‘‘Ayamassa asokavanikā, supupphitā sabbakālikā rammā;
"This is his Asoka grove, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng Asoka của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Ayamassa asokavanikā, supupphitā sabbakālikā rammā;
"This is his Asoka grove, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng Asoka của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa uyyānaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his park, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là khu vườn của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa uyyānaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his park, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là khu vườn của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa kaṇikāravanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his Kaṇikāra forest, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng Kaṇikāra của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa kaṇikāravanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his Kaṇikāra forest, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng Kaṇikāra của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa pāṭalivanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his Pāṭali forest, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng Pāṭali của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa pāṭalivanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his Pāṭali forest, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng Pāṭali của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa ambavanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his mango grove, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng xoài của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
‘‘Idamassa ambavanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
"This is his mango grove, beautifully blooming, delightful at all seasons;
Đây là rừng xoài của Ngài, luôn nở hoa, đẹp đẽ suốt các mùa;
Tattha vītikiṇṇoti sovaṇṇapupphehi ca nānāmālyehi ca samokiṇṇo.
Here, vītikiṇṇo means strewn with golden flowers and various garlands.
Trong đó, vītikiṇṇo có nghĩa là rải đầy hoa vàng và các loại vòng hoa.
Parikiṇṇoti parivārito.
Parikiṇṇo means surrounded.
Parikiṇṇo có nghĩa là được bao quanh.
Itthāgārehīti dāsiyo upādāya itthiyo itthāgārā nāma.
Itthāgārehi refers to women, including female servants.
Itthāgārehi có nghĩa là phụ nữ, bao gồm cả các tì nữ, được gọi là itthāgāra.
Ñātisaṅghenāti amaccāpi idha ñātayo eva.
Ñātisaṅghenā means here that ministers too are kinsmen.
Ñātisaṅghenā có nghĩa là các quan lại cũng là bà con ở đây.
Kūṭāgāranti sattaratanavicitto sayanakūṭāgāragabbho.
Kūṭāgāraṃ means a seven-jeweled, adorned sleeping chamber with a pinnacled roof.
Kūṭāgāraṃ có nghĩa là phòng ngủ lầu các được trang trí bằng bảy loại châu báu.
Asokavanikāti asokavanabhūmi.
Asokavanikā means an Asoka grove.
Asokavanikā có nghĩa là khu rừng Asoka.
Sabbakālikāti sabbakālaparibhogakkhamā niccapupphitā vā.
Sabbakālikā means suitable for enjoyment at all seasons, or always in bloom.
Sabbakālikā có nghĩa là thích hợp để hưởng thụ suốt các mùa, hoặc luôn nở hoa.
Uyyānanti nandanavanacittalatāvanasadisaṃ uyyānaṃ.
Uyyānaṃ means a park similar to Nandanavana or Cittalatāvana.
Uyyānaṃ có nghĩa là khu vườn giống như Nandanavana và Cittalatāvana.
Sabbakālikanti chasupi utūsu uppajjanakapupphaphalasañchannaṃ.
Sabbakālikaṃ means covered with flowers and fruits that appear in all six seasons.
Sabbakālikaṃ có nghĩa là phủ đầy hoa trái nở suốt sáu mùa.
Kaṇikāravanādīsu sabbakālikanti sabbakāle supupphitaphalitameva.
In the case of Kaṇikāra forest and so on, sabbakālikaṃ means always in beautiful bloom and bearing fruit.
Trong Kaṇikāravana và các khu rừng khác, sabbakālikaṃ có nghĩa là luôn nở hoa và kết trái suốt các mùa.
Sañchannāti nānāvidhehi jalajathalajakusumehi suṭṭhu sañchannā.
Sañchannā means beautifully covered with various aquatic and terrestrial flowers.
Sañchannā có nghĩa là được phủ kín bằng nhiều loại hoa sen và hoa trên đất.
Aṇḍajehi vītikiṇṇāti sakuṇasaṅghehi okiṇṇā.
Aṇḍajehi vītikiṇṇā means strewn with flocks of birds.
Aṇḍajehi vītikiṇṇā có nghĩa là rải đầy các loài chim.
‘‘Rājā vo kho pabbajito, sutasomo rajjaṃ imaṃ pahatvāna;
"Our king, Sutasoma, has indeed renounced, having abandoned this kingdom;
“Vua của chúng ta đã xuất gia, Sutasoma đã từ bỏ vương quốc này;
Gāthaṃ vatvā attano ghare vibhavaṃ pahāya puttadhītaro hatthesu gahetvā nikkhamitvā bodhisattasseva santikaṃ agamāsi, tathā mātāpitaro puttadārā soḷasasahassā ca nāṭakitthiyo.
Having spoken this verse, they abandoned their wealth in their homes, took their sons and daughters by the hand, came out, and went to the Bodhisatta. Similarly, his parents, wife and children, and sixteen thousand dancing women also came.
Sau khi nói bài kệ đó, họ từ bỏ tài sản trong nhà, nắm tay con cái đi ra và đến chỗ Bồ Tát, cũng như cha mẹ, vợ con và mười sáu ngàn vũ nữ.
Sakalanagaraṃ tucchaṃ viya ahosi, janapadavāsinopi tesaṃ pacchato pacchato gamiṃsu.
The entire city became as if empty, and the country dwellers also followed them.
Cả thành phố trở nên trống rỗng, và những người dân trong nước cũng đi theo sau họ.
Bodhisatto dvādasayojanikaṃ parisaṃ gahetvā himavantābhimukho pāyāsi.
The Bodhisatta, taking an assembly of twelve yojanas, set out towards the Himalayas.
Bồ Tát dẫn một đoàn tùy tùng gồm mười hai dojana và tiến về phía dãy Himalaya.
Athassa abhinikkhamanaṃ ñatvā sakko vissakammaṃ āmantetvā, ‘‘tāta vissakamma, sutasomamahārājā abhinikkhamanaṃ nikkhanto, vasanaṭṭhānaṃ laddhuṃ vaṭṭati, samāgamo ca mahā bhavissati, gaccha himavantapadese gaṅgātīre tiṃsayojanāyāmaṃ pañcadasayojanavitthataṃ assamapadaṃ māpehī’’ti pesesi.
Then Sakka, knowing of his great renunciation, summoned Vissakamma and sent him, saying, "Dear Vissakamma, King Sutasoma has gone forth on his great renunciation; it is fitting for him to obtain a dwelling place, and there will be a great gathering. Go to the Himalayan region, to the bank of the Gaṅgā, and create a hermitage thirty yojanas long and fifteen yojanas wide."
Sau đó, Sakka biết được sự xuất gia của Ngài, liền gọi Vissakamma và nói: “Này Vissakamma, Đại vương Sutasoma đã xuất gia, cần có một nơi ở, và sẽ có một cuộc tụ họp lớn, hãy đi đến vùng Himalaya, bên bờ sông Gaṅgā, xây dựng một am thất dài ba mươi dojana và rộng mười lăm dojana.”
So tathā katvā tasmiṃ assamapade pabbajitaparikkhāre paṭiyādetvā ekapadikamaggaṃ māpetvā devalokameva gato.
He did so, and having prepared the requisites for renunciants in that hermitage and made a single-file path, he went back to the deva world.
Ông ta đã làm như vậy, chuẩn bị các vật dụng xuất gia trong am thất đó, xây dựng một con đường độc đạo và trở về cõi trời.
Mahāsatto tena maggena gantvā taṃ assamapadaṃ pavisitvā paṭhamaṃ sayaṃ pabbajitvā pacchā sese pabbājesi, aparabhāge bahū pabbajiṃsu.
The Great Being went by that path, entered that hermitage, first renounced himself, and then ordained the rest; later, many more renounced.
Đại Bồ Tát đi theo con đường đó, vào am thất, trước tiên tự mình xuất gia, sau đó cho những người còn lại xuất gia, và sau đó nhiều người khác cũng xuất gia.
Tiṃsayojanikaṃ ṭhānaṃ paripūri.
The thirty-yojana area became full.
Khu vực rộng ba mươi dojana đã đầy kín.
Vissakammena pana assamamāpitaniyāmo ca bahūnaṃ pabbajitaniyāmo ca bodhisattassa assamapadasaṃvidahitaniyāmo ca hatthipālajātake (jā. 1.15.337 ādayo) āgatanayeneva veditabbo.
The manner in which Vissakamma created the hermitage, the manner in which many renounced, and the manner in which the Bodhisatta arranged the hermitage, all should be understood in the same way as described in the Hatthipāla Jātaka.
Cách Vissakamma xây dựng am thất, cách nhiều người xuất gia, và cách Bồ Tát sắp xếp am thất đều phải được hiểu theo cách đã được trình bày trong Hatthipāla Jātaka (Jā. 1.15.337 ff.).
Tattha mahāsatto yassa yasseva kāmavitakkādi micchāvitakko uppajjati, taṃ taṃ ākāsena upasaṅkamitvā ākāse pallaṅkena nisīditvā ovadanto gāthādvayamāha –
There, whenever wrong thoughts such as sensual thoughts arose in anyone, the Great Being would approach that person through the air, sit cross-legged in the air, and admonish them, speaking these two verses:
Tại đó, Đại Bồ Tát, khi bất kỳ ai nảy sinh tà tư duy như dục tư duy, Ngài liền đến gần người đó bằng đường không, ngồi kiết già trên không và khuyên răn bằng hai bài kệ –
‘‘Mettacittañca bhāvetha, appamāṇaṃ divā ca ratto ca;
“Cultivate a mind of loving-kindness, immeasurable, day and night;
Hãy tu tập tâm từ, vô lượng, cả ngày lẫn đêm;
Tattha ratikīḷitānīti kāmaratiyo ca kāyavācākhiḍḍāvasena pavattakīḷitāni ca.
There, ratikīḷitāni means sensual pleasures and bodily and verbal amusements.
Trong đó, ratikīḷitāni có nghĩa là những dục lạc và những trò vui được thực hiện bằng thân và lời nói.
Mā vo kāmā haniṃsūti mā tumhe vatthukāmakilesakāmā haniṃsu.
Mā vo kāmā haniṃsu means, "May material sensual desires and defiling sensual desires not harm you."
Mā vo kāmā haniṃsū có nghĩa là chớ để dục vọng đối với vật chất và phiền não dục vọng hủy hoại các ngươi.
Rammaṃ hīti sudassananagaraṃ nāma ramaṇīyaṃ, taṃ mā anussarittha.
Rammaṃ hī means, "Sudassana city is delightful; do not recall it."
Rammaṃ hī có nghĩa là thành Sudassana thật đáng yêu, chớ nhớ lại nó.
Mettacittanti idaṃ desanāmattameva, so pana cattāropi brahmavihāre ācikkhi.
Mettacittaṃ is merely an instruction; he taught all four Brahmavihāras.
Mettacittaṃ đây chỉ là cách giảng dạy, nhưng Ngài đã chỉ dạy cả bốn Phạm trú.
Appamāṇanti appamāṇasattārammaṇaṃ.
Appamāṇaṃ means having immeasurable beings as its object.
Appamāṇaṃ có nghĩa là đối tượng của vô lượng chúng sanh.
Agacchitthāti gamissatha.
Agacchitthā means, "You will go."
Agacchitthā có nghĩa là các ngươi sẽ đi.
Devapuranti brahmalokaṃ.
Devapuraṃ means the Brahmaloka.
Devapuraṃ có nghĩa là cõi Phạm thiên.
Sopi isigaṇo tassovāde ṭhatvā brahmalokaparāyaṇo ahosīti sabbaṃ hatthipālajātake āgatanayeneva kathetabbaṃ.
That assembly of ascetics, abiding by his admonition, became destined for the Brahmaloka; all this should be narrated in the same way as described in the Hatthipāla Jātaka.
Đoàn thể ẩn sĩ đó, tuân theo lời khuyên của Ngài, đã trở thành những người hướng về cõi Phạm thiên, tất cả đều phải được kể theo cách đã được trình bày trong Hatthipāla Jātaka.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi tathāgato mahābhinikkhamanaṃ nikkhantoyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā mātāpitaro mahārājakulāni ahesuṃ, candādevī rāhulamātā, jeṭṭhaputto sāriputto, kaniṭṭhaputto rāhulo, dhāti khujjuttarā, kulavaḍḍhanaseṭṭhi kassapo, mahāsenagutto moggallāno, somadattakumāro ānando, sesaparisā buddhaparisā, sutasomarājā pana ahameva ahosi’’nti.
The Teacher, having given this Dhamma discourse, said, "Monks, not only now, but in the past too, the Tathāgata made the great renunciation," and then he connected the Jātaka: "At that time, the parents were the great royal families; Candādevī was Rāhula's mother; the elder son was Sāriputta; the younger son was Rāhula; the wet nurse was Khujjuttarā; the householder Kula-vaḍḍhana was Kassapa; Mahāsenagutta was Moggallāna; Prince Somadatta was Ānanda; the rest of the assembly was the Buddha's assembly; and King Sutasoma was I myself."
Đức Bổn Sư đã mang bài pháp thoại này đến, và nói: “Này các Tỳ-khưu, không phải chỉ bây giờ, mà trước đây Như Lai cũng đã xuất gia đại từ bỏ rồi”, Ngài đã kết hợp câu chuyện Jātaka: “Khi ấy, cha mẹ là các hoàng tộc lớn, Candādevī là mẹ của Rāhula, trưởng tử là Sāriputta, thứ tử là Rāhula, nhũ mẫu là Khujjuttarā, trưởng giả Kulavaḍḍhana là Kassapa, Mahāsenagutta là Moggallāna, hoàng tử Somadatta là Ānanda, các chúng hội còn lại là chúng hội của Đức Phật, còn vua Sutasoma chính là Ta vậy.”
Suvapaṇḍitajambukakuṇḍalino, varakaññamalambusajātakañca;
Suva, Paṇḍita, Jambuka, Kuṇḍalī, and the excellent Kañña, Alambusā Jātaka;
Suva, Paṇḍita, Jambuka, Kuṇḍalī, cùng với Varakaññā, Alambusā Jātaka;
Pavaruttamasaṅkhasirīvhayako, sutasomaarindamarājavaro.
The supreme and excellent Saṅkha, Sirī, and Sutasoma, Arindama, the best of kings.
Pavarauttama, Saṅkha, Sīrīvhayaka, Sutasoma, Arindama, vị vua tối thượng.