Nanu ca ‘‘adesanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’’ti idaṃ parato ‘‘tīhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho tajjanīyakammaṃ kareyya, adhisīle sīlavipanno hotī’’ti iminā virujjhati.
Does not "done with an offense that does not involve confession" contradict what follows: "Bhikkhus, if a bhikkhu is endowed with three factors, the Sangha, if it wishes, may impose the Tajjanīyakamma on him; he is morally depraved in higher morality"?
Há chẳng phải câu “được thực hiện với tội không cần sám hối” này mâu thuẫn với câu sau: “Này các Tỳ-kheo, nếu một Tỳ-kheo đầy đủ ba chi phần, Tăng đoàn có thể thực hiện yết-ma khiển trách đối với vị ấy, vị ấy là người phạm giới trong giới học cao hơn” sao?
Adesanāgāminiṃ āpanno hi ‘‘adhisīle sīlavipanno’’ti vuccatīti?
For one who has incurred an offense that does not involve confession is called "morally depraved in higher morality," is he not?
Vì người phạm tội không cần sám hối được gọi là “người phạm giới trong giới học cao hơn” ư?
Tattha keci vadanti ‘‘tajjanīyakammassa hi visesena bhaṇḍanakārakattaṃ aṅga’nti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ pāḷiyā āgatanidānena sameti, tasmā sabbatikesupi bhaṇḍanaṃ āropetvā bhaṇḍanapaccayā āpannāpattivasena idaṃ kammaṃ kātabbaṃ.
Some say here: "Indeed, in the Aṭṭhakathā, it is stated that being quarrelsome is especially a factor for Tajjanīyakamma, and this aligns with the reasons given in the Pali text. Therefore, this action (kamma) should be performed by attributing quarreling to all the Tikes and on account of an offense incurred due to quarreling.
Về điều này, một số vị nói: “Trong Chú giải đã nói rằng việc gây tranh cãi là một chi phần đặc biệt của yết-ma khiển trách, điều này phù hợp với nguyên nhân được nêu trong bản Pali. Vì vậy, yết-ma này phải được thực hiện bằng cách quy kết sự tranh cãi cho tất cả những người liên quan, và do tội đã phạm do nguyên nhân tranh cãi.
Tasmā ‘adhisīle sīlavipanno’ti etthāpi pubbabhāge vā parabhāge vā codanāsāraṇādikāle bhaṇḍanapaccayā āpannāpattivaseneva kātabbaṃ, na kevalaṃ saṅghādisesapaccayā kātabba’’nti.
Therefore, even in 'morally depraved in higher morality,' it should be done on account of an offense incurred due to quarreling, either in the prior part or the latter part, at the time of accusation, recall, or so on, not merely on account of an offense that is a saṅghādisesa."
Do đó, ngay cả trong câu ‘adhisīle sīlavipanno’ (phạm giới trong giới học cao hơn), yết-ma phải được thực hiện dựa trên tội đã phạm do nguyên nhân tranh cãi trong giai đoạn trước hoặc giai đoạn sau, tức là trong thời điểm chất vấn, buộc tội và vân vân, chứ không chỉ dựa trên tội Tăng-già-bà-thi-sa.”
Apare pana vadanti ‘‘adesanāgāminiyāti idaṃ pārājikāpattiṃyeva sandhāya vuttaṃ, na saṅghādisesaṃ.
Others, however, say, "This 'not amenable to confession' refers only to a pārājika offence, not a saṅghādisesa.
Tuy nhiên, những người khác nói: “Cụm từ ‘không dẫn đến sám hối’ (adesanāgāminī) này được nói để chỉ riêng tội pārājika, chứ không phải tội saṅghādisesa.
Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘adesanāgāminiyāti pārājikāpattiyā vā saṅghādisesāpattiyā vā’ti vuttaṃ.
But in the Aṭṭhakathā, it is said, "'Not amenable to confession' refers to a pārājika offence or a saṅghādisesa offence."
Trong Chú Giải (Aṭṭhakathā) thì lại nói: ‘Không dẫn đến sám hối’ (adesanāgāminī) là tội pārājika hoặc tội saṅghādisesa.
Tattha saṅghādisesāpattiyā vāti atthuddhāravasena vuttaṃ, ‘adhisīle sīlavipanno’ti ca idaṃ saṅghādisesaṃyeva sandhāya vuttaṃ, na pārājikaṃ.
There, "or a saṅghādisesa offence" is stated by way of extracting the meaning, and "one who has failed in sīla concerning adhisīla" refers only to a saṅghādisesa, not a pārājika.
Ở đó, cụm từ ‘hoặc tội saṅghādisesa’ được nói theo cách suy diễn ý nghĩa, và cụm từ ‘kẻ vi phạm giới hạnh trong giới cao thượng’ (adhisīle sīlavipanno) này được nói để chỉ riêng tội saṅghādisesa, chứ không phải tội pārājika.
Tasmā pārājikāpattipaccayā na tajjanīyakammaṃ kātabbaṃ payojanābhāvā, saṅghādisesapaccayā kātabbanti ayamattho siddho hoti.
Therefore, a tajjanīya kamma should not be performed due to a pārājika offence, as there is no purpose, but it should be performed due to a saṅghādisesa. This meaning is established.
Vì vậy, đối với tội pārājika, không nên thực hiện hành động quở trách (tajjanīyakamma) vì không có mục đích; đối với tội saṅghādisesa, nên thực hiện – ý nghĩa này được xác lập.
Sukkapakkhe ‘desanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’ti iminā virujjhatīti ce?
If it is said, "This contradicts 'it is done by an offence amenable to confession' in the bright fortnight," then?
Nếu nói rằng điều này mâu thuẫn với câu ‘được thực hiện với tội lỗi dẫn đến sám hối’ (desanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hoti) trong phần thanh tịnh (sukkapakkha)?
Na ekena pariyāyena saṅghādisesassapi desanāgāminīvohārasambhavato’’ti, taṃ yuttaṃ viya dissati.
* it is possible for a saṅghādisesa also to be designated as "amenable to confession" in one way. That seems appropriate.
Không, vì danh xưng ‘dẫn đến sám hối’ (desanāgāminī) có thể áp dụng cho cả saṅghādisesa theo một phương cách” – điều này dường như hợp lý.
11. Niyassakamme ‘‘nissāya te vatthabbanti garunissayaṃ sandhāya vuttaṃ, na itara’’nti kenaci likhitaṃ.
11. In the niyassakamma, "you must dwell relying on another" is stated with reference to relying on a senior, not otherwise, as written by someone.
11. Trong hành động nương tựa (niyassakamma), “ngươi phải sống nương tựa” (nissāya te vatthabbanti) được một số người viết là để chỉ sự nương tựa vào bậc thầy (garunissaya), chứ không phải sự nương tựa khác.
Gaṇṭhipade pana ‘‘niyassakammaṃ yasmā bālavasena karīyati, tasmā nissāya vatthabbanti nissayaṃ gāhāpetabbo’’ti vuttaṃ, vīmaṃsitvā yuttataraṃ gahetabbaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada, it is said, "Since the niyassakamma is performed due to foolishness, 'you must dwell relying on another' means he should be made to take a reliance." Having investigated, the more appropriate interpretation should be adopted.
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada thì nói: “Vì hành động nương tựa (niyassakamma) được thực hiện dựa trên sự ngu dốt, nên ‘phải sống nương tựa’ là phải khiến cho người ấy chấp nhận sự nương tựa” – sau khi xem xét, nên chọn điều nào hợp lý hơn.
Apissūti ettha suiti nipātamattaṃ, bhikkhū api niccabyāvaṭā hontīti vuttaṃ hoti.
In apissu, su is merely a particle, meaning that even bhikkhus are always diligent.
Đối với Apissū, chữ su ở đây chỉ là một giới từ, ý muốn nói rằng ngay cả các tỳ khưu cũng luôn bận rộn.
33. Sudhammavatthusmiṃ macchikāsaṇḍeti evaṃnāmake nagare.
33. In the story of Sudhamma, at Macchikāsaṇḍa refers to a town of that name.
33. Trong câu chuyện về Sudhamma, Macchikāsaṇḍa là tên của một thị trấn.
Tattha kira (dha. pa. aṭṭha. 1.72 cittagahapativatthu) citto gahapati pañcavaggiyānaṃ abbhantaraṃ mahānāmattheraṃ piṇḍāya caramānaṃ disvā tassa iriyāpathe pasīditvā pattaṃ ādāya gehaṃ pavesetvā bhojetvā bhattakiccāvasāne dhammakathaṃ suṇanto sotāpattiphalaṃ patvā acalasaddho hutvā ambāṭakavanaṃ nāma attano uyyānaṃ saṅghārāmaṃ kātukāmo therassa hatthe udakaṃ pātetvā niyyātesi.
There, it is said, Citta the householder, seeing the Mahānāma Thera, who was one of the five venerable ones, going on alms round, was pleased by his deportment. He took his bowl, led him into his house, fed him, and at the end of the meal, listening to a Dhamma talk, attained the fruit of stream-entry, became possessed of unshakeable faith, and desiring to make his own garden called Ambāṭakavana into a monastery for the Saṅgha, poured water into the Thera's hands, thereby donating it.
Ở đó, được biết (dha. pa. aṭṭha. 1.72 cittagahapativatthu) gia chủ Citta đã nhìn thấy Trưởng lão Mahānāma, một trong nhóm năm vị, đang đi khất thực, và đã hoan hỷ với oai nghi của ngài. Ông đã cầm bát, mời ngài vào nhà cúng dường, và sau bữa ăn, khi nghe pháp, ông đã chứng đắc quả Dự Lưu, trở thành người có đức tin vững chắc. Ông muốn biến khu vườn của mình tên là Ambāṭakavana thành một tu viện cho Tăng chúng, nên đã đổ nước vào tay Trưởng lão để dâng cúng.
Tasmiṃ khaṇe ‘‘patiṭṭhitaṃ buddhasāsana’’nti udakapariyantaṃ katvā mahāpathavī kampi, mahāseṭṭhi uyyāne mahāvihāraṃ kāresi.
At that moment, the great earth quaked, marking the establishment of the Buddha's dispensation, and a great merchant built a large monastery in the garden.
Vào khoảnh khắc đó, trái đất rộng lớn đã chấn động, lấy ranh giới nước làm dấu hiệu, với lời tuyên bố “Phật giáo đã được thiết lập”. Vị đại trưởng giả đã xây dựng một đại tu viện trong khu vườn.
Tatthāyaṃ sudhammo bhikkhu āvāsiko ahosi.
This bhikkhu Sudhamma was an resident there.
Tỳ khưu Sudhamma này là vị trú xứ ở đó.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘āyasmā sudhammo macchikāsaṇḍe cittassa gahapatino āvāsiko hotī’’tiādi.
This is referred to in "Venerable Sudhamma was a resident of Citta the householder at Macchikāsaṇḍa" and so forth.
Để chỉ điều đó, đã nói “Tôn giả Sudhamma là vị trú xứ của gia chủ Citta tại Macchikāsaṇḍa” v.v…
Tattha dhuvabhattikoti niccabhattiko.
There, dhuvabhattiko means one who has a regular meal.
Ở đó, dhuvabhattiko có nghĩa là người được cúng dường thường xuyên.
Aparena samayena cittassa guṇakathaṃ sutvā bhikkhusahassena saddhiṃ dve aggasāvakā tassa saṅgahaṃ kattukāmā macchikāsaṇḍaṃ agamaṃsu.
Later, hearing an account of Citta's virtues, the two chief disciples, together with a thousand bhikkhus, desiring to show him favor, went to Macchikāsaṇḍa.
Một thời gian sau, nghe kể về phẩm hạnh của gia chủ Citta, hai vị Đại Đệ Tử cùng với một ngàn tỳ khưu đã đến Macchikāsaṇḍa để thăm viếng ông.
Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tena kho pana samayena sambahulā therā’’tiādi.
This is referred to in "Now at that time, many elder bhikkhus..." and so forth.
Để chỉ điều đó, đã nói “Vào thời điểm đó, nhiều vị Trưởng lão” v.v…
Citto gahapati tesaṃ āgamanaṃ sutvā addhayojanamattaṃ paccuggantvā te ādāya attano vihāraṃ pavesetvā āgantukavattaṃ katvā ‘‘bhante, thokaṃ dhammakathaṃ sotukāmomhī’’ti dhammasenāpatiṃ yāci.
Citta the householder, hearing of their arrival, went out half a yojana to meet them, led them into his monastery, performed the duties for guests, and then requested the Dhammasenāpati, saying, "Venerable sir, we wish to hear a short Dhamma talk."
Gia chủ Citta, nghe tin họ đến, đã đi ra đón họ nửa dojana, đưa họ vào tu viện của mình, thực hiện các nghi thức tiếp đón khách, rồi thưa với Pháp Quân Sư (Dhammasenāpati): “Bạch ngài, con muốn nghe một bài pháp ngắn.”
Atha naṃ thero ‘‘upāsaka, addhānenāmhā kilantarūpā, apica thokaṃ suṇāhī’’ti tassa dhammakathaṃ kathesi.
Then the Thera said to him, "Lay disciple, we are weary from the journey, nevertheless, listen for a while," and he delivered a Dhamma talk to him.
Sau đó, Trưởng lão nói với ông: “Này cư sĩ, chúng tôi đã mệt mỏi vì đường xa, nhưng dù sao hãy nghe một chút” và đã thuyết pháp cho ông.
Tena vuttaṃ ‘‘ekamantaṃ nisinnaṃ kho cittaṃ gahapatiṃ āyasmā sāriputto dhammiyā kathāya sandassesī’’tiādi.
This is stated in "Venerable Sāriputta then instructed Citta the householder, who was seated to one side, with a Dhamma talk..." and so forth.
Vì thế, đã nói “Tôn giả Sāriputta đã giáo hóa gia chủ Citta đang ngồi một bên bằng bài pháp” v.v…
So therassa dhammakathaṃ suṇantova anāgāmiphalaṃ pāpuṇi.
As he listened to the Thera's Dhamma talk, he attained the fruit of non-returning.
Khi nghe pháp của Trưởng lão, ông đã chứng đắc quả Bất Hoàn.
41. Nāsakkhi cittaṃ gahapatiṃ khamāpetunti so tattha gantvā ‘‘gahapati, mayhameva so doso, khamāhi me’’ti vatvāpi ‘‘nāhaṃ khamāmī’’ti tena paṭikkhitto maṅkubhūto taṃ khamāpetuṃ nāsakkhi.
41. He was unable to get Citta the householder to apologize. Having gone there and said, "Householder, it was my fault, please forgive me," he was rejected by him, saying, "I do not forgive." Embarrassed, he was unable to get him to apologize.
41. Không thể khiến gia chủ Citta tha thứ (Nāsakkhi cittaṃ gahapatiṃ khamāpetuṃ) nghĩa là, mặc dù ông đã đến đó và nói: “Này gia chủ, lỗi đó là của tôi, xin hãy tha thứ cho tôi,” nhưng bị ông từ chối “tôi không tha thứ,” ông đã trở nên bối rối và không thể khiến ông tha thứ.
Punadeva satthu santikaṃ paccāgamāsi.
He returned again to the Teacher.
Ông lại trở về với Đức Thế Tôn.
Satthā ‘‘nāssa upāsako khamissatī’’ti jānantopi ‘‘mānathaddho esa tiṃsayojanaṃ gantvāva paccāgacchatū’’ti khamanupāyaṃ anācikkhitvāva uyyojesi.
Although the Teacher knew, "The lay follower will not forgive him," he sent him away without teaching him the way to apologize, saying, "Let this arrogant one go thirty yojanas and then return."
Đức Thế Tôn, mặc dù biết rằng “vị cư sĩ sẽ không tha thứ cho ông,” nhưng lại phái ông đi mà không chỉ cách để xin tha thứ, với ý nghĩ “người này kiêu mạn, hãy để ông ấy đi ba mươi dojana rồi trở về.”
Athassa puna āgatakāle nihatamānassa anudūtaṃ datvā ‘‘gaccha, iminā saddhiṃ gantvā upāsakaṃ khamāpehī’’ti vatvā ‘‘samaṇena nāma ‘mayhaṃ vihāro, mayhaṃ nivāsaṭṭhānaṃ, mayhaṃ upāsako, mayhaṃ upāsikā’ti mānaṃ vā issaṃ vā kātuṃ na vaṭṭati.
Then, when he returned, humbled in his arrogance, the Teacher gave him a messenger and said, "Go, go with this one and get the lay follower to apologize." He then admonished him, saying, "It is not proper for a recluse to harbor conceit or envy, thinking 'my monastery, my dwelling place, my lay follower, my female lay follower.'
Sau đó, khi ông trở lại với sự kiêu mạn đã bị đánh bại, Đức Thế Tôn đã cử một người đi cùng và nói: “Hãy đi, cùng với vị này đến xin cư sĩ tha thứ,” rồi khuyên nhủ: “Một sa môn không nên có sự kiêu mạn hay đố kỵ với ý nghĩ ‘đây là tu viện của tôi, đây là chỗ ở của tôi, đây là cư sĩ của tôi, đây là cư sĩ nữ của tôi.’
Evaṃ karontassa hi icchāmānādayo kilesā vaḍḍhantī’’ti ovadanto –
Indeed, for one who acts in this way, defilements such as desire and conceit increase." Admonishing thus –
Vì khi làm như vậy, các phiền não như tham ái, kiêu mạn v.v… sẽ tăng trưởng” –
Sudhammattheropi imaṃ ovādaṃ sutvā satthāraṃ vanditvā uṭṭhāyāsanā padakkhiṇaṃ katvā tena anudūtena bhikkhunā saddhiṃ gantvā upāsakassa cakkhupathe āpattiṃ paṭikaritvā upāsakaṃ khamāpesi.
Thera Sudhamma, too, having heard this admonition, paid homage to the Teacher, rose from his seat, circumambulated him, and went with that messenger bhikkhu. Having rectified the offence in the presence of the lay follower, he got the lay follower to apologize.
Trưởng lão Sudhamma cũng vậy, sau khi nghe lời khuyên này, đã đảnh lễ Đức Thế Tôn, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đi nhiễu hữu, rồi cùng với vị tỳ khưu được cử đi, đến xin lỗi cư sĩ trước mặt ông. (dha. pa. 73-74)
So upāsakena ‘‘khamāmahaṃ bhante, sace mayhaṃ doso atthi, khamatha me’’ti paṭikhamāpito satthārā dinnaovāde ṭhatvā katipāheneva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi.
The lay follower, having been made to apologize, said, "I forgive, venerable sir; if there is any fault of mine, please forgive me." Having been reciprocally forgiven, and having stood by the Teacher's admonition, he attained arahantship with the paṭisambhidās within a few days.
Ông đã được cư sĩ đáp lại lời xin lỗi: “Bạch ngài, con xin tha thứ; nếu con có lỗi, xin ngài tha thứ cho con.” Sau khi giữ vững lời khuyên của Đức Thế Tôn, chỉ trong vài ngày, ông đã chứng đắc quả A-la-hán cùng với các tuệ phân tích (paṭisambhidā).
75. Pārivāsikakkhandhake navakataraṃ pārivāsikanti attano navakataraṃ pārivāsikaṃ.
75. In the Pārivāsikakkhandhaka, a more junior pārivāsika refers to one's own more junior pārivāsika.
75. Trong chương Giới Bổn (Pārivāsikakkhandhaka), người biệt trú mới hơn (navakataraṃ pārivāsikaṃ) là người biệt trú mới hơn của chính mình.
Pārivāsikassa hi attano navakataraṃ pārivāsikaṃ ṭhapetvā aññe mūlāyapaṭikassanārahamānattārahamānattacārikaabbhānārahāpi pakatattaṭṭhāneyeva tiṭṭhanti.
For, apart from one's own more junior pārivāsika, others who are subject to mūlāyapaṭikassana, mānatta, or abbhāna, or who are worthy of abbhāna, remain in the status of an ordinary bhikkhu.
Vì, ngoại trừ người biệt trú mới hơn của chính mình, những người khác, ngay cả những người xứng đáng bị kéo về gốc (mūlāyapaṭikassanārahā), xứng đáng chịu hành pháp mānatta (mānattārahā), và xứng đáng được phục hồi (abbhānārahā), vẫn ở vị trí của người bình thường (pakatattaṭṭhāneyeva).
Tenāha ‘‘antamaso mūlāyapaakassanārahādīnampī’’ti.
Therefore, it is said, "even those subject to mūlāyapaṭikassana and so forth."
Vì thế, đã nói “ngay cả những người xứng đáng bị kéo về gốc v.v…” (antamaso mūlāyapaakassanārahādīnampī).
Pāde ghaṃsenti etenāti pādaghaṃsanaṃ, sakkharakathalādi.
That by which one rubs the feet is pādaghaṃsana, such as gravel or pumice stone.
Cái dùng để chà chân nên gọi là pādaghaṃsanaṃ, như đá sỏi, gạch vụn v.v…
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tisso pādaghaṃsaniyo sakkharaṃ kathalaṃ samuddapheṇaka’’nti (cūḷava. 269) hi vuttaṃ.
For it is said, "I allow, O bhikkhus, three foot-rubbers: gravel, pumice stone, and sea-foam" (Cūḷava. 269).
Vì đã nói: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép ba thứ dùng để chà chân: đá sỏi, gạch vụn, bọt biển” (cūḷava. 269).
Saddhivihārikādīnampi sādiyantassāti saddhivihārikānampi abhivādanādiṃ sādiyantassa.
Even of those like one's saddhivihārika who accept refers to one who accepts greetings and so forth even from his saddhivihārikas.
Ngay cả khi chấp nhận sự chào hỏi v.v… từ các đồng trú (Saddhivihārikādīnampi sādiyantassā) nghĩa là, ngay cả khi chấp nhận sự chào hỏi v.v… từ các đồng trú.
‘‘Mā maṃ gāmappavesanaṃ āpucchathā’’ti vutte anāpucchāpi gāmaṃ pavisituṃ vaṭṭati.
When it has been said, "Do not ask me about entering a village," it is permissible to enter a village even without asking.
“Đừng hỏi tôi về việc vào làng,” khi đã nói vậy, thì không cần hỏi cũng được phép vào làng.
Yo yo vuḍḍhoti pārivāsikesu bhikkhūsu yo yo vuḍḍho.
Whoever is senior means, among the bhikkhus undergoing parivāsa, whoever is senior.
Yo yo vuḍḍho (vị nào lớn tuổi) có nghĩa là vị tỳ khưu nào lớn tuổi trong số các tỳ khưu đang thọ parivāsa.
Navakatarassa sāditunti pārivāsikanavakatarassa abhivādanādiṃ sādituṃ.
To accept from one who is very new means to accept salutations, etc., from a very new parivāsa bhikkhu.
Navakatarassa sādituṃ (để chấp nhận* của vị tân học hơn) có nghĩa là chấp nhận sự chào hỏi, v.v., của vị tân học hơn đang thọ parivāsa.
Tatthevāti saṅghanavakaṭṭhāneyeva.
Right there means right at the place of the Sangha's seniority.
Tattheva (ngay tại đó) có nghĩa là ngay tại vị trí của vị tân học trong Tăng đoàn.
Attano pāḷiyā pavāretabbanti attano vassaggena pattapāḷiyā pavāretabbaṃ, na pana sabbesu pavāritesūti attho.
One should invite according to one's own turn means one should invite according to the turn one has reached based on one's years of ordination, and not after everyone else has invited.
Attano pāḷiyā pavāretabbaṃ (nên tự pavāraṇā theo thứ tự của mình) có nghĩa là nên tự pavāraṇā theo thứ tự mà mình đã đạt được do số năm an cư, chứ không phải sau khi tất cả đã pavāraṇā. Đó là ý nghĩa.
Yadi pana na gaṇhāti na vissajjetīti yadi purimadivase attano na gaṇhāti gahetvā ca na vissajjeti.
If, however, one does not receive or does not send away means if, on the previous day, one does not receive for oneself and, having received, does not send away.
Yadi pana na gaṇhāti na vissajjetīti (nếu không nhận và không phát tán) có nghĩa là nếu vào ngày hôm trước không nhận cho mình và đã nhận rồi mà không phát tán.
Catussālabhattanti bhojanasālāyaṃ paṭipāṭiyā diyyamānabhattaṃ.
Food from the four-halled refectory means food given in sequence at the refectory.
Catussālabhattaṃ (bữa ăn ở bốn hội trường) có nghĩa là bữa ăn được cúng dường theo thứ tự trong phòng ăn.
Hatthapāse ṭhitenāti dāyakassa hatthapāse ṭhitena.
By one standing within arm's reach means by one standing within the donor's arm's reach.
Hatthapāse ṭhitenāti (do người đứng trong tầm tay) có nghĩa là do người đứng trong tầm tay của thí chủ.
76. Añño sāmaṇero na gahetabboti upajjhāyena hutvā añño sāmaṇero na gahetabbo.
76. Another sāmaṇera should not be taken means, having become an upajjhāya, another sāmaṇera should not be taken.
76. Añño sāmaṇero na gahitaṭṭhāneyeva (không nên nhận một sa-di khác) có nghĩa là không nên nhận một sa-di khác khi đã là một vị upajjhāya.
Upajjhaṃ datvā gahitasāmaṇerāpīti pakatattakāle upajjhaṃ datvā gahitasāmaṇerāpi.
Even sāmaṇeras taken by giving an upajjhāya means even sāmaṇeras taken in the normal time by giving an upajjhāya.
Upajjhaṃ datvā gahitasāmaṇerāpīti (ngay cả các sa-di đã nhận sau khi cho upajjha) có nghĩa là ngay cả các sa-di đã nhận sau khi cho upajjha vào thời điểm bình thường.
Laddhasammutikena āṇattopi garudhammehi aññehi vā ovadituṃ labhatīti āha ‘‘paṭibalassa vā bhikkhussa bhāro kātabbo’’ti.
He says that one who has received the authorization, even when instructed, may admonish with the garudhammas or other things, thus: "Or the burden should be placed on a capable bhikkhu."
Vị đã được Tăng đoàn chấp thuận, ngay cả khi được ra lệnh, cũng có thể khuyên bảo bằng các garudhamma hoặc các pháp khác, vì vậy đã nói “hoặc gánh nặng nên được giao cho một tỳ khưu có khả năng”.
Āgatā bhikkhuniyo vattabbāti sambandho.
Arrived bhikkhunis should be told is the connection.
Các tỳ khưu-ni đã đến nên được nói chuyện, đó là mối liên hệ.
Savacanīyanti sadosaṃ.
Blameworthy means with fault.
Savacanīyaṃ (có thể nói) có nghĩa là có lỗi.
Jeṭṭhakaṭṭhānaṃ na kātabbanti padhānaṭṭhānaṃ na kātabbaṃ.
The position of seniority should not be assigned means the principal position should not be assigned.
Jeṭṭhakaṭṭhānaṃ na kātabbaṃ (không nên làm vị trí trưởng lão) có nghĩa là không nên làm vị trí chủ trì.
Kiṃ tanti āha ‘‘pātimokkhuddesakena vā’’tiādi.
What is it? He says: "Or by the reciter of the Pātimokkha" and so on.
Cái gì? Đã nói “hoặc do vị tụng pātimokkha” v.v.
Rajehi hatā upahatā bhūmi etissāti rajohatabhūmi, rajokiṇṇabhūmīti attho.
A place struck and afflicted by dust is a dust-struck place, meaning a place strewn with dust.
Mảnh đất bị bụi bặm tấn công, bị hư hại, có nghĩa là rajohatabhūmi (mảnh đất bị bụi bặm tấn công), tức là mảnh đất đầy bụi.
Paccayanti vassāvāsikalābhaṃ sandhāya vuttaṃ.
Requisites is said with reference to the requisites for the rainy season.
Paccayaṃ (vật dụng) được nói đến để chỉ lợi lộc trong mùa an cư.
Ekapasse ṭhatvāti pāḷiṃ vihāya bhikkhūnaṃ pacchato ṭhatvā.
Standing at one side means standing behind the bhikkhus, leaving the main path.
Ekapasse ṭhatvā (đứng một bên) có nghĩa là đứng phía sau các tỳ khưu, tránh xa hàng Pali.
Senāsanaṃ na labhatīti seyyāpariyantabhāgitāya vassaggena gaṇhituṃ na labhati.
Does not obtain a dwelling means he does not obtain it based on his seniority, due to being on the periphery of the lodging area.
Senāsanaṃ na labhatīti (không được nhận chỗ ở) có nghĩa là không được nhận chỗ ở theo số năm an cư vì là phần của chỗ ngủ.
Assāti bhaveyya.
Should be (from assā).
Assā (có thể có) có nghĩa là nên có.
‘‘Āgantukena ārocetabbaṃ, āgantukassa ārocetabba’’nti avisesena vuttattā sace dve pārivāsikā gataṭṭhāne aññamaññaṃ passanti, ubhohipi aññamaññassa ārocetabbaṃ.
Since it is said indiscriminately, "It should be announced by the newcomer, it should be announced to the newcomer," if two parivāsa bhikkhus see each other in a place they have gone to, both should announce to each other.
Vì đã nói chung chung “vị khách nên báo cáo, nên báo cáo cho vị khách”, nên nếu hai vị đang thọ parivāsa gặp nhau ở nơi đến, cả hai đều phải báo cáo cho nhau.
Yathā bahi disvā ārocitassa bhikkhuno vihāraṃ āgate puna ārocanakiccaṃ natthi, evaṃ aññaṃ vihāraṃ gatenapi tattha pubbe ārocitassa puna ārocanakiccaṃ natthīti vadanti.
Just as there is no need for a bhikkhu who has announced outside and then arrived at the monastery to announce again, similarly, one who has gone to another monastery, having announced there previously, has no need to announce again—so they say.
Họ nói rằng, giống như một tỳ khưu đã được báo cáo khi nhìn thấy bên ngoài, khi đến tu viện không cần phải báo cáo lại, thì một tỳ khưu đã đến một tu viện khác cũng không cần phải báo cáo lại cho người đã được báo cáo trước đó.
97. Samuccayakkhandhake vuttanayena vattaṃ samādātabbanti pārivāsikakkhandhakavaṇṇanāyaṃ vuttanayena dvīhi padehi ekena vā samādātabbaṃ.
97. In the Chapter on Accumulation, the observance should be undertaken in the manner stated means it should be undertaken with two phrases or one, in the manner stated in the commentary on the Chapter on Probation.
97. Trong Samuccayakkhandhaka, vattaṃ samādātabbaṃ vuttanayena (nên thọ trì giới hạnh theo phương pháp đã nói) có nghĩa là nên thọ trì bằng hai từ hoặc một từ theo phương pháp đã nói trong chú giải về Parivāsakkhandhaka.
Vediyāmīti cittena sampaṭicchitvā sukhaṃ anubhavāmi, na tappaccayā ahaṃ dukkhitoti adhippāyo.
I experience means, having accepted it with the mind, I experience happiness; the intention is that "I am not suffering on account of that."
Vediyāmīti (tôi cảm nhận) có nghĩa là tôi chấp nhận bằng tâm và cảm nhận sự an lạc, tôi không đau khổ vì điều đó. Đó là ý nghĩa.
Vuttanayeneva saṅghamajjhe nikkhipitabbanti pārivāsikakkhandhake vuttanayena ‘‘mānattaṃ nikkhipāmi, vattaṃ nikkhipāmī’’ti imehi dvīhi ekena vā nikkhipitabbaṃ.
It should be laid down in the midst of the Sangha in the manner stated means it should be laid down with these two phrases or one, "I lay down the mānatta, I lay down the observance," in the manner stated in the Chapter on Probation.
Vuttanayeneva saṅghamajjhe nikkhipitabbaṃ (nên từ bỏ* giữa Tăng đoàn theo phương pháp đã nói) có nghĩa là nên từ bỏ bằng hai từ hoặc một từ như “mānattaṃ nikkhipāmi (tôi từ bỏ sự mānatta), vattaṃ nikkhipāmī (tôi từ bỏ giới hạnh)” theo phương pháp đã nói trong Parivāsakkhandhaka.
Tassa ārocetvā nikkhipitabbanti anārocanena vattabhedadukkaṭaparimocanatthaṃ vuttaṃ.
Having announced to him, it should be laid down is said to avert the offense of a broken observance due to not announcing.
Tassa ārocetvā nikkhipitabbaṃ (nên báo cáo cho vị ấy rồi từ bỏ) được nói để giải thoát khỏi tội dukkata do vi phạm giới hạnh mà không báo cáo.
Dve leḍḍupāte atikkamitvāti bhikkhūnaṃ sajjhāyanasaddasavanūpacāravijahanatthaṃ vuttaṃ, mahāmaggato okkammāti maggappaṭipannabhikkhūnaṃ upacāravijahanatthaṃ, gumbena vā vatiyā vā paṭicchannaṭṭhāneti dassanūpacāravijahanatthaṃ.
Having passed two stone-throws is said to avoid the vicinity where bhikkhus' chanting sounds can be heard; having turned off from the main road is to avoid the vicinity of bhikkhus traveling on the road; in a place concealed by a bush or a fence is to avoid being seen.
Dve leḍḍupāte atikkamitvā (vượt qua hai tầm ném đất) được nói để tránh tầm nghe tụng kinh của các tỳ khưu, mahāmaggato okkammā (rẽ ra khỏi đại lộ) để tránh tầm của các tỳ khưu đang đi trên đường, gumbena vā vatiyā vā paṭicchannaṭṭhāne (ở nơi được che khuất bởi bụi cây hoặc hàng rào) để tránh tầm nhìn.
Anikkhittavattena antoupacāragatānaṃ sabbesampi ārocetabbattā ‘‘ayaṃ nikkhittavattassa parihāro’’ti vuttaṃ.
Since it must be announced to all who have entered the inner precinct while the observance is not yet laid down, it is said: "This is the exemption for one who has laid down the observance."
Vì tất cả những ai đã vào trong tầm giới hạn mà chưa từ bỏ giới hạnh đều phải báo cáo, nên đã nói “đây là sự giữ gìn của người đã từ bỏ giới hạnh”.
Tattha nikkhittavattassāti vattaṃ nikkhipitvā parivasantassāti attho.
There, for one who has laid down the observance means for one dwelling after having laid down the observance.
Ở đó, nikkhittavattassāti (của người đã từ bỏ giới hạnh) có nghĩa là của người đang sống sau khi đã từ bỏ giới hạnh.
Ayaṃ panettha therassa adhippāyo – vattaṃ nikkhipitvā parivasantassa upacāragatānaṃ sabbesaṃ ārocanakiccaṃ natthi, diṭṭharūpānaṃ sutasaddānaṃ ārocetabbaṃ, adiṭṭhaasutānampi antodvādasahatthagatānaṃ ārocetabbaṃ.
This is the Elder's intention here: for one dwelling after having laid down the observance, there is no need to announce to all who have entered the precinct; it should be announced to those who are seen and whose voices are heard; it should also be announced to those who are unseen and unheard but are within twelve arm-lengths inside.
Đây là ý định của vị Trưởng lão ở đây – người đang sống sau khi đã từ bỏ giới hạnh không có nhiệm vụ phải báo cáo cho tất cả những ai đã vào trong tầm giới hạn; nên báo cáo cho những người đã nhìn thấy và đã nghe tiếng; ngay cả những người chưa nhìn thấy và chưa nghe tiếng nhưng đã ở trong vòng mười hai khuỷu tay cũng nên được báo cáo.
Idaṃ vattaṃ nikkhipitvā parivasantassa lakkhaṇanti.
This is the characteristic of one dwelling after having laid down the observance.
Đây là đặc điểm của người đang sống sau khi đã từ bỏ giới hạnh.
102. ‘‘Satiyeva antarāye antarāyikasaññī chādeti, acchannā hoti.
102. "When there is an obstacle, one who perceives it as an obstacle conceals it, and it is not concealed.
102. “Khi có chướng ngại, người nhận biết có chướng ngại thì che giấu, nhưng không được che giấu.
Antarāyikassa pana anantarāyikasaññāya chādayato acchannāvā’’tipi pāṭho.
But if one conceals an obstacle, perceiving it as a non-obstacle, it is not concealed"—this is also a reading.
Nhưng đối với người có chướng ngại, nếu che giấu với nhận thức không có chướng ngại thì cũng không được che giấu.” Đây cũng là một bản đọc.
Averīti hitakāmo.
Without enmity means wishing for well-being.
Averī (không thù hận) có nghĩa là người mong muốn lợi ích.
Uddhaste aruṇeti uṭṭhite aruṇe.
When the dawn has risen means when the dawn has appeared.
Uddhaste aruṇe (khi bình minh đã lên) có nghĩa là khi bình minh đã mọc.
Suddhassa santiketi sabhāgasaṅghādisesaṃ anāpannassa santike.
In the presence of one who is pure means in the presence of one who has not incurred a saṅghādisesa of the same class.
Suddhassa santike (trước mặt người thanh tịnh) có nghĩa là trước mặt người không phạm saṅghādisesa đồng loại.
Vatthunti asucimocanādivītikkamaṃ.
Ground means the transgression of seminal emission, etc.
Vatthuṃ (căn bản) có nghĩa là sự vi phạm như xuất tinh.
Sukkavissaṭṭhīti vatthu ceva gottañcāti sukkavissaṭṭhīti idaṃ asucimocanalakkhaṇassa vītikkamassa pakāsanato vatthu ceva hoti, sajātiyasādhāraṇavijātiyavinivattasabhāvāya sukkavissaṭṭhiyā eva pakāsanato gottañca hotīti attho.
Seminal emission means: Seminal emission is both the ground and the class. This means that seminal emission serves as the ground because it reveals the transgression characterized by seminal emission, and it is also the class because it reveals seminal emission itself, which has the nature of being common to its own kind and differentiated from other kinds.
Sukkavissaṭṭhīti vatthu ceva gottañcāti (sự xuất tinh là cả căn bản và chủng loại) có nghĩa là từ sukkavissaṭṭhī (sự xuất tinh) này, do nó làm sáng tỏ sự vi phạm có đặc tính xuất tinh, nên nó là cả căn bản; và do nó làm sáng tỏ bản chất của sự xuất tinh, vốn là chung cho cùng loại và khác biệt với khác loại, nên nó cũng là chủng loại.
Gaṃ tāyatīti hi gottaṃ.
For, gotta means that which protects the lineage.
Vì nó bảo vệ dòng dõi, nên nó là gotta (chủng loại).
Saṅghādisesoti nāmañceva āpatti cāti saṅghādisesoti tena tena vītikkamena āpannassa āpattinikāyassa nāmappakāsanato nāmañceva hoti āpattisabhāgattā āpatti ca.
A saṅghādisesa means: A saṅghādisesa is both the name and the offense. This means that a saṅghādisesa is both the name, as it reveals the name of the category of offense incurred by that particular transgression, and it is also an offense, as it possesses the nature of an offense.
Saṅghādisesoti nāmañceva āpatti cāti (tội saṅghādisesa là cả tên gọi và tội lỗi) có nghĩa là từ saṅghādisesa (tội saṅghādisesa), do nó làm sáng tỏ tên gọi của nhóm tội đã phạm bởi sự vi phạm đó, nên nó là cả tên gọi; và do nó có bản chất là tội lỗi, nên nó là tội lỗi.
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu ekaṃ āpattiṃ āpajji sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ ekāhapaṭicchannaṃ, so saṅghaṃ ekissā āpattiyā sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā ekāhapaṭicchannāya ekāhaparivāsaṃ yāci.
"May the Sangha, venerable sirs, listen to me. This bhikkhu of such-and-such a name has incurred one offense, a volitional seminal emission, concealed for one day. He requests from the Sangha a one-day parivāsa for one offense, a volitional seminal emission, concealed for one day.
“Bạch chư Tăng, xin chư Tăng lắng nghe tôi. Tỳ khưu tên là này đã phạm một tội xuất tinh có chủ ý, đã che giấu một ngày. Vị ấy đã thỉnh cầu Tăng đoàn cho một ngày parivāsa cho một tội xuất tinh có chủ ý, đã che giấu một ngày.
Saṅgho itthannāmassa bhikkhuno ekissā āpattiyā sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā ekāhapaṭicchannāya ekāhaparivāsaṃ adāsi.
The Sangha granted to this bhikkhu of such-and-such a name a one-day parivāsa for one offense, a volitional seminal emission, concealed for one day.
Tăng đoàn đã cho tỳ khưu tên là này một ngày parivāsa cho một tội xuất tinh có chủ ý, đã che giấu một ngày.
So parivutthaparivāso.
He has completed his parivāsa.
Vị ấy đã hoàn thành parivāsa.
Ayaṃ itthannāmo bhikkhu ekaṃ āpattiṃ āpajji sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ appaṭicchannaṃ, so saṅghaṃ tāsaṃ āpattīnaṃ sañcetanikānaṃ sukkavissaṭṭhīnaṃ paṭicchannāya ca appaṭicchannāya ca chārattaṃ mānattaṃ yācati.
This bhikkhu of such-and-such a name has incurred one offense, a volitional seminal emission, not concealed. He requests from the Sangha a six-night mānatta for those offenses of volitional seminal emission, both concealed and not concealed.
Tỳ khưu tên là này đã phạm một tội xuất tinh có chủ ý, không che giấu. Vị ấy thỉnh cầu Tăng đoàn cho sáu đêm mānatta cho các tội xuất tinh có chủ ý, đã che giấu và không che giấu.
Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmassa bhikkhuno dvinnaṃ āpattīnaṃ sañcetanikānaṃ sukkavissaṭṭhīnaṃ paṭicchannāya ca appaṭicchannāya ca chārattaṃ mānattaṃ dadeyya, esā ñatti.
If it is suitable for the Sangha, the Sangha may grant to this bhikkhu of such-and-such a name a six-night mānatta for the two offenses of volitional seminal emission, both concealed and not concealed. This is the motion.
Nếu Tăng đoàn chấp thuận, Tăng đoàn sẽ trao cho tỳ khưu tên là này sáu đêm mānatta cho hai tội xuất tinh có chủ ý, đã che giấu và không che giấu. Đây là lời bạch.
Suṇātu me, bhante…pe… so parivutthaparivāso.
"May the Sangha, venerable sirs... (as before) ... He has completed his parivāsa.
Bạch chư Tăng, xin chư Tăng lắng nghe tôi… v.v… Vị ấy đã hoàn thành parivāsa.
Ayaṃ itthannāmo bhikkhu ekaṃ āpattiṃ āpajji sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ appaṭicchannaṃ, so saṅghaṃ tāsaṃ…pe… yācati.
This bhikkhu of such-and-such a name has incurred one offense, a volitional seminal emission, not concealed. He requests from the Sangha those... (as before) ...
Tỳ khưu tên là này đã phạm một tội xuất tinh có chủ ý, không che giấu. Vị ấy thỉnh cầu Tăng đoàn cho các tội đó… v.v… thỉnh cầu.
Saṅgho itthannāmassa bhikkhuno dvinnaṃ āpattīnaṃ sañcetanikānaṃ sukkavissaṭṭhīnaṃ paṭicchannāya ca appaṭicchannāya ca chārattaṃ mānattaṃ deti.
The Saṅgha grants a six-day mānatta to the monk of such-and-such a name for two intentional emissions of semen, both concealed and unconcealed.
Tăng đoàn cấp Mānatta sáu đêm cho tỳ khưu tên là (tên này), về hai tội cố ý xuất tinh, đã che giấu và chưa che giấu.
Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno dvinnaṃ āpattīnaṃ sañcetanikānaṃ sukkavissaṭṭhīnaṃ paṭicchannāya ca appaṭicchannāya ca chārattaṃ mānattassa dānaṃ, so tuṇhassa.
If it is agreeable to the venerable one to grant the monk of such-and-such a name a six-day mānatta for two intentional emissions of semen, both concealed and unconcealed, let him remain silent.
Vị Tôn giả nào chấp thuận việc cấp Mānatta sáu đêm cho tỳ khưu tên là (tên này), về hai tội cố ý xuất tinh, đã che giấu và chưa che giấu, vị ấy hãy im lặng.
Yassa nakkhamati, so bhāseyya.
Whoever does not agree, let him speak.
Vị nào không chấp thuận, vị ấy hãy nói.
Attano sīmaṃ sodhetvā vihārasīmāyāti vihāre baddhasīmameva sandhāya vuttaṃ.
Attano sīmaṃ sodhetvā vihārasīmāyāti (having purified one’s own boundary by means of the monastery boundary) is stated with reference to a monastery boundary that has been established.
Sau khi làm sạch giới trường của mình và giới trường của tu viện được nói đến để chỉ giới trường đã được yết ma trong tu viện.
Vihārūpacāratopi dve leḍḍupātā atikkamitabbāti bhikkhuvihāraṃ sandhāya vadati gāmūpacārātikkameneva bhikkhunīvihārūpacārātikkamassa siddhattā.
Vihārūpacāratopi dve leḍḍupātā atikkamitabbāti (even from the vicinity of the monastery, two clod-throws must be exceeded) is said with reference to a bhikkhu monastery, as exceeding the vicinity of a village automatically implies exceeding the vicinity of a bhikkhunī monastery.
Phải vượt quá hai tầm ném cục đất từ khu vực tu viện được nói đến để chỉ tu viện của tỳ khưu, vì việc vượt quá khu vực tu viện của tỳ khưu ni đã được thiết lập chỉ bằng việc vượt quá khu vực làng.
Vihārassa cāti bhikkhuvihārassa.
Vihārassa cāti (and of the monastery) means of the bhikkhu monastery.
Và của tu viện có nghĩa là của tu viện tỳ khưu.
Gāmassāti na vuttanti gāmassa upacāraṃ muñcituṃ vaṭṭatīti na vuttaṃ, tasmā gāmūpacārepi vaṭṭatīti adhippāyo.
Gāmassāti na vuttaṃ (it is not said "of the village") means it is not said that it is permissible to leave the vicinity of the village. Therefore, the intention is that it is permissible even within the vicinity of the village.
Không nói đến của làng có nghĩa là không nói rằng được phép rời khỏi khu vực làng, do đó ý nghĩa là được phép ở trong khu vực làng.
Tattheva ṭhānaṃ paccāsīsantīti bhikkhūnaṃ ṭhānaṃ paccāsīsanti.
Tattheva ṭhānaṃ paccāsīsantīti (expecting to be in the same place) means expecting to be in the place of the bhikkhus.
Mong muốn được ở cùng một nơi có nghĩa là mong muốn được ở cùng một nơi với các tỳ khưu.
Parivāsavattādīnanti parivāsanissayapaṭippassaddhiādīnaṃ.
Parivāsavattādīnaṃ (of the parivāsa observances, etc.) means of parivāsa, nissaya, paṭippassaddhi, etc.
Các quy tắc biệt trú, v.v. có nghĩa là các quy tắc biệt trú, nương tựa, hủy bỏ, v.v.
Yuttataraṃ dissatīti iminā anikkhittavattabhikkhunā viya bhikkhuniyāpi antoupacārasīmagatānaṃyeva ārocetabbaṃ, na gāme ṭhitānampi gantvā ārocetabbanti dīpeti.
Yuttataraṃ dissatīti (it seems more appropriate) indicates that just as a bhikkhu whose observances have not been suspended, a bhikkhunī too should announce only to those who are within the upacāra boundary, and not go to announce to those who are in the village.
Có vẻ phù hợp hơn điều này cho thấy rằng tỳ khưu ni cũng phải báo cáo cho những người ở trong giới trường khu vực, giống như một tỳ khưu chưa từ bỏ quy tắc, chứ không phải đi đến báo cáo cho những người ở trong làng.
Tasmiṃ gāmeti yasmiṃ gāme bhikkhunupassayo hoti, tasmiṃ gāme.
Tasmiṃ gāmeti (in that village) means in the village where the bhikkhunī's residence is located.
Trong làng đó có nghĩa là trong làng mà có chỗ ở của tỳ khưu ni.
Bahi upacārasīmāya ṭhatvāti upacārasīmato bahi ṭhatvā.
Bahi upacārasīmāya ṭhatvāti (standing outside the upacāra boundary) means standing outside the upacāra boundary.
Đứng bên ngoài giới trường khu vực có nghĩa là đứng bên ngoài giới trường khu vực.
Sammannitvā dātabbāti ettha sammannitvā dinnāya sahavāsepi ratticchedo na hoti.
Sammannitvā dātabbāti (should be granted after formal resolution); if it is granted after formal resolution, there is no break in the nights even during cohabitation.
Phải được cấp sau khi yết ma ở đây, khi đã được cấp sau khi yết ma, thì việc sống chung cũng không bị gián đoạn đêm.
216. Vivādādhikaraṇassa kiṃ mūlantiādīsu vivādamūlānīti vivādassa mūlāni.
216. In vivādādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ (what is the root of a dispute-case), etc., vivādamūlānīti (roots of dispute) are the roots of dispute.
216. Gốc rễ của tranh tụng là gì, v.v., gốc rễ của tranh tụng có nghĩa là các gốc rễ của tranh tụng.
Kodhanoti kujjhanalakkhaṇena kodhena samannāgato.
Kodhanoti (irascible) means endowed with anger, characterized by being angry.
Kodhano có nghĩa là người có đặc tính giận dữ.
Upanāhīti veraappaṭinissaggalakkhaṇena upanāhena samannāgato.
Upanāhīti (resentful) means endowed with resentment, characterized by not letting go of ill-will.
Upanāhī có nghĩa là người có đặc tính thù hận không buông bỏ.
Agāravoti (dī. ni. aṭṭha. 3.323; ma. ni. aṭṭha. 3.44) gāravavirahito.
Agāravoti (disrespectful) means lacking respect.
Agāravo (Dī. Ni. Aṭṭha. 3.323; Ma. Ni. Aṭṭha. 3.44) có nghĩa là không có sự tôn kính.
Appatissoti appatissayo anīcavutti.
Appatissoti (disobedient) means without respect or of low conduct.
Appatisso có nghĩa là không có sự tôn trọng, hành vi không khiêm tốn.
Ettha pana yo bhikkhu satthari dharamāne tīsu kālesu upaṭṭhānaṃ na yāti, satthari anupāhane caṅkamante saupāhano caṅkamati, nīce caṅkame caṅkamante ucce caṅkamati, heṭṭhā vasante upari vasati, satthu dassanaṭṭhāne ubho aṃse pārupati, chattaṃ dhāreti, upāhanaṃ dhāreti, nahāyati, uccāraṃ vā passāvaṃ vā karoti, parinibbute vā pana cetiyaṃ vandituṃ na gacchati, cetiyassa paññāyanaṭṭhāne satthudassanaṭṭhāne vuttaṃ sabbaṃ karoti, aññehi ca bhikkhūhi ‘‘kasmā evaṃ karosi, na idaṃ vaṭṭati, sammāsambuddhassa nāma lajjituṃ vaṭṭatī’’ti vutte ‘‘tuṇhī hohi, buddho buddhoti vadasi, kiṃ buddho nāmā’’ti bhaṇati, ayaṃ satthari agāravo nāma.
Here, however, a bhikkhu who, while the Teacher is alive, does not attend at the three times; who, when the Teacher walks without footwear, walks with footwear; who, when the Teacher walks on a low promenade, walks on a high promenade; who, when the Teacher stays below, stays above; who, at the place of the Teacher's sight, covers both shoulders, carries an umbrella, carries footwear, bathes, or urinates or defecates; or who, after the Teacher's Parinibbāna, does not go to worship the Cetiya; who does all that is stated for the place of the Teacher's sight at the Cetiya's visible location; and to whom, when other bhikkhus say, "Why do you do this? This is not proper. It is fitting to be respectful towards the Perfectly Self-Awakened One," replies, "Be silent, you say 'Buddha, Buddha,' what is a Buddha?"; such a one is called disrespectful towards the Teacher.
Ở đây, một tỳ khưu không đến hầu hạ Đức Phật vào ba thời khi Ngài còn tại thế, đi kinh hành với giày dép khi Đức Phật đi kinh hành không giày dép, đi kinh hành trên lối đi cao khi Đức Phật đi kinh hành trên lối đi thấp, ở trên khi Đức Phật ở dưới, khoác y cả hai vai ở nơi Đức Phật đang nhìn, cầm lọng, mang giày dép, tắm, đi đại tiện hoặc tiểu tiện, hoặc sau khi Đức Phật nhập Niết bàn, không đến đảnh lễ tháp, làm tất cả những điều đã nói về nơi Đức Phật đang nhìn ở nơi tháp được nhìn thấy, và khi các tỳ khưu khác nói “Tại sao ông làm như vậy? Điều này không phù hợp. Phải biết hổ thẹn với Đức Chánh Đẳng Giác”, ông ta nói “Im đi, ông nói Phật Phật, Phật là gì?”, người này được gọi là không tôn kính Đức Phật.
Yo pana dhammasavane saṅghuṭṭhe sakkaccaṃ na gacchati, sakkaccaṃ dhammaṃ na suṇāti, niddāyati vā sallapanto vā nisīdati, sakkaccaṃ na gaṇhāti na vāceti, ‘‘kiṃ dhamme agāravaṃ karosī’’ti vutte ‘‘tuṇhī hohi, dhammo dhammoti vadasi, kiṃ dhammo nāmā’’ti vadati, ayaṃ dhamme agāravo nāma.
Furthermore, a bhikkhu who, when the Dhamma teaching is announced, does not go diligently, does not listen to the Dhamma diligently, either sleeps or sits conversing, does not learn diligently, does not recite; to whom, when asked "Why are you disrespectful towards the Dhamma?", replies "Be silent, you say 'Dhamma, Dhamma,' what is a Dhamma?"; such a one is called disrespectful towards the Dhamma.
Còn người khi nghe tiếng chuông thỉnh pháp, không đến một cách cung kính, không nghe pháp một cách cung kính, hoặc ngủ gật hoặc ngồi nói chuyện, không học một cách cung kính, không tụng đọc, khi được hỏi “Tại sao ông không tôn kính Pháp?”, ông ta nói “Im đi, ông nói Pháp Pháp, Pháp là gì?”, người này được gọi là không tôn kính Pháp.
Yo pana therena bhikkhunā anajjhiṭṭho dhammaṃ deseti uddisati pañhaṃ katheti, vuḍḍhe bhikkhū ghaṭṭento gacchati tiṭṭhati nisīdati, dussapallatthikaṃ vā hatthapallatthikaṃ vā karoti, saṅghamajjhe ubho aṃse pārupati, chattupāhanaṃ dhāreti, ‘‘bhikkhusaṅghassa lajjituṃ vaṭṭatī’’ti vuttepi ‘‘tuṇhī hohi, saṅgho saṅghoti vadasi, kiṃ saṅgho, migasaṅgho ajasaṅgho’’tiādīni vadati, ayaṃ saṅghe agāravo nāma.
Moreover, a bhikkhu who, without being invited by an elder bhikkhu, teaches the Dhamma, expounds it, or explains a problem; who bumps into elder bhikkhus when walking, standing, or sitting; who sits with his robes or hands crossed; who covers both shoulders in the midst of the Saṅgha, carries an umbrella or footwear; and to whom, when told "It is fitting to be respectful towards the community of bhikkhus," replies "Be silent, you say 'Saṅgha, Saṅgha,' what is a Saṅgha? A herd of deer, a herd of goats," etc.; such a one is called disrespectful towards the Saṅgha.
Còn người khi một tỳ khưu trưởng lão chưa thỉnh cầu mà thuyết pháp, giảng giải, giải đáp vấn đề, đi đứng ngồi va chạm các tỳ khưu lớn tuổi, hoặc khoanh tay hoặc khoanh chân, khoác y cả hai vai giữa Tăng đoàn, cầm lọng, mang giày dép, khi được nói “Phải biết hổ thẹn với Tăng đoàn tỳ khưu”, ông ta vẫn nói “Im đi, ông nói Tăng Tăng, Tăng là gì? Tăng hươu, Tăng dê”, v.v., người này được gọi là không tôn kính Tăng.
Ekabhikkhusmimpi hi agārave kate saṅghe katoyeva hoti.
Indeed, disrespect shown even to a single bhikkhu is considered as disrespect shown to the Saṅgha.
Vì ngay cả khi không tôn kính một tỳ khưu, thì cũng là không tôn kính Tăng đoàn.
Tisso sikkhā pana apūrayamāno sikkhāya na paripūrakārī nāma.
One who does not fulfill the three trainings is called not fully completing the training.
Còn người không hoàn thành ba học pháp được gọi là không hoàn thành việc thực hành học pháp.
Ahitāya dukkhāya devamanussānanti (dī. ni. aṭṭha. 3.325; ma. ni. aṭṭha. 3.42; a. ni. aṭṭha. 3.6.36) ekasmiṃ vihāre dvinnaṃ bhikkhūnaṃ uppannavivādo kathaṃ devamanussānaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattati?
"For the harm, for the suffering of devas and humans". How does a dispute arising between two bhikkhus in one monastery conduce to the harm and suffering of devas and humans?
Vì bất lợi, khổ đau cho chư thiên và loài người (dī. ni. aṭṭha. 3.325; ma. ni. aṭṭha. 3.42; a. ni. aṭṭha. 3.6.36). Một tranh chấp phát sinh giữa hai tỳ khưu trong một trú xứ thì làm thế nào mà lại dẫn đến bất lợi, khổ đau cho chư thiên và loài người?
Kosambakakkhandhake viya hi dvīsu bhikkhūsu vivādaṃ āpannesu tasmiṃ vihāre tesaṃ antevāsikā vivadanti, tesaṃ ovādaṃ gaṇhanto bhikkhunisaṅgho vivadati, tato tesaṃ upaṭṭhākā vivadanti, atha manussānaṃ ārakkhadevatā dve koṭṭhāsā honti.
Indeed, just as in the Kosambaka Khandhaka, when two bhikkhus fall into dispute, their disciples in that monastery dispute; the community of bhikkhus, taking their advice, disputes; then their lay supporters dispute; and then the guardian devas of humans become two factions.
Giống như trong Kosambakakkhandhaka, khi hai tỳ khưu tranh chấp, các đệ tử của họ trong trú xứ đó cũng tranh chấp, hội chúng tỳ khưu tiếp nhận lời khuyên của họ cũng tranh chấp, rồi các cư sĩ hộ độ của họ cũng tranh chấp, sau đó các vị thiên thần bảo hộ loài người trở thành hai phe.
Tattha dhammavādīnaṃ ārakkhadevatā dhammavādiniyo honti, adhammavādīnaṃ adhammavādiniyo.
Therein, the guardian devas of those who speak Dhamma become speakers of Dhamma, and those of the speakers of what is not Dhamma become speakers of what is not Dhamma.
Trong đó, các vị thiên thần bảo hộ những người nói pháp (dhammavādī) thì trở thành những người nói pháp, còn các vị thiên thần bảo hộ những người nói phi pháp (adhammavādī) thì trở thành những người nói phi pháp.
Tato ārakkhadevatānaṃ mittā bhummadevatā bhijjanti.
Then the earth-dwelling devas, friends of these guardian devas, split.
Từ đó, các vị địa thiên (bhummadevatā) là bạn của các vị thiên thần bảo hộ cũng bị chia rẽ.
Evaṃ paramparāya yāva brahmalokā ṭhapetvā ariyasāvake sabbe devamanussā dve koṭṭhāsā honti.
Thus, in succession, up to the Brahma-world, all devas and humans, with the exception of noble disciples, become two factions.
Như vậy, theo dây chuyền, cho đến cõi Phạm thiên, trừ các bậc Thánh đệ tử, tất cả chư thiên và loài người đều trở thành hai phe.
Dhammavādīhi pana adhammavādinova bahutarā honti.
However, those who do not speak Dhamma are more numerous than those who speak Dhamma.
Tuy nhiên, những người nói phi pháp thì nhiều hơn những người nói pháp.
Tato ‘‘yaṃ bahukehi gahitaṃ, taṃ taccha’’nti dhammaṃ vissajjetvā bahutarā adhammaṃ gaṇhanti.
Then, reasoning that "what is accepted by the many is true," they abandon Dhamma and the more numerous embrace what is not Dhamma.
Từ đó, họ từ bỏ Pháp và chấp giữ phi pháp, vì “điều được số đông chấp nhận là sự thật”.
Te adhammaṃ purakkhatvā viharantā apāyesu nibbattanti.
Dwelling with what is not Dhamma as their foremost, they are reborn in the planes of misery.
Những người đó, do chấp giữ phi pháp mà sống, sẽ sinh vào các cõi khổ.
Evaṃ ekasmiṃ vihāre dvinnaṃ bhikkhūnaṃ uppanno vivādo bahūnaṃ ahitāya dukkhāya hoti.
Thus, a dispute arising between two bhikkhus in one monastery becomes for the harm and suffering of many.
Như vậy, một tranh chấp phát sinh giữa hai tỳ khưu trong một trú xứ thì dẫn đến bất lợi, khổ đau cho nhiều người.
Ajjhattaṃ vāti attani vā attano parisāya vā.
"Within oneself" means in oneself or in one's own assembly.
Ajjhattaṃ vā (hoặc nội tại) là tự thân hoặc hội chúng của tự thân.
Bahiddhā vāti parasmiṃ vā parassa parisāya vā.
"Outside oneself" means in another or in another's assembly.
Bahiddhā vā (hoặc ngoại tại) là người khác hoặc hội chúng của người khác.
Āyatiṃ anavassavāyāti āyatiṃ anuppādāya.
"For future non-recurrence" means for future non-arising.
Āyatiṃ anavassavāyā (để không phát sinh trong tương lai) là để không phát sinh trong tương lai.
Makkhīti paresaṃ guṇamakkhanalakkhaṇena makkhena samannāgato.
Makkhī means endowed with makkha, characterized by disparaging the good qualities of others.
Makkhī (che đậy) là người có tâm che đậy với đặc tính che đậy các phẩm chất của người khác.
Paḷāsīti yugaggāhalakkhaṇena paḷāsena samannāgato.
Paḷāsī means endowed with paḷāsa, characterized by holding a rigid view.
Paḷāsī (xúc phạm) là người có tâm xúc phạm với đặc tính chấp giữ đến cùng.
Issukīti parasakkārādīnaṃ issāyanalakkhaṇāya issāya samannāgato.
Issukī means endowed with issā, characterized by envy of others' honor and so forth.
Issukī (đố kỵ) là người có tâm đố kỵ với đặc tính đố kỵ sự tôn kính của người khác, v.v.
Maccharīti āvāsamacchariyādīhi samannāgato.
Maccharī means endowed with avarice regarding one's dwelling and so forth.
Maccharī (keo kiệt) là người có tâm keo kiệt với sự keo kiệt về trú xứ, v.v.
Saṭhoti kerāṭiko.
Saṭho means deceitful.
Saṭho (gian trá) là người xảo trá.
Māyāvīti katapāpapaṭicchādako.
Māyāvī means one who conceals evil deeds committed.
Māyāvī (lừa dối) là người che giấu tội lỗi đã làm.
Pāpicchoti asantasambhāvanicchako dussīlo.
Pāpiccho means one of evil wishes, a bad-natured person who desires what is not praiseworthy.
Pāpiccho (ác dục) là người có ác dục, mong muốn được tôn kính một cách không xứng đáng, là người giữ giới kém.
Micchādiṭṭhīti natthikavādī ahetukavādī akiriyavādī.
Micchādiṭṭhī means one who holds nihilistic views, non-causal views, or non-action views.
Micchādiṭṭhī (tà kiến) là người theo thuyết không có (natthikavādī), thuyết vô nhân (ahetukavādī), thuyết vô hành (akiriyavādī).
Sandiṭṭhiparāmāsīti sayaṃ diṭṭhameva parāmasati gaṇhāti.
Sandiṭṭhiparāmāsī means one who grasps and clings only to what he himself has seen.
Sandiṭṭhiparāmāsī (chấp thủ kiến của mình) là người chỉ chấp thủ, nắm giữ những gì mình đã thấy.
Ādhānaggāhīti daḷhaggāhī.
Ādhānaggāhī means one who grasps firmly.
Ādhānaggāhī (cố chấp) là người chấp giữ một cách kiên cố.
Duppaṭinissaggīti na sakkā hoti gahitaṃ nissajjāpetuṃ.
Duppaṭinissaggī means it is impossible to make him relinquish what he has grasped.
Duppaṭinissaggī (khó từ bỏ) là không thể khiến từ bỏ những gì đã chấp giữ.
Ettha ca kodhano hoti upanāhītiādinā puggalādhiṭṭhānanayena kodhūpanāhādayo akusaladhammā vivādamūlānīti dassitāni, tathā duṭṭhacittā vivadantītiādinā lobhadosamohā.
And here, through phrases like "is angry, is resentful", akusala dhammas like anger and resentment are shown as roots of dispute in the sense of being based on individuals, and likewise, "dispute with malicious intent", indicate greed, hatred, and delusion.
Và ở đây, với câu kodhano hoti upanāhī (là người hay sân hận, ôm lòng oán hờn), v.v., các pháp bất thiện như sân hận, ôm lòng oán hờn được chỉ ra là căn nguyên của tranh chấp theo cách quy về cá nhân; cũng như tham, sân, si được chỉ ra với câu duṭṭhacittā vivadantī (họ tranh chấp với tâm ác độc), v.v.
Aduṭṭhacittā vivadantītiādinā ca alobhādayo vivādamūlānīti dassitāni.
And through phrases like "dispute without malicious intent", non-greed and so forth are shown as roots of dispute.
Và với câu aduṭṭhacittā vivadantī (họ tranh chấp với tâm không ác độc), v.v., các pháp như vô tham, v.v. được chỉ ra là căn nguyên của tranh chấp.
217. Dubbaṇṇoti paṃsupisācako viya jhāmakhāṇuvaṇṇo.
217. Dubbaṇṇo means ugly, like a dust-demon or a charred tree stump.
217. Dubbaṇṇo (dung mạo xấu xí) là người có dung mạo như quỷ tro, như gốc cây cháy sém.
Duddassikoti vijātamātuyāpi amanāpadassano.
Duddassiko means unpleasant to look at, even for one's own mother.
Duddassiko (khó nhìn) là người có vẻ ngoài không dễ chịu ngay cả đối với người mẹ vừa sinh con.
Okoṭimakoti lakuṇḍako.
Okoṭimako means one who is bent or crooked.
Okoṭimako (lùn tịt) là người lùn tịt.
Kāṇoti ekakkhikāṇo vā ubhayakkhikāṇo vā.
Kāṇo means blind in one eye or blind in both eyes.
Kāṇo (mù) là người mù một mắt hoặc mù cả hai mắt.
Kuṇīti ekahatthakuṇī vā ubhayahatthakuṇī vā.
Kuṇī means one-handed or both-handed invalid.
Kuṇī (cụt tay) là người cụt một tay hoặc cụt cả hai tay.
Khañjoti ekapādakhañjo vā ubhayapādakhañjo vā.
Khañjo means lame in one leg or lame in both legs.
Khañjo (què) là người què một chân hoặc què cả hai chân.
Pakkhahatoti hatapakkho pīṭhasappī.
Pakkhahato means paralyzed on one side, a cripple who moves by crawling.
Pakkhahato (bại liệt) là người bị liệt một bên, phải lê lết.
220. Vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ akusalaṃ abyākatanti vivādādhikaraṇaṃ kiṃ kusalaṃ akusalaṃ udāhu abyākatanti pucchati.
220. "Is a dispute-case wholesome, unwholesome, or indeterminate?" This asks whether a dispute-case is wholesome, unwholesome, or indeterminate.
220. Vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ akusalaṃ abyākata (Tranh chấp pháp là thiện, bất thiện, vô ký?) hỏi rằng tranh chấp pháp là thiện, bất thiện hay vô ký.
Vivādādhikaraṇaṃ siyā kusalantiādi vissajjanaṃ.
"A dispute-case may be wholesome" and so forth is the answer.
Vivādādhikaraṇaṃ siyā kusala (Tranh chấp pháp có thể là thiện), v.v. là câu trả lời.
Esa nayo sesesupi.
This is the method for the rest as well.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho các trường hợp còn lại.
Vivadanti etenāti vivādoti āha ‘‘yena vivadanti, so cittuppādo vivādo’’ti.
Vivādo (dispute) means "that by which they dispute," so he says, "that mind-moment by which they dispute is a dispute."
Vivadanti etena (họ tranh chấp bởi điều này) nên là vivādo (tranh chấp), như đã nói ‘‘yena vivadanti, so cittuppādo vivādo’’ (tâm sinh khởi mà do đó họ tranh chấp, đó là tranh chấp).
Kathaṃ pana so cittuppādo adhikaraṇaṃ nāmāti āha ‘‘samathehi ca adhikaraṇīyatāya adhikaraṇa’’nti, samathehi sametabbatāya adhikaraṇanti attho.
But how is that mind-moment an adhikaraṇa (case)? He says, "it is an adhikaraṇa by virtue of its being a matter for settlement with samathas." This means, it is a matter for settlement by samathas (methods of settling disputes).
Thế nhưng, tâm sinh khởi đó được gọi là pháp sự (adhikaraṇa) như thế nào? Đã nói ‘‘samathehi ca adhikaraṇīyatāya adhikaraṇa’’ (và do có thể được làm lắng dịu bởi các pháp hòa giải nên là pháp sự), nghĩa là có thể được làm lắng dịu bởi các pháp hòa giải nên là pháp sự.
Vivādahetubhūtassa hi cittuppādassa vūpasamena tappabhavassa saddassapi vūpasamo hotīti cittuppādassa samathehi adhikaraṇīyatā pariyāyo sambhavati.
For, with the cessation of the mind-moment that is the cause of dispute, there is also the cessation of the sound arising from it; thus, the mind-moment's being a matter for settlement by samathas is circumstantially possible.
Vì khi tâm sinh khởi là nguyên nhân của tranh chấp được làm lắng dịu, thì lời nói phát sinh từ nó cũng được làm lắng dịu; do đó, việc tâm sinh khởi có thể được làm lắng dịu bởi các pháp hòa giải là một cách nói có thể xảy ra.
222. Āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ siyā abyākatanti ayaṃ vikappo paññattivajjaṃyeva sandhāya vutto, na lokavajjanti dassetuṃ ‘‘sandhāyabhāsitavasenā’’tiādimāha.
222. "An offence-case may be unwholesome, may be indeterminate." This qualification is stated with reference only to a prohibitory fault (paññattivajja), not a morally evil act (lokavajja), to show which he says, "by way of an implied statement" and so forth.
222. Āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ siyā abyākata (Pháp sự về tội có thể là bất thiện, có thể là vô ký). Lời phân loại này được nói ra chỉ để chỉ lỗi do giới định (paññattivajja), không phải lỗi do thế tục (lokavajja), để chỉ rõ điều đó, đã nói ‘‘sandhāyabhāsitavasenā’’ (theo cách nói có ý định), v.v.
Kasmā panettha sandhāyabhāsitavasena attho veditabboti āha ‘‘yasmiṃ hī’’tiādi.
Why should the meaning here be understood by way of an implied statement? He says, "for when" and so forth.
Vì sao ở đây ý nghĩa phải được hiểu theo cách nói có ý định? Đã nói ‘‘yasmiṃ hī’’ (vì trong đó), v.v.
Pathavīkhaṇanādiketi ettha ādi-saddena bhūtagāmapātabyatādipaññattivajjaṃ sikkhāpadaṃ saṅgaṇhāti.
In "digging the earth and so forth", the word "and so forth" includes prohibitory training rules such as those concerning the destruction of plant life.
Trong Pathavīkhaṇanādike (đào đất, v.v.), từ ādi (v.v.) bao gồm các giới học về lỗi do giới định như phá hoại cây cối, v.v.
Yo vinaye apakataññutāya vattasīsena sammuñjaniādinā pathavīkhaṇanādīni karoti, tadā tassuppannacittaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘kusalacittaṃ aṅgaṃ hotī’’ti.
If a bhikkhu, through ignorance of the Vinaya, performs acts like digging the earth, for instance, by sweeping with a broom in a manner pertaining to a virtuous observance, then the arising thought in him is referred to when it is said, "the wholesome thought is a factor."
Người nào, do không biết rõ giới luật, mà làm các việc như đào đất, v.v. theo cách giữ phận sự như quét dọn, v.v., khi đó, tâm sinh khởi của người ấy được nói là ‘‘kusalacittaṃ aṅgaṃ hotī’’ (tâm thiện là yếu tố) là dựa vào tâm đó.
Aṅgaṃ hotīti ca vattasīsena karontassapi ‘‘imaṃ pathaviṃ khaṇāmī’’tiādinā vītikkamajānanavasena pavattattā taṃ kusalacittaṃ āpattādhikaraṇaṃ, kusalacittaṃ āpattiyā kāraṇaṃ hotīti attho.
And "is a factor" means that because even while acting in a manner pertaining to a virtuous observance, he acts with awareness of transgression, for example, "I am digging this earth," that wholesome thought is an offence-case, meaning that the wholesome thought is a cause for the offence.
Và aṅgaṃ hotī (là yếu tố) có nghĩa là, ngay cả khi làm theo phận sự, tâm thiện đó vẫn là pháp sự về tội, là nguyên nhân của tội, vì hành động đó xảy ra với sự hiểu biết về sự vi phạm như “tôi đang đào đất này”, v.v.
Na hi vītikkamaṃ ajānantassa pathavīkhaṇanādīsu āpatti sambhavati.
For, an offence concerning digging the earth and so forth is not possible for one who is unaware of the transgression.
Vì nếu không biết về sự vi phạm, thì tội không thể xảy ra trong việc đào đất, v.v.
Tasmiṃ satīti tasmiṃ kusalacitte āpattibhāvena gahite satīti adhippāyo.
"When that exists" means when that wholesome thought is taken as an offence, that is the intention.
Tasmiṃ satī (khi điều đó xảy ra) có ý nghĩa là khi tâm thiện đó được coi là tội.
Tasmāti yasmā kusalacitte āpattibhāvena gahite sati ‘‘natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti na sakkā vattuṃ, tasmā.
"Therefore," means, because when a wholesome thought is taken as an offence, it is not possible to say, "there is no wholesome offence-case," therefore (this is stated).
Tasmā (do đó) là vì khi tâm thiện được coi là tội, thì không thể nói “không có pháp sự về tội là thiện”.
Nayidaṃ aṅgappahonakacittaṃ sandhāya vuttanti ‘‘āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ siyā abyākataṃ, natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti idaṃ āpattisamuṭṭhāpakabhāvena aṅgappahonakaṃ āpattiyā kāraṇabhūtaṃ cittaṃ sandhāya na vuttaṃ.
"This is not stated with reference to a thought conducive to a factor (of the offence)." This statement, "an offence-case may be unwholesome, may be indeterminate, there is no wholesome offence-case," is not stated with reference to a thought that is a factor conducive to the offence, i.e., a thought that is the cause of the offence.
Nayidaṃ aṅgappahonakacittaṃ sandhāya vutta (Điều này không được nói dựa vào tâm là yếu tố gây ra tội) có nghĩa là câu “pháp sự về tội có thể là bất thiện, có thể là vô ký, không có pháp sự về tội là thiện” này không được nói dựa vào tâm là yếu tố gây ra tội, là nguyên nhân của tội.
Kiṃ pana sandhāya vuttanti āha ‘‘idaṃ panā’’tiādi.
But with reference to what is it stated? He says, "But this" and so forth.
Vậy thì được nói dựa vào điều gì? Đã nói ‘‘idaṃ panā’’ (nhưng điều này), v.v.
Bhikkhumhi kammaṭṭhānagatacittena nipanne niddāyante vā mātugāmo ce seyyaṃ kappeti, tasmiṃ khaṇe seyyākārena vattamānarūpameva āpatti, na kusalādivasappavattaṃ cittanti āha ‘‘asañcicca…pe… sahaseyyādivasena āpajjato (pari. 323 atthato samānaṃ) abyākataṃ hotī’’ti.
If a bhikkhu lies down with a thought directed towards a meditation subject or while sleeping, and a woman makes a bed (near him), at that moment the offence is merely the form (material quality) that exists as the act of lying down, not a thought progressing as wholesome and so forth; thus, he says, "for one who commits an offence unintentionally... and so forth... such as sleeping together, it is indeterminate."
Nếu một tỳ khưu ngủ thiếp đi hoặc đang ngủ với tâm an trú trong đề mục thiền định mà một phụ nữ nằm chung, thì ngay khoảnh khắc đó, chính cái hình thái đang hiện hữu dưới dạng nằm chung đó là tội, chứ không phải tâm thiện, v.v. Đã nói ‘‘asañcicca…pe… sahaseyyādivasena āpajjato (pari. 323 atthato samānaṃ) abyākataṃ hotī’’ (khi phạm tội do không cố ý…v.v… nằm chung, v.v. thì là vô ký).
Tasmiñhi khaṇe uṭṭhātabbe jāte anuṭṭhānato tadākārapavatto rūpakkhandhova āpatti.
For, at that moment, when one should have risen, from not rising, the material aggregate (form) that occurs in that manner is itself the offence.
Vì trong khoảnh khắc đó, khi lẽ ra phải đứng dậy nhưng không đứng dậy, thì chính sắc uẩn đang hiện hữu trong hình thái đó là tội.
‘‘Āpattiṃ āpajjanto kusalacitto vā āpajjati akusalābyākatacitto vā’’ti vacanato kusalampi āpattādhikaraṇaṃ siyāti ce?
If it is asked, "May a wholesome thought also be an offence-case, according to the statement 'one who commits an offence commits it either with a wholesome thought or with an unwholesome or indeterminate thought'?"
Nếu nói rằng “khi phạm tội, người ta phạm với tâm thiện hoặc với tâm bất thiện, vô ký”, theo cách nói đó, tâm thiện cũng có thể là pháp sự về tội ư?
Yo hi āpattiṃ āpajjatīti vuccati, so tīsu cittesu aññataracittasamaṅgī hutvā āpajjati, na aññathāti dassanatthaṃ ‘‘kusalacitto vā’’tiādi vuttaṃ.
The phrase "either with a wholesome thought" and so forth is stated to show that one who is said to commit an offence does so being endowed with one of the three types of thoughts, and not otherwise.
Để chỉ ra rằng người nào được gọi là phạm tội, người đó phạm tội khi có một trong ba loại tâm, chứ không phải cách khác, đã nói ‘‘kusalacitto vā’’ (hoặc với tâm thiện), v.v.
Ayañhettha attho – pathavīkhaṇanādīsu kusalacittakkhaṇe vītikkamādivasena pavattarūpasambhavato kusalacitto vā tathāpavattarūpasaṅkhātaṃ abyākatāpattiṃ āpajjati, tathā abyākatacitto vā abyākatarūpasaṅkhātaṃ abyākatāpattiṃ āpajjati.
The meaning here is this: in cases like digging the earth, at the moment of a wholesome thought, because of the existence of physical form progressing by way of transgression, one commits an indeterminate offence reckoned as such physical form, either with a wholesome thought, or similarly, one commits an indeterminate offence reckoned as indeterminate physical form with an indeterminate thought.
Ý nghĩa ở đây là: trong việc đào đất, v.v., vào khoảnh khắc tâm thiện, do có sự hiện hữu của sắc pháp xảy ra dưới dạng vi phạm, v.v., nên người có tâm thiện phạm tội vô ký được gọi là sắc pháp xảy ra như vậy; tương tự, người có tâm vô ký phạm tội vô ký được gọi là sắc pháp vô ký.
Pāṇātipātādiṃ akusalacitto vā akusalāpattiṃ āpajjati, rūpaṃ panettha abbohārikaṃ.
In cases like killing living beings, one commits an unwholesome offence with an unwholesome thought, and physical form (materiality) here is not a matter for ordinary discourse.
Người có tâm bất thiện phạm tội bất thiện như sát sinh, v.v., ở đây sắc pháp là không được nhắc đến.
Supinante ca pāṇātipātādiṃ karonto sahaseyyādivasena āpajjitabbāpattiṃ āpajjanto akusalacitto abyākatāpattiṃ āpajjatīti.
And one who, in dreams, commits acts like killing living beings and incurs an offense that should be incurred in the manner of sleeping together, etc., incurs an indeterminate offense with unwholesome consciousness.
Và khi nằm mơ thực hiện sát sinh, v.v., người phạm tội đáng phạm như ngủ chung, v.v., với tâm bất thiện, thì phạm tội vô ký.
Kusalacittaṃ āpajjeyyāti eḷakalomaṃ gahetvā kammaṭṭhānamanasikārena tiyojanaṃ atikkamantassa paññattiṃ ajānitvā padaso dhammaṃ vācentassa ca āpajjitabbāpattiyā kusalacittaṃ āpajjeyya.
"One may incur wholesome consciousness" refers to one who takes sheep's wool and crosses three yojanas with mindfulness of a meditation object, or one who recites the Dhamma word by word without knowing the rule (Paññatti); for such an offense that should be incurred, wholesome consciousness may be incurred.
Có thể phạm với tâm thiện, tức là, đối với người vượt quá ba do tuần với tâm chú ý đến đề mục thiền (kammaṭṭhāna) khi cầm lông cừu, và đối với người không biết giới điều mà đọc Pháp từng câu, thì có thể phạm tội đáng phạm với tâm thiện.
Na ca tattha vijjamānampi kusalacittaṃ āpattiyā aṅganti tasmiṃ vijjamānampi kusalacittaṃ āpattiyā aṅgaṃ na hoti, sayaṃ āpatti na hotīti attho.
"And even if wholesome consciousness is present there, it is not a factor of the offense" means that even if wholesome consciousness is present in that, it is not a factor of the offense; it is not an offense in itself.
Và tâm thiện hiện hữu ở đó cũng không phải là chi phần của tội nghĩa là, tâm thiện hiện hữu ở đó cũng không phải là chi phần của tội, tự nó không phải là tội, là ý nghĩa này.
Calitappavattānanti calitānaṃ pavattānañca.
"Of movements and actions" refers to what is moved and what is acted.
Đối với những gì đã dao động và đã vận hành nghĩa là, đối với những gì đã dao động và đã vận hành.
Calito kāyo, pavattā vācā.
The body is moved, speech is acted.
Thân đã dao động, lời nói đã vận hành.
Aññatarameva aṅganti kāyavācānaṃ aññatarameva āpattīti attho.
"Only one factor" means that only one of the body or speech constitutes the offense.
Chỉ một trong các chi phần nghĩa là, chỉ một trong thân và lời nói là tội, là ý nghĩa này.
Tañca rūpakkhandhapariyāpannattā abyākatanti iminā abyākatamāpattādhikaraṇaṃ, nāññanti dasseti.
"And that, being included in the aggregate of form, is indeterminate" shows by this that the basis of the offense is indeterminate, not otherwise.
Và điều đó là vô ký vì thuộc về sắc uẩn—điều này cho thấy rằng sự kiện phạm tội là vô ký, không phải điều khác.
Yadi evaṃ ‘‘sāpattikassa, bhikkhave, nirayaṃ vā vadāmi tiracchānayoniṃ vā’’ti vacanato abyākatassapi vipākadhammatā āpajjeyyāti?
If so, does an indeterminate act also incur a result-producing quality, according to the saying, "Monks, for one who has committed an offense, I declare either hell or the animal realm"?
Nếu vậy, theo câu nói ‘‘Này các Tỳ-khưu, đối với người có tội, Ta nói hoặc đọa địa ngục hoặc đọa súc sinh’’, thì liệu điều vô ký cũng có thể có quả báo không?
Nāpajjeyya.
It does not incur.
Không thể có quả báo.
Asañcicca āpannā hi āpattiyo yāva so na jānāti, tāva anantarāyakarā, jānitvā chādento pana chādanappaccayā aññaṃ dukkaṭasaṅkhātaṃ akusalamāpattādhikaraṇamāpajjati, tañca akusalasabhāvattā saggamokkhānaṃ antarāyakaraṇanti sāpattikassa apāyagāmitā vuttā.
For offenses committed unintentionally, as long as one does not know, they do not cause obstruction. But if one knows and conceals it, due to that concealment, one incurs another unwholesome basis of offense, called a dukkata offense. And because that is unwholesome in nature, it is an obstruction to heaven and liberation; thus, the going to a lower realm for one who has committed an offense is stated.
Thật vậy, những tội đã phạm một cách vô ý, chừng nào người ấy chưa biết, thì không gây trở ngại; nhưng khi đã biết mà che giấu, thì do sự che giấu mà phạm một sự kiện tội bất thiện khác gọi là dukkaṭa. Và điều đó, do bản chất bất thiện, gây trở ngại cho cõi trời và Niết-bàn. Do đó, đã nói về việc người có tội sẽ đọa vào các khổ cảnh.
Abyākataṃ pana āpattādhikaraṇaṃ avipākadhammamevāti niṭṭhamettha gantabbaṃ.
But an indeterminate basis of offense is indeed without a result-producing quality; this conclusion should be reached here.
Tuy nhiên, sự kiện tội vô ký thì không có quả báo—điều này cần được kết luận.
Teneva porāṇagaṇṭhipadesupi ‘‘puthujjano kalyāṇaputhujjano sekkho arahāti cattāro puggale dassetvā tesu arahato āpattādhikaraṇaṃ abyākatameva, tathā sekkhānaṃ, tathā kalyāṇaputhujjanassa asañcicca vītikkamakāle abyākatameva.
Therefore, in the ancient commentaries it is also written: "After showing four types of individuals—the ordinary person, the noble ordinary person, the trainee, and the Arahant—among them, for the Arahant, the basis of offense is only indeterminate; likewise for trainees, and likewise for the noble ordinary person when the transgression is unintentional, it is only indeterminate.
Chính vì vậy, trong các bản chú giải cổ cũng đã viết: ‘‘Sau khi chỉ ra bốn hạng người: phàm phu, thiện phàm phu, hữu học, và A-la-hán, trong số đó, sự kiện tội của bậc A-la-hán là vô ký; cũng vậy đối với các bậc hữu học; cũng vậy đối với thiện phàm phu khi vô ý vi phạm là vô ký.
Itarassa akusalampi hoti abyākatampi.
For the other, it can be unwholesome or indeterminate.
Đối với người khác, có thể là bất thiện hoặc vô ký.
Yasmā cassa sañcicca vītikkamakāle akusalameva hoti, tasmā vuttaṃ ‘natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’nti.
And because for him, at the time of an intentional transgression, it is only unwholesome, it is said, 'There is no wholesome basis of offense.'
Và vì khi cố ý vi phạm thì chỉ là bất thiện, nên đã nói ‘không có sự kiện tội là thiện’.
Sabbattha evaṃ abyākatanti vipākābhāvamattaṃ sandhāya vutta’’nti likhitaṃ.
'Everywhere it is thus indeterminate' is said to refer only to the absence of Vipāka (result)."
Ở khắp mọi nơi, việc nói là vô ký như vậy là chỉ để nói về việc không có quả báo.’’
Yañca āpattādhikaraṇaṃ akusalaṃ, tampi desitaṃ vuṭṭhitaṃ vā anantarāyakaraṃ.
And even an unwholesome basis of offense, if confessed or overcome, does not cause obstruction.
Và sự kiện tội bất thiện, khi đã được sám hối hoặc đã xuất tội, thì không gây trở ngại.
Yathā hi ariyūpavādakammaṃ akusalampi samānaṃ accayaṃ desetvā khamāpanena payogasampattipaṭibāhitattā avipākadhammataṃ āpannaṃ ahosikammaṃ hoti, evamidampi desitaṃ vuṭṭhitaṃ vā payogasampattipaṭibāhitattā avipākadhammatāya ahosikammabhāvena anantarāyakaraṃ jātaṃ.
Just as the act of defaming noble ones, though unwholesome, by confessing the fault and seeking forgiveness, its productive power is thwarted, thereby becoming a result-less act; similarly, this, if confessed or overcome, having its productive power thwarted, becomes a result-less act, thus causing no obstruction.
Cũng như nghiệp phỉ báng bậc Thánh, dù là bất thiện, nhưng sau khi sám hối lỗi lầm và xin tha thứ, do sự ngăn chặn thành tựu của hành vi (payogasampatti), nó trở thành nghiệp không có quả báo, tức là nghiệp đã trở thành vô hiệu; cũng vậy, điều này khi đã được sám hối hoặc đã xuất tội, do sự ngăn chặn thành tựu của hành vi, nó trở thành không có quả báo, tức là nghiệp đã trở thành vô hiệu, không gây trở ngại.
Teneva ‘‘sāpattikassa, bhikkhave, nirayaṃ vā vadāmi tiracchānayoniṃ vā’’ti sāpattikasseva apāyagāmitā vuttā.
Therefore, "Monks, for one who has committed an offense, I declare either hell or the animal realm" states that only for one who has committed an offense is there a going to a lower realm.
Chính vì vậy, đã nói về việc người có tội sẽ đọa vào các khổ cảnh: ‘‘Này các Tỳ-khưu, đối với người có tội, Ta nói hoặc đọa địa ngục hoặc đọa súc sinh.’’
242. Kiccādhikaraṇaṃ ekena samathena sammatīti ettha ‘‘kiccameva kiccādhikaraṇa’’nti (pārā. aṭṭha. 2.385-86) vacanato apalokanakammādīnametaṃ adhivacanaṃ.
242. Here, "A duty-dispute is settled by one method of settlement" refers to the acts of informing, etc., according to the saying, "A duty is indeed a duty-dispute".
242. Sự kiện cần làm được giải quyết bằng một phương pháp giải quyết—ở đây, theo câu ‘‘kiccameva kiccādhikaraṇa’’ (chỉ có việc làm là sự kiện cần làm), đây là tên gọi khác của các nghiệp như apalokanakamma (nghiệp thông báo).
Taṃ vivādādhikaraṇādīni viya samathehi sametabbaṃ na hoti, kintu sammukhāvinayena sampajjati, tasmā sammatīti ettha sampajjatīti attho gahetabbo.
That is not to be settled by methods of settlement like a dispute-dispute, etc., but is accomplished by the presence-settlement (sammukhāvinaya); therefore, in "is settled", the meaning "is accomplished" should be taken.
Điều đó không cần phải được giải quyết bằng các phương pháp giải quyết như các sự kiện tranh chấp, v.v., mà là được hoàn thành bằng sự hiện diện. Do đó, ở đây, từ sammatī (được giải quyết) cần hiểu là được hoàn thành.
Sesamettha suviññeyyameva.
The rest here is easily understandable.
Phần còn lại ở đây rất dễ hiểu.
251. Imāni cattāri ahirājakulānīti (a. ni. aṭṭha. 2.4.67) idaṃ daṭṭhavise sandhāya vuttaṃ.
251. "These four royal families of snakes" (A.N.A. 2.4.67) is said with reference to venomous creatures.
251. Bốn dòng vua rắn này—điều này được nói liên quan đến các loài rắn độc.
Ye hi keci daṭṭhavisā, sabbe te imesaṃ catunnaṃ ahirājakulānaṃ abbhantaragatāva honti.
For all venomous creatures are included within these four royal families of snakes.
Thật vậy, tất cả các loài rắn độc đều nằm trong bốn dòng vua rắn này.
Attaguttiyāti attano guttatthāya.
"For self-protection" means for one's own safety.
Để tự bảo vệ nghĩa là, vì sự bảo vệ của chính mình.
Attarakkhāyāti attano rakkhaṇatthāya.
"For self-preservation" means for the sake of one's own protection.
Để tự che chở nghĩa là, vì sự che chở của chính mình.
Attaparittaṃkātunti attano parittāṇatthāya attaparittaṃ nāma kātuṃ anujānāmīti attho.
"To perform self-protection" means, "I permit you to perform self-protection for your own protection."
Để tự hộ trì nghĩa là, Ta cho phép làm sự hộ trì cho chính mình, là ý nghĩa này.
Idāni yathā taṃ parittaṃ kātabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘evañca pana bhikkhave’’tiādimāha.
Now, to show how that protection should be performed, he begins with "And thus, monks," etc.
Bây giờ, để chỉ ra cách làm sự hộ trì đó, Ngài nói: ‘‘Này các Tỳ-khưu, và như thế này’’, v.v.
Tattha (jā. aṭṭha. 2.2.105) virūpakkhehīti virūpakkhanāgakulehi.
There (Jā.A. 2.2.105), "with the Virūpakkhas" refers to the Virūpakkha Nāga family.
Ở đó, Virūpakkhe (jā. aṭṭha. 2.2.105) nghĩa là, với các dòng vua rắn Virūpakkhā.
Sesesupi eseva nayo.
The same applies to the rest.
Đối với các phần còn lại cũng vậy.
Sahayoge cetaṃ karaṇavacanaṃ, etehi saha mayhaṃ mittabhāvoti vuttaṃ hoti apādakehīti apādakasattehi.
And this is the instrumental case of association, meaning "may there be friendship with these." "With the footless" refers to footless beings.
Và đây là cách nói giới từ chỉ sự đồng hành, nghĩa là, tình bạn của tôi với những loài này. Apādakehī nghĩa là, với các loài không chân.
Sesesupi eseva nayo.
The same applies to the rest.
Đối với các phần còn lại cũng vậy.
Sabbe sattāti ito pubbe ettakena ṭhānena odissakamettaṃ kathetvā idāni anodissakamettaṃ kathetuṃ idamāraddhaṃ.
"All beings"—having spoken of specific loving-kindness up to this point, now this is begun to speak of unspecific loving-kindness.
Tất cả chúng sinh—cho đến đây, sau khi nói về lòng từ bi có đối tượng cụ thể, bây giờ bắt đầu nói về lòng từ bi không có đối tượng cụ thể.
Tattha sattā pāṇā bhūtāti sabbānetāni puggalavevacanāneva.
Here, "beings, living creatures, existent ones" are all synonyms for individuals.
Ở đó, chúng sinh, sinh vật, hữu tình—tất cả những từ này đều là từ đồng nghĩa của cá nhân.
Bhadrāni passantūti bhadrāni ārammaṇāni passantu.
"May they see auspicious things" means may they see auspicious objects.
Hãy thấy những điều tốt lành nghĩa là, hãy thấy những đối tượng tốt lành.
Mā kañci pāpamāgamāti kañci sattaṃ pāpakaṃ lāmakaṃ mā āgacchatu.
"May no evil come to anyone" means may nothing evil or wretched come to any being.
Đừng có bất kỳ điều ác nào đến với ai nghĩa là, đừng có bất kỳ điều ác, điều xấu nào đến với bất kỳ chúng sinh nào.
Appamāṇo buddhoti ettha buddhoti buddhaguṇā veditabbā, te hi appamāṇā nāma.
In "The Buddha is immeasurable," "Buddha" refers to the qualities of the Buddha, for these are called immeasurable.
Phật là vô lượng—ở đây, Phật cần hiểu là các đức tính của Phật, vì chúng là vô lượng.
Sesadvayesupi eseva nayo, pamāṇavantānīti guṇappamāṇena yuttāni.
The same applies to the other two pairs; "having measure" means endowed with a measure of qualities.
Đối với hai phần còn lại cũng vậy. Có giới hạn nghĩa là, có giới hạn về đức tính.
Uṇṇanābhīti lomasanābhiko makkaṭako.
"Uṇṇanābhī" refers to a spider with a hairy navel.
Uṇṇanābhī nghĩa là, con nhện có lông ở rốn.
Sarabūti gharagoḷikā.
"Sarabū" refers to a gecko.
Sarabū nghĩa là, con thằn lằn nhà.
Katā me rakkhā kataṃ me parittanti mayā ettakassa janassa rakkhā ca parittāṇañca kataṃ.
"Protection has been done by me, safety has been done by me" means protection and safety have been done by me for so many people.
Sự bảo vệ đã được tôi làm, sự hộ trì đã được tôi làm nghĩa là, tôi đã làm sự bảo vệ và hộ trì cho bấy nhiêu người.
Paṭikkamantu bhūtānīti sabbepi me kataparittāṇā sattā apagacchantu, mā maṃ viheṭhayiṃsūti attho.
"May beings retreat" means may all beings for whom I have performed protection depart, may they not harm me.
Các loài hữu tình hãy tránh xa nghĩa là, tất cả các chúng sinh đã được tôi hộ trì hãy tránh xa, đừng làm hại tôi, là ý nghĩa này.
Sohanti yassa mama etehi sabbehipi mettaṃ, so ahaṃ bhagavato namo karomi, vipassīādīnañca sattannaṃ sammāsambuddhānaṃ namo karomīti sambandho.
The connection is: "I" (Sohaṃ) refers to "I, who have metta towards all these (beings), pay homage to the Blessed One, and I pay homage to the seven Perfect Buddhas, Vipassī and others."
Sohaṃ (Tôi) nghĩa là: "Tôi xin đảnh lễ Đức Thế Tôn, người mà tất cả chúng sinh này đều có lòng từ bi; và tôi xin đảnh lễ bảy vị Chánh Đẳng Giác, bắt đầu từ Đức Phật Vipassī." Đây là sự liên kết (của câu nói).
252. Jālāni parikkhipāpetvāti parissayamocanatthañceva pamādena gaḷitānaṃ ābharaṇādīnaṃ rakkhaṇatthañca jālāni karaṇḍakākārena parikkhipāpetvā.
252. "Having had nets enclosed" (Jālāni parikkhipāpetvā) means having had nets enclosed in the shape of a basket, both for the purpose of removing danger and for protecting ornaments etc. that might fall off due to carelessness.
252. Jālāni parikkhipāpetvā (đã cho bao quanh bằng lưới) là đã cho bao quanh bằng lưới theo hình dạng cái giỏ, vừa để thoát khỏi nguy hiểm vừa để bảo vệ các đồ trang sức, v.v., bị rơi do bất cẩn.
Candanagaṇṭhi āgantvā jāle laggāti eko kira rattacandanarukkho gaṅgāya uparitīre jāto gaṅgodakena dhotamūlo patitvā tattha tattha pāsāṇesu sambhijjamāno vippakiri.
"A sandalwood knot came and got stuck in the net" (Candanagaṇṭhi āgantvā jāle laggā): It is said that a certain red sandalwood tree, having grown on the upper bank of the Gaṅgā, fell when its roots were washed away by the waters of the Gaṅgā, and shattering against the rocks here and there, scattered its fragments.
Candanagaṇṭhi āgantvā jāle laggā (khúc gỗ đàn hương đến và mắc vào lưới) là vì có một cây đàn hương đỏ mọc trên bờ sông Gaṅgā, rễ của nó bị nước sông cuốn trôi nên đã đổ xuống và vỡ ra thành từng mảnh khi va vào các tảng đá ở đó.
Tato ekā ghaṭappamāṇā ghaṭikā pāsāṇesu ghaṃsiyamānā udakaūmīhi pothiyamānā maṭṭhā hutvā anupubbena vuyhamānā sevālapariyonaddhā āgantvā tasmiṃ jāle laggi.
From that, one piece, about the size of a pot, being rubbed against the rocks, pounded by the water waves, became smooth, and being carried along gradually, covered with moss, it came and got stuck in that net.
Từ đó, một khúc gỗ nhỏ bằng cái ghè, bị nước sông và sóng đánh vào các tảng đá, trở nên nhẵn nhụi, dần dần trôi theo dòng nước, bị rong rêu bao phủ, rồi đến và mắc vào cái lưới đó.
Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
This was said in reference to that.
Câu này được nói đến điều đó.
Lekhanti likhitagahitaṃ cuṇṇaṃ.
"Lekhaṃ" means powder taken by scraping.
Lekhaṃ (bột) là bột được nghiền ra.
Uḍḍitvāti veḷuparamparāya uddhaṃ pāpetvā, uṭṭhāpetvāti vuttaṃ hoti.
"Uḍḍitvā" means having raised it upwards by means of a bamboo pole, it is said to have lifted it up.
Uḍḍitvā (đã nâng lên) là đã cho nâng lên cao bằng hàng tre, nghĩa là đã cho dựng lên.
Oharatūti iddhiyā otāretvā gaṇhatu.
"Oharatū" means may he take it down by psychic power.
Oharatū (hãy hạ xuống) là hãy dùng thần thông hạ xuống và lấy đi.
Pūraṇakassapādayo cha satthāro.
Pūraṇakassapa and others were "the six teachers".
Pūraṇa Kassapa và những người khác là sáu vị đạo sư.
Tattha (dī. ni. aṭṭha. 1.151-152; ma. ni. aṭṭha. 1.312) pūraṇoti tassa satthupaṭiññassa nāmaṃ.
Among them, "Pūraṇa" was the name of that self-proclaimed teacher.
Trong đó, (Dī. Nī. Aṭṭha. 1.151-152; Ma. Nī. Aṭṭha. 1.312) Pūraṇa là tên của vị tự xưng đạo sư đó.
Kassapoti gottaṃ.
"Kassapa" was his clan name.
Kassapa là họ.
So kira aññatarassa kulassa ekūnadāsasataṃ pūrayamāno jāto.
He was born filling the number of ninety-nine slaves for a certain family.
Ông ta sinh ra đã làm đầy đủ một trăm người nô lệ của một gia đình nào đó, chỉ thiếu một người.
Tenassa ‘‘pūraṇo’’ti nāmaṃ akaṃsu.
Therefore, they named him "Pūraṇa".
Vì vậy, người ta đặt tên cho ông là “Pūraṇa” (người làm đầy đủ).
Maṅgaladāsattā cassa kataṃ ‘‘dukkaṭa’’nti vattā natthi, akataṃ vā ‘‘na kata’’nti.
And because he was a blessed servant, there was no one to say "this is ill-done" of what he did, or "this is not done" of what he did not do.
Vì là nô lệ may mắn, ông không bao giờ nói “việc này là ác nghiệp” dù đã làm, hay “việc này chưa làm” dù chưa làm.
So ‘‘kimahaṃ ettha vasāmī’’ti palāyi.
He thought, "Why should I live here?" and fled.
Ông ta nghĩ “tôi ở đây để làm gì?” rồi bỏ trốn.
Athassa corā vatthāni acchindiṃsu.
Then robbers stripped him of his clothes.
Sau đó, bọn cướp đã cướp quần áo của ông.
So paṇṇena vā tiṇena vā paṭicchādetumpi ajānanto jātarūpeneva ekaṃ gāmaṃ pāvisi.
Not knowing how to cover himself with leaves or grass, he entered a village completely naked.
Ông ta không biết dùng lá hay cỏ để che thân, nên đã đi vào một ngôi làng trong tình trạng trần truồng.
Manussā taṃ disvā ‘‘ayaṃ samaṇo arahā appiccho, natthi iminā sadiso’’ti pūvabhattādīni gahetvā upasaṅkamanti.
Seeing him, people thought, "This ascetic is an Arahant, unassuming, there is no one like him," and taking cakes, rice, and so on, they approached him.
Mọi người thấy ông, nghĩ “vị Sa-môn này là A-la-hán, ít dục vọng, không ai sánh bằng ông,” rồi mang bánh, cơm, v.v., đến gần ông.
So ‘‘mayhaṃ sāṭakaṃ anivatthabhāvena idaṃ uppanna’’nti tato paṭṭhāya sāṭakaṃ labhitvāpi na nivāsesi, tadeva pabbajjaṃ aggahesi.
He thought, "This has happened to me because I wore no cloth," and from that time onwards, even when he received a cloth, he did not wear it; he adopted that very ascetic practice.
Ông ta nghĩ “điều này phát sinh do tôi không mặc y,” nên từ đó về sau, dù nhận được y, ông cũng không mặc, và chấp nhận lối sống khỏa thân đó.
Tassa santike aññepi aññepīti pañcasatā manussā pabbajiṃsu.
Five hundred other people became ascetics under him, one after another.
Năm trăm người khác cũng xuất gia theo ông.
Evamayaṃ gaṇācariyo hutvā ‘‘satthā’’ti loke pākaṭo ahosi.
Thus, becoming a teacher of a group, he became known in the world as "the Teacher".
Như vậy, ông đã trở thành một vị giáo chủ của một đoàn thể và nổi tiếng trên thế gian là “Đạo sư.”
Makkhalīti tassa nāmaṃ.
"Makkhalī" was his name.
Makkhalī là tên của ông.
Gosālāya jātattā gosāloti dutiyanāmaṃ.
"Gosālo" was his second name because he was born in a cowshed.
Vì sinh ra ở Gosāla nên có tên thứ hai là Gosālo.
Taṃ kira sakaddamāya bhūmiyā telaghaṭaṃ gahetvā gacchantaṃ ‘‘tāta mā khalī’’ti sāmiko āha.
It is said that his master, seeing him carrying a pot of oil on muddy ground, said, "Son, don't stumble (mā khalī)."
Khi ông ta đang mang một ghè dầu đi trên đất lầy lội, chủ nhân đã nói: “Này con, đừng trượt chân.”
So pamādena khalitvā patitvā sāmikassa bhayena palāyituṃ āraddho.
He carelessly stumbled and fell, and fearing his master, he began to flee.
Ông ta đã bất cẩn trượt chân và ngã, rồi định bỏ trốn vì sợ chủ nhân.
Sāmiko upadhāvitvā sāṭakakaṇṇe aggahesi, so sāṭakaṃ chaḍḍetvā acelako hutvā palāyi.
His master ran after him and grabbed the corner of his robe, but he threw off his robe and fled naked.
Chủ nhân chạy theo và nắm lấy vạt áo, ông ta bỏ áo lại và trốn thoát trong tình trạng khỏa thân.
Sesaṃ pūraṇasadisameva.
The rest is similar to Pūraṇa.
Phần còn lại tương tự như Pūraṇa.
Ajitoti tassa nāmaṃ.
"Ajita" was his name.
Ajita là tên của ông.
Kesakambalaṃ dhāretīti kesakambalo.
He was "Kesakambala" because he wore a hair blanket.
Vì mặc áo lông tóc nên gọi là Kesakambalo.
Iti nāmadvayaṃ saṃsanditvā ‘‘ajito kesakambalo’’ti vuccati.
Thus, combining the two names, he is called "Ajita Kesakambala."
Vì vậy, kết hợp hai tên lại gọi là “Ajita Kesakambalo.”
Tattha kesakambalo nāma manussānaṃ kesehi katakambalo.
Here, "Kesakambala" means a blanket made from human hair.
Trong đó, kesakambalo là áo choàng làm bằng tóc người.
Tato paṭikiṭṭhataraṃ vatthaṃ nāma natthi.
There is no more inferior cloth than that.
Không có loại vải nào kém chất lượng hơn loại đó.
Yathāha ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, yāni kānici tantāvutānaṃ vatthānaṃ, kesakambalo tesaṃ paṭikiṭṭho akkhāyati.
As it is said: "Just as, bhikkhus, among all woven cloths, a hair blanket is declared to be the most inferior.
Như đã nói: “Này các Tỳ-kheo, trong số tất cả các loại vải dệt, áo choàng lông tóc được xem là kém nhất.
Kesakambalo, bhikkhave, sīte sīto uṇhe uṇho dubbaṇṇo duggandho dukkhasamphasso’’ti (a. ni. 3.138).
A hair blanket, bhikkhus, is cold in the cold, hot in the heat, ill-colored, ill-smelling, and unpleasant to touch."
Này các Tỳ-kheo, áo choàng lông tóc thì lạnh vào mùa lạnh, nóng vào mùa nóng, xấu màu, hôi thối, khó chịu khi chạm vào” (A. Nī. 3.138).
Pakudhoti tassa nāmaṃ.
"Pakudha" was his name.
Pakudha là tên của ông.
Kaccāyanoti gottaṃ.
"Kaccāyana" was his clan name.
Kaccāyano là họ.
Iti nāmagottaṃ saṃsanditvā ‘‘pakudho kaccāyano’’ti vuccati.
Thus, combining the name and clan, he is called "Pakudha Kaccāyana."
Vì vậy, kết hợp tên và họ lại gọi là “Pakudha Kaccāyano.”
Sītūdakapaṭikkhittako esa, vaccaṃ katvāpi udakakiccaṃ na karoti, uṇhodakaṃ vā kañjiyaṃ vā labhitvā karoti, nadiṃ vā maggodakaṃ vā atikkamma ‘‘sīlaṃ me bhinna’’nti vālikathūpaṃ katvā sīlaṃ adhiṭṭhāya gacchati.
He rejected cold water; even after defecating, he would not perform water ablution; he would do so only after obtaining hot water or gruel water; and when crossing a river or muddy water, he would say, "My virtue is broken," make a sand stupa, resolve his virtue, and then proceed.
Ông ta là người từ chối nước lạnh; ngay cả sau khi đi đại tiện, ông cũng không dùng nước, mà chỉ dùng nước nóng hoặc nước gạo, hoặc vượt qua sông hay nước trên đường, rồi tạo một đống cát, phát nguyện giữ giới, nghĩ “giới của tôi đã bị phá vỡ,” rồi tiếp tục đi.
Evarūpanissirikaladdhiko esa.
He was a person of such an inauspicious practice.
Ông ta là người có quan điểm không may mắn như vậy.
Piṇḍolabhāradvājoti (udā. aṭṭha. 36) piṇḍaṃ ulamāno pariyesamāno pabbajitoti piṇḍolo.
"Piṇḍolabhāradvāja": "Piṇḍola" because he was an ascetic seeking and searching for alms (piṇḍaṃ ulamāno).
Piṇḍolabhāradvājo (Uđā. Aṭṭha. 36) Piṇḍolo là người xuất gia đi khất thực, tìm kiếm thức ăn.
So kira parijiṇṇabhogo brāhmaṇo hutvā mahantaṃ bhikkhusaṅghassa lābhasakkāraṃ disvā piṇḍatthāya nikkhamitvā pabbajito.
It is said that he was a brahmin with diminished wealth who, seeing the great gains and honors of the bhikkhu saṅgha, went forth as an ascetic in search of alms.
Ông ta là một Bà-la-môn đã già, thấy sự cúng dường và lợi lộc lớn của Tăng đoàn chư Tỳ-kheo nên đã xuất gia để khất thực.
So mahantaṃ kapallapattaṃ ‘‘patta’’nti gahetvā carati, kapallapūraṃ yāguṃ pivati, bhattaṃ bhuñjati, pūvakhajjakañca khādati.
He would carry a large ceramic bowl, calling it a "bowl," and drink a bowlful of gruel, eat rice, and consume cakes and savories.
Ông ta mang một cái bát lớn như cái nồi và đi khất thực, uống đầy bát cháo, ăn cơm, và ăn bánh kẹo.
Athassa mahagghasabhāvaṃ satthu ārocayiṃsu.
Then they reported his excessive eating to the Teacher.
Sau đó, người ta báo với Đức Phật về thói quen ăn uống quá nhiều của ông.
Satthā tassa pattatthavikaṃ nānujāni.
The Teacher did not allow him a bowl-bag.
Đức Phật đã không cho phép ông dùng túi đựng bát.
Thero heṭṭhāmañce pattaṃ nikujjitvā ṭhapeti.
The Elder would place his bowl inverted under the bed.
Vị Trưởng lão đặt bát úp xuống dưới giường.
So ṭhapentopi ghaṃsentova paṇāmetvā ṭhapeti, gaṇhantopi ghaṃsentova ākaḍḍhitvā gaṇhāti.
When placing it, he would put it down while scraping it; and when taking it, he would pull it out while scraping it.
Khi đặt, ông ta cũng đặt bằng cách cọ xát; khi lấy, ông ta cũng kéo ra bằng cách cọ xát.
Taṃ gacchante gacchante kāle ghaṃsanena parikkhīṇaṃ nāḷikodanamattasseva gaṇhanakaṃ jātaṃ.
Over time, due to the scraping, it became worn down until it could only hold enough rice for one measure.
Theo thời gian, do cọ xát, cái bát đã bị mòn đi, chỉ còn đựng được lượng cơm bằng một ống tre.
Tato satthu ārocesuṃ.
Then they reported this to the Teacher.
Sau đó, người ta báo với Đức Phật.
Athassa satthā pattatthavikaṃ anujāni.
Then the Teacher allowed him a bowl-bag.
Rồi Đức Phật đã cho phép ông dùng túi đựng bát.
Thero aparena samayena indriyabhāvanaṃ bhāvento aggaphale arahatte patiṭṭhāsi.
Later, the Elder, practicing the development of faculties, became established in the highest fruit, Arahantship.
Sau này, vị Trưởng lão tu tập các căn và đạt được quả vị A-la-hán, quả vị tối thượng.
Iti so pubbe savisesaṃ piṇḍatthāya ulatīti piṇḍolo.
Thus, because he previously sought alms in a special way, he was "Piṇḍola".
Như vậy, trước đây ông đã khất thực một cách đặc biệt nên gọi là Piṇḍolo.
Gottena pana bhāradvājoti ubhayaṃ ekato katvā ‘‘piṇḍolabhāradvājo’’ti vuccati.
But by clan, he was "Bhāradvāja", so combining both, he is called "Piṇḍolabhāradvāja".
Còn về họ, ông là Bhāradvājo, nên kết hợp cả hai gọi là “Piṇḍolabhāradvājo.”
‘‘Atha kho āyasmā piṇḍolabhāradvājo…pe… etadavocā’’ti kasmā evamāhaṃsu?
Why was it said: "Then venerable Piṇḍolabhāradvāja... etc. ...said this"?
“Rồi Tôn giả Piṇḍola Bhāradvāja… v.v… đã nói điều này,” tại sao lại nói như vậy?
So kira (dha. pa. aṭṭha. 2.180 devorohaṇavatthu) seṭṭhi neva sammādiṭṭhi, na micchādiṭṭhi, majjhattadhātuko.
It is said that a certain rich man was neither of right view nor wrong view, but of a neutral disposition.
Vị trưởng giả kia (Dha. Pa. Aṭṭha. 2.180 Devorohaṇavatthu) không phải chánh kiến, cũng không phải tà kiến, mà là người có tâm tính trung dung.
So cintesi ‘‘mayhaṃ gehe candanaṃ bahu, kiṃ nu kho iminā karissāmī’’ti.
He thought, "I have much sandalwood at home; what shall I do with it?"
Ông ta nghĩ: “Trong nhà tôi có rất nhiều gỗ đàn hương, tôi sẽ làm gì với nó đây?”
Athassa etadahosi ‘‘imasmiṃ loke ‘mayaṃ arahanto, mayaṃ arahanto’ti vattāro bahū, ahaṃ ekaṃ arahantampi na jānāmi, gehe bhamaṃ yojetvā pattaṃ likhāpetvā sikkāya ṭhapetvā veḷuparamparāya saṭṭhihatthamatte ākāse olambāpetvā ‘sace arahā atthi, ākāsenāgantvā gaṇhātū’ti vakkhāmi.
Then it occurred to him: "There are many in this world who say, 'We are Arahants, we are Arahants,' but I do not know even one Arahant. I will fix a pulley in my house, have a bowl scraped, place it in a net, and hang it sixty cubits high in the air by a bamboo pole, saying, 'If there is an Arahant, let him come through the air and take it.' "
Rồi ông ta nghĩ: “Trên thế gian này có rất nhiều người tự xưng là ‘chúng tôi là A-la-hán, chúng tôi là A-la-hán,’ nhưng tôi không biết một vị A-la-hán nào. Tôi sẽ buộc một cái ròng rọc trong nhà, cho khắc một cái bát, đặt vào một cái giỏ, rồi treo lên không trung cao sáu mươi cubit bằng hàng tre, và nói: ‘Nếu có vị A-la-hán nào, hãy đến bằng đường không và lấy cái bát này.’
Yo taṃ gahessati, tassa saputtadāro saraṇaṃ gamissāmī’’ti.
"Whoever takes it, I will go for refuge to him, along with my children and wife."
Ai lấy được nó, tôi sẽ cùng vợ con quy y vị đó.”
So cintitaniyāmeneva pattaṃ likhāpetvā veḷuparamparāya ussāpetvā ‘‘yo imasmiṃ loke arahā, so ākāsena āgantvā imaṃ pattaṃ gaṇhātū’’ti āha.
So, having had a bowl scraped, exactly as he thought, and having hoisted it up by a bamboo pole, he said, "Whoever is an Arahant in this world, let him come through the air and take this bowl."
Ông ta đã cho khắc một cái bát theo đúng ý định đã nghĩ, rồi treo lên bằng hàng tre và nói: “Ai là A-la-hán trên thế gian này, hãy đến bằng đường không và lấy cái bát này.”
Tadā cha satthāro ‘‘amhākaṃ esa anucchaviko, amhākameva naṃ dehī’’ti vadiṃsu.
At that time, the six teachers said, "That is suitable for us; give it to us."
Khi đó, sáu vị đạo sư nói: “Cái này phù hợp với chúng tôi, hãy đưa nó cho chúng tôi.”
So ‘‘ākāsenāgantvā gaṇhathā’’ti āha.
He said, "Come through the air and take it."
Ông ta nói: “Hãy đến bằng đường không và lấy đi.”
Chaṭṭhe divase nigaṇṭho nāṭaputto antevāsike pesesi ‘‘gacchatha seṭṭhiṃ evaṃ vadetha ‘amhākaṃ ācariyasseva anucchaviko, mā appamattakassa kāraṇā ākāsena āgamanaṃ kari, dehi kira te patta’nti’’.
On the sixth day, Nigaṇṭha Nāṭaputta sent his disciples, saying, "Go and tell the rich man, 'It is suitable only for our teacher; do not come through the air for a trifling matter. Give him the bowl.'"
Vào ngày thứ sáu, Nigaṇṭha Nāṭaputta đã sai các đệ tử đi và nói: “Hãy đi nói với vị trưởng giả rằng: ‘Cái này phù hợp với giáo chủ của chúng tôi, đừng vì một việc nhỏ mà bay đến bằng đường không, hãy đưa cái bát đó cho chúng tôi.’”
Te gantvā seṭṭhiṃ tathā vadiṃsu.
They went and spoke thus to the financier.
Họ đi đến và nói với vị trưởng giả như vậy.
Seṭṭhi ‘‘ākāsenāgantvā gaṇhituṃ samatthova gaṇhātū’’ti āha.
The financier said, "Let whoever is capable come through the sky and take it."
Vị trưởng giả nói: “Ai có khả năng đến bằng đường không mà lấy được thì hãy lấy!”
Nāṭaputto sayaṃ gantukāmo hutvā antevāsikānaṃ saññaṃ adāsi ‘‘ahaṃ ekaṃ hatthañca pādañca ukkhipitvā uppatitukāmo viya bhavissāmi, tumhe maṃ ‘ācariya kiṃ karotha, dārumayapattassa kāraṇā paṭicchannaṃ arahattaguṇaṃ mahājanassa mā dassayitthā’ti vatvā maṃ hatthesu ca pādesu ca gahetvā ākaḍḍhantā bhūmiyaṃ pāteyyāthā’’ti.
Nāṭaputta, wishing to go himself, gave a sign to his disciples: "I will lift one hand and one foot as if I intend to fly up. You should say to me, 'Teacher, what are you doing? Do not reveal your hidden quality of Arahantship to the public for the sake of a wooden bowl!' and then, seizing me by my hands and feet, pull me down to the ground."
Nāṭaputta, tự mình muốn đi, đã ra hiệu cho các đệ tử: “Ta sẽ như muốn bay lên bằng cách nhấc một tay và một chân. Các con hãy nói ‘Thưa thầy, thầy làm gì vậy? Vì cái bát gỗ mà thầy lại phơi bày phẩm chất Arahant được che giấu cho đại chúng thấy ư?’ rồi nắm lấy tay và chân ta, kéo ta quật xuống đất!”
So tattha gantvā seṭṭhiṃ āha ‘‘mahāseṭṭhi ayaṃ patto aññesaṃ nānucchaviko, mā te appamattakassa kāraṇā mama ākāse uppatanaṃ rucci, dehi me patta’’nti.
He went there and said to the financier, "Great financier, this bowl is not suitable for others. Do not let my flying up into the sky be pleasing to you for such a small matter. Give me the bowl."
Ông ta đi đến đó và nói với vị trưởng giả: “Đại trưởng giả, cái bát này không thích hợp cho những người khác, đừng để sự bay lượn trên không của tôi làm ngài vui thích vì một điều nhỏ nhặt. Hãy đưa cái bát cho tôi.”
Bhante, ākāsena uppatitvāva gaṇhathāti.
"Venerable sir, please take it by flying up into the sky," (said the financier).
“Bạch ngài, hãy bay lên bằng đường không mà lấy!”
Tato nāṭaputto ‘‘tena hi apetha apethā’’ti antevāsike apanetvā ‘‘ākāse uppatissāmī’’ti ekaṃ hatthañca pādañca ukkhipi.
Then Nāṭaputta, pushing his disciples away, saying, "Step aside, step aside!", lifted one hand and one foot, intending to "fly up into the sky."
Sau đó, Nāṭaputta nói: “Vậy thì tránh ra, tránh ra!” rồi đẩy các đệ tử ra, nhấc một tay và một chân lên như muốn “bay lên không trung”.
Atha naṃ antevāsikā ‘‘ācariya, kiṃ nāmetaṃ karotha, chavassa dārumayapattassa kāraṇā paṭicchannaguṇena tumhehi mahājanassa dassitena ko attho’’ti taṃ hatthapādesu gahetvā ākaḍḍhitvā bhūmiyaṃ pātesuṃ.
Thereupon, his disciples, saying, "Teacher, what is this you are doing? What is the point of revealing to the public a hidden quality by you for the sake of a wretched wooden bowl?", seized him by his hands and feet, pulled him down, and threw him to the ground.
Các đệ tử liền nắm lấy tay chân ông ta, kéo xuống và quật ông ta xuống đất, nói: “Thưa thầy, thầy làm gì vậy? Phẩm chất được che giấu của thầy thì có ích gì cho đại chúng khi thầy phơi bày nó ra vì một cái bát gỗ tầm thường?”
So seṭṭhiṃ āha ‘‘mahāseṭṭhi, ime me uppatituṃ na denti, dehi me patta’’nti.
He said to the financier, "Great financier, these disciples do not let me fly up. Give me the bowl."
Ông ta nói với vị trưởng giả: “Đại trưởng giả, những người này không cho tôi bay lên, hãy đưa cái bát cho tôi.”
Uppatitvāva gaṇhatha bhanteti.
"Venerable sir, please take it by flying up," (said the financier).
“Bạch ngài, hãy bay lên mà lấy!”
Evaṃ titthiyā cha divasāni vāyamitvāpi pattaṃ na labhiṃsuyeva.
Thus, the sectarians, though trying for six days, did not obtain the bowl.
Cứ như vậy, các ngoại đạo đã cố gắng sáu ngày mà vẫn không lấy được cái bát.
Atha sattame divase āyasmato ca moggallānassa āyasmato ca piṇḍolabhāradvājassa ‘‘rājagahe piṇḍāya carissāmā’’ti gantvā ekasmiṃ piṭṭhipāsāṇe ṭhatvā cīvaraṃ pārupanakāle dhuttakā kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘hambho pubbe cha satthāro ‘mayaṃ arahantāmhā’ti vicariṃsu, rājagahaseṭṭhino pana ajja sattamo divaso pattaṃ ussāpetvā ṭhapayato ‘sace arahā atthi, ākāsenāgantvā gaṇhātū’ti vadantassa, ekopi ‘ahaṃ arahā’ti ākāse uppatanto natthi, ajja no loke arahantānaṃ natthibhāvo ñāto’’ti.
Then, on the seventh day, as Venerable Moggallāna and Venerable Piṇḍola Bhāradvāja were going to Rājagaha for alms, and were standing on a certain stone slab to put on their robes, some rogues stirred up a conversation: "Alas, in the past, six teachers went about proclaiming, 'We are Arahants.' But today is the seventh day since the financier of Rājagaha hung up the bowl and declared, 'If there is an Arahant, let him come through the sky and take it.' Yet not a single one who claims to be an Arahant has flown up into the sky. Today, the absence of Arahants in the world has become known to us."
Đến ngày thứ bảy, khi Tôn giả Moggallāna và Tôn giả Piṇḍolabhāradvāja đi khất thực ở Rājagaha và đang đứng trên một tảng đá phẳng để đắp y, những kẻ du đãng đã khởi lên câu chuyện: “Này các bạn, trước đây sáu vị đạo sư đã đi đây đó và nói ‘Chúng ta là Arahant’. Nhưng hôm nay là ngày thứ bảy, trưởng giả Rājagaha đã treo cái bát lên và nói ‘Nếu có Arahant, hãy đến bằng đường không mà lấy!’, vậy mà không một ai nói ‘Ta là Arahant’ mà bay lên không trung cả. Hôm nay, chúng ta đã biết rằng không có Arahant trên đời này.”
Taṃ kathaṃ sutvā āyasmā mahāmoggallāno āyasmantaṃ piṇḍolabhāradvājaṃ āha ‘‘sutaṃ te, āvuso bhāradvāja, imesaṃ vacanaṃ, ime buddhasāsanaṃ pariggaṇhantā viya vadanti, tvañca mahiddhiko mahānubhāvo, gacchetaṃ pattaṃ ākāsena gantvā gaṇhāhī’’ti.
Hearing that conversation, Venerable Mahāmoggallāna said to Venerable Piṇḍola Bhāradvāja, "Have you heard, friend Bhāradvāja, their words? They speak as if disparaging the Buddha's dispensation. You are mighty in psychic power and great in splendor. Go and take that bowl by going through the sky."
Nghe câu chuyện đó, Tôn giả Mahāmoggallāna nói với Tôn giả Piṇḍolabhāradvāja: “Này Hiền giả Bhāradvāja, ông có nghe lời nói của những người này không? Họ nói như thể đang phỉ báng giáo pháp của Đức Phật. Ông là người có đại thần thông, đại uy lực, hãy đi bằng đường không mà lấy cái bát đó.”
‘‘Āvuso moggallāna, tvaṃ ‘iddhimantānaṃ aggo’ti pākaṭo, tvaṃ etaṃ gaṇha, tayi pana aggaṇhante ahaṃ gaṇhissāmī’’ti āha.
He said, "Friend Moggallāna, you are renowned as 'foremost among those with psychic powers.' You take it. If you do not take it, then I will take it."
Tôn giả Piṇḍolabhāradvāja nói: “Này Hiền giả Moggallāna, ông nổi tiếng là ‘bậc tối thắng về thần thông’, ông hãy lấy đi. Nếu ông không lấy, tôi sẽ lấy.”
Atha āyasmā mahāmoggallāno ‘‘gaṇhāvuso’’ti āha.
Then Venerable Mahāmoggallāna said, "Take it, friend."
Sau đó, Tôn giả Mahāmoggallāna nói: “Này Hiền giả, hãy lấy đi.”
Iti te lokassa arahantehi asuññabhāvadassanatthaṃ evamāhaṃsu.
Thus, they spoke in this way to show the world that it is not devoid of Arahants.
Như vậy, các vị ấy đã nói để chứng tỏ rằng thế gian không thiếu các Arahant.
Tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyīti tikkhattuṃ rājagahaṃ anugantvā paribbhami.
Tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyī means having followed and circumambulated Rājagaha three times.
Tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyī có nghĩa là đi vòng quanh Rājagaha ba lần.
‘‘Sattakkhattu’’ntipi vadanti.
Some say "seven times."
Cũng có người nói là “bảy lần”.
Thero kira abhiññāpādakaṃ jhānaṃ samāpajjitvā uṭṭhāya tigāvutaṃ piṭṭhipāsāṇaṃ antantena paricchindanto tūlapicu viya ākāse uṭṭhāpetvā rājagahanagarassa upari sattakkhattuṃ anupariyāyi.
It is said that the Elder, having entered the jhāna that is the basis for supernormal powers and arisen from it, lifted up the three-gāvuta stone slab, cutting it all around at the edges, like a cotton ball, and circumambulated above the city of Rājagaha seven times.
Nghe nói, vị Trưởng lão đã nhập định thiền cơ sở của thắng trí, rồi xuất định, nâng tảng đá phẳng dài ba gāvuta lên không trung như một cục bông, cắt ngang các cạnh của nó, và bay vòng quanh thành Rājagaha bảy lần.
So tigāvutappamāṇassa nagarassa apidhānaṃ viya paññāyi.
That stone slab, three gāvutas in size, appeared like a lid over the city.
Nó trông như một cái nắp đậy thành phố có kích thước ba gāvuta.
Nagaravāsino ‘‘pāsāṇo no avattharitvā gaṇhātī’’ti bhītā suppādīni matthake katvā tattha tattha nilīyiṃsu.
The city dwellers, fearing that "the stone will crush us," put baskets and other things on their heads and hid here and there.
Dân chúng thành phố sợ hãi “tảng đá sẽ đè lên chúng ta”, nên họ đội chén bát lên đầu và trốn ở khắp nơi.
Sattame vāre thero piṭṭhipāsāṇaṃ bhinditvā attānaṃ dasseti.
On the seventh round, the Elder broke the stone slab and revealed himself.
Đến lần thứ bảy, vị Trưởng lão phá vỡ tảng đá và hiện thân ra.
Mahājano theraṃ disvā ‘‘bhante piṇḍolabhāradvāja, tava pāsāṇaṃ gāḷhaṃ katvā gaṇha, mā no sabbe nāsayī’’ti āha.
The great multitude, seeing the Elder, said, "Venerable Piṇḍola Bhāradvāja, please hold your stone firmly, do not destroy us all!"
Đại chúng thấy vị Trưởng lão liền nói: “Bạch ngài Piṇḍolabhāradvāja, xin ngài hãy giữ chặt tảng đá của ngài, đừng hủy diệt tất cả chúng con.”
Thero pāsāṇaṃ pādantena khipitvā vissajjesi.
The Elder kicked the stone with his foot and released it.
Vị Trưởng lão dùng đầu ngón chân đá tảng đá xuống.
So gantvā yathāṭhāneyeva patiṭṭhāsi.
It went and settled back in its original place.
Nó bay đi và trở về vị trí cũ.
Thero seṭṭhissa gehamatthake aṭṭhāsi.
The Elder stood over the financier's house.
Vị Trưởng lão đứng trên nóc nhà của vị trưởng giả.
Taṃ disvā seṭṭhi urena nipajjitvā ‘‘otara sāmī’’ti vatvā ākāsato otiṇṇaṃ theraṃ nisīdāpetvā pattaṃ gahetvā catumadhurapuṇṇaṃ katvā therassa adāsi.
Seeing him, the financier lay down on his chest and, saying, "Descend, master!", seated the Elder who had descended from the sky, took the bowl, filled it with the four sweet things, and gave it to the Elder.
Thấy vậy, vị trưởng giả liền quỳ xuống và nói “Xin ngài hãy xuống, thưa Tôn giả”, rồi mời vị Trưởng lão từ trên không trung xuống ngồi, lấy cái bát, đổ đầy bốn loại mật ngọt vào và dâng cho vị Trưởng lão.
Thero pattaṃ gahetvā vihārābhimukho pāyāsi.
The Elder took the bowl and set off towards the monastery.
Vị Trưởng lão cầm cái bát và đi về phía tịnh xá.
Athassa ye araññagatā pāṭihāriyaṃ nāddasaṃsu, te sannipatitvā ‘‘bhante, amhākampi pāṭihāriyaṃ dassehī’’ti theraṃ anubandhiṃsu.
Then, those who had been in the forest and had not seen the miracle gathered and followed the Elder, saying, "Venerable sir, please show the miracle to us as well!"
Sau đó, những người đang ở trong rừng mà không thấy phép lạ đã tụ tập lại và đi theo vị Trưởng lão, nói: “Bạch ngài, xin ngài hãy trình diễn phép lạ cho chúng con nữa.”
So tesaṃ tesaṃ pāṭihāriyaṃ dassento vihāraṃ agamāsi.
He went to the monastery, showing the miracle to each of them.
Vị ấy đã trình diễn phép lạ cho từng người trong số họ khi đi về tịnh xá.
Satthā taṃ anubandhitvā unnādentassa mahājanassa saddaṃ sutvā ‘‘ānanda, kasseso saddo’’ti pucchi.
The Teacher, hearing the loud noise of the great multitude following him and cheering, asked, "Ānanda, whose noise is that?"
Đức Bổn Sư nghe tiếng ồn ào của đại chúng đang theo sau và ca ngợi vị ấy, liền hỏi: “Này Ānanda, tiếng ồn này là của ai vậy?”
Tena vuttaṃ ‘‘assosi kho bhagavā…pe… kiṃ nu kho so, ānanda, uccāsaddo mahāsaddo’’ti.
It is stated, "The Blessed One heard... What then, Ānanda, is this loud, great noise?"
Vì vậy, đã nói: “Đức Thế Tôn đã nghe…pe… Này Ānanda, tiếng ồn lớn này là gì vậy?”
Vikubbaniddhiyā pāṭihāriyaṃ paṭikkhittanti ettha vikubbaniddhi nāma ‘‘so pakativaṇṇaṃ vijahitvā kumārakavaṇṇaṃ vā dasseti nāgavaṇṇaṃ vā, vividhampi senābyūhaṃ dassetī’’ti (paṭi. ma. 3.13) evamāgatā pakativaṇṇavijahanavikāravasena pavattā iddhi.
Here, vikubbaniddhi (transformation-power) refers to psychic power, as described in the Paṭisambhidāmagga (3.13), where one abandons one's natural form and appears in the form of a youth or a nāga, or displays various military formations, thus involving a change from one's natural form.
Trong câu vikubbaniddhiyā pāṭihāriyaṃ paṭikkhitta (phép lạ biến hóa thần thông bị cấm), vikubbaniddhi (thần thông biến hóa) là thần thông được thực hiện bằng cách từ bỏ hình dạng tự nhiên và biến đổi, như “hiện ra hình dạng trẻ con hoặc hình dạng rắn, hoặc hiện ra các đội quân khác nhau” (Paṭi. Ma. 3.13).
Adhiṭṭhāniddhi pana ‘‘pakatiyā eko bahukaṃ āvajjati sataṃ vā sahassaṃ vā satasahassaṃ vā, āvajjitvā ñāṇena adhiṭṭhāti ‘bahuko homī’’’ti (paṭi. ma. 3.10 dasaiddhiniddesa) evaṃ vibhajitvā dassitā adhiṭṭhānavasena nipphannā iddhi.
Adhiṭṭhāniddhi (determination-power), however, is psychic power that is produced through determination, as explained in the Paṭisambhidāmagga (3.10, Ten Powers section): "Naturally being one, one projects oneself as many—a hundred, a thousand, a hundred thousand; having projected, one determines with knowledge, 'I will be many.'"
Còn adhiṭṭhāniddhi (thần thông quyết định) là thần thông được tạo ra bằng cách quyết định, như đã được phân tích và trình bày “một người tự nhiên biến thành nhiều, một trăm, một ngàn, một trăm ngàn, sau khi biến hóa, người ấy quyết định bằng trí tuệ ‘ta sẽ trở thành nhiều’” (Paṭi. Ma. 3.10, Thập thần thông).
253-254. Na acchupiyantīti na suphassitāni honti.
253-254. Na acchupiyantī means they are not well-touched.
253-254. Na acchupiyantī có nghĩa là không được chạm vào một cách thích hợp.
Rūpakākiṇṇānīti itthirūpādīhi ākiṇṇāni.
Rūpakākiṇṇānī means mixed with female forms, etc.
Rūpakākiṇṇānī có nghĩa là đầy những hình tượng phụ nữ, v.v.
Bhūmiādhāraketi valayādhārake.
Bhūmiādhārake means on a circular stand.
Bhūmiādhārake có nghĩa là giá đỡ hình tròn.
Dāruādhārakadaṇḍādhārakesūti ekadārunā kataādhārake bahūhi daṇḍakehi kataādhārake vāti attho, tīhi daṇḍehi kato pana na vaṭṭati.
Dāruādhārakadaṇḍādhārakesū means on a stand made of a single piece of wood, or on a stand made of many sticks; that is the meaning. However, one made of three sticks is not permissible.
Dāruādhārakadaṇḍādhārakesū có nghĩa là giá đỡ làm bằng một mảnh gỗ hoặc giá đỡ làm bằng nhiều thanh gỗ, nhưng giá đỡ làm bằng ba thanh gỗ thì không được phép.
Bhūmiyaṃ pana nikkujjitvā ekameva ṭhapetabbanti ettha dve ṭhapentena upari ṭhapitapattaṃ ekena passena bhūmiyaṃ phusāpetvā ṭhapetuṃ vaṭṭatīti vadanti.
Regarding bhūmiyaṃ pana nikkujjitvā ekameva ṭhapetabbaṃ (but on the ground, one bowl should be placed face down), it is said that if two are placed, the bowl placed on top may be rested by touching the ground with one side.
Trong câu Bhūmiyaṃ pana nikkujjitvā ekameva ṭhapetabbaṃ (nhưng trên đất thì chỉ nên úp một cái), người ta nói rằng, khi đặt hai cái, thì được phép đặt cái bát đã đặt lên trên sao cho một bên chạm đất.
Ālindakamiḍḍhikādīnanti pamukhamiḍḍhikānaṃ.
Ālindakamiḍḍhikādīna means of prominent ledges, etc.
Ālindakamiḍḍhikādīna có nghĩa là các gờ tường ở hiên nhà.
Parivattitvā tattheva patiṭṭhātīti ettha ‘‘parivattitvā tatiyavāre tattheva miḍḍhiyā patiṭṭhātī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Regarding parivattitvā tattheva patiṭṭhātī (turning over and settling right there), it is stated in the Gaṇṭhipada that "turning over and settling on the ledge itself for the third time."
Trong câu Parivattitvā tattheva patiṭṭhātī (xoay lại và đứng yên tại đó), trong Gaṇṭhipadesu đã nói “xoay lại và đứng yên tại gờ tường vào lần thứ ba”.
Paribhaṇḍaṃ nāma gehassa bahi kuṭṭapādassa thirabhāvatthaṃ katā tanukamiḍḍhikā vuccati.
Paribhaṇḍa refers to a thin ledge made outside a house to stabilize the base of the wall.
Paribhaṇḍaṃ là một gờ tường mỏng được làm ở bên ngoài nhà để giữ vững chân tường.
Tanukamiḍḍhikāyāti khuddakamiḍḍhikāya.
Tanukamiḍḍhikāyā means on a small ledge.
Tanukamiḍḍhikāyā có nghĩa là gờ tường nhỏ.
Miḍḍhantepi ādhārake ṭhapetuṃ vaṭṭati.
It is permissible to place it on a ledge, even on the outer ledge.
Cũng được phép đặt trên các gờ tường.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ādhāraka’’nti hi vacanato miḍḍhādīsu yattha katthaci ādhārakaṃ ṭhapetvā tattha pattaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati ādhārake ṭhapanokāsassa aniyamitattāti vadanti.
For it is said, "Bhikkhus, I allow a stand," which means it is permissible to place a stand anywhere on ledges, etc., and to place a bowl on it, as the place for placing a stand is not fixed.
Vì đã nói “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giá đỡ”, nên người ta nói rằng được phép đặt giá đỡ ở bất cứ đâu như gờ tường, v.v., và đặt bát lên đó, vì không có quy định cụ thể về vị trí đặt giá đỡ.
‘‘Pattamāḷo nāma vaṭṭetvā pattānaṃ agamanatthaṃ vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā iṭṭhakādīhi parikkhipitvā kato’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
It is stated in the Gaṇṭhipada that "a pattamāḷa is made by enclosing it with bricks, etc., in a round or square shape, to prevent bowls from moving."
Trong Gaṇṭhipadesu đã nói: “Pattamāḷa là một vòng tròn hoặc hình vuông được xây bằng gạch, v.v., để giữ bát không bị lăn đi.”
255. Ghaṭikanti upari yojitaṃ aggaḷaṃ.
255. Ghaṭika means the bolt fixed above.
255. Ghaṭika là chốt cài được gắn ở phía trên.
Tāvakālikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti sakideva gahetvā tena āmisaṃ paribhuñjitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
"It is permissible to consume temporarily" means that it is permissible to take it once, consume that food, and then discard it.
Được phép thọ dụng tạm thời có nghĩa là được phép một lần lấy, thọ dụng món ăn đó rồi bỏ đi.
Ghaṭikaṭāheti bhājanakapāle.
Ghaṭikaṭāha means a pottery shard.
Trong nồi đất có nghĩa là trong nồi gốm.
Abhuṃ meti ettha bhavatīti bhū, vaḍḍhi.
In "Abhuṃ me," bhū means becoming, growth.
Abhuṃ me ở đây, bhavatīti là bhū, sự tăng trưởng.
Na bhūti abhū, avaḍḍhi.
Not bhū is abhū, non-growth.
Na bhūti là abhū, sự không tăng trưởng.
Bhayavasena pana sā itthī ‘‘abhu’’nti āha, vināso mayhanti attho.
However, out of fear, that woman said "abhu," meaning "destruction for me."
Nhưng do sợ hãi, người phụ nữ ấy nói ‘‘abhu’’, nghĩa là sự hủy hoại đối với tôi.
Chavasīsassa pattanti chavasīsamayaṃ pattaṃ.
Chavasīsassa patta means a bowl made of a skull.
Bát sọ người chết là bát làm từ sọ người chết.
Pakativikārasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ, abhedepi vā bhedūpacārenāyaṃ vohāro ‘‘silāputtakassa sarīra’’ntiādīsu viya.
This is a possessive case (genitive) in the sense of a natural transformation, or a figure of speech based on differentiation even where there is no difference, like in "body of a stone image" and so on.
Đây là từ sở hữu cách trong mối quan hệ giữa bản chất và biến thể, hoặc là cách nói ẩn dụ về sự khác biệt ngay cả khi không có sự khác biệt, như trong ‘‘thân thể của đứa con của tảng đá’’ và các ví dụ tương tự.
Cabbetvāti khāditvā.
Cabbetvā means having eaten.
Cabbetvā có nghĩa là ăn.
Ekaṃ udakagaṇḍusaṃ gahetvāti vāmahattheneva pattaṃ ukkhipitvā mukhena gaṇḍusaṃ gahetvā.
"Having taken one mouthful of water" means having lifted the bowl with the left hand and taken a mouthful with the mouth.
Lấy một ngụm nước có nghĩa là chỉ dùng tay trái nhấc bát lên, rồi ngậm một ngụm nước vào miệng.
Ucchiṭṭhahatthenāti sāmisena hatthena.
Ucchiṭṭhahatthena means with a hand soiled with food.
Với bàn tay còn dính thức ăn có nghĩa là với bàn tay còn dính thịt.
Ettāvatāti ekagaṇḍusagahaṇamattena.
Ettāvatā means by merely taking one mouthful.
Chừng ấy có nghĩa là chỉ với một ngụm nước.
Luñcitvāti tato maṃsaṃ uddharitvā.
Luñcitvā means having extracted the flesh from it.
Luñcitvā có nghĩa là lấy thịt ra khỏi đó.
Etesu sabbesu paṇṇattiṃ jānātu vā mā vā, āpattiyeva.
In all these cases, whether one knows the rule or not, there is an offense.
Trong tất cả những trường hợp này, dù biết hay không biết giới điều, đều phạm tội.
256. Kiṇṇacuṇṇenāti surākiṇṇacuṇṇena.
256. Kiṇṇacuṇṇena means with yeast powder for liquor.
256. Với bột men có nghĩa là với bột men rượu.
‘‘Anuvātaṃ paribhaṇḍanti kilañjādīsu karontī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipada it is stated: "They make a 'cloth for air' on mats and so on."
Trong Gaṇṭhipada đã nói: ‘‘Làm trên chiếu và các thứ tương tự, trải ra theo chiều gió.’’
Bidalakanti duguṇakaraṇasaṅkhātassa kiriyāvisesassa adhivacanaṃ.
Bidalaka is a term for a particular action involving folding.
Bidalaka là một từ chỉ một hành động đặc biệt, tức là gấp đôi.
Kassa duguṇakaraṇaṃ?
Folding of what?
Gấp đôi cái gì?
Yena kilañjādinā mahantaṃ kathinaṃ atthataṃ, tassa.
Of the large, coarse mat or similar item that has been spread out.
Cái thảm lớn và cứng đã được trải ra bằng chiếu và các thứ tương tự.
Tañhi daṇḍakathinappamāṇena pariyante saṃharitvā duguṇaṃ kātabbaṃ.
It should be folded in two by gathering it at the ends to the size of a staff-mat.
Vì nó phải được cuộn lại ở các cạnh theo kích thước của một tấm thảm cứng và gấp đôi.
Paṭiggahanti aṅgulikañcukaṃ.
Paṭiggaha means a finger-stall.
Paṭiggaha là bao ngón tay.
265. Nikkujjitabboti tena dinnassa deyyadhammassa appaṭiggahaṇatthaṃ pattanikkujjanakammavācāya nikkujjitabbo, na adhomukhaṭhapanena.
265. "He should be turned upside down" means he should be turned upside down by a formal act of bowl-inversion to refuse the gift given by him, not by merely placing it face down.
265. Phải úp bát có nghĩa là phải úp bát bằng cách đọc lời yết-ma úp bát để không nhận phẩm vật cúng dường đó, chứ không phải bằng cách đặt úp mặt xuống.
Tenevāha ‘‘evañca pana, bhikkhave, nikkujjitabbo’’tiādi.
Therefore, it is said: "And thus, bhikkhus, he should be turned upside down," and so on.
Chính vì thế mà Ngài đã nói: ‘‘Này các tỳ-khưu, phải úp bát như thế này’’ và các câu tương tự.
Alābhāyāti catunnaṃ paccayānaṃ alābhatthāya.
Alābhāya means for the non-gain of the four requisites.
Vì không lợi lộc có nghĩa là vì không có lợi lộc về bốn vật dụng.
Anatthāyāti upaddavāya avaḍḍhiyā.
Anatthāya means for harm, for non-growth.
Vì không ích lợi có nghĩa là vì tai họa, vì không tăng trưởng.
266. Pasādessāmāti āyācissāma.
266. Pasādessāmā means we will ask.
266. Chúng tôi sẽ thỉnh cầu có nghĩa là chúng tôi sẽ van xin.
Etadavocāti ‘‘appatirūpaṃ mayā kataṃ, bhagavā pana mahantepi aguṇe acintetvā mayhaṃ accayaṃ paṭiggaṇhissatī’’ti maññamāno etaṃ ‘‘accayo maṃ bhante’’tiādivacanaṃ avoca.
Etadavocā means, thinking "I have done something inappropriate, but the Blessed One, not considering even great faults, will accept my transgression," he spoke these words: "A transgression, venerable sir, has overcome me," and so on.
Nói điều này có nghĩa là nghĩ rằng ‘‘Tôi đã làm điều không phù hợp, nhưng Thế Tôn sẽ chấp nhận lỗi lầm của tôi mà không nghĩ đến những khuyết điểm lớn’’, nên ông ấy đã nói lời ‘‘Bạch Thế Tôn, lỗi lầm đã đến với con’’ và các câu tương tự.
Tattha ñāyapaṭipattiṃ aticca eti pavattatīti accayo, aparādho.
There, "exceeds and proceeds beyond proper conduct" is accayo, a transgression.
Ở đó, accayo là lỗi lầm, sự phạm lỗi, vì nó vượt qua và diễn ra ngoài sự thực hành đúng đắn.
Maṃ accagamāti maṃ atikkamma abhibhavitvā pavatto.
Maṃ accagamā means it has proceeded, overcoming and overwhelming me.
Lỗi lầm đã đến với con có nghĩa là lỗi lầm đã vượt qua con, đã chế ngự con và diễn ra.
Purisena madditvā abhibhavitvā pavattitopi hi aparādho atthato purisaṃ aticca abhibhavitvā pavatto nāma hoti.
Indeed, even an offense that proceeds having been crushed and overwhelmed by a person is, in essence, said to have proceeded exceeding and overwhelming that person.
Thật vậy, một lỗi lầm, dù bị một người chà đạp và chế ngự, về bản chất cũng được gọi là đã vượt qua và chế ngự người đó.
Paṭiggaṇhātūti khamatu.
Paṭiggaṇhātū means may he forgive.
Xin chấp nhận có nghĩa là xin tha thứ.
Āyatiṃ saṃvarāyāti anāgate saṃvaraṇatthāya puna evarūpassa aparādhassa dosassa khalitassa akaraṇatthāya.
Āyatiṃ saṃvarāya means for restraint in the future, so as not to commit such an offense, fault, or stumble again.
Để phòng hộ trong tương lai có nghĩa là để phòng hộ trong tương lai, để không tái phạm lỗi lầm, khuyết điểm, sai sót như vậy.
Tagghāti ekaṃsena.
Tagghā means certainly.
Tagghā có nghĩa là chắc chắn.
Yathādhammaṃ paṭikarosīti yathā dhammo ṭhito, tatheva karosi, khamāpesīti vuttaṃ hoti.
Yathādhammaṃ paṭikarosī means you act in accordance with the Dhamma as it stands; it is said that you apologize.
Ông sửa chữa theo Pháp có nghĩa là ông làm đúng như Pháp đã được thiết lập, tức là ông xin tha thứ.
Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ tava aparādhaṃ mayaṃ khamāma.
Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmā means we forgive your transgression.
Chúng tôi chấp nhận lỗi lầm đó của ông có nghĩa là chúng tôi tha thứ cho lỗi lầm đó của ông.
Vuḍḍhi hesā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinayeti esā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinaye buddhassa bhagavato sāsane vuḍḍhi nāma.
Vuḍḍhi hesā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinaye means this, friend Vaddha, is progress in the Ariyan discipline, the teaching of the Buddha, the Blessed One.
Này hiền giả Vaḍḍha, đây là sự tăng trưởng trong Giới luật của bậc Thánh có nghĩa là này hiền giả Vaḍḍha, đây được gọi là sự tăng trưởng trong Giới luật của bậc Thánh, trong giáo pháp của Đức Phật Thế Tôn.
Katamā?
What is it?
Là gì?
Accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaritvā āyatiṃ saṃvarāpajjanā.
Seeing a transgression as a transgression, making amends in accordance with the Dhamma, and undertaking future restraint.
Là nhìn nhận lỗi lầm như là lỗi lầm, sửa chữa theo Pháp và phòng hộ trong tương lai.
Desanaṃ pana puggalādhiṭṭhānaṃ karonto ‘‘yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti āha.
However, making the discourse individual-based, he said: "Whoever sees a transgression as a transgression, makes amends in accordance with the Dhamma, and undertakes future restraint."
Khi thuyết giảng dựa trên cá nhân, Ngài nói: ‘‘Ai nhìn nhận lỗi lầm như là lỗi lầm, sửa chữa theo Pháp và phòng hộ trong tương lai’’.
268. Bodhirājakumāravatthumhi (ma. ni. aṭṭha. 2.324 ādayo) kokanadoti kokanadaṃ vuccati padumaṃ, so ca maṅgalapāsādo olokanapadumaṃ dassetvā kato, tasmā ‘‘kokanado’’ti saṅkhaṃ labhi.
268. In the story of Bodhirājakumāra (Ma. Ni. Aṭṭha. 2.324 ff.), kokanado refers to a lotus, and that auspicious palace was made to display an "observational lotus"; hence it acquired the designation "kokanada."
268. Trong câu chuyện về Hoàng tử Bodhi (Ma. Ni. Aṭṭha. 2.324 và các trang tiếp theo), kokanado được gọi là hoa sen, và cung điện may mắn đó được xây dựng để trưng bày hoa sen ngắm cảnh, vì vậy nó có tên là ‘‘kokanado’’.
Yāva pacchimasopānakaḷevarāti ettha pacchimasopānakaḷevaranti paṭhamasopānaphalakaṃ vuttaṃ tassa sabbapacchā dussena santhatattā.
Yāva pacchimasopānakaḷevarā here refers to the first step-plank, because it was covered with cloth last of all.
Yāva pacchimasopānakaḷevarā ở đây, pacchimasopānakaḷevara được nói đến là bậc thang đầu tiên, vì nó được trải vải cuối cùng.
Uparimasopānaphalakato paṭṭhāya hi sopānaṃ santhataṃ.
For the staircase was covered starting from the upper step-plank.
Thật vậy, cầu thang được trải từ bậc thang trên cùng.
Addasā khoti olokanatthaṃyeva dvārakoṭṭhake ṭhito addasa.
Addasā kho means he indeed saw, standing at the gatehouse for observation.
Thật vậy đã thấy có nghĩa là ông đã thấy khi đứng ở cổng để ngắm cảnh.
Bhagavā tuṇhī ahosīti ‘‘kissa nu kho atthāya rājakumārena ayaṃ mahāsakkāro kato’’ti āvajjento puttapatthanāya katabhāvaṃ aññāsi.
"The Blessed One remained silent" means, reflecting on "for what purpose has this great offering been made by the prince," he realized it was made for the wish of a son.
Thế Tôn im lặng có nghĩa là Ngài quán xét ‘‘Hoàng tử đã làm sự cúng dường lớn này vì mục đích gì?’’, và Ngài biết rằng đó là vì mong muốn có con.
So hi rājaputto aputtako.
For that prince was childless.
Thật vậy, vị hoàng tử đó không có con.
Sutañcānena ahosi ‘‘buddhānaṃ kira adhikāraṃ katvā manasā icchitaṃ labhantī’’ti.
And he had heard: "It is said that those who make a dedication to the Buddhas obtain what they wish in their minds."
Và ông đã nghe nói: ‘‘Người ta nói rằng những ai cúng dường chư Phật thì sẽ đạt được điều mình mong muốn trong tâm.’’
So ‘‘sacāhaṃ puttaṃ labhissāmi, sammāsambuddho imaṃ celapaṭikaṃ akkamissati.
So he made a wish: "If I obtain a son, the Perfectly Self-Awakened One will step on this cloth-strip.
Ông đã trải vải và cầu nguyện: ‘‘Nếu con có con, Đức Chánh Đẳng Giác sẽ bước lên tấm vải này.
No ce labhissāmi, na akkamissatī’’ti patthanaṃ katvā santharāpesi.
If I do not obtain one, he will not step on it," and had it spread out.
Nếu con không có con, Ngài sẽ không bước lên.’’
Atha bhagavā ‘‘nibbattissati nu kho etassa putto’’ti āvajjetvā ‘‘na nibbattissatī’’ti addasa.
Then the Blessed One, reflecting "Will a son be born to him or not?", saw "No, a son will not be born."
Sau đó, Thế Tôn quán xét ‘‘Liệu vị hoàng tử này có con không?’’, và Ngài thấy ‘‘sẽ không có con’’.
Pubbe kira so ekasmiṃ dīpe vasamāno samānacchandena sakuṇapotake khādi.
For previously, residing on an island, he had eaten bird chicks with a woman of similar inclination.
Thật vậy, trước đây, khi sống trên một hòn đảo, ông đã ăn thịt chim non cùng với một người bạn đồng chí hướng.
Sacassa mātugāmo puññavā bhaveyya, puttaṃ labheyya.
If his wife were meritorious, he would obtain a son.
Nếu người phụ nữ của ông có phước báu, ông sẽ có con.
Ubhohi pana samānacchandehi hutvā pāpakammaṃ kataṃ, tenassa putto na nibbattissatīti aññāsi.
But both of them had committed evil deeds with similar inclination, so he knew that a son would not be born to him.
Nhưng cả hai đã cùng nhau tạo nghiệp ác, vì vậy Ngài biết rằng ông sẽ không có con.
Dusse pana akkante ‘‘buddhānaṃ adhikāraṃ katvā patthitaṃ labhantīti loke anussavo, mayā ca mahāadhikāro kato, na ca puttaṃ labhāmi, tucchaṃ idaṃ vacana’’nti micchāgahaṇaṃ gaṇheyya.
If he were to step on the cloth, the prince might grasp a wrong view, thinking: "There is a saying in the world that those who make a dedication to the Buddhas obtain what they wish; I have made a great dedication, but I do not obtain a son, so this saying is empty."
Nếu Ngài bước lên tấm vải, ông ta có thể có tà kiến: ‘‘Người ta nói rằng những ai cúng dường chư Phật thì sẽ đạt được điều mình mong muốn, nhưng ta đã cúng dường rất lớn mà không có con, lời nói này là vô ích.’’
Titthiyāpi ‘‘natthi samaṇānaṃ akattabbaṃ nāma, celapaṭikaṃ maddantā āhiṇḍantī’’ti ujjhāyeyyuṃ.
And other sects might complain: "There is nothing bhikkhus will not do; they wander around trampling on cloth-strips."
Các ngoại đạo cũng sẽ chỉ trích: ‘‘Không có điều gì mà các Sa-môn không làm, họ đi lại chà đạp lên tấm vải.’’
Etarahi ca akkamantesu bahū bhikkhū paracittaviduno, te bhabbataṃ jānitvā akkamissanti, abhabbataṃ jānitvā na akkamissanti.
Currently, many bhikkhus who step on it are knowers of others' minds; they will step on it if they know it will be fruitful, and not step on it if they know it will not be fruitful.
Hiện tại, có nhiều tỳ-khưu biết tâm người khác, họ sẽ bước lên nếu biết là có thể thành tựu, và sẽ không bước lên nếu biết là không thể thành tựu.
Anāgate pana upanissayo mando bhavissati, anāgataṃ na jānissanti, tesu akkamantesu sace patthitaṃ ijjhissati, iccetaṃ kusalaṃ.
But in the future, the supporting conditions will be weak, they will not know the future; if, when they step on it, the wish is fulfilled, that is good.
Nhưng trong tương lai, duyên lành sẽ yếu kém, họ sẽ không biết tương lai, nếu họ bước lên và điều mong muốn thành tựu, thì đó là điều tốt.
No ce ijjhissati, ‘‘pubbe bhikkhusaṅghassa adhikāraṃ katvā icchiticchitaṃ labhanti, idāni na labhanti, teyeva maññe bhikkhū paṭipattipūrakā ahesuṃ, ime pana paṭipattiṃ pūretuṃ na sakkontī’’ti manussā vippaṭisārino bhavissantīti imehi tīhi kāraṇehi bhagavā akkamituṃ anicchanto tuṇhī ahosi.
If it were not accomplished, people would be remorseful, thinking: "Previously, by undertaking the bhikkhusaṅgha's duties, they obtained whatever they desired; now they do not. Those bhikkhus, I suppose, were fulfillers of practice, but these are unable to fulfill the practice." For these three reasons, the Blessed One, not wishing to exert pressure, remained silent.
Nếu không thành công, con người sẽ hối tiếc rằng: “Trước đây chư Tăng đã làm việc đúng đắn và đạt được những gì mong muốn, bây giờ thì không đạt được. Ta nghĩ rằng chính những Tỳ-kheo đó đã hoàn thành sự thực hành, còn những vị này thì không thể hoàn thành sự thực hành.” Vì ba lý do này, Đức Thế Tôn không muốn can thiệp nên giữ im lặng.
Pacchimaṃ janataṃ tathāgato anukampatīti idaṃ pana thero vuttesu kāraṇesu tatiyaṃ kāraṇaṃ sandhāyāha.
The Elder said, "The Tathāgata has compassion for future generations," referring to the third reason among those stated.
Đức Như Lai thương xót chúng sanh đời sau – điều này Trưởng lão nói nhằm ám chỉ lý do thứ ba trong các lý do đã được nêu.
Maṅgalaṃ icchantīti maṅgalikā.
Those who desire good fortune are maṅgalikā.
Mong muốn điều tốt lành thì gọi là maṅgalikā (người cầu sự tốt lành).
278. ‘‘Akāyabandhanena sañcicca asañcicca vā gāmappavesane āpatti.
278. "There is an offense for entering a village intentionally or unintentionally without a waist-band.
278. “Khi vào làng hoặc ra khỏi làng mà không có dây lưng, dù cố ý hay không cố ý đều phạm tội.
Saritaṭṭhānato bandhitvā pavisitabbaṃ nivattitabbaṃ vā’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
One should enter or return having tied it from the remembered place," is stated in the commentarial notes.
Phải buộc dây lưng từ chỗ đã nhớ rồi mới được vào hoặc ra” đã được nói trong Gaṇṭhipada.
Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā katanti bahū rajjuke ekato katvā nānāvaṇṇehi suttehi veṭhetvā murajavaṭṭisadisaṃ kataṃ.
Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā kataṃ means made by twisting many cords together with threads of various colors, resembling a muraja drum's binding.
Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā kataṃ (được làm bằng cách quấn theo hình trống muraja) là nhiều sợi dây được gom lại, quấn bằng các sợi chỉ nhiều màu sắc, làm giống như hình trống muraja.
Teneva dutiyapārājikavaṇṇanāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.85 pāḷimuttakavinicchaya) vuttaṃ ‘‘bahū rajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ bahurajjukanti na vattabbaṃ, taṃ vaṭṭatī’’ti.
Thus, in the Commentary on the Second Pārājika it is stated, "It should not be said that 'bahurajjuka' is made by twisting many cords together and continuously winding them with one thread; that is permissible."
Do đó, trong Chánh giải về Pārājika thứ hai (Pārā. Aṭṭha. 1.85 Pāḷimuttakavinicchaya) đã nói: “Không nên nói rằng nhiều sợi dây được gom lại và quấn liên tục bằng một sợi là ‘nhiều sợi dây’, điều đó là hợp lệ.”
Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva.
What should be said there has already been stated below.
Những gì cần nói ở đó thì đã được nói ở dưới đây.
Muddikakāyabandhanaṃ nāma caturassaṃ akatvā sajjitaṃ.
Muddikakāyabandhanaṃ is a waist-band made without being square.
Muddikakāyabandhanaṃ (dây lưng hình chuỗi hạt) là dây lưng được làm mà không có hình vuông.
Pāmaṅgadasā caturassā.
Pāmaṅgadasā is square.
Pāmaṅgadasā (dây lưng có tua) là hình vuông.
Mudiṅgasaṇṭhānenāti varakasīsākārena.
Mudiṅgasaṇṭhānena means in the shape of a drum's head.
Mudiṅgasaṇṭhānena (theo hình trống mudiṅga) là theo hình đầu của cây lúa mì.
Pāsantoti dasāmūlaṃ.
Pāsanto refers to the base of the tassel.
Pāsanto là gốc của tua.