nhặt (appamattakesu vajjesu) là những lỗi như các học giới (sekhiya) đã phạm một cách không cố ý, các tâm sở bất thiện phát sinh, v.v.
Bhayato dassanasīloti paramāṇumattaṃ vajjaṃ aṭṭhasaṭṭhiyojanasatasahassubbedhasinerupabbatasadisaṃ katvā dassanasabhāvo, sabbalahukaṃ vā dubbhāsitamattaṃ pārājikasadisaṃ katvā dassanasabhāvo.
Having the nature of seeing danger means having the characteristic of viewing a fault as minute as an atom as if it were Mount Sineru, a hundred thousand yojanas high; or having the characteristic of viewing merely a slight misspoken word as if it were a pārājika offence.
Có thói quen thấy sự nguy hiểm (bhayato dassanasīlo) là người có bản chất thấy một lỗi nhỏ như một nguyên tử cũng giống như núi Sineru cao một trăm lẻ tám vạn dojana, hoặc thấy một lời nói thô lỗ nhẹ nhất cũng giống như một tội Pārājika.
Sammā ādāyāti sammadeva sakkaccaṃ sabbaso vā ādiyitvā.
By undertaking rightly means by undertaking it properly and earnestly, or thoroughly in every way.
Thọ trì đúng đắn (sammā ādāyā) là thọ trì một cách đúng đắn, một cách nghiêm túc, hoặc thọ trì hoàn toàn.
Vaṭṭadukkhanissaraṇatthikehi sotabbato sutaṃ, pariyattidhammo.
Learning (sutaṃ) is the Dhamma of study, because it should be heard by those who desire release from the suffering of saṃsāra.
Vì những người mong muốn thoát khỏi khổ luân hồi cần phải nghe, nên đó là sutaṃ (điều đã nghe), tức là pháp học.
Taṃ dhāretīti sutadharo, sutassa ādhārabhūto.
One who retains that is a retainer of learning (sutadharo), one who is a repository of learning.
Người nào thọ trì điều đó, đó là sutadharo (người thọ trì pháp học), là nền tảng của pháp học.
Yassa hi ito gahitaṃ etto palāyati, chiddaghaṭe udakaṃ viya na tiṭṭhati, parisamajjhe ekaṃ suttaṃ vā jātakaṃ vā kathetuṃ vā vācetuṃ vā na sakkoti, ayaṃ na sutadharo nāma.
For if what is taken from here escapes from here, not staying like water in a broken pot, unable to relate or recite a sutta or a Jātaka in an assembly, such a one is not called a retainer of learning.
Người nào đã học được điều gì đó nhưng lại quên đi, không lưu giữ được như nước trong bình thủng, không thể thuyết giảng hay đọc một bài kinh hay một bản Jātaka giữa hội chúng, người đó không phải là người thọ trì pháp học.
Yassa pana uggahitaṃ buddhavacanaṃ uggahitakālasadisameva hoti, dasapi vīsatipi vassāni sajjhāyaṃ akarontassa na nassati, ayaṃ sutadharo nāma.
But if the Buddha's word that one has learned remains as it was at the time of learning, not perishing even if one does not recite it for ten or twenty years, such a one is called a retainer of learning.
Nhưng người nào đã học được lời Phật dạy vẫn giữ nguyên như lúc mới học, không mất đi dù không tụng đọc trong mười hay hai mươi năm, người đó là người thọ trì pháp học.
Tenevāha ‘‘yadassa ta’’ntiādi.
Therefore, it is said, "that which he has" and so on.
Do đó đã nói “điều đã nghe của vị ấy” và các từ khác.
Ekapadampi ekakkharampi avinaṭṭhaṃ hutvā sanniciyatīti sannicayo, sutaṃ sannicayo etasminti sutasannicayoti āha ‘‘sutaṃ sannicitaṃ asminti sutasannicayo’’ti.
Accumulation means that not even one word or one letter is lost but is stored up. One in whom learning is accumulated is sutasannicayo (one with accumulated learning), thus it is said "learning is accumulated in him, thus he is sutasannicayo."
Ngay cả một từ hay một chữ cũng không bị mất đi mà được tích lũy, đó là sự tích lũy (sannicayo); điều đã nghe được tích lũy trong đó, nên gọi là sutasannicayo (sự tích lũy pháp học), đã nói “điều đã nghe được tích lũy trong vị ấy, nên gọi là sutasannicayo”.
Yassa hi sutaṃ hadayamañjusāyaṃ sannicitaṃ silāya lekhā viya suvaṇṇaghaṭe pakkhittā sīhavasā viya ca sādhu tiṭṭhati, ayaṃ sutasannicayo nāma.
Indeed, one whose learning is stored in the heart's treasury, remaining well like an inscription on a stone or lion's fat kept in a golden pot, such a one is called one with accumulated learning.
Người nào có điều đã nghe được tích lũy trong hộp tâm như chữ khắc trên đá, và như mỡ sư tử được đặt trong bình vàng, giữ vững tốt đẹp, người đó là người có sự tích lũy pháp học.
Tenāha ‘‘etena…pe… avināsaṃ dassetī’’ti.
Therefore, it is said, "by this… (etc.)… it demonstrates imperishability."
Do đó đã nói “bằng điều này… v.v… trình bày sự không mất mát”.
Dhātāti paguṇā vācuggatā.
Mastered (dhātā) means thoroughly skilled and committed to memory.
Đã thọ trì (dhātā) là đã thành thạo, đã thuộc lòng.
Ekassa hi uggahitabuddhavacanaṃ niccakālikaṃ na hoti, ‘‘asukasuttaṃ vā jātakaṃ vā kathehī’’ti vutte ‘‘sajjhāyitvā aññehi saṃsanditvā paripucchāvasena atthaṃ ogāhitvā jānissāmī’’ti vadati.
For the Buddha's word learned by some individuals is not permanent; when asked, "Recite such and such a sutta or a Jātaka," they say, "I will know it after reciting it, comparing it with others, and understanding its meaning through inquiry."
Lời Phật dạy mà một người đã học được không phải là vĩnh viễn, khi được yêu cầu “hãy thuyết giảng bài kinh hay bản Jātaka này”, vị ấy nói “tôi sẽ học thuộc, đối chiếu với người khác, và tìm hiểu ý nghĩa bằng cách hỏi” (thì không phải là đã thọ trì).
Ekassa paguṇaṃ pabandhavicchedābhāvato gaṅgāsotasadisaṃ bhavaṅgasotasadisañca akittimaṃ sukhappavatti hoti, ‘‘asukasuttaṃ vā jātakaṃ vā kathehī’’ti vutte uddharitvā tameva katheti.
To one who is proficient, there is a smooth, natural flow, like the current of the Ganges and like the current of the bhavanga, without interruption. When told, "Recite this Sutta or Jātaka," he recalls and recites that very one.
Đối với một người thông thạo, có sự trôi chảy dễ dàng, tự nhiên, không gián đoạn trong mạch văn, giống như dòng sông Hằng và dòng tâm hữu phần; khi được yêu cầu “hãy kể bài kinh này hoặc chuyện Jātaka này”, vị ấy liền trích dẫn và kể chính bài đó.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘dhātā’’ti.
Referring to that, it is said, " dhātā."
Liên quan đến điều đó, đã nói “người ghi nhớ”.
Vācāya paguṇā katāti suttadasakavaggadasakapaṇṇāsadasakavasena vācāya sajjhāyitā, dasa suttāni gatāni, dasa vaggāni gatānītiādinā sallakkhetvā vācāya sajjhāyitāti attho.
" Made fluent by recitation" means it has been recited vocally, in groups of ten suttas, ten vaggas, or ten sections of fifty, as if counting, "Ten suttas have been recited, ten vaggas have been recited," and so on, meaning it has been recited vocally.
“Đã thông thạo bằng lời nói” có nghĩa là đã tụng đọc bằng lời nói theo cách mười bài kinh, mười phẩm, mười năm mươi bài kinh, v.v… đã ghi nhớ bằng lời nói, bằng cách ghi nhận rằng mười bài kinh đã được học, mười phẩm đã được học, v.v…
Suttekadesassa hi suttamattassa ca vacasā paricayo idha nādhippeto, atha kho vaggādivaseneva.
Indeed, familiarizing oneself with a part of a sutta or merely a sutta by vocalization is not intended here, but rather by way of vaggas and so forth.
Vì ở đây không có ý nói đến sự quen thuộc bằng lời nói với một phần của bài kinh hoặc chỉ một bài kinh, mà là theo cách phẩm, v.v…
Manasā anupekkhitāti manasā anu anu pekkhitā, bhāgaso nijjhāyitā cintitāti attho.
" Examined by mind" means examined repeatedly by mind, reflected upon in parts, thought about.
“Đã quán xét bằng tâm” có nghĩa là đã quán xét từng phần bằng tâm, đã suy tư, đã tư duy.
Āvajjantassāti vācāya sajjhāyituṃ buddhavacanaṃ manasā cintentassa.
" When contemplating" means when contemplating the Buddha's word to recite it vocally.
“Khi chú tâm” có nghĩa là khi tư duy lời Phật bằng tâm để tụng đọc bằng lời nói.
Suṭṭhu paṭividdhāti nijjaṭaṃ niggumbaṃ katvā suṭṭhu yāthāvato paṭividdhā.
" Well penetrated" means having removed all entanglement and obscurity, it is well and truly penetrated.
“Đã thấu triệt hoàn toàn” có nghĩa là đã thấu triệt hoàn toàn đúng như thật, không còn rối rắm, không còn vướng mắc.
Dve mātikāti bhikkhumātikā bhikkhunīmātikā ca.
" Two Mātikas" means the Bhikkhu Mātika and the Bhikkhunī Mātika.
“Hai bộ mẫu đề” là mẫu đề của Tỳ-khưu và mẫu đề của Tỳ-khưu-ni.
Vācuggatāti purimasseva vevacanaṃ.
" Committed to memory" is merely a synonym of the previous term.
“Đã thuộc lòng” là từ đồng nghĩa với từ trước.
Tisso anumodanāti saṅghabhatte dānānisaṃsapaṭisaṃyuttaanumodanā, vihārādimaṅgale maṅgalasuttādianumodanā, matakabhattādiavamaṅgale tirokuṭṭādianumodanāti imā tisso anumodanā.
" Three anumodanā" refers to these three anumodanā: the anumodanā related to the merits of offerings at a meal for the Saṅgha, the anumodanā of auspicious suttas at auspicious occasions like a vihāra dedication, and the anumodanā of Tirokuṭṭa, etc., at inauspicious occasions like a meal for the deceased.
“Ba bài tùy hỷ” là ba bài tùy hỷ này: bài tùy hỷ liên quan đến lợi ích của việc bố thí trong các bữa ăn cúng dường chư Tăng, bài tùy hỷ về các bài kinh cát tường trong các nghi lễ cát tường như xây dựng tinh xá, và bài tùy hỷ Tirokuṭṭa, v.v… trong các nghi lễ không cát tường như cúng dường người chết, v.v…
Kammākammavinicchayoti parivārāvasāne kammavagge vuttavinicchayo.
" Decision on actions and non-actions" refers to the decision explained in the Kammavagga at the end of the Parivāra.
“Sự phân định về nghiệp và phi nghiệp” là sự phân định đã được nói trong phẩm Nghiệp ở cuối bộ Phụ Lục.
‘‘Vipassanāvasena uggaṇhantena catudhātuvavatthānamukhena uggahetabba’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
It is stated in all three gaṇṭhipadesu that "one should learn by way of vipassanā, by way of determining the four elements."
Trong cả ba “chỗ khó” đã nói rằng: “Khi học theo cách quán tưởng, cần phải học theo cách phân định bốn đại”.
Catūsu disāsu appaṭihatattā catasso disā etassāti catuddiso, catuddisoyeva cātuddiso, catasso vā disā arahati, catūsu vā disāsu sādhūti cātuddiso.
Because it is unhindered in the four directions, it has the four directions, thus catuddiso; cātuddiso is indeed catuddiso; or it is worthy of the four directions, or it is suitable in the four directions, hence cātuddiso.
Do không bị cản trở ở bốn phương nên có bốn phương, vì vậy là catuddiso (bốn phương); chính catuddiso là cātuddiso; hoặc xứng đáng với bốn phương, hoặc tốt lành ở bốn phương, nên là cātuddiso.
Abhivinayeti sakale vinayapiṭake.
" In the Abhivinaya" means in the entire Vinaya Piṭaka.
“Trong Tối Thắng Luật” có nghĩa là trong toàn bộ Tạng Luật.
Vinetunti sikkhāpetuṃ.
" To discipline" means to train.
“Huấn luyện” có nghĩa là giáo huấn.
‘‘Dve vibhaṅgā paguṇā vācuggatā kātabbāti idaṃ paripucchāvasena uggahaṇampi sandhāya vutta’’nti vadanti.
They say, "The statement ' The two Vibhaṅgas should be made fluent and committed to memory' is also made with reference to learning by way of interrogation."
Họ nói rằng: “Hai bộ phân tích cần phải được thông thạo và thuộc lòng” – điều này được nói liên quan đến việc học bằng cách hỏi đáp.
Ekassa pamuṭṭhaṃ, itarassa paguṇaṃ hotīti āha ‘‘tīhi janehi saddhiṃ parivattanakkhamā kātabbā’’ti.
One forgets, the other becomes proficient, therefore it is said, " They should be made capable of recitation with three persons."
Một người thì quên, người kia thì thông thạo, vì vậy đã nói: “cần phải có khả năng trao đổi với ba người”.
Abhidhammeti nāmarūpaparicchede.
" In the Abhidhamma" means in the analysis of mind and matter (nāmarūpa).
“Trong A-tỳ-đàm” có nghĩa là trong sự phân định danh sắc.
Heṭṭhimā vā tayo vaggāti mahāvaggato heṭṭhā sagāthakavaggo nidānavaggo khandhakavaggoti ime tayo vaggā.
" Or the three lower vaggas" means these three vaggas below the Mahāvagga: the Sagāthakavagga, the Nidānavagga, and the Khandhakavagga.
“Hoặc ba phẩm dưới” là ba phẩm này: phẩm có kệ, phẩm nhân duyên, phẩm uẩn, nằm dưới Đại phẩm.
‘‘Dhammapadampi saha vatthunā uggahetuṃ vaṭṭatī’’ti mahāpaccariyaṃ vuttattā jātakabhāṇakena sāṭṭhakathaṃ jātakaṃ uggahetvāpi dhammapadampi saha vatthunā uggahetabbameva.
Since it is stated in the Mahāpaccariya that "it is proper to learn the Dhammapada even with its stories," a Jātaka reciter, after learning the Jātaka with its commentary, should also learn the Dhammapada with its stories.
Vì trong Mahāpaccariya đã nói rằng: “Cũng nên học Pháp Cú cùng với câu chuyện”, nên người thuyết Jātaka sau khi học Jātaka cùng với chú giải, cũng nên học Pháp Cú cùng với câu chuyện.
Kalyāṇā sundarā parimaṇḍalapadabyañjanā vācā assāti kalyāṇavāco.
One whose speech is beautiful, excellent, and comprises perfect words and syllables is kalyāṇavāco (of beautiful speech).
Người có lời nói tốt đẹp, có từ ngữ và âm tiết tròn trịa là kalyāṇavāco (người có lời nói tốt đẹp).
Tenāha ‘‘sithiladhanitādīnaṃ…pe… vācāya samannāgato’’ti.
Therefore, it is said, " endowed with speech... free from laxity and tension, etc."
Vì vậy đã nói: “người có lời nói…pe… với sự mềm mại và mạnh mẽ, v.v…”.
Tattha parimaṇḍalapadabyañjanāyāti ṭhānakaraṇasampattiyā sikkhāsampattiyā ca katthacipi anūnatāya parimaṇḍalapadāni byañjanāni akkharāni etissāti parimaṇḍalapadabyañjanā, padameva vā atthassa byañjanato padabyañjanaṃ, taṃ akkharapāripūriṃ katvā sithiladhanitādidasavidhaṃ byañjanabuddhiṃ aparihāpetvā vuttaṃ parimaṇḍalaṃ nāma hoti.
Here, " of perfect words and syllables" means that due to completeness in articulation and training, and being deficient nowhere, its words (padāni) and syllables (byañjanāni) or letters (akkharāni) are perfect, thus it is parimaṇḍalapadabyañjanā. Or, a word (pada) is indeed an expression (byañjana) of meaning; that, by making the letters complete and by not disregarding the ten types of enunciation such as laxity and tension, is called parimaṇḍala.
Trong đó, “với từ ngữ và âm tiết tròn trịa” có nghĩa là tròn trịa về từ ngữ và âm tiết (chữ cái) do sự hoàn hảo về vị trí và cách phát âm, và sự hoàn hảo về giáo dục, không thiếu sót ở bất cứ đâu; hoặc từ ngữ chính là sự biểu lộ của ý nghĩa, nên là padabyañjanaṃ (từ ngữ và âm tiết), điều đó được gọi là tròn trịa khi được nói ra bằng cách hoàn thiện các chữ cái và không làm mất đi mười loại nhận thức về âm tiết như mềm mại và mạnh mẽ.
Akkharapāripūriyā hi padabyañjanassa parimaṇḍalatā.
Indeed, the perfection of words and syllables lies in the completeness of letters.
Vì sự tròn trịa của từ ngữ và âm tiết là do sự hoàn thiện của các chữ cái.
Tena vuttaṃ ‘‘sithiladhanitādīnaṃ yathāvidhānavacanenā’’ti, parimaṇḍalaṃ padabyañjanaṃ etissāti parimaṇḍalapadabyañjanā.
Therefore it is said, " by speaking precisely, free from laxity and tension, etc."; that which has perfect words and syllables is parimaṇḍalapadabyañjanā.
Vì vậy đã nói: “bằng cách phát âm đúng theo quy định về mềm mại và mạnh mẽ, v.v…”, người có từ ngữ và âm tiết tròn trịa nên là parimaṇḍalapadabyañjanā.
Atha vā pajjati ñāyati attho etenāti padaṃ, nāmādi.
Alternatively, "pada" is that by which meaning is known (pajjati ñāyati attho), i.e., nouns, etc.
Hoặc, ý nghĩa được biết đến bởi điều này nên là padaṃ (từ), tức là danh từ, v.v…
Yathādhippetamatthaṃ byañjetīti byañjanaṃ, vākyaṃ.
"Byañjana" is that which expresses the intended meaning, i.e., a sentence.
Điều biểu lộ ý nghĩa như mong muốn nên là byañjanaṃ (âm tiết), tức là câu.
Tesaṃ paripuṇṇatāya parimaṇḍalapadabyañjanā.
By their completeness, it is parimaṇḍalapadabyañjanā.
Do sự đầy đủ của chúng nên là parimaṇḍalapadabyañjanā.
Apica yo bhikkhu parisati dhammaṃ desento suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhipitvā aññaṃ upārambhakaraṃ suttaṃ āharati, tassa upamaṃ katheti, tadatthaṃ otāreti, evaṃ idaṃ gahetvā ettha khipanto ekapasseneva pariharanto kālaṃ ñatvā vuṭṭhahati, nikkhittasuttaṃ pana nikkhittamattameva hoti, tassa kathā aparimaṇḍalā nāma hoti atthassa aparipuṇṇabhāvato.
Furthermore, if a bhikkhu, while teaching Dhamma in an assembly, abandons a sutta or a Jātaka and brings up another sutta that causes reproach, he recounts a simile for it, clarifies its meaning. Having taken this up, and inserting it there, he manages it from one side, knows the time, and stands up. But the sutta that was abandoned remains merely abandoned; his discourse is then called "imperfect" because its meaning is incomplete.
Hơn nữa, vị tỳ-khưu nào khi thuyết pháp trong hội chúng, bỏ qua một bài kinh hoặc một chuyện Jātaka và mang đến một bài kinh khác gây chỉ trích, vị ấy kể một ví dụ, rồi giải thích ý nghĩa của nó; như vậy, vị ấy nắm lấy điều này, rồi đặt vào đây, rồi giữ nó ở một bên, rồi biết thời điểm mà đứng dậy, còn bài kinh bị bỏ qua thì chỉ là bị bỏ qua mà thôi; bài thuyết pháp của vị ấy được gọi là không tròn trịa vì ý nghĩa không đầy đủ.
Yo pana suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhipitvā bahi ekapadampi agantvā yathānikkhittassa suttassa atthasaṃvaṇṇanāvaseneva suttantarampi ānento pāḷiyā anusandhiñca pubbāparañca apekkhanto ācariyehi dinnanaye ṭhatvā tulikāya paricchindanto viya taṃ taṃ atthaṃ suvavatthitaṃ katvā dassento gambhīramātikāya udakaṃ pesento viya gambhīramatthaṃ gamento vaggihārigatiyā pade padaṃ koṭṭento sindhavājānīyo viya ekaṃyeva padaṃ anekehi pariyāyehi punappunaṃ saṃvaṇṇanto gacchati, tassa kathā parimaṇḍalā nāma hoti dhammato atthato anusandhito pubbāparato ācariyuggahatoti sabbaso paripuṇṇabhāvato.
However, if one, after having laid out a sutta or a Jātaka, does not deviate by even a single word, but in the course of explaining the meaning of the sutta as laid out, brings in other suttas, carefully considering the sequence and context of the Pāḷi, abiding by the method given by the teachers, as if measuring with a balance, clearly establishing various meanings, as if sending water through a deep channel, letting a profound meaning flow, like a Sindh horseman chopping word by word with a vigorous gait, repeatedly elucidating the same word in many ways, then his discourse is called "perfect" because it is complete in terms of Dhamma, meaning, sequence, context, and the teachers' understanding.
Còn vị nào sau khi bỏ qua một bài kinh hoặc một chuyện Jātaka, không đi ra ngoài dù chỉ một từ, mà chỉ theo cách giải thích ý nghĩa của bài kinh đã được bỏ qua, rồi mang đến các bài kinh khác, xem xét sự liên kết của kinh điển và sự trước sau, rồi đứng vững theo phương pháp đã được các vị thầy truyền dạy, rồi phân định từng ý nghĩa một cách rõ ràng như dùng cân để đo lường, rồi làm cho ý nghĩa sâu xa được hiển lộ như đưa nước vào một kênh sâu, rồi phân tích từng từ theo cách đi của người thu thập phẩm loại, rồi lặp đi lặp lại giải thích một từ bằng nhiều cách khác nhau như một con ngựa Sindhavājanīya, thì bài thuyết pháp của vị ấy được gọi là tròn trịa vì sự đầy đủ hoàn toàn về pháp, về ý nghĩa, về sự liên kết, về sự trước sau, và về sự học hỏi từ các vị thầy.
Evarūpampi kathaṃ sandhāya ‘‘parimaṇḍalapadabyañjanāyā’’ti vuttaṃ.
It is with reference to such a discourse that it is said, " of perfect words and syllables."
Cũng liên quan đến loại thuyết pháp như vậy, đã nói: “với từ ngữ và âm tiết tròn trịa”.
Guṇaparipuṇṇabhāvena pure bhavāti porī, tassa bhikkhuno tenetaṃ bhāsitabbaṃ atthassa guṇaparipuṇṇabhāvena pure puṇṇabhāve bhavāti attho.
By being full of good qualities, it exists before, hence porī (ancient, traditional); for that bhikkhu, it should be spoken thus, meaning, it exists full of good qualities from before, complete from before.
Do sự đầy đủ của các phẩm chất nên nó tồn tại từ trước, nên là porī; điều đó cần được vị tỳ-khưu ấy nói ra, có nghĩa là nó tồn tại trong sự đầy đủ hoàn toàn của ý nghĩa và phẩm chất từ trước.
Pure vā bhavattā poriyā nāgarikitthiyā sukhumālattanena sadisāti porī, pure saṃvaḍḍhanārī viya sukumārāti attho.
Or, because it existed before, it is like the delicate nature of an urban woman, hence porī; meaning, delicate like a lady raised in a city.
Hoặc do tồn tại từ trước nên giống như sự tinh tế của người phụ nữ thành thị, nên là porī; có nghĩa là tinh tế như một phụ nữ được nuôi dưỡng trong thành phố.
Purassa esātipi porī, purassa esāti nagaravāsīnaṃ kathāti attho.
Or, "this belongs to the city" is also porī; meaning, "this is the discourse of city dwellers."
Đây là của thành phố, nên cũng là porī; “đây là của thành phố” có nghĩa là lời nói của cư dân thành phố.
Nagaravāsino hi yuttakathā honti pitimattaṃ ‘‘pitā’’ti, bhātimattaṃ ‘‘bhātā’’ti vadanti.
City dwellers, indeed, have appropriate speech; they call merely a father "father," merely a brother "brother."
Cư dân thành phố thường có lời nói phù hợp, họ gọi cha chỉ là “cha”, anh em chỉ là “anh em”.
Evarūpī hi kathā bahuno janassa kantā hoti manāpā, tāya poriyā.
Such a discourse is pleasing and agreeable to many people, by that porī.
Lời nói như vậy được nhiều người yêu thích và hài lòng, bởi vì nó là porī (của thành phố).
Vissaṭṭhāyāti pittasemhādīhi apalibuddhāya sandiṭṭhavilambitādidosarahitāya.
" Clear" means not obstructed by phlegm and bile, etc., and free from faults like being seen to hesitate.
“Rõ ràng” có nghĩa là không bị vướng mắc bởi đờm dãi, v.v…, không có các lỗi như nói nhanh quá hay chậm quá.
Atha vā nātisīghaṃ nātisaṇikaṃ nirantaraṃ ekarasañca katvā parisāya ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ kathentassa vācā vissaṭṭhā nāma.
Alternatively, the speech of one who teaches Dhamma to an assembly, neither too fast nor too slow, continuous and uniform, in accordance with the assembly's disposition, is called vissaṭṭhā (clear).
Hoặc, lời nói của vị thuyết pháp không quá nhanh, không quá chậm, liên tục và đồng điệu, phù hợp với tâm ý của hội chúng, được gọi là rõ ràng.
Yo hi bhikkhu dhammaṃ kathento suttaṃ vā jātakaṃ vā ārabhitvā āraddhakālato paṭṭhāya turitaturito araṇiṃ manthento viya uṇhakhādanīyaṃ khādanto viya pāḷiyā anusandhipubbāparesu gahitaṃ gahitameva, aggahitaṃ aggahitameva katvā purāṇapaṇṇantaresu caramānaṃ godhaṃ uṭṭhāpento viya tattha tattha paharanto osāpetvā uṭṭhāya gacchati.
For if a bhikkhu, when teaching Dhamma, begins a sutta or a Jātaka and from the moment he begins, hurries like one rubbing an araṇi (fire-stick), or eats hot food, taking what is taken and leaving what is not taken in the sequence and context of the Pāḷi, like stirring up a monitor lizard wandering in old leaf-piles, striking here and there, he concludes and leaves.
Vị tỳ-khưu nào khi thuyết pháp, bắt đầu một bài kinh hoặc một chuyện Jātaka, từ lúc bắt đầu, vội vã như mài lửa, như ăn thức ăn nóng, rồi nắm lấy những gì đã nắm, bỏ qua những gì chưa nắm trong sự liên kết trước sau của kinh điển, rồi đi đến đó đây như đánh thức một con kỳ đà đang ẩn mình trong các bụi cây cũ, rồi kết thúc và đứng dậy.
Purāṇapaṇṇantaresu hi paripātiyamānā godhā kadāci dissati kadāci na dissati, evamekaccassa atthavaṇṇanā katthaci dissati katthaci na dissati.
Indeed, a monitor lizard observed in old leaf-piles is sometimes seen, sometimes not seen; similarly, the explanation of meaning by some is sometimes seen, sometimes not seen.
Con kỳ đà đang ẩn mình trong các bụi cây cũ đôi khi được thấy, đôi khi không được thấy; cũng vậy, sự giải thích ý nghĩa của một số người đôi khi được thấy, đôi khi không được thấy.
Yopi dhammaṃ kathento kālena sīghaṃ, kālena saṇikaṃ, kālena mandaṃ, kālena mahāsaddaṃ, kālena khuddakasaddaṃ karoti, yathā nijjhāmataṇhikapetassa mukhato niccharaṇakaaggi kālena jalati kālena nibbāyati, evaṃ petadhammakathiko nāma hoti, parisāya uṭṭhātukāmāya puna ārabhati.
And whoever, when expounding the Dhamma, speaks at times quickly, at times slowly, at times softly, at times with a loud voice, at times with a low voice, just as the fire emanating from the mouth of a hungry ghost with unquenched thirst sometimes flares up and sometimes dies down, so is such a Dhamma speaker called a 'ghost-Dhamma-speaker', who starts again when the assembly wishes to rise.
Người nào khi thuyết pháp, lúc thì nhanh, lúc thì chậm, lúc thì nhỏ nhẹ, lúc thì lớn tiếng, lúc thì nói khẽ, giống như lửa thoát ra từ miệng của một ngạ quỷ khát cháy (nijjhāmataṇhika peta) lúc thì bùng cháy lúc thì tắt lịm, người như vậy được gọi là "người thuyết pháp kiểu ngạ quỷ" (petadhammakathiko). Khi hội chúng muốn đứng dậy, vị ấy lại bắt đầu.
Yopi kathento tattha tattha vitthāyati, appaṭibhānatāya āpajjati, kenaci rogena nitthunanto viya kandanto viya katheti, imesaṃ sabbesampi kathā vissaṭṭhā nāma na hoti sukhena appavattabhāvato.
And whoever, while speaking, rambles here and there, becomes unresponsive, or speaks as if groaning or weeping due to some illness, the discourse of all such persons is not called 'fluent' because it does not proceed smoothly.
Người nào khi thuyết pháp, chỗ này chỗ kia lại lan man, bị mất biện tài, nói như rên rỉ vì bệnh tật hay như khóc lóc, lời thuyết pháp của tất cả những người này không được gọi là rõ ràng vì không thể diễn ra một cách thuận lợi.
Yo pana suttaṃ āharitvā ācariyehi dinnanaye ṭhito ācariyuggahaṃ amuñcanto yathā ca ācariyā taṃ taṃ suttaṃ saṃvaṇṇesuṃ, teneva nayena saṃvaṇṇento nātisīghaṃ nātisaṇikantiādinā vuttanayena kathāpabandhaṃ avicchinnaṃ katvā nadīsoto viya pavatteti, ākāsagaṅgāto bhassamānaudakaṃ viya nirantarakathaṃ pavatteti, tassa kathā vissaṭṭhā nāma hoti.
However, one who, having brought forth a sutta, stands firm in the method given by the teachers, not abandoning the teachers' grasp (of the text), and explains that sutta in the very manner in which the teachers elucidated it, without being too fast or too slow, as mentioned, making the flow of the discourse uninterrupted like a river, and delivering a continuous discourse like water falling from the celestial Ganges, their discourse is called 'fluent'.
Còn người nào, sau khi dẫn kinh điển, đứng vững theo phương pháp được các bậc thầy truyền dạy, không rời bỏ sự nắm giữ của các bậc thầy, và giải thích kinh điển đó theo cùng một phương pháp mà các bậc thầy đã giải thích, không quá nhanh, không quá chậm, v.v., duy trì sự liên tục của lời thuyết pháp như dòng sông chảy, như nước từ sông Hằng trên trời đổ xuống không ngừng, lời thuyết pháp của vị ấy được gọi là rõ ràng.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘vissaṭṭhāyā’’ti.
With reference to that, it is said 'vissaṭṭhāya' (fluent).
Liên quan đến điều đó, đã nói ‘‘vissaṭṭhāyā’’ (rõ ràng).
Anelagaḷāyāti elagaḷavirahitāya.
Anelagaḷāyā means 'without impediment to speech'.
Anelagaḷāyā (không vướng mắc) nghĩa là không có sự vướng mắc.
Kassaci hi kathentassa elaṃ gaḷati, lālā paggharati, kheḷaphusitāni vā nikkhamanti, tassa vācā elagaḷā nāma hoti, tabbiparītāyāti attho.
For some who speak, saliva drips, or spittle flows, or drops of phlegm emerge; their speech is called 'elagaḷā' (impeded by saliva/phlegm). The meaning is 'contrary to that'.
Vì khi một người nào đó thuyết pháp, nước dãi chảy ra, nước bọt chảy xuống, hoặc những hạt nước bọt bắn ra, lời nói của người đó được gọi là elagaḷā (vướng mắc), nghĩa là ngược lại với điều đó.
Atthassa viññāpaniyāti ādimajjhapariyosānaṃ pākaṭaṃ katvā bhāsitatthassa viññāpanasamatthatāya atthañāpane sādhanāya.
Atthassa viññāpaniyā means 'capable of making the meaning known', 'for causing the meaning to be understood', by making the beginning, middle, and end clear.
Atthassa viññāpaniyā (có khả năng làm cho ý nghĩa được hiểu rõ) nghĩa là có khả năng làm cho ý nghĩa được hiểu rõ, làm cho ý nghĩa được nói ra từ đầu, giữa và cuối trở nên rõ ràng.
Vācāva karaṇanti vākkaraṇaṃ, udāhāraghoso.
Speech is the instrument, hence 'vākkaraṇa' (utterance), an audible sound.
Lời nói là công cụ, đó là vākkaraṇaṃ (phát ngôn), tiếng vang.
Kalyāṇaṃ madhuraṃ vākkaraṇaṃ assāti kalyāṇavākkaraṇo.
One whose utterance is pleasant and sweet is kalyāṇavākkaraṇo (of pleasant utterance).
Người có lời nói tốt đẹp, ngọt ngào được gọi là kalyāṇavākkaraṇo (người có lời nói tốt đẹp).
Tenevāha ‘‘madhurassaro’’ti.
Therefore, it is said "madhurassaro" (of sweet voice).
Vì thế đã nói ‘‘madhurassaro’’ (người có giọng nói ngọt ngào).
Hīḷetīti avajānāti.
Hīḷetī means 'despises'.
Hīḷetī (khinh thường) nghĩa là coi thường.
Mātugāmoti sambandho.
The connection is 'a woman'.
Mātugāmo (phụ nữ) là sự liên kết.
Manaṃ apāyati vaḍḍhetīti manāpo.
One who pleases or delights the mind is manāpo (pleasing).
Manāpo (dễ chịu) nghĩa là làm cho tâm được tăng trưởng.
Tenāha ‘‘manavaḍḍhanako’’ti.
Therefore, it is said "manavaḍḍhanako" (mind-increasing, pleasing).
Vì thế đã nói ‘‘manavaḍḍhanako’’ (người làm tăng trưởng tâm).
Vaṭṭabhayena tajjetvāti yobbanamadādimattā bhikkhuniyo saṃsārabhayena tāsetvā.
Vaṭṭabhayena tajjetvā means 'having intimidated the bhikkhunīs, who are intoxicated with youth and so on, with the fear of saṃsāra'.
Vaṭṭabhayena tajjetvā (đe dọa bằng nỗi sợ hãi luân hồi) nghĩa là đe dọa các tỳ khưu ni say sưa vì sự kiêu mạn của tuổi trẻ, v.v., bằng nỗi sợ hãi luân hồi.
Gihikāleti attano gihikāle.
Gihikāle means 'during one's lay life'.
Gihikāle (trong thời gian tại gia) nghĩa là trong thời gian tại gia của chính mình.
Bhikkhuniyā methunena bhikkhunīdūsako hotīti bhikkhuniyā kāyasaṃsaggameva vadati.
"He who defiles a bhikkhunī by sexual intercourse is a defiler of bhikkhunīs." This refers only to physical contact with a bhikkhunī.
Kẻ làm ô uế tỳ khưu ni bằng hành vi tà dâm trở thành kẻ làm ô uế tỳ khưu ni, điều này chỉ nói đến sự tiếp xúc thân thể với tỳ khưu ni.
Sikkhamānāsāmaṇerīsu pana methunenapi bhikkhunīdūsako na hotīti āha ‘‘sikkhamānāsāmaṇerīsu methunadhamma’’nti.
However, regarding sikkhamānās and sāmaṇerīs, one is not a defiler of bhikkhunīs even by sexual intercourse. Therefore, it says "sikkhamānāsāmaṇerīsu methunadhamma" (sexual act with sikkhamānās and sāmaṇerīs).
Nhưng đối với các thức xoa ma na và sa di ni, ngay cả với hành vi tà dâm cũng không trở thành kẻ làm ô uế tỳ khưu ni, vì thế đã nói ‘‘sikkhamānāsāmaṇerīsu methunadhamma’’ (hành vi tà dâm với thức xoa ma na và sa di ni).
‘‘Kāsāyavatthavasanāyā’’ti vacanato dussīlāsu bhikkhunīsikkhamānāsāmaṇerīsu garudhammaṃ ajjhāpannapubbo paṭikkhittoyevāti daṭṭhabbaṃ.
From the expression "wearing a saffron robe," it should be understood that one who has previously committed a serious offense with unvirtuous bhikkhunīs, sikkhamānās, or sāmaṇerīs, is indeed rejected.
Theo lời dạy ‘‘kāsāyavatthavasanāyā’’ (người mặc y cà sa), cần phải hiểu rằng người đã từng phạm trọng tội với các tỳ khưu ni, thức xoa ma na, sa di ni có giới hạnh xấu xa thì đã bị từ chối.
Tassā bhikkhuniyā abhāvepi yā yā tassā vacanaṃ assosuṃ, tā tā tatheva maññantīti āha ‘‘mātugāmo hī’’tiādi.
Even in the absence of that bhikkhunī, whichever women heard her words, they all believed it to be so. Thus, it says "mātugāmo hī" (for women indeed), and so on.
Ngay cả khi tỳ khưu ni đó không có mặt, những người phụ nữ nào đã nghe lời nói của vị ấy, tất cả đều nghĩ như vậy, vì thế đã nói ‘‘mātugāmo hī’’ (vì người phụ nữ) v.v.
148. Garukehīti garukātabbehi.
148. Garukehī means 'by those to be respected'.
148. Garukehī (bởi những người đáng kính) nghĩa là bởi những người cần được kính trọng.
Ekatoupasampannāyāti upayogatthe bhummavacanaṃ.
Ekatoupasampannāyā is in the locative case with an instrumental sense (indicating use or means).
Ekatoupasampannāyā (đã thọ giới từ một bên) là cách dùng của vị trí trong ý nghĩa công dụng.
‘‘Ovadatī’’ti vā imassa ‘‘vadatī’’ti atthe sati sampadānavacanampi yujjati.
Or if 'ovadatī' (advises) has the meaning of 'vadatī' (speaks to), then the dative case is also appropriate.
Hoặc nếu ‘‘ovadatī’’ (khuyên dạy) có nghĩa là ‘‘vadatī’’ (nói), thì cách dùng của tặng cách cũng phù hợp.
Bhikkhūnaṃ santike upasampannā nāma parivattaliṅgā vā pañcasatasākiyāniyo vā.
"Those ordained in the presence of bhikkhus" refers to either those whose gender has changed, or the five hundred Sākyan women.
Những người đã thọ giới từ các tỳ khưu là những người đã chuyển giới tính hoặc năm trăm nữ Thích Ca.
149. Āsanaṃ paññapetvāti ettha ‘‘sace bhūmi manāpā hoti, āsanaṃ apaññāpetumpi vaṭṭatī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
149. Āsanaṃ paññapetvā (having prepared a seat): In this regard, it is stated in all three Gaṇṭhipadas that "if the ground is pleasant, it is permissible to not prepare a seat."
149. Āsanaṃ paññapetvā (sau khi sắp đặt chỗ ngồi) ở đây, trong cả ba gaṇṭhipada (chú giải), đã nói rằng ‘‘nếu đất đai dễ chịu, thì cũng được phép không sắp đặt chỗ ngồi’’.
Mātugāmaggahaṇena bhikkhunīpi saṅgahitāti āha ‘‘dhammadesanāpattimocanattha’’nti.
By the term mātugāma (woman), a bhikkhunī is also included. Therefore, it says "dhammadesanāpattimocanattha" (for the purpose of teaching Dhamma and disburdening oneself of offenses).
Với việc dùng từ Mātugāma (phụ nữ), tỳ khưu ni cũng được bao gồm, vì thế đã nói ‘‘dhammadesanāpattimocanattha’’ (để giải tội thuyết pháp).
Sammatassa bhikkhuno santikaṃ pāṭipade ovādatthāya sabbāhi bhikkhunīhi āgantabbato ‘‘samaggāttha bhaginiyo’’ti iminā sabbāsaṃ āgamanaṃ pucchatīti āha ‘‘sabbā āgatātthā’’ti.
Since all bhikkhunīs must come to the appointed bhikkhu for advice on the first day of the half-month, it asks about the coming of all by "Are you all assembled, sisters?" Thus, it says "sabbā āgatātthā" (have all come?).
Vì tất cả các tỳ khưu ni phải đến chỗ tỳ khưu đã được chỉ định để nhận lời khuyên vào ngày mùng một, nên câu ‘‘samaggāttha bhaginiyo’’ (chư ni có hòa hợp không?) hỏi về sự có mặt của tất cả, vì thế đã nói ‘‘sabbā āgatātthā’’ (tất cả đã đến chưa?).
Gilānāsu anāgatāsupi gilānānaṃ anāgamanassa anuññātattā āgantuṃ samatthāhi ca sabbāhi āgatattā ‘‘samaggāmhayyā’’ti vattuṃ vaṭṭati.
Even if sick bhikkhunīs have not come, it is permissible to say "We are all assembled, revered sir" since the non-coming of the sick is permitted, and all who are able to come have come.
Ngay cả khi có các tỳ khưu ni bệnh không đến, vì việc không đến của người bệnh được cho phép, và vì tất cả những người có thể đến đã đến, nên được phép nói ‘‘samaggāmhayyā’’ (chúng con hòa hợp).
Antogāme vātiādīsu yattha pañca aṅgāni bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetvā vandituṃ na sakkā hoti, tattha ṭhitāya eva kāyaṃ purato nāmetvā ‘‘vandāmi ayyā’’ti añjaliṃ paggayha gantumpi vaṭṭati.
In Antogāme vā (or within the village), and so on: where it is not possible to prostrate by placing the five limbs on the ground, it is permissible to incline the body forward while standing and say "I pay homage, venerable one," raising the hands in añjali, and then depart.
Trong Antogāme vā (hoặc trong làng) v.v., ở nơi nào không thể cúi lạy sau khi đặt năm chi phần xuống đất, thì cũng được phép đứng đó, cúi mình về phía trước và nói ‘‘vandāmi ayyā’’ (con xin đảnh lễ sư bà) rồi chắp tay đi.
Antaragharanti katthaci nagaradvārassa bahiindakhīlato paṭṭhāya antogāmo vuccati, katthaci gharummārato paṭṭhāya antogehaṃ.
Antaraghara (within the house): In some places, the area from the outer doorpost of the city gate is called 'antogāmo' (within the village); in other places, the area from the threshold of the house is called 'antogehaṃ' (within the house).
Antaraghara (bên trong nhà) ở một số nơi, từ cột trụ ngoài cổng thành trở vào được gọi là antogāmo (trong làng), ở một số nơi, từ ngưỡng cửa nhà trở vào được gọi là antogehaṃ (trong nhà).
Idha pana ‘‘antogāme vā’’ti visuṃ vuttattā ‘‘antaraghare vā’’ti antogehaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Here, however, since "antogāme vā" is stated separately, it should be understood that "antaraghare vā" refers to 'antogehaṃ' (within the house).
Nhưng ở đây, vì ‘‘antogāme vā’’ được nói riêng, nên ‘‘antaraghare vā’’ cần được hiểu là nói đến antogehaṃ (trong nhà).
Yattha katthacīti antogāmādīsu yattha katthaci.
Yattha katthacī (wherever) means 'wherever within the village' and so on.
Yattha katthacī (bất cứ nơi nào) nghĩa là bất cứ nơi nào trong làng, v.v.
Vaṭṭatīti ‘‘vasatha ayye, mayaṃ bhikkhū ānessāmā’’ti vuttavacanaṃ saddahantīhi vasituṃ vaṭṭati.
Vaṭṭatī (it is permissible) means 'it is permissible for them to reside, believing the statement, "Reside, venerable ones, we will bring bhikkhus."'.
Vaṭṭatī (được phép) nghĩa là các tỳ khưu ni được phép ở lại khi tin lời nói ‘‘thưa các sư bà, xin hãy ở lại, chúng con sẽ thỉnh các tỳ khưu đến’’.
Na nimantitā hutvā gantukāmāti manussehi nimantitā hutvā gantukāmā na hontīti attho, tattheva vassaṃ upagantukāmā hontīti adhippāyo.
Na nimantitā hutvā gantukāmā means 'they are not desirous of going after being invited by people'. The intention is that they are desirous of entering the Rains-residence right there.
Na nimantitā hutvā gantukāmā (không phải là người muốn đi sau khi được mời) nghĩa là không phải là người muốn đi sau khi được mọi người mời, ý là muốn an cư kiết hạ ở đó.
Yatoti bhikkhunupassayato.
Yato means 'from the bhikkhunī's residence'.
Yato (từ đó) nghĩa là từ chỗ ở của tỳ khưu ni.
Yācitvāti ‘‘tumhehi ānītaovādeneva mayampi vasissāmā’’ti yācitvā.
Yācitvā means 'having requested, saying, "We too will reside with the advice brought by you."'.
Yācitvā (sau khi cầu xin) nghĩa là sau khi cầu xin ‘‘chúng con cũng sẽ ở lại với lời khuyên mà quý vị mang đến’’.
Tatthāti tasmiṃ bhikkhunupassaye.
Tatthā (there) means 'in that bhikkhunī's residence'.
Tatthā (ở đó) nghĩa là ở chỗ ở của tỳ khưu ni đó.
Āgatānaṃ santike ovādena vasitabbanti pacchimikāya vassaṃ vasitabbaṃ.
Āgatānaṃ santike ovādena vasitabbaṃ (one should reside with the advice of those who have come) means 'one should enter the Rains-residence on the latter day'.
Āgatānaṃ santike ovādena vasitabba (nên ở lại với lời khuyên từ những người đã đến) nghĩa là nên an cư kiết hạ vào cuối mùa mưa.
Abhikkhukāvāse vasantiyā āpattīti codanāmukhena sāmaññato āpattippasaṅgaṃ vadati, na pana tassā āpatti.
Abhikkhukāvāse vasantiyā āpattī (an offense for one residing in a residence without bhikkhus) states the possibility of an offense in general by way of a query, but it is not an actual offense for her.
Abhikkhukāvāse vasantiyā āpattī (tội của người ở trong trú xứ không có tỳ khưu) nói về khả năng phạm tội một cách chung chung theo cách chất vấn, nhưng không phải là tội của người đó.
Vassacchedaṃ katvā gacchantiyāpi āpattīti vassānupagamamūlaṃ āpattiṃ vadati.
Vassacchedaṃ katvā gacchantiyāpi āpattī (an offense even for one who leaves, thereby cutting off the Rains-residence) refers to an offense based on not entering the Rains-residence.
Vassacchedaṃ katvā gacchantiyāpi āpattī (tội của người đi sau khi cắt đứt an cư) nói về tội gốc của việc không an cư kiết hạ.
Itarāya āpattiyā anāpattikāraṇasabbhāvato ‘‘sā rakkhitabbā’’ti vuttaṃ, sā vassānupagamamūlā āpatti rakkhitabbāti attho, abhikkhukepi āvāse īdisāsu āpadāsu vassaṃ upagantabbanti adhippāyo.
Because there are grounds for non-offense for the other offense, it is said "sā rakkhitabbā" (that should be protected). This means that offense, which is based on not entering the Rains-residence, should be protected. The intention is that one should enter the Rains-residence even in such emergencies in a residence without bhikkhus.
Vì có lý do không phạm tội đối với tội khác, nên đã nói ‘‘sā rakkhitabbā’’ (tội đó cần được bảo vệ), nghĩa là tội gốc của việc không an cư kiết hạ đó cần được bảo vệ, ý là trong những trường hợp nguy hiểm như vậy, ngay cả trong trú xứ không có tỳ khưu cũng nên an cư kiết hạ.
Tenāha ‘‘āpadāsu hi…pe… anāpatti vuttā’’ti.
Therefore, it is said "āpadāsu hi…pe… anāpatti vuttā" (for in emergencies... an non-offense is stated).
Vì thế đã nói ‘‘āpadāsu hi…pe… anāpatti vuttā’’ (vì trong những trường hợp nguy hiểm… v.v… đã nói là không phạm tội).
Itarāya pana āpattiyā anāpatti, kāraṇe asati pacchimikāyapi vassaṃ na upagantabbaṃ.
However, there is no offense for the other transgression, and if there is no reason, one should not enter the Rains-residence even on the latter day.
Nhưng đối với tội khác thì không phạm tội, nếu không có lý do thì cũng không nên an cư kiết hạ vào cuối mùa mưa.
Santesu hi bhikkhūsu vassaṃ anupagacchantiyā āpatti.
Indeed, if bhikkhus are present, there is an offense for not entering the Rains-residence.
Vì nếu có các tỳ khưu mà không an cư kiết hạ thì phạm tội.
Tattha gantvā pavāretabbanti ettha apavārentīnaṃ āpattisambhavato.
Tattha gantvā pavāretabbaṃ (one should go there and invite criticism) implies that an offense might occur for those who do not invite criticism.
Tattha gantvā pavāretabba (nên đến đó để tự tứ) ở đây, vì có thể phạm tội nếu không tự tứ.
Sace dūrepi bhikkhūnaṃ vasanaṭṭhānaṃ hoti, sakkā ca hoti navamiyaṃ gantvā pavāretuṃ, tattha gantvā pavāretabbaṃ.
If the residence of the bhikkhus is far away, and it is possible to go and invite criticism on the ninth day, then one should go there and invite criticism.
Nếu nơi ở của các tỳ khưu ở xa, và có thể đến đó để tự tứ vào ngày mùng chín, thì nên đến đó để tự tứ.
Sace pana navamiyaṃ nikkhamitvā sampāpuṇituṃ na sakkā hoti, agacchantīnaṃ anāpatti.
However, if it is not possible to leave and arrive on the ninth day, there is no offense for those who do not go.
Nhưng nếu không thể đi và đến kịp vào ngày mùng chín, thì những người không đi không phạm tội.
Uposathassa pucchanaṃ uposathapucchā, sāyeva ka-ppaccayaṃ rassattañca katvā uposathapucchakanti vuttāti āha ‘‘uposathapucchana’’nti.
Asking about the Uposatha is 'uposathapucchā'. This very term, by applying the 'ka' suffix and shortening the vowel, is expressed as uposathapucchakaṃ. Thus, it means "uposathapucchana" (the asking about the Uposatha).
Việc hỏi về uposatha là uposathapucchā (sự hỏi về uposatha), chính nó được gọi là uposathapucchaka (người hỏi về uposatha) sau khi thêm hậu tố ka và rút ngắn nguyên âm, vì thế đã nói ‘‘uposathapucchana’’ (sự hỏi về uposatha).
Uposatho pucchitabboti ‘‘kadā, ayya, uposatho’’ti pucchitabbo.
Uposatho pucchitabbo means 'the Uposatha should be asked about,' as in "When, venerable sir, is the Uposatha?".
Uposatho pucchitabbo (nên hỏi về uposatha) nghĩa là nên hỏi ‘‘bạch sư, khi nào là uposatha?’’.
Bhikkhunāpi ‘‘sve, bhagini, uposatho’’ti vattabbaṃ.
The bhikkhu should also say, "Tomorrow, sister, is the Uposatha."
Tỳ khưu cũng nên nói ‘‘thưa sư cô, ngày mai là uposatha’’.
Bhikkhū kadāci kenaci kāraṇena pannarasikaṃ vā cātuddasīuposathaṃ, cātuddasikaṃ vā pannarasīuposathaṃ karonti, yasmiñca divase bhikkhūhi uposatho kato, tasmiṃyeva bhikkhunīhipi uposatho kātabboti adhippāyena ‘‘pakkhassa terasiyaṃyeva gantvā’’tiādi vuttaṃ.
Sometimes, for some reason, bhikkhus observe the Uposatha of the fifteenth day on the fourteenth day, or the Uposatha of the fourteenth day on the fifteenth day. With the intention that the bhikkhunīs should also observe the Uposatha on the same day the bhikkhus observe it, it is said: "having gone on the thirteenth day of the fortnight," and so on.
Chư Tỳ-khưu đôi khi vì một lý do nào đó mà thực hiện Uposatha vào ngày rằm (pannarasika) hoặc ngày mười bốn (cātuddasī), hoặc ngày mười bốn (cātuddasika) hoặc ngày rằm (pannarasī). Với ý định rằng chư Tỳ-khưu-ni cũng phải thực hiện Uposatha vào cùng ngày mà chư Tỳ-khưu đã thực hiện, nên đã nói “chỉ đi vào ngày mười ba của nửa tháng” và vân vân.
Evaṃ pucchitena bhikkhunā sace cātuddasiyaṃ uposathaṃ karonti, ‘‘cātuddasiko bhaginī’’ti vattabbaṃ.
If, when asked in this way by a bhikkhu, they observe the Uposatha on the fourteenth day, it should be said, "Sister, it is the fourteenth day."
Vị Tỳ-khưu được hỏi như vậy, nếu chư Tỳ-khưu thực hiện Uposatha vào ngày mười bốn, thì phải nói: “Bạch Ni sư, là ngày mười bốn (cātuddasika).”
Sace pana pannarasiyaṃ karonti, ‘‘pannarasiko bhaginī’’ti ācikkhitabbaṃ.
But if they observe it on the fifteenth day, it should be announced, "Sister, it is the fifteenth day."
Còn nếu chư Tỳ-khưu thực hiện vào ngày rằm, thì phải báo: “Bạch Ni sư, là ngày rằm (pannarasika).”
Ovādatthāyāti ovādayācanatthāya.
For the purpose of advice means for the purpose of requesting advice.
Để được giáo giới nghĩa là để thỉnh cầu giáo giới.
Pāṭipadadivasato pana paṭṭhāya dhammasavanatthāya gantabbanti pāṭipadadivase ovādaggahaṇatthāya dutiyadivasato paṭṭhāya antarantarā dhammasavanatthāya gantabbaṃ.
But from the first day onwards, one should go to listen to the Dhamma means one should go on the first day to receive advice, and from the second day onwards, one should go occasionally to listen to the Dhamma.
Còn từ ngày mùng một trở đi thì phải đi để nghe pháp nghĩa là vào ngày mùng một đi để nhận giáo giới, từ ngày thứ hai trở đi thì thỉnh thoảng đi để nghe pháp.
Ovādaggahaṇampi hi ‘‘dhammasavanamevā’’ti abhedena vuttaṃ.
Indeed, receiving advice is also referred to without distinction as "listening to the Dhamma."
Việc nhận giáo giới cũng được nói một cách không phân biệt là “chính là nghe pháp.”
Nirantaraṃ vihāraṃ upasaṅkamiṃsūti yebhuyyena upasaṅkamanaṃ sandhāya vuttaṃ.
Went to the monastery continuously is said with reference to frequent attendance.
Liên tục đến tinh xá được nói nhằm ám chỉ việc thường xuyên đến.
Vuttañhetantiādinā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjissāmāti sabbāsaṃyeva bhikkhunīnaṃ upasaṅkamanadīpanatthaṃ pāḷi nidassitā.
With as it was stated and so on, the Pāḷi is cited to show that all bhikkhunīs went to practice as instructed.
Điều này đã được nói và vân vân, đoạn Pāḷi này được trích dẫn để chỉ ra rằng tất cả chư Tỳ-khưu-ni đều đến để thực hành theo lời đã được chỉ dạy.
Ovādaṃ gacchatīti ovādaṃ yācituṃ gacchati.
Goes for advice means goes to request advice.
Đi thỉnh giáo giới nghĩa là đi để thỉnh cầu giáo giới.
Dve tissoti dvīhi tīhi.
Two or three means by two or three.
Hai ba nghĩa là bởi hai ba.
Karaṇatthe cetaṃ paccattavacanaṃ.
And this is the nominative case used in the sense of the instrumental.
Đây là từ đối cách (paccattavacana) trong nghĩa cách công cụ (karaṇattha).
Pāsādikenāti pasādajanakena niddosena kāyakammādinā.
With a pleasing manner means with blameless bodily action and so on, which generates confidence.
Với phong thái đoan trang nghĩa là với thân nghiệp và vân vân không có lỗi, tạo ra sự thanh tịnh.
Sampādetūti tividhaṃ sikkhaṃ sampādetu.
May he accomplish means may he accomplish the threefold training.
Hoàn thành nghĩa là hoàn thành ba loại học pháp.
Sace pātimokkhuddesakaṃyeva disvā tāhi bhikkhunīhi ovādo yācito bhaveyya, tena kiṃ kātabbanti?
If advice were requested by those bhikkhunīs from the Pātimokkha reciter himself, what should he do then?
Nếu chư Tỳ-khưu-ni đó đã thỉnh giáo giới ngay khi nhìn thấy vị Tỳ-khưu tụng giới bổn, thì vị ấy phải làm gì?
Uposathagge sannipatite bhikkhusaṅghe pubbakiccavasena ‘‘atthi kāci bhikkhuniyo ovādaṃ yācamānā’’ti pucchiyamāne ‘‘evaṃ vadehī’’ti ovādapaṭiggāhakena vattabbavacanaṃ aññena bhikkhunā kathāpetvā pātimokkhuddesakena vattabbavacanaṃ attanā vatvā puna sayameva gantvā bhikkhunīnaṃ ārocetabbaṃ, aññena vā bhikkhunā tasmiṃ divase pātimokkhaṃ uddisāpetabbaṃ.
When the assembly of bhikkhus is gathered in the Uposatha hall, as part of the preliminary duties, when asked "Are there any bhikkhunīs requesting advice?", he should have another bhikkhu convey the message that the recipient of advice should say "Speak thus," and then the Pātimokkha reciter should say what he has to say himself, and then he himself should go and inform the bhikkhunīs, or he should have another bhikkhu recite the Pātimokkha on that day.
Khi Tăng chúng đã tập hợp tại nơi làm lễ Uposatha, trong phần việc sơ khởi, khi được hỏi “Có Tỳ-khưu-ni nào đang thỉnh giáo giới không?”, thì vị Tỳ-khưu nhận giáo giới phải nói “Hãy nói như vậy”, sau đó bảo một Tỳ-khưu khác nói lời của vị tụng giới bổn, rồi chính mình nói lời của vị tụng giới bổn, và sau đó chính mình lại đi báo cho chư Tỳ-khưu-ni, hoặc bảo một Tỳ-khưu khác tụng giới bổn vào ngày đó.
Etaṃ vuttanti ‘‘tāhī’’ti etaṃ bahuvacanaṃ vuttaṃ.
This is stated means this plural word "they" is stated.
Điều này đã được nói nghĩa là từ “tāhi” (chư Tỳ-khưu-ni đó) là số nhiều đã được nói.
Ekā bhikkhunī vāti idaṃ bahūhi bhikkhunupassayehi ekāya eva bhikkhuniyā sāsanapaṭiggahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ, na pana dutiyikāya abhāvaṃ sandhāya.
Or one bhikkhunī is said with reference to one bhikkhunī receiving the message from many bhikkhunī residences, not with reference to the absence of a companion.
Hoặc một Tỳ-khưu-ni điều này được nói nhằm ám chỉ việc một Tỳ-khưu-ni nhận thông điệp từ nhiều tinh xá Tỳ-khưu-ni khác nhau, chứ không phải ám chỉ sự thiếu vắng của một người bạn đồng hành.
Bahūhi bhikkhunupassayehīti antarāmagge vā tasmiṃyeva vā gāme bahūhi bhikkhunupassayehi.
From many bhikkhunī residences means from many bhikkhunī residences either on the way or in that same village.
Từ nhiều tinh xá Tỳ-khưu-ni nghĩa là từ nhiều tinh xá Tỳ-khưu-ni ở giữa đường hoặc trong cùng một ngôi làng.
‘‘Bhikkhunisaṅgho ca ayya bhikkhuniyo ca bhikkhunī cā’’ti iminā nānāupassayehi sāsanaṃ gahetvā āgatabhikkhuniyā vattabbavacanaṃ dasseti.
"The Bhikkhunī Saṅgha, Venerable Sir, and the Venerable Bhikkhunīs, and one Bhikkhunī" shows what should be said by a bhikkhunī who has come after receiving the message from various residences.
“Bạch Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Tăng và chư Tỳ-khưu-ni và Tỳ-khưu-ni” điều này chỉ ra lời phải nói của vị Tỳ-khưu-ni đã nhận thông điệp từ các tinh xá khác nhau và đến.
Idañca ekena pakārena mukhamattanidassanatthaṃ vuttaṃ, tasmiṃ tasmiṃ pana bhikkhunupassaye bhikkhunīnaṃ pamāṇaṃ sallakkhetvā tadanurūpena nayena vattabbaṃ.
And this is stated merely to illustrate one mode; in each bhikkhunī residence, the number of bhikkhunīs should be considered, and it should be spoken in accordance with that.
Điều này được nói chỉ để minh họa một cách khái quát, nhưng phải nói theo cách phù hợp sau khi xem xét số lượng Tỳ-khưu-ni trong mỗi tinh xá Tỳ-khưu-ni.
Bhikkhusaṅghassa ayyānaṃ ayyassāti idaṃ saṅkhipitvā vuttaṃ.
To the Bhikkhu Saṅgha, to the Venerables, to the Venerable One is stated concisely.
Bạch Tôn giả, của Tỳ-khưu Tăng, của chư Tôn giả, của Tôn giả điều này được nói một cách tóm tắt.
Pātimokkhuddesakenapīti idaṃ saṅghuposathavaseneva dassitaṃ.
Even by the Pātimokkha reciter is shown only in the context of the Saṅgha's Uposatha.
Ngay cả bởi vị tụng giới bổn điều này được chỉ ra chỉ theo cách Uposatha của Tăng.
Yattha pana tiṇṇaṃ dvinnaṃ vā vasanaṭṭhāne pātimokkhuddeso natthi, tatthāpi ñattiṭhapanakena itarena vā bhikkhunā imināva nayena vattabbaṃ.
But where there is no Pātimokkha recitation in a dwelling place of three or two bhikkhus, there too, the bhikkhu who establishes the ñatti or another bhikkhu should speak in this same manner.
Tuy nhiên, ở nơi ba hoặc hai vị Tỳ-khưu cư trú mà không có việc tụng giới bổn, thì vị Tỳ-khưu làm yết-ma hoặc Tỳ-khưu khác cũng phải nói theo cách này.
Ekapuggalenapi uposathadivase ovādayācanaṃ sampaṭicchitvā pāṭipade āgatānaṃ bhikkhunīnaṃ ‘‘natthi kocī’’tiādi vattabbameva.
Even a single person, after accepting the request for advice on the Uposatha day, must say "There is no one" to the bhikkhunīs who come on the first day.
Ngay cả một cá nhân cũng phải nhận lời thỉnh cầu giáo giới vào ngày Uposatha và nói “không có ai” và vân vân với chư Tỳ-khưu-ni đến vào ngày mùng một.
Sace sayameva, ‘‘sammato aha’’nti vattabbaṃ.
If it is he himself, he should say, "I am authorized."
Nếu chính mình (được cử), thì phải nói “tôi đã được chấp thuận.”
Imaṃ vidhiṃ ajānanto idha bāloti adhippeto.
One who does not know this procedure is here meant to be foolish.
Người không biết phương pháp này được coi là kẻ ngu ở đây.
150. Adhammakamme adhammakammasaññī vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassātiādīsu vijjamānesupi vaggādibhāvanimittesu dukkaṭesu adhammakammamūlakaṃ pācittiyameva pāḷiyaṃ sabbattha vuttanti āha ‘‘adhammakamme dvinnaṃ navakānaṃ vasena aṭṭhārasa pācittiyānī’’ti.
150. Even though there are dukkaṭas in When one advises a group of bhikkhunīs, perceiving a non-Dhamma-act as a non-Dhamma-act, and perceiving a group as a group, there is an offence of Pācittiya and so on, which are causes for being in a group etc., only the Pācittiya rooted in a non-Dhamma-act is stated everywhere in the Pāḷi, as he says: "There are eighteen Pācittiyas in a non-Dhamma-act, by way of two sets of nine."
Trong các câu như 150. Trong một hành động phi pháp, với nhận thức về hành động phi pháp, giáo giới một Tỳ-khưu-ni Tăng chia rẽ, với nhận thức về sự chia rẽ, thì phạm tội pācittiya, mặc dù có các tội dukkaṭa do các nguyên nhân chia rẽ và vân vân, nhưng trong Pāḷi, chỉ có tội pācittiya bắt nguồn từ hành động phi pháp được nói ở khắp mọi nơi, nên kinh văn nói “trong hành động phi pháp, có mười tám tội pācittiya do hai nhóm chín”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây thì rõ ràng.
Asammatatā, bhikkhuniyā paripuṇṇūpasampannatā, ovādavasena aṭṭhagarudhammabhaṇananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Here, the three factors are: not being authorized, a bhikkhunī being fully ordained, and advising based on the eight Garudhammas.
Ở đây có ba yếu tố: việc không được chấp thuận, việc Tỳ-khưu-ni đã thọ giới cụ túc đầy đủ, và việc thuyết giảng tám giới trọng theo sự giáo giới.
153. Dutiye kusalānaṃ dhammānaṃ sātaccakiriyāyāti pubbabhāgappaṭipattivasena vuttaṃ.
153. In the second, for the continuous performance of wholesome dhammas is stated with reference to preliminary practice.
153. Trong điều thứ hai, để liên tục thực hành các pháp lành được nói theo cách thực hành sơ khởi.
Munātīti jānāti.
Discerns means knows.
Vị ẩn sĩ (munāti) nghĩa là biết.
Tena ñāṇenāti tena arahattaphalapaññāsaṅkhātena ñāṇena.
By that knowledge means by that knowledge which is called the wisdom of Arahantship.
Với trí tuệ đó nghĩa là với trí tuệ được gọi là tuệ quả A-la-hán đó.
Pathesūti upāyamaggesu.
In the paths means in the paths of means.
Trên các con đường nghĩa là trên các con đường phương tiện.
Arahato pariniṭṭhitasikkhattā āha ‘‘idañca…pe… vutta’’nti.
Since an Arahant's training is perfected, he says "and this… etc…. stated."
Vì vị A-la-hán đã hoàn thành việc học, nên kinh văn nói “điều này…pe… đã được nói”.
Atha vā ‘‘appamajjato sikkhato’’ti imesaṃ padānaṃ hetuatthatā daṭṭhabbā, tasmā appamajjanahetu sikkhanahetu ca adhicetasoti attho.
Alternatively, the words "not negligent" and "training" should be understood in the sense of cause; therefore, the meaning is "because of not being negligent, because of training, one is of higher thought."
Hoặc, ý nghĩa nguyên nhân của các từ “appamajjato” (không phóng dật) và “sikkhato” (học) cần được hiểu, do đó, ý nghĩa là do không phóng dật và do học mà có tâm siêu việt.
Sokāti cittasantāpā.
Sorrows means mental afflictions.
Các sầu khổ nghĩa là sự phiền não của tâm.
Ettha ca adhicetasoti iminā adhicittasikkhā, appamajjatoti iminā adhisīlasikkhā, munino monapathesu sikkhatoti etehi adhipaññāsikkhā, muninoti vā etena adhipaññāsikkhā, monapathesu sikkhatoti etena tāsaṃ lokuttarasikkhānaṃ pubbabhāgappaṭipadā, sokā na bhavantītiādīhi sikkhāpāripūriyā ānisaṃsā pakāsitāti veditabbaṃ.
And here, of higher thought illuminates the training in higher consciousness, not negligent illuminates the training in higher virtue, the discerning one, training in the paths of discernment illuminates the training in higher wisdom (or, alternatively, the discerning one illuminates the training in higher wisdom, and training in the paths of discernment illuminates the preliminary practice of those supramundane trainings), and sorrows do not arise and so on declare the benefits of the perfection of training.
Ở đây, cần hiểu rằng: adhicetaso (tâm siêu việt) chỉ về giới học về tâm siêu việt (adhicittasikkhā); appamajjato (không phóng dật) chỉ về giới học về giới luật siêu việt (adhisīlasikkhā); munino monapathesu sikkhato (vị ẩn sĩ học trên các con đường của sự tịch tịnh) chỉ về giới học về tuệ siêu việt (adhipaññāsikkhā); hoặc munino (vị ẩn sĩ) chỉ về giới học về tuệ siêu việt; monapathesu sikkhato (học trên các con đường của sự tịch tịnh) chỉ về sự thực hành sơ khởi của các giới học siêu thế đó; và sokā na bhavantītiādi (không có sầu khổ) và vân vân, công đức của sự hoàn thành giới học đã được công bố.
Kokanudanti padumavisesanaṃ yathā ‘‘kokāsaya’’nti, taṃ kira bahupattaṃ vaṇṇasampannaṃ ativiya sugandhañca hoti.
Kokanuda is an epithet for a lotus, like "kokāsaya" (dwelling in water); it is said to have many petals, to be beautiful in color, and exceedingly fragrant.
Kokanuda là một từ đặc biệt của hoa sen, giống như “kokāsaya” (nơi hoa sen cư ngụ); người ta nói rằng nó có nhiều cánh hoa, màu sắc đẹp và rất thơm.
‘‘Kokanudaṃ nāma setapaduma’’ntipi vadanti.
They also say, "Kokanuda is a white lotus."
Người ta cũng nói “Kokanudaṃ nāma setapadumaṃ” (Kokanuda là hoa sen trắng).
Pātoti pageva.
At dawn means early in the morning.
Pāto nghĩa là sớm.
Ayañhettha attho – yathā kokanudasaṅkhātaṃ padumaṃ pāto sūriyuggamanavelāyaṃ phullaṃ vikasitaṃ avītagandhaṃ siyā virocamānaṃ, evaṃ sarīragandhena guṇagandhena ca sugandhaṃ saradakāle antalikkhe ādiccamiva attano tejasā tapantaṃ aṅgehi niccharaṇajutitāya aṅgīrasaṃ sammāsambuddhaṃ passāti.
The meaning here is this: Just as a lotus called kokanuda, blooming and unfolded at dawn, at the time of sunrise, might be radiant with its fragrance intact; so, behold the Perfectly Self-Enlightened One, fragrant with the fragrance of body and the fragrance of virtues, shining with his own splendor like the sun in the sky during autumn, Angīrasa by virtue of the light emanating from his limbs.
Ý nghĩa ở đây là: giống như hoa sen gọi là kokanuda nở rộ vào buổi sáng, vào lúc mặt trời mọc, không mất hương thơm, tỏa sáng, thì hãy nhìn Đức Sammāsambuddha, Đấng Angīrasa, thơm ngát với hương thơm của thân và hương thơm của công đức, tỏa sáng với ánh sáng của chính mình như mặt trời trên bầu trời vào mùa thu, và với ánh sáng tỏa ra từ các chi.
Abhabboti paṭipattisāramidaṃ sāsanaṃ, paṭipatti ca pariyattimūlikā, tvañca pariyattiṃ uggahetuṃ asamattho, tasmā abhabboti adhippāyo.
Incapable means this teaching is essentially about practice, and practice is rooted in learning, and you are unable to learn, therefore you are incapable—this is the intention.
Không có khả năng nghĩa là giáo pháp này là tinh túy của sự thực hành, và sự thực hành bắt nguồn từ việc học hỏi, và ngươi không có khả năng học hỏi, do đó là không có khả năng.
Suddhaṃ pilotikakhaṇḍanti iddhiyā abhisaṅkhataṃ parisuddhaṃ coḷakhaṇḍaṃ.
A clean piece of cloth means a pure piece of cloth created by psychic power.
Một mảnh vải sạch nghĩa là một mảnh vải tinh khiết được tạo ra bằng thần thông.
Tadā kira bhagavā ‘‘na sajjhāyaṃ kātuṃ asakkonto mama sāsane abhabbo nāma hoti, mā soci bhikkhū’’ti taṃ bāhāyaṃ gahetvā vihāraṃ pavisitvā iddhiyā pilotikakhaṇḍaṃ abhinimminitvā ‘‘handa, bhikkhu, imaṃ parimajjanto ‘rajoharaṇaṃ rajoharaṇa’nti punappunaṃ sajjhāyaṃ karohī’’ti vatvā adāsi tattha pubbekatādhikārattā.
At that time, the Blessed One, thinking, "One who cannot recite is not truly incapable in my teaching; do not grieve, bhikkhu," took him by the arm, entered the monastery, created a piece of cloth by psychic power, and giving it to him, said, "Here, bhikkhu, clean this repeatedly, reciting 'rajoharaṇaṃ rajoharaṇaṃ' (dust-remover, dust-remover)," because of his past meritorious actions.
Vào lúc đó, Đức Thế Tôn đã nói: “Người không thể tụng đọc không phải là người không có khả năng trong giáo pháp của Ta, chớ sầu khổ, Tỳ-khưu.” Ngài nắm tay vị Tỳ-khưu đó đi vào tinh xá, dùng thần thông biến ra một mảnh vải, và nói: “Này Tỳ-khưu, hãy cầm cái này, vừa lau vừa tụng đọc đi đọc lại ‘rajoharaṇaṃ rajoharaṇaṃ’ (cái lau bụi, cái lau bụi),” rồi trao cho vị Tỳ-khưu đó, vì vị ấy đã có công đức từ kiếp trước.
So kira pubbe rājā hutvā nagaraṃ padakkhiṇaṃ karonto nalāṭato sede muccante parisuddhena sāṭakena nalāṭaṃ puñchi, sāṭako kiliṭṭho ahosi.
It is said that he, having been a king in the past, while circumambulating the city, wiped his forehead with a clean garment when sweat dripped from his forehead, and the garment became soiled.
Người đó, kiếp trước là một vị vua, khi đi vòng quanh thành phố, mồ hôi chảy ra từ trán, đã dùng một tấm vải sạch lau trán, và tấm vải đó đã bị dơ.
So ‘‘imaṃ sarīraṃ nissāya evarūpo parisuddhasāṭako pakatiṃ jahitvā kiliṭṭho jāto, aniccā vata saṅkhārā’’ti aniccasaññaṃ paṭilabhati, tena kāraṇenassa rajoharaṇameva paccayo jāto.
So, realizing ‘‘relying on this body, such a pure cloth loses its original state and becomes soiled; indeed, impermanent are formations,’’ he acquires the perception of impermanence (aniccasaññā). For this reason, the dirt-removing cloth itself became the cause for him.
Vị ấy đạt được tưởng vô thường (aniccasaññā) rằng: “Do nương vào thân này mà tấm y tinh khiết như thế này đã bỏ đi trạng thái ban đầu mà trở nên dơ bẩn. Quả thật các hành (saṅkhāra) là vô thường!” Do lý do đó, chính sự tẩy uế (y) đã trở thành duyên cho vị ấy.
Rajaṃ haratīti rajoharaṇaṃ.
That which removes dirt is a dirt-removing cloth (rajoharaṇa).
Tẩy uế (y) được gọi là rajoharaṇa (sự tẩy uế).
Saṃvegaṃ paṭilabhitvāti asubhasaññaṃ aniccasaññañca upaṭṭhapento saṃvegaṃ paṭilabhitvā.
Having attained a sense of urgency (saṃvegaṃ paṭilabhitvā) means having attained a sense of urgency by establishing the perception of impurity (asubhasaññā) and the perception of impermanence (aniccasaññā).
Saṃvegaṃ paṭilabhitvā (sau khi đạt được sự xúc động) có nghĩa là sau khi thiết lập tưởng bất tịnh (asubhasaññā) và tưởng vô thường (aniccasaññā), vị ấy đã đạt được sự xúc động.
So hi yoniso ummajjanto ‘‘parisuddhaṃ vatthaṃ, natthettha doso, attabhāvassa panāyaṃ doso’’ti asubhasaññaṃ aniccasaññañca paṭilabhitvā nāmarūpapariggahādinā pañcasu khandhesu ñāṇaṃ otāretvā kalāpasammasanādikkamena vipassanaṃ vaḍḍhetvā udayabbayañāṇādipaapāṭiyā vipassanaṃ anulomagotrabhusamīpaṃ pāpesi.
Indeed, he, wisely reflecting, thinking "the cloth is pure, there is no fault in it, but this is the fault of existence itself," and having gained the perception of impurity and impermanence, directed his knowledge towards the five aggregates (khandha) through comprehension of mind and matter (nāmarūpapariggaha), and by stages such as contemplating clusters (kalāpasammasana), developed vipassanā, and by means of the knowledge of rise and fall (udayabbayañāṇa) and so on, brought vipassanā close to the conformable knowledge (anulomañāṇa) and change of lineage knowledge (gotrabhūñāṇa).
Quả thật, vị ấy, sau khi khởi lên một cách như lý (yoniso manasikāra) rằng: “Đây là tấm y tinh khiết, không có lỗi lầm nào ở đây; nhưng đây là lỗi lầm của bản thân,” đã đạt được tưởng bất tịnh và tưởng vô thường, rồi đưa trí tuệ vào năm uẩn (khandha) bằng cách phân biệt danh sắc (nāma-rūpa) và các thứ khác, tăng trưởng tuệ quán (vipassanā) theo trình tự quán xét các nhóm (kalāpa) và các thứ khác, và đưa tuệ quán đến gần thuận thứ trí (anuloma-ñāṇa) và chuyển tánh trí (gotrabhū-ñāṇa) bằng cách đạt được tri kiến sinh diệt (udayabbaya-ñāṇa) và các thứ khác.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘vipassanaṃ ārabhī’’ti.
With reference to that, it is said: ‘‘he undertook vipassanā.’’
Vì lẽ đó, đã được nói là “vipassanaṃ ārabhī” (đã khởi sự tuệ quán).
Obhāsagāthaṃ abhāsīti obhāsavissajjanapubbakabhāsitagāthā obhāsagāthā, taṃ abhāsīti attho.
He recited the verse of illumination (obhāsagāthāṃ abhāsī) means he recited the verse of illumination, which is a verse spoken after issuing forth an illumination (obhāsa).
Obhāsagāthaṃ abhāsī (đã thuyết lên kệ chiếu sáng) có nghĩa là đã thuyết lên bài kệ được thuyết lên trước khi chiếu sáng.
Imā tisso obhāsagāthā abhāsī’’ti vuttaṃ.
These three verses of illumination were recited.
Đã được nói là: “Đã thuyết lên ba bài kệ chiếu sáng này.”
Adhicetasoti ca ayaṃ cūḷapanthakattherassa udānagāthāti imissāyeva pāḷiyā āgataṃ.
And this verse "Adhicetaso" is found in this very Pāḷi as the utterance (udāna) of Cūḷapanthaka Thera.
Và câu “adhicetaso” này đã được đề cập trong chính bản kinh này là bài kệ cảm hứng của Trưởng lão Cūḷapanthaka.
Theragāthāyaṃ pana cūḷapanthakattherassa udānagāthāsu ayaṃ anāruḷhā, ‘‘ekudāniyattherassa pana ayaṃ udānagāthā’’ti (theragā. aṭṭha. 1.ekudāniyattheragāthāvaṇṇanā) tattha vuttaṃ.
In the Theragāthā, however, this verse is not included among the utterances of Cūḷapanthaka Thera; rather, it is stated there that "this is the utterance of Ekudāniya Thera."
Tuy nhiên, trong Trưởng Lão Kệ, bài kệ này không được bao gồm trong các bài kệ cảm hứng của Trưởng lão Cūḷapanthaka, nhưng ở đó đã nói rằng: “Đây là bài kệ cảm hứng của Trưởng lão Ekudāniya” (Theragā. Aṭṭha. 1.ekudāniyattheragāthāvaṇṇanā).
Evaṃ santepi imissā pāḷiyā aṭṭhakathāya ca evamāgatattā cūḷapanthakattherassapi ayaṃ udānagāthā obhāsagāthāvasena ca bhagavatā bhāsitāti gahetabbaṃ.
Even so, since it is found thus in this Pāḷi and in the Commentary, it should be understood that this is also an utterance of Cūḷapanthaka Thera and was spoken by the Fortunate One as a verse of illumination.
Mặc dù là như vậy, nhưng vì đã được đề cập như thế trong bản kinh này và trong chú giải, nên cần phải hiểu rằng đây cũng là bài kệ cảm hứng của Trưởng lão Cūḷapanthaka, và đã được Đức Thế Tôn thuyết lên dưới dạng bài kệ chiếu sáng.
Arahattaṃ pāpuṇīti abhiññāpaṭisambhidāparivāraṃ arahattaṃ pāpuṇi.
He attained arahantship (arahattaṃ pāpuṇī) means he attained arahantship accompanied by supernormal powers (abhiññā) and analytical knowledges (paṭisambhidā).
Arahattaṃ pāpuṇī (đã đạt được quả A-la-hán) có nghĩa là đã đạt được quả A-la-hán cùng với các thắng trí (abhiññā) và các phân tích ngữ (paṭisambhidā).
Abhabbo tvantiādivacanato anukampāvasena saddhivihārikādiṃ saṅghikavihārā nikkaḍḍhāpentassa anāpatti viya dissati.
From the statement "You are not capable" and so on, it seems that there is no offence for one who expels his pupil (saddhivihārika) or others from the monastic dwelling (saṅghika vihāra) out of compassion.
Từ lời nói “abhabbo tvaṃ” (ngươi không thể) và các thứ khác, dường như không phạm lỗi đối với người trục xuất đệ tử hoặc những người khác khỏi tịnh xá của Tăng chúng do lòng từ bi.
Abhabbo hi thero sañcicca taṃ kātuṃ, nikkaḍḍhanasikkhāpade vā apaññatte therena evaṃ katanti gahetabbaṃ.
For the elder was incapable of doing it intentionally, or it should be understood that the elder acted thus before the training rule on expulsion was laid down.
Cần phải hiểu rằng vị Trưởng lão không thể cố ý làm điều đó, hoặc vị Trưởng lão đã làm như vậy khi giới điều về việc trục xuất chưa được chế định.
156. Ovadantassa pācittiyanti atthaṅgate sūriye garudhammehi vā aññena vā dhammeneva ovadantassa sammatassapi pācittiyaṃ.
156. An offence of expiation for one who admonishes (ovadantassa pācittiya): for one who admonishes even an appointed bhikkhunī with the heavy duties (garudhamma) or with any other Dhamma after the sun has set, there is an offence of expiation.
156. Ovadantassa pācittiyaṃ (phạm pācittiya khi khuyên dạy) có nghĩa là phạm pācittiya đối với người khuyên dạy, dù đã được Tăng chúng chấp thuận, khi mặt trời đã lặn, bằng các giới trọng (garudhamma) hoặc bằng bất kỳ pháp nào khác.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Atthaṅgatasūriyatā, paripuṇṇūpasampannatā, ovadananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
The three factors here are: the sun having set, being a fully ordained bhikkhu, and admonishing.
Ở đây có ba chi phần: mặt trời đã lặn, là vị tỳ khưu đã thọ đại giới, và việc khuyên dạy.
164. Catutthe ‘‘upasampannaṃ…pe… bhikkhunovādaka’’nti imesaṃ ‘‘maṅkukattukāmo’’ti iminā sambandho.
164. In the fourth (training rule), the connection of ‘‘upasampannaṃ… and so on… bhikkhunovādaka’’ is with ‘‘maṅkukattukāmo’’ (desiring to make ashamed).
164. Trong giới thứ tư, các từ “upasampannaṃ…pe… bhikkhunovādaka” (vị đã thọ đại giới…pe… vị giáo giới tỳ khưu ni) có liên hệ với từ “maṅkukattukāmo” (muốn làm cho lúng túng).
‘‘Avaṇṇaṃ kattukāmo ayasaṃ kattukāmo’’ti imesaṃ pana vasena ‘‘upasampanna’’ntiādīsu ‘‘upasampannassā’’ti vibhattivipariṇāmo kātabboti imamatthaṃ sandhāya ‘‘ujjhāpanake vuttanayenevattho veditabbo’’ti vuttaṃ.
However, with regard to ‘‘avaṇṇaṃ kattukāmo ayasaṃ kattukāmo’’ (desiring to make known her fault, desiring to bring her into disrepute), the inflection of the case ending should be changed to ‘‘upasampannassā’’ (of a fully ordained bhikkhunī) and so on. Referring to this meaning, it is said: ‘‘The meaning should be understood in the manner stated in Ujjhāpanaka (Fault-Finding) Pācittiya.’’
Và liên quan đến các từ “avaṇṇaṃ kattukāmo ayasaṃ kattukāmo” (muốn làm cho mất tiếng tốt, muốn làm cho mất danh tiếng), cần phải chuyển đổi cách chia trong “upasampannā” và các từ khác thành “upasampannassa” (của vị đã thọ đại giới). Để giải thích ý nghĩa này, đã được nói là “ujjhāpanake vuttanayenevattho veditabbo” (ý nghĩa cần được hiểu theo cách đã nói trong giới điều về sự phàn nàn).
‘‘Cīvarahetu ovadatī’’tiādinā bhaṇantassa ekekasmiṃ vacane niṭṭhite pācittiyaṃ veditabbaṃ.
It should be understood that for one who says ‘‘He admonishes for the sake of robes’’ and so on, an offence of expiation arises upon the completion of each utterance.
Cần phải hiểu rằng khi nói “cīvarahetu ovadatī” (khuyên dạy vì y) và các thứ khác, pācittiya được phạm khi mỗi lời nói đã hoàn tất.
‘‘Upasampannaṃ saṅghena asammata’’nti pāḷivacanato ‘‘sammatena vā saṅghena vā bhāraṃ katvā ṭhapito’’ti aṭṭhakathāvacanato ca aṭṭhahi aṅgehi samannāgato sammatena vā vippavasitukāmena ‘‘yāvāhaṃ āgamissāmi, tāva te bhāro hotū’’ti yācitvā ṭhapito tassābhāvato saṅghena vā tatheva bhāraṃ katvā ṭhapito aṭṭhahi garudhammehi aññena vā dhammena ovadituṃ labhatīti veditabbaṃ.
From the Pāḷi statement ‘‘upasampannaṃ saṅghena asammataṃ’’ (a fully ordained bhikkhunī not appointed by the Saṅgha) and the Commentary’s statement ‘‘sammatena vā saṅghena vā bhāraṃ katvā ṭhapito’’ (appointed by one given authority or appointed by the Saṅgha), it should be understood that one who is endowed with eight factors, or one who has been requested by an appointed bhikkhu who wishes to depart, saying ‘‘While I am away, may this be your responsibility,’’ or one who has been similarly entrusted by the Saṅgha, is permitted to admonish with the eight heavy duties or with any other Dhamma.
Từ lời kinh “upasampannaṃ saṅghena asammataṃ” (vị đã thọ đại giới chưa được Tăng chúng chấp thuận) và từ lời chú giải “sammatena vā saṅghena vā bhāraṃ katvā ṭhapito” (đã được một vị chấp thuận hoặc Tăng chúng giao phó trách nhiệm), cần phải hiểu rằng một vị đã được Tăng chúng chấp thuận với tám chi phần, hoặc một vị được một vị đã chấp thuận giao phó trách nhiệm khi muốn đi xa rằng: “Cho đến khi tôi trở lại, trách nhiệm này là của ông,” hoặc một vị được Tăng chúng giao phó trách nhiệm theo cách tương tự, có thể khuyên dạy bằng tám giới trọng hoặc bằng bất kỳ pháp nào khác.
Tasmā ‘‘yo pana, bhikkhu, asammato bhikkhuniyo ovadeyya, pācittiya’’nti idaṃ pageva bhāraṃ katvā aṭṭhapitaṃ sandhāya vuttanti gahetabbaṃ.
Therefore, it should be understood that the statement ‘‘But whatever bhikkhu, unappointed, admonishes bhikkhunīs, there is an offence of expiation’’ refers to one who has not been entrusted with responsibility beforehand.
Do đó, cần phải hiểu rằng câu “yo pana, bhikkhu, asammato bhikkhuniyo ovadeyya, pācittiya” (tỳ khưu nào chưa được Tăng chúng chấp thuận mà giáo giới các tỳ khưu ni thì phạm pācittiya) này đã được nói để chỉ những vị chưa được giao phó trách nhiệm trước đó.
168. Anāpatti pakatiyā cīvarahetu…pe… ovadantaṃ bhaṇatīti ettha āmisahetu ovadantaṃ ‘‘āmisahetu ovadatī’’ti saññāya evaṃ bhaṇantassa anāpatti, ‘‘na āmisahetu ovadatī’’ti saññino pana dukkaṭaṃ, na āmisahetu ovadantaṃ pana ‘‘āmisahetu ovadatī’’ti saññāya bhaṇantassapi anāpatti sacittakattā sikkhāpadassa.
168. No offence for one who, naturally, for the sake of a robe… and so on… speaks to one who admonishes: Here, for one who, perceiving that someone is admonishing for material gain, says ‘‘He admonishes for material gain,’’ there is no offence. However, for one who perceives that he is not admonishing for material gain, there is an offence of wrong-doing (dukkaṭa). And for one who, perceiving that he is admonishing for material gain, speaks to one who is not admonishing for material gain, there is also no offence, because the training rule is conditional on intention (sacittakattā sikkhāpadassa).
168. Anāpatti pakatiyā cīvarahetu…pe… ovadantaṃ bhaṇatī (không phạm lỗi khi nói rằng: “do vật thực mà khuyên dạy” theo cách thông thường) – ở đây, không phạm lỗi khi nói rằng: “do vật thực mà khuyên dạy” với nhận thức rằng vị ấy khuyên dạy vì vật thực; nhưng đối với người có nhận thức rằng “không phải vì vật thực mà khuyên dạy” thì phạm dukkaṭa. Tuy nhiên, đối với người nói rằng “vị ấy khuyên dạy vì vật thực” với nhận thức rằng “vị ấy khuyên dạy vì vật thực” khi vị ấy không khuyên dạy vì vật thực, thì cũng không phạm lỗi vì giới điều này liên quan đến ý định (sacittakatā).
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Upasampannatā, dhammena laddhasammutitā, anāmisantaratā, avaṇṇakāmatāya evaṃ bhaṇananti imāni panettha cattāri aṅgāni.
The four factors here are: being fully ordained, having received authorization by Dhamma, having no ulterior motive of material gain, and speaking thus with the intention of deprecating.
Ở đây có bốn chi phần: là vị đã thọ đại giới, đã được Tăng chúng chấp thuận theo pháp, không có ý định vì vật thực, và nói như vậy với ý muốn làm mất tiếng tốt.
176. Nīharatīti sakiṃ nīharati.
176. He takes it out (nīharatī) means he takes it out once.
176. Nīharatī (mang ra) có nghĩa là mang ra một lần.
Yepi tesaṃ nissitakāti sambandho.
And this relates to those who are dependent on them.
Và những người nương tựa vào họ cũng vậy.
Kathinavattanti ‘‘sabrahmacārīnaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti itikattabbatāvasena sūcikammakaraṇaṃ.
Kathina duties (kathinavatta) means needlework done in the sense of a proper procedure, that ‘‘it is proper for fellow monastics to do it.’’
Kathinavatta (bổn phận may y kāṭhina) có nghĩa là việc may vá theo cách “được phép làm cho các vị đồng phạm hạnh.”
Ācariyupajjhāyānaṃ dukkaṭanti akappiyasamādānavasena dukkaṭaṃ.
An offence of wrong-doing for the teacher and preceptor (ācariyupajjhāyānaṃ dukkaṭa) means an offence of wrong-doing by way of an improper undertaking.
Ācariyupajjhāyānaṃ dukkaṭaṃ (phạm dukkaṭa đối với các vị thầy và y chỉ sư) có nghĩa là phạm dukkaṭa do làm điều không hợp pháp.
Vañcetvāti ‘‘tava ñātikāyā’’ti avatvā ‘‘ekissā bhikkhuniyā’’ti ettakameva vatvā.
Having deceived (vañcetvā) means by saying only ‘‘for a bhikkhunī’’ and not saying ‘‘for your relative.’’
Vañcetvā (sau khi lừa dối) có nghĩa là chỉ nói “của một tỳ khưu ni” mà không nói “của người thân của ông.”
‘‘Ekissā bhikkhuniyā’’ti sutvā te aññātikasaññino bhaveyyunti āha ‘‘akappiye niyojitattā’’ti.
He says ‘‘because he was employed in what is improper’’ lest they, hearing ‘‘for a bhikkhunī,’’ should think she is not a relative.
Và nói rằng “akappiye niyojitattā” (vì đã sai bảo làm điều không hợp pháp) để những người ấy, khi nghe “của một tỳ khưu ni,” có thể nghĩ rằng đó không phải là người thân.
‘‘Idaṃ te mātu cīvara’’ntiādīni avatvāpi ‘‘idaṃ cīvaraṃ sibbehī’’ti suddhacittena sibbāpentassapi anāpatti.
Even without saying ‘‘This is a robe for your mother’’ and so on, there is no offence for one who has the robe sewn with a pure intention, saying ‘‘Sew this robe.’’
Không phạm lỗi ngay cả khi không nói “Đây là y của mẹ ông” và các thứ khác, mà chỉ nói “Hãy may tấm y này” với tâm trong sạch.
179. Upāhanatthavikādinti ādi-saddena yaṃ cīvaraṃ nivāsetuṃ vā pārupituṃ vā na sakkā hoti, tampi saṅgaṇhāti.
179. Footwear, bags, and so on (upāhanatthavikādi): the word ādi (and so on) includes anything that cannot be worn or draped as a robe.
179. Upāhanatthavikādi (túi đựng dép và các thứ khác) – từ “ādi” (và các thứ khác) bao gồm cả những tấm y không thể mặc hoặc khoác được.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Aññātikāya bhikkhuniyā santakatā, nivāsanapārupanūpagatā, vuttanayena sibbanaṃ vā sibbāpanaṃ vāti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
The three factors here are: belonging to a bhikkhunī who is not a relative, being suitable for wearing or draping, and sewing or having sewn in the manner stated.
Ở đây có ba chi phần: là y của một tỳ khưu ni không phải người thân, thích hợp để mặc hoặc khoác, và việc may hoặc sai bảo may theo cách đã nói.
181. Sattame ‘‘pacchā gacchantīnaṃ corā acchindiṃsū’’ti ettha ‘‘pattacīvara’’nti pāṭhasesoti āha ‘‘pacchā gacchantīnaṃ pattacīvara’’nti.
181. In the seventh*, concerning the phrase, "thieves robbed those going behind," the word "bowl and robe" is the remainder of the text; thus it is said: "the bowl and robe of those going behind."
181. Trong giới thứ bảy, ở chỗ ‘‘những tên cướp đã chặn cướp của những vị đi phía sau’’, văn bản thiếu từ ‘‘bát y’’ nên đã nói ‘‘bát y của những vị đi phía sau’’.
Tā bhikkhuniyoti pacchā gacchantiyo bhikkhuniyo.
"Those bhikkhunīs" means the bhikkhunīs going behind.
Những vị Tỳ-khưu-ni ấy có nghĩa là những vị Tỳ-khưu-ni đi phía sau.
‘‘Pacchā gacchantīna’’nti ca vibhattivipariṇāmenettha sambandho veditabbo.
And the connection here with "of those going behind" should be understood by means of a reversal of case ending.
Và ‘‘pacchā gacchantīnaṃ’’ (của những vị đi phía sau) nên được hiểu là có sự liên hệ ở đây bằng cách thay đổi cách ngữ pháp.
Pāḷiyaṃ ‘‘gacchāma bhagini, gacchāma ayyā’’ti bhikkhupubbakaṃ saṃvidhānaṃ vuttaṃ, ‘‘gacchāma ayya, gacchāma bhaginī’’ti bhikkhunīpubbakaṃ.
In the Pāli, "Let us go, sister; let us go, venerable one" is stated as a pre-arrangement by a bhikkhu; "Let us go, venerable one; let us go, sister" is by a bhikkhunī.
Trong Pāḷi, ‘‘chúng ta hãy đi, thưa chị, chúng ta hãy đi, thưa tôn giả’’ được gọi là việc cùng đi chung do Tỳ-khưu khởi xướng, ‘‘chúng ta hãy đi, thưa tôn giả, chúng ta hãy đi, thưa chị’’ là do Tỳ-khưu-ni khởi xướng.
Ekaddhānamagganti ekaṃ addhānasaṅkhātaṃ maggaṃ, ekato vā addhānamaggaṃ.
"One journey-path" means a single path, reckoned as a journey, or a journey-path together.
Con đường một chặng có nghĩa là một con đường được gọi là một chặng, hoặc con đường đi chung.
Hiyyoti suve.
"Yesterday" means tomorrow.
Hiyyo có nghĩa là ngày mai.
Pareti tatiyadivase.
"The day after tomorrow" means on the third day.
Pare có nghĩa là ngày thứ ba.
182-183. Dvidhā vuttappakāroti pādagamanavasena pakkhagamanavasena vāti dvidhā vuttappabhedo.
182-183. "The kind stated in two ways" means the variety stated in two ways, whether by foot travel or by wing travel.
182-183. Cách đã được nói hai lần có nghĩa là loại đã được nói hai lần theo cách đi bộ và theo cách đi bằng cánh.
Catunnaṃ maggānaṃ sambandhaṭṭhānaṃ catukkaṃ, tiṇṇaṃ maggānaṃ sambandhaṭṭhānaṃ siṅghāṭakaṃ.
"Catukka" is the place where four paths meet; "siṅghāṭaka" is the place where three paths meet.
Nơi giao nhau của bốn con đường được gọi là ngã tư (catukkaṃ), nơi giao nhau của ba con đường được gọi là ngã ba (siṅghāṭakaṃ).
‘‘Gāmantare gāmantare’’ti ettha añño gāmo gāmantaranti āha ‘‘nikkhamane anāpatti…pe… bhikkhuno pācittiya’’nti.
Concerning "from village to village," another village is an intervening village; thus it is said: "no offense in leaving…pe… the bhikkhu incurs pācittiya."
Ở đây, trong ‘‘gāmantare gāmantare’’ (từ làng này đến làng khác), một làng khác được gọi là gāmantara (làng khác), nên đã nói ‘‘không phạm khi ra khỏi…pe… Tỳ-khưu phạm pācittiya’’.
‘‘Saṃvidhāyā’’ti pāḷiyaṃ avisesena vuttattā ‘‘neva pāḷiyā sametī’’ti vuttaṃ, ‘‘etthantare saṃvidahitepi bhikkhuno dukkaṭa’’nti vuttattā ‘‘na sesaaṭṭhakathāya sametī’’ti vuttaṃ.
Since "saṃvidhāya" is stated without distinction in the Pāli, it is said: "it does not agree with the Pāli"; and since "even if one has made a pre-arrangement during this interval, the bhikkhu incurs dukkaṭa" is stated, it is said: "it does not agree with the other commentaries."
Vì trong Pāḷi đã nói ‘‘saṃvidhāyā’’ (cùng đi chung) một cách không phân biệt, nên đã nói ‘‘không phù hợp với Pāḷi’’, và vì đã nói ‘‘ở khoảng giữa này, nếu có cùng đi chung thì Tỳ-khưu phạm dukkaṭa’’, nên đã nói ‘‘không phù hợp với các bản Chú Giải khác’’.
Addhayojanaṃ atikkamantassāti asati gāme addhayojanaṃ atikkamantassa.
"For one who goes beyond half a yojana" means for one who goes beyond half a yojana where there is no village.
Đối với người vượt quá nửa dojana có nghĩa là đối với người vượt quá nửa dojana khi không có làng.
Yattha hi addhayojanabbhantare añño gāmo na hoti, taṃ idha agāmakaṃ araññanti adhippetaṃ, addhayojanabbhantare pana gāme sati gāmantaragaṇanāya eva āpatti.
For where there is no other village within half a yojana, that is here intended as a village-less forest; but if there is a village within half a yojana, the offense is reckoned by the number of intervening villages.
Nơi nào không có làng khác trong vòng nửa dojana, nơi đó được hiểu là rừng không có làng ở đây; nhưng khi có làng trong vòng nửa dojana, thì phạm tội theo cách tính làng khác.
185. Raṭṭhabhedeti raṭṭhavilope.
185. "In a country's division" means in the plundering of a country.
185. Raṭṭhabhede có nghĩa là sự hủy diệt vương quốc.
Cakkasamāruḷhāti iriyāpathacakkaṃ sakaṭacakkaṃ vā samāruḷhā.
"Mounted on a wheel" means mounted on an animal-drawn carriage or a cart-wheel.
Cakkasamāruḷhā có nghĩa là đã leo lên bánh xe oai nghi hoặc bánh xe xe bò.
Sesaṃ uttānameva.
The rest is clear.
Phần còn lại là rõ ràng.
Dvinnampi saṃvidahitvā maggappaṭipatti, avisaṅketaṃ, samayābhāvo, anāpadā, gāmantarokkamanaṃ vā addhayojanātikkamo vāti imāni panettha pañca aṅgāni.
Here, the five factors are: the undertaking of the path by pre-arrangement by both, not being in doubt, lack of timely necessity, not being in danger, and either going into an intervening village or going beyond half a yojana.
Việc cùng đi chung trên đường của cả hai, sự không nghi ngờ, sự thiếu thời gian, sự không có nguy hiểm, việc đi vào làng khác hoặc việc vượt quá nửa dojana – đây là năm yếu tố ở đây.
Ekatoupasampannādīhi saddhiṃ gacchantassa pana mātugāmasikkhāpadena āpatti.
But for one who goes with persons of the same ordination, etc., there is an offense according to the training rule concerning women.
Tuy nhiên, đối với người đi cùng với những người đã thọ giới cùng một lúc, v.v., thì phạm tội theo giới học về nữ giới.
189. Nadiyā kuto gāmantaranti āha ‘‘yassā nadiyā’’tiādi.
189. As to "how can there be an intervening village in a river?", it is said: "of which river," etc.
Từ đâu mà có làng khác trên sông? Nên đã nói ‘‘yassā nadiyā’’ (của con sông nào), v.v.
‘‘Tassā sagāmakatīrapassena…pe… addhayojanagaṇanāyāti ekekapasseneva gamanaṃ sandhāya vuttattā tādisikāya nadiyā majjhena gacchantassa gāmantaragaṇanāya addhayojanagaṇanāya ca āpattī’’ti vadanti.
"By its bank with villages…pe… by reckoning half a yojana," they say, "since it is stated referring to travel along one bank only, for one traveling in the middle of such a river, there is an offense by reckoning intervening villages and by reckoning half a yojana."
‘‘Tassā sagāmakatīrapassena…pe… addhayojanagaṇanāyā’’ (bờ có làng của con sông ấy…pe… theo cách tính nửa dojana) được nói với ý định đi chỉ một bên, nên họ nói rằng ‘‘đối với người đi giữa con sông như vậy, thì phạm tội theo cách tính làng khác và cách tính nửa dojana’’.
Sabbaaṭṭhakathāsūtiādinā attanā vuttamevatthaṃ samattheti.
By "in all the commentaries," etc., he confirms the meaning he has stated here.
Với ‘‘Sabbaaṭṭhakathāsū’’ (trong tất cả các bản Chú Giải), v.v., điều đã nói được chứng minh ở đây.
‘‘Kīḷāpurekkhāratāya bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhāya nāvaṃ abhiruhantassa nadiyaṃyeva pācittiyassa vuttattā vāpisamuddādīsu kīḷāpurekkhāratāya dukkaṭameva, na pācittiya’’nti vadanti.
They say: "Since the pācittiya for boarding a boat with a bhikkhunī for the purpose of amusement is stated only for a river, for the purpose of amusement in lakes, oceans, etc., it is only a dukkaṭa, not a pācittiya."
Họ nói rằng ‘‘vì đã nói pācittiya chỉ trên sông đối với người lên thuyền cùng với Tỳ-khưu-ni với ý định vui chơi, nên ở các biển và đại dương, thì chỉ là dukkaṭa khi có ý định vui chơi, không phải pācittiya’’.
‘‘Lokassādamittasanthavavasena kīḷāpurekkhārā saṃvidahitvā’’ti vacanato keci ‘‘imaṃ sikkhāpadaṃ akusalacittaṃ lokavajja’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ.
Because of the phrase "by pre-arrangement, with enjoyment for the world and out of friendly affection, for the purpose of amusement," some say, "This training rule is evil-minded and worldly blameworthy." That should not be accepted.
Vì có câu ‘‘cùng đi chung với ý định vui chơi theo kiểu bạn bè thế gian’’, một số người nói rằng ‘‘giới học này là tội lỗi của tâm bất thiện và bị thế gian chỉ trích’’, điều đó không nên chấp nhận.
Kīḷāpurekkhāratāya hi abhiruhitvāpi gāmantarokkamane addhayojanātikkame vā kusalābyākatacittasamaṅgīpi hutvā āpattiṃ āpajjati.
For even if one boards* for the purpose of amusement, when one proceeds to an intervening village or goes beyond half a yojana, one incurs an offense even if one is accompanied by a wholesome or indeterminate state of mind.
Thật vậy, dù đã lên thuyền với ý định vui chơi, nhưng khi đi vào làng khác hoặc vượt quá nửa dojana, thì cũng phạm tội dù đang có tâm thiện hoặc tâm vô ký.
Yadi hi so saṃvegaṃ paṭilabhitvā arahattaṃ vā sacchikareyya, niddaṃ vā okkameyya, kammaṭṭhānaṃ vā manasi karonto gaccheyya, kuto tassa akusalacittasamaṅgitā, yenidaṃ sikkhāpadaṃ akusalacittaṃ lokavajjanti vuccati, tasmā paṇṇattivajjaṃ ticittanti siddhaṃ.
For if he were to gain a sense of urgency and realize arahantship, or fall asleep, or go while contemplating a meditation subject, how could he be accompanied by an unwholesome state of mind, so that this training rule is called evil-minded and worldly blameworthy? Therefore, it is established that it is a disciplinary offense (paññattivajja) and has three types of consciousness.
Nếu vị ấy có được sự xúc động và chứng đắc A-la-hán, hoặc đi vào giấc ngủ, hoặc đi trong khi chú tâm vào đề mục thiền quán, thì làm sao vị ấy có tâm bất thiện? Do đó, giới học này được gọi là tội lỗi của tâm bất thiện và bị thế gian chỉ trích. Vì vậy, đã xác định rằng đó là tội lỗi do luật định, có thể là ba loại tâm (thiện, bất thiện, vô ký).
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
197. Pāpabhikkhūnaṃ pakkhupacchedāya idaṃ paññattaṃ, tasmā pañcabhojaneyeva āpatti vuttā.
197. This* was laid down for cutting off the faction of evil bhikkhus; therefore, the offense is stated only for the five kinds of staple food.
197. Giới này được chế định để ngăn chặn phe phái của những Tỳ-khưu xấu, do đó, chỉ nói phạm tội trong năm loại vật thực.
Pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha anāpattīti idaṃ pana iminā sikkhāpadena anāpattidassanatthaṃ vuttaṃ.
But "excluding the five staple foods, there is no offense in all other cases" is stated to show that there is no offense according to this training rule.
Tuy nhiên, ‘‘Pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha anāpattī’’ (trừ năm loại vật thực ra, không phạm tội trong tất cả các trường hợp khác) được nói để chỉ ra sự không phạm tội trong giới học này.
Viññattiyā uppannaṃ paribhuñjantassa hi aññattha vuttanayena dukkaṭaṃ.
For one who consumes food obtained by asking, there is a dukkaṭa according to the method stated elsewhere.
Thật vậy, đối với người thọ dụng vật thực có được do sự thỉnh cầu, thì phạm dukkaṭa theo cách đã nói ở chỗ khác.
Sesaṃ uttānameva.
The rest is clear.
Phần còn lại là rõ ràng.
Bhikkhuniparipācitabhāvo, jānanaṃ, gihisamārambhābhāvo, odanādīnaṃ aññataratā, tassa ajjhoharaṇanti imāni panettha pañca aṅgāni.
Here, the five factors are: the fact of food being prepared by a bhikkhunī, knowing it, absence of a householder's initiative, being one of rice, etc., and consuming it.
Việc vật thực đã được Tỳ-khưu-ni chuẩn bị, sự biết rõ, sự không có sự khởi xướng của gia chủ, là một trong các loại cơm, v.v., và việc thọ dụng vật thực ấy – đây là năm yếu tố ở đây.
198. Dasame upanandassa catutthasikkhāpadenāti appaṭicchanne mātugāmena saddhiṃ rahonisajjasikkhāpadaṃ sandhāya vuttaṃ.
198. In the tenth*, "by Upananda's fourth training rule" is stated referring to the training rule on sitting in seclusion with a woman who is not a relative.
198. Trong giới thứ mười, ‘‘upanandassa catutthasikkhāpadenā’’ (bởi giới học thứ tư của Upānanda) được nói để chỉ giới học về việc ngồi riêng một mình với nữ giới ở nơi không che khuất.
Kiñcāpi taṃ acelakavagge pañcamasikkhāpadaṃ hoti, upanandattheraṃ ārabbha paññattesu pana catutthabhāvato ‘‘upanandassa catutthasikkhāpadenā’’ti vuttaṃ.
Although that is the fifth training rule in the Acelaka Vagga, it is called "Upananda's fourth training rule" because it is the fourth among those laid down concerning the Elder Upananda.
Mặc dù giới đó là giới học thứ năm trong nhóm về người khỏa thân, nhưng vì là giới thứ tư trong số các giới được chế định vì trưởng lão Upānanda, nên đã nói ‘‘bởi giới học thứ tư của Upānanda’’.
Catutthasikkhāpadassa vatthuto imassa sikkhāpadassa vatthuno paṭhamaṃ uppannattā idaṃ sikkhāpadaṃ paṭhamaṃ paññattaṃ.
Since the basis of the fourth training rule arose first before the basis of this training rule, this training rule was laid down first.
Vì sự việc của giới học này đã xảy ra trước sự việc của giới học thứ tư, nên giới học này được chế định trước.
Iminā ca sikkhāpadena kevalaṃ bhikkhuniyā eva rahonisajjāya āpatti paññattā, upari mātugāmena saddhiṃ rahonisajjāya āpatti visuṃ paññattāti daṭṭhabbaṃ.
And by this training rule, an offense is laid down only for sitting in seclusion with a bhikkhunī; it should be understood that an offense for sitting in seclusion with a woman* is laid down separately above.
Và với giới học này, chỉ có việc Tỳ-khưu-ni ngồi riêng một mình là phạm tội, còn việc ngồi riêng một mình với nữ giới khác được chế định riêng ở phần trên, điều đó nên được hiểu.
206. Bhojanavaggassa paṭhamasikkhāpade addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā gantuṃ sakkotīti ettha tattakaṃ gantuṃ sakkontassapi tāvatakaṃ gantvā aladdhabhikkhassa ito bhuñjituṃ vaṭṭati.
206. In the first training rule of the Food Section, concerning "is able to go half a yojana or a yojana," it is permissible for one who can go that far but has not received alms after going that far, to eat from here.
206. Trong giới học đầu tiên của Nhóm Giới Về Vật Thực, ở chỗ ‘‘addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā gantuṃ sakkotī’’ (có thể đi nửa dojana hoặc một dojana), dù có thể đi xa như vậy, nhưng nếu không tìm được vật thực sau khi đi xa như vậy, thì được phép thọ dụng vật thực từ đây.
Imesaṃyevāti imesaṃ pāsaṇḍānaṃyeva.
"Of these very ones" means of these very sectarians.
Imesaṃyevā có nghĩa là chỉ của những người ngoại đạo này.
Ettakānanti imasmiṃ pāsaṇḍe ettakānaṃ.
"Of this many" means of this many in this sect.
Ettakānaṃ có nghĩa là của chừng ấy người trong giáo phái này.
Ekadivasaṃ bhuñjitabbanti ekadivasaṃ sakiṃyeva bhuñjitabbaṃ.
"To be eaten once a day" means to be eaten once only in a single day.
Ekadivasaṃ bhuñjitabbaṃ có nghĩa là chỉ nên thọ dụng một lần trong một ngày.
‘‘Ekadivasaṃ bhuñjitabba’’nti vacanato pana ekasmiṃ divase punappunaṃ bhuñjituṃ vaṭṭatīti na gahetabbaṃ.
However, from the phrase "to be eaten once a day," it should not be understood that it is permissible to eat repeatedly on the same day.
Tuy nhiên, từ câu ‘‘ekadivasaṃ bhuñjitabbaṃ’’ (nên thọ dụng một lần trong một ngày), không nên hiểu rằng được phép thọ dụng nhiều lần trong một ngày.
Puna ādito paṭṭhāya bhuñjituṃ na vaṭṭatīti iminā paṭhamaṃ bhuttaṭṭhānesu puna ekasmimpi ṭhāne bhuñjituṃ na vaṭṭatīti dasseti.
“It is not allowable to eat again from the very beginning”—by this, it is shown that it is not allowable to eat again in even one of the places where one has eaten for the first time.
"Không được thọ dụng lại từ đầu" – điều này cho thấy rằng tại những nơi đã thọ dụng lần đầu, không được thọ dụng lại tại bất kỳ một nơi nào.
208. ‘‘Gacchanto vā āgacchanto vāti idaṃ addhayojanavasena gahetabba’’nti vadanti.
208. Regarding “whether going or returning,” they say this should be taken in the sense of half a yojana.
208. "Dù đang đi hay đang về" – người ta nói rằng điều này nên được hiểu theo nghĩa nửa dojana.
Antarāmagge gataṭṭhāneti ekasseva santakaṃ sandhāya vuttaṃ.
In a place gone to on the way is said with reference to belonging to one person.
"Tại nơi đã đi trên đường đi giữa" – được nói đến với ý chỉ một người.
‘‘Āgacchantepi eseva nayo’’ti saṅkhepena vuttamevatthaṃ vibhāvento ‘‘gantvā paccāgacchanto’’tiādimāha.
Elucidating the meaning briefly stated as “the same method applies to one returning,” he says “having gone and returned,” and so on.
"Cũng cùng một cách khi trở về" – để giải thích ý nghĩa đã được nói một cách vắn tắt,* nói thêm rằng "đã đi rồi trở về", v.v.
Āpattiṭṭhāneyeva puna bhuñjantassa anāpatti vattabbāti gamane āgamane ca paṭhamaṃ bhojanaṃ avatvā antarāmagge ekadivasaṃ gataṭṭhāne ca ekadivasanti punappunaṃ bhojanameva dassitaṃ, gamanadivase pana āgamanadivase ca ‘‘gamissāmi āgamissāmī’’ti bhuñjituṃ vaṭṭatiyeva.
Since it should be stated that there is no offense for one eating again only in the place of offense, repeated eating for one day on the way and for one day in the place gone to on the way is shown without mentioning the first meal while going and returning; however, on the day of going and on the day of returning, it is allowable to eat saying, "I will go, I will return."
Để nói rằng không có phạm lỗi khi thọ dụng lại tại chính nơi phạm lỗi,* đã chỉ ra việc thọ dụng lặp đi lặp lại: không nói về bữa ăn đầu tiên khi đi và khi về, mà nói về một ngày tại nơi đã đi trên đường đi giữa và một ngày*. Tuy nhiên, vào ngày đi và ngày về, được phép thọ dụng với ý nghĩ "tôi sẽ đi, tôi sẽ về".
Suddhacittena punappunaṃ bhuñjantassapi punappunaṃ bhojane anāpatti.
Even for one eating repeatedly with a pure mind, there is no offense in repeated eating.
Ngay cả khi thọ dụng lặp đi lặp lại với tâm thanh tịnh, cũng không có phạm lỗi trong việc thọ dụng lặp đi lặp lại.
Aññassatthāya uddisitvā paññattaṃ bhikkhuno gahetumeva na vaṭṭatīti āha ‘‘bhikkhūnaṃyeva atthāyā’’ti.
It is not allowable for a bhikkhu to accept something designated for the sake of another, so he says, “for the sake of bhikkhus only.”
Được quy định là không được phép cho một tỳ khưu thọ nhận vật phẩm đã được chỉ định vì lợi ích của người khác,* nói rằng "chỉ vì lợi ích của các tỳ khưu".
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Āvasathapiṇḍatā, agilānatā, anuvasitvā bhojananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
The three factors here are: āvasathapiṇḍa, being not sick, and eating without dwelling.
Thọ dụng vật thực tại trú xứ, không bệnh, và thọ dụng mà không ở lại là ba yếu tố trong trường hợp này.
209. Dutiye abhimāreti abhigantvā bhagavato māraṇatthāya niyojite dhanuddhare.
209. In the second, abhimāre means the archers appointed to go and kill the Buddha.
209. Trong phần thứ hai, "abhīmāre" có nghĩa là những cung thủ được giao nhiệm vụ đến để giết Đức Thế Tôn.
Guḷhapaṭicchannoti apākaṭo.
Guḷhapaṭicchanno means unrevealed.
"Guḷhapaṭicchanno" có nghĩa là ẩn mình.
Pavijjhīti vissajjesi.
Pavijjhī means he released.
"Pavijjhī" có nghĩa là bắn.
Nanu rājānampi mārāpesīti vacanato idaṃ sikkhāpadaṃ ajātasattuno kāle paññattanti siddhaṃ, evañca sati parato anupaññattiyaṃ –
Surely, it is established from the statement “he even caused kings to be killed” that this training rule was laid down during the time of Ajātasattu; if so, why is this said in the subsequent supplementary regulation—
Chẳng phải theo câu "cũng đã khiến các vị vua bị giết" mà giới bổn này được quy định vào thời vua Ajātasattu sao? Nếu vậy, tại sao trong phần bổ sung sau đó lại nói rằng –
Idaṃ kasmā vuttanti?
Why is this said?
Điều này được nói vì lý do gì?
So kira ājīvako taṃ dānaṃ dento bimbisārakālato paṭṭhāya adāsi, pacchā ajātasattukāle sikkhāpadapaññattito paṭṭhāya bhikkhū kukkuccāyantā taṃ dānaṃ na paṭiggaṇhiṃsu, tasmā ādito paṭṭhāya taṃ vatthu dassitanti veditabbaṃ.
That Ājīvaka, when giving that offering, gave it from the time of Bimbisāra; later, from the time the training rule was laid down in Ajātasattu's reign, the bhikkhus, feeling scruples, did not accept that offering. Therefore, it should be understood that that matter was shown from the very beginning.
Vị Ājīvaka đó đã dâng vật cúng dường đó từ thời vua Bimbisāra, sau đó, vào thời vua Ajātasattu, kể từ khi giới bổn được quy định, các tỳ khưu đã lo sợ và không thọ nhận vật cúng dường đó. Do đó, cần biết rằng sự việc đó đã được trình bày từ đầu.
‘‘Atha kho so ājīvako bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesī’’ti idañca tato pabhuti so ājīvako antarantarā bhikkhū nimantetvā dānaṃ dento ajātasattukāle sikkhāpade paññatte yaṃ bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi, taṃ sandhāya vuttaṃ.
And the statement “Then that Ājīvaka sent a messenger to the bhikkhus” refers to the messenger that the Ājīvaka sent to the bhikkhus when, having intermittently invited and offered alms to the bhikkhus since then, the training rule was laid down during Ajātasattu's time.
Và câu "Rồi vị Ājīvaka đó đã sai sứ giả đến các tỳ khưu" – điều này được nói đến với ý chỉ rằng kể từ đó, vị Ājīvaka đó đã mời các tỳ khưu và dâng vật cúng dường xen kẽ, và khi giới bổn được quy định vào thời vua Ajātasattu, ông ta đã sai sứ giả đến các tỳ khưu.
215. Aññamaññavisiṭṭhattā visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, tato āgatā, tattha vā jātā, bhavāti vā verajjā, te eva verajjakā.
215. Due to being superior to one another, a dissimilar realm is virajja; those who come from there, or are born there, or exist there, are verajjakā.
215. Do khác biệt lẫn nhau, một vương quốc không giống nhau là virajja, những người đến từ đó, hoặc sinh ra ở đó, hoặc là những người đến từ các vương quốc khác là verajjakā.
Te pana yasmā gottacaraṇādivibhāgena nānappakārā, tasmā vuttaṃ ‘‘nānāverajjake’’ti.
Since they are of various kinds based on distinctions like clan and conduct, it is said “nānāverajjake” (of various dissimilar realms).
Vì những người đó có nhiều loại khác nhau theo sự phân chia về dòng dõi, hành vi, v.v., nên đã nói "nānāverajjake" (những người từ nhiều vương quốc khác nhau).
Aṭṭhakathāyaṃ pana nānāvidhehi aññarajjehi āgateti rajjānaṃyeva vasena nānappakāratā vuttā.
In the Commentary, however, “those who have come from various other realms” describes the variousness based only on the realms.
Tuy nhiên, trong Chú giải, "nānāvidhehi aññarajjehi āgate" (những người đến từ nhiều vương quốc khác nhau) đã được nói đến sự đa dạng chỉ theo các vương quốc.
217-218. Imassa sikkhāpadassa viññattiṃ katvā bhuñjanavatthusmiṃ paññattattā viññattito gaṇabhojanaṃ vatthuvaseneva pākaṭanti taṃ avatvā ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha…pe… nimantitā bhuñjantī’’ti nimantanavaseneva padabhājane gaṇabhojanaṃ vuttaṃ.
217-218. Since this training rule was laid down in the context of eating after making a request (viññatti), a group meal is evident only through the context of the incident of request. Without stating that, in the word-by-word analysis, “Group meal means where…pe… they eat when invited,” a group meal is defined only in terms of invitation.
217-218. Vì giới bổn này được quy định trong trường hợp thọ dụng sau khi thỉnh cầu, nên gaṇabhojana (bữa ăn nhóm) đã rõ ràng theo sự việc, và không nói về điều đó, trong phần giải thích từ ngữ, gaṇabhojana đã được nói đến theo cách mời gọi: "Gaṇabhojana là nơi…pe… được mời thọ dụng."
‘‘Kiñci pana sikkhāpadaṃ vatthuananurūpampi siyāti padabhājane vuttanayena nimantanavaseneva gaṇabhojanaṃ hotīti kesañci āsaṅkā bhaveyyā’’ti taṃnivattanatthaṃ ‘‘taṃ panetaṃ gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavatī’’ti vuttaṃ.
To dispel any doubt some might have, that “some training rule might not correspond to the context, and a group meal occurs only in the manner stated in the word-by-word analysis in terms of invitation,” it is said, “Now, this group meal arises in two ways.”
Để loại bỏ sự nghi ngờ của một số người rằng "một số giới bổn có thể không phù hợp với sự việc, và gaṇabhojana chỉ xảy ra theo cách mời gọi như đã nói trong phần giải thích từ ngữ", nên đã nói "gaṇabhojana này phát sinh theo hai cách".
Pañcannaṃ bhojanānaṃ nāmaṃ gahetvāti ettha ‘‘bhojanaṃ gaṇhathāti vuttepi gaṇabhojanaṃ hotiyevā’’ti vadanti.
Regarding “naming five kinds of food,” they say that “even if it is said, ‘Take food,’ it becomes a group meal.”
Ở đây, về "nêu tên năm loại vật thực", người ta nói rằng "ngay cả khi nói 'hãy thọ nhận vật thực', thì đó vẫn là gaṇabhojana".
‘‘Heṭṭhā addhānagamanavatthusmiṃ nāvābhiruhanavatthusmiñca ‘idheva, bhante, bhuñjathā’ti vutte yasmā kukkuccāyantā na paṭiggaṇhiṃsu, tasmā ‘bhuñjathā’ti vuttepi gaṇabhojanaṃ na hotiyevā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In all three Gaṇṭhipadas, it is stated: “Because below, in the context of journeying and embarking on a boat, when it was said, ‘Venerable sirs, eat right here,’ they did not accept, feeling scruples, therefore, even when ‘eat’ is said, it does not become a group meal.”
Tuy nhiên, trong cả ba Gaṇṭhipada đều nói rằng "vì trước đây trong trường hợp đi đường và trường hợp lên thuyền, khi nói 'Bạch Thế Tôn, xin hãy thọ dụng tại đây', các tỳ khưu đã lo sợ và không thọ nhận, nên ngay cả khi nói 'hãy thọ dụng', thì đó cũng không phải là gaṇabhojana".
‘‘Pañcannaṃ bhojanānaṃ nāmaṃ gahetvā nimantetī’’ti vuttattā pana ‘‘odanaṃ bhuñjathā’’ti vā ‘‘bhattaṃ bhuñjathā’’ti vā bhojananāmaṃ gahetvāva vutte gaṇabhojanaṃ hoti, na aññathā.
However, since it is said “invites by naming five kinds of food,” a group meal occurs only when a food name is mentioned, such as “eat rice” or “eat meal,” and not otherwise.
Tuy nhiên, vì đã nói "mời gọi bằng cách nêu tên năm loại vật thực", nên gaṇabhojana chỉ xảy ra khi nói "hãy thọ dụng cơm" hoặc "hãy thọ dụng vật thực", chứ không phải cách khác.
‘‘Idheva, bhante, bhuñjathā’’ti etthāpi ‘‘odana’’nti vā ‘‘bhatta’’nti vā vatvāva te evaṃ nimantesunti gahetabbaṃ.
Even in “Venerable sirs, eat right here,” it should be understood that they invite in this way only after saying “rice” or “meal.”
Ngay cả trong câu "Bạch Thế Tôn, xin hãy thọ dụng tại đây", cũng phải hiểu rằng họ mời như vậy sau khi nói "cơm" hoặc "vật thực".
Gaṇavasena vā nimantitattā te bhikkhū apakataññutāya kukkuccāyantā na paṭiggaṇhiṃsūti ayaṃ amhākaṃ khanti, vīmaṃsitvā yuttataraṃ gahetabbaṃ.
Or, it is our understanding that those bhikkhus, having been invited in a group, did not accept due to their sense of being ungrateful; one should consider and accept what is more appropriate.
Hoặc vì được mời theo nhóm, các tỳ khưu đó đã lo sợ do thiếu lòng biết ơn và không thọ nhận – đây là sự chấp nhận của chúng tôi; hãy xem xét và chọn điều hợp lý hơn.
Ekato gaṇhantīti ettha aññamaññassa dvādasahatthaṃ amuñcitvā ṭhitā ekato gaṇhanti nāmāti gahetabbaṃ.
Regarding “they accept together,” it should be understood that when they stand without separating twelve cubits from each other, they are said to accept together.
Ở đây, về "cùng nhau thọ nhận", cần hiểu rằng những người đứng mà không rời nhau trong khoảng mười hai khuỷu tay thì được gọi là cùng nhau thọ nhận.
‘‘Amhākaṃ catunnampi bhattaṃ dehīti vā viññāpeyyu’’nti vacanato heṭṭhā ‘‘tvaṃ ekassa bhikkhuno bhattaṃ dehi, tvaṃ dvinnanti evaṃ viññāpetvā’’ti vacanato ca attano atthāya aññehi viññattampi sādiyantassa gaṇabhojanaṃ hotiyevāti daṭṭhabbaṃ.
From the statement, “Or they might request, ‘Give food for all four of us,’” and from the statement below, “having requested thus, ‘You give food to one bhikkhu, you to two’,” it should be seen that a group meal occurs for one who approves even a request made by others for one's own sake.
Theo câu "hoặc có thể thỉnh cầu 'hãy cho vật thực cho cả bốn chúng tôi'", và theo câu "sau khi thỉnh cầu như 'ngài hãy cho vật thực cho một tỳ khưu, ngài hãy cho cho hai tỳ khưu'", cần thấy rằng gaṇabhojana vẫn xảy ra đối với người chấp nhận vật phẩm được thỉnh cầu bởi người khác vì lợi ích của mình.
Evaṃ viññattito pasavatīti ettha viññattiyā sati gaṇhantassa ekato hutvā gahaṇe iminā sikkhāpadena āpatti, visuṃ gahaṇe paṇītabhojanasūpodanaviññattīhi āpatti veditabbā.
Regarding “thus it arises from a request,” it should be understood that if there is a request, and one accepts together, there is an offense under this training rule; if one accepts separately, there is an offense related to requesting choice foods, broth, and rice.
Ở đây, về "phát sinh từ sự thỉnh cầu như vậy", khi có sự thỉnh cầu, nếu người thọ nhận cùng nhau, thì phạm giới bổn này; nếu thọ nhận riêng lẻ, thì phạm giới bổn về vật thực thượng vị, canh và cơm được thỉnh cầu.
Vicāretīti pañcakhaṇḍādivasena saṃvidahati.
Vicāretī means he arranges it in portions of five pieces, etc.
"Vicāretī" có nghĩa là sắp xếp theo năm phần, v.v.
Ghaṭṭetīti anuvātaṃ chinditvā hatthena daṇḍakena vā ghaṭṭeti.
Ghaṭṭetī means he cuts it across the grain and stirs it with his hand or a stick.
"Ghaṭṭetī" có nghĩa là cắt theo chiều ngang và khuấy bằng tay hoặc bằng gậy.
Suttaṃ karotīti suttaṃ vaṭṭeti.
Suttaṃ karotī means he twists thread.
"Suttaṃ karotī" có nghĩa là cuộn chỉ.
Valetīti daṇḍake vā hatthe vā āvaṭṭeti.
Valetī means he rolls it on a stick or in his hand.
"Valetī" có nghĩa là quấn quanh gậy hoặc tay.
‘‘Abhinavasseva cīvarassa karaṇaṃ idha cīvarakammaṃ nāma, purāṇacīvare sūcikammaṃ nāma na hotī’’ti vadanti.
They say that “making a new robe is called cīvarakamma here; needlework on an old robe is not.”
Người ta nói rằng "việc may y mới được gọi là cīvarakamma ở đây, còn việc may vá y cũ thì không".
‘‘Catutthe āgate na yāpentīti vacanato sace añño koci āgacchanto natthi, cattāroyeva ca tattha nisinnā yāpetuṃ na sakkonti, na vaṭṭatī’’ti vadanti.
They say that “from the statement that they do not maintain it if a fourth comes, if there is no other person coming and only four are sitting there, and they cannot maintain it, it is not allowable.”
Người ta nói rằng "theo câu 'nếu người thứ tư đến mà không thể sống được', nếu không có ai khác đến, và chỉ có bốn người ngồi đó mà không thể sống được, thì không được phép".
220. Gaṇabhojanāpattijanakanimantanabhāvato ‘‘akappiyanimantana’’nti vuttaṃ.
220. It is called “an improper invitation” because it is an invitation that generates the offense of a group meal.
220. Được gọi là "akappiyanimantana" (sự mời gọi không hợp lệ) vì nó là sự mời gọi gây ra lỗi gaṇabhojana.
Sampavesetvāti nisīdāpetvā.
Sampavesetvā means having seated them.
"Sampavesetvā" có nghĩa là cho ngồi xuống.
Gaṇo bhijjatīti gaṇo āpattiṃ na āpajjatīti adhippāyo.
Gaṇo bhijjatī means the group does not incur an offense—this is the intention.
"Gaṇo bhijjatī" có nghĩa là nhóm không phạm lỗi.
‘‘Yattha cattāro bhikkhū…pe… bhuñjantī’’ti imāya pāḷiyā saṃsandanato ‘‘itaresaṃ pana gaṇapūrako hotī’’ti vuttaṃ.
It is said “for the others, he completes the group” in alignment with the Pāḷi: “where four bhikkhus…pe… eat.”
"Itaresaṃ pana gaṇapūrako hotī" (còn đối với những người khác, thì người đó là người hoàn thành số lượng nhóm) được nói đến để phù hợp với câu kinh "nơi có bốn tỳ khưu…pe… thọ dụng".
Avisesenāti ‘‘gilāno vā cīvarakārako vā’’ti avisesetvā sabbasādhāraṇavacanena.
Avisesenā means by a general statement, without distinguishing “whether sick or a robe-maker.”
"Avisesenā" có nghĩa là bằng một lời nói chung, không phân biệt "dù là người bệnh hay người may y".
Tasmāti avisesitattā.
Tasmā means because it is not distinguished.
"Tasmā" có nghĩa là vì không phân biệt.
Bhutvā gatesūti ettha agatesupi bhojanakicce niṭṭhite gaṇhituṃ vaṭṭati.
Regarding “after they have eaten and gone,” it is allowable to accept even if they have not gone, but when the meal is finished.
Ở đây, về "sau khi đã thọ dụng và đã đi", ngay cả khi họ chưa đi, khi việc thọ dụng đã hoàn tất, thì được phép thọ nhận.
Tāni ca tehi ekato na gahitānīti yehi bhojanehi visaṅketo natthi, tāni bhojanāni tehi bhikkhūhi ekato na gahitāni ekena pacchā gahitattā.
These were not taken together by them means that the meals about which there was no doubt were not taken together by those bhikkhus, because they were taken by one person later.
Những món đó không được các vị ấy nhận cùng lúc, nghĩa là những món ăn không có sự nghi ngờ, những món ăn đó không được các Tỳ-khưu ấy nhận cùng lúc vì một vị đã nhận sau.
Mahāthereti bhikkhū sandhāya vuttaṃ.
Mahāthera is stated with reference to the bhikkhus.
Đại Trưởng Lão được nói đến để chỉ các Tỳ-khưu.
Dūtassa puna paṭipathaṃ āgantvā ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vacanabhayena ‘‘gāmadvāre aṭṭhatvāvā’’ti vuttaṃ.
Fearing that the messenger might come back along the path and say, "Take the meal," it is stated, "having stood at the village gate."
Vì sợ sứ giả sẽ quay lại và nói “Hãy nhận thức ăn”, nên đã nói “hoặc đứng ở cổng làng”.
Tattha tattha gantvāti antaravīthiādīsu tattha tattha ṭhitānaṃ santikaṃ gantvā.
Having gone here and there means having gone to those who stood here and there, such as in the intermediate streets.
Đi đến chỗ này chỗ kia nghĩa là đi đến chỗ của những người đang đứng ở những nơi khác nhau như giữa đường.
Bhikkhūnaṃ atthāya gharadvāre ṭhapetvā diyyamānepi eseva nayo.
Even when given by placing it at the house door for the bhikkhus, the same principle applies.
Ngay cả khi được đặt ở cửa nhà và dâng cúng vì lợi ích của các Tỳ-khưu, cũng theo cách này.
Nivattathāti vuttapade nivattituṃ vaṭṭatīti ‘‘nivattathā’’ti vicchinditvā pacchā ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vuttattā vaṭṭati.
It is allowable to turn back at the phrase "Turn back" means it is allowable because "Turn back" was broken off and "Take the meal" was said afterwards.
“Nên quay lại ở chỗ đã nói ‘Hãy quay lại’” nghĩa là nên quay lại vì đã nói “Hãy quay lại” rồi sau đó nói “Hãy nhận thức ăn”.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Gaṇabhojanatā, samayābhāvo, ajjhoharaṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Group eating, absence of appointment, and swallowing are the three factors here.
Ở đây có ba chi phần là: ăn theo nhóm, không có thời gian quy định, và ăn vào.
221. Tatiye kulapaṭipāṭiyā abbocchinnaṃ katvā nirantaraṃ diyyamānattā ‘‘bhattapaṭipāṭi aṭṭhitā hotī’’ti pāḷiyaṃ vuttaṃ, antarā aṭṭhatvā nirantaraṃ pavattāti vuttaṃ hoti.
221. In the third, it is stated in the Pali, "the sequence of meals has stopped," because it was given continuously, without interruption, in a family succession, meaning it continued without interruption.
Trong giới thứ ba, trong Pāḷi đã nói “sự liên tục của thức ăn được duy trì” vì được dâng cúng liên tục không gián đoạn theo thứ tự các gia đình, nghĩa là không gián đoạn mà tiếp diễn.
Upacāravasenāti vohāravasena.
By way of conventional usage means by way of common parlance.
Theo cách nói thông thường là theo cách sử dụng.
Na hi so badaramattameva deti, upacāravasena pana evaṃ vadati.
For he does not give only a jujube fruit; rather, he speaks thus by way of conventional usage.
Thật vậy, người ấy không chỉ cho một quả táo tàu, nhưng theo cách nói thông thường thì nói như vậy.
Badaracuṇṇasakkharādīhi payojitaṃ ‘‘badarasāḷava’’nti vuccati.
What is prepared with jujube powder, sugar, and so forth is called "jujube fruit sweetmeat."
Thức ăn được chế biến từ bột táo tàu, đường, v.v… được gọi là “badarasāḷava” (món ngọt táo tàu).
226. Vikappanāvaseneva taṃ bhattaṃ asantaṃ nāma hotīti anupaññattivasena vikappanaṃ aṭṭhapetvā yathāpaññattaṃ sikkhāpadameva ṭhapitaṃ.
226. Since that meal becomes non-existent only by way of vikappanā, the vikappanā was not established as an anupaññatti, but the sikkhāpada was established as it was originally laid down.
226. Món ăn đó trở thành không đúng phép chỉ do sự biến cải (vikappanā), nên không thiết lập sự biến cải theo anupaññatti, mà chỉ thiết lập giới học đã được paññatti.
Parivāre pana vikappanāya anujānanampi anupaññattisamānanti katvā ‘‘catasso anupaññattiyo’’ti vuttaṃ.
However, in the Parivāra, the permission for vikappanā is also considered to be like an anupaññatti, and so it is said, "There are four anupaññattis."
Tuy nhiên, trong Parivāra, đã nói “bốn anupaññatti” vì sự cho phép biến cải cũng được coi là tương đương với anupaññatti.
Mahāpaccariādīsu vuttanayaṃ pacchā vadanto pāḷiyā saṃsandanato parammukhāvikappanameva patiṭṭhāpesi.
By speaking later about the method stated in the Mahāpaccari and other texts, he established only the parammukhā-vikappanā by comparing it with the Pali text.
Vị ấy đã thiết lập sự biến cải từ xa (parammukhāvikappanā) bằng cách nói theo cách đã được nói trong Mahāpaccari và các bộ khác, sau đó đối chiếu với Pāḷi.
Keci pana ‘‘tadā attano santike ṭhapetvā bhagavantaṃ aññassa abhāvato thero sammukhāvikappanaṃ nākāsi, bhagavatā ca visuṃ sammukhāvikappanā na vuttā, tathāpi sammukhāvikappanāpi vaṭṭatī’’ti vadanti.
Some, however, say, "At that time, because there was no one else to hold it for the Buddha, the elder did not perform sammukhā-vikappanā, and the Buddha did not explicitly mention sammukhā-vikappanā separately; nevertheless, sammukhā-vikappanā is also allowable."
Một số người nói rằng: “Lúc đó, vị Trưởng Lão không thực hiện sự biến cải trực tiếp (sammukhāvikappanā) vì không có ai khác ngoài Đức Thế Tôn ở gần ngài. Đức Thế Tôn cũng không nói riêng về sự biến cải trực tiếp, nhưng sự biến cải trực tiếp cũng được phép.”
Teneva mātikāaṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘yo bhikkhu pañcasu sahadhammikesu aññatarassa ‘mayhaṃ bhattapaccāsaṃ tuyhaṃ dammī’ti vā ‘vikappemī’ti vā evaṃ sammukhā vā ‘itthannāmassa dammī’ti vā ‘vikappemī’ti vā evaṃ parammukhā vā paṭhamanimantanaṃ avikappetvā pacchā nimantitakule laddhabhikkhato ekasitthampi ajjhoharati, pācittiya’’nti vuttaṃ.
Therefore, in the Mātikā commentary (Kaṅkhā. Aṭṭha. Paramparabhojana-sikkhāpada-vaṇṇanā) it is stated, "Whichever bhikkhu, having not performed vikappanā for the first invitation either directly (sammukhā) saying, 'I give my expectation of food to one of the five co-religionists,' or 'I offer it for decision,' or indirectly (parammukhā) saying, 'I give it to so-and-so,' or 'I offer it for decision,' then consumes even one morsel of food received at a house where he was invited later, commits a pācittiya."
Chính vì vậy, trong Mātikā Aṭṭhakathā (Kaṅkhā. Aṭṭha. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā) đã nói: “Tỳ-khưu nào, khi được thỉnh mời lần đầu tiên, không biến cải sự thỉnh mời thức ăn của mình cho một trong năm sahadhammika (đồng phạm hạnh) bằng cách nói ‘Tôi sẽ cho bạn sự mong đợi thức ăn của tôi’ hoặc ‘Tôi sẽ biến cải’ một cách trực tiếp (sammukhā), hoặc ‘Tôi sẽ cho người tên là N’ hoặc ‘Tôi sẽ biến cải’ một cách từ xa (parammukhā), sau đó lại ăn dù chỉ một hạt cơm từ món ăn nhận được ở gia đình đã được thỉnh mời, thì phạm tội pācittiya.”
229. Pañcahi bhojanehi nimantitassa yena yena paṭhamaṃ nimantito, tassa tassa bhojanato uppaṭipāṭiyā avikappetvā vā parassa parassa bhojanaṃ paramparabhojananti āha ‘‘sace pana mūlanimantanaṃ heṭṭhā hoti, pacchimaṃ pacchimaṃ upari, taṃ uparito paṭṭhāya bhuñjantassa āpattī’’ti.
229. Regarding one who has been invited with five kinds of food, he states that the food of one after another is paramparabhojana if one eats without performing vikappanā from the food of the one who invited first, in reverse order, "If, however, the original invitation is lower, and the later one is higher, there is an offence for one who eats starting from the higher."
229. Đối với người được thỉnh mời năm món ăn, món ăn mà người ấy được thỉnh mời trước tiên, từ món ăn đó, không biến cải món ăn của người này người kia theo thứ tự ngược lại, hoặc món ăn của người khác được gọi là paramparabhojana. Vị ấy nói “Nếu sự thỉnh mời gốc ở phía dưới, món sau cùng ở phía trên, thì người ăn từ phía trên trở xuống sẽ phạm tội”.
Hatthaṃ anto pavesetvā sabbaheṭṭhimaṃ gaṇhantassa majjhe ṭhitampi antohatthagataṃ hotīti āha ‘‘hatthaṃ pana…pe… yathā tathā vā bhuñjantassa anāpattī’’ti.
He states that even what is in the middle comes into one's hand if one inserts one's hand and takes the very bottom portion, saying, "But for one who eats by hand... whatever way, there is no offence."
Vị ấy nói “người thò tay vào…pe… ăn bằng bất cứ cách nào cũng không phạm tội” vì món ở giữa cũng nằm trong tay của người thò tay vào để lấy món ở dưới cùng.
Khīrassa rasassa ca bhattena amissaṃ hutvā upari ṭhitattā ‘‘khīraṃ vā rasaṃ vā pivato anāpattī’’ti vuttaṃ.
It is stated, "There is no offence for one who drinks milk or broth," because milk and broth are not mixed with food and are placed on top.
Đã nói “người uống sữa hoặc nước trái cây thì không phạm tội” vì sữa và nước trái cây không trộn lẫn với cơm mà nằm ở phía trên.
Mahāupāsakoti gehasāmiko.
Mahāupāsaka means the householder.
Đại Cư Sĩ là chủ nhà.
‘‘Mahāaṭṭhakathāyaṃ ‘āpattī’ti vacanena kurundiyaṃ ‘vaṭṭatī’ti vacanaṃ viruddhaṃ viya dissati, dvinnampi adhippāyo mahāpaccariyaṃ vibhāvito’’ti mahāgaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the Mahāgaṇṭhipada texts, it is stated: "In the Mahāaṭṭhakathā the word 'offence' appears, which seems to contradict the word 'allowable' in the Kurundi, but the intention of both has been clarified in the Mahāpaccari."
Trong Mahāgaṇṭhipada đã nói: “Trong Mahāaṭṭhakathā lời nói ‘phạm tội’ dường như mâu thuẫn với lời nói ‘được phép’ trong Kurundī, ý nghĩa của cả hai đã được giải thích trong Mahāpaccari.”
Sabbe nimantentīti akappiyanimantanena nimantenti.
All invite means they invite with an unallowable invitation.
Tất cả đều thỉnh mời nghĩa là thỉnh mời bằng sự thỉnh mời không đúng phép.
‘‘Paramparabhojanaṃ nāma pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarena bhojanena nimantito, taṃ ṭhapetvā aññaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ bhuñjati, etaṃ paramparabhojanaṃ nāmā’’ti vuttattā satipi bhikkhācariyāya paṭhamaṃ laddhabhāve ‘‘piṇḍāya caritvā laddhabhattaṃ bhuñjati, āpattī’’ti vuttaṃ.
Since it is stated, "Paramparabhojana is when, having been invited with one of the five kinds of food, one sets that aside and consumes another of the five kinds of food; this is called paramparabhojana," it is stated, "If one wanders for alms and consumes the food received, there is an offence," even if it was received first.
Vì đã nói “Paramparabhojana là khi một Tỳ-khưu được thỉnh mời một trong năm món ăn, rồi bỏ qua món đó mà ăn một trong năm món ăn khác, đó gọi là paramparabhojana”, nên ngay cả khi đã nhận được thức ăn khất thực trước đó, đã nói “người khất thực và ăn thức ăn đã nhận được thì phạm tội”.
Avikappavasena ‘‘vacīkamma’’nti vuttaṃ.
Verbal action is stated in the sense of not performing vikappanā.
Đã nói “hành động bằng lời nói” theo cách không biến cải.
Sesamettha uttānameva.
The rest is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Paramparabhojanatā, samayābhāvo, ajjhoharaṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
Eating in succession, absence of appointment, and swallowing are the three factors here.
Ở đây có ba chi phần là: ăn món ăn kế tiếp, không có thời gian quy định, và ăn vào.
230-231. Catutthe kāṇāya mātāti kāṇāti laddhanāmāya dārikāya mātā.
230-231. In the fourth, Kāṇā's mother means the mother of the girl named Kāṇā (one-eyed).
230-231. Trong giới thứ tư, mẹ của Kāṇā là mẹ của cô gái có tên là Kāṇā.
Kasmā panesā kāṇā nāma jātāti āha ‘‘sā kirassā’’tiādi.
Why was she born Kāṇā? He states, "It is said that she..." and so on.
Tại sao cô ấy lại có tên là Kāṇā? Vị ấy nói “Sā kirassā” (Cô ấy đã là) và tiếp tục.
Imissā daharakāle mātāpitaro sinehavasena ‘‘amma kāṇe, amma kāṇe’’ti vohariṃsu, sā tadupādāya kāṇā nāma jātā, tassā ca mātā ‘‘kāṇamātā’’ti pākaṭā ahosīti evamettha kāraṇaṃ vadanti.
When she was young, her parents affectionately called her "Mother Kāṇā, Mother Kāṇā." Due to that, she was born Kāṇā, and her mother became known as "Kāṇamātā." Thus, they relate the reason here.
Khi cô ấy còn nhỏ, cha mẹ cô ấy đã gọi cô ấy bằng tình yêu thương là “Mẹ Kāṇā, mẹ Kāṇā”. Cô ấy đã trở thành Kāṇā do sự gọi đó, và mẹ cô ấy đã trở nên nổi tiếng là “Kāṇamātā” (Mẹ của Kāṇā). Ở đây, họ nói về nguyên nhân như vậy.
Paṭiyālokanti pacchimaṃ disaṃ, paccādiccanti vuttaṃ hoti.
Towards the west means the western direction, meaning towards the setting sun.
Paṭiyāloka là hướng tây, nghĩa là đối diện với mặt trời.
235. Aṭṭhakathāsu pana…pe… vuttanti idaṃ aṭṭhakathāsu tathā āgatabhāvamattadīpanatthaṃ vuttaṃ, na pana tassa vādassa patiṭṭhāpanatthaṃ.
235. But in the commentaries... it is stated... This is stated merely to show that it appears thus in the commentaries, not to establish that particular view.
235. Tuy nhiên, trong các bộ Aṭṭhakathā…pe… đã nói lời này được nói ra chỉ để chỉ rõ rằng trong các bộ Aṭṭhakathā đã nói như vậy, chứ không phải để thiết lập luận điểm đó.
Aṭṭhakathāsu vuttañhi pāḷiyā na sameti.
For what is stated in the commentaries does not accord with the Pali text.
Thật vậy, điều được nói trong các bộ Aṭṭhakathā không phù hợp với Pāḷi.
Tatuttarigahaṇe anāpattidassanatthañhi ‘‘ñātakānaṃ pavāritāna’’nti vuttaṃ.
Indeed, "to relatives who have invited" is stated to show that there is no offence for taking more than that.
Thật vậy, đã nói “ñātakānaṃ pavāritānaṃ” (đối với người thân đã được thỉnh mời) để chỉ rằng không phạm tội khi nhận thêm.
Aññathā ‘‘anāpatti dvattipattapūre paṭiggaṇhātī’’ti imināva pamāṇayuttaggahaṇe anāpattisiddhito ‘‘ñātakānaṃ pavāritāna’’nti visuṃ na vattabbaṃ.
Otherwise, if anāpatti for taking the prescribed amount is established by "there is no offence for receiving two or three bowlfuls," then "to relatives who have invited" would not need to be stated separately.
Nếu không, vì việc không phạm tội khi nhận đúng số lượng đã được xác định bởi câu “anāpatti dvattipattapūre paṭiggaṇhātī” (không phạm tội khi nhận hai hoặc ba bát đầy), nên không cần phải nói riêng “ñātakānaṃ pavāritānaṃ”.
Yadi evaṃ ‘‘taṃ pāḷiyā na sametī’’ti kasmā na vuttanti?
If so, why was it not stated, "that does not accord with the Pali text?"
Nếu vậy, tại sao không nói “điều đó không phù hợp với Pāḷi”?
Heṭṭhā tatuttarisikkhāpade vuttanayeneva sakkā viññātunti na vuttaṃ.
It was not stated because it can be understood by the same method as stated in the following sikkhāpada.
Vì có thể hiểu được theo cách đã nói trong giới học thêm ở phía dưới, nên đã không nói.
Vuttañhi tattha (pārā. aṭṭha. 2.526) ‘‘aṭṭhakathāsu pana ñātakapavāritaṭṭhāne pakatiyāva bahumpi vaṭṭati, acchinnakāraṇā pamāṇameva vaṭṭatīti vuttaṃ, taṃ pāḷiyā na sametī’’ti.
For it is stated there (Pārā. Aṭṭha. 2.526), "However, in the commentaries, it is said that in the case of invited relatives, much is naturally allowable, but for those not related, only the prescribed amount is allowable. That does not accord with the Pali text."
Thật vậy, ở đó (Pārā. Aṭṭha. 2.526) đã nói: “Tuy nhiên, trong các bộ Aṭṭhakathā, ở chỗ người thân đã được thỉnh mời, thông thường được phép nhận nhiều, nhưng do nguyên nhân không bị gián đoạn, chỉ được phép nhận đúng số lượng, điều đó không phù hợp với Pāḷi.”
‘‘Apātheyyādiatthāya paṭiyādita’’nti saññāya gaṇhantassapi āpattiyeva acittakattā sikkhāpadassa.
Even if one takes it with the perception that it is "prepared for travel provisions etc.," there is still an offence, because the sikkhāpada is not dependent on intention.
Ngay cả khi nhận với ý định “đã được chuẩn bị cho mục đích lương thực dự trữ, v.v.” thì cũng phạm tội, vì giới học này không liên quan đến ý định (acittakattā).
Attanoyeva gahaṇatthaṃ ‘‘imassa hatthe dehī’’ti vacanenapi āpajjanato ‘‘vacīkamma’’nti vuttaṃ.
Since an offence is incurred even by the statement, "Give it into this one's hand," for one's own taking, "verbal action" is stated.
Đã nói “hành động bằng lời nói” vì cũng phạm tội do lời nói “Hãy đưa vào tay người này” với ý định nhận cho chính mình.
Sesaṃ uttānameva.
The rest is clear.
Phần còn lại đều rõ ràng.
Vuttalakkhaṇapūvamanthatā, asesakatā, apaṭippassaddhagamanatā, na ñātakāditā, atirekapaṭiggahaṇanti imāni panettha pañca aṅgāni.
The quality of cakes as described, not being completely consumed, not having departed after being dismissed, not being relatives, and receiving in excess are the five factors here.
Ở đây có năm chi phần là: món bánh đã được mô tả, sự chưa hoàn tất, sự không trở lại, không phải là người thân, và sự nhận quá mức.