294. Senāsanakkhandhake senāsanaṃ apaññattaṃ hotīti vihārasenāsanaṃ sandhāya vuttaṃ.
294. In the Senāsanakkhandhaka, senāsanaṃ apaññattaṃ hoti refers to a monastery dwelling.
294. Trong Senāsanakkhandhaka, senāsanaṃ apaññattaṃ hotī (chỗ ở chưa được quy định) đã được nói nhằm ám chỉ chỗ ở tịnh xá.
Catubbidhañhi (ma. ni. aṭṭa. 1.296) senāsanaṃ vihārasenāsanaṃ mañcapīṭhasenāsanaṃ santhatasenāsanaṃ okāsasenāsananti.
For there are four kinds of lodgings: monastery lodging, couch-and-chair lodging, spread lodging, and open-space lodging.
Thật vậy, chỗ ở có bốn loại (Ma. Ni. Aṭṭha. 1.296): chỗ ở tịnh xá, chỗ ở giường ghế, chỗ ở trải và chỗ ở không gian trống.
Tattha ‘‘mañcopi senāsanaṃ, pīṭhampi bhisipi bimbohanampi vihāropi aḍḍhayogopi pāsādopi hammiyampi guhāpi aṭṭopi māḷopi leṇampi veḷugumbopi rukkhamūlampi maṇḍapopi senāsanaṃ.
Among these, "A couch is a lodging, a chair is a lodging, a cushion is a lodging, a pillow is a lodging, a monastery is a lodging, a half-gabled house is a lodging, a mansion is a lodging, a storied house is a lodging, a cave is a lodging, an attic is a lodging, a tower is a lodging, a cell is a lodging, a bamboo thicket is a lodging, a root of a tree is a lodging, a pavilion is a lodging.
Trong đó, “giường cũng là chỗ ở, ghế cũng là chỗ ở, nệm cũng là chỗ ở, gối cũng là chỗ ở, tịnh xá cũng là chỗ ở, nhà nửa mái cũng là chỗ ở, lâu đài cũng là chỗ ở, lầu cũng là chỗ ở, hang động cũng là chỗ ở, gác cũng là chỗ ở, động cũng là chỗ ở, bụi tre cũng là chỗ ở, gốc cây cũng là chỗ ở, nhà mát cũng là chỗ ở.
Yattha vā pana bhikkhū paṭikkamanti, sabbametaṃ senāsana’’nti (vibha. 527) vacanato vihāro aḍḍhayogo pāsādo hammiyaṃ guhāti idaṃ vihārasenāsanaṃ nāma.
Or whatever place bhikkhus frequent, all this is lodging." According to this statement, a monastery, a half-gabled house, a mansion, a storied house, and a cave are called monastery lodging.
Hoặc bất cứ nơi nào mà các Tỳ-kheo lui tới, tất cả những cái đó đều là chỗ ở” (Vibha. 527) – theo lời dạy này, tịnh xá, nhà nửa mái, lâu đài, lầu, hang động – đây gọi là vihārasenāsanaṃ (chỗ ở tịnh xá).
Mañco pīṭhaṃ bhisi bimbohananti idaṃ mañcapīṭhasenāsanaṃ nāma.
A couch, a chair, a cushion, and a pillow are called couch-and-chair lodging.
Giường, ghế, nệm, gối – đây gọi là mañcapīṭhasenāsanaṃ (chỗ ở giường ghế).
Cimilikā cammakhaṇḍo tiṇasanthāro paṇṇasanthāroti idaṃ santhatasenāsanaṃ nāma.
A chimilikā (covering), a leather mat, a grass mat, a leaf mat are called spread lodging.
Tấm da, mảnh da, chiếu cỏ, chiếu lá – đây gọi là santhatasenāsanaṃ (chỗ ở trải).
Yattha vā pana bhikkhū paṭikkamantīti idaṃ okāsasenāsanaṃ nāma.
"Or whatever place bhikkhus frequent" is called open-space lodging.
Hoặc bất cứ nơi nào mà các Tỳ-kheo lui tới – đây gọi là okāsasenāsanaṃ (chỗ ở không gian trống).
Rukkhamūletiādīsu rukkhamūlasenāsanaṃ nāma yaṃkiñci sandacchāyaṃ vivittaṃ rukkhamūlaṃ.
In rukkhamūle and so on, rukkhamūlasenāsanaṃ refers to any secluded tree root with dense shade.
Trong Rukkhamūle (gốc cây) và các nơi khác, rukkhamūlasenāsanaṃ (chỗ ở gốc cây) là bất kỳ gốc cây nào có bóng mát rậm rạp và vắng vẻ.
Pabbato nāma selo.
Pabbato means a rock.
Pabbato (núi) là đá.
Tattha hi udakasoṇḍīsu udakakiccaṃ katvā sītāya rukkhacchāyāya nisinnā nānādisāsu khāyamānāsu sītena vātena bījiyamānā samaṇadhammaṃ karonti.
There, having performed their ablutions in watercourses, and sitting in the cool shade of trees, fanned by cool breezes blowing from various directions, they practice the ascetic life.
Ở đó, sau khi làm các công việc liên quan đến nước tại các khe suối, ngồi dưới bóng cây mát mẻ, được gió mát thổi từ các hướng khác nhau, họ thực hành pháp Sa-môn.
Kandareti kaṃ vuccati udakaṃ, tena dārito udakena bhinno pabbatappadeso kandaraṃ.
In kandare, kaṃ is said to be water; kandaraṃ is a part of a mountain carved or split by that water.
Kandare (trong hang núi) – kaṃ được gọi là nước, chỗ núi bị nước xẻ ra, bị nước phá vỡ, gọi là kandaraṃ (hang núi).
Yaṃ ‘‘nitamba’’ntipi ‘‘nadīkuñja’’ntipi vadanti.
Which they also call "nitamba" or "nadīkuñja."
Mà người ta cũng gọi là “nitamba” (sườn núi) hoặc “nadīkuñja” (khúc quanh sông).
Tattha hi rajatapaṭṭasadisā vālikā hoti, matthake maṇivitānaṃ viya vanagahanaṃ, maṇikkhandhasadisaṃ udakaṃ sandati, evarūpaṃ kandaraṃ oruyha pānīyaṃ pivitvā gattāni sītaṃ katvā vālikaṃ ussāpetvā paṃsukūlacīvaraṃ paññapetvā tattha nisinnā te bhikkhū samaṇadhammaṃ karonti.
There is sand like a silver plate, a thicket of trees like a canopy of jewels on its top, and water flowing like a stream of jewels. Having descended into such a ravine, drunk water, cooled their bodies, swept away the sand, spread out a rag-robe, and sat there, those bhikkhus practice the ascetic life.
Ở đó có cát trắng như tấm bạc, trên đỉnh có rừng cây dày đặc như mái che bằng ngọc, nước chảy như khối ngọc, các Tỳ-kheo xuống hang núi như vậy, uống nước, làm mát thân thể, trải cát lên, trải y phấn tảo ra rồi ngồi đó thực hành pháp Sa-môn.
Giriguhā nāma dvinnaṃ pabbatānaṃ antarā, ekasmiṃyeva vā umaṅgasadisaṃ mahāvivaraṃ.
Giriguhā means a great cavern between two mountains, or a large opening like a tunnel in a single mountain.
Giriguhā (hang núi) là khoảng giữa hai ngọn núi, hoặc một hang lớn giống như đường hầm trong một ngọn núi.
‘‘Vanapatthanti dūrānametaṃ senāsanānaṃ adhivacana’’ntiādivacanato (vibha. 531) yattha na kasanti na vapanti, tādisaṃ manussānaṃ upacāraṭṭhānaṃ atikkamitvā ṭhitaṃ araññakasenāsanaṃ ‘‘vanapattha’’nti vuccati.
From statements such as "Vanapattha is a designation for these distant lodgings," a wilderness lodging, situated beyond the range of human activity where people do not plough or sow, is called vanapattha.
Từ lời dạy “Vanapatthan là tên gọi của những chỗ ở xa” (Vibha. 531) và các lời dạy khác, nơi mà người ta không cày cấy, không gieo trồng, vượt qua khu vực sinh sống của con người, chỗ ở trong rừng như vậy được gọi là “vanapatthan”.
Ajjhokāso nāma kenaci acchanno padeso.
Ajjhokāso means an uncovered place.
Ajjhokāso (ngoài trời) là nơi không có gì che phủ.
Ākaṅkhamānā panettha cīvarakuṭiṃ katvā vasanti.
Desiring, they make a robe hut there and dwell.
Nếu muốn, họ có thể làm một túp lều bằng y và ở đó.
Palālapuñjeti palālarāsimhi.
Palālapuñje means in a heap of straw.
Palālapuñje là đống rơm.
Mahāpalālapuñjato hi palālaṃ nikkaḍḍhitvā pabbhāraleṇasadise ālaye karonti, gacchagumbādīnampi upari palālaṃ parikkhipitvā heṭṭhā nisinnā samaṇadhammaṃ karonti, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
From a large heap of straw, they pull out straw and make shelters like sloping caves; they also spread straw over bushes and thickets and sit underneath to practice the ascetic life. This is what is meant by that statement.
Thật vậy, từ đống rơm lớn, họ kéo rơm ra và làm chỗ trú ẩn giống như hang động nghiêng, hoặc họ phủ rơm lên cây bụi, v.v., rồi ngồi dưới đó thực hành pháp Sa-môn – điều này được nói nhằm ám chỉ điều đó.
Pañca leṇānīti pañca līyanaṭṭhānāni.
Pañca leṇāni means five places of refuge.
Pañca leṇānī (năm hang động) là năm nơi ẩn náu.
Nilīyanti ettha bhikkhūti leṇāni, vihārādīnametaṃ adhivacanaṃ.
Bhikkhus take refuge there, hence they are leṇāni; this is a designation for monasteries and the like.
Các Tỳ-kheo ẩn náu ở đó nên gọi là leṇāni (hang động), đây là tên gọi của tịnh xá, v.v.
Supaṇṇavaṅkagehanti garuḷapakkhasaṇṭhānena katagehaṃ.
Supaṇṇavaṅkagehaṃ means a house made in the shape of a Garuda's wing.
Supaṇṇavaṅkagehan (nhà hình cánh chim Garuḍa) là ngôi nhà được làm theo hình cánh chim Garuḍa.
295. Anumodanagāthāsu sītanti ajjhattadhātukkhobhavasena vā bahiddhautuvipariṇāmavasaena vā uppajjanakasītaṃ.
295. In the verses of appreciation, sītaṃ means cold arising due to internal elemental disturbance or external seasonal change.
295. Trong các kệ tán thán, sītan (lạnh) là cái lạnh phát sinh do sự xáo trộn nội thân hoặc do sự biến đổi của thời tiết bên ngoài.
Uṇhanti aggisantāpaṃ, tassa vanadāhādīsu vā sambhavo daṭṭhabbo.
Uṇhaṃ means the heat of fire; its occurrence in forest fires and the like should be understood.
Uṇhan (nóng) là sự nóng bức của lửa, sự xuất hiện của nó có thể thấy trong các vụ cháy rừng, v.v.
Paṭihantīti bādhati.
Paṭihantī means it obstructs.
Paṭihantī (chống đỡ) là ngăn cản.
Yathā tadubhayavasena kāyacittānaṃ bādhanaṃ na hoti, evaṃ karoti.
It acts so that there is no obstruction to body and mind due to both of these.
Nó làm cho không có sự cản trở thân và tâm do cả hai điều đó.
Sītuṇhabbhāhate hi sarīre vikkhittacitto bhikkhu yoniso padahituṃ na sakkoti.
For a bhikkhu whose body is afflicted by cold and heat, with a distracted mind, cannot apply himself properly.
Thật vậy, một Tỳ-kheo có thân thể bị nóng lạnh hành hạ, tâm bị phân tán thì không thể tinh tấn một cách đúng đắn.
Vāḷamigānīti sīhabyagghādivāḷamige.
Vāḷamigāni refers to fierce animals like lions, tigers, and others.
Vāḷamigānī (thú dữ) là các loài thú dữ như sư tử, hổ, v.v.
Guttasenāsanañhi pavisitvā dvāraṃ pidhāya nisinnassa te parissayā na honti.
Indeed, for one who has entered a protected dwelling and closed the door, those dangers do not arise.
Thật vậy, khi vào chỗ ở được bảo vệ và đóng cửa lại, những nguy hiểm đó sẽ không xảy ra.
Sarīsapeti ye keci sarante gacchante dīghajātike.
Sarīshape refers to all crawling, long-bodied creatures.
Sarīsape (loài bò sát) là bất kỳ loài bò sát nào có thân dài.
Makaseti nidassanamattametaṃ, ḍaṃsādīnampi eteneva saṅgaho daṭṭhabbo.
Makase is merely an example; stinging insects and the like should also be understood as included by this.
Makase (muỗi) đây chỉ là một ví dụ, các loài cắn đốt khác cũng được bao gồm trong đó.
Sisireti sisirakālavasena sattāhavaddhalikādivasena ca uppanne sisirasamphasse.
Sisire refers to the chilling sensation arising due to the winter season or due to increased rain for seven days and so on.
Sisire (giá lạnh) là sự tiếp xúc với cái lạnh phát sinh do mùa đông hoặc do mưa kéo dài bảy ngày, v.v.
Vuṭṭhiyoti yadā tadā uppannā vassavuṭṭhiyo.
Vuṭṭhiyo refers to rainfalls occurring at any time.
Vuṭṭhiyo (mưa) là những trận mưa bất chợt.
Vātātapo ghoroti rukkhagacchādīnaṃ ummūlabhañjanādivasena pavattiyā ghoro sarajaarajādibhedo vāto ceva gimhapariḷāhasamayesu uppattiyā ghoro sūriyātapo ca paṭihaññati paṭibāhīyati.
Vātātapo ghoro, dreadful wind and sun, meaning wind of various kinds, such as dusty or dustless, dreadful due to uprooting and breaking trees and bushes, etc., and dreadful sunlight arising during summer heat, paṭihaññati is warded off, repelled.
Vātātapo ghoro (gió và nắng dữ dội) – gió dữ dội do sự đổ ngã của cây cối, bụi rậm, v.v., hoặc gió có bụi, không bụi, và nắng dữ dội phát sinh vào mùa hè nóng bức đều paṭihaññati (bị đẩy lùi, bị ngăn cản).
Leṇatthanti nānārammaṇato cittaṃ nivattetvā paṭisallānārāmatthaṃ.
Leṇatthaṃ means for the purpose of seclusion, turning the mind away from various objects.
Leṇatthaṃ (vì mục đích ẩn náu) là vì mục đích an trú trong sự độc cư, rút tâm ra khỏi các đối tượng khác nhau.
Sukhatthanti vuttaparissayābhāvena phāsuvihāratthaṃ.
Sukhatthaṃ means for dwelling in comfort, due to the absence of the aforementioned dangers.
Sukhatthaṃ (vì mục đích an lạc) là vì mục đích sống an lạc do không có các nguy hiểm đã nói.
Jhāyitunti aṭṭhatiṃsārammaṇesu yattha katthaci cittaṃ upanijjhāyituṃ.
Jhāyituṃ means to fix the mind intently on any of the thirty-eight meditation objects.
Jhāyituṃ (để thiền định) là để chú tâm vào bất kỳ đối tượng nào trong ba mươi tám đối tượng thiền định.
Vipassitunti aniccādito saṅkhāre sammasituṃ.
Vipassituṃ means to contemplate phenomena as impermanent and so forth.
Vipassituṃ (để quán chiếu) là để quán chiếu các hành theo khía cạnh vô thường, v.v.
Vihāreti patissaye.
Vihāre means in a dwelling.
Vihāre (trong tịnh xá) là nơi trú ngụ.
Kārayeti kārāpeyya.
Kāraye means should have it made.
Kāraye nghĩa là nên khiến làm.
Rammeti manorame nivāsasukhe.
Ramme means pleasing, comfortable for dwelling.
Ramme nghĩa là dễ chịu, thoải mái khi ở.
Vāsayettha bahussuteti kāretvā pana ettha vihāresu bahussute sīlavante kalyāṇadhamme nivāseyya.
Vāsayettha bahussute means, having had them made, one should house learned, virtuous, and righteous individuals in these monasteries.
Vāsayettha bahussute nghĩa là sau khi xây dựng, nên cho những người đa văn, giữ giới, có thiện pháp cư ngụ trong các tịnh xá này.
Te nivāsento pana tesaṃ bahussutānaṃ yathā paccayehi kilamatho na hoti, evaṃ annañca pānañca vatthasenāsanāni ca dadeyya ujubhūtesu ajjhāsayasampannesu kammaphalānaṃ ratanattayaguṇānañca saddahanena vippasannena cetasā.
When housing them, one should give food, drink, robes, and lodgings to those learned ones, in such a way that they do not experience weariness due to lack of requisites, with an upright mind, endowed with pure intentions, and with a mind purified by faith in the results of kamma and the virtues of the Triple Gem.
Khi cho họ cư ngụ, nên cúng dường thức ăn, đồ uống, y phục và chỗ ở cho những người đa văn đó, sao cho họ không bị mệt mỏi vì các vật dụng, với tâm trong sạch, tin tưởng vào quả của nghiệp và các đức tính của Tam Bảo, với ý hướng chân thật và ngay thẳng.
Idāni gahaṭṭhapabbajitānaṃ aññamaññupakāritaṃ dassetuṃ ‘‘te tassā’’ti gāthamāha.
Now, to show the mutual helpfulness of householders and renunciants, he spoke the stanza beginning te tassā (they to him).
Bây giờ, để chỉ ra sự hỗ trợ lẫn nhau giữa cư sĩ và người xuất gia,* đã nói bài kệ "te tassā".
Tattha teti te bahussutā.
In that, te refers to those learned ones.
Trong đó, te nghĩa là những người đa văn đó.
Tassāti upāsakassa.
Tassā refers to the lay follower.
Tassā nghĩa là của vị cận sự nam.
Dhammaṃ desentīti sakalavaṭṭadukkhāpanūdanaṃ saddhammaṃ desenti.
Dhammaṃ desentī means they teach the true Dhamma which removes all suffering of Saṃsāra.
Dhammaṃ desentī nghĩa là thuyết giảng Chánh pháp, loại bỏ mọi khổ đau của vòng luân hồi.
Yaṃ so dhammaṃ idhaññāyāti so puggalo yaṃ saddhammaṃ imasmiṃ sāsane sammā paṭipajjanena jānitvā aggamaggādhigamena anāsavo hutvā parinibbāyati.
Yaṃ so dhammaṃ idhaññāyā means, that person, having understood the true Dhamma in this Dispensation by practicing correctly, becomes taintless (anāsava) by attaining the highest path, and thus attains Nibbāna.
Yaṃ so dhammaṃ idhaññāyā nghĩa là vị ấy, sau khi hiểu rõ Chánh pháp trong giáo pháp này bằng cách thực hành đúng đắn, trở thành bậc không lậu hoặc nhờ đạt được đạo quả tối thượng, rồi nhập Niết Bàn.
So ca sabbadado hotīti āvāsadānasmiṃ dinne sabbadānaṃ dinnameva hotīti katvā vuttaṃ.
So ca sabbadado hotī (he is a giver of all) is said because, when a dwelling is given, it is as if all gifts have been given.
So ca sabbadado hotī được nói vì khi cúng dường chỗ ở, tất cả các sự cúng dường đều được xem là đã cúng dường.
Tathā hi (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.42) dve tayo gāme piṇḍāya caritvā kiñci aladdhā āgatassapi chāyūdakasampannaṃ ārāmaṃ pavisitvā nahāyitvā patissaye muhuttaṃ nipajjitvā uṭṭhāya nisinnassa kāye balaṃ āharitvā pakkhittaṃ viya hoti, bahi vicarantassa ca kāye vaṇṇadhātu vātātapehi kilamati, patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya muhuttaṃ nipannassa visabhāgasantati vūpasammati, sabhāgasantati patiṭṭhāti, vaṇṇadhātu āharitvā pakkhittā viya hoti, bahi vicarantassa ca pāde kaṇṭako vijjhati, khāṇu paharati, sarīsapādiparissayā ceva corabhayañca uppajjati, patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya nipannassa sabbe parissayā na honti, sajjhāyantassa dhammapītisukhaṃ, kammaṭṭhānaṃ manasikarontassa upasamasukhañca uppajjati bahiddhāvikkhepābhāvato, bahi vicarantassa ca sedā muccanti, akkhīni phandanti, senāsanaṃ pavisanakkhaṇe mañcapīṭhāni na paññāyanti, muhuttaṃ nisinnassa pana akkhipasādo āharitvā pakkhitto viya hoti, dvāravātapānamañcapīṭhādīni paññāyanti, etasmiñca āvāse vasantaṃ disvā manussā catūhi paccayehi sakkaccaṃ upaṭṭhahanti.
Thus, even if one who has wandered for alms in two or three villages and received nothing, enters an arama endowed with shade and water, bathes, lies down for a moment in the lodging, and then rises and sits, it is as if strength has been brought and infused into his body. And when one is wandering outside, the color of one’s body is exhausted by wind and sun; but upon entering a lodging and closing the door, and lying down for a moment, the dissimilar continuum (of suffering) ceases, the similar continuum (of well-being) is established, and it is as if the color of one’s body has been brought and infused. Furthermore, when one is wandering outside, a thorn may pierce one’s foot, a stump may strike, dangers from reptiles and the fear of robbers may arise; but upon entering a lodging and closing the door and lying down, all dangers cease. When reciting, there arises the bliss of Dhamma-pīti; when meditating on a kammaṭṭhāna, there arises the bliss of tranquility, due to the absence of external distractions. And when one is wandering outside, sweat flows, eyes twitch, and at the moment of entering a lodging, beds and chairs are not clearly perceived. But for one who sits for a moment, it is as if clear sight has been brought and infused; doors, windows, beds, chairs, and so forth, become clearly perceived. And people, seeing one dwelling in such an abode, respectfully attend to one with the four requisites.
Quả thật, (Tương Ưng Bộ Chú Giải 1.1.42) ngay cả đối với người đã đi khất thực hai ba làng mà không nhận được gì, khi vào một khu vườn có bóng mát và nước, tắm rửa, nằm nghỉ một lát trong chỗ ở, rồi thức dậy ngồi xuống, cơ thể như được phục hồi sức lực; còn đối với người đi bên ngoài, sắc thân bị mệt mỏi vì gió và nắng, khi vào chỗ ở, đóng cửa và nằm nghỉ một lát, sự liên tục không tương ưng sẽ lắng xuống, sự liên tục tương ưng được thiết lập, sắc thân như được phục hồi; và đối với người đi bên ngoài, gai đâm vào chân, cọc đâm phải, các hiểm nguy từ loài bò sát và nỗi sợ hãi trộm cướp phát sinh, khi vào chỗ ở, đóng cửa và nằm nghỉ, tất cả các hiểm nguy đều không có; khi tụng kinh, niềm vui và hạnh phúc Pháp phát sinh, khi tác ý đề mục thiền, hạnh phúc an tịnh phát sinh vì không có sự phân tán bên ngoài; và đối với người đi bên ngoài, mồ hôi chảy ra, mắt giật giật, khi bước vào chỗ ở, giường ghế không rõ ràng, nhưng sau khi ngồi một lát, thị lực như được phục hồi, cửa ra vào, cửa sổ, giường ghế và các thứ khác đều rõ ràng; và khi thấy vị ấy cư ngụ trong chỗ ở này, mọi người cung cấp bốn vật dụng một cách thành kính.
Tena vuttaṃ ‘‘so ca sabbadado hoti, yo dadāti upassaya’’nti.
Therefore, it is said, ‘‘He is a giver of all, who gives a lodging.’’
Vì vậy, đã nói rằng: "Người cúng dường chỗ ở, là người cúng dường tất cả."
296. Āviñchanacchiddanti yattha aṅguliṃ pavesetvā dvāraṃ ākaḍḍhantā dvārabāhaṃ phusāpenti, tassetaṃ adhivacanaṃ.
Āviñchanacchiddaṃ is the name for the place where one inserts a finger and pulls the door, causing it to touch the door-post.
296. Āviñchanacchidda là tên gọi của chỗ mà người ta đưa ngón tay vào để kéo cửa, làm cho cánh cửa chạm vào khung cửa.
Āviñchanarajjunti kavāṭeyeva chiddaṃ katvā tattha pavesetvā yena rajjukena kaḍḍhantā dvāraṃ phusāpenti, taṃ āviñchanarajjukaṃ.
Āviñchanarajju refers to a rope that is passed through a hole made in the door panel itself, and by pulling this rope, one causes the door to touch the door-post.
Āviñchanarajju là sợi dây được luồn qua một lỗ trên cánh cửa, dùng để kéo cửa cho chạm vào khung cửa.
Senāsanaparibhoge akappiyacammaṃ nāma natthīti dassanatthaṃ ‘‘sacepi dīpinaṅguṭṭhena katā hoti, vaṭṭatiyevā’’ti vuttaṃ.
To show that there is no improper hide for the use of lodgings, it is said, sacepi dīpinaṅguṭṭhena katā hoti, vaṭṭatiyevā (even if it is made with a leopard’s tail, it is still permissible).
Để chỉ ra rằng không có loại da nào không phù hợp để sử dụng làm vật dụng chỗ ở, đã nói: "Ngay cả nếu được làm bằng đuôi báo, nó vẫn được phép."
Cetiye vedikāsadisanti vātapānabāhāsu cetiye vedikāya viya paṭṭikādīhi dassetvā kataṃ.
Cetiye vedikāsadisaṃ means made to appear like a railing at a cetiya with planks and so forth on the window frames.
Cetiye vedikāsadisa nghĩa là được làm bằng cách trang trí các thanh cửa sổ bằng các tấm ván như lan can của một ngôi tháp.
Thambhakavātapānaṃ nāma tiriyaṃ dārūni adatvā ujukaṃ ṭhitehi eva veṇusalākādīhi kataṃ.
Thambhakavātapānaṃ means a window made with vertical bamboo sticks or similar materials, without horizontal wooden bars.
Thambhakavātapānaṃ nghĩa là cửa sổ được làm bằng các thanh tre thẳng đứng mà không có các thanh ngang.
297. Poṭakitūlanti erakatiṇatūlaṃ.
Poṭakitūlaṃ means eraka grass floss.
297. Poṭakitūla nghĩa là bông cỏ eraka.
Poṭakigahaṇañcettha tiṇajātīnaṃ nidassanamattanti āha ‘‘yesaṃ kesañci tiṇajātikāna’’nti.
The mention of poṭaki here is merely an example of grass species, thus it is said, yesaṃ kesañci tiṇajātikānaṃ (of any kind of grass species).
Việc dùng từ poṭaki ở đây chỉ là một ví dụ cho các loại cỏ, như đã nói: "của bất kỳ loại cỏ nào."
Pañcavidhaṃ uṇṇāditūlampi vaṭṭatīti etthāpi ‘‘bimbohane’’ti ānetvā sambandhitabbaṃ.
Here too, bimbohane (in a pillow) should be brought and connected to pañcavidhaṃ uṇṇāditūlampi vaṭṭatī (five kinds of woolen floss are also permissible).
Ở đây, "Pañcavidhaṃ uṇṇāditūlampi vaṭṭatī" (năm loại bông len cũng được phép) cũng phải được liên kết bằng cách thêm "bimbohane" (để làm gối).
‘‘Tūlapūritaṃ bhisiṃ apassayituṃ na vaṭṭatī’’ti keci vadanti, vaṭṭatīti apare.
Some say it is not permissible to lean on a cushion filled with floss, while others say it is permissible.
Có người nói rằng "không được phép dựa vào gối nhồi bông", người khác nói là được phép.
Upadahantīti ṭhapenti.
Upadahantī means they place.
Upadahantī nghĩa là đặt.
Sīsappamāṇanti yattha galavāṭakato paṭṭhāya sabbasīsaṃ upadahanti, taṃ sīsappamāṇaṃ.
Sīsappamāṇaṃ is that which, starting from the neck, supports the entire head; that is the measure for the head.
Sīsappamāṇa nghĩa là gối mà trên đó toàn bộ đầu, từ cổ trở lên, được đặt.
Tañca ukkaṭṭhaparicchedato tiriyaṃ muṭṭhiratanaṃ hotīti dassetuṃ ‘‘yassa vitthārato tīsu kaṇṇesū’’tiādimāha.
And to show that its maximum extent is a clenched fist-span (muṭṭhiratana) in width, he said yassa vitthārato tīsu kaṇṇesū (whose width at the three corners).
Và để chỉ ra rằng kích thước tối đa của nó là một muṭṭhiratana theo chiều ngang, đã nói: "yassa vitthārato tīsu kaṇṇesū" (mà theo chiều ngang ở ba góc) và tiếp theo.
Majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hotīti bimbohanassa majjhaṭṭhānaṃ tiriyato muṭṭhiratanappamāṇaṃ hoti.
Majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hotī means the middle part of the pillow is the size of a clenched fist-span in width.
Majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hotī nghĩa là phần giữa của gối có kích thước bằng một muṭṭhiratana theo chiều ngang.
Masūraketi cammamayabhisiyaṃ.
Masūrake means on a leather cushion.
Masūrake nghĩa là trên gối da.
Phusitāni dātunti saññākaraṇatthaṃ bindūni dātuṃ.
Phusitāni dātuṃ means to make dots for marking.
Phusitāni dātu nghĩa là chấm các điểm để đánh dấu.
300. Rukkhaṃ vijjhitvāti rukkhadāruṃ vijjhitvā.
Rukkhaṃ vijjhitvā means having pierced a tree-wood.
300. Rukkhaṃ vijjhitvā nghĩa là khoan gỗ cây.
Khāṇuke ākoṭetvāti dve dve khāṇuke ākoṭetvā.
Khāṇuke ākoṭetvā means having driven in two stumps each.
Khāṇuke ākoṭetvā nghĩa là đóng hai cọc.
Taṃ āharimaṃ bhittipādanti vuttanayena khāṇuke ākoṭetvā kataṃyeva sandhāya vuttaṃ.
Taṃ āharimaṃ bhittipādaṃ is said with reference to that which is made by driving in stumps in the manner described.
Taṃ āharimaṃ bhittipāda được nói để chỉ cái đã được làm bằng cách đóng cọc theo cách đã nêu.
Bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetunti mūlena bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetvā bhittipādassa upatthambhanavasena ussāpetvā khāṇukehi bhittipādaṃ ussāpetvā ṭhapetunti adhippāyo.
Bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetuṃ means to set it in the ground at the base, and to erect it by propping up the wall-post with stumps; the intention is to set up the wall-post with stumps.
Bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetu nghĩa là đặt gốc vào đất, ý là dựng trụ tường lên bằng cách chống đỡ nó bằng các cọc.
Ubhato kuṭṭaṃ nīharitvā katapadesassāti yathā antodvārasamīpe nisinnehi ujukaṃ bahi oloketuṃ na sakkā hoti, evaṃ ubhohi passehi kuṭṭaṃ nīharitvā abhimukhe bhittiṃ upaṭṭhapetvā katapadesassa.
Ubhato kuṭṭaṃ nīharitvā katapadesassā means for a place made by extending the wall on both sides, and erecting a wall in front, in such a way that those sitting near the inner door cannot look straight outside.
Ubhato kuṭṭaṃ nīharitvā katapadesassā nghĩa là của chỗ được làm bằng cách kéo tường ra từ cả hai phía và dựng một bức tường đối diện, sao cho những người ngồi gần cửa bên trong không thể nhìn thẳng ra ngoài.
Samantā pariyāgāroti samantato āviddhapamukhaṃ.
Samantā pariyāgāro means a portico surrounding it on all sides.
Samantā pariyāgāro nghĩa là mái hiên bao quanh.
Ugghāṭanakiṭikanti daṇḍehi ukkhipitvā ṭhapanakapadarakiṭikaṃ.
Ugghāṭanakiṭikaṃ means a folding screen made of planks that can be lifted up with poles.
Ugghāṭanakiṭika nghĩa là tấm ván có thể nâng lên bằng gậy.
304. Anāthapiṇḍikaseṭṭhivatthumhi (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.242) kenacideva karaṇīyenāti vāṇijjakammaṃ adhippetaṃ.
In the story of Anāthapiṇḍika, kenacideva karaṇīyenā refers to a trading business.
304. Trong câu chuyện về trưởng giả Anāthapiṇḍika (Tương Ưng Bộ Chú Giải 1.1.242), kenacideva karaṇīyenā có nghĩa là công việc buôn bán.
Anāthapiṇḍiko kira rājagahaseṭṭhi ca aññamaññaṃ bhaginipatikā honti.
It is said that Anāthapiṇḍika and the treasurer of Rājagaha were brothers-in-law (spouses of sisters).
Trưởng giả Anāthapiṇḍika và trưởng giả Rājagaha là anh em cọc chèo.
Yadā rājagahe uṭṭhānakabhaṇḍaṃ samagghaṃ hoti, tadā rājagahaseṭṭhi taṃ gahetvā sakaṭasatehi sāvatthiṃ gantvā yojanamatte ṭhito attano āgatabhāvaṃ jānāpeti.
Whenever marketable goods were expensive in Rājagaha, the Rājagaha treasurer would take them, go to Sāvatthī with hundreds of carts, and staying a yojana away, would make known his arrival.
Khi hàng hóa ở Rājagaha có giá cao, trưởng giả Rājagaha sẽ mua hàng đó, đi đến Sāvatthī với hàng trăm xe bò, và khi cách đó một dojana, ông báo tin mình đã đến.
Anāthapiṇḍiko paccuggantvā tassa mahāsakkāraṃ katvā ekaṃ yānaṃ āropetvā sāvatthiṃ pavisati.
Anāthapiṇḍika would go to meet him, show him great honor, and taking him in a vehicle, would enter Sāvatthī.
Anāthapiṇḍika đi đón, tiếp đãi trọng thể và đưa ông vào Sāvatthī trên một chiếc xe.
So sace bhaṇḍaṃ lahukaṃ vikkīyati, vikkiṇāti.
If the goods sold quickly, he would sell them.
Nếu hàng hóa bán chạy, ông sẽ bán.
No ce, bhaginighare ṭhapetvā pakkamati.
If not, he would store them at his sister's house and depart.
Nếu không, ông sẽ gửi ở nhà chị gái rồi rời đi.
Anāthapiṇḍikopi tatheva karoti.
Anāthapiṇḍika would do likewise.
Anāthapiṇḍika cũng làm tương tự.
Svāyaṃ tadāpi teneva karaṇīyena agamāsi.
At that time, he also went for the same purpose.
Lúc đó, ông cũng đi vì công việc đó.
Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
This is what is referred to.
Điều này được nói để chỉ điều đó.
Taṃ divasaṃ pana rājagahaseṭṭhi yojanamatte ṭhitena anāthapiṇḍikena āgatabhāvajānanatthaṃ pesitaṃ paṇṇaṃ na suṇi, dhammassavanatthāya vihāraṃ agamāsi.
However, on that day, the Rājagaha treasurer did not hear the letter sent by Anāthapiṇḍika from a yojana away to announce his arrival, as he had gone to the monastery to listen to the Dhamma.
Tuy nhiên, ngày hôm đó, trưởng giả Rājagaha đã không nghe lá thư mà Anāthapiṇḍika gửi đến để báo tin mình đã đến khi còn cách một dojana, mà ông đã đi đến tịnh xá để nghe Pháp.
So dhammakathaṃ sutvā svātanāya buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā attano ghare uddhanakhaṇāpanadāruphālanādīni kāresi.
After listening to the Dhamma talk, he invited the Sangha headed by the Buddha for the next day and had hearths dug and firewood split at his house.
Sau khi nghe Pháp, ông đã thỉnh Đức Phật và Tăng đoàn vào ngày hôm sau, và đã cho người đào lò, chẻ củi, v.v. tại nhà mình.
Anāthapiṇḍikopi ‘‘idāni mayhaṃ paccuggamanaṃ karissati, idāni karissatī’’ti gharadvārepi paccuggamanaṃ alabhitvā antogharaṃ paviṭṭho paṭisanthārampi na bahuṃ alattha.
Anāthapiṇḍika, even at the entrance of the house, thinking, "Now they will come to meet me, now they will," did not receive a welcoming reception, and having entered inside the house, he did not receive much hospitality either.
Trưởng giả Anāthapiṇḍika cũng, với ý nghĩ "Bây giờ ông ấy sẽ ra đón ta, bây giờ ông ấy sẽ ra đón ta", đã không được đón ở cửa nhà, đi vào trong nhà và cũng không nhận được nhiều lời thăm hỏi.
‘‘Kiṃ mahāseṭṭhi kusalaṃ dārakarūpānaṃ, nasi magge kilanto’’ti ettakova paṭisanthāro ahosi.
The hospitality was merely, "Great treasurer, are the children well? Are you not tired from the journey?"
Chỉ có bấy nhiêu lời thăm hỏi: "Đại trưởng giả có khỏe không? Các con có khỏe không? Ngài có mệt mỏi trên đường đi không?".
Tena vuttaṃ ‘‘atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa etadahosī’’tiādi.
Therefore, it is said, " Then, Anāthapiṇḍika the householder thought thus..." and so on.
Do đó đã nói: "Rồi trưởng giả Anāthapiṇḍika đã nghĩ thế này..." và vân vân.
Buddhoti tvaṃ gahapati vadesīti tassa kira mukhato buddhasaddaṃ sutvā anāthapiṇḍiko pañcavaṇṇaṃ pītiṃ paṭilabhati, sā tassa sīse uṭṭhahitvā yāva pādapiṭṭhiyā, pādapiṭṭhiyā uṭṭhāya yāva sīsā gacchati, ubhato uṭṭhāya majjhe osarati, majjhe uṭṭhāya ubhato gacchati.
"You speak of the Buddha, householder?" it is said that Anāthapiṇḍika, hearing the word "Buddha" from his mouth, experienced a five-fold rapture, which arose at his head and went down to the soles of his feet, and rising from the soles of his feet, went up to his head, and rising from both, subsided in the middle, and rising from the middle, went to both.
"Này gia chủ, ngài nói là Đức Phật ư?" Khi nghe từ "Đức Phật" từ miệng người kia, Trưởng giả Anāthapiṇḍika đã cảm nhận được năm loại hỷ lạc, hỷ lạc ấy nổi lên từ đỉnh đầu lan xuống gót chân, từ gót chân nổi lên lan tới đỉnh đầu, từ hai bên nổi lên tụ vào giữa, từ giữa nổi lên lan ra hai bên.
So pītiyā nirantaraṃ phuṭo ‘‘buddhoti tvaṃ gahapati vadesī’’ti evaṃ tikkhattuṃ pucchi.
Filled continuously with rapture, he asked three times, "You speak of the Buddha, householder?"
Ông ấy, tràn ngập hỷ lạc, đã hỏi ba lần: "Này gia chủ, ngài nói là Đức Phật ư?".
Akālo kho, gahapati, imaṃ kālaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamitunti ‘‘buddhā nāma durāsadā āsīvisasadisā honti, satthā ca sivathikāya samīpe vasati, na sakkā tattha imāya velāya iminā gantu’’nti maññamāno evamāha.
"It is an untimely hour, householder, to approach the Blessed One for an audience at this time," he said, thinking, "Buddhas are indeed difficult to approach, like venomous snakes; and the Teacher resides near the charnel ground; it is not possible to go there at this hour with this state of mind."
"Này gia chủ, đây không phải là lúc thích hợp để đến yết kiến Đức Thế Tôn đó" – nghĩ rằng "Các vị Phật thì khó tiếp cận, giống như rắn độc, và Bậc Đạo Sư đang ở gần nghĩa địa, không thể đi đến đó vào lúc này, với người này", ông ấy đã nói như vậy.
Buddhagatāya satiyā nipajjīti aññaṃ kiñci acintetvā buddhagatāya eva satiyā nipajji.
He lay down with his mindfulness on the Buddha, meaning he lay down with his mindfulness fixed solely on the Buddha, without thinking of anything else.
"Nằm xuống với niệm về Đức Phật" – không nghĩ gì khác mà chỉ nằm xuống với niệm về Đức Phật.
Taṃ divasaṃ kirassa bhaṇḍasakaṭesu vā upaṭṭhākesu vā cittampi nuppajji, sāyamāsampi na akāsi.
On that day, it is said, his mind did not even turn to his carts of goods or his attendants, nor did he eat his evening meal.
Nghe nói, vào ngày hôm đó, tâm của ông ấy không khởi lên đối với các xe hàng hay những người phục vụ, cũng không ăn bữa tối.
Sattabhūmikaṃ pana pāsādaṃ āruyha supaññattālaṅkatavarasayane ‘‘buddho buddho’’ti sajjhāyaṃ karontova nipajjitvā niddaṃ okkami.
But having ascended his seven-storied palace and lain down on a well-arranged and adorned excellent bed, he recited "Buddha, Buddha" and fell asleep.
Mà ông ấy đã lên cung điện bảy tầng, nằm xuống trên chiếc giường cao quý được trang hoàng kỹ lưỡng, vừa tụng niệm "Phật, Phật" vừa ngủ thiếp đi.
Tikkhattuṃ vuṭṭhāsi pabhātaṃ maññamānoti paṭhamayāme tāva vītivatte uṭṭhāya buddhaṃ anussari, athassa balavappasādo udapādi, pītiāloko ahosi, sabbatamaṃ vigacchi, dīpasahassujjalanaṃ viya canduṭṭhānasūriyuṭṭhānaṃ viya ca jātaṃ.
He rose three times, thinking it was dawn. When the first watch had passed, he rose and recollected the Buddha; then strong clarity of faith arose in him, light of rapture appeared, all darkness vanished, and it was as if a thousand lamps had been lit, or as if the moon and sun had risen.
"Ba lần thức dậy vì nghĩ trời đã sáng" – khi canh đầu đã trôi qua, ông ấy thức dậy và niệm tưởng Đức Phật, rồi một sự tịnh tín mãnh liệt khởi lên nơi ông ấy, ánh sáng hỷ lạc xuất hiện, mọi bóng tối tan biến, giống như ngàn ngọn đèn bừng sáng, như mặt trăng và mặt trời mọc lên.
So ‘‘pamādaṃ āpannomhi, vañcitomhi, sūriyo uggato’’ti uṭṭhāya ākāsatale ṭhatvā candaṃ oloketvā ‘‘ekova yāmo gato, aññe dve atthī’’ti puna pavisitvā nipajji, etenupāyena majjhimayāmāvasānepi pacchimayāmāvasānepi tikkhattuṃ uṭṭhāsi.
So, thinking, "I have been careless, I have been deceived, the sun has risen," he rose, stood in the open sky, looked at the moon, and realizing, "Only one watch has passed, there are two more," he re-entered and lay down again. By this means, he rose three times at the end of the middle watch and at the end of the last watch.
Ông ấy nghĩ "Ta đã lơ đễnh, ta đã bị lừa dối, mặt trời đã mọc rồi", thức dậy đứng trên không trung nhìn mặt trăng và nghĩ "Mới chỉ một canh đã trôi qua, còn hai canh nữa", rồi lại vào nằm xuống. Cứ như thế, ông ấy đã thức dậy ba lần vào cuối canh giữa và cuối canh cuối.
Pacchimayāmāvasāne pana balavapaccūseyeva uṭṭhāya ākāsatalaṃ āgantvā mahādvārābhimukho ahosi, sattabhūmikadvāraṃ sayameva vivaṭaṃ ahosi, pāsādā oruyha antaravīthiṃ paṭipajji.
However, at the end of the last watch, at the strong break of dawn, he rose, came to the open sky, and faced the main gate. The seven-storied gate opened by itself, and descending from the palace, he proceeded along the inner road.
Nhưng vào cuối canh cuối, khi bình minh vừa ló dạng, ông ấy thức dậy, đi ra không trung và hướng về phía cổng lớn; cánh cửa bảy tầng tự động mở ra, ông ấy xuống khỏi cung điện và đi vào con đường giữa.
305. Amanussāti adhigatavisesā devatā.
305. Non-humans means deities who have attained special distinction.
305. Những phi nhân là các vị chư thiên đã đạt được sự thù thắng.
Tathā hi tā seṭṭhissa bhāvinisampattiṃ paccakkhato sampassamānā ‘‘ayaṃ mahāseṭṭhi ‘buddhupaṭṭhānaṃ gamissāmī’ti nikkhanto paṭhamadassaneneva sotāpattiphale patiṭṭhāya tiṇṇaṃ ratanānaṃ aggupaṭṭhāko hutvā asadisaṃ saṅghārāmaṃ katvā cātuddisassa ariyasaṅghassa anāvaṭadvāro bhavissati, na yuttamassa dvāraṃ pidahitu’’nti cintetvā dvāraṃ vivariṃsu.
For they, directly perceiving the future prosperity of the treasurer, thought, "This great treasurer, who has set out saying, 'I will go to attend on the Buddha,' will, at his very first sight, become established in the fruit of stream-entry, will become the foremost supporter of the Three Jewels, will build an incomparable monastery, and will be an open door to the Noble Saṅgha of the four directions. It is not proper to close his door." Thus thinking, they opened the gate.
Quả thật, các vị ấy, khi trực tiếp thấy được sự thành tựu tương lai của trưởng giả, đã nghĩ: "Đại trưởng giả này đã ra đi với ý định 'Ta sẽ đến hầu Đức Phật', và ngay từ lần gặp đầu tiên sẽ an trú vào quả vị Dự Lưu, trở thành người phụng sự tối thượng cho Tam Bảo, xây dựng một tịnh xá vô song và sẽ là người mở cửa cho Tăng đoàn A-la-hán bốn phương. Không nên đóng cửa đối với ông ấy", rồi các vị ấy đã mở cửa.
Antaradhāyīti rājagahaṃ kira ākiṇṇamanussaṃ, antonagare nava koṭiyo bahinagare navāti taṃ upanissāya aṭṭhārasa manussakoṭiyo vasanti.
It vanished; it is said that Rājagaha was crowded with people, eighteen crores of people residing there, nine crores within the city and nine crores outside, dependent on it.
Biến mất – nghe nói, Rājagaha là nơi đông đúc người, có chín mươi triệu người sống bên trong thành và chín mươi triệu người sống bên ngoài thành, tổng cộng mười tám mươi triệu người sống dựa vào đó.
Avelāya matamanusse bahi nīharituṃ asakkontā aṭṭālake ṭhatvā bahidvāre khipanti.
Unable to carry dead bodies outside at unseasonable times, they stood on watchtowers and threw them out through the outer gate.
Vì không thể mang xác chết ra ngoài vào lúc không thích hợp, họ đứng trên tháp canh và ném ra ngoài cổng.
Mahāseṭṭhi nagarato bahi nikkhantamattova allasarīraṃ pādena akkami, aparampi piṭṭhipādena pahari, makkhikā uppatitvā pakiriṃsu, duggandho nāsāpuṭaṃ abhihani, buddhappasādo tanuttaṃ gato.
As soon as the great treasurer stepped out of the city, he trod on a moist body with his foot, and kicked another with his heel. Flies flew up and scattered, and a foul smell struck his nostrils. His faith in the Buddha diminished.
Ngay khi đại trưởng giả vừa ra khỏi thành, ông ấy đã giẫm phải một xác chết bằng chân, rồi lại đá một xác khác bằng gót chân, ruồi bay lên và vương vãi, mùi hôi xộc vào mũi, sự tịnh tín đối với Đức Phật trở nên yếu ớt.
Tenassa āloko antaradhāyi andhakāro pāturahosi pītivegassa tanubhāve taṃsamuṭṭhitarūpānaṃ paridubbalabhāvato.
Therefore, his light vanished and darkness appeared, due to the diminished intensity of rapture and the consequent feebleness of the forms it generated.
Vì thế, ánh sáng của ông ấy đã biến mất và bóng tối xuất hiện, do sự yếu ớt của làn sóng hỷ lạc và sự suy yếu của các sắc pháp phát sinh từ đó.
Saddamanussāvesīti ‘‘seṭṭhissa ussāhaṃ janessāmī’’ti suvaṇṇakiṅkiṇikaṃ ghaṭṭento viya madhurassarena saddaṃ anussāvesi.
He made a sound; meaning, "I will generate enthusiasm in the treasurer," he made a sweet-sounding noise, as if striking a golden bell.
Phát ra âm thanh – với ý nghĩ "Ta sẽ khơi dậy sự hăng hái cho trưởng giả", vị ấy đã phát ra âm thanh ngọt ngào như đang rung chuông vàng.
Sataṃ kaññāsahassānīti purimapadānipi imināva sahassa-padena saddhiṃ sambandhitabbāni.
A hundred thousand maidens; the preceding terms should also be connected with this word "thousand."
Một trăm ngàn trinh nữ – các từ trước cũng phải được liên kết với từ "ngàn" này.
Yatheva hi sataṃ kaññāsahassāni, evaṃ sataṃ sahassāni hatthī, sataṃ sahassāni assā, sataṃ sahassāni rathāti ayamettha attho, iti ekekaṃ satasahassaṃ dīpitaṃ hoti.
Just as there are a hundred thousand maidens, so there are a hundred thousand elephants, a hundred thousand horses, a hundred thousand chariots—this is the meaning here. Thus, each hundred thousand is indicated.
Quả thật, cũng như một trăm ngàn trinh nữ, thì cũng vậy, một trăm ngàn voi, một trăm ngàn ngựa, một trăm ngàn xe – đây là ý nghĩa ở đây, tức là mỗi một trăm ngàn được nói đến.
Padavītihārassāti padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro.
The space of a stride; that by which one strides is a padavītihāra.
Khoảng cách bước chân – nơi mà bước chân được đi qua, đó là khoảng cách bước chân.
So dutavilambitaṃ akatvā samagamane dvinnaṃ padānaṃ antare muṭṭhiratanamattaṃ.
This is the space of a fistful of jewels between two steps when walking at a moderate pace without hurrying or delaying.
Đó là khoảng cách bằng một viên ngọc nắm tay giữa hai bước chân khi đi mà không vội vã hay chậm chạp.
Kalaṃ nāgghanti soḷasinti taṃ ekaṃ padavītihāraṃ soḷasa bhāge katvā tato eko koṭṭhāso puna soḷasadhā, tato eko soḷasadhāti evaṃ soḷasa vāre soḷasadhā bhinnassa eko koṭṭhāso soḷasī kalā nāma, taṃ soḷasiṃ kalaṃ etāni cattāri satasahassāni na agghanti.
They are not worth a sixteenth part; that one stride (padavītihāra) divided into sixteen parts, then one portion of that again divided into sixteen, and one portion of that again into sixteen; thus, one portion of that which has been divided sixteen times in sixteen ways is called a "sixteenth part" (soḷasī kalā). These four hundred thousand are not worth that sixteenth part.
Không đáng một phần mười sáu – một khoảng cách bước chân đó được chia thành mười sáu phần, rồi một phần đó lại được chia thành mười sáu phần, rồi một phần đó lại được chia thành mười sáu phần, cứ như vậy mười sáu lần chia thành mười sáu phần, một phần nhỏ nhất đó được gọi là một phần mười sáu (soḷasī kalā). Bốn trăm ngàn này không đáng một phần mười sáu đó.
Idaṃ vuttaṃ hoti – sataṃ hatthisahassāni sataṃ assasahassāni sataṃ rathasahassāni sataṃ kaññāsahassāni, tā ca kho āmukkamaṇikuṇḍalā sakalajambudīparājadhītarovāti imasmā ettakā lābhā vihāraṃ gacchantassa tasmiṃ soḷasikalāsaṅkhāte padese laṅghanasādhanavasena pavattacetanāva uttaritarāti.
This is what is meant: a hundred thousand elephants, a hundred thousand horses, a hundred thousand chariots, a hundred thousand maidens—these, moreover, adorned with jeweled earrings, being daughters of kings from the entire Jambudīpa—the gains from such are surpassed by the volition that arises for overcoming the distance of that sixteenth-part region on the way to the monastery.
Điều này có nghĩa là: một trăm ngàn voi, một trăm ngàn ngựa, một trăm ngàn xe, một trăm ngàn trinh nữ, và tất cả những người đó đều đeo vòng tai ngọc, là những công chúa của toàn bộ Jambudīpa – những lợi ích lớn như vậy không bằng một ý chí phát sinh trong khoảng cách bước chân đó, tức là một phần mười sáu, khi đi đến tịnh xá với mục đích vượt qua chướng ngại.
Padaṃ vā vītiharati etenāti padavītihāro, tathāpavattā kusalacetanā, tassā phalaṃ soḷasadhā katvāti ca vadanti.
Or, that by which one strides is padavītihāra, meaning the wholesome volition that arises thus; and they also say that its result is divided into sixteen parts.
Hoặc họ nói rằng padavītihāro là bước chân được đi qua bởi điều này, tức là ý chí thiện lành đã phát sinh như vậy, và quả của nó được chia thành mười sáu phần.
Idaṃ pana vihāragamanaṃ kassa vasena gahitanti?
But in what sense is this going to the monastery understood?
Vậy việc đi đến tịnh xá này được hiểu theo nghĩa nào?
Vihāraṃ gantvā anantarāyena sotāpattiphale patiṭṭhahantassa vasena gahitaṃ.
It is understood in the sense of one who goes to the monastery and, without impediment, becomes established in the fruit of stream-entry.
Nó được hiểu theo nghĩa của người đi đến tịnh xá và không gặp chướng ngại mà an trú vào quả vị Dự Lưu.
‘‘Gandhamālādīhi pūjaṃ karissāmi, cetiyaṃ vandissāmi, dhammaṃ sossāmi, dīpapūjaṃ karissāmi, saṅghaṃ nimantetvā dānaṃ dassāmi, sikkhāpadesu vā saraṇesu vā patiṭṭhahissāmī’’ti gacchatopi vasena vaṭṭatiyeva.
It also applies to one who goes thinking, "I will make offerings with perfumes and garlands, I will venerate the cetiya, I will listen to the Dhamma, I will make lamp offerings, I will invite the Saṅgha and give alms, or I will establish myself in the precepts or the refuges."
Nó cũng phù hợp với người đi đến với ý định "Ta sẽ cúng dường bằng hương hoa và các thứ khác, ta sẽ đảnh lễ tháp, ta sẽ nghe pháp, ta sẽ cúng dường đèn, ta sẽ thỉnh Tăng chúng cúng dường, hoặc ta sẽ an trú vào các giới luật hay các nơi nương tựa".
Andhakāro antaradhāyīti so kira cintesi ‘‘ahaṃ ekakoti saññaṃ karomi, amanussā ca me anugāmino sahāyā atthi, kasmā bhāyāmī’’ti sūro ahosi.
The darkness vanished; for he, it is said, thought, "I am one, but I have non-human companions following me, why should I be afraid?" He became courageous.
Bóng tối biến mất – nghe nói, ông ấy đã nghĩ "Ta nghĩ rằng ta chỉ có một mình, nhưng ta có những người bạn đồng hành là phi nhân đi theo, tại sao ta phải sợ hãi?" rồi ông ấy trở nên dũng cảm.
Athassa balavā buddhappasādo udapādi, tasmā andhakāro antaradhāyi.
Then strong faith in the Buddha arose in him, and therefore the darkness vanished.
Rồi một sự tịnh tín mãnh liệt đối với Đức Phật khởi lên nơi ông ấy, do đó bóng tối đã biến mất.
Sesavāresupi eseva nayo.
The same method applies in the remaining instances.
Trong các lần khác cũng theo cách tương tự.
Āloko pāturahosīti purimabuddhesu cirakālaparicayasambhūtassa balavato pasādassa vasena uppannāya uḷārāya buddhārammaṇāya pītiyā samuṭṭhāpito vipassanobhāsasadiso sātisayo cittapaccayautusamuṭṭhāno āloko pāturahosi.
Light appeared; an extraordinary light, similar to the light of insight, generated by mind-born faculties and produced by the sublime rapture focused on the Buddha, which arose from strong faith accumulated through long association with previous Buddhas, appeared.
Ánh sáng xuất hiện – do sự tịnh tín mãnh liệt đã tích lũy từ lâu đời đối với các vị Phật quá khứ, một ánh sáng thù thắng, phát sinh từ hỷ lạc cao cả hướng về Đức Phật, giống như ánh sáng của tuệ quán, và phát sinh từ tâm và thời tiết, đã xuất hiện.
Devatāhi katotipi vadanti, purimoyevettha yuttataro.
Some say it was created by deities, but the former explanation is more suitable here.
Một số người nói rằng nó được tạo ra bởi các vị chư thiên, nhưng cách giải thích trước đó phù hợp hơn ở đây.
Ehi sudattāti so kira seṭṭhi gacchamānova cintesi ‘‘imasmiṃ loke bahū pūraṇakassapādayo titthiyā ‘mayaṃ buddhā, mayaṃ buddhā’ti vadanti, kathaṃ nu kho ahaṃ satthu buddhabhāvaṃ jāneyya’’nti.
"Come, Sudatta!" For that treasurer, it is said, as he walked, thought, "In this world, many sectarians like Pūraṇa Kassapa and others say, 'We are Buddhas, we are Buddhas'; how indeed shall I know the Teacher's Buddha-nature?"
"Hãy đến, Sudatta!" – nghe nói, vị trưởng giả ấy vừa đi vừa nghĩ: "Trong thế gian này, có nhiều ngoại đạo như Pūraṇakassapa và những người khác tự xưng là Phật, tự xưng là Phật. Làm sao ta có thể biết được Phật tính của Bậc Đạo Sư?".
Athassa etadahosi ‘‘mayhaṃ guṇavasena uppannaṃ nāmaṃ mahājano jānāti, kuladattiyaṃ pana me nāmaṃ aññatra mayā na koci jānāti, sace buddho bhavissati, kuladattikanāmena maṃ ālapissatī’’ti.
Then this occurred to him: “The great populace knows the name that has arisen because of my virtues, but no one knows my clan-given name except me. If he is a Buddha, he will address me by my clan-given name.”
Rồi ông ấy nghĩ: “Tên của ta phát sinh do công đức thì đại chúng đều biết, nhưng tên gia tộc của ta thì ngoài ta ra không ai biết. Nếu là bậc Giác Ngộ, Ngài sẽ gọi ta bằng tên gia tộc.”
Satthā tassa cittaṃ ñatvā evamāha.
The Teacher, having known his thought, spoke thus.
Bậc Đạo Sư biết tâm ý của ông ấy, đã nói như vầy.
Parinibbutoti kilesaparinibbānena parinibbuto.
Parinibbuto means extinguished by the final extinguishing of defilements.
Parinibbuto (Đã Niết-bàn) là đã Niết-bàn bằng sự Niết-bàn các phiền não (kilesa).
Āsattiyoti rūpādīsu āsañjanaṭṭhena āsattiyo, taṇhāyo.
Āsattiyo means attachments, in the sense of clinging to forms and so on; that is, cravings.
Āsattiyo (sự bám víu) là sự bám víu vào sắc pháp (rūpa) và các pháp khác; là tham ái (taṇhā).
Santinti kilesavūpasamaṃ.
Santiṃ means the calming of defilements.
Santi (sự an tịnh) là sự lắng dịu các phiền não.
Pappuyyāti aggamaggena patvā.
Pappuyya means having reached it through the highest path.
Pappuyyā (đã đạt được) là đã đạt được bằng Thánh đạo tối thượng.
Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbaṃ.
The rest here should be understood according to the Pali text itself.
Phần còn lại ở đây nên được hiểu theo kinh điển.
Yañcettha anuttānamatthaṃ, taṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttameva.
And whatever is not plain in meaning here has already been stated in the commentary.
Và những ý nghĩa không rõ ràng ở đây đều đã được trình bày trong Chú giải.
310-311. Dakkhiṇodakanti aggato upanīyamānaṃ dakkhiṇodakaṃ.
310-311. Dakkhiṇodakaṃ means the water of dedication being brought forward first.
310-311. Dakkhiṇodaka (nước cúng dường) là nước cúng dường được dâng lên trước tiên.
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesīti (jā. aṭṭha. 1.1.36 tittirajātakavaṇṇanā) tehi bhikkhūhi attano attano rucivasena aggāsanādirahānaṃ kathitakāle ‘‘na, bhikkhave, mayhaṃ sāsane aggāsanādīni patvā khattiyakulā pabbajito pamāṇaṃ, na brāhmaṇakulā, na gahapatikulā pabbajito, na vinayadharo, na suttantiko, na ābhidhammiko, na paṭhamajjhānādilābhino, na sotāpannādayo pamāṇaṃ, atha kho, bhikkhave, imasmiṃ sāsane yathāvuḍḍhaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ kattabbaṃ, aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍo laddhabbo, idamettha pamāṇaṃ, tasmā vuḍḍhataro bhikkhu etesaṃ anucchaviko.
Then the Blessed One addressed the bhikkhus: At the time when those bhikkhus, according to their own preferences, were speaking of taking the chief seats and so on, the Blessed One said: “Bhikkhus, in my Dispensation, one ordained from a khattiya family is not the standard for attaining the chief seat and so on, nor one ordained from a brāhmaṇa family, nor from a householder family, nor a master of the Vinaya, nor a master of the Suttanta, nor a master of the Abhidhamma, nor one who has attained the first jhāna and so on, nor a sotāpanna and so on. Rather, bhikkhus, in this Dispensation, salutation, rising up, paying homage with joined palms, and proper courtesy should be done according to seniority. The chief seat, the first water, and the first alms-food should be received. This is the standard here. Therefore, the most senior bhikkhu is worthy of these.
Rồi Thế Tôn đã gọi các Tỳ-khưu (Jā. Aṭṭha. 1.1.36, phần giải thích Tittirajātaka): Vào thời điểm các Tỳ-khưu đã kể về việc ai có quyền được chỗ ngồi cao nhất và các thứ khác theo ý thích của mỗi người, (Đức Phật đã nói): “Này các Tỳ-khưu, trong giáo pháp của Ta, không phải người xuất gia từ dòng dõi Sát-đế-lỵ, không phải người xuất gia từ dòng dõi Bà-la-môn, không phải người xuất gia từ dòng dõi gia chủ là tiêu chuẩn; không phải bậc trì luật (vinayadhara), không phải bậc thông kinh (suttantika), không phải bậc thông Abhidhamma, không phải người đắc các thiền định từ sơ thiền trở lên, không phải bậc Dự lưu (sotāpanna) và các bậc khác là tiêu chuẩn. Mà này các Tỳ-khưu, trong giáo pháp này, sự đảnh lễ, đứng dậy đón tiếp, chắp tay, và các hành vi đúng đắn khác phải được thực hiện theo tuổi tác; chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, thức ăn cao nhất phải được nhận. Đây là tiêu chuẩn ở đây. Do đó, Tỳ-khưu lớn tuổi hơn xứng đáng với những điều này.
Idāni kho pana, bhikkhave, sāriputto mayhaṃ aggasāvako anudhammacakkappavattako mamānantarasenāsanaṃ laddhuṃ arahati.
But now, bhikkhus, Sāriputta, my chief disciple, the one who turns the wheel of the Dhamma after me, deserves to receive the seat next to me.
Này các Tỳ-khưu, hiện nay Tôn giả Sāriputta, vị Đại đệ tử của Ta, vị chuyển Pháp luân theo Ta, xứng đáng được chỗ ngồi liền kề Ta.
So imaṃ rattiṃ senāsanaṃ alabhanto rukkhamūle vītināmesi.
Not getting a lodging for this night, he spent it at the foot of a tree.
Đêm nay, Tôn giả đã trải qua đêm dưới gốc cây vì không tìm được chỗ nghỉ.
Tumhe idāneva evaṃ agāravā appatissā, gacchante gacchante kāle kinti katvā viharissathā’’ti vatvā atha nesaṃ ovādadānatthāya ‘‘pubbe, bhikkhave, tiracchānagatāpi ‘na kho panetaṃ amhākaṃ patirūpaṃ, yaṃ mayaṃ aññamaññaṃ agāravā appatissā asabhāgavuttino vihareyyāma, amhesu mahallakataraṃ jānitvā tassa abhivādanādīni karissāmā’ti sādhukaṃ vīmaṃsitvā ‘ayaṃ mahallako’ti ñatvā tassa abhivādanādīni katvā devapathaṃ pūrayamānā gatā’’ti vatvā atītaṃ āharitvā dassetuṃ bhikkhū āmantesi.
If you are so disrespectful and irreverent even now, how will you live as time goes on?” Having said this, to give them an admonition, he said: “In the past, bhikkhus, even those born as animals thought, ‘It is not proper for us to live with disrespect, irreverence, and unseemly conduct towards one another. We should find out who is the eldest among us and pay him respect and so on.’ After careful consideration, they recognized ‘this one is the eldest’ and, by paying him respect and so on, went on to fulfill the path to the deva realm.” To show this by relating a past story, he addressed the bhikkhus.
Các ông hiện tại đã không tôn kính, không khiêm tốn như vậy, thì khi thời gian trôi qua, các ông sẽ sống như thế nào?” Sau khi nói như vậy, để ban lời khuyên cho họ, Ngài đã gọi các Tỳ-khưu và mang câu chuyện quá khứ ra để chỉ rõ, rằng: “Này các Tỳ-khưu, ngay cả các loài bàng sanh (tiracchāna) trước đây cũng đã suy xét kỹ lưỡng: ‘Thật không phù hợp cho chúng ta nếu sống không tôn kính, không khiêm tốn, và không hòa hợp với nhau. Chúng ta hãy tìm hiểu xem ai lớn tuổi hơn trong chúng ta và sẽ thực hiện các hành vi đảnh lễ và các thứ khác đối với vị ấy.’ Sau khi biết ‘vị này lớn tuổi hơn’, chúng đã thực hiện các hành vi đảnh lễ và các thứ khác đối với vị ấy, rồi đã đi trên con đường của chư thiên.”
Ye vuḍḍhamapacāyantīti jātivuḍḍho vayovuḍḍho guṇavuḍḍhoti tayo vuḍḍhā.
Those who revere the aged: there are three kinds of aged: the aged in birth, the aged in years, and the aged in virtue.
Ye vuḍḍhamapacāyantī (những ai tôn kính người lớn tuổi) – có ba loại người lớn tuổi: người lớn tuổi về dòng dõi (jātivuḍḍha), người lớn tuổi về tuổi tác (vayovuḍḍha), và người lớn tuổi về đức hạnh (guṇavuḍḍha).
Tesu jātisampanno jātivuḍḍho nāma, vaye ṭhito vayovuḍḍho nāma, guṇasampanno guṇavuḍḍho nāma.
Among them, one endowed with birth is called aged in birth, one advanced in years is called aged in years, and one endowed with virtue is called aged in virtue.
Trong số đó, người có dòng dõi cao quý được gọi là jātivuḍḍha (lớn tuổi về dòng dõi), người có tuổi tác cao được gọi là vayovuḍḍha (lớn tuổi về tuổi tác), người có đức hạnh đầy đủ được gọi là guṇavuḍḍha (lớn tuổi về đức hạnh).
Tesu guṇasampanno vayovuḍḍho imasmiṃ ṭhāne vuḍḍhoti adhippeto.
Among them, it is the one endowed with virtue and aged in years who is intended as ‘aged’ in this context.
Trong số đó, người có đức hạnh đầy đủ và lớn tuổi về tuổi tác là người được đề cập là lớn tuổi trong trường hợp này.
Apacāyantīti jeṭṭhāpacāyikakammena pūjenti.
Revere means they honor them with the act of respecting elders.
Apacāyantī (tôn kính) là tôn kính bằng hành vi tôn kính người bề trên.
Dhammassa kovidāti jeṭṭhāpacāyanadhammassa kovidā kusalā.
Skilled in the Dhamma means skilled, clever in the Dhamma of respecting elders.
Dhammassa kovidā (thông thạo Pháp) là thông thạo, thiện xảo trong pháp tôn kính người bề trên.
Diṭṭheva dhammeti imasmiṃyeva attabhāve.
In this very life means in this very existence.
Diṭṭheva dhamme (ngay trong pháp hiện tại) là ngay trong kiếp sống này.
Pāsaṃsāti pasaṃsārahā.
Are praised means they are worthy of praise.
Pāsaṃsā (đáng khen ngợi) là đáng được khen ngợi.
Samparāye ca suggatīti samparetabbe imaṃ lokaṃ hitvā gantabbe paralokepi tesaṃ sugatiyeva hotīti attho.
And in the next life, a happy state means that for them, in the future life, in the world to be gone to after leaving this one, there is a happy state; this is the meaning.
Samparāye ca suggatī (và cõi thiện ở đời sau) có nghĩa là ở đời sau, khi lìa bỏ thế giới này để đi đến thế giới khác, họ cũng được sanh vào cõi thiện.
Ayaṃ panettha piṇḍattho – bhikkhave, khattiyā vā hontu brāhmaṇā vā vessā vā suddā vā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā tiracchānagatā vā, ye keci sattā jeṭṭhāpacitikamme chekā kusalā guṇasampannānaṃ vayovuḍḍhānaṃ apacitiṃ karonti, te imasmiñca attabhāve jeṭṭhāpacitikārakāti pasaṃsaṃ vaṇṇanaṃ thomanaṃ labhanti, kāyassa ca bhedā sagge nibbattantīti.
Herein, this is the summary meaning: Bhikkhus, whether they be khattiyas, brāhmaṇas, vessas, or suddas, householders or the ordained, or those born as animals—whatever beings are skilled, clever in the act of respecting elders and show reverence to those endowed with virtue and advanced in years, they receive praise, commendation, and eulogy in this very existence as ‘those who respect their elders,’ and after the breakup of the body, they are reborn in heaven.
Đây là ý nghĩa tóm tắt ở đây: Này các Tỳ-khưu, dù là Sát-đế-lỵ, Bà-la-môn, Thương nhân, Hạ tiện, cư sĩ, người xuất gia, hay loài bàng sanh, bất kỳ chúng sanh nào thiện xảo trong hành vi tôn kính người bề trên, tôn kính những người có đức hạnh đầy đủ và lớn tuổi về tuổi tác, thì ngay trong kiếp sống này, họ được khen ngợi, tán dương, ca ngợi là những người thực hành sự tôn kính người bề trên, và khi thân hoại mạng chung, họ được sanh lên cõi trời.
318. Paccayeneva hi taṃ paṭijagganaṃ labhissatīti tasmiṃ senāsane mahātherā tassa paccayassa kāraṇā aññattha agantvā vasantāyeva naṃ paṭijaggissantīti attho.
318. For through the requisite he will indeed receive its care means in that lodging, the great elders, not going elsewhere because of that requisite, will look after it while living there; this is the meaning.
318. Paccayeneva hi taṃ paṭijagganaṃ labhissatī (chính nhờ vật dụng mà nó sẽ được chăm sóc) có nghĩa là các vị Đại Trưởng lão sẽ không đi nơi khác mà sẽ ở lại chỗ ở đó, và vì vật dụng đó, họ sẽ chăm sóc nó.
Ubbhaṇḍikā bhavissantīti ukkhittabhaṇḍā bhavissanti, attano attano parikkhāre gahetvā tattha tattha vicarissantīti attho.
Will have their belongings taken up means they will have their belongings lifted up; taking their own requisites, they will wander here and there, this is the meaning.
Ubbhaṇḍikā bhavissantī (sẽ trở thành người mang vác hành lý) có nghĩa là sẽ trở thành người mang vác hành lý, có nghĩa là sẽ mang theo đồ dùng riêng của mình và đi đây đó.
Dīghasālāti caṅkamanasālā.
A long hall is a hall for walking meditation.
Dīghasālā (phòng dài) là phòng kinh hành.
Maṇḍalamāḷo upaṭṭhānasālā.
A maṇḍalamāḷa is an assembly hall.
Maṇḍalamāḷo (sảnh tròn) là phòng hội họp.
Anudahatīti pīḷeti.
Afflicts means torments.
Anudahatī (làm phiền) là làm phiền nhiễu.
Jambudīpe panāti ariyadese bhikkhū sandhāya vuttaṃ.
But in Jambudīpa is said with reference to the bhikkhus in the noble land.
Jambudīpe panā (nhưng ở Jambudīpa) là được nói để chỉ các Tỳ-khưu ở xứ sở cao quý (ariya-desa).
Te kira tathā paññāpenti.
They, it is said, make the designations in that way.
Họ đã quy định như vậy.
Na gocaragāmo ghaṭṭetabboti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘na tattha manussā vattabbā’’tiādinā.
The alms-round village should not be disturbed clarifies this very meaning with the words “the people there should not be told,” and so on.
Na gocaragāmo ghaṭṭetabbo (không nên quấy rầy làng khất thực) được giải thích rõ ý nghĩa đã nói là “không nên nói với con người ở đó” và các thứ khác.
Vitakkaṃ chinditvāti ‘‘iminā nīhārena gacchantaṃ disvā nivāretvā paccaye dassantī’’ti evarūpaṃ vitakkaṃ anuppādetvā.
Having cut off the thought means without giving rise to a thought such as, “Seeing me going in this manner, they will stop me and give me requisites.”
Vitakkaṃ chinditvā (đoạn trừ ý nghĩ) là không khởi lên ý nghĩ như vậy: “Khi thấy đi theo cách này, họ sẽ ngăn lại và dâng vật dụng.”
Tesu ce ekoti tesu manussesu eko paṇḍitapuriso.
If one of them means one wise person among those people.
Tesu ce eko (nếu một trong số họ) là một người thông thái trong số những người đó.
Bhaṇḍapaṭicchādananti paṭicchādanakabhaṇḍaṃ, sarīrapaṭicchādanaṃ cīvaranti attho.
A covering for belongings means a belonging that serves as a cover; a robe for covering the body is the meaning.
Bhaṇḍapaṭicchādana (y phục che thân) là vật che thân, có nghĩa là y phục che thân.
Paṭijaggitabbānīti sammajjanādīhi paṭijaggitabbāni.
Are to be cared for means to be cared for by sweeping and so on.
Paṭijaggitabbānī (nên được chăm sóc) là nên được chăm sóc bằng cách quét dọn và các thứ khác.
Muṇḍavedikāyāti cetiyassa hammiyavedikāya.
Of the bare terrace means of the upper terrace of the cetiya.
Muṇḍavedikāyā (trên lan can tròn) là trên lan can nền của bảo tháp (cetiya).
Hammiyavedikāti ca cetiyassa upari caturassavediyo vuccati.
And upper terrace is said of the square terraces on top of the cetiya.
Hammiyavedikā (lan can nền) cũng được gọi là lan can vuông phía trên bảo tháp.
Paṭikkammāti vihārato apasakkitvā.
Having withdrawn means having moved away from the monastery.
Paṭikkammā (rời khỏi) là rời khỏi tu viện.
Upanikkhepanti khettaṃ vā nāḷikerādiārāmaṃ vā kahāpaṇādīni vā ārāmikādīnaṃ niyyātetvā ‘‘ito uppannā vaḍḍhi vassāvāsikatthāya hotū’’ti dinnaṃ.
A deposit means a field, or a coconut grove, etc., or kahāpaṇas, etc., given over to the monastery attendants, saying, “Let the interest arising from this be for the purpose of the rains-residence.”
Upanikkhepa (sự ký thác) là việc giao phó ruộng đất, hoặc vườn dừa và các loại cây khác, hoặc tiền bạc và các thứ khác cho các người làm vườn (ārāmika) và các người khác, rồi nói: “Lợi tức phát sinh từ đây sẽ dùng cho y phục mùa mưa (vassāvāsika).”
Vattaṃ katvāti tasmiṃ senāsane kattabbavattaṃ katvā.
Having done the duty means having done the duty to be performed in that lodging.
Vattaṃ katvā (đã thực hiện bổn phận) là đã thực hiện bổn phận phải làm ở chỗ ở đó.
Puggalavaseneva kātabbanti parato vakkhamānanayena ‘‘bhikkhū cīvarena kilamanti, ettakaṃ nāma taṇḍulabhāgaṃ bhikkhūnaṃ cīvaraṃ kātuṃ ruccatī’’tiādinā puggalaparāmāsavaseneva kātabbaṃ, ‘‘saṅgho cīvarena kilamatī’’tiādinā pana saṅghaparāmāsavasena na kātabbaṃ.
Should be done by way of individuals means it should be done by way of referring to individuals in the manner to be explained later, such as, “The bhikkhus are troubled for robes; it is desired to make robes for the bhikkhus with such and such a portion of rice.” But it should not be done by way of referring to the Saṅgha, such as, “The Saṅgha is troubled for robes.”
Puggalavaseneva kātabba (nên làm theo cách cá nhân) là nên làm theo cách cá nhân, như sẽ được nói sau: “Các Tỳ-khưu bị khó khăn về y phục, nên làm y phục cho các Tỳ-khưu với số lượng gạo như vậy.” Nhưng không nên làm theo cách tập thể, như: “Tăng chúng bị khó khăn về y phục.”
Cīvarapaccayanti cīvarasaṅkhātaṃ paccayaṃ.
A requisite in the form of a robe means the requisite designated as a robe.
Cīvarapaccaya (vật dụng y phục) là vật dụng được gọi là y phục.
Vuttanti mahāaṭṭhakathāyaṃvuttaṃ.
Is stated means stated in the Mahā-aṭṭhakathā.
Vutta (đã nói) là đã nói trong Mahāaṭṭhakathā.
Kasmā evaṃ vuttanti āha ‘‘evañhi navako vuḍḍhatarassa, vuḍḍho ca navakassa gāhessatī’’ti, yasmā attanāva attano pāpetuṃ na sakkā, tasmā dvīsu sammatesu navako vuḍḍhatarassa, vuḍḍho ca navakassāti ubho aññamaññaṃ gāhessantīti adhippāyo.
He asks why it is stated thus, and replies “For in this way a junior will obtain it for a senior, and a senior for a junior”; since one cannot obtain it for oneself, therefore, when two are appointed, a junior will obtain it for a senior, and a senior for a junior—both will obtain it for each other; this is the intention.
Tại sao lại nói như vậy? (Đức Phật) nói: “Vì như vậy, người mới sẽ nhận cho người lớn tuổi hơn, và người lớn tuổi sẽ nhận cho người mới.” Có nghĩa là, vì không thể tự mình nhận lấy, nên khi hai người được chấp thuận, người mới sẽ nhận cho người lớn tuổi hơn, và người lớn tuổi sẽ nhận cho người mới, cả hai sẽ nhận cho nhau.
Sammatasenāsanaggāhāpakassa āṇattiyā aññena gāhitepi gāho ruhatiyevāti veditabbaṃ.
It should be understood that even if it is taken by another at the command of one appointed to receive lodging, the taking is certainly valid.
Cần phải hiểu rằng ngay cả khi chỗ ở được người khác nhận theo lệnh của vị Tăng sĩ được bổ nhiệm để sắp xếp chỗ ở, thì việc nhận đó vẫn có hiệu lực.
Aṭṭhapi soḷasapi jane sammannituṃ vaṭṭatīti kiṃ visuṃ visuṃ sammannituṃ vaṭṭati, udāhu ekatoti?
Regarding "it is proper to appoint eight or even sixteen persons," should they be appointed individually, or all at once?
"Tám người hoặc mười sáu người cũng được phép bổ nhiệm" – có phải được phép bổ nhiệm từng người riêng lẻ, hay là bổ nhiệm cùng một lúc?
Ekatopi vaṭṭati.
It is proper to do it all at once.
Cùng một lúc cũng được phép.
Niggahakammameva hi saṅgho saṅghassa na karoti, sammutidānaṃ pana bahūnampi ekato kātuṃ vaṭṭati, teneva sattasatikakkhandhake ubbāhikasammutiyaṃ aṭṭhapi janā ekato sammatāti.
For the Saṅgha does not perform an act of censure for the Saṅgha, but it is proper to grant appointment to many at once. Therefore, in the Sattasatika Khandhaka, in the appointment of the Ubbāhika, eight persons were appointed together.
Quả thật, Tăng đoàn không thực hiện nghiệp quở trách đối với chính Tăng đoàn, nhưng việc ban sự bổ nhiệm cho nhiều người cùng một lúc thì được phép. Chính vì thế, trong chương Bảy Trăm, về sự bổ nhiệm của ủy viên điều tra, tám người cũng được bổ nhiệm cùng một lúc.
Maggoti magge katadīghasālā.
Path refers to a long hall built on a path.
Con đường có nghĩa là những sảnh đường dài được xây dựng trên con đường.
Pokkharaṇīti nahāyantānaṃ pokkharaṇiyaṃ katasālā.
Pond refers to a hall built at a pond for those bathing.
Ao hồ có nghĩa là những sảnh đường được xây dựng gần ao hồ cho những người tắm rửa.
Rukkhamūlādayo channā kavāṭabaddhāva senāsanaṃ.
Tree-roots and the like, when covered and enclosed with doors, are considered lodgings.
Gốc cây và những nơi tương tự là chỗ ở có mái che và cửa đóng.
Vijaṭetvāti viyojetvā, visuṃ visuṃ katvāti attho.
Having separated means having disjoined, having made them distinct from each other.
Tháo gỡ có nghĩa là tách rời, tức là làm cho riêng biệt.
Āvāsesūti senāsanesu.
In the dwellings means in the lodgings.
Trong các trú xứ có nghĩa là trong các chỗ ở.
Pakkhipitvāti ettha pakkhipanaṃ nāma tesu vasantānaṃ ito uppannavassāvāsikadānaṃ.
Here, having deposited refers to the offering of the vassāvāsika (rain-retreat requisites) which arises from this source for those dwelling therein.
Ở đây, việc bỏ vào có nghĩa là khoản cúng dường an cư mùa mưa phát sinh từ những người cư trú trong các trú xứ đó.
Pavisitabbanti aññehi bhikkhūhi tasmiṃ mahālābhe pariveṇe vasitvā cetiye vattaṃ katvāva lābho gahetabboti adhippāyo.
It should be entered means that other bhikkhus should reside in that pariveṇa with great gain, perform the duties at the cetiya, and only then should they receive the gain; this is the intention.
Nên vào có nghĩa là những Tỳ-khưu khác nên cư trú trong khu vực có nhiều lợi lộc đó và nhận lợi lộc sau khi đã thực hiện các phận sự tại tháp thờ.
Paccayaṃ vissajjetīti cīvarapaccayaṃ nādhivāseti.
He releases the requisite means he does not accept the robe requisite.
Bỏ đi vật dụng có nghĩa là không chấp nhận vật dụng y áo.
Ayampīti tena vissaṭṭhapaccayopi.
This too refers to that requisite which was released by him.
Cả cái này có nghĩa là cả vật dụng đã được vị ấy bỏ đi.
Upanibandhitvā gāhetabbanti ‘‘imasmiṃ rukkhe vā maṇḍape vā vasitvā cetiye vattaṃ katvā gaṇhathā’’ti evaṃ upanibandhitvā gāhetabbaṃ.
It should be taken by binding it means it should be taken by binding it thus: "Reside in this tree or pavilion, perform the duties at the cetiya, and then take it."
Nên nhận một cách ràng buộc có nghĩa là nên nhận một cách ràng buộc như sau: "Hãy cư trú tại gốc cây này hoặc tại sảnh đường này, và sau khi thực hiện các phận sự tại tháp thờ, hãy nhận (lợi lộc)."
‘‘Kattha nu kho vasissāmi, kattha vasantassa phāsu bhavissati, kattha vā paccayo bhavissatī’’ti evaṃ uppannena vitakkena caratīti vitakkacāriko.
One who wanders with a thought that arises thus: "Where indeed shall I reside? Where, residing, will it be comfortable? Or where will requisites be available?" is called a vitakkacāriko (one who wanders with thoughts).
Người suy tư với ý nghĩ: "Ta sẽ cư trú ở đâu? Cư trú ở đâu sẽ tiện lợi? Hoặc vật dụng sẽ có ở đâu?" được gọi là người du hành với ý nghĩ.
Araññavihāresu parissayavijānanatthaṃ icchitabbattā ‘‘pañca pañca ukkā koṭṭetabbā’’ti vuttaṃ.
In order to know the dangers in forest dwellings, it is desirable to have it, hence it is said: "Five and five torches should be beaten."
Vì cần phải biết về những hiểm nguy trong các khu rừng, nên đã nói "nên đốt năm ngọn đuốc".
Vattanti katikavattaṃ.
Practice refers to the agreed-upon practice.
Phận sự có nghĩa là phận sự đã được thỏa thuận.
Tividhampīti pariyattipaṭipattipaṭivedhavasena tividhampi.
All three kinds means all three kinds based on textual study, practice, and penetration.
Cả ba loại có nghĩa là cả ba loại theo phương diện học hỏi (pariyatti), thực hành (paṭipatti) và thể nhập (paṭivedha).
Sodhetvā pabbājethāti bhabbe ācārakulaputte upaparikkhitvā pabbājetha.
Having purified, you should ordain means you should examine suitable young men from good families and ordain them.
Sau khi thanh lọc, hãy cho xuất gia có nghĩa là sau khi xem xét kỹ lưỡng những thiện gia nam tử có khả năng, hãy cho xuất gia.
Dasavatthukakathā nāma appicchakathā santuṭṭhikathā pavivekakathā asaṃsaggakathā vīriyārambhakathā sīlakathā samādhikathā paññākathā vimuttikathā vimuttiñāṇadassanakathā.
The ten-item discourse refers to the discourse on fewness of wishes, on contentment, on seclusion, on non-association, on aroused energy, on virtue, on concentration, on wisdom, on liberation, and on the knowledge and vision of liberation.
Bài pháp mười điều là bài pháp về ít dục, bài pháp về tri túc, bài pháp về độc cư, bài pháp về không giao du, bài pháp về tinh tấn, bài pháp về giới, bài pháp về định, bài pháp về tuệ, bài pháp về giải thoát, bài pháp về giải thoát tri kiến.
Viggahasaṃvattanikavacanaṃ viggāhikaṃ.
A word that conduces to quarrel is viggāhikaṃ (contentious).
Lời nói dẫn đến tranh cãi là gây tranh cãi.
Caturārakkhaṃ ahāpentāti buddhānussati mettā asubhaṃ maraṇassatīti imaṃ caturārakkhaṃ aparihāpentā.
Not neglecting the four protections means not neglecting these four protections: recollection of the Buddha, loving-kindness, foulness, and mindfulness of death.
Không làm mất đi bốn sự hộ trì có nghĩa là không làm mất đi bốn sự hộ trì này: niệm Phật, tâm từ, quán bất tịnh, và niệm chết.
Dantakaṭṭhakhādanavattaṃ ācikkhitabbanti ettha dantakaṭṭhakhādanavattaṃ yo devasikaṃ saṅghamajjhe osarati, tena sāmaṇerādīhi āharitvā bhikkhūnaṃ yathāsukhaṃ paribhuñjanatthāya dantakaṭṭhamāḷake nikkhittesu dantakaṭṭhesu divase divase ekameva dantakaṭṭhaṃ gahetabbaṃ.
Regarding "the practice of chewing tooth-sticks should be taught," the practice of chewing tooth-sticks is that whoever regularly attends the Saṅgha assembly should take only one tooth-stick each day from the tooth-sticks placed by novice monks and others in the tooth-stick holder for the bhikkhus to use as they please.
Nên chỉ dạy phận sự nhai tăm xỉa răng – ở đây, phận sự nhai tăm xỉa răng là: vị nào thường xuyên đến giữa Tăng đoàn mỗi ngày, thì nên lấy một cây tăm xỉa răng mỗi ngày từ những cây tăm xỉa răng được các Sa-di v.v. mang đến và đặt trong giá tăm xỉa răng để các Tỳ-khưu sử dụng tùy ý.
Yo pana devasikaṃ na osarati, padhānaghare vasitvā dhammassavane vā uposathagge vā dissati, tena pamāṇaṃ sallakkhetvā cattāri pañca dantakaṭṭhāni attano vasanaṭṭhāne ṭhapetvā khāditabbāni.
However, whoever does not attend daily, but is seen residing in the main dwelling or at a Dhamma listening hall or Uposatha hall, should consider the measure and keep four or five tooth-sticks in his dwelling place and chew them.
Vị nào không thường xuyên đến mỗi ngày, mà ở trong tịnh thất và được thấy tại buổi nghe pháp hoặc tại giảng đường Bố-tát, thì nên ước lượng và lấy bốn hoặc năm cây tăm xỉa răng để ở nơi mình ở và nhai.
Tesu khīṇesu sace punapi dantakaṭṭhamāḷake bahūni hontiyeva, punapi āharitvā khāditabbāni.
When these are used up, if there are still many in the tooth-stick holder, he should take more and chew them.
Khi những cây đó hết, nếu trong giá tăm xỉa răng vẫn còn nhiều, thì nên lấy thêm và nhai.
Yadi pana pamāṇaṃ asallakkhetvā āharati, tesu akhīṇesuyeva māḷake khīyati, tato keci therā ‘‘yehi gahitāni, te paṭiharantū’’ti vadeyyuṃ, keci ‘‘khādantu, puna sāmaṇerā āharissantī’’ti.
But if he takes them without considering the measure, and they are used up in the holder even before his own are finished, then some elder monks might say, "Let those who took them return them," and some might say, "Let them chew them, the novice monks will bring more."
Nếu không ước lượng mà lấy, thì khi những cây đó chưa hết mà trong giá đã hết, lúc đó một số trưởng lão có thể nói: "Những người đã lấy hãy trả lại", một số khác lại nói: "Hãy nhai đi, các Sa-di sẽ mang đến nữa."
Tasmā vivādaparihāratthaṃ pamāṇaṃ sallakkhetabbaṃ.
Therefore, to avoid disputes, the measure should be considered.
Vì vậy, để tránh tranh cãi, nên ước lượng.
Gahaṇe pana doso natthi, maggaṃ gacchantenapi ekaṃ vā dve vā thavikāya pakkhipitvā gantabbanti.
However, there is no fault in taking them; one going on a journey may also put one or two into a pouch and go.
Nhưng việc lấy thì không có lỗi. Ngay cả khi đi đường, cũng nên bỏ một hoặc hai cây vào túi và đi.
Bhikkhācāravattaṃ vattakkhandhake piṇḍacārikavatte āvi bhavissati.
The practice of alms-round will appear in the Piṇḍacārikavatta section of the Vattakkhandhaka.
Phận sự khất thực sẽ được trình bày rõ trong chương về phận sự, trong phận sự khất thực.
Pattaṭṭhāneti vassaggena āgantukabhikkhuno pattaṭṭhāne.
In the place of the bowl means in the place of the bowl for the visiting bhikkhu according to his seniority (vassena).
Nơi bát có nghĩa là nơi bát của Tỳ-khưu khách dựa theo hạ lạp.
Tesaṃ chinnavassattā ‘‘sādiyantāpi hi te neva vassāvāsikassa sāmino’’ti vuttaṃ, paṭhamaṃyeva katikāya katattā khīyantāpi ca āvāsikā neva adātuṃ labhantīti vuttaṃ.
It is said, "Even if they approve, they are not owners of the vassāvāsika," because their vassa (rains-residence) is broken. And it is said that even if the resident monks are used up, they cannot refuse to give it, because the agreement was made at the very beginning.
Vì những vị ấy đã bị cắt hạ lạp, nên đã nói: "Ngay cả khi chấp nhận, các vị ấy cũng không phải là chủ của vật cúng dường an cư mùa mưa." Và vì đã có sự thỏa thuận ngay từ đầu, nên đã nói rằng ngay cả khi các vị cư trú đã hết hạ lạp, họ cũng không được phép không cho.
Bhatiniviṭṭhanti bhatiṃ katvā viya niviṭṭhaṃ pariyiṭṭhaṃ.
Hired means sought for as if by hire.
Được thuê mướn có nghĩa là được tìm kiếm như thể đã thuê mướn.
Saṅghikaṃ pana apalokanakammaṃ katvā gāhitanti tatruppādaṃ sandhāya vuttaṃ.
But that which is taken after making an announcement to the Saṅgha is said with reference to the produce that arises there.
Nhưng đã nhận sau khi thực hiện nghiệp bạch Tăng được nói dựa trên sự phát sinh tại đó.
Paccayavasena gāhitanti dāyakānaṃ vassāvāsikapaccayavasena gāhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
That which is taken by way of requisites is said with reference to that which is taken by way of vassāvāsika requisites from the donors.
Đã nhận theo phương diện vật dụng được nói dựa trên việc nhận vật dụng an cư mùa mưa của các thí chủ.
‘‘Idha, bhikkhave, vassaṃvuttho bhikkhu vibbhamati, saṅghasseveta’’nti (mahāva. 374-375) vacanato ‘‘gataṭṭhāne…pe… saṅghikaṃ hotī’’ti vuttaṃ.
It is said, "in the place gone... and so on... it belongs to the Saṅgha," according to the saying, "Here, bhikkhus, a bhikkhu who has resided during the rains becomes confused, this belongs to the Saṅgha" (Mahāva. 374-375).
Theo lời dạy: "Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu đã an cư mùa mưa mà rời bỏ giới, thì vật đó thuộc về Tăng đoàn" (Mahāva. 374-375), nên đã nói "ở nơi đã đi...v.v... thuộc về Tăng đoàn".
Manusseti dāyakamanusse.
Humans refers to donor humans.
Con người có nghĩa là những thí chủ.
Varabhāgaṃ sāmaṇerassāti paṭhamabhāgassa gāhitattā vuttaṃ.
The best portion to the novice monk is said because the first portion was taken.
Phần tốt nhất cho Sa-di được nói vì đã nhận phần đầu tiên.
320. Dīghāsanaṃ nāma mañcapīṭhavinimuttaṃ yaṃ kiñci ekato sukhaṃ nisīdituṃ pahoti.
320. Dīghāsana (long seat) means anything, excluding beds and chairs, on which one can comfortably sit together.
320. Ghế dài là bất cứ thứ gì không phải giường hay ghế đẩu, mà có thể ngồi thoải mái cùng lúc.
Hatthimhi nakho assāti hatthinakho.
Hatthinakha (elephant's nail) means an elephant has a nail.
Móng trên voi là móng voi.
‘‘Pāsādassa nakho nāma heṭṭhimaparicchedo, so ca hatthikumbhe patiṭṭhito’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipadesu (commentaries), it is said, "The 'nail of a palace' refers to its lowest section, and it rests on an elephant's forehead."
Trong Gaṇṭhipada đã nói: "Móng của cung điện là phần dưới cùng, và nó đặt trên đầu voi."
Gihivikatanīhārena labbhantīti gihivikatanīhārena paribhuñjituṃ labbhanti, tehi attharitvā dinnāneva nisīdituṃ labbhanti, na sayaṃ atthatāni attharāpitāni vā.
They are obtained by the manner of laymen's modification means they can be used by way of laymen's modification; one may sit on them only when they are spread out by them, not when one spreads them out oneself or has them spread out.
Được nhận theo cách đã được cư sĩ sắp đặt có nghĩa là được phép sử dụng theo cách đã được cư sĩ sắp đặt, tức là chỉ được phép ngồi trên những thứ đã được họ trải ra, không phải do tự mình trải hoặc sai người khác trải.
321. Arañjaroti bahuudakagaṇhanakā mahācāṭi.
321. Arañjaro refers to a large jar that holds much water.
321. Bình nước là cái chum lớn chứa nhiều nước.
Jalaṃ gaṇhituṃ alanti arañjaro.
Arañjaro means that which cannot hold water.
Không thể chứa nước là bình nước.
‘‘Vaṭṭacāṭi viya hutvā thokaṃ dīghamukho majjhe paricchedaṃ dassetvā kato’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipadesu, it is said, "Made like a round jar, somewhat long-mouthed, showing a division in the middle."
Trong Gaṇṭhipada đã nói: "Được làm như một cái chum tròn, miệng hơi dài, có một vách ngăn ở giữa."
Pañcanimmalalocanoti maṃsadibbadhammabuddhasamantacakkhuvasena pañcalocano.
Having five pure eyes means having five eyes by way of the flesh-eye, divine-eye, Dhamma-eye, wisdom-eye, and all-seeing eye of the Buddha.
Năm mắt trong sạch có nghĩa là năm con mắt theo phương diện mắt thịt, mắt trời, mắt pháp, mắt Phật, và mắt toàn tri.
Thāvarena ca thāvaraṃ garubhaṇḍena ca garubhaṇḍanti ettha pañcasu koṭṭhāsesu purimadvayaṃ thāvaraṃ, pacchimattayaṃ garubhaṇḍanti veditabbaṃ.
Here, immovable for immovable and heavy property for heavy property, it should be understood that the first two of the five divisions are immovable, and the last three are heavy property.
Ở đây, vật bất động với vật bất động, và vật nặng với vật nặng, cần phải hiểu rằng hai phần đầu trong năm phần là vật bất động, ba phần sau là vật nặng.
Jānāpetvāti bhikkhusaṅghaṃ jānāpetvā.
Having informed means having informed the community of bhikkhus.
Sau khi báo cho biết có nghĩa là sau khi báo cho Tăng đoàn biết.
Kappiyamañcā sampaṭicchitabbāti ‘‘saṅghassa demā’’ti dinnaṃ sandhāya vuttaṃ.
Suitable beds should be accepted is said with reference to that which is given with the statement, "We give to the Saṅgha."
Giường hợp pháp nên được chấp nhận được nói dựa trên việc được cúng dường với lời: "Chúng tôi dâng cho Tăng đoàn."
Sace pana ‘‘vihārassa demā’’ti vadanti, suvaṇṇarajatamayādiakappiyamañcepi sampaṭicchituṃ vaṭṭati.
However, if they say, "We give to the monastery," then even unsuitable beds made of gold or silver can be accepted.
Nhưng nếu họ nói: "Chúng tôi dâng cho tịnh xá", thì ngay cả những chiếc giường không hợp pháp làm bằng vàng, bạc v.v. cũng được phép chấp nhận.
Na kevalaṃ…pe… parivattetuṃ vaṭṭantīti iminā athāvarena thāvarampi athāvarampi parivattetuṃ vaṭṭatīti dasseti.
By this, not only... and so on... it is proper to exchange indicates that it is proper to exchange immovable property for movable property, and movable property for movable property.
Không chỉ...v.v... được phép hoán đổi – điều này cho thấy rằng vật bất động cũng có thể được hoán đổi với vật bất động và vật bất động.
Thāvarena athāvarameva hi parivattetuṃ na vaṭṭati.
Indeed, it is not permissible to exchange an immovable object for a movable one.
Thật vậy, không được phép hoán đổi vật bất động bằng vật bất động.
Akappiyaṃ vā mahagghaṃ kappiyaṃ vāti ettha akappiyaṃ nāma suvaṇṇamayamañcādi akappiyabhisibimbohanāni ca.
Here, "unsuitable or valuable and suitable" means that "unsuitable" refers to things like couches made of gold, and unsuitable cushions and bolsters.
Ở đây, cụm từ vật không hợp lệ hoặc vật hợp lệ có giá trị cao thì vật không hợp lệ có nghĩa là giường bằng vàng, v.v., và các loại nệm gối không hợp lệ.
Mahagghaṃ kappiyaṃ nāma dantamayamañcādi pāvārādikappiyaattharaṇādīni ca.
"Valuable and suitable" refers to things like couches made of ivory, and suitable coverings such as cloaks, and so on.
Vật hợp lệ có giá trị cao có nghĩa là giường bằng ngà voi, v.v., và các loại thảm trải sàn hợp lệ như chăn, v.v.
‘‘Aḍḍhabāhūti kapparato paṭṭhāya yāva aṃsakūṭa’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
It is stated in the Gaṇṭhipadas that "'Half-arm' means from the elbow up to the shoulder."
Trong Gaṇṭhipada đã nói rằng: ‘‘ Aḍḍhabāhu có nghĩa là từ khuỷu tay cho đến đỉnh vai.’’
Aḍḍhabāhu nāma vidatthicaturaṅgulantipi vadanti.
Some say that "half-arm" means a span and four fingers.
Một số người cũng nói rằng aḍḍhabāhu có nghĩa là một gang tay và bốn ngón tay.
Tatthajātakāti saṅghikabhūmiyaṃ jātā.
"Born there" means grown on the Sangha's ground.
Tatthajātakā có nghĩa là những thứ mọc trên đất của Tăng.
Aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamattoti dīghato aṭṭhaṅgulamatto pariṇāhato paṇṇasūcidaṇḍamatto.
"Measuring eight fingers and the thickness of a stylus-handle" means eight fingers long and the circumference of a stylus-handle.
Aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamatto có nghĩa là dài tám ngón tay và có đường kính bằng cán bút viết trên lá.
Muñjapabbajānaṃyeva pāḷiyaṃ visuṃ āgatattā ‘‘muñjaṃ pabbajañca ṭhapetvā’’ti vuttaṃ.
It is said, "except muñja grass and pabbaja grass," because muñja and pabbaja are mentioned separately in the Pali text.
Vì cây muñja và pabbaja được đề cập riêng trong Pāḷi, nên đã nói ‘‘ trừ cây muñja và pabbaja’’.
Aṭṭhaṅgulappamāṇoti dīghato aṭṭhaṅgulappamāṇo.
"Eight fingers in length" means eight fingers long.
Aṭṭhaṅgulappamāṇo có nghĩa là có kích thước dài tám ngón tay.
Ghaṭṭanaphalakaṃ nāma yattha ṭhapetvā rajitacīvaraṃ hatthena ghaṭṭenti.
"Rubbing-board" is where dyed robes are placed and rubbed by hand.
Ghaṭṭanaphalakaṃ có nghĩa là tấm ván dùng để đặt y đã nhuộm lên và chà xát bằng tay.
Ghaṭṭanamuggaro nāma anuvātādighaṭṭanatthaṃ katoti vadanti.
They say that a "rubbing-pestle" is made for rubbing against the wind, etc.
Người ta nói rằng ghaṭṭanamuggaro có nghĩa là cái chày được làm để chà xát các loại vật liệu như anuvāta, v.v.
Ambaṇanti phalakehi pokkharaṇīsadisaṃ katapānīyabhājanaṃ.
An "ambaṇa" is a water-container made of planks resembling a pond.
Ambaṇa có nghĩa là một vật chứa nước được làm từ các tấm ván, giống như một cái ao.
Rajanadoṇīti yattha pakkarajanaṃ ākiritvā ṭhapenti.
A "dye-trough" is where cooked dye is poured and kept.
Rajanadoṇī có nghĩa là máng nơi người ta đổ thuốc nhuộm đã nấu chín vào.
Bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭatīti akappiyacammaṃ sandhāya vuttaṃ.
"It is permissible to make it into a ground-covering" is said with reference to unsuitable hide.
Được phép làm thảm trải sàn được nói đến để chỉ da thú không hợp lệ.
Paccattharaṇagatikanti iminā mañcapīṭhepi attharituṃ vaṭṭatīti dīpeti.
By "as a covering," it is indicated that it is permissible to spread it on couches and chairs as well.
Với cụm từ paccattharaṇagatikaṃ, điều này chỉ ra rằng cũng được phép trải trên giường và ghế.
Pāvārādipaccattharaṇampi garubhaṇḍanti eke, noti apare, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
Some say that cloaks and other coverings are also heavy articles; others say no. This should be examined and understood.
Một số người cho rằng các loại thảm trải như chăn, v.v., cũng là vật nặng (garubhaṇḍa); những người khác thì không. Cần phải xem xét kỹ lưỡng để chấp nhận.
Muṭṭhipaṇṇanti tālapaṇṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
"Hand-leaf" is said with reference to a palm leaf.
Muṭṭhipaṇṇaṃ được nói đến để chỉ lá cọ.
323. Kiñcideva samādapetvā kāressatīti sāmikoyeva kañci bhikkhuṃ samādapetvā kāressati.
323. "He will arrange for someone to do something" means the owner himself will arrange for some bhikkhu to do it.
323. Sẽ khiến ai đó sắp xếp và thực hiện có nghĩa là chính chủ sở hữu sẽ khiến một Tỳ-kheo nào đó sắp xếp và thực hiện.
Utukāle paṭibāhituṃ na labhatīti hemantagimhesu aññe sampattabhikkhū paṭibāhituṃ na labhati.
"It is not allowed to prevent during the season" means it is not allowed to prevent other bhikkhus who arrive during the cold and hot seasons.
Không được phép ngăn cản trong mùa có nghĩa là không được phép ngăn cản các Tỳ-kheo khác đến trong mùa đông và mùa hè.
Tibhāganti tatiyabhāgaṃ.
"A third part" means the third share.
Tibhāgaṃ có nghĩa là một phần ba.
Sace saddhivihārikānaṃ dātukāmo hotīti sace so saṅghassa bhaṇḍakaṭhapanaṭṭhānaṃ vā navakānaṃ vā vasanaṭṭhānaṃ dātuṃ na icchati, attano saddhivihārikānaññeva dātukāmo hotīti attho.
"If he wishes to give it to his pupils" means if he does not wish to give it to the Sangha's storage place or to the dwelling place of newcomers, but wishes to give it only to his own pupils.
Nếu muốn cấp cho các saddhivihārika có nghĩa là nếu vị ấy không muốn cấp nơi cất giữ đồ dùng của Tăng hoặc nơi ở của các vị Tỳ-kheo mới, mà chỉ muốn cấp cho các saddhivihārika của mình.
Etañhi saddhivihārikānaṃ dātuṃ labhatīti etaṃ tatiyabhāgaṃ upaḍḍhabhāgaṃ vā dātuṃ labhati.
"Indeed, it is permissible to give this to his pupils" means it is permissible to give this third part or half part.
Thật vậy, được phép cấp cho các saddhivihārika có nghĩa là được phép cấp một phần ba hoặc một nửa phần này.
Akataṭṭhāneti senāsanato bahi cayādīnaṃ akataṭṭhāne.
"In an undone place" means in a place where mounds, etc., are not yet made outside the dwelling.
Ở nơi chưa làm có nghĩa là ở nơi chưa làm các đống gạch, v.v., bên ngoài chỗ ở.
Bahikuṭṭeti kuṭṭato bahi.
"Outside the wall" means outside the wall.
Bahikuṭṭe có nghĩa là bên ngoài bức tường.
324. Cakkalikanti kambalādīhi veṭhetvā cakkasaṇṭhānena pādapuñchanayoggaṃ kataṃ.
324. "Circular mat" means something made into a circular shape suitable for wiping feet by wrapping it with blankets, etc.
324. Cakkalikaṃ có nghĩa là một vật được quấn bằng chăn, v.v., làm thành hình tròn, thích hợp để lau chân.
Paribhaṇḍakatā bhūmi nāma saṇhamattikāhi katā kāḷavaṇṇādibhūmi.
"Prepared ground" means ground made with fine clay, black-colored ground, etc.
Paribhaṇḍakatā bhūmi có nghĩa là nền đất màu đen, v.v., được làm bằng đất sét mịn.
Senāsanaṃ mañcapīṭhādi.
"Dwelling" refers to couches, chairs, etc.
Senāsanaṃ có nghĩa là giường, ghế, v.v.
Tatheva vaḷañjetuṃ vaṭṭatīti aññehi āvāsikabhikkhūhi paribhuttanīhārena paribhuñjituṃ vaṭṭati.
"It is permissible to use it in the same way" means it is permissible for other resident bhikkhus to use it in the manner it has been used.
Được phép sử dụng y như vậy có nghĩa là được phép sử dụng theo cách mà các Tỳ-kheo thường trú khác đã sử dụng.
‘‘Nevāsikā pakatiyā anatthatāya bhūmiyā ṭhapenti ce, tesampi anāpattiyevā’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
It is stated in the Gaṇṭhipadas: "If the residents place it on the ground because it is naturally unsuitable, there is no offense for them either."
Trong Gaṇṭhipada đã nói rằng: ‘‘Nếu các vị thường trú đặt chúng trên đất mà không có mục đích xấu, thì các vị ấy cũng không phạm lỗi.’’
Dvārampītiādinā vuttadvāravātapānādayo aparikammakatāpi na apassayitabbā.
Doors, windows, etc., mentioned by "door, etc.," should not be used for support even if they are not maintained.
Với cụm từ Dvāraṃpi, v.v., các cửa ra vào, cửa sổ, v.v., được đề cập, dù chưa được sửa sang, cũng không được đặt dựa vào.
Lomesūti lomesu phusantesu.
"On the hairs" means when touching the hairs.
Lomesu có nghĩa là khi chạm vào lông.
Attano vihāradvāreti vihārassa dvārakoṭṭhakasamīpaṃ sandhāya vuttaṃ.
"At the entrance of his monastery" is said with reference to the vicinity of the gatehouse of the monastery.
Attano vihāradvāre được nói đến để chỉ gần cổng tu viện.
Bhojanasālāyāti bhattuddesaṭṭhānabhūtāya bhojanasālāya.
"Of the dining hall" means of the dining hall which is the place for assigning meals.
Bhojanasālāyā có nghĩa là tại nhà ăn, nơi dùng để chỉ định thức ăn.
‘‘Dinnaṃ panā’’ti vatvā yathā so dāyako deti, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘saṅghato bhante’’tiādimāha.
To show the procedure by which the donor gives after saying "given now," it says "From the Sangha, Venerable Sir," etc.
Để chỉ ra phương pháp mà thí chủ sẽ cúng dường sau khi nói ‘‘ Đã cúng dường rồi’’, vị ấy nói ‘‘ Bạch Đại đức, từ Tăng’’, v.v.
Antaraghareti antogehe.
"Within the house" means within the inner house.
Antaraghare có nghĩa là bên trong nhà.
Antoupacāragatānanti ettha gāmadvāravīthicatukkesu dvādasahatthabbhantaraṃ antoupacāro nāma.
Here, "those who have entered the vicinity" refers to twelve cubits inside the village gates, streets, and crossroads, which is called the inner vicinity.
Ở đây, trong cụm từ Antoupacāragatānaṃ, khoảng cách mười hai khuỷu tay bên trong cổng làng, đường phố, ngã tư được gọi là antoupacāra.
Antaragharassa upacāre pana labbhamānavisesaṃ dassetuṃ ‘‘gharūpacāro cetthā’’tiādimāha.
To show the special permission obtained in the vicinity of a house, it says "And here, the house vicinity," etc.
Để chỉ ra sự đặc biệt có thể nhận được trong phạm vi nhà, vị ấy nói ‘‘ Phạm vi nhà ở đây’’, v.v.
Ekavaḷañjanti ekena dvārena vaḷañjitabbaṃ.
"One way" means it should be used through one door.
Ekavaḷañjaṃ có nghĩa là phải đi vào bằng một cổng.
Nānānivesanesūti nānākulassa nivesanesu.
"In various dwellings" means in the dwellings of various families.
Nānānivesanesu có nghĩa là trong các nhà của các gia đình khác nhau.
Lajjī pesalo agatigamanaṃ vajjetvā medhāvī ca upaparikkhitvā uddisissatīti āha ‘‘pesalo lajjī medhāvī icchitabbo’’ti.
It says, "A virtuous, conscientious, and wise person, avoiding partiality, should be desired to assign after examination."
Vị ấy nói ‘‘ Người có phẩm hạnh, biết hổ thẹn, có trí tuệ nên được chọn’’ vì người có phẩm hạnh, biết hổ thẹn, có trí tuệ sẽ xem xét kỹ lưỡng và chỉ định, tránh các con đường bất chính.
Nisinnassapi niddāyantassapīti anādare sāmivacanaṃ.
"Even for one who is sitting or sleeping" is the genitive case indicating disregard.
Nisinnassapi niddāyantassapī là cách nói sở hữu cách để chỉ sự không quan tâm.
Ticīvaraparivāranti ettha ‘‘udakapattalābhī viya aññopi uddesabhattaṃ alabhitvā vatthādimanekappakārakaṃ labhati ce, tasseva ta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Here, concerning "possessing three robes," it is stated in the Gaṇṭhipadas: "If someone receives a named meal, and also receives many kinds of requisites like robes, etc., without getting a named meal, like one who receives water and bowls, then those things belong to him."
Ở đây, trong cụm từ Ticīvaraparivāraṃ, trong Gaṇṭhipada đã nói rằng: ‘‘Nếu một người, giống như người nhận được nước và bát, nhận được nhiều loại vật phẩm khác như y phục, v.v., mà không nhận được thọ thực chỉ định, thì những thứ đó thuộc về người ấy.’’
Attano rucivasena yaṃ kiñci vatvā āharituṃ vissajjitattā vissaṭṭhadūto nāma.
"Authorized messenger" refers to one who has been dispatched to bring something by saying whatever he wishes according to his own preference.
Vissaṭṭhadūto có nghĩa là người sứ giả được phái đi, đã nói bất cứ điều gì mình muốn và mang về.
Yaṃ icchatīti ‘‘uddesapattaṃ dethā’’tiādīni vadanto yaṃ icchati.
"What he desires" means what he desires, saying, "Give a named bowl," etc.
Yaṃ icchatī có nghĩa là điều mà vị ấy muốn khi nói ‘‘Hãy cho tôi bát chỉ định’’, v.v.
Pucchāsabhāgenāti pucchāsadisena.
"Like a question" means similar to a question.
Pucchāsabhāgenā có nghĩa là theo cách tương tự như hỏi.
‘‘Ekā kūṭaṭṭhitikā nāma hotī’’ti vatvā tameva ṭhitikaṃ vibhāvento ‘‘rañño vā hī’’tiādimāha.
Having said, "There is one kind called a fixed allowance," and explaining that same allowance, it says "or of the king," etc.
Sau khi nói ‘‘ Có một loại thọ thực gọi là kūṭaṭṭhitikā’’, để phân biệt loại thọ thực đó, vị ấy nói ‘‘ Hoặc của vua’’, v.v.
Aññehi uddesabhattehi amissetvā visuṃyeva ṭhitikāya gahetabbattā ‘‘ekacārikabhattānī’’ti vuttaṃ.
"Meals for single wanderers" is said because they are to be taken separately by allowance, not mixed with other named meals.
Ekacārikabhattānī được nói đến vì phải nhận riêng theo quy định, không trộn lẫn với các loại thọ thực chỉ định khác.
Theyyāya harantīti pattahārakā haranti.
"They take stealthily" means the bowl-carriers take stealthily.
Theyyāya harantī có nghĩa là những người mang bát lấy trộm.
Gīvā hotīti āṇāpakassa gīvā hoti.
"It is his neck" means the neck of the one who ordered it.
Gīvā hotī có nghĩa là người ra lệnh phải chịu trách nhiệm.
‘‘Manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gacchantīti ‘‘manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti tena bhikkhunā vuttā gacchanti.
"Saying, 'It is permissible to do as humans say,' they go" means they go, being told by that bhikkhu, "It is permissible to do as humans say."
Gacchantī có nghĩa là họ đi vì đã được Tỳ-kheo đó nói rằng ‘‘ Được phép làm theo lời của mọi người’’.
Akatabhāgo nāmāti āgantukabhāgo nāma.
"Unassigned share" means the share for incoming bhikkhus.
Akatabhāgo nāmā có nghĩa là phần của khách đến.
‘‘Sabbo saṅgho paribhuñjatū’’ti vutteti ettha ‘‘paṭhamameva ‘sabbaṃ saṅghikaṃ pattaṃ dethā’ti vatvā pacchā ‘sabbo saṅgho paribhuñjatū’ti avuttepi bhājetvāva paribhuñjitabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Here, concerning "when it is said, 'Let the whole Sangha partake,'" it is stated in the Gaṇṭhipadas: "Even if it is not said afterwards, 'Let the whole Sangha partake,' after first saying, 'Give all Sangha property,' it should be partaken of after dividing."
Ở đây, trong cụm từ ‘‘Sabbo saṅgho paribhuñjatū’’ti vutte, trong Gaṇṭhipada đã nói rằng: ‘‘Ngay cả khi ban đầu nói ‘Hãy cho tất cả bát của Tăng’ nhưng sau đó không nói ‘Tất cả Tăng hãy thọ dụng’, thì cũng phải chia ra rồi thọ dụng.’’
‘‘Ettake bhikkhū saṅghato uddisitvā dethā’’tiādīni avatvā ‘‘ettakānaṃ bhikkhūnaṃ bhattaṃ gaṇhathā’’ti vatvā dinnaṃ saṅghikaṃ nimantanaṃ nāma.
An "invitation meal belonging to the Sangha" is given by saying, "Take meals for so many bhikkhus," without saying, "Assign and give so many bhikkhus from the Sangha," etc.
Saṅghikaṃ nimantanaṃ có nghĩa là thọ thực mời thỉnh của Tăng, được cấp sau khi nói ‘‘Hãy nhận thức ăn cho bấy nhiêu Tỳ-kheo’’, mà không nói ‘‘Hãy chỉ định và cấp cho bấy nhiêu Tỳ-kheo từ Tăng’’, v.v.
Piṇḍapātikānampi vaṭṭatīti bhikkhāpariyāyena vuttattā vaṭṭati.
"It is permissible even for alms-round bhikkhus" means it is permissible because it is mentioned in the context of alms-round.
Piṇḍapātikānampi vaṭṭatī có nghĩa là cũng được phép cho những người khất thực vì được nói đến theo cách khất thực.
Paṭipāṭiyāti laddhapaṭipāṭiyā.
"In order" means in the order of receipt.
Paṭipāṭiyā có nghĩa là theo thứ tự đã nhận.
Vicchinditvāti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti padaṃ avatvā.
"Omitting" means without saying the word "meal."
Vicchinditvā có nghĩa là không nói từ ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ (hãy nhận thức ăn).
Tenevāha ‘‘bhattanti avadantenā’’ti.
Therefore, he says, "without saying 'meal'."
Chính vì thế mà vị ấy nói ‘‘bhattanti avadantenā’’ (không nói ‘‘thức ăn’’).
Ālopasaṅkhepenāti ekekapiṇḍavasena.
By summarizing mouthfuls means by way of individual lumps*.
Theo cách tóm tắt từng phần ăn có nghĩa là theo cách từng viên thức ăn.
Ayañca nayo nimantaneyeva, na uddesabhatte.
And this method applies only to invitations, not to designated meals.
Và cách này chỉ áp dụng cho bữa thỉnh, không phải cho bữa chỉ định.
Tattha hi ekassa pahonakappamāṇaṃyeva bhājetabbaṃ, tasmā uddesabhatte ālopaṭṭhitikā nāma natthi.
For there, only an amount sufficient for one person should be divided; therefore, in designated meals there is no such thing as a fixed portion of mouthfuls.
Vì ở đó chỉ nên chia phần ăn đủ cho một người, do đó trong bữa chỉ định không có cái gọi là "phần ăn được giữ lại".
Acchatīti tiṭṭhati.
“Acchatī” means remains.
Ở lại có nghĩa là đứng lại, tồn tại.
‘‘Ekavāranti yāva tasmiṃ āvāse vasanti bhikkhū, sabbe labhantī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
“Once” means until all bhikkhus residing in that dwelling have received*; this is stated in the Gaṇṭhipada texts.
“Một lần” có nghĩa là “cho đến khi các tỳ khưu sống trong trú xứ đó, tất cả đều nhận được” được nói trong các đoạn Gaṇṭhi.
Ayaṃ panettha adhippāyo – ekavāranti na ekadivasaṃ sandhāya vuttaṃ, yattakā pana bhikkhū tasmiṃ āvāse vasanti, te sabbe.
The intention here is this: “once” is not said with reference to a single day, but rather to all the bhikkhus who reside in that dwelling.
Đây là ý nghĩa ở đây – “một lần” không phải được nói để chỉ một ngày, mà là tất cả các tỳ khưu đang sống trong trú xứ đó.
Ekasmiṃ divase gahitabhikkhū aññadā aggahetvā yāva ekavāraṃ sabbe bhikkhū bhojitā honti, tāva ye jānanti, te gahetvā gantabbanti.
Bhikkhus who have taken* on one day should not take it on another day, until all bhikkhus have been fed once; those who know should take it and go.
Các tỳ khưu đã nhận trong một ngày không nhận vào ngày khác, cho đến khi tất cả các tỳ khưu được cúng dường một lần, thì những ai biết nên nhận và đi.
Upanibandhitvāti likhitvā.
Having drawn up means having written.
Viết ra có nghĩa là ghi lại.
Niggahena datvāti anicchantampi niggahena sampaṭicchāpetvā.
Having given by way of compulsion means having made one accept by compulsion, even if unwilling.
Cúng dường bằng cách ép buộc có nghĩa là buộc phải nhận dù không muốn.
Ekagehavasenāti ekāya gharapāḷiyā vasena.
By way of one house means by way of one house’s turn.
Theo cách từng nhà có nghĩa là theo cách từng phiên nhà.
Uddisitvāti ‘‘tuyhañca tuyhañca pāpuṇātī’’ti vatvā.
Having designated means having said, “This is for you and this is for you.”
Chỉ định có nghĩa là nói rằng “phần này của ngươi và phần này của ngươi”.
Dūrattā niggahetvāpi vārena gāhetabbagāmo vāragāmo.
A village from which* must be taken by turn, even by compulsion due to distance, is a turn-village (vāragāma).
Ngôi làng phải nhận theo phiên bằng cách ép buộc do ở xa là làng nhận theo phiên.
Vihāravāre niyuttā vihāravārikā, vārena vihārarakkhaṇakā.
Those appointed to a monastery’s turn are monastery-turn officials (vihāravārikā), meaning those who guard the monastery by turn.
Những người được giao phiên giữ gìn trú xứ là người giữ phiên trú xứ, những người canh giữ trú xứ theo phiên.
Aññathattanti pasādaññathattaṃ.
Alteration means an alteration of satisfaction.
Sự thay đổi có nghĩa là sự thay đổi lòng tin.
Phātikammameva bhavantīti vihārarakkhaṇatthāya saṅghena dātabbaatirekalābhā honti.
They become a service means they become additional gains to be given by the Saṅgha for the protection of the monastery.
Chỉ là những việc giữ gìn có nghĩa là những lợi lộc phụ trội được Tăng chúng giao để giữ gìn trú xứ.
Saṅghanavakena laddhakāleti divase divase ekekassa pāpitāni dve tīṇi ekacārikabhattāni teneva niyāmena attano pāpuṇanaṭṭhāne saṅghanavakena laddhakāle.
When received by the junior bhikkhu of the Saṅgha means when two or three single-bhikkhu meals, which fall to each bhikkhu daily, are received by the junior bhikkhu of the Saṅgha in the same manner, at his rightful place.
Khi một tỳ khưu mới của Tăng chúng nhận được có nghĩa là khi một tỳ khưu mới của Tăng chúng nhận được hai hoặc ba bữa ăn một mình được cúng dường mỗi ngày theo cách đó tại chỗ của mình.
Yassa kassaci sammukhībhūtassa pāpetvāti ettha ‘‘yebhuyyena ce bhikkhū bahisīmagatā honti, sammukhībhūtassa yassa kassaci pāpetabbaṃ sabhāgattā ekena laddhaṃ sabbesaṃ hoti, tasmimpi asati attano pāpetvā dātabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Having conveyed it to whosoever is present – regarding this, it is stated in the Gaṇṭhipada texts: “If most bhikkhus have gone beyond the boundary, it should be conveyed to whosoever is present; since they share equally, what one has received belongs to all. If even that is not possible, one should convey it to oneself and give it.”
Cúng dường cho bất cứ ai đang có mặt – về điều này, trong các đoạn Gaṇṭhi có nói: “Nếu phần lớn các tỳ khưu đã đi ra ngoài giới hạn, thì nên cúng dường cho bất cứ ai đang có mặt, vì một người nhận được là của tất cả do là phần chung; nếu không có ai, thì nên cúng dường cho chính mình”.
Rasasalākanti ucchurasasalākaṃ.
Juice-ticket means a sugarcane juice-ticket.
Thẻ nước đường có nghĩa là thẻ nước mía.
‘‘Saṅghato nirāmisasalākāpi vihāre pakkabhattampi vaṭṭatiyevā’’ti sādhāraṇaṃ katvā visuddhimagge (visuddhi. 1.26) vuttattā ‘‘evaṃ gāhite sāditabbaṃ, evaṃ na sāditabba’’nti visesetvā avuttattā ca bhesajjādisalākāyo cettha kiñcāpi piṇḍapātikānampi vaṭṭanti, salākavasena gāhitattā pana na sāditabbāti ettha adhippāyo vīmaṃsitabbo.
Since it is stated in the Visuddhimagga (Vism. 1.26) generally that “even a non-material ticket (nirāmisasalākā) from the Saṅgha and cooked food in the monastery are permissible,” and since it is not specified “it should be accepted thus, it should not be accepted thus,” therefore, although tickets for medicine and so forth are permissible even for those who live on alms, the intention here, when they are received by way of a ticket, is to be investigated regarding whether they should not be accepted.
Vì trong Thanh Tịnh Đạo (Visuddhi. 1.26) có nói chung rằng “thẻ không có thịt từ Tăng chúng và bữa ăn đã nấu trong trú xứ đều hợp pháp”, và vì không có sự phân biệt nào được nói như “nhận như thế này thì được phép, nhận như thế này thì không được phép”, nên các thẻ thuốc men, v.v., ở đây, mặc dù hợp pháp cho cả những người khất thực, nhưng ý nghĩa ở đây cần được xem xét rằng “không được phép nhận do đã nhận bằng thẻ”.
Yadi hi bhesajjādisalākā salākavasena gāhitā na sāditabbā siyā, saṅghato nirāmisasalākā vaṭṭatiyevāti na vadeyya, ‘‘atirekalābho saṅghabhattaṃ uddesabhatta’’ntiādivacanato (mahāva. 128) ‘‘atirekalābhaṃ paṭikkhipāmī’’ti salākavasena gāhetabbaṃ bhattameva paṭikkhittaṃ, na bhesajjaṃ.
For if tickets for medicine and so forth, received by way of a ticket, were not permissible, it would not say, “a non-material ticket from the Saṅgha is permissible.” From statements like “additional gain, Saṅgha meal, designated meal,” (Vin. I, 290) “I prohibit additional gain,” only a meal that is to be received by way of a ticket is prohibited, not medicine.
Nếu các thẻ thuốc men, v.v., đã nhận bằng thẻ mà không được phép, thì sẽ không nói rằng “thẻ không có thịt từ Tăng chúng là hợp pháp”; từ lời nói “lợi lộc phụ trội, bữa ăn Tăng chúng, bữa ăn chỉ định”, v.v. (Mahāva. 128), “Ta từ chối lợi lộc phụ trội”, thì chỉ có bữa ăn được nhận bằng thẻ bị từ chối, không phải thuốc men.
Saṅghabhattādīni hi cuddasa bhattāniyeva tena na sāditabbānīti vuttāni, khandhakabhāṇakānaṃ vā matena idha evaṃ vuttanti gahetabbaṃ.
For it is stated that those fourteen meals, such as the Saṅgha meal, are not to be accepted by him. Or it should be understood that this is stated here according to the opinion of the Khandhaka reciters.
Vì mười bốn loại bữa ăn như bữa ăn Tăng chúng, v.v., đã được nói là không được phép nhận bởi vị ấy, hoặc nên hiểu rằng điều này được nói theo quan điểm của những người tụng Khandhaka.
Aggato dātabbabhikkhā aggabhikkhā.
Alms food to be given first is first alms food (aggabhikkhā).
Bữa ăn được cúng dường trước là bữa ăn đầu tiên.
Laddhā vā aladdhā vāti labhitvā vā alabhitvā vā.
Whether received or not received means whether one has received or not received.
Đã nhận được hay chưa nhận được có nghĩa là đã nhận được hay chưa nhận được.
Nibaddhāya aggabhikkhāya appamattikāya eva sambhavato labhitvāpi punadivase gaṇhituṃ vuttaṃ.
Since a small amount of fixed first alms food is available, it is said that one should take it even if one has received it, on the next day.
Vì bữa ăn đầu tiên cố định chỉ có một lượng nhỏ, nên đã nói rằng dù đã nhận được vẫn có thể nhận vào ngày hôm sau.
Aggabhikkhāmattanti hi ettha matta-saddo bahubhāvaṃ nivatteti.
For here, the word “matta” in “aggabhikkhāmatta” negates the sense of abundance.
Vì ở đây, từ matta trong aggabhikkhāmatta loại bỏ ý nghĩa số lượng nhiều.
Salākabhattaṃ nāma vihāreyeva uddisīyati vihārameva sandhāya diyyamānattāti āha ‘‘vihāre apāpitaṃ panā’’tiādi.
A ticket meal (salākabhatta) is designated only in the monastery and is given only with reference to the monastery, hence it states, “but if it is not conveyed in the monastery” and so forth.
Bữa ăn bằng thẻ được chỉ định ngay tại trú xứ và được cúng dường liên quan đến trú xứ, nên nói “Nếu không được cúng dường trong trú xứ…” v.v.
Tatra āsanasālāyāti tasmiṃ gāme āsanasālāya.
There, in the assembly hall means in the assembly hall in that village.
Ở đó, tại sảnh đường có nghĩa là tại sảnh đường trong ngôi làng đó.
Vihāraṃ ānetvā gāhetabbanti tathā vatvā tasmiṃ divase dinnabhattaṃ vihārameva ānetvā ṭhitikāya gāhetabbaṃ.
It should be brought to the monastery and taken means, having said so, the meal given on that day should be brought to the monastery and taken according to the rule.
Nên mang về trú xứ và nhận có nghĩa là sau khi nói như vậy, bữa ăn được cúng dường trong ngày đó nên được mang về trú xứ và nhận theo quy định.
Tatthāti tasmiṃ disābhāge.
There means in that direction.
Ở đó có nghĩa là ở vùng đó.
Taṃ gahetvāti taṃ vāragāmasalākaṃ attanā gahetvā.
Having taken that means having taken that ticket for the turn-village oneself.
Nhận lấy cái đó có nghĩa là tự mình nhận lấy thẻ của làng nhận theo phiên đó.
Tenāti yo attano pattaṃ vāragāmasalākaṃ disaṃgamikassa adāsi, tena.
By him means by him who gave his assigned ticket for the turn-village to the bhikkhu going in another direction.
Bởi vị ấy có nghĩa là bởi vị đã trao thẻ của làng nhận theo phiên trong bát của mình cho vị tỳ khưu đi xa.
Anatikkanteyeva tasmiṃ tassa salākā gāhetabbāti yasmā upacārasīmaṭṭhasseva salākā pāpuṇāti, tasmā tasmiṃ disaṃgamike upacārasīmaṃ anatikkanteyeva tassa disaṃgamikassa pattasalākā attano pāpetvā gahetabbā.
His ticket should be taken before that one passes out of range means, because a ticket is due only to one within the boundary of approach, therefore, while that bhikkhu going in another direction is still within the boundary of approach, his ticket that is due should be taken by oneself after conveying it to him.
Thẻ của vị ấy nên được nhận khi vị ấy chưa vượt qua có nghĩa là vì thẻ chỉ đến được với người đang ở trong giới hạn cận kề, do đó, khi vị tỳ khưu đi xa đó chưa vượt qua giới hạn cận kề, thẻ thuộc về vị tỳ khưu đi xa đó nên được tự mình nhận lấy.
Abhilakkhitesu catūsu pakkhadivasesu dātabbabhattaṃ pakkhikaṃ.
A meal to be given on the four designated half-monthly days is a half-monthly meal (pakkhika).
Bữa ăn được cúng dường vào bốn ngày nửa tháng đã định là bữa ăn nửa tháng.
Abhilakkhitesū ti ettha abhīti upasaggamattaṃ, lakkhaṇīyesu icceva attho, uposathasamādānadhammassavanapūjāsakkārādikaraṇatthaṃ lakkhitabbesu sallakkhetabbesu upalakkhetabbesūti vuttaṃ hoti.
In “abhilakkhitesu,” the “abhī” is merely a prefix, the meaning is simply “to be designated,” which means “to be marked, to be discerned, to be perceived for the purpose of undertaking the Uposatha, listening to Dhamma, performing reverence and offerings, etc.”
Trong đã định, abhī chỉ là một tiền tố, ý nghĩa là “nên định”, có nghĩa là “nên được định, nên được ghi nhận, nên được nhận biết để thực hiện việc thọ giới Bố-tát, nghe Pháp, cúng dường, tôn kính, v.v.”.
Sve pakkhoti ‘‘ajja pakkhikaṃ na gāhetabba’’nti pakkhikassa aniyamattā vuttaṃ.
“Tomorrow is the half-month” is stated because the half-monthly meal is not fixed,* “today a half-monthly meal should not be taken.”
Ngày mai là nửa tháng được nói vì bữa ăn nửa tháng không cố định, “hôm nay không nên nhận bữa ăn nửa tháng”.
‘‘Sve amhākaṃ ghare lūkhabhattaṃ bhavissatī’’ti potthakesu likhanti, ‘‘pakkhabhattaṃ bhavissatī’’ti pāṭhena bhavitabbaṃ.
In the texts, they write, “Tomorrow there will be coarse food in our house”; it should be the reading “there will be a half-monthly meal.”
Trong các sách ghi “Ngày mai nhà chúng tôi sẽ có bữa ăn thô”, thì nên là “sẽ có bữa ăn nửa tháng”.
Uposathe dātabbaṃ bhattaṃ uposathikaṃ.
A meal to be given on the Uposatha day is an Uposatha meal (uposathika).
Bữa ăn được cúng dường vào ngày Bố-tát là bữa ăn Bố-tát.
Nibandhāpitanti ‘‘asukavihārassā’’ti niyamitaṃ.
Dedicated means designated as “for such and such a monastery.”
Đã quy định có nghĩa là đã được quy định “cho trú xứ đó”.
Gāhetvā bhuñjitabbanti tasmiṃ senāsane vasantehi ṭhitikāya gāhetvā bhuñjitabbaṃ.
It should be taken and eaten means it should be taken according to the rule by those residing in that dwelling and eaten.
Nên nhận và thọ thực có nghĩa là những người sống trong chỗ ở đó nên nhận và thọ thực theo quy định.
Taṇḍulādīnipesenti…pe… vaṭṭatīti abhihaṭabhikkhattā vaṭṭati.
They send rice and so forth… it is permissible means it is permissible because it is food brought by special arrangement (abhihaṭabhikkhā).
Gạo, v.v., được gửi… v.v… hợp pháp có nghĩa là hợp pháp vì là vật thực đã mang đến.
Tathā paṭiggahitattāti bhikkhānāmena paṭiggahitattā.
Because it was received thus means because it was received in the name of alms food.
Vì đã nhận như vậy có nghĩa là vì đã nhận dưới danh nghĩa vật thực.
Pattaṃ pūretvā thaketvā dinnanti ‘‘guḷakabhattaṃ demā’’ti dinnaṃ.
Given after filling and sealing the bowl means given saying, “We give lump food.”
Đã cho bằng cách đổ đầy bát và đậy lại có nghĩa là đã cho bằng cách nói “Chúng tôi cúng dường vật thực viên”.
Guḷapiṇḍepi…pe… dātabboti ettha guḷapiṇḍaṃ tālapakkappamāṇanti veditabbaṃ.
Regarding “even a lump of jaggery… should be given,” here a lump of jaggery should be understood to be the size of a Palmyra fruit.
Ngay cả vật thực viên… v.v… nên được cúng dường – ở đây, vật thực viên nên được hiểu là có kích thước bằng một quả cọ.
Sesamettha suviññeyyamevāti.
The rest here is easily understood.
Phần còn lại ở đây rất dễ hiểu.
330. Saṅghabhedakakkhandhake anupiyāyantiādīsu ‘‘anupiyā nāmā’’ti vattabbe ākārassa rassattaṃ anunāsikassa ca āgamaṃ katvā ‘‘anupiyaṃ nāmā’’ti vuttaṃ.
330. In the Chapter on Causing a Schism in the Saṅgha, among phrases like “anupiyāya,” where it should be said “anupiyā nāma,” the vowel “ā” is shortened, and a nasal sound is inserted, thus it is stated as “anupiyaṃ nāmā.”
330. Trong chương về kẻ phá hòa hợp Tăng, trong Anupiyāya, v.v., thay vì nói “Anupiyā tên là”, thì đã nói “Anupiyaṃ tên là” bằng cách rút ngắn nguyên âm ‘ā’ và thêm âm mũi.
Mallānanti mallarājūnaṃ.
Of the Mallas means of the Malla kings.
Của các vị Malla có nghĩa là của các vị vua Malla.
Na heṭṭhā pāsādā orohatīti uparipāsādato heṭṭhimatalaṃ na orohati, ‘‘heṭṭhāpāsāda’’ntipi paṭhanti.
He does not descend to the lower palace means he does not descend from the upper palace to the lower floor. Some also read “heṭṭhāpāsādaṃ.”
Không đi xuống từ lầu gác phía dưới có nghĩa là không đi xuống tầng thấp hơn từ lầu gác phía trên, cũng có bản đọc là “heṭṭhāpāsādaṃ”.
Anuruddho vā pabbājeyyāti yojetabbaṃ.
It should be construed as “or Anuruddha might ordain.”
Nên kết hợp là “hoặc Anuruddha sẽ cho xuất gia”.
Gharāvāsatthanti gharāvāsassa anucchavikaṃ kammaṃ.
For household life means work suitable for household life.
Vì đời sống gia đình có nghĩa là công việc phù hợp với đời sống gia đình.
Udakaṃ abhinetabbanti udakaṃ āharitabbaṃ.
Water should be brought in means water should be fetched.
Nên mang nước đến có nghĩa là nên lấy nước.
Ninnetabbanti ābhatamudakaṃ puna nīharitabbaṃ.
It should be carried out means the brought water should be carried out again.
Nên mang đi có nghĩa là nước đã mang đến nên được mang đi lần nữa.
Niddhāpetabbanti antarantarā uṭṭhitatiṇāni uddharitvā apanetabbaṃ.
To be cleared means that grasses which have grown here and there should be pulled up and removed.
Niddhāpetabba có nghĩa là phải nhổ bỏ những cỏ dại mọc lên giữa chừng.
Lavāpetabbanti paripakkakāle lavāpetabbaṃ.
To be reaped means it should be reaped at the time of ripening.
Lavāpetabba có nghĩa là phải gặt vào mùa chín.
Ubbāhāpetabbanti khalamaṇḍalaṃ harāpetabbaṃ.
To be carried off means the produce should be carried to the threshing floor.
Ubbāhāpetabba có nghĩa là phải mang đống lúa đã đập đi.
Ujuṃ kārāpetabbanti puñjaṃ kārāpetabbaṃ.
To be made straight means a heap should be made.
Ujuṃ kārāpetabba có nghĩa là phải chất thành đống.
Palālāni uddharāpetabbānīti palālāni apanetabbāni.
The stalks should be removed means the stalks should be taken away.
Palālāni uddharāpetabbāni có nghĩa là phải loại bỏ rơm.
Bhusikā uddharāpetabbāti gunnaṃ khuraggehi sañchinnā bhusasaṅkhātā nāḷadaṇḍā apanetabbā.
The husks should be removed means the husks, which are stalk-stems cut off by the hooves of oxen, should be removed.
Bhusikā uddharāpetabbā có nghĩa là phải loại bỏ những cuống lúa đã bị bò cắt đứt bằng móng guốc, được gọi là vỏ trấu.
Opunāpetabbanti vātamukhe opunāpetvā palālaṃ apanetabbaṃ.
To be winnowed means it should be winnowed at the mouth of the wind, and the stalks should be removed.
Opunāpetabba có nghĩa là phải sàng sảy trước gió để loại bỏ rơm.
Atiharāpetabbanti antokoṭṭhāgāraṃ upanetabbaṃ.
To be brought inside means it should be taken into the inner granary.
Atiharāpetabba có nghĩa là phải mang vào kho chứa bên trong.
Na kammāti na kammāni.
Are not deeds means are not actions.
Na kammā có nghĩa là không phải công việc.
Gharāvāsatthenāti upayogatthe karaṇavacanaṃ.
As a householder is an instrumental case denoting purpose.
Gharāvāsatthenā là cách dùng giới từ chỉ dụng cụ với nghĩa sử dụng.
Upajānāhīti ca upasaggamatto upa-saddo.
Understand is merely a prefix upa-.
Upajānāhī thì tiếp đầu ngữ upa chỉ là một tiếp đầu ngữ.
Tenāha ‘‘gharāvāsatthaṃ jānāhī’’ti.
Therefore, he said, “understand the life of a householder.”
Vì vậy, có nói “gharāvāsatthaṃ jānāhī” (hãy biết ý nghĩa của đời sống gia đình).
Jānāhīti cettha paṭipajjāti attho veditabbo.
Here, the meaning of understand should be understood as ‘practice’.
Ở đây, jānāhi phải được hiểu là hãy thực hành.
Akāmakāti anicchamānā.
Unwillingly means not desiring.
Akāmakā có nghĩa là không muốn.
331-332. Yaṃ na nivattoti yasmā na nivatto.
331-332. Because he did not turn back means because he did not turn back.
331-332. Yaṃ na nivatto có nghĩa là vì không quay trở lại.
Suññāgāragatoti (udā. aṭṭha. 20) ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ arañña’’nti (pārā.92) vuttaṃ araññaṃ rukkhamūlañca ṭhapetvā aññaṃ pabbatakandarādi pabbajitasāruppaṃ nivāsaṭṭhānaṃ janasambādhābhāvato idha ‘‘suññāgāra’’nti adhippetaṃ.
Gone to an empty dwelling means, apart from a village and its surroundings, the rest is the forest, as stated (Ud.A. 20, Pārā. 92). The forest and the root of a tree, and other dwelling places suitable for renunciants, such as mountain caves, etc., are intended here as empty dwellings due to the absence of crowds.
Suññāgāragato (Ud. A. 20) — “trừ làng và vùng phụ cận của làng, phần còn lại là rừng” (Pārā. 92) — khu rừng được nói đến, và gốc cây, và các nơi cư trú thích hợp cho người xuất gia như hang động núi, v.v., không có sự chen chúc của người, được hiểu là “suññāgāra” (nơi vắng vẻ) ở đây.
Atha vā jhānakaṇṭakānaṃ saddānaṃ abhāvato vivittaṃ yaṃ kiñci agārampi ‘‘suññāgāra’’nti veditabbaṃ.
Alternatively, any secluded dwelling place, free from the disturbing sounds that hinder meditation, should be understood as an empty dwelling.
Hoặc, bất kỳ ngôi nhà nào vắng vẻ, không có những tiếng ồn ào gây trở ngại cho thiền định, cũng phải được hiểu là “suññāgāra”.
Taṃ suññāgāraṃ upagato.
He had gone to that empty dwelling.
Vị ấy đã đến nơi vắng vẻ đó.
Abhikkhaṇanti bahulaṃ.
Frequently means often.
Abhikkhaṇa có nghĩa là thường xuyên.
Udānaṃ udānesīti so hi āyasmā araññe divāvihāraṃ upagatopi rattivāsūpagatopi yebhuyyena phalasamāpattisukhena nirodhasamāpattisukhena ca vītināmesi, tasmā taṃ sukhaṃ sandhāya pubbe attanā anubhūtaṃ sabhayaṃ sapariḷāhaṃ rajjasukhaṃ jigucchitvā ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti somanassasahitañāṇasamuṭṭhānaṃ pītisamuggāraṃ samuggirati.
Expressed an utterance means that venerable one, whether staying for the day or for the night in the forest, mostly spent his time in the bliss of fruition attainment and the bliss of cessation attainment. Therefore, referring to that bliss, having previously despised the fearful and distressing bliss of kingship, he expressed an eruption of joy, born of knowledge accompanied by satisfaction, saying, “Oh, what bliss! Oh, what bliss!”
Udānaṃ udānesī (thốt lên lời cảm hứng) — vì Tôn giả ấy, dù ở trong rừng để an trú ban ngày hay ban đêm, chủ yếu sống bằng sự an lạc của quả vị và sự an lạc của diệt thọ tưởng định, do đó, liên quan đến sự an lạc đó, Ngài ghê tởm sự an lạc vương quyền đầy sợ hãi và phiền não mà Ngài đã trải qua trước đây, và thốt lên lời cảm hứng đầy hỷ lạc, phát sinh từ trí tuệ, “Ôi an lạc! Ôi an lạc!”
Te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocunti te sambahulā bhikkhū ullumpanasabhāvasaṇṭhitā tassa anuggaṇhanādhippāyena bhagavantaṃ etadavocuṃ, na ujjhānavasena.
Those bhikkhus said this to the Blessed One means those numerous bhikkhus, being of an uplifting nature, said this to the Blessed One with the intention of encouraging him, not with a grumbling mind.
Te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocu (các Tỳ-khưu ấy đã thưa với Đức Thế Tôn điều này) — các Tỳ-khưu đông đảo ấy đã thưa với Đức Thế Tôn điều này với ý định hỗ trợ Ngài, không phải với ý định than phiền.
Nissaṃsayanti asandehena, ekantenāti attho.
Without a doubt means without uncertainty, meaning absolutely.
Nissaṃsaya có nghĩa là không nghi ngờ, chắc chắn.
Te kira bhikkhū puthujjanā tassa āyasmato vivekasukhaṃ sandhāya udānaṃ ajānantā evamāhaṃsu.
Those bhikkhus, being ordinary people, did not understand the venerable one’s utterance regarding the bliss of solitude, and so they spoke thus.
Các Tỳ-khưu ấy, là phàm nhân, đã nói như vậy vì không hiểu lời cảm hứng của Tôn giả ấy liên quan đến sự an lạc của viễn ly.
Samanussarantoti ukkaṇṭhanavasena anussaranto.
Recollecting means recollecting with a sense of weariness.
Samanussaranto có nghĩa là hồi tưởng với sự chán nản.
Aññataranti nāmagottena apākaṭaṃ ekaṃ bhikkhuṃ.
A certain one means a certain bhikkhu not known by name or clan.
Aññatara có nghĩa là một Tỳ-khưu không rõ danh tính.
Āmantesīti āṇāpesi te bhikkhū saññāpetukāmo.
Addressed means commanded, wishing to make those bhikkhus understand.
Āmantesī có nghĩa là ra lệnh, với ý muốn khuyên bảo các Tỳ-khưu ấy.
Evanti vacanasampaṭiggahe, sādhūti attho.
Yes means in acceptance of the statement, meaning ‘very well’.
Eva có nghĩa là chấp nhận lời nói, tức là tốt lành.
Evaṃ bhanteti ettha pana evaṃ-saddo paṭiññāyaṃ.
In “Yes, Venerable Sir,” however, the word yes denotes agreement.
Ở đây, từ evaṃ (vâng) là sự chấp thuận.
‘‘Abhikkhaṇaṃ ‘aho sukhaṃ aho sukha’nti imaṃ udānaṃ udānesī’’ti yathā te bhikkhū vadanti, taṃ evaṃ tathevāti attano udānaṃ paṭijānāti.
He affirms his own utterance, saying that just as those bhikkhus say, “He frequently expressed this utterance, ‘Oh, what bliss! Oh, what bliss!’,” so it is indeed.
“Thường xuyên thốt lên lời cảm hứng ‘Ôi an lạc! Ôi an lạc!’” — như các Tỳ-khưu ấy nói, Tôn giả xác nhận lời cảm hứng của mình là đúng như vậy.
‘‘Kiṃ pana tvaṃ bhaddiyā’’ti kasmā bhagavā pucchati, kiṃ tassa cittaṃ na jānātīti?
“But Bhaddiya, why do you…?” Why does the Blessed One ask? Does he not know his mind?
“Kiṃ pana tvaṃ bhaddiyā” (Này Bhaddiya, sao vậy?) — Tại sao Đức Thế Tôn hỏi? Ngài không biết tâm của Tôn giả ấy sao?
No na jānāti, teneva pana tamatthaṃ vadāpetvā te bhikkhū saññāpetuṃ pucchati.
No, he does not not know. However, he asks in order to make him speak that matter and thereby instruct those bhikkhus.
Không phải Ngài không biết, nhưng Ngài hỏi để các Tỳ-khưu ấy được khuyên bảo sau khi Ngài đã làm cho Tôn giả ấy nói ra điều đó.
Vuttañhetaṃ ‘‘jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchantī’’tiādi (pārā. 16, 194).
Indeed, it has been said, “Tathāgatas ask even when they know, and they do not ask even when they know” (Pārā. 16, 194), and so on.
Điều này đã được nói: “Các Như Lai biết mà hỏi, biết mà không hỏi,” v.v. (Pārā. 16, 194).
Atthavasanti kāraṇaṃ.
Reason means cause.
Atthavasa có nghĩa là lý do.
Antopi antepureti itthāgārassa sañcaraṇaṭṭhānabhūte rājagehassa abbhantare, yattha rājā nahānabhojanasayanādiṃ kappeti.
Inside the inner palace means in the inner part of the royal residence, which is the area for women to move about, where the king arranges his bathing, eating, sleeping, and other activities.
Antopi antepure có nghĩa là bên trong cung điện của nhà vua, nơi là khu vực đi lại của hậu cung, nơi nhà vua tắm rửa, ăn uống, ngủ nghỉ, v.v.
Rakkhā susaṃvihitāti ārakkhādikatapurisehi gutti suṭṭhu samantato vihitā.
Well-arranged protection means protection well-established by guards and other protective personnel.
Rakkhā susaṃvihitā có nghĩa là sự bảo vệ được sắp xếp rất tốt bởi các vệ sĩ và những người khác.
Bahipi antepureti aṭṭakaraṇaṭṭhānādike antepurato bahibhūte rājagehe.
Outside the inner palace means in the royal residence outside the inner palace, in places such as watchtowers.
Bahipi antepure có nghĩa là bên ngoài cung điện, trong các khu vực như nơi chứa kho báu, v.v.
Evaṃ rakkhito gopito santoti evaṃ rājageharājadhānīrajjadesesu anto bahi ca anekesu ṭhānesu anekasatehi susaṃvihitarakkhāvaraṇaguttiyā mameva nibbhayatthaṃ phāsuvihāratthaṃ rakkhito gopito samāno.
Thus protected and guarded means being thus protected and guarded by hundreds of well-arranged protections, safeguards, and watchmen in numerous places both inside and outside the royal residence, royal capital, and kingdom, solely for my safety and comfortable living.
Evaṃ rakkhito gopito santo có nghĩa là được bảo vệ và giữ gìn như vậy, trong cung điện, kinh đô, và các vùng đất của vương quốc, cả bên trong lẫn bên ngoài, ở hàng trăm nơi, với sự bảo vệ và canh gác được sắp xếp rất tốt bởi hàng trăm người, chỉ vì sự an toàn và sự an lạc của chính tôi.
Bhītotiādīni padāni aññamaññavevacanāni.
Fearful and so on are synonyms for each other.
Các từ bhīto v.v. là những từ đồng nghĩa lẫn nhau.
Atha vā bhītoti pararājūhi bhāyamāno.
Alternatively, fearful means fearing other kings.
Hoặc, bhīto có nghĩa là sợ hãi các vị vua khác.
Ubbiggoti sakarajjepi pakatikkhobhato uppajjanakabhayubbegena ubbiggo calito.
Agitated means agitated and disturbed by the arising of fear and distress from natural disturbances even within his own kingdom.
Ubbiggo có nghĩa là bị xáo động bởi nỗi sợ hãi và sự xáo động phát sinh từ sự bất ổn tự nhiên ngay cả trong vương quốc của mình.
Ussaṅkīti ‘‘raññā nāma sabbakālaṃ avissatthena bhavitabba’’nti vacanato sabbattha avissāsanavasena tesaṃ tesaṃ kiccakaraṇīyānaṃ accayato uppajjanakaparisaṅkāya ca uddhamuddhaṃ saṅkamāno.
Suspicious means constantly suspicious due to the saying, “A king should always be untrusting,” and due to the anxiety arising from the shortcomings in various duties and tasks.
Ussaṅkī có nghĩa là luôn nghi ngờ, không tin tưởng vào mọi thứ theo nguyên tắc “một vị vua phải luôn cảnh giác”, và luôn lo lắng về sự chậm trễ trong các công việc cần làm.
Utrāsīti ‘‘santikāvacarehipi ajānantasseva me kadāci anattho bhaveyyā’’ti uppannena sarīrakampampi uppādanasamatthena tāsena utrāsi.
Terrified means terrified by a dread capable of causing bodily trembling, which arose from thinking, “Perhaps some harm might come to me unexpectedly, even from those close to me.”
Utrāsī có nghĩa là sợ hãi bởi sự kinh hoàng có khả năng gây ra sự run rẩy thân thể, phát sinh từ ý nghĩ “có thể có điều bất lợi xảy đến với tôi bất cứ lúc nào, ngay cả từ những người thân cận nhất mà tôi không hề hay biết.”
‘‘Utrasto’’tipi paṭhanti.
They also read “utrasto” (terrified).
Cũng có bản đọc là “Utrasto”.
Viharāmīti evaṃbhūto hutvā viharāmi.
I dwell means I dwell in such a state.
Viharāmī có nghĩa là sống trong trạng thái như vậy.
Etarahīti idāni pabbajitakālato paṭṭhāya.
Now means from the time of becoming a renunciant onwards.
Etarahī có nghĩa là bây giờ, kể từ khi xuất gia.
Ekoti asahāyo.
Alone means without companions.
Eko có nghĩa là một mình, không có bạn đồng hành.
Tena vivekaṭṭhakāyataṃ dasseti.
Thereby, he shows the physical solitude.
Điều này cho thấy sự viễn ly về thân.
Abhītotiādīnaṃ padānaṃ vuttavipariyāyena attho veditabbo.
The meaning of words like fearless and so on should be understood as the opposite of what was stated.
Ý nghĩa của các từ abhīto v.v. phải được hiểu ngược lại với những gì đã nói.
Bhayādinimittassa pariggahassa taṃnimittassa ca kilesagahanassa abhāvenevassa abhītāditāti etena cittavivekaṃ dasseti.
By this, he shows mental solitude, due to the absence of the object of fear and so on, and the absence of the thicket of defilements that cause them.
Điều này cho thấy sự viễn ly về tâm, do không có các dấu hiệu sợ hãi và sự nắm giữ các phiền não liên quan đến chúng.
Appossukkoti sarīraguttiyaṃ nirussukko.
Unconcerned means unconcerned about bodily protection.
Appossukko có nghĩa là không lo lắng về sự bảo vệ thân thể.
Pannalomoti lomahaṃsuppādakassa chambhitattassa abhāvena anuggatalomo.
With hair laid low means with hair not standing on end, due to the absence of fright which causes goosebumps.
Pannalomo có nghĩa là không dựng lông, do không có sự run sợ gây dựng lông.
Padadvayenapi serivihāraṃ dasseti.
By both words, he shows unrestricted dwelling.
Hai từ này cho thấy sự sống tự do.
Paradattavuttoti parehi dinnena cīvarādinā vattamāno.
Living on what others give means subsisting on robes and other things given by others.
Paradattavutto có nghĩa là sống nhờ những gì người khác bố thí, như y phục, v.v.
Etena sabbaso saṅgābhāvadīpanamukhena anavasesabhayahetuvirahaṃ dasseti.
By this, through demonstrating the complete absence of attachment, he shows the absence of all causes of fear.
Điều này cho thấy sự vắng mặt hoàn toàn của mọi nguyên nhân sợ hãi, thông qua việc làm rõ sự không có bất kỳ sự dính mắc nào.
Migabhūtena cetasāti vissatthavihāritāya migassa viya jātena cittena.
With a mind like that of a wild animal means with a mind that has become like that of a wild animal, due to dwelling at ease.
Migabhūtena cetasā có nghĩa là với một tâm hồn như loài thú, do sống một cách tự tin.
Migo hi amanussapathe araññe vasamāno vissattho tiṭṭhati nisīdati nipajjati yenakāmañca pakkamati appaṭihatacāro, evaṃ ahampi viharāmīti dasseti.
A wild animal, dwelling in the forest where humans do not tread, stands, sits, lies down, and roams wherever it pleases, with an unhindered movement. So too, I dwell, he shows.
Một con thú, khi sống trong rừng, nơi không có con người, đứng, ngồi, nằm và đi lại một cách tự tin đến bất cứ nơi nào nó muốn, không bị cản trở; tôi cũng sống như vậy, Tôn giả nói.
Vuttañhetaṃ paccekasambuddhena –
Indeed, it has been said by the Paccekasambuddha:
Điều này đã được một vị Phật Độc Giác nói:
Imaṃ kho ahaṃ, bhante, atthavasanti bhagavā yadidaṃ mama etarahi paramaṃ vivekasukhaṃ phalasamāpattisukhaṃ, idameva kāraṇaṃ sampassamāno ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānemi.
This reason, Venerable Sir, indeed means, Venerable Sir, seeing this very reason, which is my supreme bliss of solitude and bliss of fruition attainment now, I express the utterance, “Oh, what bliss! Oh, what bliss!”
Imaṃ kho ahaṃ, bhante, atthavasa (Thưa Đức Thế Tôn, chính vì lý do này) — Đức Thế Tôn, khi tôi thấy rõ lý do này, tức là sự an lạc viễn ly tối thượng, sự an lạc của quả vị mà tôi đang có bây giờ, tôi đã thốt lên lời cảm hứng “Ôi an lạc! Ôi an lạc!”
Etamatthanti etaṃ bhaddiyattherassa puthujjanavisayātītaṃ vivekasukhasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā.
This matter means having fully understood this matter, which is the bliss of solitude of Venerable Bhaddiya, transcending the scope of ordinary people.
Etamattha (điều này) — sau khi biết rõ hoàn toàn điều này, tức là sự an lạc viễn ly vượt ngoài tầm hiểu biết của phàm nhân của Trưởng lão Bhaddiya.
Imaṃ udānanti imaṃ sahetukabhayasokavigamānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
This utterance means he expressed this utterance, which indicates the power of the disappearance of fear and sorrow caused by specific reasons.
Imaṃ udāna (lời cảm hứng này) — đã thốt lên lời cảm hứng này, điều làm sáng tỏ công đức của sự thoát ly khỏi sợ hãi và sầu khổ có nguyên nhân.
Yassantarato na santi kopāti yassa ariyapuggalassa antarato abbhantare attano citte cittakālussiyakaraṇato cittappakopā rāgādayo āghātavatthuādikāraṇabhedato anekabhedā dosakopā eva vā na santi, maggena pahīnattā na vijjanti.
Whose inner anger does not exist means that in the mind of which noble person, internally, within his own mind, mental disturbances like lust, etc., which defile the mind, or various kinds of anger and hatred, arising from different causes such as objects of aversion, do not exist, being abandoned by the path, they are not found.
Yassantarato na santi kopā (trong lòng không có các sự phẫn nộ) nghĩa là trong lòng, trong tâm của bậc Thánh nhân ấy, do sự làm cho tâm bị ô nhiễm, các sự phẫn nộ trong tâm như tham ái, v.v., hoặc các sự phẫn nộ do sân hận có nhiều loại khác nhau do sự khác biệt về nguyên nhân như các đối tượng của sự oán ghét, v.v., không có mặt, không tồn tại vì đã được đoạn trừ bằng đạo.
Ayañhi antara-saddo kiñcāpi ‘‘mañca tvañca kimantara’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe dissati, ‘‘antaraṭṭhake himapātasamaye’’tiādīsu (mahāva. 346) vemajjhe, ‘‘antarā ca jetavanaṃ antarā ca sāvatthi’’ntiādīsu (udā. 13, 44) vivare, ‘‘bhayamantarato jāta’’ntiādīsu (itivu. 88; mahāni. 5) citte, idhāpi citte eva daṭṭhabbo.
Indeed, although this word " antara" is seen in the sense of 'cause' in expressions like 'What is the cause between me and you?' (Saṃ. Ni. 1.228), in the sense of 'middle' in 'during the snowfall in the middle regions' (Mahāva. 346), in the sense of 'interval' in 'between Jetavana and Sāvatthī' (Udā. 13, 44), and in the sense of 'mind' in 'fear born from within the mind' (Itivu. 88; Mahāni. 5), here too it should be understood as 'mind'.
Thật vậy, từ antara (trong) này, mặc dù được thấy trong ý nghĩa nguyên nhân như trong câu ‘‘mañca tvañca kimantara’’ (giữa tôi và bạn có gì khác biệt), v.v., trong ý nghĩa ở giữa như trong câu ‘‘antaraṭṭhake himapātasamaye’’ (vào thời gian tuyết rơi ở vùng giữa), v.v., trong ý nghĩa khoảng trống như trong câu ‘‘antarā ca jetavanaṃ antarā ca sāvatthi’’ (giữa Jetavana và Sāvatthī), v.v., và trong ý nghĩa tâm như trong câu ‘‘bhayamantarato jāta’’ (sợ hãi phát sinh từ bên trong), v.v., thì ở đây cũng phải được hiểu là tâm.
Tenevāha ‘‘yassa citte kopā na santī’’ti.
Therefore, it is said: " In whose mind no anger exists".
Vì vậy, đã nói: ‘‘Trong tâm của người ấy không có các sự phẫn nộ’’.
Abhava-saddassa vibhava-saddena atthuddhāre kāraṇamāha ‘‘vibhavoti ca abhavoti ca atthato eka’’nti.
Regarding the extraction of the meaning of the word " abhava" by the word " vibhava," it is said: " Vibhava and abhava are one in meaning".
Để giải thích ý nghĩa của từ abhava (phi hữu) bằng từ vibhava (phi hữu), đã nói lý do là: ‘‘vibhava và abhava về ý nghĩa là một’’.
Iti-saddo pakāravacanoti āha ‘‘iti anekappakārā bhavābhavatā’’ti.
The word " iti" means 'of such a kind'; thus, it is said: " Thus, various kinds of existence and non-existence".
Từ iti (như vậy) là từ chỉ loại, nên đã nói: ‘‘như vậy, có nhiều loại hữu và phi hữu’’.
Vītivattoti atikkanto.
Vītivatto means 'gone beyond'.
Vītivatto (vượt qua) nghĩa là đã vượt qua.
Ettha ca ‘‘yassā’’ti idaṃ yo vītivattoti vibhattivipariṇāmavasena yojetabbaṃ.
And here, " yassā" (whose) should be connected with "yo vītivatto" (who has gone beyond) by way of inflectional change.
Ở đây, câu ‘‘yassā’’ (của người nào) này phải được kết hợp theo sự biến đổi cách thành ‘‘yo vītivatto’’ (người nào đã vượt qua).
Taṃ vigatabhayanti taṃ evarūpaṃ yathāvuttaguṇasamannāgataṃ khīṇāsavaṃ cittakopābhāvato itibhavābhavasamatikkamanato ca bhayahetuvigamena vigatabhayaṃ.
That one, free from fear means that such an Arahant, endowed with the aforementioned qualities, is free from fear due to the absence of mental disturbances and having transcended this existence and non-existence, and by the cessation of the causes of fear.
Taṃ vigatabhayaṃ (người ấy không còn sợ hãi) nghĩa là vị Tỳ-kheo đã diệt tận lậu hoặc có đầy đủ các đức tính đã nêu như vậy, do không có các sự phẫn nộ trong tâm và do đã vượt qua các hữu và phi hữu này, nên không còn sợ hãi vì nguyên nhân của sự sợ hãi đã chấm dứt.
Vivekasukhena aggaphalasukhena ca sukhiṃ, vigatabhayattā eva asokaṃ.
He is happy with the happiness of solitude and the happiness of the highest fruit, and sorrowless due to being free from fear.
Do sự an lạc của viễn ly và sự an lạc của quả tối thượng nên sukhiṃ (an lạc), và do không còn sợ hãi nên asokaṃ (không sầu muộn).
Devā nānubhavanti dassanāyāti adhigatamagge ṭhapetvā sabbepi upapattidevā vāyamantāpi cittacāradassanavasena dassanāya daṭṭhuṃ nānubhavanti na abhisambhuṇanti na sakkonti, pageva manussā.
Gods cannot attain to see him means that all devas, excluding those who have attained the path, even if they strive, cannot attain, cannot succeed, cannot see by way of discerning the workings of his mind, let alone humans.
Devā nānubhavanti dassanāyā (chư thiên không thể thấy) nghĩa là, ngoại trừ những vị đã chứng đắc đạo, tất cả chư thiên tái sinh, dù có cố gắng cũng không thể thấy, không thể đạt được sự thấy theo cách thấy sự vận hành của tâm, huống hồ là loài người.
Sekkhāpi hi puthujjanā viya arahato cittappavattiṃ na jānanti.
Even trainees and ordinary people do not know the mental activity of an Arahant.
Ngay cả các bậc Hữu học cũng không biết được sự vận hành của tâm của bậc A-la-hán giống như phàm nhân.
Tassa dassanaṃ devānampi dullabhanti etthāpi cittacāradassanavasena tassa dassanaṃ devānampi dullabhaṃ alabbhanīyaṃ, devehipi taṃ dassanaṃ na sakkā pāpuṇitunti evamattho gahetabbo.
His seeing is difficult even for gods means that even for devas, seeing his mental activity is difficult, unattainable; it is not possible for devas to reach that seeing. This is the meaning to be understood.
Trong câu Tassa dassanaṃ devānampi dullabhaṃ (sự thấy người ấy cũng khó đối với chư thiên) này, ý nghĩa phải được hiểu là sự thấy người ấy theo cách thấy sự vận hành của tâm cũng khó đối với chư thiên, không thể đạt được, chư thiên cũng không thể đạt được sự thấy ấy.
Abhāvattho hettha du-saddo ‘‘duppañño’’tiādīsu viya.
Here, the prefix " du" (difficult) indicates the sense of 'absence' or 'difficulty', as in "duppañño" (unwise).
Ở đây, tiền tố du có nghĩa là không có, giống như trong ‘‘duppañño’’ (kém trí tuệ), v.v.
333. Bhattābhihāroti abhiharitabbabhattaṃ.
333. Bhattābhihāro means food to be offered.
333. Bhattābhihāro (sự dâng cúng thức ăn) nghĩa là thức ăn cần được dâng cúng.
Tassa pana pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘pañca ca thālipākasatānī’’ti vuttaṃ.
To show its measure, it is said: " five hundred potfuls of rice".
Để chỉ rõ số lượng của nó, đã nói ‘‘pañca ca thālipākasatānī’’ (năm trăm nồi cơm).
Tattha eko thālipāko dasannaṃ purisānaṃ bhattaṃ gaṇhāti.
Therein, one potful of rice provides food for ten men.
Trong đó, một nồi cơm đủ cho mười người ăn.
Lābhasakkārasilokenāti ettha lābho nāma catupaccayalābho.
In " Lābhasakkārasilokenā" (with gain, honor, and fame), lābha refers to the gain of the four requisites.
Trong câu Lābhasakkārasilokenā (bằng lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng) này, lābho (lợi lộc) là sự đạt được bốn vật dụng.
Sakkāroti tesaṃyeva sukatānaṃ susaṅkhatānaṃ lābho.
Sakkāra means the gain of those well-made and well-prepared requisites themselves.
Sakkāro (sự cung kính) là sự đạt được những vật dụng ấy đã được làm tốt, đã được sắp xếp tốt.
Silokoti vaṇṇaghoso.
Siloka means renown or fame.
Siloko (danh tiếng) là tiếng khen ngợi.
Manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ brahmakāyaṃ.
Manomayaṃ kāya (mind-made body) means a Brahmā-body produced by jhāna.
Manomayaṃ kāyaṃ (thân do ý tạo) nghĩa là thân Phạm thiên được tạo ra bằng thiền định.
Upapannoti upagato.
Upapanno means attained.
Upapanno (đã tái sinh) nghĩa là đã đến.
Attabhāvappaṭilābhoti sarīrapaṭilābho.
Attabhāvappaṭilābho means the attainment of a body.
Attabhāvappaṭilābho (sự thọ nhận thân) nghĩa là sự thọ nhận thân thể.
Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānīti ettha māgadhakaṃ gāmakhettaṃ atthi khuddakaṃ, atthi majjhimaṃ, atthi mahantaṃ.
In " dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānī" (two or three Magadhan village-fields), there are small, medium, and large Magadhan village-fields.
Trong câu Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānī (hai hoặc ba vùng làng của xứ Māgadha) này, có vùng làng của xứ Māgadha nhỏ, có trung bình, có lớn.
Khuddakaṃ gāmakhettaṃ ito cattālīsa usabhāni, etto cattālīsa usabhānīti gāvutaṃ hoti.
A small village-field is forty usabhas (ox-lengths) from here, and forty usabhas from there, making it a gāvuta.
Vùng làng nhỏ là bốn mươi usabha (đơn vị đo lường) từ đây, bốn mươi usabha từ kia, tức là một gāvuta.
Majjhimaṃ ito gāvutaṃ, etto gāvutanti aḍḍhayojanaṃ hoti.
A medium one is a gāvuta from here, and a gāvuta from there, making it half a yojana.
Vùng làng trung bình là một gāvuta từ đây, một gāvuta từ kia, tức là nửa dojana.
Mahantaṃ ito diyaḍḍhagāvutaṃ, etto diyaḍḍhagāvutanti tigāvutaṃ hoti.
A large one is one and a half gāvutas from here, and one and a half gāvutas from there, making it three gāvutas.
Vùng làng lớn là một gāvuta rưỡi từ đây, một gāvuta rưỡi từ kia, tức là ba gāvuta.
Tesu khuddakena gāmakhettena tīṇi, khuddakena ca majjhimena ca dve gāmakhettāni tassa attabhāvo.
Among these, his body (attabhāva) is three small village-fields, or two small and medium village-fields.
Trong số đó, thân của người ấy bằng ba vùng làng nhỏ, hoặc bằng hai vùng làng nhỏ và trung bình.
Tigāvutañhissa sarīraṃ.
Indeed, his body is three gāvutas long.
Thân của người ấy là ba gāvuta.
Pariharissāmīti paṭijaggissāmi gopayissāmi.
Pariharissāmī means 'I will maintain', 'I will protect'.
Pariharissāmī (tôi sẽ chăm sóc) nghĩa là tôi sẽ chăm sóc, tôi sẽ bảo vệ.
Rakkhassetanti rakkhassu etaṃ.
Rakkhassetaṃ means 'protect it'.
Rakkhassetaṃ (hãy bảo vệ điều này) nghĩa là hãy bảo vệ điều này.
334. Satthāroti gaṇasatthāro.
334. Satthāro means group leaders.
334. Satthāro (các vị đạo sư) nghĩa là các vị đạo sư của hội chúng.
Nāssassāti na etassa bhaveyya.
Nāssassā means 'may it not be for him'.
Nāssassā (không có) nghĩa là không có của người ấy.
Tanti taṃ satthāraṃ.
Taṃ means 'that teacher'.
Taṃ (người ấy) nghĩa là vị đạo sư ấy.
Tenāti amanāpena.
Tenā means 'by that unpleasant thing'.
Tenā (bằng điều không vừa ý) nghĩa là bằng điều không vừa ý.
Samudācareyyāmāti katheyyāma.
Samudācareyyāmā means 'we would speak'.
Samudācareyyāmā (chúng tôi sẽ nói) nghĩa là chúng tôi sẽ nói.
Sammannatīti amhākaṃ sammānaṃ karoti.
Sammannatī means 'he shows respect to us'.
Sammannatī (người ấy được tôn trọng) nghĩa là người ấy tôn trọng chúng tôi.
Tenāha ‘‘sammānetī’’ti, sammannatīti vā parehi sammānīyatīti attho.
Therefore, it is said: " sammānetī" (he honors), or sammannatī means he is honored by others.
Vì vậy, đã nói ‘‘sammānetī’’ (người ấy tôn trọng), hoặc sammannatī có nghĩa là người ấy được người khác tôn trọng.
335. Nāsāya pittaṃ bhindeyyunti acchapittaṃ vā macchapittaṃ vā nāsāpuṭe pakkhipeyyuṃ.
335. Nāsāya pittaṃ bhindeyyuṃ means they might put clear bile or fish bile into his nostrils.
335. Nāsāya pittaṃ bhindeyyuṃ (họ sẽ làm vỡ mật vào mũi) nghĩa là họ sẽ nhỏ mật cá hoặc mật heo vào lỗ mũi.
Parābhavāyāti avaḍḍhiyā vināsāya.
Parābhavāyā means for decline, for destruction.
Parābhavāyā (vì sự suy đồi) nghĩa là vì sự không tăng trưởng, vì sự hủy diệt.
Assatarīti vaḷavāya kucchismiṃ gadrabhassajātā, taṃ assena saddhiṃ sampayojenti, sā gabbhaṃ gaṇhitvā kāle sampatte vijāyituṃ na sakkoti, pādehi bhūmiṃ paharantī tiṭṭhati, athassā cattāro pāde catūsu khāṇukesu bandhitvā kucchiṃ phāletvā potakaṃ nīharanti, sā tattheva marati.
Assatarī means a mule born in the womb of a mare from a donkey; they mate it with a horse, and when it conceives and the time comes, it cannot give birth, but stands striking the ground with its feet. Then, they bind its four feet to four stakes, cut open its womb, and pull out the foal, and it dies there.
Assatarī (con la) là con được sinh ra từ con lừa trong bụng con ngựa cái; người ta cho nó giao phối với một con ngựa đực, nó mang thai nhưng khi đến kỳ thì không thể sinh nở, nó đứng đạp chân xuống đất; sau đó người ta buộc bốn chân của nó vào bốn cọc, rồi mổ bụng nó để lấy con non ra, và nó chết ngay tại đó.
Tena vuttaṃ ‘‘attavadhāya gabbhaṃ gaṇhātī’’ti.
Therefore, it is said: " she conceives for her own destruction".
Vì vậy, đã nói ‘‘attavadhāya gabbhaṃ gaṇhātī’’ (nó mang thai để tự hủy diệt mình).
342. Mā kuñjara nāgamāsadoti bho, kuñjara, buddhanāgaṃ vadhakacittena mā upagaccha.
342. Mā kuñjara nāgamāsado (O elephant, do not approach the Nāga) means: O elephant, do not approach the Buddha-Nāga with murderous intent.
342. Mā kuñjara nāgamāsado (hỡi voi, đừng đến gần Phật voi) nghĩa là này voi, đừng đến gần Phật voi với ý định giết hại.
Dukkhanti dukkhakāraṇattā dukkhaṃ.
Dukkhaṃ means suffering, because it is a cause of suffering.
Dukkhaṃ (khổ) nghĩa là khổ vì là nguyên nhân của khổ.
Kathaṃ taṃ dukkhanti āha ‘‘na hi nāgahatassā’’tiādi.
How is it suffering? It is said: " na hi nāgahatassā" (for one slain by a Nāga) and so on.
Thế nào là khổ ấy? Đã nói ‘‘na hi nāgahatassā’’ (vì người đã giết voi) v.v.
Nāgahatassa sugatipaṭikkhepena buddhanāgassa ghāto duggatidukkhakāraṇanti dasseti.
It shows that killing the Buddha-Nāga is a cause of suffering in the lower realms, by denying a good destination for one slain by a Nāga.
Chỉ ra rằng việc giết Phật voi là nguyên nhân của khổ cảnh vì đã ngăn cản sự tái sinh vào thiện thú của người đã giết voi.
Itoti ito jātito.
Ito means 'from this birth'.
Ito (từ đây) nghĩa là từ kiếp này.
Yatoti yasmā.
Yato means 'from which'.
Yato (vì) nghĩa là vì.
Ito paraṃ yatoti ito paraṃ gacchantassāti vā attho.
Ito paraṃ yato means 'for one going beyond this', or 'from which going beyond this'.
Ito paraṃ yato (từ đây về sau) hoặc có nghĩa là người đi từ đây về sau.
Madoti mānamado.
Mado means the conceit of pride.
Mado (kiêu mạn) nghĩa là sự kiêu mạn.
Pamādoti pamattabhāvo.
Pamādo means heedlessness.
Pamādo (sự phóng dật) nghĩa là trạng thái phóng dật.
Paṭikuṭitoti saṅkuṭito.
Paṭikuṭito means 'curled up', 'wrinkled'.
Paṭikuṭito (co rút) nghĩa là co rút.
Alakkhikoti ahiriko.
Alakkhiko means 'shameless'.
Alakkhiko (vô liêm sỉ) nghĩa là không có lòng hổ thẹn.
Yatra hi nāmāti yo nāma.
Yatra hi nāmā means 'where indeed'.
Yatra hi nāmā (người nào) nghĩa là người nào.
Āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocāti (udā. aṭṭha. 48) devadatto sabbaṃ saṅghabhedassa pubbabhāgaṃ nipphādetvā ‘‘ekaṃseneva ajja āveṇikaṃ uposathaṃ saṅghakammañca karissāmī’’ti cintetvā etaṃ ‘‘ajjatagge’’tiādivacanaṃ avoca.
Āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocā (He said this to Venerable Ānanda): Devadatta, having completed all the preliminary steps for a schism in the Saṅgha, thinking, "I will certainly perform a separate Uposatha and Saṅgha-act today," spoke these words: " ajjatagge" (from today onwards), and so on.
Āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocā (Devadatta đã nói điều này với Tôn giả Ānanda) nghĩa là Devadatta, sau khi hoàn thành tất cả các bước chuẩn bị cho sự phá hòa hợp Tăng, đã nghĩ ‘‘chắc chắn hôm nay ta sẽ làm lễ Uposatha và các Tăng sự riêng biệt’’, và đã nói những lời ‘‘ajjatagge’’ (kể từ hôm nay) v.v. này.
Tattha aññatreva bhagavatāti vinā eva bhagavantaṃ, taṃ satthāraṃ akatvāti attho.
Therein, aññatreva bhagavatā means 'without the Blessed One', meaning 'without making him the teacher'.
Trong đó, aññatreva bhagavatā (ngoại trừ Đức Thế Tôn) nghĩa là không có Đức Thế Tôn, có nghĩa là không xem vị Đạo sư ấy là Đạo sư.
Aññatra bhikkhusaṅghā uposathaṃ karissāmi saṅghakammāni cāti bhagavato ovādakārakaṃ bhikkhusaṅghaṃ vinā maṃ anuvattantehi bhikkhūhi saddhiṃ āveṇikaṃ uposathaṃ saṅghakammāni ca karissāmi.
Aññatra bhikkhusaṅghā uposathaṃ karissāmi saṅghakammāni cā (I will perform the Uposatha and Saṅgha-acts apart from the Saṅgha of bhikkhus) means 'I will perform a separate Uposatha and Saṅgha-acts with the bhikkhus who follow me, without the Saṅgha of bhikkhus who listen to the Blessed One's advice'.
Aññatra bhikkhusaṅghā uposathaṃ karissāmi saṅghakammāni cā (tôi sẽ làm lễ Uposatha và các Tăng sự ngoại trừ Tăng đoàn Tỳ-kheo) nghĩa là tôi sẽ làm lễ Uposatha và các Tăng sự riêng biệt cùng với các Tỳ-kheo theo tôi, không có Tăng đoàn Tỳ-kheo đang nhận lời giáo huấn của Đức Thế Tôn.
Ajjatagge, bhante, devadatto saṅghaṃ bhindissatīti bhedakārakānaṃ sabbesaṃ devadattena sajjitattā ‘‘ekaṃseneva devadatto ajja saṅghaṃ bhindissatī’’ti maññamāno evamāha.
Ajjatagge, bhante, devadatto saṅghaṃ bhindissatī (From today, venerable sir, Devadatta will cause a schism in the Saṅgha) means that, believing, "Devadatta will certainly cause a schism in the Saṅgha today" because all those who would cause the schism had been prepared by Devadatta, he said this.
Ajjatagge, bhante, devadatto saṅghaṃ bhindissatī (bạch Ngài, kể từ hôm nay, Devadatta sẽ phá hòa hợp Tăng) nghĩa là, vì tất cả những người gây chia rẽ đều đã được Devadatta chuẩn bị, nên nghĩ rằng ‘‘chắc chắn hôm nay Devadatta sẽ phá hòa hợp Tăng’’, và đã nói như vậy.
Bhindissatīti dvidhā karissati.
Bhindissatī means 'he will divide into two'.
Bhindissatī (sẽ phá) nghĩa là sẽ chia thành hai.
Tattha sukaraṃ sādhunā sādhūti attano paresañca hitaṃ sādhetīti sādhu, sammāpaṭipanno.
Therein, Good is easy for the good means one who accomplishes what is beneficial for oneself and others is good, one who practices rightly.
Trong đó, việc tốt được người tốt làm dễ dàng có nghĩa là người tốt là người thành tựu lợi ích cho bản thân và người khác, người thực hành đúng đắn.
Tena sādhunā sāriputtādinā sāvakena paccekasambuddhena sammāsambuddhena aññena vā lokiyasādhunā sādhu sundaraṃ bhaddakaṃ attano paresañca hitasukhāvahaṃ sukaraṃ sukhena kātuṃ sakkā.
By that good person—a disciple like Sāriputta, a Paccekabuddha, a Sammāsambuddha, or any other worldly good person—the good, which is beautiful, excellent, and brings benefit and happiness to oneself and others, is easy; it can be done with ease.
Với người tốt đó, như các đệ tử Xá-lợi-phất, các vị Độc Giác Phật, các vị Chánh Đẳng Giác, hoặc bất kỳ người tốt thế tục nào khác, việc tốt, việc thiện lành, việc mang lại lợi ích và hạnh phúc cho bản thân và người khác, là dễ dàng, có thể làm được một cách dễ dàng.
Sādhu pāpena dukkaranti tadeva pana vuttalakkhaṇaṃ sādhu pāpena devadattādinā pāpapuggalena dukkaraṃ kātuṃ na sakkā, na so taṃ kātuṃ sakkotīti attho.
Good is hard for the evil means that same good of the described characteristic is hard for an evil person like Devadatta; it cannot be done, meaning he is unable to do it.
Việc tốt được người xấu làm khó khăn có nghĩa là việc tốt có đặc tính như đã nói, đối với người xấu như Devadatta và những người xấu khác, thì khó làm, không thể làm được; nghĩa là người đó không thể làm được việc đó.
Pāpaṃ pāpena sukaranti pāpaṃ asundaraṃ attano paresañca anatthāvahaṃ pāpena yathāvuttapāpapuggalena sukaraṃ sukhena kātuṃ sakkuṇeyyaṃ.
Evil is easy for the evil means evil, which is unbeautiful and brings harm to oneself and others, can be easily done by the aforementioned evil person.
Việc xấu được người xấu làm dễ dàng có nghĩa là việc xấu, việc không tốt đẹp, việc mang lại bất lợi cho bản thân và người khác, đối với người xấu như đã nói, thì dễ dàng, có thể làm được một cách dễ dàng.
Pāpamariyehi dukkaranti ariyehi pana buddhādīhi taṃ pāpaṃ dukkaraṃ durabhisambhavaṃ.
Evil is hard for the Noble Ones means for the Noble Ones, such as the Buddhas, that evil is hard to do, difficult to accomplish.
Việc xấu được bậc Thánh làm khó khăn có nghĩa là đối với các bậc Thánh như chư Phật, việc xấu đó là khó làm, khó thành tựu.
Setughātoyeva hi tesaṃ tatthāti dīpeti.
Indeed, it indicates that it is like a broken bridge for them in that regard.
Vị ấy nói rõ rằng đối với các bậc Thánh, việc đó giống như việc phá cầu.
345. Atha kho āyasmā sāriputto ādesanāpāṭihāriyānusāsaniyātiādīsu parassa cittaṃ ñatvā kathanaṃ ādesanāpāṭihāriyaṃ, sāvakānañca buddhānañca satataṃ dhammadesanaṃ anusāsanīpāṭihāriyaṃ, iddhividhaṃ iddhipāṭihāriyaṃ.
In passages like Then the Venerable Sāriputta, with the miracle of instruction and the miracle of teaching, miracle of instruction is speaking after knowing another's mind; miracle of teaching is constant teaching of Dhamma to disciples and Buddhas; miracle of psychic power is the variety of psychic powers.
Trong câu Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất đã giáo huấn các Tỳ-kheo bằng pháp thoại với thần thông chỉ giáo và thần thông giáo hóa, v.v... việc biết tâm người khác mà nói là thần thông chỉ giáo (ādesanāpāṭihāriyaṃ); việc thuyết pháp liên tục cho các đệ tử và chư Phật là thần thông giáo hóa (anusāsanīpāṭihāriyaṃ); các loại thần thông là thần thông thần túc (iddhipāṭihāriyaṃ).
Tattha iddhipāṭihāriyena saddhiṃ anusāsanīpāṭihāriyaṃ mahāmoggallānattherassa āciṇṇaṃ, ādesanāpāṭihāriyena saddhiṃ anusāsanīpāṭihāriyaṃ dhammasenāpatissa.
Therein, the miracle of teaching along with the miracle of psychic power was habitual for the Elder Mahāmoggallāna, and the miracle of teaching along with the miracle of instruction was habitual for the General of the Dhamma.
Trong đó, thần thông giáo hóa cùng với thần thông thần túc là thói quen của Trưởng lão Mahāmoggallāna; thần thông giáo hóa cùng với thần thông chỉ giáo là của Pháp sư.
Tena vuttaṃ ‘‘āyasmā sāriputto ādesanāpāṭihāriyānusāsaniyā bhikkhū dhammiyā kathāya ovadī’’tiādi.
Therefore, it is said: "The Venerable Sāriputta admonished the bhikkhus with a Dhamma talk, with the miracle of instruction and teaching," and so forth.
Vì vậy, đã nói rằng: “Tôn giả Xá-lợi-phất đã giáo huấn các Tỳ-kheo bằng pháp thoại với thần thông chỉ giáo và thần thông giáo hóa”, v.v...
Tadā hi dvīsu aggasāvakesu dhammasenāpati tesaṃ bhikkhūnaṃ cittacāraṃ ñatvā dhammaṃ desesi, mahāmoggallānatthero vikubbanaṃ dassetvā dhammaṃ desesi, pāḷiyañcettha dvinnampi therānaṃ desanāya dhammacakkhupaṭilābhova dassito.
At that time, among the two chief disciples, the General of the Dhamma, knowing the mental state of those bhikkhus, taught the Dhamma; the Elder Mahāmoggallāna, showing his transformations, taught the Dhamma. And in the Pāḷi, the attainment of the Dhamma-eye for both Elders' teachings is shown.
Khi đó, trong hai vị Đại đệ tử, vị Pháp sư đã biết được tâm hành của các Tỳ-kheo mà thuyết pháp; Trưởng lão Mahāmoggallāna đã thể hiện các biến hóa rồi thuyết pháp; và trong kinh điển Pāli, việc chứng đắc Pháp nhãn của cả hai vị Trưởng lão đều được trình bày.
Dīghabhāṇakā pana evaṃ vadanti ‘‘bhagavatā pesitesu dvīsu aggasāvakesu dhammasenāpati tesaṃ cittacāraṃ ñatvā dhammaṃ desesi, therassa dhammadesanaṃ sutvā pañcasatāpi bhikkhū sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu.
However, the Dīghabhāṇakas say thus: "Among the two chief disciples sent by the Blessed One, the General of the Dhamma, knowing their mental state, taught the Dhamma. Having heard the Elder's Dhamma teaching, five hundred bhikkhus became established in the fruit of stream-entry.
Tuy nhiên, các vị Dīghabhāṇaka (thuyết giả Kinh Trường Bộ) nói như sau: “Trong hai vị Đại đệ tử được Đức Thế Tôn phái đi, vị Pháp sư đã biết được tâm hành của họ mà thuyết pháp; sau khi nghe pháp thoại của Trưởng lão, năm trăm Tỳ-kheo đã an trú vào quả Dự lưu.
Atha nesaṃ mahāmoggallānatthero vikubbanaṃ dassetvā dhammaṃ desesi, taṃ sutvā sabbe arahattaphale patiṭṭhahiṃsū’’ti.
Then the Elder Mahāmoggallāna, showing his transformations, taught the Dhamma. Having heard that, all became established in the fruit of arahantship."
Sau đó, Trưởng lão Mahāmoggallāna đã thể hiện các biến hóa rồi thuyết pháp cho họ; sau khi nghe pháp đó, tất cả đều an trú vào quả A-la-hán.”
Devadattaṃ uṭṭhāpesīti jaṇṇukena hadayamajjhe paharitvā uṭṭhāpesi.
Made Devadatta get up means he struck him with his knee in the middle of the chest and made him get up.
Đã vực Devadatta dậy có nghĩa là đã đánh vào giữa ngực bằng đầu gối rồi vực dậy.
346. Sarasīti saro.
346. In the pond means a pond.
346. Hồ (Sarasī) có nghĩa là cái hồ.
Suvikkhālitanti suṭṭhu vikkhālitaṃ, suvisodhitaṃ katvāti attho.
Well washed means thoroughly washed, meaning having made it well-purified.
Được rửa sạch kỹ lưỡng (Suvikkhālitaṃ) có nghĩa là đã rửa sạch rất kỹ, đã làm cho rất tinh khiết.
Saṃkhāditvāti suṭṭhu khāditvā.
Having thoroughly eaten means having eaten very well.
Đã ăn kỹ lưỡng (Saṃkhāditvā) có nghĩa là đã ăn rất kỹ.
Mahiṃ vikubbatoti mahiṃ dantehi vilikhantassa.
Transforming the earth means scraping the earth with his tusks.
Làm biến hóa mặt đất (Mahiṃ vikubbato) có nghĩa là đang cào đất bằng răng.
Nadīsu bhisaṃ ghasānassāti yojetabbaṃ.
It should be connected with "grazing on lotus stalks in rivers."
Nên ghép với câu “đang ăn ngó sen trong các con sông”.
Nadīti cettha mahāsaro adhippeto.
River here means a great lake.
Sông (Nadī) ở đây có ý nghĩa là đại hồ.
Jaggatoti hatthiyūthaṃ pālentassa.
Watching means protecting the herd of elephants.
Đang canh giữ (Jaggato) có nghĩa là đang bảo vệ đàn voi.
Bhiṅkovāti hatthipotako viya.
Like a tusker means like a young elephant.
Như con voi con (Bhiṅkovā) có nghĩa là giống như một con voi con.
Mamānukubbanti maṃ anukaronto.
Imitating me means imitating me.
Đang bắt chước tôi (Mamānukubbaṃ) có nghĩa là đang làm theo tôi.
347. Dūteyyanti dūtakammaṃ.
347. Message means the act of a messenger.
347. Sứ giả (Dūteyyaṃ) có nghĩa là công việc của sứ giả.
Gantumarahatīti dūteyyasaṅkhātaṃ sāsanaṃ harituṃ dhāretvā harituṃ arahati.
Is worthy to go means is worthy to carry, to bear and carry, the message called a Dūteyya.
Xứng đáng đi (Gantumarahatī) có nghĩa là xứng đáng mang, giữ và mang thông điệp, tức là công việc sứ giả.
Sotāti yaṃ assa sāsanaṃ denti, tassa sotā.
A listener means a listener to the message they give.
Người nghe (Sotā) có nghĩa là người nghe thông điệp họ trao.
Sāvetāti taṃ uggaṇhitvā ‘‘idaṃ nāma tumhehi vutta’’nti paṭisāvetā.
A repeater means one who, having grasped it, repeats it back, saying "This is what you said."
Người nói lại (Sāvetā) có nghĩa là người tiếp thu rồi nói lại: “Điều này là do quý vị đã nói.”
Uggahetāti suuggahitaṃ katvā uggahetā.
A grasper means one who grasps it, having made it well-grasped.
Người tiếp thu (Uggahetā) có nghĩa là người tiếp thu một cách kỹ lưỡng.
Dhāretāti sudhāritaṃ katvā dhāretā.
A bearer means one who bears it, having made it well-borne in mind.
Người ghi nhớ (Dhāretā) có nghĩa là người ghi nhớ một cách kỹ lưỡng.
Viññātāti attanā tassa atthaṃ jānitā.
An understander means one who personally knows its meaning.
Người hiểu biết (Viññātā) có nghĩa là người tự mình hiểu ý nghĩa của điều đó.
Viññāpetāti paraṃ vijānāpetā.
An explainer means one who makes others understand.
Người làm cho người khác hiểu (Viññāpetā) có nghĩa là người làm cho người khác hiểu.
Sahitāsahitassāti ‘‘idaṃ sahitaṃ, idaṃ asahita’’nti evaṃ sahitāsahitassa kusalo upagatānupagatesu cheko sāsanaṃ ārocento sahitāsahitaṃ sallakkhetvā āroceti.
Skilful in what is appropriate and inappropriate means skilful in what is appropriate and inappropriate, meaning expert in what is accepted and not accepted, when reporting a message, he discerns what is appropriate and inappropriate and then reports it.
Người thiện xảo (Kusalo) trong việc đúng và không đúng, tức là khéo léo trong việc đã đến và chưa đến, khi truyền đạt thông điệp, người ấy xem xét điều đúng và không đúng rồi truyền đạt.
Na byathatīti na vedhati na chambhati.
Does not waver means does not tremble, does not falter.
Không run sợ (Na byathatī) có nghĩa là không run rẩy, không hoảng sợ.
Uggavādininti pharusavacanena samannāgataṃ.
To one of harsh speech means endowed with harsh words.
Người nói lời thô ác (Uggavādinaṃ) có nghĩa là người có lời nói thô ác.
Pucchitoti paṭiññatthāya pucchito.
Questioned means questioned for a declaration.
Được hỏi (Pucchito) có nghĩa là được hỏi để xác nhận.
348. Aṭṭhahi, bhikkhave, asaddhammehītiādīsu asaddhammehīti (itivu. aṭṭha. 89) asataṃ dhammehi, asantehi vā asobhanehi vā dhammehi.
348. In passages like Bhikkhus, by these eight unwholesome qualities, unwholesome qualities (itivu. aṭṭha. 89) means qualities of the ignoble, or ignoble or unbeautiful qualities.
348. Trong câu Này các Tỳ-kheo, bởi tám pháp bất thiện, v.v... các pháp bất thiện (asaddhammehīti) (itivu. aṭṭha. 89) có nghĩa là các pháp của người bất thiện, hoặc các pháp không có thật, hoặc các pháp không tốt đẹp.
Abhibhūtoti ajjhotthaṭo.
Overpowered means completely overcome.
Bị chế ngự (Abhibhūto) có nghĩa là bị áp đảo.
Pariyādinnacittoti khepitacitto lābhādihetukena icchācārena mānamadādinā ca khayaṃ pāpitakusalacitto.
With mind consumed means with mind exhausted, wholesome mind brought to ruin by craving and conceit, pride, etc., caused by gain.
Tâm bị hủy hoại (Pariyādinnacitto) có nghĩa là tâm bị hao mòn, tâm thiện bị suy tàn do lòng tham muốn, sự kiêu mạn, say đắm, v.v... vì lợi lộc.
Atha vā pariyādinnacittoti parito ādinnacitto, vuttappakārena akusalakoṭṭhāsena yathā kusalacittassa uppattivāro na hoti, evaṃ samantato gahitacittasantānoti attho.
Alternatively, with mind consumed means with mind entirely seized, meaning the continuity of mind is grasped on all sides by the aforementioned portion of unwholesomeness in such a way that there is no opportunity for the arising of wholesome consciousness.
Hoặc tâm bị hủy hoại có nghĩa là tâm bị chiếm đoạt hoàn toàn, nghĩa là dòng tâm thức bị chi phối hoàn toàn bởi phần bất thiện như đã nói, đến nỗi không còn cơ hội cho tâm thiện khởi lên.
Apāye nibbattanārahatāya āpāyiko.
Bound for the states of woe because he is worthy of rebirth in the states of woe.
Sẽ tái sinh vào cõi khổ (Apāyiko) vì xứng đáng tái sinh vào cõi khổ.
Tatthapi avīcisaṅkhāte mahāniraye uppajjatīti nerayiko.
A denizen of hell because he arises in the great hell called Avīci.
Sẽ tái sinh vào địa ngục (Nerayiko) có nghĩa là sẽ tái sinh vào đại địa ngục tên là Avīci.
Ekaṃ antarakappaṃ paripuṇṇameva katvā tattha tiṭṭhatīti kappaṭṭho.
Remaining for an eon because he stays there for a whole intermediate eon.
Tồn tại suốt một kiếp (Kappaṭṭho) có nghĩa là sẽ ở đó trọn vẹn một antarakappa.
Atekicchoti buddhehipi anivattanīyattā avīcinibbattiyā tikicchābhāvato atekiccho, atikicchanīyoti attho.
Incurable because it is not reversible even by the Buddhas, due to the absence of a cure for rebirth in Avīci; it means difficult to cure.
Không thể cứu vãn (Atekiccho) có nghĩa là không thể cứu vãn, vì không thể quay trở lại ngay cả bởi chư Phật, và không có cách chữa trị cho việc tái sinh vào Avīci.
Lābhenāti lābhena hetubhūtena.
By gain means gain being the cause.
Bởi lợi lộc (Lābhenā) có nghĩa là lợi lộc là nguyên nhân.
Atha vā lābhahetukena mānādinā.
Alternatively, by conceit, etc., caused by gain.
Hoặc do sự kiêu mạn, v.v... phát sinh từ lợi lộc.
Lābhañhi nissāya idhekacce puggalā pāpicchā icchāpakatā icchācāre ṭhatvā ‘‘lābhaṃ nibbattessāmā’’ti anekavihitaṃ anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjitvā ito cutā apāyesu nibbattanti.
Indeed, relying on gain, some individuals here, being evil in desires and prone to craving, having fallen into craving-conduct, thinking "we will create gain," indulge in various improper and unfitting wrongful livelihoods and, having passed away from here, are reborn in the states of woe.
Thật vậy, vì lợi lộc, một số người ở đây, với tâm ác, bị tham ái chi phối, sống trong sự tham ái, nghĩ rằng “chúng ta sẽ tạo ra lợi lộc”, rồi thực hiện nhiều hành vi bất chính, không phù hợp, và sau khi chết ở đây, họ tái sinh vào các cõi khổ.
Apare yathālābhaṃ labhitvā taṃnimittaṃ mānātimānamadamacchariyādivasena pamādaṃ āpajjitvā ito cutā apāyesu nibbattanti, ayañca tādiso.
Others, having acquired gain as it came, due to that, indulge in heedlessness by way of conceit, arrogance, pride, jealousy, etc., and, having passed away from here, are reborn in the states of woe. And this person is such.
Những người khác, sau khi nhận được lợi lộc, vì lợi lộc đó, rơi vào sự phóng dật do kiêu mạn, tự mãn, say đắm, keo kiệt, v.v... và sau khi chết ở đây, họ tái sinh vào các cõi khổ; và người này cũng vậy.
Tena vuttaṃ ‘‘lābhena, bhikkhave, abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko’’tiādi.
Therefore it is said: "Bhikkhus, Devadatta, overpowered by gain, with mind consumed, is bound for the states of woe," and so forth.
Vì vậy, đã nói rằng: “Này các Tỳ-kheo, Devadatta bị lợi lộc chế ngự, tâm bị hủy hoại, sẽ tái sinh vào cõi khổ”, v.v...
Asakkārenāti hīḷetvā paribhavitvā parehi attani pavattitena asakkārena, asakkārahetukena vā mānādinā.
By disrespect means by disrespect shown to him by others, having despised and scorned him, or by conceit, etc., caused by disrespect.
Bởi sự bất kính (Asakkārenā) có nghĩa là bởi sự bất kính do người khác thể hiện đối với mình, bằng cách khinh miệt, sỉ nhục; hoặc do sự kiêu mạn, v.v... phát sinh từ sự bất kính.
Asantaguṇasambhāvanādhippāyena pavattā pāpā icchā etassāti pāpiccho, tassa bhāvo pāpicchatā, tāya.
By evil wishes means evil wishes are evil wishes arising with the intention of attributing non-existent good qualities to oneself; by that.
Bởi tâm ác (Pāpicchatā) có nghĩa là tâm ác khởi lên với ý định tưởng tượng những phẩm chất không có thật ở mình; trạng thái của tâm ác đó là tâm ác, bởi tâm ác đó.
‘‘Ahaṃ buddho bhavissāmi, bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti hi tassa icchā uppannā.
Indeed, the wish arose in him: "I will become a Buddha, I will lead the bhikkhu Saṅgha."
Thật vậy, ý muốn của người ấy đã khởi lên rằng: “Tôi sẽ trở thành một vị Phật, tôi sẽ chăm sóc Tăng đoàn.”
Kokālikādayo pāpā lāmakā mittā etassāti pāpamitto, tassa bhāvo pāpamittatā, tāya.
By evil friendship means Kokālika and others were evil, base friends for him; the state of that is evil friendship; by that.
Bởi bạn bè xấu (Pāpamittatā) có nghĩa là Kokālika và những người khác là bạn bè xấu, tồi tệ của người ấy; trạng thái của người có bạn bè xấu đó là bạn bè xấu, bởi bạn bè xấu đó.
350. Tīhi, bhikkhave, asaddhammehītiādi vuttanayameva.
350. Bhikkhus, by these three unwholesome qualities and so forth is the same explanation as before.
350. Câu Này các Tỳ-kheo, bởi ba pháp bất thiện, v.v... cũng theo cách giải thích tương tự.
Oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpādīti ettha pana ayamattho.
Here, however, the meaning of made an end in the middle with a trifling special attainment is as follows.
Tuy nhiên, ở đây, câu đã dừng lại giữa chừng với một thành tựu đặc biệt nhỏ bé có ý nghĩa như sau:
Oramattakenāti appamattakena jhānābhiññāmattena.
By a trifling means by a small measure of jhāna and abhiññā.
Nhỏ bé (Oramattakenā) có nghĩa là chỉ ở mức thiền định và các thắng trí nhỏ bé.
Visesādhigamenāti uttarimanussadhammādhigamena.
Special attainment means attainment of supramundane qualities.
Thành tựu đặc biệt (Visesādhigamenā) có nghĩa là thành tựu các pháp siêu nhân.
Antarāti vemajjhe.
Antarā means in the middle.
Antarā nghĩa là ở giữa.
Vosānaṃ āpādīti akatakiccova samāno ‘‘katakiccomhī’’ti maññamāno samaṇadhammato vigamaṃ āpajji.
Vosānaṃ āpādī means, being one who had not yet finished his task, but thinking "I have finished my task," he deviated from the recluse's practice.
Vosānaṃ āpādī nghĩa là trong khi chưa hoàn thành nhiệm vụ, tự cho rằng "tôi đã hoàn thành nhiệm vụ", rồi rơi vào sự suy thoái khỏi pháp của Sa-môn.
Idaṃ vuttaṃ hoti – jhānābhiññāhi uttarikaraṇīye adhigantabbe maggaphale anadhigate satiyeva taṃ anadhigantvā samaṇadhammato vigamaṃ āpajjīti.
This is said to mean that while the paths and fruits, which are higher accomplishments to be attained through jhāna and supernormal powers, were not yet attained, he failed to attain them and deviated from the recluse's practice.
Điều này được nói là – khi chưa đạt được các đạo quả cần phải đạt được cao hơn bằng các thiền và thắng trí, không đạt được điều đó, rồi rơi vào sự suy thoái khỏi pháp của Sa-môn.
Iti bhagavā iminā suttena visesato puthujjanabhāve ādīnavaṃ pakāseti ‘‘bhāriyo puthujjanabhāvo, yatra hi nāma jhānābhiññāpariyosānā sampattiyo nibbattetvāpi anekānatthāvahaṃ nānāvidhadukkhahetuasantaguṇasambhāvanaṃ asappurisasaṃsaggaṃ ālasiyānuyogañca avijahanto avīcisaṃvattanikaṃ kappaṭṭhiyaṃ atekicchaṃ kibbisaṃ pasavatī’’ti.
Thus, the Blessed One, by this discourse, specifically revealed the danger in being a worldling: "Grave is the state of a worldling, where indeed, even after developing attainments culminating in jhāna and supernormal powers, one who does not abandon the association of ignoble persons, the pursuit of idleness—which brings forth manifold harm, the potential for impure qualities which are causes of various kinds of suffering—produces an unrectifiable offense that leads to Avīci and endures for an eon."
Như vậy, Thế Tôn với kinh này đặc biệt thuyết minh sự nguy hiểm của trạng thái phàm phu: "Trạng thái phàm phu thật nặng nề, vì ngay cả khi đã tạo ra những thành tựu tột cùng của thiền và thắng trí, nhưng không từ bỏ sự giao du với những kẻ bất thiện, sự lười biếng, vốn là nguyên nhân của vô số điều bất lợi, các loại khổ đau khác nhau, và không có phẩm chất an tịnh, thì vẫn tạo ra tội lỗi không thể chữa trị, kéo dài một kiếp, dẫn đến Avīci."
Gāthāsu māti paṭisedhe nipāto.
In the stanzas, mā is a prohibitive particle.
Trong các bài kệ, mā là một từ phủ định.
Jātūti ekaṃsena.
Jātu means definitely.
Jātū nghĩa là chắc chắn, tuyệt đối.
Kocīti sabbasaṅgāhakavacanaṃ.
Kocī is a word encompassing all.
Kocī là từ bao hàm tất cả.
Lokasminti sattaloke.
Lokasmiṃ means in the world of beings.
Lokasmiṃ nghĩa là trong thế gian hữu tình.
Idaṃ vuttaṃ hoti – imasmiṃ sattaloke koci puggalo ekaṃsena pāpiccho mā hotūti.
This is said to mean: May no person in this world of beings definitely be of evil desires.
Điều này được nói là – trong thế gian hữu tình này, không một người nào chắc chắn trở thành kẻ ác dục.
Tadamināpi jānātha, pāpicchānaṃ yathā gatīti pāpicchānaṃ puggalānaṃ yathāgati yādisī nibbatti yādiso abhisamparāyoti imināpi kāraṇena jānāthāti devadattaṃ nidassento evamāha.
Tadamināpi jānātha, pāpicchānaṃ yathā gatī means: "By this too know the destiny of those with evil desires." Thus he spoke, citing Devadatta, meaning "know by this fact that such is the birth and such is the future existence of individuals with evil desires."
Tadamināpi jānātha, pāpicchānaṃ yathā gatī nghĩa là hãy biết bằng nguyên nhân này về con đường mà những kẻ ác dục phải đi, về sự tái sinh như thế nào, về đời sau như thế nào; Thế Tôn đã nói như vậy khi dẫn chứng Devadatta.
Paṇḍitoti samaññātoti pariyattibāhusaccena paṇḍitoti ñāto.
Paṇḍitoti samaññāto means known as a wise person due to vast knowledge of the scriptures.
Paṇḍitoti samaññāto nghĩa là được biết là bậc hiền trí nhờ sự học rộng về kinh điển.
Bhāvitattoti sammatoti jhānābhiññāhi bhāvitacittoti sambhāvito.
Bhāvitattoti sammato means considered as one with a developed mind through jhāna and supernormal powers.
Bhāvitattoti sammato nghĩa là được xem là người có tâm đã được tu tập bằng các thiền và thắng trí.
Tathā hi so ‘‘mahiddhiko godhiputto, mahānubhāvo godhiputto’’ti dhammasenāpatināpi pasaṃsito ahosi.
Indeed, he was praised even by the Dhamma-commander (Sāriputta) as "Godhiputta, the mighty," "Godhiputta, the powerful."
Thật vậy, ông ta đã được Dhammasenāpati (Đại tướng Pháp) khen ngợi: "Con trai của Godha có đại thần thông, con trai của Godha có đại uy lực."
Jalaṃva yasasā aṭṭhā, devadattoti vissutoti attano kittiyā parivārena ca jalanto viya obhāsanto viya ṭhito devadattoti evaṃ vissuto pākaṭo ahosi.
Jalaṃva yasasā aṭṭhā, devadattoti vissuto means he stood shining and gleaming with his fame and retinue, renowned and well-known as Devadatta.
Jalaṃva yasasā aṭṭhā, devadattoti vissuto nghĩa là ông ta đã nổi tiếng, được biết đến là Devadatta, đứng đó như đang rực rỡ, như đang tỏa sáng với danh tiếng và đoàn thể của mình.
‘‘Me suta’’ntipi pāṭho, mayā sutaṃ sutamattaṃ, katipāheneva atathābhūtattā tassa taṃ paṇḍiccādisavanamattamevāti attho.
"Me suta" is also a reading, meaning "I heard it" or "it was heard by me." The meaning is that his being a wise person was merely a hearing, as it became untrue within a few days.
Cũng có bản đọc là "Me sutaṃ", nghĩa là "tôi đã nghe", chỉ là sự nghe, vì chỉ trong vài ngày, những điều đó không còn đúng nữa, nên chỉ là sự nghe về sự hiền trí của ông ta.
So pamādaṃ anuciṇṇo, āsajja naṃ tathāgatanti so evaṃbhūto devadatto ‘‘buddhopi sākiyaputto, ahampi sākiyaputto, buddhopi samaṇo, ahampi samaṇo, buddhopi iddhimā, ahampi iddhimā, buddhopi dibbacakkhuko, dibbasotacetopariyañāṇalābhī, buddhopi atītānāgatapaccuppanne dhamme jānāti, ahampi te jānāmī’’ti attano pamāṇaṃ ajānitvā sammāsambuddhaṃ attanā samasamaṭṭhapanena pamādaṃ āpajjanto ‘‘idānāhaṃ buddho bhavissāmi, bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti abhimārapayojanādinā tathāgataṃ āsajja āsādetvā viheṭhetvā.
So pamādaṃ anuciṇṇo, āsajja naṃ tathāgataṃ means: That Devadatta, being such, without knowing his own measure, thinking "the Sakyan son is a Buddha, I am also a Sakyan son; the Sakyan son is a recluse, I am also a recluse; the Sakyan son is powerful, I am also powerful; the Sakyan son possesses divine vision, divine hearing, and knowledge of the minds of others; the Sakyan son knows past, future, and present phenomena, and I also know them"—thus falling into heedlessness by equating himself with the Fully Self-Awakened One—and desiring to become a Buddha, to manage the monastic Sangha, thereby assailing, offending, and harming the Tathāgata.
So pamādaṃ anuciṇṇo, āsajja naṃ tathāgataṃ nghĩa là Devadatta như vậy, không biết giới hạn của mình, tự đặt mình ngang hàng với Đức Chánh Đẳng Giác, nói rằng: "Đức Phật là con của dòng Sakya, tôi cũng là con của dòng Sakya; Đức Phật là Sa-môn, tôi cũng là Sa-môn; Đức Phật có thần thông, tôi cũng có thần thông; Đức Phật có thiên nhãn, thiên nhĩ, biết tâm người khác, Đức Phật biết các pháp quá khứ, vị lai, hiện tại, tôi cũng biết các pháp đó," rồi rơi vào sự phóng dật, và với ý định ác độc muốn làm hại, nghĩ rằng "bây giờ tôi sẽ trở thành Phật, tôi sẽ quản lý Tăng đoàn," đã xúc phạm, làm phiền nhiễu Đức Như Lai.
‘‘Pamādamanujiṇṇo’’tipi paṭhanti.
"Pamādamanujiṇṇo" is also a reading.
Cũng có bản đọc là "Pamādamanujiṇṇo".
Tassattho – pamādaṃ vuttanayena pamajjanto pamādaṃ nissāya bhagavatā saddhiṃ yugaggāhacittuppādena saheva jhānābhiññāhi anujiṇṇo parihīnoti.
Its meaning is: heedlessly going about as described, due to heedlessness, through generating a thought of rivalry with the Blessed One, he declined and fell from jhāna and supernormal powers.
Ý nghĩa của nó là – phóng dật theo cách đã nói, dựa vào sự phóng dật, với ý nghĩ muốn cạnh tranh với Thế Tôn, cùng với các thiền và thắng trí, đã suy giảm.
Avīcinirayaṃ patto, catudvāraṃ bhayānakanti jālānaṃ tattha uppannasattānaṃ vā nirantaratāya ‘‘avīcī’’ti laddhanāmaṃ catūsu passesu catumahādvārayogena catudvāraṃ atibhayānakaṃ mahānirayaṃ paṭisandhiggahaṇavasena patto.
Avīcinirayaṃ patto, catudvāraṃ bhayānakaṃ means he reached Avīci, the great, terrifying hell with four doors, so named "Avīci" due to the continuous suffering of the beings born there, and "catudvāra" due to having four main doors on its four sides, by taking rebirth there.
Avīcinirayaṃ patto, catudvāraṃ bhayānakaṃ nghĩa là đã rơi vào đại địa ngục Avīci, được gọi là "Avīci" vì sự không gián đoạn của các ngọn lửa và của các chúng sinh sinh ra ở đó, có bốn cửa ở bốn phía, rất đáng sợ, bằng cách tái sinh vào đó.
Tathā hi vuttaṃ –
Thus it is said:
Thật vậy, đã nói rằng –
Aduṭṭhassāti aduṭṭhacittassa.
Aduṭṭhassa means of one with an uncorrupted mind.
Aduṭṭhassā nghĩa là người không có tâm ác.
Dubbheti dusseyya.
Dubbhe means should act maliciously.
Dubbhe nghĩa là kẻ làm hại.
Tameva pāpaṃ phusatīti tameva aduṭṭhadubbhiṃ pāpapuggalaṃ pāpaṃ nihīnaṃ pāpaphalaṃ phusati pāpuṇāti abhibhavati.
Tameva pāpaṃ phusatī means that very evil deed, that vile evil fruit, reaches, attains, and overcomes that malicious evil person who acted maliciously against the uncorrupted.
Tameva pāpaṃ phusatī nghĩa là chính cái ác đó, cái quả ác thấp hèn đó, chạm đến, đạt được, áp đảo chính kẻ ác đã làm hại người không có tâm ác đó.
Bhesmāti vipulabhāvena gambhīrabhāvena ca bhiṃsāpano, bhiṃsāpento viya vipulagambhīroti attho.
Bhesmā means terrifying due to its vastness and depth; it means vast and deep as if causing terror.
Bhesmā nghĩa là đáng sợ hãi bởi sự rộng lớn và sâu thẳm, có nghĩa là rộng lớn và sâu thẳm như đang làm cho sợ hãi.
Vādenāti dosena.
Vādenā means by fault.
Vādenā nghĩa là do lỗi lầm.
Upahiṃsatīti bādhati āsādeti.
Upahiṃsatī means harms or assails.
Upahiṃsatī nghĩa là làm hại, xúc phạm.
Vādo tamhi na rūhatīti tasmiṃ tathāgate parena āropiyamāno doso na ruhati na tiṭṭhati, visakumbho viya samuddassa na tassa vikāraṃ janetīti attho.
Vādo tamhi na rūhatī means that fault, if imputed by another to that Tathāgata, does not take root or abide; it means it does not cause any distortion to him, just like a pot of poison in the ocean.
Vādo tamhi na rūhatī nghĩa là lỗi lầm do người khác gán cho Đức Như Lai không bám vào, không tồn tại, có nghĩa là nó không gây ra sự biến đổi cho Ngài, giống như một bình thuốc độc đối với biển cả.
Evaṃ chahi gāthāhi pāpicchatādisamannāgatassa nirayūpagabhāvadassanena dukkhato aparimuttiṃ dassetvā idāni tappaṭipakkhadhammasamannāgatassa dukkhakkhayaṃ dassento ‘‘tādisaṃ mitta’’nti osānagāthamāha.
Having thus shown non-emancipation from suffering by demonstrating the hellish destination of one endowed with evil desires through six stanzas, he now speaks the concluding stanza, "tādisaṃ mittaṃ," showing the destruction of suffering for one endowed with the opposite qualities.
Như vậy, sau khi chỉ ra sự không thoát khỏi khổ đau bằng cách trình bày trạng thái rơi vào địa ngục của người có ác dục và các điều tương tự qua sáu bài kệ, bây giờ để chỉ ra sự diệt khổ của người có các pháp đối nghịch, Thế Tôn nói bài kệ cuối cùng: "Tādisaṃ mittaṃ".
Tassattho – yassa sammā paṭipannassa maggānugo paṭipattimaggaṃ anugato sammā paṭipanno appicchatādiguṇasamannāgamena sakalassa vaṭṭadukkhassa khayaṃ pariyosānaṃ pāpuṇeyya, tādisaṃ buddhaṃ buddhasāvakaṃ vā paṇḍito sappañño attano mittaṃ kubbetha tena mettiṃ kareyya, tañca sevetha tameva payirupāseyyāti.
Its meaning is: "A wise person should make such a Buddha or a disciple of a Buddha, whose maggānugo (follower of the path) is well-practiced, such that they may attain the khayaṃ (destruction), the end of all suffering of saṃsāra, by being endowed with qualities like fewness of desires, their mittaṃ kubbetha (friend), and tañca sevetha (associate with them)."
Ý nghĩa của nó là – Paṇḍito (người có trí tuệ) nên kubbetha mittaṃ (kết bạn) với một vị Phật hoặc một đệ tử Phật tādisaṃ (như vậy) yassa (mà) maggānugo (con đường) của người thực hành chân chánh, theo đúng con đường thực hành, với sự đầy đủ các phẩm chất như ít dục, có thể đạt đến khayaṃ (sự chấm dứt), sự kết thúc của tất cả khổ đau trong vòng luân hồi, và sevetha tañca (nên phụng sự) vị đó.
‘‘Devadatte hi avīcimahānirayaṃ paviṭṭhe devadattapakkhikā aññatitthiyā ‘samaṇena gotamena abhisapito devadatto pathaviṃ paviṭṭho’ti abbhācikkhiṃsu.
"When Devadatta entered the Avīci great hell, non-Buddhist ascetics who were Devadatta's followers slandered, saying, 'The recluse Gotama cursed Devadatta, and he descended into the earth.'
"Khi Devadatta đã rơi vào đại địa ngục Avīci, các ngoại đạo thuộc phe Devadatta đã vu khống rằng 'Sa-môn Gotama đã nguyền rủa Devadatta nên ông ta đã rơi xuống đất'.
Taṃ sutvā sāsane anabhippasannā manussā ‘siyā nu kho etadevaṃ, yathā ime bhaṇantī’ti āsaṅkaṃ uppādesuṃ.
Hearing that, people who were not yet convinced in the dispensation developed doubts, thinking, 'Could it be so, as these people say?'
Nghe vậy, những người không có lòng tin vào giáo pháp đã nảy sinh nghi ngờ: 'Có lẽ điều này đúng như họ nói chăng?'
Taṃ pavattiṃ bhikkhū bhagavato ārocesuṃ.
The monks reported this matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã báo cáo sự việc đó với Thế Tôn.
Atha kho bhagavā ‘na, bhikkhave, tathāgatā kassaci abhisapaṃ denti, tasmā na devadatto mayā abhisapito, attano kammeneva nirayaṃ paviṭṭho’ti vatvā tesaṃ micchāgāhaṃ paṭisedhento imāya aṭṭhuppattiyā idaṃ suttaṃ abhāsī’’ti –
Then the Blessed One, saying, 'Monks, Tathāgatas do not curse anyone; therefore, Devadatta was not cursed by me but entered hell by his own kamma,' spoke this discourse in response to that occasion to refute their wrong view."
Khi đó, Thế Tôn nói: 'Này các Tỳ-kheo, các Như Lai không nguyền rủa bất cứ ai, vì vậy Devadatta không phải do Ta nguyền rủa, mà ông ta đã rơi vào địa ngục do chính nghiệp của mình', và để bác bỏ quan điểm sai lầm của họ, Ngài đã thuyết kinh này với sự kiện phát sinh đó."
Vuttaṃ, tasmā tesaṃ matena tassa nirayūpapattito pacchāpi bhagavā idaṃ suttamabhāsīti veditabbaṃ.
Therefore, according to their view, it should be understood that the Blessed One spoke this discourse even after his rebirth in hell.
Vì vậy, theo quan điểm của họ, cần phải hiểu rằng Thế Tôn đã thuyết kinh này sau khi Devadatta rơi vào địa ngục.
Idha pana tassa nirayūpapattito paṭhamameva uppanne vatthumhi bhāsitaṃ pāḷiāruḷhanti daṭṭhabbaṃ.
Here, however, it should be seen that it was spoken when the situation that is included in the Pāḷi arose for the first time before his rebirth in hell.
Tuy nhiên, ở đây, cần phải xem xét rằng kinh này được thuyết trong một sự kiện phát sinh trước khi ông ta rơi vào địa ngục, và điều đó đã được ghi vào kinh điển Pali.
Teneva ‘‘avīcinirayaṃ patto’’ti idaṃ pana āsaṃsāyaṃ atītavacananti vuttaṃ, āsaṃsāti cettha avassambhāvinī atthasiddhi adhippetā.
Thus, "avīcinirayaṃ patto" is said to be past tense for an anticipated future event, and āsaṃsā here implies an inevitable accomplishment.
Vì vậy, câu "avīcinirayaṃ patto" được nói là thì quá khứ trong ý nghĩa của āsaṃsā, và āsaṃsā ở đây có nghĩa là sự thành tựu chắc chắn của sự việc.
Avassambhāviniñhi atthasiddhimapekkhitvā anāgatampi bhūtaṃ viya voharanti, tañca saddalakkhaṇānusārena veditabbaṃ.
Indeed, anticipating an inevitable accomplishment, even a future event is referred to as if it were past, and this should be understood according to the rules of grammar.
Thật vậy, khi dự kiến một sự thành tựu chắc chắn của sự việc, người ta dùng thì quá khứ để nói về điều chưa xảy ra, và điều đó cần được hiểu theo ngữ pháp.
352. Aṭṭhārasabhedakaravatthumhi dasa akusalakammapathā saṃkiliṭṭhadhammatāya vodānadhammapaapakkhattā ‘‘adhammo’’ti dassitā, tathā upādānādayo, bodhipakkhiyadhammānaṃ ekantānavajjabhāvato natthi adhammabhāvo, bhagavatā pana desitākārena hāpetvā vaḍḍhetvā vā kathanaṃ yathādhammaṃ akathananti katvā adhammabhāvoti dassento āha ‘‘tayo satipaṭṭhānā’’tiādi.
352. In the eighteen grounds for causing schism, the ten courses of unwholesome action are shown as ‘not-Dhamma’ because they are defiled states and opposed to purifying states; likewise for clinging and so on. Since the qualities pertaining to enlightenment are exclusively blameless, there is no state of not-Dhamma. However, because speaking by omitting or adding to the way the Blessed One taught is not speaking in accordance with the Dhamma, showing that this is a state of not-Dhamma, he said, “Three foundations of mindfulness,” and so on.
352. Trong trường hợp mười tám điều gây chia rẽ, mười nghiệp đạo bất thiện được chỉ ra là “phi pháp” vì bản chất ô nhiễm của chúng và vì chúng đối nghịch với các pháp thanh tịnh. Tương tự, các pháp chấp thủ (upādānā) và các pháp khác cũng vậy. Vì các pháp giác chi (bodhipakkhiyadhammā) hoàn toàn không có lỗi, nên không có trạng thái phi pháp. Tuy nhiên, việc nói ra một cách thêm bớt hoặc rút gọn so với cách Đức Thế Tôn đã thuyết giảng được coi là không nói đúng Pháp (yathādhammaṃ akathana), và do đó, khi chỉ ra trạng thái phi pháp, Đức Thế Tôn đã nói: “Ba pháp niệm xứ” v.v.
Niyyānikanti sapāṭihīraṃ appaṭihataṃ hutvā pavattatīti attho.
Leading out means it proceeds with miraculous power, unhindered.
Niyyānika (có khả năng dẫn đến giải thoát): có nghĩa là nó diễn ra với thần thông và không bị cản trở.
Tathevāti iminā ‘‘evaṃ amhāka’’ntiādinā vuttamatthaṃ ākaḍḍhati.
By in the same way, he draws in the meaning stated by “thus for us,” and so on.
Tathevā (cũng vậy): với từ này, nó gợi lại ý nghĩa đã được nói đến trong câu "Chúng ta cũng vậy" v.v.
Kātabbaṃ kammaṃ dhammo nāmāti yathādhammaṃ karaṇato dhammo nāma, itaraṃ vuttavipariyāyato adhammo nāma.
An act that should be done is called Dhamma: Because it is done in accordance with the Dhamma, it is called Dhamma; the other, being the opposite of what has been said, is called not-Dhamma.
Kātabbaṃ kammaṃ dhammo nāmā (việc cần làm được gọi là Pháp): vì làm đúng Pháp, nên gọi là Pháp (dhammo); điều ngược lại với những gì đã nói được gọi là phi pháp (adhammo).
Rāgavinayo…pe… ayaṃ vinayo nāmāti rāgādīnaṃ vinayanato saṃvaraṇato pajahanato paṭisaṅkhānato ca vinayo nāma, vuttavipariyāyena itaro avinayo.
The removal of lust… this is called Vinaya: Because it disciplines, restrains, abandons, and reflects on lust and so on, it is called Vinaya; the other, being the opposite of what has been said, is not-Vinaya.
Rāgavinayo…pe… ayaṃ vinayo nāmā (sự điều phục tham ái…pe… đây được gọi là Luật): vì điều phục, kiềm chế, đoạn trừ, và quán xét tham ái (rāga) v.v., nên được gọi là Luật (vinayo). Điều ngược lại với những gì đã nói là phi Luật (avinayo).
Vatthusampattiādivasena sabbesaṃ vinayakammānaṃ akuppatāti āha ‘‘vatthusampatti…pe… ayaṃ vinayo nāmā’’ti.
Because all acts of Vinaya are unshakeable by way of the right basis and so on, he said, “The right basis… this is called Vinaya.”
Vì tất cả các hành vi theo Luật (vinayakamma) không bị hủy hoại nhờ sự thành tựu về vật (vatthusampatti) v.v., nên Đức Phật đã nói: “vatthusampatti…pe… ayaṃ vinayo nāmā” (sự thành tựu về vật…pe… đây được gọi là Luật).
Tappaṭipakkhato avinayo veditabbo.
Not-Vinaya should be understood as its opposite.
Điều ngược lại với nó được hiểu là phi Luật (avinayo).
Tenāha ‘‘vatthuvipattī’’tiādi.
Therefore, he said, “The wrong basis,” and so on.
Do đó, Đức Phật đã nói: “vatthuvipattī” (sự thất bại về vật) v.v.
Yāsaṃ āpannassa pabbajjā sāvasesā, tā āpattiyo sāvasesā.
Those offenses for which one who has committed them has his ordination with a remainder, those offenses are with a remainder.
Những giới bị phạm mà khiến cho sự xuất gia của người phạm giới vẫn còn dang dở, được gọi là sāvasesā (còn sót lại).
354. Āpāyikotiādigāthāsu (itivu. aṭṭha. 18) saṅghassa bhedasaṅkhāte vagge ratoti vaggarato.
354. In the verses beginning with “Bound for a woeful state,” one who delights in a faction means one who delights in the faction known as the schism of the Sangha.
354. Trong các bài kệ Āpāyiko (người đọa vào cõi khổ) v.v. (Itivuttaka Atthakathā 18), vaggarato (người vui thích chia rẽ) là người vui thích trong sự chia rẽ Tăng-già.
Adhammikatāya adhamme bhedakaravatthumhi saṅghabhedasaṅkhāte eva ca adhamme ṭhitoti adhammaṭṭho.
Because it is unrighteous, one is established in the not-Dhamma, that is, in the ground for causing schism, which is known as schism of the Sangha; thus, one is established in not-Dhamma.
Do tính phi pháp, người an trú trong điều phi pháp, tức là trong việc gây chia rẽ Tăng-già, được gọi là adhammaṭṭho (người an trú trong phi pháp).
Yogakkhemā padhaṃsatī ti hitato parihāyati, catūhipi yogehi anupaddutattā yogakkhemaṃ nāma arahattaṃ nibbānañca, tato panassa dhaṃsane vattabbameva natthi.
He falls away from security from bondage: he falls away from his welfare. Security from the yokes, named Arahantship and Nibbāna, is so-called because it is untroubled by the four yokes; there is nothing to be said about his falling away from that.
Yogakkhemā padhaṃsatī (đọa lạc khỏi sự an ổn vô thượng): có nghĩa là bị tổn hại khỏi lợi ích. Yogakkhemaṃ (sự an ổn vô thượng) là A-la-hán quả và Niết-bàn, vì không bị bốn ách nạn (yoga) làm phiền nhiễu. Nếu người ấy bị đọa lạc khỏi đó, thì không cần phải nói thêm gì nữa.
Diṭṭhisīlasāmaññato saṅghataṭṭhena saṅghaṃ, tato eva ekakammādividhānayogena samaggaṃ sahitaṃ bhinditvā pubbe vuttalakkhaṇena saṅghabhedena bhinditvā.
Having split the Sangha, which is united and harmonious through the means of a single formal act and so on, from the state of a Sangha in terms of sameness of view and virtue, with a schism of the Sangha of the previously stated characteristic.
Saṅghaṃ (Tăng-già): là Tăng-già được thành lập bởi sự đồng nhất về kiến giải và giới luật. Samaggaṃ (hòa hợp): là Tăng-già hòa hợp, hiệp nhất, nhờ sự kết hợp của việc hành một nghiệp v.v. Bhinditvā (phá hòa hợp): là phá hòa hợp Tăng-già theo đặc tính đã nói ở trên.
Kappanti antarakappasaṅkhātaṃ āyukappaṃ.
An aeon: a life-aeon, which is known as an intermediate aeon.
Kappa (kiếp): là kiếp sống, tức là kiếp trung gian (antarakappa).
Nirayamhīti avīcimahānirayamhi.
In hell: in the great Avīci hell.
Nirayamhī (trong địa ngục): là trong đại địa ngục A-tỳ (Avīci).
Sukhā saṅghassa sāmaggīti (itivu. aṭṭa. 19) sukhassa paccayabhāvato sāmaggī ‘‘sukhā’’ti vuttā yathā ‘‘sukho buddhānamuppādo’’ti (dha. pa. 194).
Happy is the harmony of the Sangha: Because harmony is a condition for happiness, it is called ‘happy,’ just as in “Happy is the arising of the Buddhas.”
Sukhā saṅghassa sāmaggī (sự hòa hợp của Tăng-già là hạnh phúc) (Itivuttaka Atthakathā 19): sự hòa hợp được gọi là "hạnh phúc" vì nó là nguyên nhân của hạnh phúc, giống như câu "Sự xuất hiện của chư Phật là hạnh phúc" (Dhammapada 194).
Samaggānañcanuggahoti samaggānaṃ sāmaggianumodanena anuggaṇhanaṃ sāmaggianurūpaṃ vā, yathā te sāmaggiṃ na vijahanti, tathā gahaṇaṃ ṭhapanaṃ anubalappadānanti attho.
And the support of the harmonious: The supporting of the harmonious by approving of their harmony, or it means in a way suitable for harmony. The meaning is the grasping, establishing, and giving of strength so that they do not abandon harmony.
Samaggānañcanuggaho (và sự ủng hộ những người hòa hợp): là việc ủng hộ những người hòa hợp bằng cách tùy hỷ sự hòa hợp của họ, hoặc là việc giữ gìn sự hòa hợp của họ, tức là thiết lập, củng cố và tăng cường sự hòa hợp để họ không từ bỏ nó.
Samaggaṃ katvānāti bhinnaṃ saṅghaṃ saṅgharājippattaṃ vā samaggaṃ sahitaṃ katvā.
Having made harmonious: having made united a Sangha that was split or that had reached a crack in the Sangha.
Samaggaṃ katvānā (sau khi làm cho hòa hợp): là làm cho Tăng-già bị chia rẽ hoặc đã đạt đến sự chia rẽ trở nên hòa hợp, hiệp nhất.
Kappanti āyukappameva.
An aeon: a life-aeon.
Kappa (kiếp): cũng là kiếp sống.
Saggamhi modatīti kāmāvacaradevaloke aññe deve dasahi ṭhānehi abhibhavitvā dibbasukhaṃ anubhavanto icchitanibbattiyā ca modati pamodati laḷati kīḷati.
He rejoices in heaven: In the world of the devas of the sense-sphere, having surpassed other devas in ten respects and experiencing divine bliss, he rejoices, exults, sports, and plays because his wishes are fulfilled.
Saggamhi modatī (hoan hỷ trong cõi trời): là người trải nghiệm hạnh phúc chư thiên, vượt trội hơn các vị trời khác ở cõi dục giới về mười phương diện, và hoan hỷ, vui mừng, thích thú, vui chơi với sự thành tựu những điều mình mong muốn.
355. Siyā nu kho, bhante, saṅghabhedakotiādi pāḷianusāreneva veditabbaṃ.
355. The Pali passage beginning with “Could it be, venerable sir, that one is a schismatic of the Sangha” should be understood according to the text.
355. Siyā nu kho, bhante, saṅghabhedako (Bạch Thế Tôn, có phải người phá hòa hợp Tăng-già) v.v. nên được hiểu theo nguyên văn Pāḷi.
‘‘Pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjati kammena uddesena voharanto anussāvanena salākaggāhenā’’ti evaṃ parivāre (pari. 458) āgatampi saṅghabhedalakkhaṇaṃ idha vuttena kiṃ nānākaraṇanti dassetuṃ ‘‘parivāre panā’’tiādimāha.
To show what the difference is between the characteristic of schism of the Sangha stated here and that which is found in the Parivāra—“Upāli, the Sangha is split in five ways: by a formal act, by a recitation, by conducting a transaction, by an announcement, and by taking voting-tickets”—he said, “But in the Parivāra,” and so on.
Để chỉ ra sự khác biệt giữa đặc tính phá hòa hợp Tăng-già được nói ở đây với đặc tính đã được nêu trong Parivāra (Phụ lục) (Pari. 458): "Này Upāli, Tăng-già bị chia rẽ bởi năm phương diện: bởi nghiệp, bởi sự tuyên bố, bởi sự hành xử, bởi sự nhắc nhở, bởi sự bỏ phiếu", Đức Phật đã nói: "Parivāre panā" (Nhưng trong Parivāra) v.v.
Ettha ca sīmaṭṭhakasaṅghe asannipatite visuṃ parisaṃ gahetvā katavohārānussāvanasalākaggāhassa kammaṃ vā karontassa uddesaṃ vā uddisantassa bhedo ca hoti ānantariyakammañca.
And in this case, when the Sangha within the boundary is not assembled, for one who performs a formal act, or recites a recitation, or conducts a transaction, announcement, or taking of voting-tickets, having taken a separate group, there is both a schism and an act with immediate consequence.
Ở đây, đối với người thực hiện một hành vi, hoặc tuyên bố một sự tuyên bố, hoặc nhắc nhở, hoặc bỏ phiếu, bằng cách tập hợp một nhóm riêng biệt khi Tăng-già trong cùng một khu vực (sīmaṭṭhaka) chưa tập hợp, thì đó là sự phá hòa hợp và cũng là nghiệp vô gián.
Samaggasaññāya pana ‘‘vaṭṭatī’’ti saññāya vā karontassa bhedova hoti, na ānantariyakammaṃ.
But for one who does so with the perception of unity, or with the perception that “it is allowable,” there is only a schism, not an act with immediate consequence.
Nhưng đối với người thực hiện điều đó với nhận thức về sự hòa hợp, hoặc với nhận thức rằng "điều này là đúng", thì đó chỉ là sự phá hòa hợp, không phải là nghiệp vô gián.
Tato ūnaparisāya karontassa neva saṅghabhedo na ānantariyaṃ.
Therefore, for one who does so with a group of insufficient number, there is neither a schism of the Sangha nor an act with immediate consequence.
Đối với người thực hiện điều đó với một nhóm ít hơn, thì không phải là phá hòa hợp Tăng-già, cũng không phải là nghiệp vô gián.
Sabbantimena hi paricchedena navannaṃ janānaṃ yo saṅghaṃ bhindati, tassa ānantariyakammaṃ hoti, anuvattakānaṃ adhammavādīnaṃ mahāsāvajjaṃ kammaṃ, dhammavādino anavajjā.
For, in the final analysis, for him who splits the Sangha of nine persons, there is an act with immediate consequence. For the followers who are proponents of not-Dhamma, there is a gravely reprehensible act. The proponents of Dhamma are blameless.
Thật vậy, theo định nghĩa cuối cùng, người phá hòa hợp Tăng-già của chín người thì mắc nghiệp vô gián; những người ủng hộ lời nói phi pháp thì mắc nghiệp trọng tội; những người nói đúng Pháp thì không có lỗi.
Sesamettha uttānamevāti.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
356-357. Vattakkhandhake uparipiṭṭhitoti piṭṭhisaṅghāṭassa uparibhāgato, dvārabāhassa uparipadesatoti attho.
356-357. In the Chapter on Duties, from the upper part of the back means from the upper part of the door-post-back; the meaning is from the area above the door-frame.
356-357. Trong chương về các quy tắc ứng xử (Vattakkhandhaka), uparipiṭṭhito (từ phía trên lưng): có nghĩa là từ phần trên của y vai (piṭṭhisaṅghāṭa), tức là từ phần trên của khung cửa.
Vissajjetabbanti sukkhāpanatthaṃ ātape vissajjitabbaṃ.
Should be put out: should be put out in the sun for the purpose of drying.
Vissajjetabba (nên phơi): nên phơi ra nắng để làm khô.
Abhivādāpetabboti tassa vasse pucchite yadi daharo hoti, sayameva vandissati, tadā imināva vandāpito nāma hoti.
He should be made to pay respects: When his number of rains is asked, if he is junior, he will pay homage himself; then he is said to have been made to pay respects by this one.
Abhivādāpetabbo (nên cho đảnh lễ): nếu được hỏi về tuổi và nếu là vị tỳ-khưu trẻ, vị ấy sẽ tự đảnh lễ, khi đó vị ấy được xem là đã được cho đảnh lễ.
Nilloketabboti oloketabbo.
Should be looked at: should be observed.
Nilloketabbo (nên nhìn): nên nhìn.
Yathābhāganti pubbe paññattaṃ padesabhāgaṃ anatikkamitvā.
According to the share: without exceeding the share of the place previously designated.
Yathābhāga (theo phần đã định): không vượt quá phần đất đã được quy định trước.
Santānakanti uṇṇanābhisuttaṃ.
Cobweb: a spider's thread.
Santānaka (mạng nhện): là sợi tơ nhện.
Ullokāti gehassa uparibhāgato paṭṭhāya, paṭhamaṃ uparibhāgo sammajjitabboti vuttaṃ hoti.
From the ceiling: starting from the upper part of the building. It is said that the upper part should be swept first.
Ullokā (từ trần nhà): bắt đầu từ phần trên của ngôi nhà, có nghĩa là trước hết phải quét dọn phần trên.
364. Manussānaṃ parivisanaṭṭhānanti yattha manussā saputtadārā āvasitvā denti.
364. The place where people serve: where people with their sons and wives reside and give.
364. Manussānaṃ parivisanaṭṭhāna (nơi con người phục vụ): là nơi con người cùng vợ con cư trú và cúng dường.
Hatthadhovanaudakaṃ sandhāyāti bhuttāvissa bhojanāvasāne hatthadhovanaudakaṃ sandhāya.
With reference to the water for washing hands: with reference to the water for washing hands at the end of the meal, after having eaten.
Hatthadhovanaudakaṃ sandhāya (ám chỉ nước rửa tay): ám chỉ nước rửa tay sau khi ăn của người đã ăn xong.
Tenevāha ‘‘antarā pipāsitena pana…pe… hatthā na dhovitabbā’’ti.
Therefore he said, “But by one who is thirsty in the middle… the hands should not be washed.”
Do đó, Đức Phật đã nói: “antarā pipāsitena pana…pe… hatthā na dhovitabbā” (nhưng nếu khát giữa chừng…pe… tay không nên rửa).
Potthakesu pana ‘‘pānīyaṃ pivitvā hatthā na dhovitabbā’’ti likhanti, ‘‘hatthā dhovitabbā’’ti pāṭhena bhavitabbanti amhākaṃ khanti.
But in the books, they write, “having drunk water, the hands should not be washed.” It is my opinion that the reading should be “the hands should be washed.”
Tuy nhiên, trong các bản kinh (potthakesu) lại ghi: “pānīyaṃ pivitvā hatthā na dhovitabbā” (sau khi uống nước, tay không nên rửa). Theo ý chúng tôi, phải là “hatthā dhovitabbā” (tay nên rửa).
Aññathā ‘‘na tāva udakanti idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vutta’’nti vatvā ‘‘antarā pipāsitena panā’’tiādinā vuttaviseso na upalabbhati.
Otherwise, after stating, “The phrase ‘not yet water’ was said with reference to the water for washing hands,” the specific point made by the passage starting with “But by one who is thirsty in the middle” would not be found.
Nếu không, thì không có sự khác biệt được nói đến trong câu “na tāva udakanti idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vutta” (chưa phải là nước, câu này ám chỉ nước rửa tay) và câu “antarā pipāsitena panā” (nhưng nếu khát giữa chừng) v.v.
Atha mataṃ ‘‘na tāva therena udakaṃ paṭiggahetabbanti idaṃ kiṃ pānīyapaṭiggahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ, udāhu hatthadhovanaudakaggahaṇaṃ sandhāyāti āsaṅkānivattanatthaṃ ‘idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vutta’ntiādi kathita’’nti, tañca na, tattha āsaṅkāya eva asambhavato.
If the view is held that it was said, “This was said with reference to the water for washing hands,” and so on, to dispel the doubt about whether the statement “The elder should not yet accept water” was said with reference to accepting drinking water or with reference to accepting water for washing hands, that is also not correct, because there is no possibility of doubt in that case.
Nếu cho rằng: “na tāva therena udakaṃ paṭiggahetabba” (vị trưởng lão chưa nên nhận nước) – câu này ám chỉ việc nhận nước uống, hay ám chỉ việc nhận nước rửa tay? – để loại bỏ sự nghi ngờ này, nên đã nói “idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vutta” (câu này ám chỉ nước rửa tay) v.v. Điều đó không đúng, vì ngay từ đầu đã không có sự nghi ngờ như vậy.
Na hi bhagavā ‘‘yāva aññe na bhuttāvino honti, tāva pānīyaṃ na pātabba’’nti vakkhatīti sakkā viññātuṃ.
For it cannot be known that the Blessed One would say, “As long as others have not finished eating, drinking water should not be drunk.”
Thật vậy, không thể hiểu rằng Đức Thế Tôn sẽ nói: “Cho đến khi những người khác chưa ăn xong, thì không nên uống nước.”
Yadi cetaṃ pānīyapaṭiggahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ, ‘‘na tāva therena udakaṃ paṭiggahetabba’’nti udakasaddappayogo ca na kattabbo siyā, aṭṭhakathāyañca ‘‘idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vutta’’nti vatvā tena nivattitabbamatthaṃ dassentena ‘‘antarā pipāsitena pana gale vilaggāmisena vā pānīyaṃ pivitabba’’nti ettakameva vattabbaṃ, ‘‘pānīyaṃ pivitvā hatthā na dhovitabbā’’ti evaṃ pana na vattabbanti.
And if this was said concerning the acceptance of drinking water, then the word 'water' should not have been used in "the Elder should not accept water yet"; and in the commentary, having said, "this was said concerning hand-washing water," and showing that it should be prevented by that, only this much should be said: "If one is thirsty in the interim or has food stuck in one's throat, drinking water should be drunk," but it should not be said, "hands should not be washed after drinking water."
Nếu điều này được nói liên quan đến việc nhận nước uống, thì việc sử dụng từ “nước” không nên được thực hiện, và trong Chú giải, sau khi nói “điều này được nói liên quan đến nước rửa tay”, và để chỉ ra ý nghĩa phải tránh điều đó, chỉ nên nói “nếu khát giữa chừng hoặc thức ăn mắc kẹt trong cổ họng thì nên uống nước”, nhưng không nên nói “sau khi uống nước thì không nên rửa tay”.
Dhure nisinnā hontīti dvārasamīpe nisinnā honti.
Dhure nisinnā honti means they are seated near the doorway.
Dhure nisinnā honti (ngồi ở ngưỡng cửa) có nghĩa là ngồi gần cửa.
Imasmiṃ vattakkhandhake āgatāni āgantukāvāsikagamiyānumodanabhattaggapiṇḍacārikāraññika senāsana jantāghara vaccakuṭi upajjhācariya saddhivihārika antevāsikavattāni cuddasa mahāvattāni nāma, ito aññāni pana kadāci tajjanīyakammakatādikāleyeva caritabbāni asīti khandhakavattānīti veditabbāni.
The practices found in this chapter on practices, namely, those for new arrivals, residents, pilgrims, communal meal, alms-rounders, forest dwellers, dwellings, hot-bath houses, latrines, preceptors, teachers, resident pupils, and co-residents, are called the fourteen great practices. The other practices, which are to be observed only when admonitory action, etc., have been carried out, should be understood as the eighty section practices.
Trong phần Quy tắc này, các quy tắc về khách đến, cư trú, du hành, tùy hỷ, phòng ăn, hành khất, sống trong rừng, chỗ ở, nhà tắm hơi, nhà vệ sinh, thầy bổn sư, thầy giáo thọ, đệ tử đồng trú và đệ tử nội trú được gọi là mười bốn đại quy tắc. Các quy tắc khác, chỉ được thực hành trong trường hợp bị khiển trách, v.v., được biết đến là tám mươi quy tắc khandhaka.
Gaṇṭhipadesu pana ‘‘imāniyeva cuddasa mahāvattāni aggahitaggahaṇena gahiyamānāni asīti khandhakavattāānī’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ.
However, in the Gaṇṭhipadesu, it is stated that "these same fourteen great practices, when understood with added and omitted aspects, are the eighty section practices," but this should not be accepted.
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipadesu (các ghi chú), có nói rằng “chính mười bốn đại quy tắc này, khi được hiểu theo nghĩa bao quát và không bao quát, là tám mươi quy tắc khandhaka”, điều đó không nên được chấp nhận.