Athekadivasaṃ ‘‘rañño maṅgalahatthī bhavissatī’’ti kāḷapāsāṇakūṭavaṇṇaṃ ekaṃ vāraṇaṃ ānesuṃ.
Then one day, they brought an elephant, black as a rock-peak, saying, "It will be the king's auspicious elephant."
Một hôm, người ta mang đến một con voi đen như đỉnh núi đá đen, nói rằng: "Đây sẽ là voi lành của nhà vua."
Taṃ disvā rājā ‘‘paṇḍitassa dassethā’’ti āha.
Seeing it, the king said, "Show it to the wise man."
Thấy vậy, nhà vua nói: "Hãy cho vị hiền triết xem nó."
Atha naṃ tassa santikaṃ nayiṃsu.
Then they led it to him.
Thế là họ đưa nó đến chỗ Ngài.
So hatthena tassa sarīraṃ parimajjitvā ‘‘nāyaṃ maṅgalahatthī bhavituṃ anucchaviko, pādehi vāmanadhātuko esa, etañhi mātā vijāyamānā aṅkena sampaṭicchituṃ nāsakkhi, tasmā bhūmiyaṃ patitvā pacchimapādehi vāmanadhātuko hotī’’ti āha.
He stroked its body with his hand and said, "This is not suitable to be an auspicious elephant; it is stunted in its legs. Its mother was unable to receive it in her lap when giving birth, so it fell to the ground and became stunted in its hind legs."
Ngài dùng tay vuốt ve thân nó và nói: "Con voi này không thích hợp để làm voi lành, nó có chân sau thấp bé. Thật vậy, khi mẹ nó sinh ra, không thể đỡ nó bằng vạt áo, vì vậy nó đã rơi xuống đất và có chân sau thấp bé."
Hatthiṃ gahetvā āgate pucchiṃsu.
They questioned those who had brought the elephant.
Họ hỏi những người mang voi đến.
Te ‘‘saccaṃ paṇḍito kathetī’’ti vadiṃsu.
They said, "The wise man speaks the truth."
Họ nói: "Vị hiền triết nói đúng."
Taṃ kāraṇaṃ rājā sutvā tuṭṭho tassa aṭṭha kahāpaṇe dāpesi.
The king, hearing that matter, was pleased and had eight kahāpaṇas given to him.
Nghe chuyện đó, nhà vua hài lòng và ban cho Ngài tám đồng kahāpaṇa.
Punekadivasaṃ ‘‘rañño maṅgalaasso bhavissatī’’ti ekaṃ assaṃ ānayiṃsu.
Then one day, they brought a horse, saying, "This will be the king's auspicious horse."
Một hôm khác, người ta mang đến một con ngựa, nói rằng: "Đây sẽ là ngựa lành của nhà vua."
Tampi rājā paṇḍitassa santikaṃ pesesi.
The king also sent it to the wise man.
Nhà vua cũng sai người đưa nó đến chỗ vị hiền triết.
So tampi hatthena parāmasitvā ‘‘ayaṃ maṅgalaasso bhavituṃ na yutto, etassa hi jātadivaseyeva mātā mari, tasmā mātu khīraṃ alabhanto na sammā vaḍḍhito’’ti āha.
He, having touched it with his hand, said, "This is not fit to be an auspicious horse, for its mother died on the very day of its birth; therefore, not having obtained its mother's milk, it has not grown properly."
Ngài cũng dùng tay vuốt ve nó và nói: "Con ngựa này không thích hợp để làm ngựa lành, vì mẹ nó đã chết ngay trong ngày sinh, do đó nó không được nuôi dưỡng đầy đủ vì không có sữa mẹ."
Sāpissa kathā saccāva ahosi.
And his statement was true.
Lời nói của Ngài cũng đúng.
Tampi sutvā rājā tussitvā aṭṭha kahāpaṇe dāpesi.
Having heard that, the king was pleased and had eight kahāpaṇas given.
Nghe vậy, nhà vua cũng hài lòng và ban cho Ngài tám đồng kahāpaṇa.
Athekadivasaṃ ‘‘rañño maṅgalaratho bhavissatī’’ti rathaṃ āhariṃsu.
Then one day, they brought a chariot, saying, "This will be the king's auspicious chariot."
Một hôm, người ta mang đến một cỗ xe, nói rằng: "Đây sẽ là xe lành của nhà vua."
Tampi rājā tassa santikaṃ pesesi.
The king also sent it to him.
Nhà vua cũng sai người đưa nó đến chỗ Ngài.
So tampi hatthena parāmasitvā ‘‘ayaṃ ratho susirarukkhena kato, tasmā rañño nānucchaviko’’ti āha.
He, having touched it with his hand, said, "This chariot is made from a hollow tree; therefore, it is not suitable for the king."
Ngài cũng dùng tay vuốt ve nó và nói: "Cỗ xe này được làm từ cây rỗng ruột, vì vậy không thích hợp cho nhà vua."
Sāpissa kathā saccāva ahosi.
And his statement was true.
Lời nói của Ngài cũng đúng.
Rājā tampi sutvā aṭṭheva kahāpaṇe dāpesi.
The king, having heard that, also had eight kahāpaṇas given.
Nghe vậy, nhà vua cũng ban cho Ngài đúng tám đồng kahāpaṇa.
Athassa mahagghaṃ kambalaratanaṃ āhariṃsu.
Then they brought him a precious woolen blanket.
Sau đó, người ta mang đến một tấm chăn quý giá.
Tampi tasseva pesesi.
This too he sent to him.
Vua cũng sai người đưa nó đến chỗ Ngài.
So tampi hatthena parāmasitvā ‘‘imassa mūsikacchinnaṃ ekaṭṭhānaṃ atthī’’ti āha.
He, having touched it with his hand, said, "There is one place on this that has been gnawed by mice."
Ngài cũng dùng tay vuốt ve nó và nói: "Tấm chăn này có một chỗ bị chuột cắn."
Sodhentā taṃ disvā rañño ārocesuṃ.
When they searched, they found it and reported it to the king.
Khi kiểm tra, họ thấy điều đó và báo cho nhà vua.
Rājā sutvā tussitvā aṭṭheva kahāpaṇe dāpesi.
The king, having heard, was pleased and had eight kahāpaṇas given.
Nghe vậy, nhà vua hài lòng và ban cho Ngài đúng tám đồng kahāpaṇa.
So cintesi ‘‘ayaṃ rājā evarūpānipi acchariyāni disvā aṭṭheva kahāpaṇe dāpesi, imassa dāyo nhāpitadāyo, nhāpitajātiko bhavissati, kiṃ me evarūpena rājupaṭṭhānena, attano vasanaṭṭhānameva gamissāmī’’ti.
He thought, "This king, even after seeing such astonishing things, gives only eight kahāpaṇas; his gift is a barber's gift, he must be of the barber caste. What use is such service to a king for me? I will go back to my own dwelling place."
Ngài nghĩ: "Vị vua này, dù thấy những điều kỳ diệu như vậy, cũng chỉ ban cho tám đồng kahāpaṇa. Sự ban tặng của ông ta giống như sự ban tặng của thợ cạo, chắc ông ta thuộc dòng dõi thợ cạo. Ta làm gì với việc phục vụ vua chúa như vậy? Ta sẽ trở về nơi ở của mình."
So kurukacchapaṭṭanameva paccāgami.
So he returned to the port of Kurukacchapaṭṭana.
Ngài trở về làng cảng Kurukaccha.
Tasmiṃ tattha vasante vāṇijā nāvaṃ sajjetvā ‘‘kaṃ niyāmakaṃ karissāmā’’ti mantesuṃ.
While he was living there, merchants prepared a ship and consulted, "Whom shall we make our navigator?"
Trong khi Ngài ở đó, các thương nhân chuẩn bị một con thuyền và bàn bạc: "Chúng ta sẽ chọn ai làm thuyền trưởng?"
‘‘Suppārakapaṇḍitena āruḷhanāvā na byāpajjati, esa paṇḍito upāyakusalo, andho samānopi suppārakapaṇḍitova uttamo’’ti taṃ upasaṅkamitvā ‘‘niyāmako no hohī’’ti vatvā ‘‘tātā, ahaṃ andho, kathaṃ niyāmakakammaṃ karissāmī’’ti vutte ‘‘sāmi, andhāpi tumheyeva amhākaṃ uttamā’’ti punappunaṃ yāciyamāno ‘‘sādhu tātā, tumhehi ārocitasaññāya niyāmako bhavissāmī’’ti tesaṃ nāvaṃ abhiruhi.
"A ship boarded by Suppāraka Paṇḍita never meets with misfortune; this wise man is skilled in expedients, even though he is blind, Suppāraka Paṇḍita is supreme." So they approached him and said, "Be our navigator." When he said, "My dear sirs, I am blind, how can I perform the work of a navigator?" they repeatedly begged him, "Master, even blind, you are supreme to us." Being thus entreated, he said, "Very well, my dear sirs, I will be your navigator according to your request," and boarded their ship.
"Con thuyền mà Suppāraka Paṇḍita điều khiển không bao giờ gặp tai nạn. Vị hiền triết này khéo léo trong phương tiện, dù bị mù, Suppāraka Paṇḍita vẫn là người giỏi nhất." Họ đến gặp Ngài và nói: "Xin Ngài hãy làm thuyền trưởng cho chúng con." Khi Ngài nói: "Này các con, ta bị mù, làm sao ta có thể làm công việc thuyền trưởng được?" Họ lại van nài nhiều lần: "Thưa chủ nhân, dù Ngài bị mù, Ngài vẫn là người giỏi nhất đối với chúng con." Được họ van nài như vậy, Ngài nói: "Được rồi các con, ta sẽ làm thuyền trưởng theo sự chỉ dẫn của các con," rồi Ngài lên thuyền của họ.
Te nāvāya mahāsamuddaṃ pakkhandiṃsu.
They launched the ship into the great ocean.
Họ dùng thuyền đi vào đại dương bao la.
Nāvā satta divasāni nirupaddavā agamāsi, tato akālavātaṃ uppātitaṃ uppajji, nāvā cattāro māse pakatisamuddapiṭṭhe vicaritvā khuramālīsamuddaṃ nāma pattā.
The ship traveled for seven days without mishap; then an unseasonal storm arose, and the ship, after sailing for four months on the surface of the ordinary ocean, reached the ocean called Khuramālī.
Con thuyền đã đi an toàn trong bảy ngày, sau đó một cơn bão trái mùa nổi lên, và con thuyền đã đi trên mặt biển bình thường trong bốn tháng rồi đến một đại dương tên là Khuramālī.
Tattha macchā manussasamānasarīrā khuranāsā udake ummujjanimujjaṃ karonti.
There, fish with human-like bodies and razor-sharp noses emerged and submerged in the water.
Ở đó, những con cá có thân hình giống người và mũi như lưỡi dao cạo, nổi lên và lặn xuống trong nước.
Vāṇijā te disvā mahāsattaṃ tassa samuddassa nāmaṃ pucchantā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –
The merchants, seeing them, asked the Great Being the name of that ocean, and first spoke this verse:
Thấy chúng, các thương nhân muốn hỏi Đại Bồ-tát về tên của đại dương đó, nên họ đã nói câu kệ đầu tiên –
Tattha payātānanti kurukacchapaṭṭanā nikkhamitvā gacchantānaṃ.
There, payātānaṃ means "of those who have departed from Kurukaccha port and are going."
Ở đây, payātānaṃ có nghĩa là "những người đã rời làng cảng Kurukaccha và đang đi."
Dhanesinanti tumhākaṃ vāṇijānaṃ dhanaṃ pariyesantānaṃ.
Dhanesinaṃ means "of you merchants who are seeking wealth."
Dhanesinaṃ có nghĩa là "các con, những thương nhân đang tìm kiếm tài sản."
Nāvāya vippanaṭṭhāyāti tāta tumhākaṃ imāya videsaṃ pakkhandanāvāya kammakārakaṃ pakatisamuddaṃ atikkamitvā sampatto ayaṃ samuddo ‘‘khuramālī’’ti vuccati, evametaṃ paṇḍitā kathentīti.
Nāvāya vippanaṭṭhāya means, "My dear sirs, this ocean which your ship, having gone astray to a foreign land, has reached, having passed beyond the ordinary ocean, is called 'Khuramālī'; thus do the wise explain it."
Nāvāya vippanaṭṭhāya có nghĩa là "Này các con, đại dương này mà các con đã đến, vượt qua biển cả bình thường do con thuyền đi nước ngoài này, được gọi là 'Khuramālī'. Các vị hiền triết nói như vậy."
Tasmiṃ pana samudde vajiraṃ ussannaṃ hoti.
In that ocean, however, diamonds were abundant.
Trong đại dương đó, kim cương rất phong phú.
Mahāsatto ‘‘sacāhaṃ ‘ayaṃ vajirasamuddo’ti evaṃ etesaṃ kathessāmi, lobhena bahuṃ vajiraṃ gaṇhitvā nāvaṃ osīdāpessantī’’ti tesaṃ anācikkhitvāva nāvaṃ laggāpetvā upāyenekaṃ yottaṃ gahetvā macchagahaṇaniyāmena jālaṃ khipāpetvā vajirasāraṃ uddharitvā nāvāyaṃ pakkhipitvā aññaṃ appagghabhaṇḍaṃ chaḍḍāpesi.
The Great Being, thinking, "If I tell them, 'This is the diamond ocean,' they will, out of greed, take many diamonds and sink the ship," did not inform them, but had the ship anchored, and by an expedient, took a rope, and by the method of catching fish, had a net cast, extracted the essence of diamonds, placed it in the ship, and had other less valuable goods thrown overboard.
Đại Bồ-tát nghĩ: "Nếu ta nói với họ rằng 'đây là đại dương kim cương', vì lòng tham, họ sẽ lấy nhiều kim cương và làm chìm thuyền," nên Ngài không nói cho họ biết, mà cho thuyền neo lại, dùng một sợi dây thừng theo phương pháp bắt cá, thả lưới xuống, vớt kim cương lên, bỏ vào thuyền, và vứt bỏ những hàng hóa ít giá trị khác.
Nāvā taṃ samuddaṃ atikkamitvā purato aggimāliṃ nāma gatā.
The ship passed that ocean and proceeded to one called Aggimālī.
Con thuyền vượt qua đại dương đó và tiến đến một đại dương tên là Aggimālī (Đại dương Lửa).
So pajjalitaaggikkhandho viya majjhanhikasūriyo viya ca obhāsaṃ muñcanto aṭṭhāsi.
It stood emitting a radiance like a blazing mass of fire or the midday sun.
Nó đứng đó, tỏa sáng như một khối lửa đang cháy rực hoặc như mặt trời giữa trưa.
Vāṇijā –
The merchants—
Các thương nhân –
Tasmiṃ pana samudde suvaṇṇaṃ ussannaṃ ahosi.
In that ocean, however, gold was abundant.
Trong đại dương đó, vàng rất phong phú.
Mahāsatto purimanayeneva tatopi suvaṇṇaṃ gāhāpetvā nāvāyaṃ pakkhipāpesi.
The Great Being, in the same manner as before, had gold extracted from there too and loaded onto the ship.
Đại Bồ-tát đã cho họ lấy vàng từ đó theo cách tương tự như trước và bỏ vào thuyền.
Nāvā tampi samuddaṃ atikkamitvā khīraṃ viya dadhiṃ viya ca obhāsantaṃ dadhimāliṃ nāma samuddaṃ pāpuṇi.
The ship passed beyond that ocean and reached an ocean called Dadhimālī, which shone like milk and like curds.
Con thuyền vượt qua đại dương đó và đến một đại dương tên là Dadhimālī (Đại dương Sữa đông), tỏa sáng như sữa hoặc sữa đông.
Vāṇijā –
The merchants—
Các thương nhân –
Tasmiṃ pana samudde rajataṃ ussannaṃ ahosi.
In that ocean, however, silver was abundant.
Trong đại dương đó, bạc rất phong phú.
So tampi upāyena gāhāpetvā nāvāyaṃ pakkhipāpesi.
He also had it skillfully extracted and loaded onto the ship.
Ông ta cũng dùng phương tiện cho lấy thứ đó rồi cho bỏ vào thuyền.
Nāvā tampi samuddaṃ atikkamitvā nīlakusatiṇaṃ viya sampannasassaṃ viya ca obhāsamānaṃ nīlavaṇṇaṃ kusamāliṃ nāma samuddaṃ pāpuṇi.
The ship passed beyond that ocean and reached an ocean called Kusamālī, which was dark blue, appearing like blue kusa grass or ripe crops.
Thuyền vượt qua biển ấy, đến một vùng biển tên là Kusamālī, có màu xanh biếc, trông như bãi cỏ kusa xanh hoặc như ruộng lúa chín.
Vāṇijā –
The merchants—
Các thương nhân –
Tasmiṃ pana samudde nīlamaṇiratanaṃ ussannaṃ ahosi.
In that ocean, however, blue sapphire jewels were abundant.
Trong vùng biển ấy có rất nhiều ngọc nīlamaṇi (sapphire).
So tampi upāyeneva gāhāpetvā nāvāyaṃ pakkhipāpesi.
He also had them skillfully extracted and loaded onto the ship.
Ông ta cũng dùng phương tiện cho lấy thứ đó rồi cho bỏ vào thuyền.
Nāvā tampi samuddaṃ atikkamitvā naḷavanaṃ viya veḷuvanaṃ viya ca khāyamānaṃ naḷamāliṃ nāma samuddaṃ pāpuṇi.
The ship passed beyond that ocean and reached an ocean called Naḷamālī, which appeared like a reed forest or a bamboo forest.
Thuyền vượt qua biển ấy, đến một vùng biển tên là Naḷamālī, trông như rừng sậy hoặc rừng tre.
Vāṇijā –
The merchants—
Các thương nhân –
Tasmiṃ pana samudde masāragallaṃ veḷuriyaṃ ussannaṃ ahosi.
In that ocean, however, masāragalla beryl was abundant.
Trong vùng biển ấy có rất nhiều mã não veḷuriya.
So tampi upāyena gāhāpetvā nāvāyaṃ pakkhipāpesi.
He also had it skillfully extracted and loaded onto the ship.
Ông ta cũng dùng phương tiện cho lấy thứ đó rồi cho bỏ vào thuyền.
Aparo nayo – naḷoti vicchikanaḷopi kakkaṭakanaḷopi, so rattavaṇṇo hoti.
Another interpretation: naḷa refers to a scorpion's sting or a crab's claw, which is red.
Một cách giải thích khác: Naḷa là sậy bọ cạp hoặc sậy cua, nó có màu đỏ.
Veḷūti pana pavāḷassetaṃ nāmaṃ, so ca samuddo pavāḷussanno rattobhāso ahosi, tasmā ‘‘yathā naḷova veḷuvā’’ti pucchiṃsu.
veḷu is a name for coral, and that ocean was abundant with coral, shining red; therefore, they asked, "As if naḷa or veḷu."
Veḷu là tên của san hô, và biển đó có nhiều san hô, có màu đỏ, vì vậy họ hỏi “như sậy, như tre”.
Mahāsatto tato pavāḷaṃ gāhāpesīti.
The Great Being had coral extracted from there.
Đại Bồ tát đã cho lấy san hô từ đó.
Vāṇijā naḷamāliṃ atikkantā balavāmukhasamuddaṃ nāma passiṃsu.
Having passed beyond Naḷamālī, the merchants saw an ocean called Balavāmukha.
Các thương nhân vượt qua Naḷamālī thì thấy một vùng biển tên là Balavāmukha.
Tattha udakaṃ kaḍḍhitvā kaḍḍhitvā sabbato bhāgena uggacchati.
There, the water surged up from all sides, pulling and pulling.
Ở đó, nước dâng lên và rút xuống liên tục từ mọi phía.
Tasmiṃ sabbato bhāgena uggate udakaṃ sabbato bhāgena chinnapapātamahāsobbho viya paññāyati, ūmiyā uggatāya ekato papātasadisaṃ hoti, bhayajanano saddo uppajjati sotāni bhindanto viya hadayaṃ phālento viya ca.
When the water surged up from all sides, it appeared like a great chasm with sheer drops on all sides; when a wave rose, it was like a precipice on one side, and a terrifying sound arose, as if splitting the ears and tearing the heart.
Khi nước dâng lên từ mọi phía, nó trông như một hẻm núi lớn có vách đá dựng đứng từ mọi phía, khi sóng dâng cao thì một bên giống như vách đá, một âm thanh đáng sợ phát ra như muốn xé tai và nứt tim.
Taṃ disvā vāṇijā bhītatasitā –
Seeing that, the merchants, frightened and terrified—
Thấy vậy, các thương nhân sợ hãi và run rẩy –
Bodhisatto anantaragāthāya tassa nāmaṃ ācikkhitvā ‘‘tātā, imaṃ balavāmukhasamuddaṃ patvā nivattituṃ samatthā nāvā nāma natthi, ayaṃ sampattanāvaṃ nimujjāpetvā vināsaṃ pāpetī’’ti āha.
Having declared its name with the next verse, the Bodhisatta said, "My dear ones, no ship is capable of turning back after reaching this Balavāmukha ocean; it submerges and destroys any ship that arrives."
Đại Bồ tát đã giải thích tên của biển ấy bằng câu kệ tiếp theo và nói: “Này các con, không có con thuyền nào có thể quay lại sau khi đã đến biển Balavāmukha này, nó sẽ nhấn chìm con thuyền đã đến và hủy diệt nó.”
Tañca nāvaṃ satta manussasatāni abhiruhiṃsu.
Seven hundred people had boarded that ship.
Bảy trăm người đã lên con thuyền đó.
Te sabbe maraṇabhayabhītā ekappahāreneva avīcimhi paccamānasattā viya atikāruññaṃ ravaṃ muñciṃsu.
All of them, terrified by the fear of death, cried out with extreme pity, like beings being cooked in Avīci Hell, all at once.
Tất cả họ đều sợ hãi cái chết, đồng loạt kêu lên một tiếng thảm thiết như những chúng sinh đang bị nung nấu trong địa ngục Avīci.
Mahāsatto ‘‘ṭhapetvā maṃ añño etesaṃ sotthibhāvaṃ kātuṃ samattho nāma natthi, saccakiriyāya tesaṃ sotthiṃ karissāmī’’ti cintetvā te āmantetvā āha – ‘‘tātā, khippaṃ maṃ gandhodakena nhāpetvā ahatavatthāni nivāsāpetvā puṇṇapātiṃ sajjetvā nāvāya dhure ṭhapethā’’ti.
The Great Being, thinking, "There is no one else apart from me capable of ensuring their safety; I will bring them safety through an act of truth," addressed them and said, "My dear ones, quickly bathe me with scented water, dress me in new garments, prepare a full bowl, and place it at the prow of the ship."
Đại Bồ tát nghĩ: “Ngoài ta ra, không ai có thể làm cho họ được an toàn. Ta sẽ làm cho họ được an toàn bằng một lời thề chân thật.” Rồi ông gọi họ và nói: “Này các con, hãy nhanh chóng tắm rửa cho ta bằng nước thơm, mặc cho ta y phục mới, chuẩn bị một bát đầy nước và đặt nó ở mũi thuyền.”
Te vegena tathā kariṃsu.
They did so with speed.
Họ nhanh chóng làm theo như vậy.
Mahāsatto ubhohi hatthehi puṇṇapātiṃ gahetvā nāvāya dhure ṭhito saccakiriyaṃ karonto osānagāthamāha –
The Great Being, holding the full bowl with both hands, stood at the prow of the ship and, performing an act of truth, spoke the concluding verse:
Đại Bồ tát cầm bát đầy nước bằng cả hai tay, đứng ở mũi thuyền và nói lời thề chân thật, rồi đọc câu kệ cuối cùng –
Tattha yatoti yato paṭṭhāya ahaṃ attānaṃ sarāmi, yato paṭṭhāya camhi viññutaṃ pattoti attho.
Here, yato means "from which time I remember myself, from which time I attained understanding."
Ở đây, yato nghĩa là từ khi ta nhớ được bản thân, từ khi ta đạt được sự hiểu biết.
Ekapāṇampi hiṃsitanti etthantare sañcicca ekaṃ kunthakipillikapāṇampi hiṃsitaṃ nābhijānāmi.
In ekapāṇampi hiṃsitaṃ, it means "I do not recall having intentionally harmed even a single living being, like an ant or a termite, in this interval."
Ekapāṇampi hiṃsitaṃ ở đây nghĩa là ta không nhớ đã cố ý làm hại một chúng sinh nhỏ bé như một con kiến con rận nào.
Desanāmattamevetaṃ, bodhisatto pana tiṇasalākampi upādāya mayā parasantakaṃ na gahitapubbaṃ, lobhavasena paradāraṃ na olokitapubbaṃ, musā na bhāsitapubbā, tiṇaggenāpi majjaṃ na pivitapubbanti evaṃ pañcasīlavasena pana saccakiriyaṃ akāsi, katvā ca pana puṇṇapātiyā udakaṃ nāvāya dhure abhisiñci.
This is merely a teaching; the Bodhisatta, however, performed an act of truth based on the five precepts, saying, "I have never taken what belongs to another, not even a blade of grass; I have never looked at another's wife with lust; I have never spoken a lie; I have never drunk intoxicants, not even with the tip of a blade of grass." Having done so, he sprinkled the water from the full bowl at the prow of the ship.
Đây chỉ là một lời giáo huấn, nhưng Đại Bồ tát đã thực hiện lời thề chân thật theo năm giới, như: “Ta chưa từng lấy của người khác dù chỉ một cọng cỏ hay một mảnh lá, ta chưa từng nhìn vợ người khác với lòng tham, ta chưa từng nói dối, ta chưa từng uống rượu dù chỉ bằng đầu cọng cỏ.” Sau khi thực hiện lời thề, ông đã rưới nước trong bát đầy lên mũi thuyền.
Cattāro māse videsaṃ pakkhandanāvā nivattitvā iddhimā viya saccānubhāvena ekadivaseneva kurukacchapaṭṭanaṃ agamāsi.
The ship, which had been traveling abroad for four months, returned by the power of truth, as if by psychic power, and reached the port of Kurukaccha in a single day.
Con thuyền đã đi nước ngoài bốn tháng, nay quay trở lại, như thể có thần thông, nhờ năng lực của lời chân thật, chỉ trong một ngày đã đến bến cảng Kurukaccha.
Gantvā ca pana thalepi aṭṭhusabhamattaṃ ṭhānaṃ pakkhanditvā nāvikassa gharadvāreyeva aṭṭhāsi.
Having arrived, it entered the land by eight usabhas and stopped right at the shipmaster's doorstep.
Sau khi đến, nó còn vượt qua đất liền một khoảng tám usabha và dừng lại ngay trước cửa nhà của người lái thuyền.
Mahāsatto tesaṃ vāṇijānaṃ suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamuttavajirāni bhājetvā adāsi.
The Great Being distributed gold, silver, gems, coral, pearls, and diamonds to those merchants.
Đại Bồ tát đã chia vàng, bạc, ngọc, san hô, ngọc trai và kim cương cho các thương nhân.
‘‘Ettakehi vo ratanehi alaṃ, mā puna samuddaṃ pavisathā’’ti tesaṃ ovādaṃ datvā yāvajīvaṃ dānādīni puññāni katvā devapuraṃ pūresi.
He advised them, "These jewels are enough for you; do not enter the ocean again," and having performed meritorious deeds such as giving alms throughout his life, he filled the deva realm.
Ông khuyên họ: “Chừng ấy châu báu là đủ cho các con, đừng bao giờ xuống biển nữa,” rồi suốt đời làm các công đức như bố thí và viên mãn cõi trời.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ, bhikkhave, pubbepi tathāgato mahāpaññoyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā parisā buddhaparisā ahesuṃ, suppārakapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.
The Teacher, having brought forth this Dhamma discourse, said, "Thus, bhikkhus, in the past too, the Tathāgata was indeed greatly wise," and then identified the Jātaka: "The assembly at that time was the Buddha's assembly, and Suppāraka Paṇḍita was I myself."
Đức Thế Tôn đã mang bài pháp này đến và nói: “Như vậy, này các Tỳ-kheo, trong quá khứ, Đức Như Lai cũng là bậc đại trí tuệ,” rồi kết hợp câu chuyện Jātaka: “Lúc đó, hội chúng là hội chúng của chư Phật, còn Suppāraka Pandit chính là Ta.”