Jātaka-aṭṭhakathā-4

6571

‘‘Evaṃ sayatu pañcālo, saṅgāme sattiyā hato;

“Thus may the Pañcāla king lie, struck by a spear in battle,

“Mong rằng vua Pañcāla sẽ nằm xuống như vậy, bị đâm bởi cây giáo trong trận chiến;

6572

Yathāyaṃ kapaṇo seti, hato phālena sāliyo’’ti.

just as this wretched Sāliyo lies, struck by the plowshare.”

Như con Sāliya đáng thương này nằm xuống, bị lưỡi cày đâm trúng!”

6573

Tattha yathāti yathā ayaṃ vedanāppatto sāliyabalibaddo seti, evaṃ sayatūti attho.

Therein, just as: the meaning is, just as this Sāliyo the ox lies, afflicted with pain, so may he lie.

Ở đây, yathā nghĩa là như con bò đực Sāliya này đang chịu đau đớn nằm xuống, mong rằng vua cũng sẽ nằm xuống như vậy.

6574

Atha naṃ purohito paṭisedhento gāthamāha –

Then the purohita, rebuking him, spoke a stanza:

Rồi vị đạo sĩ ngăn cản anh ta và nói lên bài kệ:

6575

353.

353.

353.

6576

‘‘Adhammena tuvaṃ jamma, brahmadattassa kujjhasi;

“Unrighteously, you wretch, are you angry with Brahmadatta;

“Ngươi thật ngu dốt khi bất chính nổi giận với Brahmadatta;

6577

Yo tvaṃ sapasi rājānaṃ, aparajjhitvāna attano’’ti.

You who curse the king, having done wrong yourself.”

Ngươi nguyền rủa nhà vua, trong khi lỗi là của chính ngươi.”

6578

Tattha adhammenāti akāraṇena asabhāvena.

Therein, unrighteously means without reason, without proper cause.

Ở đây, adhammenā nghĩa là không có lý do, không đúng sự thật.

6579

Taṃ sutvā so tisso gāthā abhāsi –

Hearing that, he spoke three stanzas:

Nghe vậy, anh ta nói ba bài kệ:

6580

354.

354.

354.

6581

‘‘Dhammena brahmadattassa, ahaṃ kujjhāmi brāhmaṇa;

“Righteously am I angry with Brahmadatta, brahmin;

“Này Bà-la-môn, ta phẫn nộ với Brahmadatta một cách chính đáng;

6582

Arakkhitā jānapadā adhammabalinā hatā.

The unprotected countryfolk are ruined by the unrighteous tax collector.

Các vùng nông thôn không được bảo vệ, bị những kẻ tàn ác áp bức.

6583

355.

355.

355.

6584

‘‘Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;

“By night, thieves devour; by day, the tax collectors devour;

“Ban đêm bọn trộm cướp ăn thịt, ban ngày bọn thu thuế ăn thịt;

6585

Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.

In the kingdom of a crooked king, many are the unrighteous people.

Trong vương quốc của vị vua gian trá, có rất nhiều người bất chính.

6586

356.

356.

356.

6587

‘‘Sā nūna puna re pakkā, vikāle bhattamāhari;

“She surely cooked again and brought the meal at the wrong time;

“Chắc chắn, này bạn, món cơm ấy đã được nấu lại lần nữa, được mang đến trễ giờ;

6588

Bhattahāriṃ apekkhanto, hato phālena sāliyo’’ti.

While watching for the meal-bringer, the ploughing ox was killed by the ploughshare.”

Con bò Sāliya, vì mong đợi người mang cơm, đã bị chết bởi lưỡi cày.”

6589

Tattha dhammenāti kāraṇeneva, akāraṇena akkosatīti saññaṃ mā kari.

Therein, righteously means with reason indeed; do not think that I am reviling without reason.

Trong đó, dhammenāti có nghĩa là có lý do, đừng nghĩ rằng ta mắng chửi mà không có lý do.

Sā nūna puna re pakkā, vikāle bhattamāharīti, brāhmaṇa, sā bhattahārikā itthī pātova mama bhattaṃ pacitvā āharantī adhammabalisādhakehi brahmadattassa dāsehi palibuddhā bhavissati, te parivisitvā puna mayhaṃ bhattaṃ pakkaṃ bhavissati, tena kāraṇena vikāle bhattaṃ āhari, ‘‘ajja vikāle bhattaṃ āharī’’ti cintetvā chātajjhatto ahaṃ taṃ bhattahāriṃ olokento goṇaṃ aṭṭhāne patodena vijjhiṃ, tenesa pādaṃ ukkhipitvā phālaṃ paharanto hato phālena sāliyo.

She surely cooked again and brought the meal at the wrong time means, O brahmin, that the meal-bringing woman, having cooked my meal in the morning and while bringing it, must have been detained by Brahmadatta's servants, the enforcers of the unrighteous tax. After serving them, she must have cooked my meal again. For that reason, she brought the meal at the wrong time. Thinking, "Today she brought the meal at the wrong time," I, overcome by hunger and looking out for the meal-bringer, prodded the ox in the wrong place with the goad. Because of that, it lifted its foot and struck the ploughshare; thus, the ploughing ox was killed by the ploughshare.

Sā nūna puna re pakkā, vikāle bhattamāharīti có nghĩa là, này Bà-la-môn, người phụ nữ mang cơm ấy, sáng sớm đã nấu cơm cho ta rồi mang đến, chắc chắn sẽ bị những kẻ thi hành thuế bất chính, là nô lệ của Brahmadatta, vây hãm. Sau khi tránh né chúng, món cơm của ta sẽ được nấu lại lần nữa, vì lý do đó mà nàng mang cơm đến trễ giờ. Ta đã nghĩ rằng “hôm nay nàng mang cơm đến trễ giờ”, và vì quá đói bụng, ta đã nhìn người mang cơm ấy rồi dùng cây gậy chọc con bò không đúng chỗ. Vì vậy, con bò ấy đã giơ chân lên, đá vào lưỡi cày, và bị chết bởi lưỡi cày.

Tasmā ‘‘esa mayā hato’’ti saññaṃ mā kari, pāparaññoyeva hato nāmesa, mā tassa vaṇṇaṃ bhaṇīti.

Therefore, do not think, "This one was killed by me." He was, in fact, killed by the evil king. Do not speak in praise of him.

Do đó, đừng nghĩ rằng “con bò này do ta giết”, mà nó đã bị giết bởi vị vua xấu xa. Đừng khen ngợi ông ta.

6590

Te purato gantvā ekasmiṃ gāme vasiṃsu.

They went forward and stayed in a certain village.

Họ đi trước và ở lại một ngôi làng.

Punadivase pātova ekā kūṭadhenu godohakaṃ pādena paharitvā saddhiṃ khīrena pavaṭṭesi.

The next day, early in the morning, a deceitful cow kicked the milker and overturned the milk along with the pail.

Ngày hôm sau, sáng sớm, một con bò cái hung dữ đã đá người vắt sữa, làm đổ sữa.

So brahmadattaṃ akkosanto gāthamāha –

He, reviling Brahmadatta, spoke a stanza:

Người ấy mắng chửi Brahmadatta và nói lên bài kệ:

6591

357.

357.

357.

6592

‘‘Evaṃ haññatu pañcālo, saṅgāme asinā hato;

“Thus may the Pañcāla king be slain, killed by a sword in battle,

“Mong rằng vua Pañcāla cũng bị giết như vậy, bị gươm đâm trong trận chiến;

6593

Yathāhamajja pahato, khīrañca me pavaṭṭita’’nti.

Just as I have been kicked today, and my milk has been overturned.”

Như hôm nay ta bị đá, và sữa của ta bị đổ.”

6594

Taṃ sutvā purohito paṭisedhento gāthamāha –

Hearing that, the purohita, rebuking him, spoke a stanza:

Nghe vậy, vị đạo sĩ trưởng lão ngăn cản và nói lên bài kệ:

6595

358.

358.

358.

6596

‘‘Yaṃ pasu khīraṃ chaḍḍeti, pasupālaṃ vihiṃsati;

“That a beast spills its milk and harms its keeper—

“Nếu con vật làm đổ sữa, làm hại người chăn nuôi;

6597

Kiṃ tattha brahmadattassa, yaṃ no garahate bhava’’nti.

What has Brahmadatta done in this, that you should blame him?”

Thì Brahmadatta có lỗi gì trong đó, mà ngươi lại chỉ trích ngài?”

6598

Brāhmaṇena gāthāya vuttāya puna so tisso gāthā abhāsi –

When the stanza was spoken by the brahmin, he again spoke three stanzas:

Khi vị Bà-la-môn đã nói bài kệ, người ấy lại nói ba bài kệ:

6599

359.

359.

359.

6600

‘‘Gārayho brahme pañcālo, brahmadattassa rājino;

“The Pañcāla king Brahmadatta is to be blamed, O brahmin;

“Này Bà-la-môn, vua Pañcāla, vua Brahmadatta đáng bị chỉ trích;

6601

Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.

The unprotected countryfolk are ruined by the unrighteous tax collector.

Các vùng nông thôn không được bảo vệ, bị những kẻ tàn ác áp bức.

6602

360.

360.

360.

6603

‘‘Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;

“By night, thieves devour; by day, the tax collectors devour;

“Ban đêm bọn trộm cướp ăn thịt, ban ngày bọn thu thuế ăn thịt;

6604

Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.

In the kingdom of a crooked king, many are the unrighteous people.

Trong vương quốc của vị vua gian trá, có rất nhiều người bất chính.

6605

361.

361.

361.

6606

‘‘Caṇḍā aṭanakā gāvī, yaṃ pure na duhāmase;

“The fierce, restless cow that we did not milk before,

“Con bò cái hung dữ, hay bỏ chạy, mà trước đây chúng ta không vắt sữa;

6607

Taṃ dāni ajja dohāma, khīrakāmehupaddutā’’ti.

We now milk today, oppressed by those who demand milk.”

Nay chúng ta vắt sữa nó, vì bị những kẻ tham sữa quấy nhiễu.”

6608

Tattha caṇḍāti pharusā.

Therein, fierce means harsh.

Trong đó, caṇḍāti có nghĩa là hung dữ.

Aṭanakāti palāyanasīlā.

Restless means prone to running away.

Aṭanakāti có nghĩa là hay bỏ chạy.

Khīrakāmehīti adhammikarañño purisehi bahuṃ khīraṃ āharāpentehi upaddutā duhāma.

By those who demand milk means we milk it because we are oppressed by the men of the unrighteous king who make us bring much milk.

Khīrakāmehīti có nghĩa là chúng ta vắt sữa vì bị những người của vị vua bất chính quấy nhiễu, bắt phải mang nhiều sữa.

Sace hi so dhammena rajjaṃ kāreyya, na no evarūpaṃ bhayaṃ āgaccheyyāti.

For if he were to rule righteously, such fear would not come to us.

Nếu ông ta cai trị vương quốc một cách chính đáng, thì chúng ta sẽ không gặp phải nỗi sợ hãi như vậy.

6609

Te ‘‘so yuttaṃ kathetī’’ti tamhā gāmā nikkhamma mahāmaggaṃ āruyha nagarābhimukhā gamiṃsu.

They, thinking, "He speaks what is right," left that village, took to the main road, and went towards the city.

Họ nói: “Người ấy nói đúng”, rồi rời khỏi ngôi làng đó, lên đường lớn và đi về phía thành phố.

Ekasmiñca gāme balisādhakā asikosatthāya ekaṃ taruṇaṃ kabaravacchakaṃ māretvā cammaṃ gaṇhiṃsu.

And in a certain village, the tax collectors, for the sake of a sword-sheath, killed a young variegated calf and took its hide.

Tại một ngôi làng, những kẻ thi hành thuế đã giết một con bê con có đốm để lấy da làm vỏ gươm.

Vacchakamātā dhenu puttasokena tiṇaṃ na khādati pānīyaṃ na pivati, paridevamānā āhiṇḍati.

The mother cow, out of grief for her son, did not eat grass nor drink water, and wandered about lamenting.

Bò mẹ vì đau buồn mất con mà không ăn cỏ, không uống nước, đi lang thang than khóc.

Taṃ disvā gāmadārakā rājānaṃ akkosantā gāthamāhaṃsu –

Seeing this, the village boys, reviling the king, spoke a stanza:

Thấy vậy, những đứa trẻ trong làng mắng chửi nhà vua và nói lên bài kệ:

6610

362.

362.

362.

6611

‘‘Evaṃ kandatu pañcālo, viputto vippasukkhatu;

“Thus may the Pañcāla king wail, sonless and withered away,

“Mong rằng vua Pañcāla cũng than khóc như vậy, mất con và khô héo;

6612

Yathāyaṃ kapaṇā gāvī, viputtā paridhāvatī’’ti.

Just as this wretched cow runs about, deprived of her son.”

Như con bò đáng thương này, mất con mà chạy quanh.”

6613

Tattha paridhāvatīti paridevamāno dhāvati.

Therein, runs about means runs about lamenting.

Trong đó, paridhāvatīti có nghĩa là chạy quanh than khóc.

6614

Tato purohito itaraṃ gāthamāha –

Then the purohita spoke the other stanza:

Sau đó, vị đạo sĩ trưởng lão nói bài kệ khác:

6615

363.

363.

363.

6616

‘‘Yaṃ pasu pasupālassa, sambhameyya raveyya vā;

“That a beast should roam about or cry out for its keeper—

“Nếu con vật hoảng loạn hay kêu la với người chăn nuôi;

6617

Konīdha aparādhatthi, brahmadattassa rājino’’ti.

What fault is there in this for King Brahmadatta?”

Thì vua Brahmadatta có lỗi gì trong đó?”

6618

Tattha sambhameyya raveyya vāti bhameyya vā viraveyya vā.

Therein, should roam about or cry out means should wander or should cry out.

Trong đó, sambhameyya raveyya vāti có nghĩa là hoảng loạn hay kêu la.

Idaṃ vuttaṃ hoti – tātā, pasu nāma pasupālassa rakkhantasseva dhāvatipi viravatipi, tiṇampi na khādati pānīyampi na pivati, idha rañño ko nu aparādhoti.

This is what was said: Dears, a beast, even while its keeper is watching, runs about and cries out; it does not eat grass nor drink water. What fault is there of the king in this?

Ý muốn nói là: Này các con, con vật khi người chăn nuôi bảo vệ, nó cũng chạy, cũng kêu la, cũng không ăn cỏ, không uống nước. Trong trường hợp này, nhà vua có lỗi gì đâu?

6619

Tato gāmadārakā dve gāthā abhāsiṃsu –

Then the village boys spoke two stanzas:

Sau đó, những đứa trẻ trong làng nói hai bài kệ:

6620

364.

364.

364.

6621

‘‘Aparādho mahābrahme, brahmadattassa rājino;

“There is a great fault, O great brahmin, for King Brahmadatta;

“Này đại Bà-la-môn, vua Brahmadatta có lỗi lớn;

6622

Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.

The country-dwellers are unprotected, oppressed by unjust force.

Các vùng nông thôn không được bảo vệ, bị những kẻ tàn ác áp bức.

6623

365.

365.

365.

6624

‘‘Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;

“At night, thieves plunder; by day, tax collectors plunder;

“Ban đêm bọn trộm cướp ăn thịt, ban ngày bọn thu thuế ăn thịt;

6625

Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano;

In the kingdom of a deceitful king, there are many unrighteous people;

Trong vương quốc của vị vua gian trá, có rất nhiều người bất chính;

6626

Kathaṃ no asikosatthā, khīrapā haññate pajā’’ti.

How is it that we, who live by the sword and spear, see milk-drinking creatures being killed?”

Làm sao dân chúng còn bú sữa lại bị giết để lấy vỏ gươm?”

6627

Tattha mahābrahmeti mahābrāhmaṇa.

Therein, mahābrahme means O great brahmin.

Trong đó, mahābrahmeti có nghĩa là đại Bà-la-môn.

Rājinoti rañño.

Rājino means of the king.

Rājinoti có nghĩa là của nhà vua.

Kathaṃ noti kathaṃ nu kena nāma kāraṇena.

Kathaṃ no means for what reason indeed?

Kathaṃ noti có nghĩa là làm sao, do lý do gì?

Khīrapā haññate pajāti pāparājassa sevakehi khīrapako vacchako haññati, idāni sā dhenu puttasokena paridevati, sopi rājā ayaṃ dhenu viya paridevatūti rājānaṃ akkosiṃsuyeva.

Khīrapā haññate pajā means a milk-drinking calf is killed by the servants of the wicked king; now that cow laments with grief for her son, so may that king lament like this cow. Thus they reviled the king.

Khīrapā haññate pajāti có nghĩa là con bê con còn bú sữa bị những kẻ phục vụ của vị vua xấu xa giết chết. Bây giờ, con bò mẹ ấy đang than khóc vì đau buồn mất con. Chúng đã mắng chửi nhà vua, mong rằng nhà vua cũng than khóc như con bò này.

6628

Te ‘‘sādhu vo kāraṇaṃ vadathā’’ti vatvā pakkamiṃsu.

They said, “You speak of a good reason,” and departed.

Họ nói: “Các con nói có lý do đúng đắn”, rồi rời đi.

Athantarāmagge ekissā sukkhapokkharaṇiyā kākā tuṇḍehi vijjhitvā maṇḍūke khādanti.

Then, on the way, in a dry pond, crows were pecking frogs with their beaks and eating them.

Trên đường đi, tại một cái ao khô cạn, những con quạ đang dùng mỏ mổ và ăn những con ếch.

Bodhisatto tesu taṃ ṭhānaṃ sampattesu attano ānubhāvena maṇḍūkena –

When they reached that place, the Bodhisatta, through his power, caused a frog to say—

Khi Bồ Tát và họ đến nơi đó, nhờ oai lực của Bồ Tát, một con ếch đã mắng chửi nhà vua:

6629

366.

366.

366.

6630

‘‘Evaṃ khajjatu pañcālo, hato yuddhe saputtako;

“Thus may the Pañcāla king be devoured, killed in battle with his son,

“Mong rằng vua Pañcāla cũng bị ăn thịt như vậy, bị giết cùng với con trai trong trận chiến;

6631

Yathāhamajja khajjāmi, gāmikehi araññajo’’ti–

Just as I, a forest-dweller, am devoured today by villagers.”—

Như hôm nay ta bị ăn thịt, ta là loài sống trong rừng bởi những người làng.”

6632

Rājānaṃ akkosāpesi.

He caused the king to be reviled.

Mắng chửi nhà vua.

6633

Tattha gāmikehīti gāmavāsīhi.

Therein, gāmikehi means by village-dwellers.

Trong đó, gāmikehīti có nghĩa là bởi những người dân làng.

6634

Taṃ sutvā purohito maṇḍūkena saddhiṃ sallapanto gāthamāha –

Hearing that, the chaplain, conversing with the frog, spoke a verse—

Nghe vậy, vị đạo sĩ trưởng lão nói chuyện với con ếch và nói lên bài kệ:

6635

367.

367.

367.

6636

‘‘Na sabbabhūtesu vidhenti rakkhaṃ, rājāno maṇḍūka manussaloke;

“Kings in the human world, O frog, do not provide protection for all beings;

“Này ếch, các vị vua không bảo vệ tất cả chúng sinh trên thế gian loài người;

6637

Nettāvatā rājā adhammacārī, yaṃ tādisaṃ jīvamadeyyu dhaṅkā’’ti.

The king is not an unrighteous-doer on account of crows devouring such a living being.”

Nhà vua không phải là người hành ác chỉ vì những con quạ ăn thịt một sinh vật như ngươi.”

6638

Tattha jīvanti jīvantaṃ.

Therein, jīvaṃ means a living being.

Trong đó, jīvanti có nghĩa là còn sống.

Adeyyunti khādeyyuṃ.

Adeyyuṃ means they would eat.

Adeyyunti có nghĩa là ăn thịt.

Dhaṅkāti kākā.

Dhaṅkā means crows.

Dhaṅkāti có nghĩa là quạ.

Ettāvatā rājā adhammiko nāma na hoti, kiṃ sakkā araññaṃ pavisitvā raññā taṃ rakkhantena caritunti.

For that reason, a king is not called unrighteous. Is it possible for a king to enter the forest and go about protecting it?

Chỉ vì điều này mà nhà vua không phải là người bất chính. Làm sao nhà vua có thể đi vào rừng để bảo vệ mọi thứ?

6639

Taṃ sutvā maṇḍūko dve gāthā abhāsi –

Hearing that, the frog spoke two verses—

Nghe vậy, con ếch nói hai bài kệ:

6640

368.

368.

368.

6641

‘‘Adhammarūpo vata brahmacārī, anuppiyaṃ bhāsasi khattiyassa;

“Indeed, a man of unrighteous form are you, O holy man, you speak what is pleasing to the warrior-king;

“Này Bà-la-môn, ông thật là người bất chính, nói lời nịnh hót vị vua;

6642

Viluppamānāya puthuppajāya, pūjesi rājaṃ paramappamādaṃ.

While the common people are being plundered, you praise the king who is utterly heedless.

Trong khi dân chúng rộng lớn bị cướp bóc, ông lại ca ngợi nhà vua là người vô cùng cẩn trọng.

6643

369.

369.

369.

6644

‘‘Sace idaṃ brahme surajjakaṃ siyā, phītaṃ raṭṭhaṃ muditaṃ vippasannaṃ;

“If this kingdom were well-ruled, O brahmin, prosperous, joyous, and serene;

“Này Bà-la-môn, nếu đây là một vương quốc tốt đẹp, thịnh vượng, vui vẻ và thanh bình;

6645

Bhutvā baliṃ aggapiṇḍañca kākā, na mādisaṃ jīvamadeyyu dhaṅkā’’ti.

Having eaten the tax and the choice portions, the crows would not devour a living being like me.”

Thì những con quạ, sau khi ăn thuế và thức ăn tốt nhất, sẽ không ăn thịt một sinh vật còn sống như ta.”

6646

Tattha brahmacārīti purohitaṃ garahanto āha.

Therein, brahmacārī, he says this reproaching the chaplain.

Trong đó, brahmacārīti là lời mắng chửi vị đạo sĩ trưởng lão.

Khattiyassāti evarūpassa pāparañño.

Khattiyassa means of such a wicked king.

Khattiyassāti có nghĩa là của vị vua xấu xa như vậy.

Viluppamānāyāti vilumpamānāya, ayameva vā pāṭho.

Viluppamānāya means being plundered; or this is the reading.

Viluppamānāyāti có nghĩa là bị cướp bóc, hoặc đây là một cách đọc khác.

Puthuppajāyāti vipulāya pajāya vināsiyamānāya.

Puthuppajāya means while the vast populace is being destroyed.

Puthuppajāyāti có nghĩa là khi dân chúng rộng lớn bị hủy hoại.

Pūjesīti pasaṃsi.

Pūjesi means you have praised.

Pūjesīti có nghĩa là ca ngợi.

Surajjakanti chandādivasena agantvā dasa rājadhamme akopentena appamattena raññā rakkhiyamānaṃ sace idaṃ surajjakaṃ bhaveyya.

Surajjakaṃ means if this were well-ruled, protected by a heedful king who does not transgress the ten royal duties by going astray through desire and so on.

Surajjakanti có nghĩa là nếu vương quốc này được bảo vệ bởi một vị vua cẩn trọng, không đi theo dục vọng, v.v., không vi phạm mười pháp trị quốc, thì nó sẽ là một vương quốc tốt đẹp.

Phītanti devesu sammādhāraṃ anuppavecchantesu sampannasassaṃ.

Phītaṃ means with abundant crops, as the devas send down rain properly.

Phītanti có nghĩa là mùa màng phong phú khi các vị thần mưa đúng lúc.

Na mādisanti evaṃ sante mādisaṃ jīvamānaññeva kākā na khādeyyuṃ.

Na mādisaṃ means in that case, crows would not eat a living being like me.

Na mādisanti có nghĩa là nếu như vậy, những con quạ sẽ không ăn thịt một sinh vật còn sống như ta.

6647

Evaṃ chasupi ṭhānesu akkosanaṃ bodhisattasseva ānubhāvena ahosi;

Thus, the reviling in all six places occurred through the power of the Bodhisatta alone.

Như vậy, ở cả sáu nơi, việc mắng chửi đều xảy ra nhờ oai lực của Bồ Tát;

6648

Taṃ sutvā rājā ca purohito ca ‘‘araññavāsiṃ tiracchānagataṃ maṇḍūkaṃ upādāya sabbe amheyeva akkosantī’’ti vatvā tato nagaraṃ gantvā dhammena rajjaṃ kāretvā mahāsattassovāde ṭhitā dānādīni puññāni kariṃsu.

Hearing this, the king and the chaplain said, “On account of a frog, a forest-dwelling animal, everyone is reviling us.” Then, going to the city, they ruled the kingdom righteously, and established in the Great Being’s advice, they performed meritorious deeds such as giving.

Nghe vậy, nhà vua và vị đạo sĩ trưởng lão nói: “Ngay cả một con ếch sống trong rừng, là loài vật, cũng mắng chửi tất cả chúng ta”, rồi họ đi đến thành phố, cai trị vương quốc một cách chính đáng, tuân theo lời khuyên của Đại Bồ Tát, và thực hành các công đức như bố thí.

6649

Satthā kosalarañño imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā, ‘‘mahārāja, raññā nāma agatigamanaṃ pahāya dhammena rajjaṃ kāretabba’’nti vatvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā gandhatindukadevatā ahameva ahosi’’nti.

The Teacher, having brought this Dhamma discourse to the king of Kosala, said, “Great King, a king should abandon going astray and rule the kingdom righteously,” and he identified the birth, saying, “At that time, I myself was the Gandhatinduka deva.”

Đức Thế Tôn, sau khi mang bài pháp thoại này đến cho vua Kosala, nói: “Đại vương, nhà vua nên từ bỏ những hành vi sai trái và cai trị vương quốc một cách chính đáng”, rồi kết nối câu chuyện Jātaka: “Lúc đó, vị thiên nhân Gandhatinduka chính là ta vậy.”

6650

Gandhatindukajātakavaṇṇanā dasamā.

The commentary on the Gandhatinduka Jātaka is the tenth.

Câu chuyện Jātaka về Gandhatinduka, thứ mười.

6651

Jātakuddānaṃ

The summary of the Jātakas:

Tóm tắt các câu chuyện Jātaka

6652

Kiṃchanda kumbha jayaddisa chaddanta, atha paṇḍitasambhava sirakapi;

Kiṃchanda, Kumbha, Jayaddisa, Chaddanta, then Paṇḍita-Sambhava, Sirakapi;

Kiṃchanda, Kumbha, Jayaddisa, Chaddanta, rồi Paṇḍitasambhava, Sirakapi;

6653

Dakarakkhasa paṇḍaranāgavaro, atha sambula tindukadevasutoti.

Dakarakkhasa, the excellent Paṇḍaranāga, then Sambula, and the Tinduka deva’s teaching.

Dakarakkhasa, Paṇḍaranāgavara, rồi Sambula, Tindukadevasuta.

6654

Tiṃsanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.

The commentary on the Section of Thirty is finished.

Phần giải thích tập ba mươi bài kệ đã hoàn tất.

Table of Contents

Settings