Uddayhate janapadoti idaṃ satthā jetavane viharanto purāṇadutiyikāpalobhanaṃ ārabba kathesi.
Uddayhate janapado (The populace is afflicted) – the Teacher, while dwelling in Jetavana, told this story concerning the enticement by a former wife.
“ Uddayhate janapado” – Đức Bổn Sư đã kể câu chuyện này khi Ngài đang trú ngụ tại Jetavana, liên quan đến việc một Tỳ-khưu bị người vợ cũ quyến rũ.
Kathento ca taṃ bhikkhuṃ ‘‘kena ukkaṇṭhāpitosī’’ti pucchitvā ‘‘purāṇadutiyikāyā’’ti vutte ‘‘na esā kho, bhikkhu, idāneva tava anatthakārikā, pubbepi tvaṃ etaṃ nissāya jhānā parihāyitvā mahāvināsaṃ patto’’ti vatvā atītaṃ āhari.
While telling it, he asked that bhikkhu, "By whom were you disheartened?" When it was said, "By my former wife," he said, "Monk, she was not only detrimental to you now, but in the past too, relying on her, you fell from jhāna and met with great destruction," and then he related the past story.
Khi kể, Ngài hỏi vị Tỳ-khưu đó: “Ngươi bị ai làm cho chán nản vậy?” Khi được trả lời: “Do người vợ cũ”, Ngài nói: “Này Tỳ-khưu, không phải chỉ bây giờ người phụ nữ này là kẻ gây hại cho ngươi, mà trước đây ngươi cũng đã vì cô ta mà mất đi thiền định và rơi vào cảnh đại họa”, rồi Ngài kể chuyện quá khứ.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇamahāsālakule nibbattitvā vayappatto uggahitasippo isipabbajjaṃ pabbijitvā jhānābhiññā nibbattetvā himavantapadese vāsaṃ kappesi.
In the past, when Brahmadatta was ruling in Bārāṇasī, the Bodhisatta was born into the family of a wealthy brahmin in the northern country. Having come of age and mastered his craft, he took up the ascetic life, developed jhānas and supernormal powers, and resided in the Himalayan region.
Trong quá khứ, khi Brahmadatta đang trị vì tại Bārāṇasī, Bồ-tát đã tái sinh vào một gia đình đại Bà-la-môn ở phương Bắc, khi trưởng thành, Ngài học nghề và xuất gia làm ẩn sĩ, thành tựu các thiền và thần thông, rồi Ngài sống trong vùng Hy-mã-lạp Sơn.
Alambusājātake vuttanayeneva taṃ paṭicca ekā migī gabbhaṃ paṭilabhitvā puttaṃ vijāyi, ‘‘isisiṅgo’’tvevassa nāmaṃ ahosi.
In the same way as stated in the Alambusā Jātaka, a doe conceived by him and gave birth to a son, whose name was Isisiṅga.
Theo cách đã kể trong Alambusā Jātaka, một con nai cái đã thụ thai với Ngài và sinh ra một người con trai, tên của cậu bé là Isisiṅga.
Atha naṃ pitā vayappattaṃ pabbājetvā kasiṇaparikammaṃ uggaṇhāpesi.
Then his father, when he reached maturity, ordained him and had him learn kasiṇa meditation.
Sau đó, khi cậu bé trưởng thành, cha cậu đã cho cậu xuất gia và dạy cậu thực hành kasiṇa.
So nacirasseva jhānābhiññā uppādetvā jhānasukhena kīḷi, ghoratapo paramadhitindriyo ahosi.
He soon developed jhāna and supernormal powers, and delighted in the bliss of jhāna; he was an ascetic of severe austerities, with supreme control over his senses.
Chẳng bao lâu, cậu đã phát triển các thiền và thần thông, vui hưởng hạnh phúc của thiền định, trở thành một người có khổ hạnh nghiêm khắc và kiểm soát các căn rất cao độ.
Tassa sīlatejena sakkassa bhavanaṃ kampi.
Due to the power of his virtue, Sakka's abode trembled.
Do uy lực của giới hạnh của cậu, cung điện của Sakka đã rung chuyển.
Sakko āvajjento taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘upāyenassa sīlaṃ bhindissāmī’’ti tīṇi saṃvaccharāni sakalakāsiraṭṭhe vuṭṭhiṃ nivāresi, raṭṭhaṃ aggidaḍḍhaṃ viya ahosi.
Sakka, reflecting, understood the reason, and thinking, "I will break his virtue by stratagem," he prevented rain from falling throughout the entire Kāsī kingdom for three years, and the country became like one scorched by fire.
Sakka quán xét và biết được nguyên nhân đó, nghĩ: “Ta sẽ phá giới hạnh của cậu ấy bằng một phương tiện khéo léo”, Ngài đã ngăn mưa suốt ba năm trên toàn cõi Kāsī, khiến đất nước như bị lửa thiêu đốt.
Sasse asampajjamāne dubbhikkhapīḷitā manussā sannipatitvā rājaṅgaṇe upakkosiṃsu.
As the crops failed, people afflicted by famine gathered and cried out in the royal courtyard.
Khi mùa màng thất bát, người dân bị nạn đói hành hạ đã tụ tập và kêu la tại sân cung điện.
Atha ne rājā vātapāne ṭhito ‘‘kiṃ eta’’nti pucchi.
Then the king, standing at the window, asked, "What is this?"
Khi đó, nhà vua đứng ở cửa sổ hỏi: “Chuyện gì vậy?”
‘‘Mahārāja, tīṇi saṃvaccharāni devassa avassantattā sakalaraṭṭhaṃ uddayhati, manussā dukkhitā, devaṃ vassāpehi, devā’’ti.
"Great King, for three years, due to the deva not raining, the entire country is burning up, the people are suffering. Make the deva rain, O deva!"
“Đại vương, ba năm nay trời không mưa, toàn cõi đất nước bị thiêu đốt, người dân khổ sở, xin Đại vương hãy làm cho trời mưa, thưa Đại vương.”
Rājā sīlaṃ samādiyitvā uposathaṃ upavasantopi vassaṃ vassāpetuṃ nāsakkhi.
Even though the king observed the Uposatha by undertaking precepts, he could not make it rain.
Nhà vua, dù đã giữ giới và thực hành Uposatha, cũng không thể làm cho trời mưa.
Tasmiṃ kāle sakko aḍḍharattasamaye tassa sirigabbhaṃ pavisitvā ekobhāsaṃ katvā vehāse aṭṭhāsi.
At that time, Sakka, in the middle of the night, entered his royal chamber, made it brightly lit, and stood in the air.
Vào thời điểm đó, Sakka vào cung điện của nhà vua vào nửa đêm, làm cho nơi đó sáng rực và đứng trên không trung.
Rājā taṃ disvā ‘‘kosi tva’’nti pucchi.
The king, seeing him, asked, "Who are you?"
Nhà vua thấy vậy hỏi: “Ngươi là ai?”
‘‘Sakkohamasmī’’ti.
"I am Sakka."
“Ta là Sakka.”
‘‘Kenatthenāgatosī’’ti?
"For what purpose have you come?"
“Ngươi đến vì mục đích gì?”
‘‘Vassati te, mahārāja, raṭṭhe devo’’ti?
"Does the deva rain in your country, Great King?"
“Trời có mưa trong vương quốc của Đại vương không?”
‘‘Na vassatī’’ti.
"It does not rain."
“Không mưa.”
‘‘Jānāsi panassa avassanakāraṇa’’nti?
"Do you know the reason for its not raining?"
“Đại vương có biết nguyên nhân trời không mưa không?”
‘‘Na jānāmi, sakkā’’ti.
"I do not know, Sakka."
“Ta không biết, Sakka.”
‘‘Mahārāja, himavantapadese isisiṅgo nāma tāpaso paṭivasati ghoratapo paramadhitindriyo.
"Great King, in the Himavanta region, there lives an ascetic named Isisiṅga, of severe austerities, with supreme control over his senses.
“Đại vương, trong vùng Hy-mã-lạp Sơn có một ẩn sĩ tên là Isisiṅga, người có khổ hạnh nghiêm khắc và kiểm soát các căn rất cao độ.
So nibaddhaṃ deve vassante kujjhitvā ākāsaṃ olokesi, tasmā devo na vassatī’’ti.
He, constantly angry at the devas for raining, looked up at the sky; therefore, the deva does not rain."
Khi trời mưa liên tục, ông ta đã tức giận nhìn lên trời, vì vậy trời không mưa.”
‘‘Idāni panettha kiṃ kātabba’’nti?
"What is to be done about this now?"
“Bây giờ phải làm gì đây?”
‘‘Tassa tape bhinne devo vassissatī’’ti.
"When his ascetic practice is broken, the deva will rain."
“Khi khổ hạnh của ông ta bị phá vỡ, trời sẽ mưa.”
‘‘Ko panassa tapaṃ bhindituṃ samattho’’ti?
"Who then is capable of breaking his ascetic practice?"
“Vậy ai có thể phá vỡ khổ hạnh của ông ta?”
‘‘Dhītā te, mahārāja, niḷinikā samatthā, taṃ pakkosāpetvā ‘asukaṭṭhānaṃ nāma gantvā tāpasassa tapaṃ bhindāhī’ti pesehī’’ti.
"Your daughter, Great King, Niḷinikā, is capable. Summon her and send her, saying, 'Go to such-and-such a place and break the ascetic's practice!'"
“Con gái của Đại vương, Niḷinikā, có khả năng đó. Hãy triệu tập nàng và phái nàng đi đến nơi đó để phá vỡ khổ hạnh của vị ẩn sĩ.”
Evaṃ so rājānaṃ anusāsitvā sakaṭṭhānameva agamāsi.
Thus advising the king, he returned to his own abode.
Sau khi khuyên nhà vua như vậy, Sakka trở về chỗ của mình.
Rājā punadivase amaccehi saddhiṃ mantetvā dhītaraṃ pakkosāpetvā paṭhamaṃ gāthamāha –
The king, on the next day, consulted with his ministers, summoned his daughter, and spoke the first verse:
Ngày hôm sau, nhà vua bàn bạc với các quan đại thần, rồi triệu tập con gái và nói kệ thứ nhất:
Tattha dārusaṅghāṭayānenāti, amma, niḷinike na tvaṃ padasā gamissasi, phītaṃ pana subhikkhaṃ khemaṃ attano janapadaṃ hatthivāhanehi ca rathavāhanehi ca gantvā tato parampi ajjhokāse paṭicchannena vayhādinā udakaṭṭhāne nāvāsaṅkhātena dārusaṅghāṭayānena gaccha.
There, dārusaṅghāṭayānenā means, "Mother, Niḷinikā, you will not go on foot, but go to your prosperous, abundant, and safe country by elephant vehicles and chariot vehicles, and from there, in an open space, by a concealed palanquin or similar conveyance, or by a raft-vehicle of wood, which is a boat, at a water place." Vaṇṇarūpenā means, "Having gone thus without weariness, by your beauty and perfection of form, you will bring that brahmin under your control."
Ở đây, dārusaṅghāṭayānenā có nghĩa là: “Này con, Niḷinikā, con sẽ không đi bộ, mà hãy đi đến vùng đất của con, nơi thịnh vượng, sung túc và an toàn, bằng voi và xe ngựa, rồi từ đó, ở vùng đất trống, hãy đi bằng một phương tiện che kín như thuyền bè (nāvāsaṅkhātena dārusaṅghāṭayānena) ở những nơi có nước.”
Vaṇṇarūpenāti evaṃ akilamamānā gantvā tava vaṇṇena ceva rūpasampadāya ca taṃ brāhmaṇaṃ attano vasaṃ ānayissasīti.
Vaṇṇarūpenā means, "Having gone thus without weariness, by your beauty and perfection of form, you will bring that brahmin under your control."
Vaṇṇarūpenā có nghĩa là: “Khi đi như vậy mà không mệt mỏi, con sẽ mang vị Bà-la-môn đó về dưới quyền kiểm soát của con bằng sắc đẹp và sự hoàn hảo về hình dáng của con.”
Evaṃ so dhītarā saddhiṃ akathetabbampi raṭṭhaparipālanaṃ nissāya kathesi.
Thus, he spoke with his daughter about matters that should not be discussed, for the sake of protecting the kingdom.
Như vậy, nhà vua đã nói chuyện với con gái mình về việc bảo vệ vương quốc, một điều không nên nói, nhưng vì hoàn cảnh nên đã nói.
Sāpi ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi.
She also assented, saying, "Very well."
Nàng cũng chấp thuận: “Vâng.”
Athassā sabbaṃ dātabbayuttakaṃ datvā amaccehi saddhiṃ uyyojesi.
Then, giving her all that was suitable to be given, he sent her off with his ministers.
Sau đó, nhà vua ban cho nàng tất cả những gì cần thiết và tiễn nàng đi cùng các quan đại thần.
Amaccā taṃ ādāya paccantaṃ patvā tattha khandhāvāraṃ nivāsāpetvā rājadhītaraṃ ukkhipāpetvā vanacarakena desitena maggena himavantaṃ pavisitvā pubbaṇhasamaye tassa assamapadassa samīpaṃ pāpuṇiṃsu.
The ministers, taking her, reached the border region. Establishing a camp there, they had the princess brought forth. Following the path shown by the forest-dweller, they entered the Himalayas and arrived near his hermitage in the forenoon.
Các quan đại thần đưa nàng đến vùng biên giới, đóng trại ở đó, rồi đưa công chúa lên xe và theo con đường mà người thợ săn chỉ dẫn, vào vùng Hy-mã-lạp Sơn, đến gần am thất của vị ẩn sĩ vào buổi sáng.
Tasmiṃ khaṇe bodhisatto puttaṃ assamapade nivāsāpetvā sayaṃ phalāphalatthāya araññaṃ paviṭṭho hoti.
At that moment, the Bodhisatta, having settled his son in the hermitage, had himself entered the forest to gather fruits and roots.
Vào lúc đó, Bồ-tát đã để con trai ở am thất và tự mình vào rừng để tìm trái cây.
Vanacarako sayaṃ assamaṃ agantvā tassa pana dassanaṭṭhāne ṭhatvā niḷinikāya taṃ dassento dve gāthā abhāsi –
The forest-dweller, not entering the hermitage himself, but standing at a place where it could be seen, showed it secretly and recited two verses:
Người thợ săn không tự mình vào am thất, mà đứng ở nơi có thể nhìn thấy, chỉ cho Niḷinikā và nói hai kệ:
Tattha kadalīsaṅkhātā dhajā paññāṇaṃ assāti kadalīdhajapaññāṇo.
Here, kadalīdhajapaññāṇo means that plantain leaves are its distinguishing banners. Ābhujīparivārito means surrounded by bhujapatta trees.
Ở đây, lá cờ là cây chuối làm dấu hiệu: kadalīdhajapaññāṇo.
Ābhujīparivāritoti bhujapattavanaparikkhitto.
Ābhujīparivārito means surrounded by a forest of bhujapatta trees.
Ābhujīparivārito có nghĩa là: được bao quanh bởi rừng cây bhujapatta.
Saṅkhātoti eso aggi assa isisiṅgassa jhānena saṅkhāto paccakkhagato jalati.
Saṅkhāto means that fire, known through his jhāna, is clearly burning for Isisiṅga.
Saṅkhāto có nghĩa là: “Lửa này của Isisiṅga hiện ra, cháy sáng do thiền định của ông ta.”
Maññe no agginti aggiṃ no hāpeti juhati paricaratīti maññāmi.
Maññe no aggiṃ means, I believe, he does not neglect the fire, he offers to it, he attends to it.
Maññe no agginti có nghĩa là: “Ta nghĩ ông ta đang đốt lửa, đang cúng dường, đang phụng sự.”
Amaccāpi bodhisattassa araññaṃ paviṭṭhavelāya assamaṃ parivāretvā ārakkhaṃ ṭhapetvā rājadhītaraṃ isivesaṃ gāhāpetvā suvaṇṇacīrakena nivāsanapārupanaṃ katvā sabbālaṅkārehi alaṅkaritvā tantubaddhaṃ cittageṇḍukaṃ gāhāpetvā assamapadaṃ pesetvā sayaṃ bahi rakkhantā aṭṭhaṃsu.
When the Bodhisatta had entered the forest, the ministers surrounded the hermitage, set up a guard, dressed the princess in the garb of an ascetic, made her wear a golden cloth as an undergarment and an outer robe, adorned her with all ornaments, gave her a string-bound ball, and sent her to the hermitage, while they themselves stood guard outside.
Các quan đại thần, khi Bồ-tát đã vào rừng, bao vây am thất, đặt lính canh, rồi cho công chúa mặc y phục ẩn sĩ, quấn vải vàng, trang điểm bằng tất cả các món trang sức, cầm một quả bóng nhỏ buộc dây, phái nàng vào am thất, còn họ thì đứng canh bên ngoài.
Sā tena geṇḍukena kīḷantī caṅkamakoṭiyaṃ otari.
Playing with that ball, she descended to the end of the walking path.
Nàng chơi với quả bóng đó và đi đến cuối đường kinh hành.
Tasmiṃ khaṇe isisiṅgo paṇṇasāladvāre pāsāṇaphalake nisinno hoti.
At that moment, Isisiṅga was seated on a stone slab at the entrance of the leaf-hut.
Vào lúc đó, Isisiṅga đang ngồi trên một phiến đá ở cửa am lá.
So taṃ āgacchantiṃ disvā bhītatasito uṭṭhāya paṇṇasālaṃ pavisitvā aṭṭhāsi.
Seeing her approaching, he became frightened and terrified, rose, entered the leaf-hut, and stood there.
Thấy nàng đến, ông sợ hãi đứng dậy và vào am lá, rồi đứng đó.
Sāpissa paṇṇasāladvāraṃ gantvā kīḷiyeva.
She went to the entrance of his leaf-hut and continued to play.
Nàng cũng đi đến cửa am lá và tiếp tục chơi.
Satthā tañca tato uttari ca atthaṃ pakāsento tisso gāthā abhāsi –
The Teacher, revealing that and further meaning, recited three verses:
Đức Bổn Sư đã nói ba kệ để làm sáng tỏ ý nghĩa đó và những gì xảy ra tiếp theo:
Tattha geṇḍukenassāti assa isisiṅgassa assamadvāre geṇḍukena kīḷati.
Here, geṇḍukenassā means she played with his, Isisiṅga’s, ball at the hermitage entrance.
Ở đây, geṇḍukenassā có nghĩa là: “Nàng chơi với quả bóng ở cửa am thất của Isisiṅga.”
Vidaṃsayantīti dassentī.
Vidaṃsayantī means displaying.
Vidaṃsayantī có nghĩa là: “phô bày.”
Guyhaṃ pakāsitāni cāti guyhañca rahassaṅgaṃ pakāsitāni ca pākaṭāni mukhahatthādīni.
Guyhaṃ pakāsitāni cāti means both the secret, private parts, and the revealed, manifest parts like face and hands.
Guyhaṃ pakāsitāni cāti có nghĩa là: “cả những bộ phận kín đáo và những bộ phận công khai như mặt, tay, v.v.”
Abravīti so kira paṇṇasālāya ṭhatvā cintesi – ‘‘sacāyaṃ yakkho bhaveyya, paṇṇasālaṃ pavisitvā maṃ murumurāpetvā khādeyya, nāyaṃ yakkho, tāpaso bhavissatī’’ti assamā nikkhamitvā pucchanto gāthamāha –
Abravī means, it is said, he thought while standing in the leaf-hut: “If this were a yakkha, it would enter the leaf-hut and devour me with a crunch. This is not a yakkha; it must be an ascetic.” So, he came out of the hermitage and, asking, spoke the verse:
Abravī (nói) nghĩa là vị ấy đứng trong tịnh xá lá mà suy nghĩ: “Nếu đây là một Dạ-xoa, nó sẽ vào tịnh xá lá, nghiền nát ta và ăn thịt ta. Đây không phải Dạ-xoa, chắc chắn là một vị ẩn sĩ.” Rồi vị ấy đi ra khỏi am thất, hỏi và nói lên bài kệ:
Tattha yassa tevaṃgataṃ phalanti yassa tava rukkhassa evaṃgatikaṃ manoramaṃ phalaṃ.
Here, yassa tevaṃgataṃ phalaṃ means whose fruit, that is, your tree’s fruit, is so beautiful.
Trong đó, yassa tevaṃgataṃ phala (quả của nó có tính chất như vậy) nghĩa là quả đẹp đẽ có tính chất như vậy của cái cây của ông.
Ko nāma so rukkhoti citrageṇḍukassa adiṭṭhapubbattā ‘‘rukkhaphalena tena bhavitabba’’nti maññamāno evaṃ pucchati.
Ko nāma so rukkho means he asks this, thinking it must be a tree-fruit, because he had never seen a painted ball before.
Ko nāma so rukkho (cây nào là cây) nghĩa là vì chưa từng thấy quả bóng màu sắc, nên cho rằng “đó hẳn là quả của cây” mà hỏi như vậy.
Tattha assamimanti assamaṃ imaṃ bhavaṃ pavisatu.
Therein, assamimaṃ: may your honor enter this hermitage.
Trong đó, assamima (am thất này) nghĩa là xin ngài hãy vào am thất này.
Adetūti yathāsannihitaṃ āhāraṃ paribhuñjatu.
Adetu: may he partake of the food that is at hand.
Adetū (thọ dụng) nghĩa là hãy thọ dụng thức ăn có sẵn.
Pajjanti pādabbhañjanaṃ.
Pajja: foot-washing water.
Pajja (nước rửa chân) nghĩa là nước rửa chân.
Bhakkhanti madhuraphalāphalaṃ.
Bhakkha: sweet fruits and other edibles.
Bhakkha (vật thực) nghĩa là các loại quả ngọt.
Paṭicchāti paṭiggaṇha.
Paṭicchā: receive.
Paṭicchā (hãy nhận lấy) nghĩa là hãy nhận lấy.
Idamāsananti paviṭṭhakāle evamāha.
Idamāsanaṃ: he said this upon entering.
Idamāsana (đây là chỗ ngồi) nghĩa là nói như vậy khi vị ấy đã vào.
Tassā paṇṇasālaṃ pavisitvā kaṭṭhattharaṇe nisīdantiyā suvaṇṇacīrake dvidhā gate sarīraṃ appaṭicchannaṃ ahosi.
As she entered the leaf-hut and sat on the mat of sticks, her body became uncovered as her golden garment split in two.
Khi người phụ nữ ấy vào tịnh xá lá và ngồi xuống trên tấm trải bằng gỗ, y phục vàng của cô ta bị rách làm đôi, thân thể không được che kín.
Tāpaso mātugāmasarīrassa adiṭṭhapubbattā taṃ disvā ‘‘vaṇṇo eso’’ti saññāya evamāha –
The ascetic, having never seen the body of a woman before, saw it and, perceiving it as a "color," said this:
Vị ẩn sĩ, vì chưa từng thấy thân thể phụ nữ, khi nhìn thấy điều đó, nghĩ rằng “đó là một vết thương” và nói như sau:
Tattha supicchitanti dvinnaṃ ūrūnaṃ samāgamakāle suphusitaṃ sippipuṭamukhasaṇṭhānaṃ.
Therein, supicchitaṃ: well-pressed when the two thighs come together, having the shape of a conch shell's opening.
Trong đó, supicchita (như vết bầm tím) nghĩa là khi hai đùi khép lại thì khít chặt, có hình dạng như miệng vỏ sò.
Subhalakkhaṇena hi asamannāgatāya taṃ ṭhānaṃ āvāṭadhātukaṃ hoti, samannāgatāya abbhunnataṃ sippipuṭamukhasaṇṭhānaṃ.
For a woman not endowed with auspicious marks, that place is like a pit; for one endowed with them, it is raised and shaped like a conch shell's opening.
Vì đối với người phụ nữ không có tướng tốt, chỗ đó lõm xuống như cái hố; còn đối với người có tướng tốt, chỗ đó nhô lên có hình dạng như miệng vỏ sò.
Kaṇharivappakāsatīti ubhosu passesu kāḷakaṃ viya khāyati.
Kaṇharivappakāsati: appears somewhat dark on both sides.
Kaṇharivappakāsatī (đen thẫm như vết bầm tím) nghĩa là ở cả hai bên đều trông như màu đen.
Kose nu te uttamaṅgaṃ paviṭṭhanti tava uttamaṅgaṃ liṅgasaṇṭhānaṃ na paññāyati, kiṃ nu taṃ tava sarīrasaṅkhāte kose paviṭṭhanti pucchati.
Kose nu te uttamaṅgaṃ paviṭṭhaṃ: your excellent limb, the genital organ, is not visible; he asks, "Has it entered into a sheath, that is, your body?"
Kose nu te uttamaṅgaṃ paviṭṭha (có phải bộ phận tối thượng của cô đã vào trong vỏ) nghĩa là hình dạng sinh thực khí của cô không hiện rõ, có phải nó đã vào trong cái vỏ thân thể của cô không, vị ấy hỏi như vậy.
Tattha āsādayinti ghaṭṭesiṃ, āgacchantaṃ disvā leḍḍunā paharinti attho.
Therein, āsādayiṃ: I encountered, meaning I struck it with a clod of earth upon seeing it approach.
Trong đó, āsādayi (đã gặp) nghĩa là tôi đã chạm trán, ý nói là khi thấy nó đến thì dùng cục đất ném vào.
Patitvāti upadhāvitvā.
Patitvā: having rushed up.
Patitvā (nhảy bổ vào) nghĩa là lao đến.
Sahasājjhappattoti mamaṃ sahasā ajjhappatto sampatto.
Sahasājjhappatto: swiftly reached me, arrived at me.
Sahasājjhappatto (nhảy bổ vào một cách dữ dội) nghĩa là nó đã lao đến tôi một cách dữ dội.
Panujjāti atha maṃ potetvā.
Panujjā: then, having struck me.
Panujjā (đẩy tôi ra) nghĩa là rồi nó đã đánh tôi.
Abbahīti mukhena mama uttamaṅgaṃ luñcitvā pakkāmi, tato paṭṭhāya imasmiṃ ṭhāne vaṇo jāto.
Abbahī: it tore out my best limb with its mouth and went away; from that time, a wound appeared in this place.
Abbahī (cắn đứt) nghĩa là nó đã dùng miệng cắn đứt bộ phận tối thượng của tôi rồi bỏ đi, từ đó vết thương xuất hiện ở chỗ này.
Svāyanti so ayaṃ tato paṭṭhāya mayhaṃ vaṇo khajjati ceva kaṇḍuvañca karoti, tappaccayā sāhaṃ sabbakālaṃ kāyikacetasikasukhaṃ na labhāmi.
Svāyaṃ: this very wound of mine, from that time, both itches and causes scratching; due to that, I find no bodily or mental comfort at any time.
Svāya (thế là) nghĩa là vết thương này của tôi từ đó ngứa ngáy và gây ra cơn ngứa, do đó tôi không bao giờ có được sự an lạc về thể chất và tinh thần.
Pahoti pahu samattho.
Paho: capable, able.
Paho (có thể) nghĩa là có năng lực, có khả năng.
Brāhmaṇatthanti bhavaṃ mayā yācito imaṃ brāhmaṇassa atthaṃ karotu, idaṃ me dukkhaṃ harāhīti vadati.
Brāhmaṇattha: your honor, being asked by me, do this favor for a brahmin, remove this suffering of mine, she says.
Brāhmaṇattha (điều lợi ích cho Bà-la-môn) nghĩa là ngài được tôi thỉnh cầu, hãy làm điều lợi ích này cho Bà-la-môn, hãy loại bỏ nỗi khổ này của tôi, cô ta nói vậy.
Tattha salohitoti rattobhāso.
Therein, salohito: reddish in color.
Trong đó, salohito (có máu) nghĩa là có màu đỏ.
Apūtikoti pūtimaṃsarahito.
Apūtiko: free from putrid flesh.
Apūtiko (không hôi thối) nghĩa là không có thịt thối.
Vaṇagandhoti thokaṃ duggandho.
Vaṇagandho: slightly malodorous.
Vaṇagandho (có mùi nhẹ) nghĩa là có mùi hơi khó chịu.
Kasāyayoganti ahaṃ keci rukkhakasāye gahetvā tava ekaṃ kasāyayogaṃ karomīti.
Kasāyayogaṃ: I will take some tree-astringents and make an astringent concoction for you.
Kasāyayoga (loại thuốc sắc) nghĩa là tôi sẽ lấy một số loại vỏ cây để làm một loại thuốc sắc cho cô.
Tattha kamantīti, bho brahmacāri, imasmiṃ mama vaṇe neva mantayogā, na kasāyayogā, na pupphaphalādīni osadhāni kamanti, anekavāraṃ katehipi tehi etassa phāsukabhāvo na bhūtapubbo.
Therein, kamantī: O brahmacārī, neither mantra-concoctions, nor astringent-concoctions, nor medicines like flowers and fruits are effective for this wound of mine; even after applying them many times, it has never been relieved.
Trong đó, kamantī (có tác dụng) nghĩa là, này Phạm hạnh giả, đối với vết thương này của tôi, không thần chú nào, không thuốc sắc nào, không thuốc men nào như hoa quả, v.v., có tác dụng. Dù đã làm nhiều lần, chúng cũng chưa bao giờ làm cho nó dễ chịu hơn.
Yaṃ pana te etaṃ mudu aṅgajātaṃ, tena ghaṭṭiyamānasseva tassa kaṇḍu na hoti, tasmā tena vinehi kaṇḍunti.
But when that soft limb of yours touches it, the itch ceases; therefore, relieve the itch with that.
Nhưng khi bộ phận mềm mại của ngài chạm vào, cơn ngứa sẽ không còn, vì vậy hãy dùng nó để làm dịu cơn ngứa.
So ‘‘saccaṃ eso bhaṇatī’’ti sallakkhetvā ‘‘methunasaṃsaggena sīlaṃ bhijjati, jhānaṃ antaradhāyatī’’ti ajānanto mātugāmassa adiṭṭhapubbattā methunadhammassa ca ajānanabhāvena ‘‘bhesajja’’nti vadantiyā tāya methunaṃ paṭisevi.
He, realizing, "She speaks the truth," and not knowing that "sexual intercourse breaks sīla and causes jhāna to disappear," and having never seen a woman before, and being ignorant of sexual conduct, engaged in sexual intercourse with her, who called it "medicine."
Vị ẩn sĩ đó, nhận ra rằng “cô ta nói thật”, và không biết rằng “quan hệ tình dục sẽ làm hủy hoại giới hạnh, làm mất đi thiền định”, vì chưa từng thấy phụ nữ và không biết về pháp dâm dục, nên đã quan hệ tình dục với cô ta khi cô ta nói đó là “thuốc chữa bệnh”.
Tāvadevassa sīlaṃ bhijji, jhānaṃ parihāyi.
Immediately, his sīla was broken, and his jhāna deteriorated.
Ngay lập tức, giới hạnh của vị ấy bị hủy hoại, thiền định bị suy giảm.
So dve tayo vāre saṃsaggaṃ katvā kilanto hutvā nikkhamitvā saraṃ oruyha nhatvā paṭippassaddhadaratho āgantvā paṇṇasālāyaṃ nisīditvā punapi taṃ ‘‘tāpaso’’ti maññamāno vasanaṭṭhānaṃ pucchanto gāthamāha –
Having made contact two or three times, and becoming tired, he came out, descended into the lake, bathed, and with his weariness subsided, he returned and sat in the leaf-hut. Again, thinking him to be an ascetic, he asked about his dwelling place and spoke a verse:
Sau khi quan hệ tình dục hai hoặc ba lần, vị ấy mệt mỏi, đi ra, xuống hồ tắm, rồi trở lại tịnh xá lá với cơn đau đã lắng dịu, ngồi xuống và vẫn nghĩ cô ta là “ẩn sĩ”, hỏi về nơi ở của cô ta, nói lên bài kệ:
Tattha uttarāyanti uttarāya.
Therein, uttarāyanti means to the north.
Trong đó, uttarāya (phía bắc) nghĩa là ở phía bắc.
Khemāti evaṃnāmikā nadī.
Khemāti means a river by this name.
Khemā (Khemā) nghĩa là con sông tên là Khemā.
Himavatā pabhāvīti himavantato pavattati.
Himavatā pabhāvīti means it flows from the Himavā.
Himavatā pabhāvī (chảy từ Himavanta) nghĩa là chảy từ Himavanta.
Ahoti patthanatthe nipāto.
Ahoti is a particle of aspiration.
Aho (ôi) là một giới từ biểu thị sự mong muốn.
Uddālakāti vātaghātakā.
Uddālakāti means vātaghātakā (a type of tree).
Uddālakā (uddālaka) nghĩa là cây vātaghātakā.
Kimpurisābhigītanti samantato parivāretvā madhurasaddena gāyantehi kimpurisehi abhigītaṃ.
Kimpurisābhigītanti means sung about by Kimpurisas, who surround it and sing with sweet voices.
Kimpurisābhigīta (được các Kimpurisa ca hát) nghĩa là được các Kimpurisa ca hát bằng giọng ngọt ngào vây quanh khắp nơi.
Tālā ca mūlā ca phalā ca metthāti ettha mama assame pāsādikā tālarukkhā ca tesaññeva vaṇṇagandhādisampannā kandasaṅkhātā mūlā ca phalā ca.
Tālā ca mūlā ca phalā ca metthāti means here in my hermitage are beautiful palm trees, and their roots, called bulbs, and fruits, endowed with color, fragrance, etc.
Tālā ca mūlā ca phalā ca metthā (ở đó có các cây thốt nốt, củ và quả) nghĩa là ở am thất của tôi có những cây thốt nốt đẹp đẽ, và những củ (gọi là mūla) và quả của chúng có màu sắc, hương thơm, v.v., phong phú.
Pahūtametthāti nānārukkhaphalā ca rukkhavallimūlā ca pahūtā ettha.
Pahūtametthāti means here are abundant fruits of various trees and roots of trees and creepers.
Pahūtametthā (có rất nhiều ở đó) nghĩa là ở đó có rất nhiều quả của nhiều loại cây và củ của cây leo.
Mā me tatoti taṃ mama assamapadaṃ sambahulā luddakā āgacchanti, mayā cettha āharitvā ṭhapitaṃ bahu madhurasamūlaphalāphalaṃ atthi, te mayi cirāyante mūlaphalāphalaṃ hareyyuṃ.
Mā me tatoti means many hunters come to that hermitage of mine. I have brought and kept many sweet roots and fruits there. If I delay, they might take the roots and fruits.
Mā me tato (xin đừng để họ lấy của tôi từ đó) nghĩa là nhiều thợ săn đến am thất của tôi, và tôi có rất nhiều củ quả ngọt ngào đã mang về và để ở đây. Nếu tôi chậm trễ, họ có thể lấy đi củ quả.
Te tato mama mūlaphalāphalaṃ mā hariṃsu, tasmā sacepi mayā saddhiṃ āgantukāmo, ehi, no ce, ahaṃ gamissāmīti āha.
May they not take my roots and fruits from there. Therefore, if you wish to come with me, come; otherwise, I will go, she said.
Đừng để họ lấy củ quả của tôi từ đó, vì vậy nếu ngài muốn đi cùng tôi thì hãy đi, nếu không thì tôi sẽ đi, cô ta nói vậy.
Tato sā cintesi – ‘‘ayaṃ tāva araññeva vaḍḍhitabhāvena mama itthibhāvaṃ na jānāti, pitā panassa maṃ disvāva jānitvā ‘tvaṃ idha kiṃ karosī’ti kājakoṭiyā paharitvā sīsampi me bhindeyya, tasmiṃ anāgateyeva mayā gantuṃ vaṭṭati, āgamanakammampi me niṭṭhita’’nti.
Then she thought: “This one, having grown up only in the forest, does not know my female nature. But his father, upon seeing me, will surely know and might strike me with a stick, asking, ‘What are you doing here?’ and even break my head. It is proper for me to go before he arrives, and my purpose of coming is also accomplished.”
Khi đó, nàng nghĩ: "Hắn ta đã lớn lên trong rừng nên không biết ta là phụ nữ, nhưng cha hắn ta khi thấy ta sẽ nhận ra ngay và hỏi 'Ngươi làm gì ở đây?', rồi có thể dùng gậy đánh vỡ đầu ta. Ta nên đi trước khi hắn ta về, việc ta đến đây cũng đã hoàn thành."
Sā tassa āgamanūpāyaṃ ācikkhantī itaraṃ gāthamāha –
Explaining to him a way to come, she spoke the other verse:
Nàng nói lên bài kệ khác, chỉ cách cho hắn ta đến:
Tattha rājīsayoti, samma, mayā na sakkā cirāyituṃ, aññe pana sādhusabhāvā rājisayo ca brāhmaṇisayo ca anumagge mama assamamaggapasse vasanti, ahaṃ tesaṃ ācikkhitvā gamissāmi, tvaṃ te puccheyyāsi, te taṃ mama santikaṃ nayissantīti.
Therein, rājīsayoti means, good sir, it is not possible for me to delay. However, other good royal ascetics and brahmin ascetics dwell along the path to my hermitage. I will inform them and go. You should ask them; they will lead you to me.
Ở đó, rājīsayo (các vị vua ẩn sĩ) có nghĩa là: Này bạn, ta không thể trì hoãn lâu được, nhưng có những vị vua ẩn sĩ và các vị Bà-la-môn ẩn sĩ hiền lành khác sống dọc theo con đường, gần lối vào am thất của ta. Ta sẽ nói cho họ biết rồi đi. Ngươi hãy hỏi họ, họ sẽ dẫn ngươi đến chỗ ta.
Evaṃ sā attano palāyanūpāyaṃ katvā paṇṇasālato nikkhamitvā taṃ olokentameva ‘‘tvaṃ nivattā’’ti vatvā āgamanamaggeneva amaccānaṃ santikaṃ agamāsi.
Thus, having made her escape, she came out of the leaf-hut, and while he was still looking at her, she said, “You return,” and went back along the path she came to the ministers.
Như vậy, nàng đã tạo ra cách để mình trốn thoát, rời khỏi am lá, nhìn lại hắn ta và nói: "Ngươi hãy quay lại!" rồi đi theo con đường cũ trở về chỗ các cận thần.
Te taṃ gahetvā khandhāvāraṃ gantvā anupubbena bārāṇasiṃ pāpuṇiṃsu.
They took her to the camp and gradually reached Bārāṇasī.
Họ đưa nàng về doanh trại, rồi dần dần đến Bārāṇasī.
Sakkopi taṃ divasameva tussitvā sakalaraṭṭhe devaṃ vassāpesi, tato subhikkhaṃ janapadaṃ ahosi.
Sakka also, delighted that very day, caused rain to fall throughout the entire kingdom, and thereupon the country became prosperous.
Sakka cũng vui mừng ngay trong ngày đó và làm mưa xuống khắp cả nước, nhờ vậy xứ sở trở nên sung túc.
Isisiṅgatāpasassapi tāya pakkantamattāya eva kāye ḍāho uppajji.
Just as she departed, a burning sensation arose in Isisiṅga the ascetic's body.
Ngay khi nàng rời đi, Isisiṅgatāpasa liền cảm thấy nóng rát trong người.
So kampanto paṇṇasālaṃ pavisitvā vākacīraṃ pārupitvā socanto nipajji.
Trembling, he entered his leaf-hut, wrapped himself in bark-garments, and lay down grieving.
Ông run rẩy bước vào am lá, đắp y vỏ cây và nằm xuống than khóc.
Bodhisatto sāyaṃ āgantvā puttaṃ apassanto ‘‘kahaṃ nu kho gato’’ti kājaṃ otāretvā paṇṇasālaṃ pavisitvā taṃ nipannakaṃ disvā ‘‘tāta, kiṃ karosī’’ti piṭṭhiṃ parimajjanto tisso gāthā abhāsi –
When the Bodhisatta arrived in the evening and did not see his son, thinking, "Where could he have gone?", he put down his carrying-pole, entered the leaf-hut, and seeing him lying down, said, "My dear son, what are you doing?" and stroking his back, he recited three verses –
Đại Bồ Tát trở về vào buổi chiều, không thấy con trai đâu, nghĩ: "Chắc nó đã đi đâu rồi?" Ngài đặt bó củi xuống, bước vào am lá, thấy con nằm đó liền hỏi: "Con trai, con làm gì vậy?" Ngài xoa lưng con và nói ba bài kệ:
Tattha bhinnānīti araññato uddhaṭāni.
Therein, bhinnāni means collected from the forest.
Ở đây, bhinnāni nghĩa là đã được mang về từ rừng.
Na hāpitoti na jalito.
Na hāpito means not kindled.
Na hāpito nghĩa là chưa được đốt cháy.
Bhinnānīti pubbe tayā mamāgamanavelāya kaṭṭhāni uddhaṭāneva honti.
Bhinnāni means that previously, by you, at the time of my arrival, the firewood was already collected.
Bhinnāni nghĩa là trước đây, vào lúc ta đến, củi đã được con mang về rồi.
Huto ca aggīti aggi ca huto hoti.
Huto ca aggī means the fire was also kindled.
Huto ca aggī nghĩa là lửa cũng đã được dâng.
Tapanīti visibbanaaggisaṅkhātā tapanīpi te samitāva sayameva saṃvidahitāva hoti.
Tapanī means the heating for bathing, which is the fire for warming water, was also prepared by yourself.
Tapanī nghĩa là lò sưởi, tức lò đốt củi, cũng đã được con tự mình chuẩn bị sẵn.
Pīṭhanti mama āsanatthāya pīṭhañca paññattameva hoti.
Pīṭhaṃ means the seat for me was also already arranged.
Pīṭha nghĩa là chỗ ngồi cho ta cũng đã được sắp đặt rồi.
Udakañcāti pādadhovanaudakampi upaṭṭhāpitameva hoti.
Udakañcā means water for washing feet was also provided.
Udakañcā nghĩa là nước rửa chân cũng đã được chuẩn bị sẵn rồi.
Brahmabhūtoti tuvampi ito puratthā seṭṭhabhūto imasmiṃ assame abhiramasi.
Brahmabhūto means you too, as a superior being, delight in this hermitage from before.
Brahmabhūto nghĩa là con cũng đã an vui trong am thất này như bậc Phạm thiên từ trước.
Abhinnakaṭṭhosīti so dāni ajja anuddhaṭakaṭṭhosi.
Abhinnakaṭṭhosī means now today you are one whose firewood is uncollected.
Abhinnakaṭṭhosī nghĩa là hôm nay con chưa chặt củi.
Asiddhabhojanoti na te kiñci amhākaṃ kandamūlaṃ vā paṇṇaṃ vā seditaṃ.
Asiddhabhojano means no roots, fruits, or leaves for us have been cooked by you.
Asiddhabhojano nghĩa là con chưa nấu bất cứ củ, rễ hay lá cây nào cho chúng ta.
Mamajjāti, mama putta, ajja na me tvaṃ ālapasi.
Mamajjā means, my son, today you do not speak to me.
Mamajjā nghĩa là, con trai của ta, hôm nay con không nói chuyện với ta.
Naṭṭhaṃ nu kinti kiṃ nu te naṭṭhaṃ vā, kiṃ cetasikaṃ vā dukkhaṃ, akkhāhi me nipannakāraṇanti pucchati.
Naṭṭhaṃ nu kiṃ means, "What has been lost by you, or what mental suffering is it? Tell me the reason for your lying down," he asks.
Naṭṭhaṃ nu ki nghĩa là có điều gì của con đã mất, hay nỗi khổ tâm nào vậy, hãy nói cho ta biết lý do con đang nằm, ông hỏi.
Tattha idhāgamāti, tāta, imaṃ assamapadaṃ āgato.
There, idhāgamā means, dear father, he came to this hermitage.
Ở đây, idhāgamā nghĩa là, cha ơi, đã đến am thất này.
Sudassaneyyoti suṭṭhu dassaneyyo.
Sudassaneyyo means very handsome.
Sudassaneyyo nghĩa là rất đáng chiêm ngưỡng.
Sutanūti suṭṭhu tanuko nātikiso nātithūlo.
Sutanū means very slender, not too thin, not too stout.
Sutanū nghĩa là thân hình rất cân đối, không quá gầy cũng không quá mập.
Vinetīti attano sarīrappabhāya assamapadaṃ ekobhāsaṃ viya vineti pūreti.
Vineti means he fills, as if illuminating, the hermitage with the radiance of his body.
Vinetī nghĩa là làm cho am thất này như được chiếu sáng bởi ánh hào quang của thân mình, làm cho nó đầy đủ.
Sukaṇhakaṇhacchadanehi bhototi, tāta, tassa bhoto sukaṇhehi kaṇhacchadanehi bhamaravaṇṇehi kesehi sukaṇhasīsaṃ sumajjitamaṇimayaṃ viya khāyati.
Sukaṇhakaṇhacchadanehi bhoto means, dear father, his handsome head, with its beautiful dark covering of hair, like the color of bees, appears like a well-polished jewel.
Sukaṇhakaṇhacchadanehi bhoto nghĩa là, cha ơi, mái đầu đen nhánh của vị ấy với những lọn tóc đen như ong, trông như một viên ngọc quý được mài giũa đẹp đẽ.
Amassūjātoti na tāvassa massu jāyati, taruṇoyeva.
Amassūjāto means his beard has not yet grown, he is still young.
Amassūjāto nghĩa là râu của ngài chưa mọc, ngài còn trẻ.
Apurāṇavaṇṇīti acirapabbajito.
Apurāṇavaṇṇī means recently ordained.
Apurāṇavaṇṇī nghĩa là mới xuất gia.
Ādhārarūpañca panassa kaṇṭheti kaṇṭhe ca panassa amhākaṃ bhikkhābhājanaṭṭhapanaṃ pattādhārasadisaṃ piḷandhanaṃ atthīti muttāhāraṃ sandhāya vadati.
Ādhārarūpañca panassa kaṇṭhe means there is also an ornament on his neck, like a bowl-stand for our alms-bowl; this refers to a pearl necklace.
Ādhārarūpañca panassa kaṇṭhe nghĩa là trên cổ ngài có một vật trang sức giống như giá đỡ bát của chúng ta, tức là một chuỗi ngọc trai.
Gaṇḍāti thane sandhāyāha.
Gaṇḍā refers to the breasts.
Gaṇḍā nghĩa là nói về đôi vú.
Ure sujātāti uramhi sujātā.
Ure sujātā means well-formed on the chest.
Ure sujātā nghĩa là sinh ra đẹp đẽ trên ngực.
‘‘Urato’’tipi pāṭho.
“Urato” is also a reading.
Cũng có bản đọc là “Urato”.
Pabhassarāti pabhāsampannā.
Pabhassarā means radiant.
Pabhassarā nghĩa là rực rỡ.
‘‘Pabhāsare’’tipi pāṭho, obhāsantīti attho.
“Pabhāsare” is also a reading, meaning they shine.
Cũng có bản đọc là “Pabhāsare”, nghĩa là tỏa sáng.
Bhusadassaneyyanti ativiya dassanīyaṃ.
Bhusadassaneyyaṃ means exceedingly beautiful.
Bhusadassaneyya nghĩa là cực kỳ đáng chiêm ngưỡng.
Kuñcitaggāti sīhakuṇḍalaṃ sandhāya vadati.
Kuñcitaggā refers to lion-like curls.
Kuñcitaggā nghĩa là nói về những lọn tóc xoăn như bờm sư tử.
Suttañcāti yaṃ tassa jaṭābandhanasuttaṃ, tampi jotati pabhaṃ muñcati.
Suttañcā means that string binding his matted hair also shines, emitting radiance.
Suttañcā nghĩa là sợi dây buộc tóc của ngài cũng tỏa sáng, phát ra ánh sáng.
‘‘Saṃyamāni catasso’’ti iminā maṇisuvaṇṇapavāḷarajatamayāni cattāri piḷandhanāni dasseti.
“Saṃyamāni catasso” by this, he indicates four ornaments made of jewels, gold, coral, and silver.
“Saṃyamāni catasso” dùng để chỉ bốn vật trang sức bằng ngọc, vàng, san hô và bạc.
Tā piṃsareti tāni piḷandhanāni pāvusamhi pavuṭṭhe deve tiriṭisaṅghā viya viravanti.
Tā piṃsare means those ornaments, when it rains in the rainy season, make sounds like a swarm of crickets.
Tā piṃsare nghĩa là những vật trang sức đó kêu vang như những dây tiriṭi khi trời mưa.
Mikhalanti mekhalaṃ, ayameva vā pāṭho.
Mikhalaṃ means a girdle, or this very reading.
Mikhala nghĩa là mekhala (dây thắt lưng), hoặc đây là cách đọc đúng.
Idaṃ nivatthakañcanacīrakaṃ sandhāyāha.
This refers to a golden cloth worn as a lower garment.
Điều này nói về tấm áo choàng bằng vàng mà ngài đang mặc.
Na santhareti na vāke.
Na santhare means not of bark.
Na santhare nghĩa là không phải bằng vỏ cây.
Idaṃ vuttaṃ hoti – tāta, yathā mayaṃ tiṇamayaṃ vā vākamayaṃ vā cīrakaṃ dhārema, na tathā so, so pana suvaṇṇacīrakaṃ dhāretīti.
This is what is meant: dear father, just as we wear garments made of grass or bark, he does not; he wears a golden cloth.
Điều này có nghĩa là – cha ơi, chúng ta mặc áo choàng bằng cỏ hoặc vỏ cây, nhưng ngài thì không, ngài mặc áo choàng bằng vàng.
Akhīlakānīti atacāni nippaṇṇāni.
Akhīlakānī means uncalloused, unblemished.
Akhīlakānī nghĩa là không có cuống, không có lá.
Kaṭisamohitānīti kaṭiyaṃ baddhāni.
Kaṭisamohitānī means fastened at the waist.
Kaṭisamohitānī nghĩa là buộc quanh hông.
Niccakīḷaṃ karontīti aghaṭṭitānipi niccakālaṃ kīḷāyanti.
Niccakīḷaṃ karontī means they always play, even without being touched.
Niccakīḷaṃ karontī (luôn vui chơi) có nghĩa là, ngay cả khi không bị khuấy động, họ vẫn luôn vui chơi.
Haṃ, tātāti hambho, tāta.
Haṃ, tātā means "Hambho, dear son."
Haṃ, tātā (Này, con) là hỡi con.
Kiṃ rukkhaphalāni tānīti tāni tassa māṇavassa suttāruḷhāni kaṭiyaṃ baddhāni katararukkhaphalāni nāmāti maṇisaṅghāṭiṃ sandhāyāha.
Kiṃ rukkhaphalāni tānī (What are those tree fruits?)—he said, referring to the string of jewels, meaning what kind of tree fruits are those that are tied to that young man's waist, strung on a thread.
Kiṃ rukkhaphalāni tānī (Chúng là quả của cây nào vậy?) có nghĩa là, những thứ đó, được buộc vào thắt lưng của người thanh niên, là quả của loại cây nào? Điều này ám chỉ đến chuỗi ngọc.