274. Sāraṇīyāti saritabbayuttā anussaraṇārahā addhāne atikkantepi na sammussitabbā.
274. "Commemorative" means fit to be remembered, worthy of recollection; not to be forgotten even after a long time has passed.
274. Đáng được ghi nhớ – đáng được nhớ, đáng được nhắc nhở, không nên quên ngay cả khi thời gian đã trôi qua.
Mijjati siniyhati etāyāti mettā, mittabhāvo.
It is by this that one is affectionate, it is mettā, the state of a friend.
Điều mà người ta yêu mến, điều mà người ta thân thiện, đó là mettā (tâm từ), tình bạn.
Mettā etassa atthīti mettaṃ kāyakammaṃ, taṃ pana yasmā mettāsahagatacittasamuṭṭhānaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘mettacittena kataṃ kāyakamma’’nti.
That which has mettā is "an act of loving-kindness" (mettaṃ kāyakammaṃ); since it originates from a mind accompanied by mettā, it is therefore said to be "a bodily action done with a mind of mettā."
Người có tâm từ thì có hành động thân từ ái; điều đó, vì nó khởi lên từ tâm từ, nên được nói là ‘‘hành động thân được làm bằng tâm từ’’.
Āvīti pakāsaṃ.
"Openly" means in public.
Công khai – một cách rõ ràng.
Pakāsabhāvo cettha yaṃ uddissa taṃ kāyakammaṃ karīyati, tassa sammukhabhāvatoti āha ‘‘sammukhā’’ti.
Here, the public nature refers to the presence of the one for whom that bodily action is performed; hence it is said "in their presence."
Sự công khai ở đây là sự có mặt của người mà hành động thân đó được thực hiện vì họ, nên đã nói ‘‘trước mặt’’.
Rahoti apakāsaṃ.
"Secretly" means not in public.
Riêng tư – không công khai.
Apakāsatā ca yaṃ uddissa taṃ kammaṃ karīyati, tassa apaccakkhabhāvatoti āha ‘‘parammukhā’’ti.
And the not-in-public nature refers to the absence of the one for whom that action is performed; hence it is said "behind their back."
Sự không công khai là sự vắng mặt của người mà hành động đó được thực hiện vì họ, nên đã nói ‘‘sau lưng’’.
Ubhayehīti navakehi therehi ca.
"By both" means by newly ordained bhikkhus (navaka) and elder bhikkhus (thera).
Bởi cả hai – bởi các tỳ khưu mới và các tỳ khưu trưởng lão.
Piyaṃ piyāyitabbaṃ karotīti piyakaraṇo.
That which makes one dear and beloved is "making dear."
Điều làm cho được yêu mến, được quý trọng, đó là sự làm cho được yêu mến.
Garuṃ garuṭṭhāniyaṃ karotīti garukaraṇo.
That which makes one worthy of respect and venerable is "making venerable."
Điều làm cho được tôn kính, được trọng vọng, đó là sự làm cho được tôn kính.
Saṅgahāyāti saṅgahavatthuvisesabhāvato sabrahmacārīnaṃ saṅgahaṇatthāya.
"For concord" means for the sake of gathering fellow renunciates (sabrahmacārī) due to its nature as a specific basis of concord (saṅgahavatthu).
Để nhiếp hóa – để nhiếp hóa các vị đồng phạm hạnh vì nó là một loại căn bản nhiếp hóa đặc biệt.
Avivādāyāti saṅgahavatthubhāvato eva na vivādāya.
"For non-contention" means precisely because it is a basis of concord, it is not for contention.
Để không tranh cãi – vì nó là căn bản nhiếp hóa nên không tranh cãi.
Sati ca avivādahetubhūtasaṅgahakatte tesaṃ vasena sabrahmacārīnaṃ samaggabhāvo bhedābhāvo siddhoyevāti āha ‘‘samaggabhāvāyā’’tiādi.
When there is a basis of concord that is a cause of non-contention, the state of unity and absence of division among fellow renunciates is already established through them; hence it is said "for unity" and so forth.
Và khi có sự nhiếp hóa là nguyên nhân của sự không tranh cãi, thì sự hòa hợp, không chia rẽ của các vị đồng phạm hạnh đã được thành tựu, nên đã nói ‘‘để hòa hợp’’ và v.v.
Paggayha vacananti kevalaṃ ‘‘devo’’ti avatvā ‘‘devatthero’’ti guṇehi thirabhāvajotanaṃ paggaṇhitvā uccaṃ katvā vacanaṃ.
"Words of praise" mean not merely saying "Venerable sir," but rather praising and elevating by indicating the firmness of his qualities, saying "Venerable Elder."
Lời nói tôn trọng – không chỉ nói ‘‘ngài’’ mà còn nói ‘‘trưởng lão ngài’’ bằng cách đề cao và làm nổi bật sự vững chắc về phẩm hạnh.
Mamattabodhanavacanaṃ mamāyanavacanaṃ.
Words that convey possessiveness are "words of possessiveness."
Lời nói biểu lộ sự sở hữu là lời nói của sự sở hữu.
Ekantatirokkhassa manokammassa sammukhatā nāma viññattisamuṭṭhāpanavaseneva hoti, tañca kho loke kāyakammanti pākaṭaṃ paññātaṃ hatthavikārādiṃ anāmasitvāyeva dassento ‘‘nayanāni ummīletvā’’tiādimāha.
The presence of a purely internal mental action (manokamma) occurs only through the generation of a communication (viññatti); and to show this without touching upon actions like hand gestures, which are commonly known as bodily actions in the world, he says "opening one's eyes" and so forth.
Sự có mặt của hành động ý hoàn toàn bí mật chỉ xảy ra qua sự biểu lộ thông báo; và điều đó, trong thế gian, được biết đến là hành động thân, không đề cập đến các cử chỉ tay, v.v., mà chỉ hiển thị bằng cách nói ‘‘mở mắt’’ và v.v.
Kāmañcettha mettāsinehasiniddhānaṃ nayanānaṃ ummīlanā pasannena mukhena olokanañca mettaṃ kāyakammameva, yassa pana cittassa vasena nayanānaṃ mettāsinehasiniddhatā mukhassa ca pasannatā, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘mettaṃ manokammaṃ nāmā’’ti.
Although opening one's eyes with mettā-affectionate tenderness and looking with a serene face is indeed a bodily action of loving-kindness, it is with reference to the mind on account of which the eyes are mettā-affectionate and tender, and the face is serene, that it is said to be "a mental action of loving-kindness."
Mặc dù ở đây, việc mở mắt đầy từ ái, thân thiện và việc nhìn bằng khuôn mặt hoan hỷ là hành động thân từ ái; nhưng điều đó được nói là ‘‘hành động ý từ ái’’ để ám chỉ tâm mà do đó mắt trở nên từ ái, thân thiện và khuôn mặt trở nên hoan hỷ.
Imāni (dī. ni. aṭṭha. 2.141; ma. ni. aṭṭha. 1.492; a. ni. aṭṭha. 3.6.11) ca mettakāyakammādīni pāḷiyaṃ bhikkhūnaṃ vasena āgatāni gihīsupi labbhantiyeva.
These mettā-bodily actions and so forth, though mentioned in the Pāḷi for bhikkhus, are also found among householders.
Những hành động thân từ ái này, v.v., mặc dù được đề cập trong kinh điển (Dī. Ni. Aṭṭha. 2.141; Ma. Ni. Aṭṭha. 1.492; A. Ni. Aṭṭha. 3.6.11) liên quan đến các tỳ khưu, nhưng cũng có thể tìm thấy ở các cư sĩ.
Bhikkhūnañhi mettacittena ācariyupajjhāyavattādiābhisamācārikadhammapūraṇaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma.
For bhikkhus, fulfilling the conventional duties (ābhisamācārikadhamma), such as duties towards teachers and preceptors, with a mind of mettā, is called a mettā-bodily action.
Đối với các tỳ khưu, việc thực hiện các pháp nghi lễ như lễ nghi với thầy bổn sư và thầy y chỉ bằng tâm từ được gọi là hành động thân từ ái.
Sabbañca anavajjakāyakammaṃ ābhisamācārikakammantogadhamevāti veditabbaṃ.
And all blameless bodily actions should be understood as being included within conventional actions.
Và tất cả các hành động thân không có lỗi đều được bao gồm trong các hành động nghi lễ.
Gihīnaṃ cetiyavandanatthāya bodhivandanatthāya saṅghanimantanatthāya gamanaṃ, gāmaṃ vā piṇḍāya paviṭṭhe bhikkhū disvā paccuggamanaṃ, pattapaṭiggahaṇaṃ, āsanapaññāpanaṃ, anugamananti evamādikaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma.
For householders, going to venerate a cetiya, to venerate a Bodhi tree, or to invite the Saṅgha; or, upon seeing bhikkhus who have entered the village for alms, going forth to meet them, receiving their bowls, arranging seats, following them, and so forth, are called mettā-bodily actions.
Đối với các cư sĩ, việc đi đến lễ tháp, lễ cây Bồ đề, thỉnh chư Tăng, hoặc khi thấy các tỳ khưu vào làng khất thực thì đi ra đón, nhận bát, sắp đặt chỗ ngồi, tiễn đưa, v.v., được gọi là hành động thân từ ái.
Bhikkhūnaṃ mettacittena ācārapaññattisikkhāpana kammaṭṭhānakathana dhammadesanā paripucchana aṭṭhakathākathanavasena pavattiyamānaṃ tepiṭakampi buddhavacanaṃ mettaṃ vacīkammaṃ nāma.
For bhikkhus, the entire Buddha's word (buddhavacana) of the Tipiṭaka, as it is manifested through teaching the rules of conduct (ācārapaññatti), instructing meditation subjects (kammaṭṭhāna), delivering Dhamma discourses, asking questions, and explaining commentaries, all done with a mind of mettā, is called a mettā-verbal action.
Đối với các tỳ khưu, việc giảng dạy các giới luật, nói về đề mục thiền, thuyết pháp, hỏi đáp, giải thích chú giải, v.v., bằng tâm từ, tất cả lời Phật dạy trong Tam Tạng cũng được gọi là hành động khẩu từ ái.
Gihīnaṃ ‘‘cetiyavandanatthāya gacchāma, bodhivandanatthāya gacchāma, dhammassavanaṃ karissāma, dīpamālāpupphapūjaṃ karissāma, tīṇi sucaritāni samādāya vattissāma, salākabhattādīni dassāma, vassāvāsikaṃ dassāma, ajja saṅghassa cattāro paccaye dassāma, saṅghaṃ nimantetvā khādanīyādīni saṃvidahatha, āsanāni paññapetha, pānīyaṃ upaṭṭhāpetha, saṅghaṃ paccuggantvā ānetha, paññattāsane nisīdāpetha, chandajātā ussāhajātā veyyāvaccaṃ karothā’’tiādikathanakāle mettaṃ vacīkammaṃ nāma.
For householders, when they say things like "Let's go to venerate the cetiya, let's go to venerate the Bodhi tree, we will listen to the Dhamma, we will offer lamps, garlands, and flowers, we will observe the three good conducts, we will give ticket-food (salākabhatta) and so forth, we will give robes for the Rains Retreat (vassāvāsika), today we will offer the four requisites to the Saṅgha, invite the Saṅgha and prepare edibles and so forth, arrange seats, offer water, go forth to meet the Saṅgha and bring them, seat them on the prepared seats, do service with zeal and enthusiasm," these are called mettā-verbal actions.
Đối với các cư sĩ, khi nói ‘‘Chúng ta hãy đi lễ tháp, chúng ta hãy đi lễ cây Bồ đề, chúng ta sẽ nghe pháp, chúng ta sẽ cúng dường đèn, hoa, hương, chúng ta sẽ thọ trì và thực hành ba thiện hạnh, chúng ta sẽ cúng dường cơm phiếu, v.v., chúng ta sẽ cúng dường vật dụng an cư, hôm nay chúng ta sẽ cúng dường bốn vật dụng cho Tăng, hãy thỉnh Tăng và chuẩn bị đồ ăn, v.v., hãy sắp đặt chỗ ngồi, hãy chuẩn bị nước uống, hãy đi đón Tăng, hãy thỉnh Tăng ngồi vào chỗ đã sắp đặt, hãy hoan hỷ, nhiệt tâm làm công việc phục vụ,’’ v.v., thì đó được gọi là hành động khẩu từ ái.
Bhikkhūnaṃ pātova uṭṭhāya sarīrapaṭijagganaṃ cetiyaṅgaṇavattādīni ca katvā vivittāsane nisīditvā ‘‘imasmiṃ vihāre bhikkhū sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma.
For bhikkhus, rising early in the morning, taking care of the body, performing duties in the cetiya precinct and so forth, then sitting in a secluded place and thinking, "May the bhikkhus in this monastery be happy, free from enmity, free from ill-will," is called a mettā-mental action.
Đối với các tỳ khưu, việc thức dậy sớm, chăm sóc thân thể, thực hiện các lễ nghi sân tháp, v.v., rồi ngồi vào chỗ vắng vẻ và suy nghĩ ‘‘Nguyện các tỳ khưu trong tu viện này được an lạc, không thù hận, không ác ý,’’ thì đó được gọi là hành động ý từ ái.
Gihīnaṃ ‘‘ayyā sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma.
For householders, thinking, "May the venerable ones be happy, free from enmity, free from ill-will," is called a mettā-mental action.
Đối với các cư sĩ, việc suy nghĩ ‘‘Nguyện các ngài được an lạc, không thù hận, không ác ý,’’ thì đó được gọi là hành động ý từ ái.
Lābhāti cīvarādayo laddhapaccayā.
"Gains" means requisites such as robes obtained.
Các vật lợi – các vật dụng đã nhận được như y phục, v.v.
Dhammikāti kuhanādibhedaṃ micchājīvaṃ vajjetvā dhammena samena bhikkhācariyavattena uppannā.
"Righteously obtained" means obtained righteously and fairly through the practice of alms-round (bhikkhācariyavatta), avoiding wrong livelihood (micchājīva) that involves deceit and so forth.
Hợp pháp – có được bằng Chánh pháp, bằng hạnh khất thực, tránh xa tà mạng như lừa dối, v.v.
Antamaso pattapariyāpannamattampīti pacchimakoṭiyā patte pariyāpannaṃ pattassa antogataṃ dvattikaṭacchubhikkhāmattampi.
"Even just the amount contained in the bowl, down to the last" means even the smallest amount of alms-food, two or three spoonfuls, contained in the bowl, at the lowest limit.
Ngay cả một lượng nhỏ vừa đủ một bát – ở mức tối thiểu, một lượng khất thực chỉ hai hoặc ba muỗng vừa đủ một bát.
Deyyaṃ dakkhiṇeyyañca appaṭivibhattaṃ katvā bhuñjatīti appaṭivibhattabhogī.
One who enjoys without dividing, making what is to be given and what is worthy of offering undivided, is "one who enjoys without dividing."
Người thọ dụng mà không chia sẻ vật đáng cho, vật đáng cúng dường, thì gọi là người thọ dụng không chia sẻ.
Ettha hi dve paṭivibhattāni nāma āmisapaṭivibhattaṃ puggalapaṭivibhattañca.
Here, there are two kinds of division: division of material gain (āmisa) and division among individuals (puggala).
Ở đây, có hai loại chia sẻ: chia sẻ vật thực và chia sẻ người.
Tattha ‘‘ettakaṃ dassāmi, ettakaṃ na dassāmī’’ti evaṃ cittena vibhajanaṃ āmisapaṭivibhattaṃ nāma.
Among these, mentally dividing, saying, "I will give this much, I will not give that much," is called "division of material gain."
Trong đó, việc phân chia trong tâm như ‘‘Tôi sẽ cho chừng này, tôi sẽ không cho chừng này’’ được gọi là chia sẻ vật thực.
‘‘Asukassa dassāmi, asukassa na dassāmī’’ti evaṃ cittena vibhajanaṃ pana puggalapaṭivibhattaṃ nāma.
Mentally dividing, saying, "I will give to this one, I will not give to that one," is called "division among individuals."
Còn việc phân chia trong tâm như ‘‘Tôi sẽ cho người này, tôi sẽ không cho người kia’’ được gọi là chia sẻ người.
Tadubhayampi akatvā yo appaṭivibhattaṃ bhuñjati, ayaṃ appaṭivibhattabhogī nāma.
One who eats without doing either of these is called "one who enjoys without dividing."
Người không làm cả hai điều đó mà thọ dụng không chia sẻ, người đó được gọi là người thọ dụng không chia sẻ.
Tenāha ‘‘neva āmisaṃ paṭivibhajitvā bhuñjatī’’tiādi.
Therefore, it is said, "He does not eat after dividing the material gain" and so forth.
Vì vậy đã nói ‘‘không chia sẻ vật thực mà thọ dụng’’ và v.v.
Adātumpīti pi-saddena dātumpi vaṭṭatīti dasseti.
"Even not to give" – the particle "pi" indicates that it is also permissible to give.
Ngay cả không cho – với từ pi, điều này cho thấy rằng việc cho cũng được phép.
Dānañhi nāma na kassaci nivāritaṃ, tena dussīlassapi atthikassa sati sambhave dātabbaṃ, tañca kho karuṇāyanavasena, na vattapūraṇavasena.
For giving is not forbidden to anyone; therefore, even to an immoral person (dussīla) who is in need, it should be given if possible, but out of compassion, not for the sake of fulfilling a duty.
Việc bố thí không bị cấm đối với bất kỳ ai; do đó, ngay cả một người ác hạnh, nếu có nhu cầu và có khả năng, cũng nên được cho, nhưng điều đó là do lòng bi mẫn, không phải để hoàn thành một nghi lễ.
Sāraṇīyadhammapūrakassa appaṭivibhattabhogitāya ‘‘sabbesaṃ dātabbamevā’’ti vuttaṃ.
It is said that "it should be given to everyone" for one who fulfills the commemorative (sāraṇīya) duties and enjoys without dividing.
Đối với người thực hành các pháp đáng ghi nhớ, vì không chia sẻ, nên đã nói ‘‘nên cho tất cả’’.
Gilānādīnaṃ pana odissakaṃ katvā dānaṃ appaṭivibhāgapakkhikaṃ ‘‘asukassa na dassāmī’’ti paṭikkhepassa abhāvato.
Giving specifically to the sick and so forth is on the side of not dividing, because there is no rejection saying "I will not give to this one."
Còn việc bố thí dành riêng cho người bệnh, v.v., là thuộc về loại không chia sẻ, vì không có sự từ chối ‘‘Tôi sẽ không cho người này’’.
Byatirekappadhāno hi paṭivibhāgo.
For division (paṭivibhāga) is primarily about exclusion.
Sự chia sẻ chủ yếu là sự loại trừ.
Tenāha ‘‘gilānagilānupaṭṭhāka…pe… viceyya dātumpi vaṭṭatī’’ti.
Therefore it is said: ‘It is proper to give selectively to the sick, the sick-attendant… and so on’.
Vì vậy, Ngài đã nói: “Người bệnh, người chăm sóc người bệnh… (v.v.)… cũng được phép bố thí sau khi suy xét.”
Sādhāraṇabhogīti ettha sādhāraṇabhogino idaṃ lakkhaṇaṃ – yaṃ yaṃ paṇītaṃ labhati, taṃ taṃ neva lābhena lābhaṃ nijigīsanamukhena gihīnaṃ deti attano ājīvasuddhiṃ rakkhamāno, na attanāva paribhuñjati ‘‘mayhaṃ asādhāraṇabhogitā mā hotū’’ti.
Here, concerning ‘one who shares his requisites (Sādhāraṇabhogī)’, this is the characteristic of one who shares his requisites: whatever choice food he receives, he does not give it to householders with the intention of obtaining gain for gain, while protecting his own purity of livelihood, nor does he consume it himself,* ‘May I not be one who does not share his requisites’.
Ở đây, người cùng hưởng tài vật (sādhāraṇabhogī) có đặc điểm này – bất cứ vật thực cao cấp nào mà vị ấy nhận được, vị ấy không dùng lợi lộc để đổi lấy lợi lộc qua việc tham lam lợi lộc rồi bố thí cho gia chủ, mà vị ấy giữ gìn sự thanh tịnh của sinh kế, không tự mình thọ dụng, (với ý nghĩ) “mong rằng mình không phải là người không chia sẻ tài vật.”
Taṃ paṭiggaṇhanto ca ‘‘saṅghena sādhāraṇaṃ hotū’’ti gahetvā ghaṇṭiṃ paharitvā paribhuñjitabbaṃ saṅghasantakaṃ viya passati.
And when receiving it, he takes it with the thought, ‘May it be common to the Saṅgha,’ and having rung the bell, he consumes it, regarding it as belonging to the Saṅgha, to be consumed*.
Và khi nhận lấy vật thực đó, vị ấy xem đó như tài vật của Tăng chúng, sau khi nhận lấy (với ý nghĩ) “mong rằng vật này là của chung với Tăng chúng,” rồi đánh chuông và nên thọ dụng.
Iminā ca tassa lābhassa tīsupi kālesu sādhāraṇato ṭhapanaṃ dassitaṃ.
By this, it is shown that the gain is established as common during all three times.
Với điều này, việc thiết lập sự chia sẻ tài vật đó trong cả ba thời điểm đã được chỉ ra.
‘‘Taṃ paṭiggaṇhanto ca saṅghena sādhāraṇaṃ hotū’’ti iminā paṭiggahaṇakālo dassito, ‘‘gahetvā…pe… passatī’’ti iminā paṭiggahitakālo.
By the phrase ‘‘and when receiving it, may it be common to the Saṅgha’’ the time of receiving is indicated, and by ‘‘having taken it… and so on… he regards it’’ the time after receiving is indicated.
“Và khi nhận lấy vật thực đó, mong rằng vật này là của chung với Tăng chúng” – với điều này, thời điểm nhận lấy đã được chỉ ra. “Sau khi nhận lấy… (v.v.)… xem đó” – với điều này, thời điểm đã nhận lấy đã được chỉ ra.
Tadubhayaṃ pana tādisena pubbabhāgena vinā na hotīti atthasiddho purimakālo.
However, both of these do not occur without such a prior state, hence the prior time is implicitly established.
Tuy nhiên, cả hai điều đó sẽ không xảy ra nếu không có phần trước như vậy, nên thời điểm trước đó được hiểu là đã có.
Tayidampi paṭiggahaṇato pubbevassa hoti ‘‘saṅghena sādhāraṇaṃ hotūti paṭiggahessāmī’’ti, paṭiggaṇhantassa hoti ‘‘saṅghena sādhāraṇaṃ hotūti paṭiggaṇhāmī’’ti, paṭiggahetvā hoti ‘‘saṅghena sādhāraṇaṃ hotūti paṭiggahitaṃ mayā’’ti evaṃ tilakkhaṇasampannaṃ katvā laddhalābhaṃ osānalakkhaṇaṃ avikopetvā paribhuñjanto sādhāraṇabhogī appaṭivibhattabhogī ca hoti.
This* occurs for him even before receiving,* ‘‘I shall receive it with the thought, ‘May it be common to the Saṅgha’’; it occurs for him while receiving,* ‘‘I receive it with the thought, ‘May it be common to the Saṅgha’’; and it occurs after receiving,* ‘‘It has been received by me with the thought, ‘May it be common to the Saṅgha’’’—thus, by making the obtained gain endowed with these three characteristics, and consuming it without violating the final characteristic, one becomes one who shares his requisites (sādhāraṇabhogī) and one who does not keep things to himself (appaṭivibhattabhogī).
Và điều này cũng xảy ra trước khi nhận lấy (với ý nghĩ) “tôi sẽ nhận lấy (vật thực này) với mong muốn nó là của chung với Tăng chúng”; khi đang nhận lấy (với ý nghĩ) “tôi đang nhận lấy (vật thực này) với mong muốn nó là của chung với Tăng chúng”; và sau khi nhận lấy (với ý nghĩ) “tôi đã nhận lấy (vật thực này) với mong muốn nó là của chung với Tăng chúng.” Như vậy, vị ấy là người cùng hưởng tài vật (sādhāraṇabhogī) và người không chia sẻ tài vật riêng (appaṭivibhattabhogī) khi thọ dụng lợi lộc đã nhận được, không làm hỏng đặc điểm cuối cùng, sau khi đã làm cho nó có đầy đủ ba đặc điểm này.
Imaṃ (dī. ni. aṭṭha. 2.141; ma. ni. aṭṭha. 1.492; a. ni. aṭṭha. 3.6.11) pana sāraṇīyadhammaṃ ko pūreti, ko na pūreti?
Who fulfills this course of conduct that is conducive to concord (sāraṇīyadhamma), and who does not?
Tuy nhiên, ai hoàn thành, ai không hoàn thành pháp hòa hợp (sāraṇīyadhamma) này?
Dussīlo tāva na pūreti.
Firstly, a morally corrupt person (dussīla) does not fulfill it.
Trước hết, người ác giới không hoàn thành.
Na hi tassa santakaṃ sīlavanto gaṇhanti.
For those who are virtuous do not accept anything belonging to him.
Thật vậy, những người giữ giới không nhận tài vật của vị ấy.
Parisuddhasīlo pana vattaṃ akhaṇḍento pūreti.
But one whose virtue is purified, by not breaking the practice, fulfills it.
Tuy nhiên, người giữ giới thanh tịnh hoàn thành bằng cách không làm gián đoạn bổn phận.
Tatridaṃ vattaṃ – yo odissakaṃ katvā mātu vā pitu vā ācariyupajjhāyādīnaṃ vā deti, so dātabbaṃ detu, sāraṇīyadhammo panassa na hoti, palibodhajagganaṃ nāma hoti.
Herein is the practice: whoever gives specifically to his mother or father or teachers, preceptors, and so on, may give what is to be given, but for him it is not a course of conduct conducive to concord (sāraṇīyadhamma); it is called attending to an impediment.
Ở đây, bổn phận này là – vị nào bố thí một cách có chủ đích cho mẹ, cha, hoặc các vị thầy bổn sư, y chỉ sư, v.v., vị ấy hãy bố thí những gì nên bố thí, nhưng đối với vị ấy thì đó không phải là pháp hòa hợp, mà gọi là sự chăm sóc chướng ngại.
Sāraṇīyadhammo hi muttapalibodhasseva vaṭṭati.
For the course of conduct conducive to concord is indeed proper only for one who is free from impediments.
Thật vậy, pháp hòa hợp chỉ thích hợp cho người đã giải thoát khỏi chướng ngại.
Tena pana odissakaṃ dentena gilānagilānupaṭṭhākaāgantukagamikānañceva navapabbajitassa ca saṅghāṭipattaggahaṇaṃ ajānantassa dātabbaṃ.
However, when giving specifically, one should give to the sick, sick-attendants, visitors, travellers, and new monastics who do not know how to receive a robe and bowl.
Tuy nhiên, khi bố thí một cách có chủ đích, vị ấy nên bố thí cho người bệnh, người chăm sóc người bệnh, khách tăng, hành tăng, và vị tỳ khưu mới xuất gia chưa biết cách nhận y tăng-già-lê và bình bát.
Etesaṃ datvā avasesaṃ therāsanato paṭṭhāya thokaṃ thokaṃ adatvā yo yattakaṃ gaṇhāti, tassa tattakaṃ dātabbaṃ.
Having given to these, for the remainder, one should give a little at a time, starting from the seat of the elder, to whoever takes however much.
Sau khi bố thí cho những vị này, phần còn lại nên được bố thí từng chút một, bắt đầu từ chỗ ngồi của vị trưởng lão, cho bất cứ ai nhận bao nhiêu thì bố thí bấy nhiêu.
Avasiṭṭhe asati puna piṇḍāya caritvā therāsanato paṭṭhāya yaṃ yaṃ paṇītaṃ, taṃ taṃ datvā sesaṃ bhuñjitabbaṃ.
If there is no remainder, one should go on alms-round again, and starting from the seat of the elder, give whatever choice food is obtained, and then consume the rest.
Nếu không còn lại gì, vị ấy nên đi khất thực lại, rồi bố thí những gì cao cấp, bắt đầu từ chỗ ngồi của vị trưởng lão, và thọ dụng phần còn lại.
Ayaṃ pana sāraṇīyadhammo sāraṇīyadhammapūraṇavidhimhi susikkhitāya parisāya supūro hoti.
This course of conduct conducive to concord (sāraṇīyadhamma) is well-fulfilled by an assembly well-trained in the method of fulfilling the course of conduct conducive to concord.
Tuy nhiên, pháp hòa hợp này dễ hoàn thành trong một hội chúng đã được huấn luyện tốt về phương pháp hoàn thành pháp hòa hợp.
Susikkhitāya hi parisāya yo aññato labhati, so na gaṇhāti.
For in a well-trained assembly, whoever receives from another does not take it.
Thật vậy, trong một hội chúng đã được huấn luyện tốt, ai nhận được từ người khác thì người đó không nhận.
Aññato alabhantopi pamāṇayuttameva gaṇhāti, na atirekaṃ.
Even those who do not receive from another take only a reasonable amount, not excessively.
Ngay cả khi không nhận được từ người khác, vị ấy cũng chỉ nhận vừa đủ, không quá mức.
Ayañca pana sāraṇīyadhammo evaṃ punappunaṃ piṇḍāya caritvā laddhaṃ laddhaṃ dentassapi dvādasahi vassehi pūrati, na tato oraṃ.
This course of conduct conducive to concord, for one who gives whatever he receives by repeatedly going on alms-round in this way, is fulfilled in twelve years, not less than that.
Và pháp hòa hợp này, ngay cả đối với người đi khất thực nhiều lần và bố thí những gì nhận được, cũng phải mất mười hai năm mới hoàn thành, không ít hơn.
Sace hi dvādasamepi vasse sāraṇīyadhammapūrako piṇḍapātapūraṃ pattaṃ āsanasālāyaṃ ṭhapetvā nahāyituṃ gacchati, saṅghatthero ca ‘‘kasseso patto’’ti vatvā ‘‘sāraṇīyadhammapūrakassā’’ti vutte ‘‘āharatha na’’nti sabbaṃ piṇḍapātaṃ vicāretvā bhuñjitvāva rittapattaṃ ṭhapeti.
For if, even in the twelfth year, the one fulfilling the sāraṇīyadhamma places his bowl full of alms-food in the dining hall and goes to bathe, and the elder of the Saṅgha, asking ‘‘Whose bowl is this?’’ and being told ‘‘It belongs to the one fulfilling the sāraṇīyadhamma,’’ says ‘‘Bring it here!’’ and distributes and consumes all the alms-food, leaving only an empty bowl.
Thật vậy, nếu vào năm thứ mười hai, người hoàn thành pháp hòa hợp đặt bình bát đầy vật thực khất thực trong giảng đường rồi đi tắm, và vị Tăng trưởng lão hỏi “bình bát này của ai?” khi được trả lời “của người hoàn thành pháp hòa hợp,” thì vị ấy nói “hãy mang đến đây,” rồi thọ dụng toàn bộ vật thực khất thực và chỉ để lại bình bát rỗng.
Atha so bhikkhu rittapattaṃ disvā ‘‘mayhaṃ anavasesetvāva paribhuñjiṃsū’’ti domanassaṃ uppādeti, sāraṇīyadhammo bhijjati, puna dvādasa vassāni pūretabbo hoti.
If that bhikkhu, seeing the empty bowl, generates displeasure,* ‘‘They have consumed it without leaving anything for me,’’ the sāraṇīyadhamma is broken, and it must be fulfilled again for twelve years.
Nếu vị tỳ khưu đó thấy bình bát rỗng và sinh tâm ưu phiền “họ đã thọ dụng hết mà không để lại cho mình,” thì pháp hòa hợp bị phá vỡ, và vị ấy phải hoàn thành lại trong mười hai năm nữa.
Titthiyaparivāsasadiso hesa, sakiṃ khaṇḍe jāte puna pūretabbova.
For this is like the probationary period for non-Buddhist ascetics; once broken, it must be fulfilled again.
Thật vậy, điều này giống như thời gian biệt trú của ngoại đạo, một khi đã bị gián đoạn thì phải hoàn thành lại.
Yo pana ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me pattagataṃ anāpucchāva sabrahmacārino paribhuñjantī’’ti somanassaṃ janeti, tassa puṇṇo nāma hoti.
But if he generates delight,* ‘‘Indeed it is my gain, indeed it is well obtained by me, that my fellow celibates consume what is in my bowl without asking,’’ then it is considered fulfilled.
Tuy nhiên, vị nào sinh tâm hoan hỷ “thật là lợi lộc cho tôi, thật là may mắn cho tôi, vì các vị đồng phạm hạnh đã thọ dụng vật thực trong bình bát của tôi mà không cần hỏi,” thì pháp hòa hợp của vị ấy được gọi là đã hoàn thành.
Tatrimāni vatthūni – leṇagirivāsī tissatthero kira mahākhīragāmaṃ upanissāya vasati.
Here are these stories: It is said that Thera Tissa, dwelling in Leṇagiri, resided near Mahākhīragāma.
Ở đây có những câu chuyện sau – Nghe nói, trưởng lão Tissa trú tại núi Leṇa, sống gần làng Khīra.
Paññāsamattā therā nāgadīpaṃ cetiyavandanatthāya gacchantā khīragāme piṇḍāya caritvā kiñci aladdhā nikkhamiṃsu.
About fifty Theras, going to Nāgadīpa for Cetiya veneration, went on alms-round in Khīragāma but, having received nothing, departed.
Khoảng năm mươi vị trưởng lão đang đi đến đảo Nāga để chiêm bái tháp, đã đi khất thực ở làng Khīra nhưng không nhận được gì nên đã ra đi.
Thero pavisanto te disvā pucchi ‘‘laddhaṃ, bhante’’ti.
The Thera, entering, saw them and asked, ‘‘Did you receive anything, Venerables?’’
Vị trưởng lão (Tissa) khi vào làng thấy họ liền hỏi: “Thưa các ngài, đã nhận được gì chưa?”
Vicarimha, āvusoti.
‘‘We went on alms-round, friend,’’*.
“Chúng tôi đã đi khất thực rồi, thưa hiền giả.”
So aladdhabhāvaṃ ñatvā āha ‘‘bhante, yāvāhaṃ āgacchāmi, tāva idheva hothā’’ti.
Knowing that they had received nothing, he said, ‘‘Venerables, please stay here until I return.’’
Biết họ không nhận được gì, vị ấy nói: “Thưa các ngài, xin hãy ở lại đây cho đến khi con trở về.”
Mayaṃ, āvuso, paññāsa janā pattatemanamattampi na labhimhāti.
‘‘Friend, we fifty people did not receive even enough to moisten our bowls.’’
“Thưa hiền giả, năm mươi người chúng tôi không nhận được dù chỉ một chút nước sốt cho bình bát.”
Bhante, nevāsikā nāma paṭibalā honti, alabhantāpi bhikkhācāramaggasabhāgaṃ jānantīti.
‘‘Venerables, resident monks are capable; even if they don't receive much, they know the way of alms-gathering.’’
“Thưa các ngài, những người dân địa phương thì có khả năng, ngay cả khi không nhận được gì, họ cũng biết phương pháp khất thực.”
Therā āgamiṃsu.
The Theras returned.
Các vị trưởng lão đã trở lại.
Thero gāmaṃ pāvisi.
The Thera entered the village.
Vị trưởng lão (Tissa) vào làng.
Dhurageheyeva mahāupāsikā khīrabhattaṃ sajjetvā theraṃ olokayamānā ṭhitā therassa dvāraṃ sampattasseva pattaṃ pūretvā adāsi.
Right at the main house, a great female lay follower, having prepared milk-rice, stood watching for the Thera, and as soon as the Thera reached her door, she filled his bowl and gave it to him.
Ngay tại ngôi nhà đầu tiên, một nữ cư sĩ lớn tuổi đã chuẩn bị cơm sữa và đang đứng chờ vị trưởng lão; ngay khi vị trưởng lão đến cửa, bà đã đổ đầy bình bát và dâng cúng.
So taṃ ādāya therānaṃ santikaṃ gantvā ‘‘gaṇhatha, bhante’’ti saṅghattheraṃ āha.
He took it, went to the Theras, and said to the elder of the Saṅgha, ‘‘Please take it, Venerables.’’
Vị ấy cầm lấy bình bát đó, đi đến chỗ các vị trưởng lão và nói với vị Tăng trưởng lão: “Thưa các ngài, xin hãy nhận lấy.”
Thero ‘‘amhehi ettakehi kiñci na laddhaṃ, ayaṃ sīghameva gahetvā āgato, kiṃ nu kho’’ti sesānaṃ mukhaṃ olokesi.
The elder looked at the faces of the others,* ‘‘We, so many, received nothing, yet this one quickly obtained and returned; what could it be?’’
Vị trưởng lão (Tăng trưởng lão) nhìn mặt các vị còn lại (và nghĩ): “Chúng ta nhiều người như vậy mà không nhận được gì, vị này lại nhanh chóng nhận được và trở về, có chuyện gì vậy?”
Thero olokanākāreneva ñatvā ‘‘bhante, dhammena samena laddho piṇḍapāto, nikkukkuccā gaṇhathā’’tiādito paṭṭhāya sabbesaṃ yāvadatthaṃ datvā attanāpi yāvadatthaṃ bhuñji.
The Thera, understanding by his glance, said, ‘‘Venerable, this alms-food was obtained righteously and fairly; please take it without qualms,’’ and starting from the beginning, he gave to all as much as they desired, and he himself also ate as much as he desired.
Vị trưởng lão (Tissa) hiểu được qua thái độ nhìn của vị Tăng trưởng lão, liền nói: “Thưa các ngài, vật thực khất thực này đã được nhận một cách hợp pháp và đúng đắn, xin hãy nhận lấy mà không nghi ngờ gì.” Rồi vị ấy đã bố thí đủ cho tất cả mọi người, bắt đầu từ đầu, và tự mình cũng thọ dụng đủ.
Atha naṃ bhattakiccāvasāne therā pucchiṃsu ‘‘kadā, āvuso, lokuttaradhammaṃ paṭivijjhī’’ti?
Then, at the end of the meal, the Theras asked him, ‘‘When, friend, did you penetrate the supra-mundane Dhamma?’’
Sau đó, khi việc thọ thực kết thúc, các vị trưởng lão hỏi vị ấy: “Thưa hiền giả, ngài đã chứng đắc pháp xuất thế khi nào?”
Natthi me, bhante, lokuttaradhammoti.
‘‘I have no supra-mundane Dhamma, Venerables,’’*.
“Thưa các ngài, con không có pháp xuất thế.”
Jhānalābhīsi āvusoti?
‘‘Are you a jhāna-attainer, friend?’’
“Thưa hiền giả, ngài có đắc thiền không?”
Etampi me, bhante, natthīti.
‘‘That too I do not have, Venerables.’’
“Thưa các ngài, điều đó con cũng không có.”
Nanu, āvuso, pāṭihāriyanti?
‘‘But friend, isn’t it a miracle?’’
“Thưa hiền giả, đó chẳng phải là một phép lạ sao?”
Sāraṇīyadhammo me, bhante, pūrito, tassa me pūritakālato paṭṭhāya sacepi bhikkhusatasahassaṃ hoti, pattagataṃ na khīyatīti.
‘‘Venerables, my sāraṇīyadhamma is fulfilled; from the time it was fulfilled, even if there were a hundred thousand bhikkhus, what is in my bowl is not depleted,’’*.
“Thưa các ngài, pháp hòa hợp của con đã được hoàn thành. Kể từ khi con hoàn thành nó, ngay cả khi có một trăm ngàn tỳ khưu, vật thực trong bình bát của con cũng không bao giờ cạn.”
Sādhu sādhu sappurisa anucchavikamidaṃ tuyhanti.
‘‘Excellent, excellent, good man! This is fitting for you.’’
“Lành thay, lành thay, thiện nam tử! Điều này phù hợp với ngài.”
Idaṃ tāva pattagataṃ na khīyatīti ettha vatthu.
This, then, is the story concerning ‘‘what is in his bowl is not depleted’’.
Đây là câu chuyện về “vật thực trong bình bát không cạn.”
Ayameva pana thero cetiyapabbate giribhaṇḍamahāpūjāya dānaṭṭhānaṃ gantvā ‘‘imasmiṃ dāne kiṃ varabhaṇḍa’’nti pucchi.
This same Thera went to the alms-giving place at the great festival of Giribhaṇḍa on Cetiya Mountain and asked, ‘‘What is the best offering in this dana?’’
Vị trưởng lão này cũng đã đến khu vực bố thí tại đại lễ cúng dường vật phẩm trên núi Cetiyapabbata và hỏi: “Trong lễ bố thí này, vật phẩm quý giá nhất là gì?”
Dve sāṭakā, bhanteti.
‘‘Two robes, Venerable,’’*.
“Thưa ngài, là hai tấm vải.”
Ete mayhaṃ pāpuṇissantīti.
‘‘Will these reach me?’’
“Những tấm này sẽ thuộc về con.”
Taṃ sutvā amacco rañño ārocesi ‘‘eko daharo evaṃ vadatī’’ti.
Hearing that, the minister reported to the king, ‘‘A young monk is saying this.’’
Nghe vậy, vị quan đã báo cho nhà vua: “Có một vị tỳ khưu trẻ nói như vậy.”
‘‘Daharassa evaṃ cittaṃ, mahātherānaṃ pana sukhumā sāṭakā vaṭṭantī’’ti vatvā ‘‘mahātherānaṃ dassāmī’’ti ṭhapesi.
The king, saying, ‘‘Such a thought in a young monk! Fine robes are suitable for the great Theras,’’ set them aside,* ‘‘I will give them to the great Theras.’’
Nhà vua nói: “Vị tỳ khưu trẻ có ý nghĩ như vậy, nhưng các vị đại trưởng lão thì cần những tấm vải mịn,” rồi giữ lại (những tấm vải đó) và nói: “Tôi sẽ dâng cho các vị đại trưởng lão.”
Tassa bhikkhusaṅghe paṭipāṭiyā ṭhite dentassa matthake ṭhapitāpi te sāṭakā hatthaṃ nārohanti, aññeva ārohanti.
When he gave them to the Saṅgha in order, even when placed on the heads of the monks, those robes did not reach his hand; other robes reached him.
Khi vị quan dâng cúng cho Tăng chúng theo thứ tự, ngay cả khi đặt lên đầu các vị tỳ khưu, những tấm vải đó cũng không đến tay họ, mà những tấm vải khác lại đến tay.
Daharassa dānakāle pana hatthaṃ āruḷhā.
But when it was time to give to the young monk, they reached his hand.
Tuy nhiên, khi đến lượt vị tỳ khưu trẻ, chúng đã đến tay vị ấy.
So tassa hatthe ṭhapetvā amaccassa mukhaṃ oloketvā daharaṃ nisīdāpetvā dānaṃ datvā saṅghaṃ vissajjetvā daharassa santike nisīditvā ‘‘bhante, imaṃ dhammaṃ kadā paṭivijjhitthā’’ti āha.
He, placing it in his hand, looking at the minister's face, having made the young monk sit down, having given the offering, having dismissed the Saṅgha, having sat near the young monk, said, "Venerable sir, when did you penetrate this Dhamma?"
Vị ấy đặt vào tay vị Tỳ-khưu trẻ, nhìn mặt vị đại thần, cho vị trẻ ngồi xuống, đã cúng dường, đã tiễn Tăng chúng, rồi ngồi gần vị trẻ và nói: “Bạch Đại đức, Đại đức đã chứng ngộ pháp này từ khi nào?”
So pariyāyenapi asantaṃ avadanto ‘‘natthi mayhaṃ, mahārāja, lokuttaradhammo’’ti āha.
He, not speaking of what was not, even by implication, said, "Your Majesty, I have no Lokuttara Dhamma (supramundane Dhamma)."
Vị ấy, không nói điều không có ngay cả bằng cách gián tiếp, nói: “Đại vương, con không có pháp siêu thế.”
Nanu, bhante, pubbeva avacutthāti.
"Did you not say so before, Venerable sir?"
“Bạch Đại đức, chẳng phải trước đây Đại đức đã nói sao?”
Āma mahārāja, sāraṇīyadhammapūrako ahaṃ, tassa me dhammassa pūritakālato paṭṭhāya bhājanīyaṭṭhāne aggabhaṇḍaṃ pāpuṇātīti.
"Yes, Your Majesty, I am one who fulfills the Dhamma that creates amiability. From the time that Dhamma was fulfilled by me, the chief offering accrues to the rightful recipient."
“Vâng, Đại vương, con là người hoàn thành pháp hòa kính (sāraṇīyadhamma), kể từ khi con hoàn thành pháp ấy, con đã nhận được vật phẩm quý giá nhất ở nơi đáng phân chia.”
‘‘Sādhu sādhu bhante, anucchavikamidaṃ tumhāka’’nti vanditvā pakkāmi.
"Excellent, excellent, Venerable sir, this is fitting for you," he said, and having paid homage, he departed.
“Lành thay, lành thay, bạch Đại đức, điều này xứng đáng với Đại đức!” rồi đảnh lễ và rời đi.
Idaṃ bhājanīyaṭṭhāne aggabhaṇḍaṃ pāpuṇātīti ettha vatthu.
This is the story concerning " the chief offering accrues to the rightful recipient."
Đây là câu chuyện về câu “nhận được vật phẩm quý giá nhất ở nơi đáng phân chia.”
Caṇḍālatissabhayena pana bhātaragāmavāsino nāgattheriyā anārocetvāva palāyiṃsu.
However, out of fear of Caṇḍālatissa, the residents of Bhātaragāma fled without informing the Elder Nāgātherī.
Do sợ hãi Caṇḍāla Tissa, những người dân làng Bhātaragāma đã bỏ trốn mà không báo cho Ni trưởng Nāgā.
Therī paccūsasamaye ‘‘ati viya appanigghoso gāmo, upadhāretha tāvā’’ti daharabhikkhuniyo āha.
In the early morning, the Therī said to the young bhikkhunīs, "The village is extremely quiet; please check it."
Vào buổi sáng sớm, Ni trưởng nói với các Tỳ-khưu-ni trẻ: “Ngôi làng rất yên tĩnh, các con hãy xem xét thử.”
Tā gantvā sabbesaṃ gatabhāvaṃ ñatvā āgamma theriyā ārocesuṃ.
They went, understood that everyone had left, returned, and reported to the Therī.
Họ đi và biết rằng tất cả đã bỏ đi, rồi trở về báo cho Ni trưởng.
Sā sutvā ‘‘mā tumhe tesaṃ gatabhāvaṃ cintayittha, attano uddesaparipucchāyonisomanasikāresuyeva yogaṃ karothā’’ti vatvā bhikkhācāravelāyaṃ pārupitvā attadvādasamā gāmadvāre nigrodhamūle aṭṭhāsi.
Hearing this, she said, "Do not worry about their departure. Just apply yourselves to your studies, inquiries, and wise attention." Then, at the time for alms-round, she robed herself and, with twelve bhikkhunīs, stood at the root of a banyan tree at the village gate.
Ni trưởng nghe xong nói: “Các con đừng bận tâm về việc họ đã đi, hãy chuyên tâm vào việc học hỏi, hỏi han và tác ý đúng đắn của mình.” Rồi đến giờ đi khất thực, Ni trưởng đắp y, cùng mười hai vị Ni đứng dưới gốc cây đa ở cổng làng.
Rukkhe adhivatthā devatā dvādasannampi bhikkhunīnaṃ piṇḍapātaṃ datvā ‘‘ayye aññattha mā gacchatha, niccaṃ idheva ethā’’ti āha.
The deity residing in the tree gave alms-food to all twelve bhikkhunīs and said, "Noble ladies, do not go elsewhere; always come here."
Vị thiên nữ trú trên cây đã cúng dường vật thực cho cả mười hai vị Tỳ-khưu-ni và nói: “Bạch Ni trưởng, đừng đi nơi khác, hãy thường xuyên đến đây.”
Theriyā pana kaniṭṭhabhātā nāgatthero nāma atthi, so ‘‘mahantaṃ bhayaṃ, na sakkā yāpetuṃ, paratīraṃ gamissāmī’’ti attadvādasamo attano vasanaṭṭhānā nikkhanto ‘‘theriṃ disvā gamissāmī’’ti bhātaragāmaṃ āgato.
Now, the Therī had a younger brother named Elder Nāga. He, thinking, "The danger is great, it is not possible to endure; I will go to the other shore," departed from his dwelling place with twelve monks, and came to Bhātaragāma, thinking, "I will go after seeing the Therī."
Ni trưởng có một người em trai tên là Trưởng lão Nāga. Vị ấy nói: “Nguy hiểm lớn, không thể duy trì được, tôi sẽ đi sang bờ bên kia.” Cùng mười hai vị Tỳ-khưu, vị ấy rời khỏi nơi ở của mình và đến làng Bhātaragāma, nói: “Tôi sẽ gặp Ni trưởng rồi đi.”
Therī ‘‘therā āgatā’’ti sutvā tesaṃ santikaṃ gantvā ‘‘kiṃ ayyā’’ti pucchi.
The Therī, hearing "The elders have come," went to them and asked, "What is it, noble sirs?"
Ni trưởng nghe nói: “Các Trưởng lão đã đến,” rồi đến gặp họ và hỏi: “Bạch các Đại đức, có việc gì vậy?”
So taṃ pavattiṃ ācikkhi.
He recounted the situation.
Vị ấy kể lại sự việc.
Sā ‘‘ajja ekadivasaṃ vihāre vasitvā sveva gamissathā’’ti āha.
She said, "Stay in the monastery for this one day, and you can leave tomorrow."
Ni trưởng nói: “Hôm nay các vị hãy ở lại tu viện một ngày, ngày mai hãy đi.”
Therā vihāraṃ āgamaṃsu.
The elders came to the monastery.
Các Trưởng lão đã đến tu viện.
Therī punadivase rukkhamūle piṇḍāya caritvā theraṃ upasaṅkamitvā ‘‘imaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjathā’’ti āha.
The next day, the Therī, having collected alms at the foot of the tree, approached the Elder and said, "Please partake of this alms-food."
Ngày hôm sau, Ni trưởng đi khất thực dưới gốc cây, đến gặp Trưởng lão và nói: “Xin Đại đức thọ dụng vật thực này.”
Thero ‘‘vaṭṭissati therī’’ti vatvā tuṇhī aṭṭhāsi.
The Elder, saying, "It will suffice, Therī," remained silent.
Trưởng lão nói: “Sẽ được thôi, bạch Ni trưởng,” rồi im lặng đứng đó.
Dhammiko tāta piṇḍapāto, kukkuccaṃ akatvā paribhuñjathāti.
"The alms-food is permissible, my dear; partake of it without scruple," she said.
“Này con, vật thực này là vật thực hợp pháp, xin đừng nghi ngờ mà thọ dụng.”
Vaṭṭissati therīti.
"It will suffice, Therī."
“Sẽ được thôi, bạch Ni trưởng.”
Sā pattaṃ gahetvā ākāse khipi.
She took the bowl and threw it into the sky.
Ni trưởng cầm bát ném lên không trung.
Patto ākāse aṭṭhāsi.
The bowl remained suspended in the sky.
Cái bát đứng yên trên không trung.
Thero ‘‘sattatālamatte ṭhitampi bhikkhunībhattameva therī’’ti vatvā ‘‘bhayaṃ nāma sabbakālaṃ na hoti, bhaye vūpasante ariyavaṃsaṃ kathayamāno ‘bho piṇḍapātika bhikkhunībhattaṃ bhuñjitvā vītināmayitthā’ti cittena anuvadiyamāno santhambhituṃ na sakkhissāmi, appamattā hotha theriyo’’ti maggaṃ āruhi.
The Elder, saying, "Even if it stays at a height of seven palm trees, it is still the alms of a bhikkhunī, Therī." He continued, "Danger is not perpetual; when the danger subsides, if I am conversing about the noble lineage and am reproached in my mind, 'Sir, you endured by eating bhikkhunīs' alms-food,' I will not be able to compose myself. Be diligent, Therīs," and he set off on his way.
Trưởng lão nói: “Ngay cả khi nó ở độ cao bảy cây thốt nốt, đó vẫn là vật thực của Tỳ-khưu-ni, bạch Ni trưởng.” Rồi nói: “Sự sợ hãi không phải lúc nào cũng có, khi sự sợ hãi đã lắng xuống, nếu tôi kể về Thánh chủng (ariyavaṃsa) mà tâm cứ trách móc: ‘Này Tỳ-khưu khất thực, ông đã sống qua ngày bằng vật thực của Tỳ-khưu-ni,’ thì tôi sẽ không thể tự chủ được. Các Ni trưởng hãy sống không phóng dật.” Rồi vị ấy lên đường.
Rukkhadevatāpi ‘‘sace thero theriyā hatthato piṇḍapātaṃ paribhuñjissati, na naṃ nivattessāmi, sace na paribhuñjissati, nivattessāmī’’ti cintayamānā ṭhatvā therassa gamanaṃ disvā rukkhā oruyha ‘‘pattaṃ, bhante, dethā’’ti pattaṃ gahetvā theraṃ rukkhamūlaṃyeva ānetvā āsanaṃ paññapetvā piṇḍapātaṃ datvā katabhattakiccaṃ paṭiññaṃ kāretvā dvādasa bhikkhuniyo dvādasa ca bhikkhū satta vassāni upaṭṭhahi.
The tree deity, too, thinking, "If the Elder partakes of alms-food from the Therī's hand, I will not turn him back. If he does not partake, I will turn him back," stood there. Seeing the Elder's departure, she descended from the tree, saying, "Venerable sir, give me the bowl," took the bowl, led the Elder back to the foot of the tree, arranged a seat, gave him alms-food, made him acknowledge that his meal was done, and then supported the twelve bhikkhunīs and twelve monks for seven years.
Vị thiên nữ trên cây cũng nghĩ: “Nếu Trưởng lão thọ dụng vật thực từ tay Ni trưởng, ta sẽ không ngăn cản. Nếu không thọ dụng, ta sẽ ngăn cản.” Sau khi đứng đó và thấy Trưởng lão đi, vị ấy từ trên cây xuống, nói: “Bạch Đại đức, xin hãy đưa bát,” rồi cầm bát, đưa Trưởng lão trở lại gốc cây, sắp đặt chỗ ngồi, cúng dường vật thực, và sau khi hoàn thành bữa ăn, đã hứa nguyện và cúng dường mười hai vị Tỳ-khưu-ni và mười hai vị Tỳ-khưu trong bảy năm.
Idaṃ devatā ussukkaṃ āpajjantīti ettha vatthu.
This is the story concerning " the deity was solicitous."
Đây là câu chuyện về câu “chư thiên quan tâm.”
Tatra hi therī sāraṇīyadhammapūrikā ahosi.
There, the Therī was one who fulfilled the Dhamma that creates amiability.
Trong câu chuyện đó, Ni trưởng là người hoàn thành pháp hòa kính (sāraṇīyadhamma).
Natthi etesaṃ khaṇḍanti akhaṇḍāni, taṃ pana nesaṃ khaṇḍaṃ dassetuṃ ‘‘yassā’’tiādi vuttaṃ.
They are without flaws, hence akhaṇḍāni (unbroken); but to show their flaw, the passage beginning with "yassā" (whose) was stated.
Không bị sứt mẻ (akhaṇḍāni) nghĩa là không có sự sứt mẻ của những giới ấy. Để chỉ ra sự sứt mẻ của chúng, câu “yassā” (nếu giới của ai) v.v. đã được nói.
Tattha upasampannasīlānaṃ uddesakkamena ādiantā veditabbā.
There, the beginning and end of the sīlas of those who have received the Higher Ordination should be known by the order of enumeration.
Ở đây, khởi đầu và kết thúc của các giới của người đã thọ Cụ túc giới cần được hiểu theo thứ tự liệt kê (uddessa).
Tenāha ‘‘sattasū’’tiādi.
Therefore, it says, "sattasū" (among the seven), etc.
Do đó, đã nói “sattasū” (trong bảy) v.v.
Anupasampannasīlānaṃ pana samādānakkamenapi ādiantā labbhanti.
For the sīlas of those who have not received Higher Ordination, the beginning and end are obtained by the order of undertaking as well.
Đối với các giới của người chưa thọ Cụ túc giới, khởi đầu và kết thúc cũng có thể được nhận biết theo thứ tự thọ trì.
Pariyante chinnasāṭako viyāti vatthante dasante vā chinnavatthaṃ viya.
Pariyante chinnasāṭako viyā means like a garment cut at the edge or border.
Giống như tấm vải bị rách ở mép (pariyante chinnasāṭako viyā) nghĩa là giống như tấm vải bị rách ở phần cuối hoặc ở mép.
Visadisudāharaṇañcetaṃ ‘‘akhaṇḍānī’’ti imassa adhikatattā.
And this is a dissimilar example because of the emphasis on "akhaṇḍāni" (unbroken).
Và đây là một ví dụ không tương đồng, vì nó làm nổi bật ý nghĩa của “akhaṇḍāni” (không bị sứt mẻ).
Evaṃ sesānipi udāharaṇāni.
Thus are the other examples as well.
Tương tự như vậy là các ví dụ còn lại.
Khaṇḍanti khaṇḍavantaṃ, khaṇḍitaṃ vā.
Khaṇḍaṃ means having a flaw, or flawed.
Sứt mẻ (khaṇḍaṃ) là có sự sứt mẻ, hoặc bị sứt mẻ.
Chiddantiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to chiddaṃ (perforated), etc.
Trong “chiddaṃ” (thủng) v.v. cũng theo cách này.
Visabhāgavaṇṇena gāvī viyāti sambandho.
The connection is like a cow with a variegated color.
Sự liên hệ là “giống như con bò có màu sắc khác biệt.”
Visabhāgavaṇṇena upaḍḍhaṃ tatiyabhāgaṃ vā sambhinnavaṇṇaṃ sabalaṃ, visabhāgavaṇṇeheva pana bindūhi antarantarā vimissaṃ kammāsaṃ.
Sabalaṃ (spotted) means having a half or one-third portion of variegated color, mixed in. Kammāsaṃ (mottled), however, means interspersed with dots of variegated colors.
Sabalaṃ là màu sắc bị pha trộn một nửa hoặc một phần ba với màu sắc khác biệt; còn kammāsaṃ là màu sắc bị pha trộn giữa chừng với các đốm màu khác biệt.
Ayaṃ imesaṃ viseso.
This is the distinction between them.
Đây là sự khác biệt giữa chúng.
Bhujissabhāvakaraṇatoti taṇhādāsabyato mocetvā bhujissabhāvakaraṇato.
Bhujissabhāvakaraṇato means due to making one free, liberating from the slavery of craving.
Do làm cho trở nên tự do (bhujissabhāvakaraṇato) nghĩa là do giải thoát khỏi sự nô lệ của tham ái và làm cho trở nên tự do.
Sīlassa ca taṇhādāsabyato mocanaṃ vivaṭṭūpanissayabhāvāpādanaṃ, tenassa vivaṭṭūpanissayatā dassitā.
And the liberation of sīla from the slavery of craving is its establishment as a basis for freedom (vivaṭṭa), thereby indicating its nature as a basis for freedom.
Việc giải thoát giới khỏi sự nô lệ của tham ái là làm cho nó trở thành nền tảng cho sự thoát ly (vivaṭṭūpanissaya), do đó đã chỉ ra rằng giới là nền tảng cho sự thoát ly.
‘‘Bhujissabhāvakaraṇato’’ti ca iminā bhujissakarāni bhujissānīti uttarapadalopenāyaṃ niddesoti dasseti.
And by " bhujissabhāvakaraṇato," it indicates that this designation is made with the elision of the latter part, as in "bhujissakarāni bhujissānī" (those that make one free are free).
Và bằng câu “bhujissabhāvakaraṇato” (do làm cho trở nên tự do), điều này chỉ ra rằng đây là một cách diễn đạt bằng cách lược bỏ hậu tố, nghĩa là bhujissāni (tự do) là những điều làm cho tự do (bhujissakarāni).
Yasmā ca taṃsamaṅgīpuggalo serī sayaṃvasī bhujisso nāma hoti, tasmāpi bhujissāni.
And because a person endowed with that is called free, self-governed, a master of oneself, therefore also bhujissāni (free).
Và bởi vì người có giới ấy trở nên tự chủ, tự tại, tự do, nên chúng cũng được gọi là tự do (bhujissāni).
Suparisuddhabhāvena pāsaṃsattā viññupasatthāni.
Being praised by the wise on account of their extreme purity, they are viññupasatthāni (praised by the wise).
Được người trí khen ngợi (viññupasatthāni) là do sự trong sạch tuyệt đối và đáng khen ngợi.
Aviññūnaṃ pasaṃsāya appamāṇabhāvato viññūgahaṇaṃ kataṃ.
The mention of "the wise" is made because the praise of the unwise is insignificant.
Việc đề cập đến người trí được thực hiện vì lời khen ngợi của người không trí là không đáng kể.
Taṇhādiṭṭhīhi aparāmaṭṭhattāti ‘‘imināhaṃ sīlena devo vā bhavissāmi devaññataro vā’’ti taṇhāparāmāsena ‘‘imināhaṃ sīlena devo hutvā tattha nicco dhuvo sassato bhavissāmī’’ti diṭṭhiparāmāsena ca aparāmaṭṭhattā.
Taṇhādiṭṭhīhi aparāmaṭṭhattā means not being grasped by craving and views, in the sense of not being grasped by the craving-clinging (taṇhāparāmāsa) that "by this sīla I shall be a deva or one of the devas," and not by the view-clinging (diṭṭhiparāmāsa) that "by this sīla, having become a deva, I shall be permanent, stable, eternal there."
Không bị tham ái và tà kiến chấp thủ (taṇhādiṭṭhīhi aparāmaṭṭhattā) nghĩa là không bị chấp thủ bởi sự chấp thủ của tham ái như “nhờ giới này tôi sẽ trở thành một vị trời hoặc một vị nào đó trong chư thiên,” và không bị chấp thủ bởi sự chấp thủ của tà kiến như “nhờ giới này tôi sẽ trở thành một vị trời và ở đó một cách thường còn, bền vững, vĩnh cửu.”
Atha vā ‘‘ayaṃ te sīlesu dāso’’ti catūsu vipattīsu yaṃ vā taṃ vā vipattiṃ dassetvā ‘‘imaṃ nāma tvaṃ āpannapubbo’’ti kenaci parāmaṭṭhuṃ anuddhaṃsetuṃ asakkuṇeyyattā aparāmaṭṭhānīti evamettha attho daṭṭhabbo.
Alternatively, the meaning here should be understood as aparāmaṭṭhāni (not grasped) because one cannot be grasped or humiliated by anyone who shows any fault among the four failures, saying, "This one is a slave to your sīlas," or "You have previously fallen into such and such."
Hoặc, ý nghĩa ở đây cần được hiểu là: Không bị chấp thủ (aparāmaṭṭhānī) là không thể bị bất cứ ai chấp thủ hay làm nhục bằng cách chỉ ra bất kỳ sự thất bại nào trong bốn sự thất bại, nói rằng “ông đã từng phạm lỗi này trong các giới của ông, ông là nô lệ của chúng.”
Sīlaṃ nāma avippaṭisārādipārampariyena yāvadeva samādhisampādanatthanti āha ‘‘samādhisaṃvattanikānī’’ti.
Sīla, beginning with freedom from remorse and progressing, is solely for the attainment of concentration; therefore, it states "samādhisaṃvattanikānī" (conducive to concentration).
Giới (sīla) chỉ có mục đích dẫn đến sự thành tựu định (samādhi), bắt đầu từ sự không hối hận (avippaṭisāra) v.v., do đó đã nói “dẫn đến định (samādhisaṃvattanikānī).”
Samādhisaṃvattanappayojanāni samādhisaṃvattanikāni.
Those whose purpose is to lead to concentration are samādhisaṃvattanikāni (conducive to concentration).
Những điều có mục đích dẫn đến định là dẫn đến định (samādhisaṃvattanikāni).
Samānabhāvo sāmaññaṃ, paripuṇṇacatupārisuddhibhāvena majjhe bhinnasuvaṇṇassa viya bhedābhāvato sīlena sāmaññaṃ sīlasāmaññaṃ, taṃ gato upagatoti sīlasāmaññagato.
Equality is sāmañña. Being free from flaws, like gold that is broken in the middle but still retains its full four-fold purity, the sīla is of equal nature, hence sīlasāmañña. One who has attained this is sīlasāmaññagato (one who has attained equality in sīla).
Sự bình đẳng là sự đồng nhất (sāmañña). Do không có sự khác biệt về giới, giống như vàng tinh khiết không bị vỡ ở giữa do sự hoàn hảo của bốn sự thanh tịnh, nên sự đồng nhất với giới là sīlasāmañña. Người đã đạt đến sự đồng nhất đó được gọi là sīlasāmaññagato.
Tenāha ‘‘samānabhāvūpagatasīlo’’ti, sīlasampattiyā samānabhāvaṃ upagatasīlo sabhāgavuttikoti attho.
Therefore, it says, "samānabhāvūpagatasīlo" (one whose sīla has attained equality), meaning one whose sīla has reached a state of equality in accomplishment, having a similar disposition.
Do đó đã nói “người có giới đã đạt đến sự bình đẳng,” nghĩa là người có giới đã đạt đến sự bình đẳng trong sự thành tựu giới, người có hành vi tương đồng.
Sotāpannādīnañhi sīlaṃ samuddantarepi devalokepi vasantānaṃ aññesaṃ sotāpannādīnaṃ sīlena samānameva hoti, natthi maggasīle nānattaṃ.
Indeed, the sīla of Stream-Enterers, etc., is the same as the sīla of other Stream-Enterers, etc., whether they dwell in the ocean or in the deva realms; there is no difference in the sīla of the path.
Giới của các bậc Dự lưu (Sotāpanna) v.v., ngay cả khi họ sống ở giữa biển hoặc trong cõi trời, cũng giống như giới của các bậc Dự lưu khác; không có sự khác biệt trong giới của đạo.
Kāmañhi puthujjanānampi catupārisuddhisīle nānattaṃ na siyā, taṃ pana na ekantikanti idha nādhippetaṃ, maggasīlaṃ pana ekantikaṃ niyatabhāvatoti tameva sandhāya ‘‘yāni tāni sīlānī’’tiādi vuttaṃ.
Although there may be no difference in the four-fold pure sīla of ordinary individuals, that is not absolute, so it is not intended here. However, the sīla of the path is absolute and certain, and it is in reference to that that "yāni tāni sīlānī" (those sīlas), etc., is stated.
Mặc dù giới bốn thanh tịnh của phàm nhân cũng không có sự khác biệt, nhưng điều đó không phải là tuyệt đối, nên không được đề cập ở đây. Giới của đạo thì tuyệt đối và chắc chắn, do đó đã nói “yāni tāni sīlānī” (những giới ấy) v.v.
Yāyanti yā ayaṃ mayhañceva tumhākañca paccakkhabhūtā.
Yāyaṃ means this which is manifest to both me and you.
Yāya (bởi cái mà) nghĩa là cái mà hiển nhiên đối với cả tôi và các vị.
Diṭṭhīti maggasammādiṭṭhi.
Diṭṭhī means right view of the path.
Diṭṭhī (kiến) nghĩa là chánh kiến của đạo (magga-sammādiṭṭhi).
Niddosāti niddhutadosā, samucchinnarāgādipāpadhammāti attho.
Without faults means whose defilements are shaken off, meaning, whose evil qualities such as greed, etc., have been uprooted.
Vô lỗi nghĩa là đã gột sạch lỗi lầm, đã tận diệt các pháp ác như tham ái, v.v.
Niyyātīti vaṭṭadukkhato nissarati nigacchati.
Is liberated means escapes and reaches freedom from the suffering of saṃsāra.
Vượt thoát nghĩa là thoát ly, đi ra khỏi khổ luân hồi.
Sayaṃ niyantīyeva hi taṃmaggasamaṅgīpuggalaṃ vaṭṭadukkhato niyyāpetīti vuccati.
Indeed, it itself leads that person endowed with the path and is said to liberate them from the suffering of saṃsāra.
Chính nó tự dẫn dắt, người thành tựu con đường đó được gọi là làm cho vượt thoát khỏi khổ luân hồi.
Yā satthu anusiṭṭhi, taṃ karotīti takkaro, tassa, yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjanakassāti attho.
One who does that means one who performs what the Teacher has instructed; that is, one who practices according to the instruction.
Điều mà bậc Đạo Sư đã chỉ dạy, người làm điều đó được gọi là người thực hành theo lời dạy. Nghĩa là của người thực hành đúng theo lời chỉ dạy.
Diṭṭhisāmaññagatoti saccasampaṭivedhena samānadiṭṭhibhāvaṃ upagato.
Having attained equality of view means having attained the state of equal view through the penetration of the truth.
Đạt đến sự tương đồng về chánh kiến nghĩa là đã đạt đến trạng thái có cùng chánh kiến bằng cách thâm nhập chân lý.
293. Lobho pubbaṅgamotiādīsu pana lobhahetu vivadanato ‘‘lobho pubbaṅgamo’’ti vuttaṃ.
293. In greed is primary, etc., it is said “greed is primary” because disputing occurs due to greed.
293. Trong tham ái là nguyên nhân chính, v.v., do tranh cãi vì tham ái nên được nói là “tham ái là nguyên nhân chính”.
Evaṃ sesesupi.
Similarly in the remaining cases.
Tương tự với các trường hợp còn lại.
Ṭhānānīti kāraṇāni.
Grounds means causes.
Các căn cứ nghĩa là các nguyên nhân.
Tiṭṭhanti etthāti ṭhānaṃ.
That in which they stand is a ground.
Nơi mà chúng tồn tại được gọi là căn cứ.
Ke tiṭṭhanti?
Who stand?
Ai tồn tại?
Vivādādhikaraṇādayo.
Disputes and cases.
Các tranh chấp, các vụ kiện, v.v.
Vasanti etthāti vatthu.
That in which they reside is a basis.
Nơi mà chúng trú ngụ được gọi là đối tượng.
Bhavanti etthāti bhūmi.
That in which they arise is a field.
Nơi mà chúng phát sinh được gọi là nền tảng.
Kusalākusalābyākatacittasamaṅgino vivadanato ‘‘nava hetū’’ti vuttaṃ.
“Nine causes” is stated because disputing occurs among those endowed with skillful, unskillful, and indeterminate states of mind.
Do các cá nhân có tâm thiện, bất thiện, vô ký tranh cãi nên được nói là “chín nguyên nhân”.
Dvādasa mūlānīti ‘‘kodhano hoti upanāhī’’tiādīni dvādasa mūlāni.
Twelve roots means the twelve roots such as “becomes angry, holds grudges,” etc.
Mười hai gốc rễ là mười hai gốc rễ như “người hay sân hận, hay ôm hận”, v.v.
294-295. Imāneva dvādasa kāyavācāhi saddhiṃ ‘‘cuddasa mūlānī’’ti vuttāni.
294-295. These same twelve, together with bodily and verbal actions, are called “fourteen roots.”
294-295. Chính mười hai điều này cùng với hành động thân và khẩu được gọi là “mười bốn gốc rễ”.
Satta āpattikkhandhā ṭhānānīti ettha āpattiṃ āpajjitvā paṭicchādentassa yā āpatti, tassā pubbe āpannā āpattiyo ṭhānānīti veditabbaṃ.
Regarding the seven offense-groups are grounds, it should be understood that the offenses previously incurred by one who, having committed an offense, conceals it, are the grounds for that offense.
Trong bảy nhóm tội lỗi là các căn cứ này, cần phải hiểu rằng những tội lỗi đã phạm trước đó là các căn cứ đối với người đã phạm tội và che giấu tội lỗi đó.
‘‘Natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti vacanato āpattādhikaraṇe akusalābyākatavasena cha hetū vuttā.
Since it is stated, “There is no offense-case that is skillful,” six causes are mentioned for an offense-case, namely, unskillful and indeterminate.
Theo câu “Không có vụ kiện về tội lỗi nào là thiện”, sáu nguyên nhân được nói đến trong vụ kiện về tội lỗi là bất thiện hoặc vô ký.
Kusalacittaṃ pana aṅgaṃ hoti, na hetu.
However, a skillful state of mind is a factor, not a cause.
Còn tâm thiện thì là một yếu tố, không phải là nguyên nhân.
296. Cattāri kammāni ṭhānānīti ettha ‘‘evaṃ kattabba’’nti itikattabbatādassanavasena pavattapāḷi kammaṃ nāma, yathāṭhitapāḷivasena karontānaṃ kiriyā kiccādhikaraṇaṃ nāma.
296. Regarding the four acts are grounds, the Pāḷi text that proceeds by way of showing how something should be done, such as “this should be done,” is called act; the action of those who perform according to the established Pāḷi is called a duty-case.
296. Trong bốn hành vi là các căn cứ này, bản Pāḷi được trình bày theo cách chỉ dẫn “phải làm như thế này” được gọi là hành vi; còn hành động của những người thực hiện theo bản Pāḷi đã được thiết lập được gọi là vụ kiện về hành vi.
Ñattiñattidutiyañatticatutthakammāni ñattito jāyanti, apalokanakammaṃ apalokanatovāti āha ‘‘ñattito vā apalokanato vā’’ti.
The acts requiring a motion, a motion followed by a second announcement, or a motion followed by a fourth announcement arise from a motion; the act of annulling arises from annulment. Thus, it says, “either from a motion or from an annulment.”
Các hành vi bạch nhị, bạch tứ phát sinh từ bạch, còn hành vi thỉnh cầu phát sinh từ thỉnh cầu, nên mới nói “từ bạch hoặc từ thỉnh cầu”.
Kiccādhikaraṇaṃ ekena samathena sammati, sampajjatīti attho.
A duty-case is settled by one pacification, meaning it is accomplished.
Vụ kiện về hành vi được hòa giải bằng một phương pháp hòa giải, nghĩa là được hoàn thành.
Tehi sametabbattā ‘‘vivādādhikaraṇassa sādhāraṇā’’ti vuttaṃ.
It is said, “common to a dispute-case,” because they are to be settled by them.
Vì chúng phải được hòa giải bởi những phương pháp đó nên được nói là “chung cho vụ kiện về tranh chấp”.
299. Ekaṃ adhikaraṇaṃ sabbe samathā ekato hutvā sametuṃ sakkonti na sakkontīti pucchanto ‘‘samathā samathassa sādhāraṇā, samathā samathassa asādhāraṇā’’ti āha.
299. Asking whether all pacifications, being together, can settle one case, or not, it says, “Are pacifications common to a pacification, or are pacifications not common to a pacification?”
299. Khi hỏi liệu một vụ kiện có thể được tất cả các phương pháp hòa giải cùng nhau hòa giải hay không, được nói là “các phương pháp hòa giải là chung cho các phương pháp hòa giải, các phương pháp hòa giải không chung cho các phương pháp hòa giải”.
Yebhuyyasikāya samanaṃ sammukhāvinayaṃ vinā na hotīti āha ‘‘yebhuyyasikā sammukhāvinayassa sādhāraṇā’’ti.
Since settlement by a decision by majority cannot occur without settlement in the presence, it says, “a decision by majority is common to settlement in the presence.”
Vì việc hòa giải bằng phương pháp đa số không thể xảy ra nếu không có phương pháp hiện tiền, nên được nói là “phương pháp đa số là chung cho phương pháp hiện tiền”.
Sativinayādīhi samanassa yebhuyyasikāya kiccaṃ natthīti āha ‘‘sativinayassa…pe… asādhāraṇā’’ti.
Since there is no need for a decision by majority in settlement by mindfulness, etc., it says, “not common to settlement by mindfulness... etc.”
Vì không có việc gì cần đến phương pháp đa số khi hòa giải bằng phương pháp ghi nhớ, v.v., nên được nói là “không chung cho phương pháp ghi nhớ… v.v.”.
Evaṃ sesesupi.
Similarly in the remaining cases.
Tương tự với các trường hợp còn lại.
Tabbhāgiyavārepi eseva nayo.
The same method applies in the section on similarities.
Trong trường hợp liên quan cũng theo cách này.
303. Saṅghassa sammukhā paṭiññāte taṃ paṭijānanaṃ saṅghasammukhatā nāma.
303. When something is acknowledged in the presence of the Saṅgha, that act of acknowledging is called 'presence of the Saṅgha'.
303. Việc tuyên bố trước Tăng đoàn, sự tuyên bố đó được gọi là sự hiện tiền của Tăng đoàn.
Tassa paṭijānanacittaṃ sandhāya ‘‘sammukhāvinayo kusalo’’tiādi vuttanti vadanti.
They say that “settlement in the presence is skillful,” etc., is stated with reference to the mind that acknowledges it.
Họ nói rằng “phương pháp hiện tiền là thiện”, v.v., được nói đến để chỉ tâm của sự tuyên bố đó.
Natthi sammukhāvinayo akusaloti dhammavinayapuggalasammukhatāhi tivaṅgiko sammukhāvinayo etehi vinā natthi.
There is no unskillful settlement in the presence: Settlement in the presence, which has three factors—presence of Dhamma, presence of Vinaya, and presence of individuals—does not exist without these.
Không có phương pháp hiện tiền nào là bất thiện vì phương pháp hiện tiền có ba yếu tố là sự hiện tiền của Pháp-Luật và của cá nhân, không có chúng thì không có phương pháp này.
Tattha kusalacittehi karaṇakāle kusalo, arahantehi karaṇakāle abyākato.
In that, it is skillful when done with skillful states of mind; it is indeterminate when done by arahants.
Trong đó, khi được thực hiện với tâm thiện thì là thiện, khi được thực hiện bởi các vị A-la-hán thì là vô ký.
Etesaṃ saṅghasammukhatādīnaṃ akusalapaṭipakkhattā akusalassa sambhavo natthi, tasmā ‘‘natthi sammukhāvinayo akusalo’’ti vuttaṃ.
Since these (Saṅgha-presence, etc.) are the opposite of unskillful, there is no possibility of unskillful. Therefore, it is said, “there is no unskillful settlement in the presence.”
Vì sự hiện tiền của Tăng đoàn, v.v., là đối nghịch với bất thiện, nên không có khả năng phát sinh bất thiện, do đó được nói là “không có phương pháp hiện tiền nào là bất thiện”.
‘‘Yebhuyyasikā adhammavādīhi vūpasamanakāle, dhammavādīnampi adhammavādimhi salākaggāhāpake jāte akusalā.
“A decision by majority is unskillful when settling with those who speak against the Dhamma, and also when an adherent of the Dhamma makes an adherent of the Dhamma choose the voting stick among those who speak against the Dhamma.
“Phương pháp đa số là bất thiện khi hòa giải bởi những người nói phi pháp, và khi những người nói pháp bị những người nói phi pháp chiếm đa số trong việc bỏ phiếu.
Sativinayo anarahato sañcicca sativinayadāne akusalo.
Settlement by mindfulness is unskillful if given intentionally to one who is not an arahant.
Phương pháp ghi nhớ là bất thiện khi một người không phải A-la-hán cố ý ban phương pháp ghi nhớ.
Amūḷhavinayo anummattakassa dāne, paṭiññātakaraṇaṃ mūḷhassa ajānato paṭiññāya karaṇe, tassapāpiyasikā suddhassa karaṇe, tiṇavatthārakaṃ mahākalahe sañcicca karaṇe ca akusalaṃ.
Settlement for an innocent person is unskillful when given to one who is not insane; settlement by acknowledgement is unskillful when acknowledging by one who is deluded and does not know; settlement for one guilty of greater wrongdoing is unskillful when given to one who is pure; and settlement by covering with grass is unskillful when done intentionally in a great dispute.
Phương pháp không si mê là bất thiện khi ban cho người không điên loạn; phương pháp tuyên bố là bất thiện khi tuyên bố cho người si mê không biết; phương pháp xử lý theo tội lỗi đã phạm là bất thiện khi thực hiện với người vô tội; phương pháp che cỏ là bất thiện khi cố ý thực hiện trong một cuộc tranh cãi lớn.
Sabbattha arahato vaseneva abyākata’’nti sabbametaṃ gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Everywhere, it is indeterminate only when done by an arahant.” All of this is stated in the commentarial notes.
Tất cả những điều này đều được nói trong các chú giải rằng “ở mọi nơi, chỉ với các vị A-la-hán thì là vô ký”.
304-305. Yattha yebhuyyasikā labbhati, tattha sammukhāvinayo labbhatītiādi pucchā.
304-305. Wherever a decision by majority is found, settlement in the presence is found, etc., is the question.
304-305. Ở đâu có phương pháp đa số, ở đó có phương pháp hiện tiền, v.v., là câu hỏi.
Yasmiṃ samaye sammukhāvinayena cātiādi tassā vissajjanaṃ, yasmiṃ samaye sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca adhikaraṇaṃ vūpasammati, tasmiṃ samaye yattha yebhuyyasikā labbhati, tattha sammukhāvinayo labbhatīti evaṃ sabbattha sambandho.
At whatever time, with settlement in the presence, etc., is its answer. At whatever time a case is settled by settlement in the presence and by a decision by majority, at that time, wherever a decision by majority is found, settlement in the presence is found. This connection applies everywhere.
Vào thời điểm nào có phương pháp hiện tiền, v.v., là câu trả lời cho câu hỏi đó: vào thời điểm mà một vụ kiện được hòa giải bằng cả phương pháp hiện tiền và phương pháp đa số, thì ở đâu có phương pháp đa số, ở đó có phương pháp hiện tiền. Mối liên hệ là như vậy ở khắp mọi nơi.
Yattha paṭiññātakaraṇaṃ labbhati, tattha sammukhāvinayo labbhatīti ettha ekaṃ vā dve vā bahū vā bhikkhū ‘‘imaṃ nāma āpattiṃ āpannosī’’ti pucchite sati ‘‘āmā’’ti paṭijānane dvepi paṭiññātakaraṇasammukhāvinayā labbhanti.
Regarding wherever settlement by acknowledgement is found, settlement in the presence is found, when one, two, or many bhikkhus are asked, "Have you committed such-and-such an offense?", and they say "Yes," then both settlement by acknowledgement and settlement in the presence are found.
Trong ở đâu có phương pháp tuyên bố, ở đó có phương pháp hiện tiền này, khi một, hai hoặc nhiều Tỳ-kheo được hỏi “ông đã phạm tội này tên là gì?” và họ trả lời “vâng”, thì cả hai phương pháp tuyên bố và phương pháp hiện tiền đều có được.
Tattha ‘‘saṅghasammukhatā dhammavinayapuggalasammukhatā’’ti evaṃ vuttasammukhāvinaye saṅghassa purato paṭiññātaṃ ce, saṅghasammukhatā.
In that, if it is acknowledged before the Saṅgha, it is the presence of the Saṅgha in settlement in the presence as described by "presence of the Saṅgha, presence of Dhamma-Vinaya, presence of individuals."
Trong đó, nếu việc tuyên bố được thực hiện trước Tăng đoàn theo phương pháp hiện tiền đã nói là “sự hiện tiền của Tăng đoàn, sự hiện tiền của Pháp-Luật và của cá nhân”, thì đó là sự hiện tiền của Tăng đoàn.
Tattheva desitaṃ ce, dhammavinayasammukhatāyopi laddhā honti.
If it is confessed right there, then the presences of Dhamma-Vinaya are also obtained.
Nếu việc giảng giải được thực hiện tại đó, thì sự hiện tiền của Pháp-Luật cũng có được.
Atha vivadantā aññamaññaṃ paṭijānanti ce, puggalasammukhatā.
If, however, those disputing acknowledge to one another, it is the presence of individuals.
Nếu những người tranh cãi tự tuyên bố lẫn nhau, thì đó là sự hiện tiền của cá nhân.
Tasseva santike desitaṃ ce, dhammavinayasammukhatāyopi laddhā honti.
If it is confessed in their presence, the presences of Dhamma-Vinaya are also obtained.
Nếu việc giảng giải được thực hiện trước người đó, thì sự hiện tiền của Pháp-Luật cũng có được.
Ekasseva vā ekassa santike āpattidesanakāle ‘‘passasi, passāmī’’ti vutte tattha dhammavinayapuggalasammukhatāsaññito sammukhāvinayo ca paṭiññātakaraṇañca laddhaṃ hoti.
Or, when confessing an offense to one person, or in the presence of one person, when "You see it, I see it" is said, then settlement in the presence, characterized by the presence of Dhamma, Vinaya, and individuals, and settlement by acknowledgement are both obtained there.
Hoặc khi một người hoặc trước một người tuyên bố tội lỗi và nói “ông thấy không, tôi thấy”, thì trong trường hợp đó, cả phương pháp hiện tiền được nhận biết là sự hiện tiền của Pháp-Luật và của cá nhân, và phương pháp tuyên bố đều có được.
309-310. Samathā samathehi sammantītiādi pucchā.
309-310. Are pacifications pacified by pacifications? etc., is the question.
309-310. Các phương pháp hòa giải có hòa giải với các phương pháp hòa giải không, v.v., là câu hỏi.
Siyā samathā samathehi sammantītiādi vissajjanaṃ.
It may be that pacifications are pacified by pacifications, etc., is the answer.
Có thể các phương pháp hòa giải có hòa giải với các phương pháp hòa giải, v.v., là câu trả lời.
Tattha samathā samathehi sammantīti ettha sammantīti sampajjanti, adhikaraṇā vā pana sammanti vūpasamaṃ gacchanti, tasmā yebhuyyasikā sammukhāvinayena sammatīti ettha sammukhāvinayena saddhiṃ yebhuyyasikā sampajjati, na sativinayādīhi saddhiṃ tesaṃ tassā anupakārattāti evamattho daṭṭhabbo.
Therein, in the phrase settlements by means of settlements are in accord, here are in accord means they are accomplished, or the legal questions are in accord, they reach settlement. Therefore, in the phrase the procedure of acting in accordance with the majority is in accord with the procedure of acting in the presence of, the meaning should be understood thus: the procedure of acting in accordance with the majority is accomplished together with the procedure of acting in the presence of, not with the procedure of acting in accordance with the memory and so on, because they are of no assistance to it.
Trong câu " Các pháp dàn xếp được dàn xếp" ở đây, chữ " dàn xếp" có nghĩa là được thành tựu, hoặc các tranh sự được dàn xếp, đi đến sự lắng dịu. Do đó, trong câu " Yebhuyyasikā được dàn xếp bằng Sammukhāvinaya" ở đây, Yebhuyyasikā được thành tựu cùng với Sammukhāvinaya, chứ không phải cùng với Sativinaya và các pháp khác, vì chúng không có ích cho Yebhuyyasikā. Ý nghĩa cần được hiểu như vậy.
320. Nidānena ca niddesena ca saddhinti ettha nidānenāti sikkhāpadapaññattidesasaṅkhātena nidānena.
320. In the phrase with the origin and with the exposition, here with the origin means with the origin identified as the place where the training rule was laid down.
320. Trong câu " Cùng với Nidāna và Niddesa" ở đây, " Nidāna" là Nidāna được gọi là sự chế định giới bổn.
Niddesenāti puggalādiniddesena.
With the exposition means with the exposition of the person, etc.
" Niddesa" là sự chỉ định về cá nhân, v.v.
Ubhayenapi tassa tassa sikkhāpadassa vatthu dassitaṃ, tasmā vatthunā saddhiṃ khandhakaṃ pucchissāmīti ayamettha attho.
By both, the basis for each and every training rule is shown; therefore, the meaning here is: I will ask about the Khandhaka together with the basis.
Cả hai đều trình bày căn bản của giới bổn đó, do đó ý nghĩa ở đây là "Tôi sẽ hỏi về Khandhaka cùng với căn bản".
Tatthāti tasmiṃ upasampadakkhandhake.
Therein means in that Khandhaka on Higher Ordination.
" Tattha" có nghĩa là trong Khandhaka về Upasampadā đó.
Uttamāni padāni vuttānīti ‘‘na, bhikkhave, ūnavīsativasso puggalo upasampādetabbo’’tiādinā (mahāva. 99, 124) nayena uttamapadāni vuttāni.
The supreme phrases have been stated means the supreme phrases have been stated in the manner of: “Bhikkhus, a person under twenty years of age is not to be given the higher ordination,” and so on.
" Những từ ngữ tối thượng đã được nói" có nghĩa là những từ ngữ tối thượng đã được nói theo cách "Này các Tỳ-khưu, người chưa đủ hai mươi tuổi không được thọ giới Upasampadā" (Mahāva. 99, 124) và các câu tương tự.
Cammasaṃyutteti cammakkhandhake.
In the one connected with leather means in the Khandhaka on Leather Goods.
" Trong Cammasaṃyutta" có nghĩa là trong Khandhaka về da.
321. Mūlavisuddhiyā antarāpattīti antarāpattiṃ āpajjitvā mūlāyapaṭikassanaṃ katvā ṭhitena āpannā.
321. An offense in the midst of purification from the root is an offense committed by one who, having committed an offense in the midst, undertook the process of returning to the root and is so standing.
321. " Mūlavisuddhiyā antarāpattī" là lỗi đã phạm bởi người đã phạm lỗi, sau đó đã thực hiện Mūlāyapaṭikassana và đang ở trạng thái đó.
‘‘Agghavisuddhiyā antarāpattīti sambahulā āpattiyo āpajjitvā tāsu sabbacirapaṭicchannavasena agghasamodhānaṃ gahetvā vasantena āpannāpattī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the Ganthipadas, it is said: “ An offense in the midst of purification by value is an offense committed by one who, having committed many offenses, lives having taken the consolidation of value based on the longest-concealed among them.”
Trong các tác phẩm chú giải, có nói: " Agghavisuddhiyā antarāpattī là lỗi đã phạm bởi người đã phạm nhiều lỗi, sau đó đã sống bằng cách tính toán giá trị dựa trên lỗi được che giấu lâu nhất trong số đó."
Saussāheneva cittenāti ‘‘punapi āpajjissāmī’’ti saussāheneva cittena.
With a mind that is indeed zealous means with a mind that is indeed zealous, thinking “I will commit it again.”
" Với tâm có nhiệt huyết" có nghĩa là với tâm có nhiệt huyết "Tôi sẽ phạm lại nữa".
Bhikkhunīnaṃ aṭṭhavatthukāya vasena cetaṃ vuttaṃ.
And this is stated with regard to the eight bases for bhikkhunīs.
Điều này được nói theo tám căn bản của Tỳ-khưu-ni.
Tenevāha ‘‘aṭṭhame vatthusmiṃ bhikkhuniyā pārājikameva hotī’’ti.
Therefore he said, “On the eighth basis, it is a pārājika for a bhikkhunī.”
Chính vì vậy mà nói " Trong căn bản thứ tám, đối với Tỳ-khưu-ni, đó là Pārājika".
‘‘Dhammikassa paṭissavassa asaccāpane’’ti vuttattā adhammikapaṭissavassa visaṃvāde dukkaṭaṃ na hoti.
Because it is said, “on not fulfilling a righteous promise,” there is no dukkaṭa in breaking an unrighteous promise.
Vì có nói " Trong việc không thực hiện lời hứa hợp pháp", nên việc vi phạm lời hứa không hợp pháp không phải là Dukkaṭa.
‘‘Tumhe vibbhamathā’’ti hi vutte suddhacitto ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā sace na vibbhamati, anāpatti.
For when it is said, “You should distract them,” if one with a pure mind promises, “Good,” but does not distract them, there is no offense.
Nếu có ai nói "Quý vị hãy làm cho rối loạn", và người đó với tâm thanh tịnh nói "Lành thay" và hứa, nhưng sau đó không làm rối loạn, thì không có lỗi.
Evaṃ sabbattha.
Thus it is in all cases.
Cũng vậy trong mọi trường hợp.
Pañcadasasu dhammesūti ‘‘kālena vakkhāmi, no akālenā’’tiādinā vuttapañcadasadhammesu.
In the fifteen things means in the fifteen things stated as “I will speak at the right time, not at the wrong time,” and so on.
" Trong mười lăm pháp" có nghĩa là trong mười lăm pháp đã được nói như "Tôi sẽ nói đúng lúc, không phải không đúng lúc" và các câu tương tự.
Āpattiṃ āpajjituṃ bhabbatāya bhabbāpattikā.
Liable to an offense due to being capable of committing an offense.
Bhabbāpattikā là có khả năng phạm lỗi.
323. Tikesu vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvā.
323. In the threes, having done a bodily action associated with speech means having shown respect with the body.
323. Trong phần ba, " thực hiện hành động thân thể kết hợp với lời nói" có nghĩa là thực hiện hành động cúi mình bằng thân.
Mukhālambarakaraṇādibhedoti mukhabherivādanādippabhedo.
The kind such as making sounds with the mouth means the kind such as beating the mouth like a drum.
" Sự khác biệt như việc làm trống miệng" có nghĩa là sự khác biệt như việc thổi kèn bằng miệng, v.v.
Yassa sikkhāpadassa vītikkame kāyasamuṭṭhānā āpattiyo, taṃ kāyadvāre paññattasikkhāpadaṃ.
A training rule laid down in the bodily door is one in which the offenses for its transgression have a bodily origin.
Giới bổn mà khi vi phạm thì lỗi phát sinh từ thân, đó là giới bổn được chế định qua thân môn.
Upaghātetīti vināseti.
Destroys means ruins.
" Upaghātetī" có nghĩa là phá hoại.
Na ādātabbanti ‘‘imasmā vihārā parampi mā nikkhama, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho.
Is not to be accepted means when it is said, “Do not leave even from this monastery, or come to the presence of the experts in Vinaya to give a decision,” his word should not be accepted.
" Không nên chấp nhận" có nghĩa là khi được nói "Đừng rời khỏi tịnh xá này, hoặc hãy đến chỗ các bậc trì luật để đưa ra phán quyết", thì không nên chấp nhận lời nói đó.
Duṭṭhu caritānīti paccayato sampayuttadhammato pavattiākārato ca na suṭṭhu asammāpavattitāni.
Ill-conducted means not well-conducted, improperly occurred, in terms of condition, associated states, and mode of occurrence.
" Đã hành động xấu xa" có nghĩa là không tốt, không đúng đắn theo nhân duyên, theo các pháp tương ưng và theo cách thức diễn tiến.
Virūpānīti bībhacchāni sampati āyatiñca aniṭṭharūpattā.
Deformed means repulsive, because they are of an undesirable form both now and in the future.
" Virūpāni" là ghê tởm vì chúng có hình tướng không mong muốn cả hiện tại và tương lai.
Suṭṭhu caritānītiādīsu vuttavipariyāyena attho veditabbo.
In well-conducted, etc., the meaning should be understood as the opposite of what has been stated.
Ý nghĩa của " đã hành động tốt đẹp" và các câu tương tự cần được hiểu theo cách ngược lại.
Dvepi cete tikā paṇṇattiyā vā kammapathehi vā kathetabbā.
And both these sets of three should be discussed either by way of what is laid down or by way of the courses of action.
Cả hai phần ba này đều có thể được giải thích bằng Paññatti hoặc bằng Kammapatha.
Paṇṇattiyā tāva kāyadvāre paññattasikkhāpadassa vītikkamo kāyaduccaritaṃ, avītikkamo kāyasucaritaṃ.
By way of what is laid down, first: the transgression of a training rule laid down in the bodily door is bodily misconduct; non-transgression is bodily good conduct.
Theo Paññatti, sự vi phạm giới bổn được chế định qua thân môn là thân ác hạnh, sự không vi phạm là thân thiện hạnh.
Vacīdvāre paññattasikkhāpadassa vītikkamo vacīduccaritaṃ, avītikkamo vacīsucaritaṃ.
The transgression of a training rule laid down in the verbal door is verbal misconduct; non-transgression is verbal good conduct.
Sự vi phạm giới bổn được chế định qua ngữ môn là ngữ ác hạnh, sự không vi phạm là ngữ thiện hạnh.
Ubhayattha paññattasikkhāpadassa vītikkamo manoduccaritaṃ manodvāre paññattasikkhāpadassa abhāvato.
Transgression of a training rule laid down in both spheres is misconduct of mind, due to the absence of a training rule laid down at the mind-door.
Sự vi phạm giới bổn được chế định qua cả hai là ý ác hạnh, vì không có giới bổn được chế định qua ý môn.
Tayidaṃ dvāradvaye akiriyasamuṭṭhānāya āpattiyā vasena veditabbaṃ.
This should be understood by way of an offense arising from inaction at the two doors.
Điều này cần được hiểu theo nghĩa lỗi phát sinh từ sự không hành động ở hai môn.
Yathāvuttāya āpattiyā avītikkamova manosucaritaṃ.
The non-transgression of the aforesaid offense is good conduct of mind.
Chỉ sự không vi phạm lỗi đã nói trên là ý thiện hạnh.
Ayaṃ paṇṇattikathā.
This is the discussion on what is laid down.
Đây là giải thích theo Paññatti.
Tathā catasso musāvādādicetanā kāyadvārepi vacīdvārepi uppannā vacīduccaritaṃ, abhijjhā byāpādo micchādiṭṭhīti tayo manokammabhūtāya cetanāya sampayuttadhammā manoduccaritaṃ, kāyavacīkammabhūtāya pana cetanāya sampayuttā abhijjhādayo taṃtaṃpakkhikā vā honti abbohārikā vā.
Similarly, the four volitions, starting with false speech, arising through the body-door and the speech-door, constitute misconduct of speech. Envy, ill-will, and wrong view—these three mental factors associated with volition that becomes mental kamma—constitute misconduct of mind. However, envy and so forth, associated with volition that becomes bodily kamma or verbal kamma, are either connected to their respective categories or are non-denominable.
Tương tự, bốn tác ý (cetanā) bắt đầu từ nói dối, khởi lên qua cửa thân hay cửa lời, là ác hạnh của lời nói (vacīduccarita). Tham lam (abhijjhā), sân hận (byāpāda) và tà kiến (micchādiṭṭhi) – ba pháp này liên hệ với tác ý tạo thành nghiệp ý (manokamma) – là ác hạnh của ý (manoduccarita). Tuy nhiên, tham lam v.v. liên hệ với tác ý tạo thành nghiệp thân hoặc nghiệp lời nói thì hoặc thuộc về phe tương ứng của chúng, hoặc không được xem xét.
Pāṇātipātādīhi viramantassa uppannā tisso cetanāpi viratiyopi kāyasucaritaṃ kāyikassa vītikkamassa akaraṇavasena pavattanato.
The three volitions that arise in one abstaining from the destruction of life, etc., and these abstinences themselves, constitute good conduct of body, because they occur by way of not committing physical transgressions.
Ba tác ý khởi lên nơi người từ bỏ sát sinh v.v. và các sự từ bỏ (virati) cũng là thiện hạnh của thân (kāyasucarita), vì chúng diễn ra theo cách không thực hiện sự vi phạm của thân.
Kāyena pana sikkhāpadānaṃ samādiyamāne sīlassa kāyasucaritabhāve vattabbameva natthi.
But when one undertakes the precepts physically, there is no need to speak about the good conduct of body of morality.
Đối với người đang thọ trì các giới luật bằng thân, không cần phải nói về sự thiện hạnh của thân của giới luật.
Musāvādādīhi viramantassa catasso cetanāpi viratiyopi vacīsucaritaṃ vācasikassa vītikkamassa akaraṇavasena pavattanato.
The four volitions that arise in one abstaining from false speech, etc., and these abstinences themselves, constitute good conduct of speech, because they occur by way of not committing verbal transgressions.
Bốn tác ý khởi lên nơi người từ bỏ nói dối v.v. và các sự từ bỏ cũng là thiện hạnh của lời nói (vacīsucarita), vì chúng diễn ra theo cách không thực hiện sự vi phạm của lời nói.
Anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhīti tayo cetanāsampayuttadhammā manosucaritanti ayaṃ kammapathakathā.
Non-covetousness, non-ill-will, and right view—these three mental factors associated with volition—constitute good conduct of mind. This is the Discourse on Kamma Paths.
Không tham lam (anabhijjhā), không sân hận (abyāpāda), chánh kiến (sammādiṭṭhi) – ba pháp liên hệ với tác ý này là thiện hạnh của ý (manosucarita) – đây là lời giải thích về đạo nghiệp.
Navamabhikkhunito paṭṭhāya upajjhāyāpi abhivādanārahā no paccuṭṭhānārahāti yasmā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, bhattagge aṭṭhannaṃ bhikkhunīnaṃ yathāvuḍḍhaṃ avasesānaṃ yathāgatika’’nti vadantena bhagavatā bhattagge ādito paṭṭhāya aṭṭhannaṃyeva bhikkhunīnaṃ yathāvuḍḍhaṃ anuññātaṃ, avasesānaṃ āgatapaṭipāṭiyā, tasmā navamabhikkhunito paṭṭhāya sace upajjhāyāpi bhikkhunī pacchā āgacchati, na paccuṭṭhānārahā, yathānisinnāhiyeva sīsaṃ ukkhipitvā abhivādetabbattā abhivādanārahā.
From the ninth nun onwards, even an Upajjhāya is worthy of salutation, but not worthy of rising for; because the Bhagavā, by saying, "Monks, I allow the eight nuns at the refectory to sit in order of seniority, and the rest according to their arrival," allowed only eight nuns at the refectory from the beginning to sit in order of seniority, and the rest in the order of their arrival. Therefore, from the ninth nun onwards, if an Upajjhāya nun also arrives later, she is not worthy of rising for; she is worthy of salutation, as she should be saluted by lifting the head while remaining seated.
Từ tỳ khưu ni thứ chín trở đi, ngay cả vị Upajjhāya cũng đáng được đảnh lễ chứ không đáng được đứng dậy chào – vì Đức Phật đã cho phép “Này các tỳ khưu, Ta cho phép tám tỳ khưu ni trong phòng ăn theo thứ tự lớn tuổi, còn những người khác theo thứ tự đến”, nghĩa là trong phòng ăn, chỉ tám tỳ khưu ni đầu tiên được phép theo thứ tự lớn tuổi, còn những người khác theo thứ tự đến. Vì vậy, từ tỳ khưu ni thứ chín trở đi, nếu ngay cả vị Upajjhāya tỳ khưu ni cũng đến sau, thì không đáng được đứng dậy chào, mà chỉ đáng được đảnh lễ bằng cách ngẩng đầu lên khi đang ngồi.
Ādito nisinnāsu pana aṭṭhasu yā abbhantarimā aññā vuḍḍhatarā āgacchati, sā attano navakataraṃ vuṭṭhāpetvā nisīdituṃ labhati.
However, among the eight initially seated, if another older nun arrives, she is permitted to make a younger nun rise and sit.
Tuy nhiên, trong số tám vị đã ngồi từ đầu, nếu có một vị lớn tuổi hơn đến, vị ấy có thể yêu cầu vị trẻ hơn của mình đứng dậy để ngồi.
Tasmā sā tāhi aṭṭhahi bhikkhunīhi paccuṭṭhānārahā.
Therefore, she is worthy of being risen for by those eight nuns.
Vì vậy, vị ấy đáng được tám tỳ khưu ni đó đứng dậy chào.
Yā pana aṭṭhahipi navakatarā, sā sacepi saṭṭhivassā hoti, āgatapaṭipāṭiyāva nisīdituṃ labhati.
But if a nun is younger than all eight, even if she is sixty years old, she is allowed to sit only according to her order of arrival.
Còn vị nào trẻ hơn cả tám vị đó, dù có sáu mươi tuổi đi nữa, cũng chỉ được ngồi theo thứ tự đến.
325. Pañcakesu ‘‘nimantito sabhatto samāno santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā’’ti (pāci. 294-297) vacanato akappiyanimantanaṃ sādiyantasseva anāmantacāro na vaṭṭatīti ‘‘piṇḍapātikassa kappantī’’ti vuttaṃ.
325. In the Pañcaka section, it is stated, "It is allowable for a piṇḍapātika," meaning that the practice of going about without announcing one's departure is not allowed only for one who accepts an inappropriate invitation, according to the saying, "Having accepted an invitation for a meal, a monk, without consulting an existing monk, should not..."
325. Trong nhóm năm, theo lời dạy “được thỉnh mời dùng bữa, nếu không hỏi ý một tỳ khưu đang có mặt” (pāci. 294-297), việc đi mà không hỏi ý chỉ không được phép đối với người đang nhận lời thỉnh mời không đúng phép, vì vậy có câu “được phép đối với người khất thực”.
Gaṇabhojanādīsupi eseva nayo.
The same method applies to group meals, etc.
Tương tự đối với ăn tập thể v.v.
Adhiṭṭhahitvā bhojananti ‘‘gilānasamayo’’tiādinā ābhogaṃ katvā bhojanaṃ.
Food that is determined means food eaten with prior intention, such as "It is the time for a sick person."
Adhiṭṭhahitvā bhojanaṃ là việc ăn uống sau khi đã có ý định, như “đây là thời gian bệnh tật” v.v.
Avikappanāti ‘‘mayhaṃ bhattapaccāsaṃ itthannāmassa dammī’’ti evaṃ avikappanā.
Non-determination means not determining thus: "I give my meal anticipation to so-and-so."
Avikappanā là việc không phân định, như “tôi sẽ cho phần cơm của tôi cho người tên là này”.
Ayasato vā garahato vāti ettha parammukhā aguṇavacanaṃ ayaso.
In "from disrepute or blame," disrepute is a derogatory remark made behind one's back.
Trong ayasato vā garahato vā, ayaso là lời nói xấu sau lưng.
Sammukhā garahā.
Blame is face-to-face.
Garahā là khiển trách trực tiếp.
Viyasatīti byasanaṃ, hitasukhaṃ khipati viddhaṃsetīti attho.
It destroys, therefore it is misfortune (vyasana); it casts away or destroys welfare and happiness, is the meaning.
Viyasatīti byasanaṃ, có nghĩa là hủy hoại, phá hoại lợi ích và hạnh phúc.
Ñātīnaṃ byasanaṃ ñātibyasanaṃ, corarogabhayādīhi ñātivināsoti attho.
Misfortune of relatives is ñātibyasana, meaning the destruction of relatives by dangers like thieves or diseases.
Sự hủy hoại của thân quyến là ñātibyasanaṃ, có nghĩa là sự mất mát thân quyến do trộm cướp, bệnh tật, sợ hãi v.v.
Bhogānaṃ byasanaṃ bhogabyasanaṃ, rājacorādivasena bhogavināsoti attho.
Misfortune of possessions is bhogabyasana, meaning the destruction of possessions due to kings, thieves, etc.
Sự hủy hoại của tài sản là bhogabyasanaṃ, có nghĩa là sự mất mát tài sản do vua chúa, trộm cướp v.v.
Rogo eva byasanaṃ rogabyasanaṃ.
Illness itself is misfortune, rogabyasana.
Bệnh tật chính là sự hủy hoại, rogabyasanaṃ.
Rogo hi ārogyaṃ byasati vināsetīti byasanaṃ.
For illness destroys health; therefore, it is misfortune.
Bệnh tật hủy hoại sức khỏe, nên gọi là byasanaṃ.
Sīlassa byasanaṃ sīlabyasanaṃ, dussīlyassetaṃ nāmaṃ.
Misfortune of morality is sīlabyasana, which is another name for immorality.
Sự hủy hoại của giới hạnh là sīlabyasanaṃ, đây là tên gọi của sự ác giới.
Sammādiṭṭhiṃ vināsayamānā uppannā diṭṭhiyeva byasanaṃ diṭṭhibyasanaṃ.
Wrong view itself, arising by destroying right view, is misfortune, diṭṭhibyasana.
Tà kiến khởi lên hủy hoại chánh kiến chính là sự hủy hoại, diṭṭhibyasanaṃ.
Ñātisampadāti ñātīnaṃ sampadā pāripūri bahubhāvo.
Success of relatives means the completion, abundance, or numerousness of relatives.
Sự đầy đủ của thân quyến là ñātisampadā, sự đầy đủ, đông đảo.
Bhogasampadāyapi eseva nayo.
The same method applies to success of possessions.
Tương tự đối với sự đầy đủ của tài sản.
Ārogyassa sampadā ārogyasampadā.
Success of health is ārogyasampadā.
Sự đầy đủ của sức khỏe là ārogyasampadā.
Pāripūri dīgharattaṃ arogatā.
Perfection and long-lasting health.
Sự đầy đủ, không bệnh tật trong thời gian dài.
Sīladiṭṭhisampadāsupi eseva nayo.
The same method applies to success of morality and view.
Tương tự đối với sự đầy đủ của giới hạnh và chánh kiến.
Mandattā momūhattāti neva samādānaṃ jānāti, na ānisaṃsaṃ, attano pana mandattā momūhattā aññāṇeneva āraññiko hoti.
Due to dullness, due to delusion means he knows neither the undertaking nor its benefits, but due to his own dullness and delusion, he becomes a forest dweller merely out of ignorance.
Mandattā momūhattā có nghĩa là không biết sự thọ trì, không biết lợi ích, mà vì sự ngu si, mê muội của bản thân, chỉ vì vô minh mà trở thành người ở rừng.
Pāpiccho icchāpakatoti ‘‘araññe me viharantassa ‘ayaṃ āraññiko’ti catuppaccayasakkāraṃ karissanti, ‘ayaṃ bhikkhu lajjī pavivitto’tiādīhi ca guṇehi sambhāvessantī’’ti evaṃ pāpikāya icchāya ṭhatvā tāya eva icchāya abhibhūto hutvā āraññiko hotīti attho.
Of evil wishes, overcome by desire means that he, dwelling with evil wishes such as, "While I dwell in the forest, people will offer me the four requisites and honor me as 'this forest-dweller,' and they will regard me with such qualities as 'this monk is modest and secluded'," becomes a forest-dweller, overcome by that very desire. That is the meaning.
Pāpiccho icchāpakato có nghĩa là “khi tôi sống trong rừng, họ sẽ cúng dường bốn vật dụng cho tôi vì ‘vị này là người ở rừng’, họ sẽ tán dương tôi bằng những phẩm chất như ‘vị tỳ khưu này biết hổ thẹn, sống độc cư’ v.v.” – với ý muốn xấu xa như vậy, bị ý muốn đó chi phối mà trở thành người ở rừng.
Tenāha ‘‘araññavāsena paccayalābhaṃ patthayamāno’’ti.
Therefore, it is said, "desiring gain of requisites through forest dwelling."
Vì vậy, có câu “mong cầu lợi lộc vật dụng bằng cách sống trong rừng”.
Ummādavasena araññaṃ pavisitvā viharanto ummādā cittakkhepā āraññiko nāma hoti.
One who enters and dwells in the forest due to madness or insanity is called a forest-dweller due to madness or mental derangement.
Người đi vào rừng và sống ở đó vì điên loạn, rối loạn tâm trí, được gọi là ummādā cittakkhepā āraññiko.
Vaṇṇitanti idaṃ āraññikaṅgaṃ nāma buddhehi buddhasāvakehi ca vaṇṇitaṃ pasatthanti āraññiko hoti.
Praised means this ascetic practice of forest dwelling is praised and commended by Buddhas and disciples of Buddhas, and thus one becomes a forest-dweller.
Vaṇṇitaṃ – chi phần sống rừng này được chư Phật và đệ tử Phật tán thán, ca ngợi, nên người ấy trở thành người ở rừng.
Āpattiṃ jānātīti āpattiṃyeva ‘‘āpattī’’ti jānāti.
One knows an offense means one knows only the offense as "an offense."
Biết tội nghĩa là biết chính tội ấy là “tội”.
Sesapadesupi eseva nayo.
The same method applies to the remaining phrases.
Đối với các từ ngữ còn lại cũng theo cách này.
Ābhicetasikānanti ettha (ma. ni. aṭṭha. 1.66) abhicetoti pākatikakāmāvacaracittehi sundaratāya paṭipakkhato visuddhattā ca abhikkantaṃ visuddhacittaṃ vuccati, upacārajjhānacittassetaṃ adhivacanaṃ.
Regarding ābhicetasikāni, here abhiceto refers to a refined, purified mind, being more excellent than ordinary sensuous minds and purified from their opposing states; this is a designation for the mind of access-jhana.
Ở đây, trong từ ābhicetasikānaṃ (Ma. Ni. Aṭṭha. 1.66), abhiceto được gọi là tâm thanh tịnh vượt trội, do sự tốt đẹp hơn các tâm dục giới thông thường, do sự thanh tịnh đối lập với chúng; đây là tên gọi của tâm thiền cận định.
Abhicetasi jātāni ābhicetasikāni, abhicetosannissitānīti vā ābhicetasikāni.
Those born in the abhiceto are ābhicetasikāni, or those associated with the abhiceto are ābhicetasikāni.
Những gì sinh ra trong tâm vượt trội là ābhicetasikāni, hoặc những gì nương tựa vào tâm vượt trội là ābhicetasikāni.
Diṭṭhadhammasukhavihārānanti diṭṭhadhamme sukhavihārānaṃ.
For happy abidings in this very life means for happy abidings in this very life.
Diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nghĩa là những trú xứ an lạc trong hiện tại.
Diṭṭhadhammoti paccakkho attabhāvo vuccati, tattha sukhavihārabhūtānanti attho.
Diṭṭhadhammo refers to the present existence, meaning happy abidings therein.
Diṭṭhadhammo được gọi là thân thể hiện tại, có nghĩa là những trú xứ an lạc trong đó.
Rūpāvacarajjhānānametaṃ adhivacanaṃ.
This is a designation for the rūpāvacara jhāna.
Đây là tên gọi của các thiền sắc giới.
Tāni hi appetvā nisinnā jhāyino imasmiññeva attabhāve asaṃkiliṭṭhaṃ nekkhammasukhaṃ vindanti, tasmā ‘‘diṭṭhadhammasukhavihārānī’’ti vuccanti.
For indeed, jhanas who have attained these jhāna find unblemished bliss of renunciation in this very existence; therefore, they are called "happy abidings in this very life."
Quả thật, các thiền giả khi nhập thiền sẽ cảm nhận được an lạc xuất ly không nhiễm ô ngay trong thân thể này, do đó chúng được gọi là “diṭṭhadhammasukhavihārāni”.
Nikāmalābhīti nikāmena lābhī, attano icchāvasena lābhī, icchiticchitakkhaṇe samāpajjituṃ samatthoti vuttaṃ hoti.
Obtains as he wishes means obtains by his wish, obtains according to his desire; it is said that he is capable of attaining it at the moment he wishes.
Nikāmalābhī nghĩa là người đạt được theo ý muốn, đạt được theo ý mình, có nghĩa là có khả năng nhập thiền vào bất cứ lúc nào mình muốn.
Akicchalābhīti sukheneva paccanīkadhamme vikkhambhetvā samāpajjituṃ samatthoti vuttaṃ hoti.
Obtains without difficulty means it is said that he is capable of attaining it by suppressing opposing states with ease.
Akicchalābhī nghĩa là có khả năng nhập thiền một cách dễ dàng, bằng cách ngăn chặn các pháp đối nghịch.
Akasiralābhīti akasirānaṃ lābhī vipulānaṃ, yathāparicchedeneva vuṭṭhātuṃ samatthoti vuttaṃ hoti.
Obtains without trouble means he obtains without trouble, abundantly; it is said that he is capable of emerging according to the allotted measure.
Akasiralābhī nghĩa là người đạt được sự sung mãn không khó khăn, có nghĩa là có khả năng xuất thiền đúng theo thời gian đã định.
Ekacco hi lābhīyeva hoti, na pana sakkoti icchiticchitakkhaṇe samāpajjituṃ.
For some obtain, but are unable to attain it at the moment they wish.
Có người chỉ đạt được (thiền) nhưng không thể nhập thiền vào bất cứ lúc nào mình muốn.
Ekacco sakkoti tathā samāpajjituṃ, pāripanthike pana kicchena vikkhambheti.
Some are able to attain it in that way, but suppress the hindrances with difficulty.
Có người có thể nhập thiền như vậy, nhưng phải rất khó khăn mới ngăn chặn được các chướng ngại.
Ekacco tathā ca samāpajjati, pāripanthike ca akiccheneva vikkhambheti, na sakkoti kālamānanāḷikayantaṃ viya yathāparicchedeyeva vuṭṭhātuṃ.
Some attain it in that way and suppress the hindrances without difficulty, but are unable to emerge according to the allotted measure, like a sundial.
Có người vừa nhập thiền như vậy, vừa ngăn chặn các chướng ngại một cách dễ dàng, nhưng không thể xuất thiền đúng theo thời gian đã định, giống như đồng hồ nước.
Āsavānaṃ khayāti arahattamaggena sabbakilesānaṃ khayā.
Through the destruction of the āsavas means through the destruction of all defilements by the path of arahantship.
Āsavānaṃ khayā nghĩa là do sự diệt tận tất cả phiền não bằng đạo A-la-hán.
Anāsavanti āsavavirahitaṃ.
Anāsava means free from āsavas.
Anāsavaṃ nghĩa là không có lậu hoặc.
Cetovimuttiṃ paññāvimuttinti ettha ceto-vacanena arahattaphalasampayutto samādhi, paññā-vacanena taṃsampayuttā ca paññā vuttā.
In cetovimutti and paññāvimutti, the word ceto refers to the concentration associated with the fruit of arahantship, and the word paññā refers to the wisdom associated with it.
Trong cụm từ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ này, từ ceto nói đến định tương ưng với quả A-la-hán, còn từ paññā nói đến tuệ tương ưng với định đó.
Tattha ca samādhi rāgato vimuttattā cetovimutti, paññā avijjāya vimuttattā paññāvimuttīti veditabbā.
Herein, concentration is to be understood as cetovimutti because it is freed from lust, and wisdom as paññāvimutti because it is freed from ignorance.
Trong đó, định được giải thoát khỏi tham nên gọi là giải thoát tâm (cetovimutti), tuệ được giải thoát khỏi vô minh nên gọi là giải thoát tuệ (paññāvimutti) – cần phải hiểu như vậy.
Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘yo hissa, bhikkhave, samādhi, tadassa samādhindriyaṃ (saṃ. ni. 5.520).
For this was said by the Blessed One: "Whatever concentration, bhikkhus, there is for him, that is his faculty of concentration.
Chính Đức Thế Tôn đã nói điều này: “Này các tỳ khưu, định nào của vị ấy, đó là định căn của vị ấy (Saṃ. Ni. 5.520).
Yā hissa, bhikkhave, paññā, tadassa paññindriyaṃ (saṃ. ni. 5.516).
Whatever wisdom, bhikkhus, there is for him, that is his faculty of wisdom.
Này các tỳ khưu, tuệ nào của vị ấy, đó là tuệ căn của vị ấy (Saṃ. Ni. 5.516).
Iti kho, bhikkhave, rāgavirāgā cetovimutti avijjāvirāgā paññāvimuttī’’ti (a. ni. 2.32).
Thus, bhikkhus, cetovimutti is through the fading away of lust, paññāvimutti is through the fading away of ignorance."
Như vậy, này các tỳ khưu, do ly tham mà có giải thoát tâm, do ly vô minh mà có giải thoát tuệ” (A. Ni. 2.32).
Apicettha samathaphalaṃ cetovimutti, vipassanāphalaṃ paññāvimuttīti veditabbāti.
Furthermore, it is to be understood that cetovimutti is the fruit of samatha, and paññāvimutti is the fruit of vipassanā.
Hơn nữa, ở đây, quả của samatha là giải thoát tâm, quả của vipassanā là giải thoát tuệ – cần phải hiểu như vậy.
Diṭṭheva dhammeti imasmiṃyeva attabhāve.
In this very life means in this very existence.
Diṭṭheva dhamme nghĩa là ngay trong thân thể này.
Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāyeva paññāya paccakkhaṃ katvā, aparappaccayena ñatvāti attho.
Having directly known and realized for oneself means having realized it directly with one's own wisdom, understanding it without reliance on others.
Sayaṃ abhiññā sacchikatvā nghĩa là tự mình chứng ngộ bằng tuệ, có nghĩa là biết mà không cần người khác chỉ dạy.
Sutamayañāṇādinā viya parappaccayataṃ nayaggāhañca muñcitvā paratoghosānugatabhāvanādhigamabhūtāya attanoyeva paññāya paccakkhaṃ katvā, na sayambhūñāṇabhūtāyāti adhippāyo.
The intention is having realized it directly with one's own wisdom, which is an attainment of cultivation following external instruction, free from reliance on others, unlike knowledge gained through hearing, and free from erroneous grasping, but not wisdom that is self-originated.
Ý nghĩa là tự mình chứng ngộ bằng tuệ, là thành tựu phát triển theo tiếng nói của người khác, thoát khỏi sự lệ thuộc vào người khác và sự chấp thủ sai lầm, chứ không phải là tuệ tự sinh.
Upasampajja viharatīti pāpuṇitvā sampādetvā viharati.
Attaining and abiding means having attained and accomplished, he abides.
Upasampajja viharati nghĩa là đạt đến và an trú.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu āpattiṃ āpanno hoti, so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi hoti, aññe bhikkhū tassā āpattiyā āpattidiṭṭhino honti, te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ bhikkhuṃ evaṃ jānanti ‘ayaṃ kho āyasmā bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito byatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo, sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ āpattiyā adassane ukkhipissāma, na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ uposathaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā uposathaṃ karissāma, bhavissati saṅghassa tatonidānaṃ bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo saṅghabhedo saṅgharāji saṅghavavatthānaṃ saṅghanānākaraṇa’nti, bhedagarukehi, bhikkhave, bhikkhūhi na so bhikkhu āpattiyā adassane ukkhipitabbo’’ti (mahāva. 453) –
"Here, bhikkhus, a bhikkhu has committed an offense, and he holds the view that it is not an offense. Other bhikkhus hold the view that it is an offense. If, bhikkhus, those bhikkhus know that bhikkhu thus: 'This venerable one is learned, one who has received the tradition, a Dhamma-bearer, a Vinaya-bearer, a Mātikā-bearer, wise, sagacious, intelligent, conscientious, scrupulous, desirous of training. If we suspend this bhikkhu for not seeing the offense, we will not perform the uposatha with this bhikkhu, we will perform the uposatha without this bhikkhu. From that, bhikkhus, there will arise for the Sangha quarreling, contention, dispute, conflict, schism, discord, disunity, disagreement,' then, bhikkhus, bhikkhus who consider schism grave should not suspend that bhikkhu for not seeing the offense."
“Này các tỳ khưu, ở đây, một tỳ khưu đã phạm tội, vị ấy có quan điểm không có tội đối với tội ấy, các tỳ khưu khác có quan điểm có tội đối với tội ấy. Này các tỳ khưu, nếu các tỳ khưu ấy biết vị tỳ khưu đó như sau: ‘Vị Tôn giả này là người đa văn, đã học thuộc giáo pháp, giữ gìn giáo pháp, giữ gìn giới luật, giữ gìn các điều khoản, là người thông thái, khéo léo, có trí tuệ, biết hổ thẹn, biết lo sợ, mong muốn học hỏi. Nếu chúng ta đình chỉ vị tỳ khưu này vì không thấy tội, chúng ta sẽ không làm lễ Uposatha cùng với vị tỳ khưu này, chúng ta sẽ làm lễ Uposatha mà không có vị tỳ khưu này, thì sẽ có sự tranh cãi, xung đột, bất hòa, tranh chấp, chia rẽ Tăng đoàn, phân hóa Tăng đoàn, phân biệt Tăng đoàn, làm cho Tăng đoàn khác biệt vì lý do đó’, này các tỳ khưu, đối với những tỳ khưu xem trọng sự chia rẽ, vị tỳ khưu đó không nên bị đình chỉ vì không thấy tội” (Đại Phẩm 453) –
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu āpattiṃ āpanno hoti, so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi hoti, aññe bhikkhū tassā āpattiyā āpattidiṭṭhino honti, so ce, bhikkhave, bhikkhu te bhikkhū evaṃ jānāti ‘ime kho āyasmanto bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā paṇḍitā byattā medhāvino lajjino kukkuccakā sikkhākāmā, nālaṃ mamaṃ vā kāraṇā aññesaṃ vā kāraṇā chandā dosā mohā bhayā agatiṃ gantuṃ, sace maṃ ime bhikkhū āpattiyā adassane ukkhipissanti, na mayā saddhiṃ uposathaṃ karissanti, vinā mayā uposathaṃ karissanti, bhavissati saṅghassa tatonidānaṃ bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo saṅghabhedo saṅgharāji saṅghavavatthānaṃ saṅghanānākaraṇa’nti, bhedagarukena, bhikkhave, bhikkhunā paresampi saddhāya sā āpatti desetabbā’’ti (mahāva. 453) –
"Here, bhikkhus, a bhikkhu has committed an offense, and he holds the view that it is not an offense. Other bhikkhus hold the view that it is an offense. If, bhikkhus, that bhikkhu knows those bhikkhus thus: 'These venerable ones are learned, ones who have received the tradition, Dhamma-bearers, Vinaya-bearers, Mātikā-bearers, wise, sagacious, intelligent, conscientious, scrupulous, desirous of training. They are not capable of going astray out of desire, hatred, delusion, or fear, either for my sake or for the sake of others. If these bhikkhus suspend me for not seeing the offense, they will not perform the uposatha with me, they will perform the uposatha without me. From that, bhikkhus, there will arise for the Sangha quarreling, contention, dispute, conflict, schism, discord, disunity, disagreement,' then, bhikkhus, that bhikkhu, who considers schism grave, should confess that offense even out of faith in others."
“Này các tỳ khưu, ở đây, một tỳ khưu đã phạm tội, vị ấy có quan điểm không có tội đối với tội ấy, các tỳ khưu khác có quan điểm có tội đối với tội ấy. Này các tỳ khưu, nếu vị tỳ khưu đó biết các tỳ khưu ấy như sau: ‘Các Tôn giả này là người đa văn, đã học thuộc giáo pháp, giữ gìn giáo pháp, giữ gìn giới luật, giữ gìn các điều khoản, là người thông thái, khéo léo, có trí tuệ, biết hổ thẹn, biết lo sợ, mong muốn học hỏi. Họ không thể đi sai đường vì tôi hay vì người khác, vì dục vọng, vì sân hận, vì si mê, vì sợ hãi. Nếu các tỳ khưu này đình chỉ tôi vì không thấy tội, họ sẽ không làm lễ Uposatha cùng với tôi, họ sẽ làm lễ Uposatha mà không có tôi, thì sẽ có sự tranh cãi, xung đột, bất hòa, tranh chấp, chia rẽ Tăng đoàn, phân hóa Tăng đoàn, phân biệt Tăng đoàn, làm cho Tăng đoàn khác biệt vì lý do đó’, này các tỳ khưu, đối với tỳ khưu xem trọng sự chia rẽ, tội ấy cần được trình bày vì lòng tin của người khác” (Đại Phẩm 453) –
Abrahmacariyāti aseṭṭhacariyato.
Abrahmacariyā means because it is ignoble conduct.
Abrahmacariyā nghĩa là do không phải là đời sống phạm hạnh tối thượng.
Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojananti uposathaṃ upavuttho rattibhojanañca divāvikālabhojanañca na bhuñjeyya.
He should not eat at night, nor food out of time means having observed the uposatha, he should not eat food at night or food out of time during the day.
Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ nghĩa là người đã thọ trì Uposatha không nên ăn vào ban đêm và không nên ăn phi thời vào ban ngày.
Mañce chamāyaṃva sayetha santhateti kappiyamañce vā sudhādiparikammakatāya bhūmiyaṃ vā tiṇapaṇṇapalālādīni santharitvā kate santhate vā sayethāti attho.
He should lie on a couch or on a spread on the ground means he should lie on a permissible couch or on the ground prepared with plaster, or on a spread made of grass, leaves, straw, and so on.
Mañce chamāyaṃva sayetha santhate nghĩa là nên nằm trên giường hợp lệ, hoặc trên mặt đất đã được trát vôi v.v., hoặc trên một chỗ trải đã được trải cỏ, lá, rơm v.v.
Etañhi aṭṭhaṅgīkamāhuposathanti etaṃ pāṇātipātādīni asamācarantena upavutthauposathaṃ aṭṭhahi aṅgehi samannāgatattā ‘‘aṭṭhaṅgika’’nti vadanti.
"This eight-factored Uposatha, they say": This Uposatha, observed by one who does not engage in acts like taking life, is called "eight-factored" because it is endowed with eight factors.
Thật vậy, họ gọi đó là Bát chi Bố-tát (etañhi aṭṭhaṅgīkamāhuposatha) có nghĩa là: Bố-tát được hành trì bởi người không thực hành sát sinh, v.v... được gọi là ‘‘bát chi’’ (aṭṭhaṅgika) vì nó đầy đủ tám chi phần.
329. Navakesu āghātavatthūnīti (dī. ni. aṭṭha. 3.340; a. ni. aṭṭha. 3.9.29) āghātakāraṇāni.
329. In the enneads, "grounds for resentment" are causes for resentment.
329. Trong nhóm chín, các căn bản sân hận (āghātavatthūni) là các nguyên nhân của sân hận.
Āghātapaṭivinayānīti āghātassa paṭivinayakāraṇāni.
"Overcoming resentment" are the causes for overcoming resentment.
Các phương pháp diệt trừ sân hận (āghātapaṭivinayānī) là các nguyên nhân diệt trừ sân hận.
Taṃ kutettha labbhāti ‘‘taṃ anatthacaraṇaṃ mā ahosī’’ti etasmiṃ puggale kuto labbhā kena kāraṇena sakkā laddhuṃ.
"Whence is that to be found here?": How, for what reason, can that act of causing harm be found in this person? How can it be attained?
Làm sao có thể tìm thấy điều đó ở đây? (taṃ kutettha labbhā) có nghĩa là: ‘‘Mong cho hành động gây hại đó không xảy ra’’, ở nơi cá nhân này, làm sao có thể tìm thấy, do nguyên nhân nào mà có thể đạt được điều đó?
‘‘Paro nāma parassa attano cittaruciyā anatthaṃ karotī’’ti evaṃ cintetvā āghātaṃ paṭivinodeti.
One thinks, "Another person causes harm to another according to their own will," and thus dispels resentment.
Người ta diệt trừ sân hận bằng cách nghĩ rằng: ‘‘Người khác thì gây hại cho người khác theo ý muốn của riêng mình’’.
Atha vā sacāhaṃ paṭikkopaṃ kareyyaṃ, taṃ kopakaraṇaṃ ettha puggale kuto labbhā, kena kāraṇena laddhabbaṃ niratthakabhāvatoti attho.
Or, if I were to become angry, whence is that act of becoming angry to be found in this person, for what reason should it be attained, given its futility? This is the meaning.
Hoặc là, nếu tôi nổi giận, thì hành động nổi giận đó làm sao có thể tìm thấy ở cá nhân này, do nguyên nhân nào mà nên đạt được, vì nó vô ích.
Kammassakā hi sattā, te kassa ruciyā dukkhitā sukhitā vā bhavanti, tasmā kevalaṃ tasmiṃ mayhaṃ kujjhanamattamevāti adhippāyo.
Indeed, beings are owners of their kamma; by whose will do they become distressed or happy? Therefore, it is merely my anger towards him, this is the intention.
Chúng sinh là chủ nhân của nghiệp, họ đau khổ hay hạnh phúc theo ý muốn của ai? Do đó, ý nghĩa là chỉ có sự nổi giận của tôi đối với người đó mà thôi.
Atha vā taṃ kopakaraṇaṃ ettha puggale kuto labbhā paramatthato kujjhitabbassa kujjhanakassa ca abhāvato.
Or, whence is that act of becoming angry to be found in this person, because in ultimate reality there is no one to be angry at and no one who is angry.
Hoặc là, hành động nổi giận đó làm sao có thể tìm thấy ở cá nhân này, vì trên thực tế không có đối tượng để nổi giận và cũng không có người nổi giận.
Saṅkhāramattañhetaṃ yadidaṃ khandhapañcakaṃ yaṃ ‘‘satto’’ti vuccati, te ca saṅkhārā ittarakālā khaṇikā, kassa ko kujjhatīti attho.
This is merely a designation, namely, the five aggregates which are called "a being," and these aggregates are temporary and momentary; who gets angry at whom? This is the meaning.
Cái gọi là ‘‘chúng sinh’’ chỉ là một khái niệm về năm uẩn, và những hành (saṅkhāra) đó chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, là khoảnh khắc. Ai nổi giận với ai? Đó là ý nghĩa.
‘‘Kuto lābhā’’tipi pāṭho, sacāhaṃ ettha kopaṃ kareyyaṃ, tasmiṃ me kopakaraṇe kuto lābhā, lābhā nāma ke siyuṃ aññatra anatthuppattitoti attho.
"Whence profit?" is also a reading. If I were to become angry here, what profit would there be for me in that act of anger? What could be called profit, other than the arising of harm? This is the meaning.
Cũng có bản đọc là ‘‘kuto lābhā’’ (lợi ích từ đâu), nếu tôi nổi giận ở đây, thì từ hành động nổi giận đó của tôi có lợi ích gì, lợi ích nào có thể có, ngoài sự phát sinh điều bất lợi? Đó là ý nghĩa.
Imasmiñca atthe tanti nipātamattameva hoti.
And in this sense, "that" is merely a particle.
Trong ý nghĩa này, taṃ chỉ là một giới từ.
Taṇhaṃ paṭiccāti (dī. ni. aṭṭha. 2.103; a. ni. aṭṭha. 3.9.23) dve taṇhā esanataṇhā esitataṇhā ca.
"Dependent on craving": There are two types of craving: craving for seeking and craving for what has been sought.
Do ái (taṇhaṃ paṭiccā) có hai loại ái: ái tìm kiếm (esanataṇhā) và ái đã tìm kiếm (esitataṇhā).
Yāya taṇhāya ajapathasaṅkupathādīni paṭipajjitvā bhoge esati gavesati, ayaṃ esanataṇhā nāma.
The craving by which one seeks wealth, having undertaken practices like the ajapatha and saṅkupatha vows, is called craving for seeking.
Ái mà nhờ đó người ta tìm kiếm tài sản bằng cách thực hành các con đường khó khăn như đường dê, đường cọc, v.v... đây gọi là ái tìm kiếm (esanataṇhā).
Yā tesu esitesu gavesitesu paṭiladdhesu taṇhā, ayaṃ esitataṇhā nāma.
The craving for those things that have been sought and obtained is called craving for what has been sought.
Ái mà phát sinh đối với những gì đã được tìm kiếm, đã được đạt được, đây gọi là ái đã tìm kiếm (esitataṇhā).
Idha esitataṇhā daṭṭhabbā.
Here, craving for what has been sought is to be understood.
Ở đây, cần hiểu là ái đã tìm kiếm.
Pariyesanāti rūpādiārammaṇapariyesanā.
"Seeking": Seeking objects like forms and so on.
Sự tìm cầu (pariyesanā) là sự tìm cầu các đối tượng như sắc, v.v...
Sā hi esanataṇhāya sati hoti.
This occurs when there is craving for seeking.
Điều đó xảy ra khi có ái tìm kiếm.
Lābhoti rūpādiārammaṇappaṭilābho.
"Gain": The obtaining of objects like forms and so on.
Sự đạt được (lābho) là sự đạt được các đối tượng như sắc, v.v...
So hi pariyesanāya sati hoti.
This occurs when there is seeking.
Điều đó xảy ra khi có sự tìm cầu.
Vinicchayo pana ñāṇataṇhādiṭṭhivitakkavasena catubbidho.
"Decision" (vinicchaya) is fourfold, depending on knowledge, craving, views, and initial thought.
Sự quyết định (vinicchayo) thì có bốn loại theo trí tuệ, ái, tà kiến và tầm.
Tattha ‘‘sukhavinicchayaṃ jaññā, sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’’ti (ma. ni. 3.323) ayaṃ ñāṇavinicchayo.
Among these, "decision based on knowledge" is "one should know the decision for happiness, having known the decision for happiness, one should cultivate happiness within oneself."
Ở đây, ‘‘nên biết sự quyết định về lạc, sau khi biết sự quyết định về lạc, nên chuyên tâm vào lạc nội tại’’ đây là sự quyết định về trí tuệ (ñāṇavinicchayo).
‘‘Vinicchayoti dve vinicchayā taṇhāvinicchayo ca diṭṭhivinicchayo cā’’ti (mahāni. 102) evaṃ āgatāni aṭṭhasatataṇhāvicaritāni taṇhāvinicchayo.
The eight hundred and eight types of craving (taṇhāvicaritāni) mentioned as "There are two types of decision: decision based on craving and decision based on views" are "decision based on craving".
‘‘Sự quyết định có hai loại: sự quyết định về ái và sự quyết định về tà kiến’’ như vậy, tám trăm lẻ tám hành vi của ái được đề cập là sự quyết định về ái (taṇhāvinicchayo).
Dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo diṭṭhivinicchayo.
The sixty-two views constitute "decision based on views".
Sáu mươi hai tà kiến là sự quyết định về tà kiến (diṭṭhivinicchayo).
‘‘Chando kho, devānaminda, vitakkanidāno’’ti (dī. ni. 2.358) imasmiṃ pana sutte idha vinicchayoti vutto vitakkoyeva āgato.
In the discourse "Desire, O Lord of Devas, arises from initial thought," the "decision" mentioned here is indeed initial thought (vitakka).
Tuy nhiên, trong kinh này, ‘‘Này chư thiên, dục là do tầm làm nhân’’ (dī. ni. 2.358), ở đây, sự quyết định (vinicchayo) được nói đến chính là tầm (vitakko).
Lābhaṃ labhitvā hi iṭṭhāniṭṭhaṃ sundarāsundarañca vitakkena vinicchināti ‘‘ettakaṃ me rūpārammaṇatthāya bhavissati, ettakaṃ saddārammaṇatthāya, ettakaṃ mayhaṃ bhavissati, ettakaṃ parassa, ettakaṃ paribhuñjissāmi, ettakaṃ nidahissāmī’’ti.
For having gained, one discerns what is agreeable and disagreeable, beautiful and unbeautiful, by means of initial thought: "This much will be for the object of form, this much for the object of sound, this much will be mine, this much for another, this much I will consume, this much I will store."
Sau khi đạt được lợi ích, người ta quyết định bằng tầm về điều đáng ưa và không đáng ưa, điều tốt và không tốt, rằng: ‘‘Chừng này sẽ dành cho đối tượng sắc, chừng này dành cho đối tượng âm thanh, chừng này sẽ là của tôi, chừng này là của người khác, chừng này tôi sẽ hưởng thụ, chừng này tôi sẽ cất giữ’’.
Tena vuttaṃ ‘‘lābhaṃ paṭicca vinicchayo’’ti.
Therefore, it is said, "dependent on gain, decision".
Do đó, đã nói: ‘‘Do sự đạt được mà có sự quyết định’’ (lābhaṃ paṭicca vinicchayo).
Chandarāgoti evaṃ akusalavitakkena vitakkite vatthusmiṃ dubbalarāgo ca balavarāgo ca uppajjati.
"Liking and lust": Thus, when a matter is thought about with unwholesome initial thought, weak lust and strong lust arise.
Dục ái (chandarāgo) có nghĩa là: Đối với vật đã được tầm cầu bằng tầm bất thiện như vậy, ái yếu ớt và ái mạnh mẽ phát sinh.
Ajjhosānanti ‘‘ahaṃ, mama’’nti balavasanniṭṭhānaṃ.
"Adherence": The strong conviction of "I" and "mine."
Sự chấp thủ (ajjhosānaṃ) là sự quyết định mạnh mẽ rằng ‘‘tôi, của tôi’’.
Pariggahoti taṇhādiṭṭhivasena pariggahakaraṇaṃ.
"Possession": The act of possessing by way of craving and views.
Sự chiếm hữu (pariggaho) là hành động chiếm hữu theo ái và tà kiến.
Macchariyanti parehi sādhāraṇabhāvassa asahanatā.
"Avarice": The inability to endure shared ownership with others.
Sự xan tham (macchariyaṃ) là sự không chịu đựng được việc chia sẻ với người khác.
Tenevassa porāṇā evaṃ vacanatthaṃ vadanti ‘‘idaṃ acchariyaṃ mayheva hotu, mā aññassa acchariyaṃ hotūti pavattattā macchariyanti vuccatī’’ti.
For this reason, the ancients explain its etymology thus: "It is called macchariya because it arises with the thought, 'May this rare thing be mine alone, may it not be a rare thing for another.'"
Do đó, các bậc cổ đức giải thích ý nghĩa của từ này như sau: ‘‘Điều này là kỳ diệu (acchariyaṃ) chỉ thuộc về tôi, mong rằng nó không là kỳ diệu của người khác, vì vậy nó được gọi là xan tham (macchariya)’’.
Ārakkhoti dvārapidahanamañjūsāgopanādivasena suṭṭhu rakkhaṇaṃ.
"Protection": Thorough guarding by means of closing doors, securing chests, and so on.
Sự bảo vệ (ārakkho) là sự bảo vệ cẩn thận bằng cách đóng cửa, cất giữ trong rương, v.v...
Adhi karotīti adhikaraṇaṃ, kāraṇassetaṃ nāmaṃ.
That which causes it is "cause" (adhikaraṇaṃ); this is a name for a reason.
Điều gì làm tăng thêm (adhi karotī) thì đó là sự tranh chấp (adhikaraṇaṃ), đây là tên của nguyên nhân.
Ārakkhādhikaraṇanti bhāvanapuṃsakaṃ, ārakkhahetūti attho.
"Cause for protection" (ārakkhādhikaraṇa) is in the neuter gender, meaning the reason for protection.
Sự tranh chấp do bảo vệ (ārakkhādhikaraṇaṃ) là danh từ trung tính, có nghĩa là nguyên nhân của sự bảo vệ.
Daṇḍādānādīsu paranisedhanatthaṃ daṇḍassa ādānaṃ daṇḍādānaṃ.
The taking up of a staff to prevent others from taking it, etc., is "taking up of a staff".
Việc cầm gậy để ngăn cản người khác trong các hành động như cầm gậy, v.v... là cầm gậy (daṇḍādānaṃ).
Ekatodhārādino satthassa ādānaṃ satthādānaṃ.
The taking up of a weapon with one blade, etc., is "taking up of a weapon".
Việc cầm vũ khí có một lưỡi, v.v... là cầm vũ khí (satthādānaṃ).
Kalahoti kāyakalahopi vācākalahopi.
"Quarrel": Quarrel of body or quarrel of speech.
Tranh cãi (kalaho) là tranh cãi bằng thân hoặc tranh cãi bằng lời nói.
Purimo purimo virodho viggaho, pacchimo pacchimo vivādo.
The former discord is "strife"; the latter discord is "dispute".
Sự đối kháng trước là sự bất hòa (viggaho), sự đối kháng sau là sự tranh luận (vivādo).
Tuvaṃ tuvanti agāravavasena ‘‘tuvaṃ tuva’’nti vacanaṃ.
"You, you": Speaking "you, you" disrespectfully.
Nói ‘‘ngươi ngươi’’ (tuvaṃ tuvaṃ) là nói một cách thiếu tôn trọng.
330. Dasakesu natthi dinnantiādivasena veditabbāti ‘‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’’ti (ma. ni. 2.94, 225; 3.91, 116; saṃ. ni. 3.210) evamāgataṃ sandhāya vuttaṃ.
330. In the decads, "to be understood as 'There is no gift' and so on": This refers to what is stated thus: "There is no gift, there is no offering, there is no sacrifice, there is no fruit or result of good and bad actions, there is no this world, there is no other world, there is no mother, there is no father, there are no spontaneously arisen beings, there are no ascetics or brahmins in the world who are rightly gone, rightly practiced, who, having themselves realized and directly known this world and the other world, proclaim it."
330. Trong nhóm mười, cần phải biết theo cách như ‘‘không có sự bố thí’’ (natthi dinnantiādivasena veditabbā) là đề cập đến những điều đã được nói như: ‘‘Không có sự bố thí, không có sự cúng dường, không có sự hiến tế, không có quả báo và dị thục của các hành động thiện ác, không có thế giới này, không có thế giới khác, không có mẹ, không có cha, không có chúng sinh hóa sinh, không có các Sa-môn, Bà-la-môn chân chánh đi, chân chánh hành trong thế gian, những vị tự mình chứng ngộ thế giới này và thế giới khác rồi tuyên bố’’ (ma. ni. 2.94, 225; 3.91, 116; saṃ. ni. 3.210).
Sassato lokotiādivasenāti ‘‘sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā’’ti (ma. ni. 1.269) evamāgataṃ saṅgaṇhāti.
"As 'the world is eternal' and so on": This embraces what is stated thus: "Whether 'the world is eternal,' or 'the world is not eternal,' or 'the world is finite,' or 'the world is infinite,' or 'the soul is the body,' or 'the soul is one thing and the body another,' or 'the Tathāgata exists after death,' or 'the Tathāgata does not exist after death,' or 'the Tathāgata both exists and does not exist after death,' or 'the Tathāgata neither exists nor does not exist after death.'"
Theo cách như ‘‘thế gian là thường còn’’ (sassato lokotiādivasenā) bao gồm những điều đã được nói như: ‘‘Thế gian là thường còn, hoặc thế gian là vô thường; hoặc thế gian có hạn, hoặc thế gian vô hạn; hoặc thân và mạng là một, hoặc thân và mạng là khác; hoặc Như Lai tồn tại sau khi chết, hoặc Như Lai không tồn tại sau khi chết; hoặc Như Lai tồn tại và không tồn tại sau khi chết, hoặc Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’’ (ma. ni. 1.269).
Micchādiṭṭhiādayo micchāvimuttipariyosānāti ‘‘micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaṃ micchāvimuttī’’ti (vibha. 970) evamāgataṃ sandhāya vadati.
" Wrong view and so on, ending with wrong liberation" refers to what is stated as "wrong view, wrong intention, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, wrong concentration, wrong knowledge, wrong liberation" (Vibh. 970).
Tà kiến, v.v., cho đến tà giải thoát là nói về những điều đã được trình bày như vậy: “tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, tà nghiệp, tà mạng, tà tinh tấn, tà niệm, tà định, tà trí, tà giải thoát”.
Tattha micchāñāṇanti pāpakiriyāsu upāyacintāvasena pāpakaṃ katvā ‘‘sukataṃ mayā’’ti paccavekkhaṇākārena ca uppanno moho.
Here, " wrong knowledge" is the delusion that arises in the manner of reflecting "I have done good" after doing evil by way of devising means for evil actions.
Trong đó, tà trí là sự si mê phát sinh theo cách suy nghĩ phương tiện trong các hành động ác, và sau khi làm điều ác lại quán xét rằng “tôi đã làm điều tốt”.
Micchāvimuttīti avimuttasseva sato vimuttisaññitā.
" Wrong liberation" is the perception of liberation when one is not yet liberated.
Tà giải thoát là nhận thức về sự giải thoát khi chưa được giải thoát.
Samathakkhandhake niddiṭṭhāti ‘‘oramattakaṃ adhikaraṇaṃ hoti, na ca gatigataṃ, na ca saritasārita’’ntiādinā (cūḷava. 204) niddiṭṭhā.
" Stated in the Section on Tranquillity" refers to what is stated, beginning with "the case is minor, and it is not what has been gone into, nor what has been remembered and recollected" (Cv. 204).
Đã được trình bày trong chương Samatha là đã được trình bày bằng những lời như “có một sự tranh chấp nhỏ, không phải là sự tranh chấp đã đi đến cùng, không phải là sự tranh chấp đã được giải quyết” và tương tự.
Samathakkhandhake vuttehi samannāgato hotīti sambandho.
The connection is that one is endowed with what is stated in the Section on Tranquillity.
Có sự liên hệ rằng vị ấy có đầy đủ những điều đã được nói trong chương Samatha.
Māturakkhitādayo dasa itthiyo.
Māturakkhitā and others are the ten women.
Māturakkhitā, v.v., là mười người nữ.
Dhanakkītādayo dasa bhariyāyo.
Dhanakkītā and others are the ten wives.
Dhanakkītā, v.v., là mười người vợ.
Sukhaṃ supatītiādīsu (a. ni. aṭṭha. 3.11.15; visuddhi 1.258) yathā sesajanā samparivattamānā kākacchamānā dukkhaṃ supanti, evaṃ asupitvā sukhaṃ supati, niddaṃ okkantopi samāpattiṃ samāpanno viya hoti.
Regarding " sleeps happily" and so on (AN. A. 3.11.15; Vism. 1.258), just as other people toss and turn, sighing and groaning, and sleep miserably, so too, he does not sleep miserably, but sleeps happily; even when falling asleep, it is as if he is absorbed in an attainment.
Trong các câu như ngủ an lạc, v.v., vị ấy ngủ an lạc, không như những người khác trằn trọc, than vãn, ngủ trong khổ sở; ngay cả khi chìm vào giấc ngủ, vị ấy cũng như đang nhập định.
Sukhaṃ paṭibujjhatīti yathā aññe nitthunantā vijambhantā samparivattantā dukkhaṃ paṭibujjhanti, evaṃ appaṭibujjhitvā vikasamānamiva padumaṃ sukhaṃ nibbikāraṃ paṭibujjhati.
" Wakes up happily" means just as others wake up miserably, sighing, yawning, and tossing and turning, so too, he does not wake up miserably, but wakes up happily and undisturbed, like a lotus blossoming.
Thức dậy an lạc là vị ấy thức dậy an lạc, không có biến động, như một đóa sen đang nở, không như những người khác than vãn, ngáp dài, trằn trọc, thức dậy trong khổ sở.
Anubhūtapubbavasena devatūpasaṃhāravasena cassa bhaddakameva supinaṃ hoti, na pāpakanti āha ‘‘pāpakameva na passatī’’tiādi.
He has only good dreams, never bad, based on past experiences and by way of divine intervention; thus it is said: " he does not see anything bad," and so on.
Vị ấy chỉ có những giấc mơ tốt lành, không có những giấc mơ xấu, do đã từng trải nghiệm và do sự hiện diện của chư thiên; vì vậy, kinh nói “không thấy những giấc mơ xấu”, v.v.
Dhātukkhobhahetukampi cassa bahulaṃ bhaddakameva siyā yebhuyyena cittajarūpānuguṇatāya utuāhārajarūpānaṃ.
Even if caused by a disturbance of the elements, his dreams would mostly be good, because the forms generated by seasons and food are mostly conducive to mind-generated forms.
Ngay cả những giấc mơ do rối loạn các yếu tố thân thể cũng phần lớn là tốt lành đối với vị ấy, vì các sắc pháp do thời tiết và thực phẩm phần lớn phù hợp với các sắc pháp do tâm.
Tattha pāpakameva na passatīti yathā aññe attānaṃ corehi samparivāritaṃ viya, vāḷehi upaddutaṃ viya, papāte patantaṃ viya ca passanti, evaṃ pāpakameva supinaṃ na passati.
Here, " he does not see anything bad" means he does not see bad dreams, like others who see themselves surrounded by thieves, or afflicted by wild animals, or falling into a precipice.
Trong đó, không thấy những giấc mơ xấu là vị ấy không thấy những giấc mơ xấu như những người khác thấy mình bị bao vây bởi kẻ trộm, bị quái vật quấy phá, hoặc rơi xuống vực thẳm.
Bhadrakaṃ pana vuḍḍhikāraṇabhūtaṃ passatīti cetiyaṃ vandanto viya, pūjaṃ karonto viya, dhammaṃ suṇanto viya ca hoti.
" But he sees good dreams that lead to growth" means it is as if he is venerating a cetiya, offering worship, or listening to the Dhamma.
Nhưng thấy những điều tốt lành, là nguyên nhân của sự tăng trưởng là vị ấy như đang đảnh lễ tháp, đang cúng dường, đang nghe Pháp.
Manussānaṃ piyo hotīti ure āmukkamuttāhāro viya, sīse piḷandhamālā viya ca manussānaṃ piyo hoti manāpo.
" He is dear to human beings" means he is dear and pleasing to human beings, like a pearl necklace worn on the chest or a garland adorning the head.
Được mọi người yêu mến là vị ấy được mọi người yêu mến, dễ thương, như chuỗi ngọc đeo trên ngực, như vòng hoa đội trên đầu.
Amanussānaṃ piyo hotīti yatheva ca manussānaṃ piyo, evaṃ amanussānampi piyo hoti visākhatthero viya.
" He is dear to non-human beings" means just as he is dear to human beings, so too is he dear to non-human beings, like Visākhatthera.
Được phi nhân yêu mến là vị ấy được phi nhân yêu mến như được mọi người yêu mến, giống như Trưởng lão Visākha.
Nāssa aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā kamatīti mettāvihārissa kāye uttarāya upāsikāya viya aggi vā, saṃyuttabhāṇakacūḷasīvattherasseva visaṃ vā, saṃkiccasāmaṇerasseva satthaṃ vā na kamati na pavisati, nāssa kāyaṃ vikopetīti vuttaṃ hoti.
" Fire, poison, or weapon does not affect him" means fire, or poison (like in the case of Saṃyuttabhāṇaka Cūḷasīvatthera), or a weapon (like in the case of Saṅkicca Sāmaṇera) does not affect or penetrate the body of one abiding in mettā, like Uttarā the lay follower; it means it does not harm his body.
Lửa, thuốc độc hay binh khí không xâm hại được vị ấy là đối với người sống trong tâm từ, lửa không xâm hại được thân thể vị ấy như đối với nữ cư sĩ Uttarā, thuốc độc không xâm hại được như đối với Trưởng lão Cūḷasīva, người thuyết giảng các bài kinh kết hợp, hoặc binh khí không xâm hại được như đối với Sa-di Saṅkicca; nghĩa là chúng không làm biến dạng thân thể vị ấy.
Dhenuvatthumpi cettha kathayanti, ekā kira dhenu vacchakassa khīradhāraṃ muñcamānā aṭṭhāsi.
Here they also tell the story of the cow. Once a cow was standing, releasing a stream of milk for her calf.
Ở đây, người ta cũng kể câu chuyện về con bò cái: có một con bò cái đang đứng cho sữa con của nó.
Eko luddako ‘‘taṃ vijjhissāmī’’ti hatthena samparivattetvā dīghadaṇḍakaṃ sattiṃ muñci.
A hunter, intending to pierce her, whirled a long-handled spear and threw it.
Một người thợ săn nói: “Ta sẽ bắn nó”, rồi xoay tay ném một ngọn giáo cán dài.
Sā tassā sarīraṃ āhacca tālapaṇṇaṃ viya vivaṭṭamānā gatā, neva upacārabalena na appanābalena, kevalaṃ pana vacchake balavahitacittatāya.
It struck her body and twisted away like a palm leaf; not by the power of access concentration nor by absorption concentration, but solely by the strength of her mind's affection for her calf.
Ngọn giáo chạm vào thân nó và quay tròn như lá cọ rồi rơi xuống, không phải nhờ sức mạnh của cận định hay an chỉ định, mà chỉ đơn thuần là do tâm mạnh mẽ hướng về con bê.
Evaṃ mahānubhāvā mettā.
Such is the great power of mettā.
Tâm từ có uy lực lớn như vậy.
Khippaṃ samādhiyatīti kenaci paripanthena parihīnajjhānassa byāpādassa dūrasamanussaritabhāvato khippameva samādhiyati.
" He quickly attains concentration" means because enmity, which is an impediment to jhana, is remembered as being far away, he quickly attains concentration.
Mau chóng nhập định là vị ấy mau chóng nhập định vì sự sân hận làm suy yếu thiền định đã được nhớ lại từ xa bởi một chướng ngại nào đó.
Mukhavaṇṇo vippasīdatīti bandhanā pamuttatālapakkaṃ viya cassa vippasannavaṇṇaṃ mukhaṃ hoti.
" His complexion is radiant" means his face has a radiant complexion, like a ripe palm fruit freed from its stalk.
Nét mặt trong sáng là mặt vị ấy có vẻ trong sáng như quả cau đã thoát khỏi vỏ.
Asammūḷho kālaṃ karotīti mettāvihārino sammohamaraṇaṃ nāma natthi, asammūḷhova niddaṃ okkamanto viya kālaṃ karoti.
" He dies undeluded" means there is no deluded death for one abiding in mettā; he dies undeluded, as if falling asleep.
Chết không mê loạn là không có cái chết mê loạn đối với người sống trong tâm từ; vị ấy chết không mê loạn như khi chìm vào giấc ngủ.
334. Paṭhamapārājikavaṇṇanāyameva vuttanti ‘‘saṅghasuṭṭhutāyā’’tiādīnaṃ atthavaṇṇanaṃ sandhāya vuttaṃ.
334. " This has been stated in the commentary on the first Pārājika" refers to the explanation of meanings like "for the welfare of the Saṅgha," and so on.
334. Đã được nói trong phần giải thích về giới Ba-la-di thứ nhất là nói về phần giải thích ý nghĩa của “vì sự tốt đẹp của Tăng đoàn” và tương tự.
Dasakkhattuṃ yojanāya padasataṃ vuttanti ekamūlakanaye dasakkhattuṃ yojanāya katāya saṅkhalikanaye vuttapadehi saddhiṃ padasataṃ vuttanti evamattho gahetabbo.
" A hundred terms have been stated by way of connecting ten times" means the meaning should be understood as: a hundred terms have been stated, including the terms stated in the chain method, by connecting ten times in the single-root method.
Một trăm từ đã được nói trong mười lần kết hợp là phải hiểu ý nghĩa rằng một trăm từ đã được nói cùng với các từ được nói trong phương pháp liên kết, khi được kết hợp mười lần theo phương pháp một gốc.
Aññathā ekamūlake eva naye na sakkā padasataṃ laddhuṃ.
Otherwise, it is not possible to obtain a hundred terms solely in the single-root method.
Nếu không, không thể có một trăm từ chỉ trong phương pháp một gốc.
Ekamūlakanayehi purimapacchimapadāni ekato katvā ekekasmiṃ vāre nava nava padāni vuttānīti dasakkhattuṃ yojanāya navuti padāniyeva labbhanti.
In the single-root method, taking the preceding and succeeding terms together, nine terms are stated in each turn, so only ninety terms are obtained by connecting ten times.
Trong phương pháp một gốc, khi gộp các từ đầu và cuối lại, mỗi lần có chín từ được nói; như vậy, khi kết hợp mười lần, chỉ có chín mươi từ được tìm thấy.
Tasmā tāni navuti padāni saṅkhalikanaye baddhacakkavasena yojite dasa padāni labbhantīti tehi saddhiṃ padasatanti sakkā vattuṃ.
Therefore, it can be said that those ninety terms, when connected in the chain method by means of interconnected circles, yield ten terms, and together with these, there are a hundred terms.
Vì vậy, có thể nói rằng chín mươi từ đó, khi được kết hợp theo cách bánh xe ràng buộc trong phương pháp liên kết, sẽ có mười từ; và cùng với chúng là một trăm từ.
Ito aññathā pana ubhosupi nayesu visuṃ visuṃ atthasataṃ dhammasatañca yathā labbhati, tathā paṭhamapārājikasaṃvaṇṇanāyameva amhehi dassitaṃ, taṃ tattha vuttanayeneva gahetabbaṃ.
However, how a hundred meanings and a hundred dhammas are obtained separately in both methods has been shown by us in the commentary on the first Pārājika itself; that should be taken according to the method stated there.
Ngoài ra, cách thức một trăm ý nghĩa và một trăm pháp được tìm thấy riêng biệt trong cả hai phương pháp đã được chúng tôi trình bày trong phần giải thích về giới Ba-la-di thứ nhất; điều đó phải được hiểu theo cách đã nói ở đó.
Purimapacchimapadāni ekattena gahetvā ‘‘padasata’’nti vuttattā ‘‘tattha pacchimassa pacchimassa padassa vasena atthasataṃ, purimassa purimassa vasena dhammasata’’nti vuttaṃ.
Since the preceding and succeeding terms are taken as one and referred to as " a hundred terms," it is stated: " there, a hundred meanings by way of the last of the last terms, and a hundred dhammas by way of the first of the first terms."
Vì các từ đầu và cuối được gộp lại thành một và được gọi là “một trăm từ”, nên kinh nói “trong đó, một trăm ý nghĩa theo từ cuối cùng, và một trăm pháp theo từ đầu tiên”.
Tasmiṃ padasate ‘‘saṅghasuṭṭhū’’tiādinā vuttapurimapadānaṃ vasena dhammasataṃ, ‘‘saṅghaphāsū’’tiādinā vuttapacchimapadānaṃ vasena atthasatanti adhippāyo.
The intention is that among these hundred terms, there are a hundred dhammas by way of the preceding terms stated as "welfare of the Saṅgha" and so on, and a hundred meanings by way of the succeeding terms stated as "comfort of the Saṅgha" and so on.
Ý nghĩa là trong một trăm từ đó, một trăm pháp theo các từ đầu tiên được nói như “vì sự tốt đẹp của Tăng đoàn”, và một trăm ý nghĩa theo các từ cuối cùng được nói như “vì sự an lạc của Tăng đoàn”.
335. Aḍḍhuḍḍhasatānīti tīṇi satāni paññāsañca sikkhāpadāni.
335. " Three hundred and fifty" means three hundred and fifty training rules.
335. Ba trăm rưỡi là ba trăm năm mươi giới luật.
Viggahanti manussaviggahaṃ.
" Body" means the human body.
Hình thể là hình thể con người.
Atirekanti dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ.
" Extra" means an extra robe exceeding ten days.
Vật dư là y dư quá mười ngày.
Kāḷakanti ‘‘suddhakāḷakāna’’nti vuttakāḷakaṃ.
" Black" means the black as stated in "purely black."
Màu đen là màu đen được nói trong “chỉ màu đen”.
Bhūtanti bhūtārocanaṃ.
" Being" means the declaration of being.
Sự thật là việc báo cáo sự thật.
Paramparabhattanti paramparabhojanaṃ.
" Successive meals" means successive eating.
Thức ăn liên tiếp là việc thọ thực liên tiếp.
Bhikkhunīsu ca akkosoti ‘‘yā pana bhikkhunī bhikkhuṃ akkoseyya vā paribhāseyya vā’’ti (pāci. 1029) vuttasikkhāpadaṃ.
" And insulting bhikkhunīs" means the training rule stated as "Whatever bhikkhunī should revile or abuse a bhikkhu" (Pāci. 1029).
Sự mắng nhiếc các Tỳ-khưu-ni là giới luật được nói: “Vị Tỳ-khưu-ni nào mắng nhiếc hoặc phỉ báng Tỳ-khưu” (Pāci. 1029).
Antaravāsakanti aññātikāya bhikkhuniyā cīvarapaṭiggaṇhanaṃ.
" Undergarment" means a bhikkhunī's acceptance of a robe from a non-relative.
Y nội là việc Tỳ-khưu-ni thọ nhận y từ người không phải bà con.
Rūpiyanti rūpiyasaṃvohāraṃ.
" Silver" means trade in silver.
Tiền bạc là việc giao dịch tiền bạc.
Suttanti ‘‘sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā tantavāyehī’’ti (pārā. 637) vuttasikkhāpadaṃ.
" Yarn" means the training rule stated as "having had yarn specified by herself from weavers" (Pārā. 637).
Sợi chỉ là giới luật được nói: “tự mình yêu cầu làm sợi chỉ từ những người thợ dệt” (Pārā. 637).
Ujjhāpanaketi ujjhāpanake khiyyanake pācittiyaṃ.
On account of disparaging remarks means a Pācittiya offense for causing annoyance and disparaging remarks.
Ujjhāpanake (phàn nàn): là tội pācittiya về việc phàn nàn, cằn nhằn.
Pācitapiṇḍanti bhikkhunīparipācitaṃ.
Cooked food refers to that cooked by a bhikkhunī.
Pācitapiṇḍa (thức ăn được nấu chín): là thức ăn do tỳ khưu ni nấu chín.
Cīvaraṃ datvāti ‘‘samaggena saṅghena cīvaraṃ datvā’’ti (pāci. 485) vuttasikkhāpadaṃ.
Having given a robe refers to the training rule stated as "having given a robe by the united Saṅgha."
Cīvaraṃ datvā (đã cho y): là điều học đã được nói đến là ‘‘sau khi Tăng đoàn hòa hợp đã cho y’’ (pāci. 485).
Vosāsantīti ‘‘bhikkhū paneva kulesu nimantitā bhuñjanti, tatra cesā bhikkhunī’’ti (pāci. 558) vuttapāṭidesanīyaṃ.
Allowing to remain refers to the Pāṭidesanīya rule stated as "monks, however, invited to families, eat; and there is this bhikkhunī."
Vosāsantī (mời mọc): là tội pāṭidesanīya đã được nói đến là ‘‘các tỳ khưu được thỉnh đến các gia đình để thọ thực, và ở đó có tỳ khưu ni này’’ (pāci. 558).
Giragganti ‘‘yā pana bhikkhunī naccaṃ vā gītaṃ vā’’ti (pāci. 834) vuttasikkhāpadaṃ.
Singing refers to the training rule stated as "whatever bhikkhunī (engages in) dancing or singing."
Giragga (đỉnh núi): là điều học đã được nói đến là ‘‘tỳ khưu ni nào múa hoặc hát’’ (pāci. 834).
Cariyāti ‘‘antovassaṃ cārikaṃ careyyā’’ti (pāci. 970) ca, ‘‘vassaṃvutthā cārikaṃ na pakkameyyā’’ti (pāci. 974) ca vuttasikkhāpadadvayaṃ.
Journeying refers to the two training rules stated as "she should undertake a journey during the rainy season" and "having spent the rainy season, she should not set out on a journey."
Cariyā (hành trình): là hai điều học đã được nói đến là ‘‘nên đi hành trình trong mùa an cư’’ (pāci. 970) và ‘‘sau khi an cư không nên rời đi hành trình’’ (pāci. 974).
Chandadānenāti pārivāsikena chandadānena.
By giving consent refers to the consent given by one undergoing parivāsa.
Chandadānena (bằng cách cho sự ưng thuận): là bằng cách cho sự ưng thuận của vị pārivāsika.
Pārājikāni cattārīti bhikkhunīnaṃ cattāri pārājikāni.
Four Pārājika offenses refers to the four Pārājika offenses for bhikkhunīs.
Pārājikāni cattāri (bốn tội Pārājika): là bốn tội pārājika của các tỳ khưu ni.
Kuṭīti kuṭikārasikkhāpadaṃ.
Hut refers to the training rule concerning the making of a hut.
Kuṭī (tịnh xá): là điều học về việc xây tịnh xá.
Kosiyanti kosiyamissakasikkhāpadaṃ.
Silk refers to the training rule concerning silk mixed material.
Kosiya (lụa): là điều học về lụa pha trộn.
Seyyāti anupasampannena sahaseyyasikkhāpadaṃ.
Sleeping refers to the training rule concerning sleeping together with an unordained person.
Seyyā (ngủ chung): là điều học về việc ngủ chung với người chưa thọ cụ túc.
Khaṇaneti pathavīkhaṇanaṃ.
Digging refers to digging the earth.
Khaṇane (đào bới): là việc đào bới đất.
Gaccha devateti bhūtagāmasikkhāpadaṃ.
Go, deity! refers to the training rule concerning living vegetation.
Gaccha devate (hỡi chư thiên hãy đi đi): là điều học về các loài thực vật.
Siñcanti sappāṇakaudakasiñcanaṃ.
Sprinkle refers to sprinkling water with living beings.
Siñca (tưới): là việc tưới nước có sinh vật.
Mahāvihāroti mahallakavihāro.
Great monastery refers to a large monastery.
Mahāvihāro (đại tu viện): là tu viện lớn.
Aññanti aññavādakaṃ.
Another refers to speaking otherwise.
Añña (khác): là nói lời khác.
Dvāranti yāva dvārakosā.
Door refers to up to the door-frame.
Dvāra (cửa): là cho đến khung cửa.
Sahadhammoti sahadhammikaṃ vuccamāno.
In accordance with the Dhamma means when one is spoken to in accordance with the Dhamma.
Sahadhammo (pháp hữu): là khi được nói đến là đồng pháp.
Payopānanti surusurukārakaṃ.
Sucking refers to making a slurping sound.
Payopāna (uống sữa): là việc uống húp.
Eḷakalomānīti eḷakalomadhovāpanaṃ.
Sheep's wool refers to having sheep's wool washed.
Eḷakalomāni (lông cừu): là việc giặt lông cừu.
Pattoti ūnapañcabandhanapatto.
Bowl refers to a bowl with less than five fastenings.
Patto (bát): là bát có ít hơn năm chỗ nối.
Ovādoti bhikkhunupassayaṃ upasaṅkamitvā ovādo.
Exhortation refers to the exhortation given by approaching the bhikkhunī's abode.
Ovādo (lời khuyên): là lời khuyên sau khi đến trú xứ của tỳ khưu ni.
Bhesajjanti taduttaribhesajjaviññāpanaṃ.
Medicine refers to asking for medicine beyond what is prescribed.
Bhesajja (thuốc): là việc xin thuốc vượt quá giới hạn.
Sūcīti aṭṭhimayādisūcigharaṃ.
Needle refers to a needle-case made of bone, etc.
Sūcī (kim): là hộp kim bằng xương v.v...
Āraññikoti ‘‘yāni kho pana tāni āraññakāni senāsanānī’’tiādinā (pāci. 570) vuttapāṭidesanīyaṃ.
Forest dweller refers to the Pāṭidesanīya rule stated starting with "and those forest abodes..."
Āraññiko (người sống trong rừng): là tội pāṭidesanīya đã được nói đến với câu ‘‘những trú xứ trong rừng’’ (pāci. 570) v.v...
Ovādoti ‘‘yā pana bhikkhunī ovādāya vā saṃvāsāya vā na gaccheyyā’’ti (pāci. 1055) vuttasikkhāpadaṃ.
Exhortation refers to the training rule stated as "whatever bhikkhunī does not go for exhortation or for communal life."
Ovādo (lời khuyên): là điều học đã được nói đến là ‘‘tỳ khưu ni nào không đi đến để được khuyên bảo hoặc để sống chung’’ (pāci. 1055).
338. ‘‘Dhovanañca paṭiggaho’’ti gāthā aṭṭhakathācariyānaṃ.
The verse ‘‘Dhovanañca paṭiggaho’’ belongs to the Aṭṭhakathā teachers.
338. Bài kệ ‘‘Dhovanañca paṭiggaho’’ là của các vị chú giải sư.
Tattha dhovanañca paṭiggahoti aññātikāya bhikkhuniyā cīvaradhovāpanaṃ cīvarapaṭiggahaṇañca.
Here, washing and acceptance means having a robe washed by an unrelated bhikkhunī and accepting a robe.
Trong đó, dhovanañca paṭiggaho (giặt và nhận): là việc giặt y và nhận y của tỳ khưu ni không phải bà con.
Koseyya…pe… dve lomāti eḷakalomavagge ādito satta sikkhāpadāni vuttāni.
Silk… and… two fleeces refers to the seven training rules stated first in the chapter on sheep's wool.
Koseyya…pe… dve lomā (lụa…v.v… hai lông): bảy điều học đầu tiên trong nhóm lông cừu đã được nói đến.
Vassikāti vassikasāṭikasikkhāpadaṃ.
Rain-cloth refers to the training rule concerning the rain-cloth.
Vassikā (y tắm mưa): là điều học về y tắm mưa.
Āraññakena cāti sāsaṅkasikkhāpadaṃ vuttaṃ.
And by a forest dweller refers to the training rule concerning suspicion.
Āraññakena ca (và với người sống trong rừng): điều học về sự nghi ngờ đã được nói đến.
Paṇītanti paṇītabhojanaviññatti.
Choice refers to requesting choice food.
Paṇīta (thức ăn ngon): là việc xin thức ăn ngon.
Ūnanti ūnavīsativassasikkhāpadaṃ.
Less than refers to the training rule concerning one who is less than twenty years old.
Ūna (ít hơn): là điều học về người chưa đủ hai mươi tuổi.
Nisīdane ca yā sikkhā, vassikā yā ca sāṭikāti nisīdanavassikasāṭikānaṃ pamāṇātikkamo.
And the training rule for the sitting cloth, and that for the rain-cloth refers to exceeding the measure for the sitting cloth and rain-cloth.
Nisīdane ca yā sikkhā, vassikā yā ca sāṭikā (điều học về tấm trải tọa cụ và y tắm mưa): là việc vượt quá kích thước của tấm trải tọa cụ và y tắm mưa.
Āpattikkhandhā ceva uposathādīni ca ‘‘pārājikasaṅghādisesā’’tiādinā vibhattattā ‘‘vibhattiyo’’ti vuttāni.
The categories of offenses and the Uposatha rites, etc., are called "divisions" because they are divided as "Pārājika, Saṅghādisesa," etc.
Các nhóm tội và các lễ Uposatha v.v... được phân loại là ‘‘pārājikasaṅghādisesā’’ (pārājika, saṅghādisesa) v.v... nên được gọi là ‘‘vibhattiyo’’ (các phân loại).
Tevīsati saṅghādisesāti bhikkhunīnaṃ āgatāni dasa, bhikkhūnaṃ terasāti tevīsati.
Twenty-three Saṅghādisesa offenses means ten found for bhikkhunīs and thirteen for bhikkhus, totaling twenty-three.
Tevīsati saṅghādisesā (hai mươi ba tội saṅghādisesa): là mười tội của tỳ khưu ni và mười ba tội của tỳ khưu, tổng cộng là hai mươi ba.
Dvecattālīsa nissaggiyātiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to forty-two Nissaggiya offenses, etc.
Dvecattālīsa nissaggiyā (bốn mươi hai tội nissaggiya) v.v... cũng theo cách này.
Dvīhi…pe… kiccaṃ ekena sammatīti dvīhi vivādādhikaraṇaṃ, catūhi anuvādādhikaraṇaṃ, tīhi āpattādhikaraṇaṃ, ekena kiccādhikaraṇaṃ sammatīti attho.
By two…pe… one is settled by one means a dispute case is settled by two, a censure case by four, an offense case by three, and a disciplinary case by one. This is the meaning.
Dvīhi…pe… kiccaṃ ekena sammatī (với hai…v.v… một việc được giải quyết): nghĩa là, tranh chấp (vivādādhikaraṇa) được giải quyết bằng hai vị, tranh tụng (anuvādādhikaraṇa) bằng bốn vị, vi phạm (āpattādhikaraṇa) bằng ba vị, và việc (kiccādhikaraṇa) bằng một vị.