Tattha udānanti kenaṭṭhena udānaṃ?
Now, why is it called Udāna? It is called Udāna by reason of its being an uttering.
Trong đó, Udāna được gọi là Udāna theo nghĩa nào?
Udānanaṭṭhena.
What is this Udāna?
Theo nghĩa là sự cảm hứng (udānana).
Kimidaṃ udānaṃ nāma?
It is an utterance brought about by a surge of rapture (pīti).
Udāna này có nghĩa là gì?
Pītivegasamuṭṭhāpito udāhāro.
Just as a substance to be measured, such as oil, cannot be contained by the measure and overflows, it is called "overflow" (avaseka).
Là lời nói được phát ra do sự bùng phát của hỷ (pīti-vega).
Yathā hi yaṃ telādi minitabbavatthu mānaṃ gahetuṃ na sakkoti, vissanditvā gacchati, taṃ ‘‘avaseko’’ti vuccati.
And just as water that a pond cannot hold overflows, it is called a "flood" (ogha).
Giống như một vật chất cần được đo lường như dầu, không thể chứa trong một dụng cụ đo lường, mà tràn ra ngoài, thì được gọi là "avaseka" (sự tràn ra).
Yañca jalaṃ taḷākaṃ gahetuṃ na sakkoti, ajjhottharitvā gacchati, taṃ ‘‘ogho’’ti vuccati.
Similarly, that special utterance, which is a proliferation of thought brought about by a surge of rapture, which the inner heart cannot contain, which has become excessive and has gone forth through the door of speech without remaining within, and which is independent of a receiver, is called "Udāna".
Và như nước không thể chứa trong ao, mà chảy tràn ra ngoài, thì được gọi là "ogha" (lũ lụt).
Evameva yaṃ pītivegasamuṭṭhāpitaṃ vitakkavipphāraṃ antohadayaṃ sandhāretuṃ na sakkoti, so adhiko hutvā anto asaṇṭhahitvā bahi vacīdvārena nikkhanto paṭiggāhakanirapekkho udāhāraviseso ‘‘udāna’’nti vuccati.
This manner is also obtained due to the urgency regarding the Dhamma.
Cũng vậy, một lời nói đặc biệt được phát ra do sự bùng phát của hỷ, một sự lan tỏa của tư duy không thể giữ lại trong tâm, mà trào ra ngoài qua cửa lời nói, không cần người tiếp nhận, thì được gọi là "Udāna".
Dhammasaṃvegavasenapi ayamākāro labbhateva.
This Udāna is sometimes expressed in verse and sometimes in prose.
Tương tự, trạng thái này cũng có thể đạt được do sự xúc động đối với Pháp (Dhamma-saṃvega).
Tayidaṃ katthaci gāthābandhavasena katthaci vākyavasena pavattaṃ.
However, the characteristic of Udāna stated in the commentaries as "connected with verses arisen from gladness-knowledge" (somanassañāṇamayikagāthāpaṭisaṃyuttā) is said largely.
Lời nói Udāna này đôi khi xuất hiện dưới dạng kệ tụng (gāthā-bandha), đôi khi dưới dạng văn xuôi (vākya).
Yaṃ pana aṭṭhakathāsu ‘‘somanassañāṇamayikagāthāpaṭisaṃyuttā’’ti udānalakkhaṇaṃ vuttaṃ, taṃ yebhuyyavasena vuttaṃ.
For the most part, Udāna is spoken in verse and is produced by rapture and gladness.
Tuy nhiên, định nghĩa về Udāna được nêu trong các bản chú giải là "kệ tụng liên quan đến trí tuệ và hoan hỷ" (somanassa-ñāṇamayika-gāthā-paṭisaṃyuttā), thì đó là một định nghĩa theo nghĩa phổ biến (yebhuyyavasena).
Yebhuyyena hi udānaṃ gāthābandhavasena bhāsitaṃ pītisomanassasamuṭṭhāpitañca.
But it is also found in other cases, such as "Bhikkhus, there is that dimension where there is neither earth nor water," and so forth, "those beings who desire happiness, who harm with a stick," and "if you fear suffering, if suffering is unpleasant to you," and so forth.
Phần lớn, Udāna được thuyết bằng thể kệ (gāthābandha) và khởi lên từ hỷ lạc (pītisomanassa).
Itarampi pana ‘‘atthi, bhikkhave, tadāyatanaṃ, yattha neva pathavī na āpo’’tiādīsu (udā. 71) ‘‘sukhakāmāni bhūtāni, yo daṇḍena vihiṃsatī’’ti (dha. pa. 131), ‘‘sace bhāyatha dukkhassa, sace vo dukkhamappiya’’nti evamādīsu (udā. 44; netti. 91) ca labbhati.
And elsewhere, the characteristic of udāna is found in passages such as, "Monks, there is that dimension where there is neither earth nor water," and "All beings desire happiness; whoever harms them with a stick," and "If you fear suffering, if suffering is displeasing to you."
Nhưng có những trường hợp khác được tìm thấy, như trong các đoạn: “Này các tỳ-khưu, có một xứ, ở đó không có đất, không có nước…”; “Chúng sanh ưa thích hạnh phúc, kẻ nào dùng gậy làm hại…”; “Nếu các ngươi sợ khổ, nếu các ngươi không ưa khổ…” v.v...
Evaṃ tayidaṃ sabbaññubuddhabhāsitaṃ, paccekabuddhabhāsitaṃ, sāvakabhāsitanti tividhaṃ hoti.
Thus, this Udāna is threefold: spoken by a Perfectly Enlightened Buddha, spoken by a Paccekabuddha, and spoken by a disciple.
Như vậy, tất cả những Udāna này có ba loại: do chư Phật Toàn Giác thuyết, do chư Phật Độc Giác thuyết, và do các đệ tử thuyết.
Tattha paccekabuddhabhāsitaṃ – ‘‘sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesa’’ntiādinā (su. ni. 35; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 121) khaggavisāṇasutte āgatameva.
Among these, what is spoken by a Paccekabuddha is that found in the Rhinoceros Horn Sutta, beginning with "Laying down the rod among all beings, not harming any of them."
Trong đó, Udāna do chư Phật Độc Giác thuyết là những câu được nêu trong kinh Khaggavisāṇa, bắt đầu bằng: “Đặt cây gậy xuống đối với tất cả chúng sanh, không làm hại bất cứ ai trong số đó…”
Sāvakabhāsitānipi –
And what is spoken by disciples (sāvakabhāsitāni) are:
Các Udāna do các đệ tử thuyết cũng vậy –
Ādinā therīgāthāsu ca āgatāni.
which are found in the Therīgāthā. However, these are not merely Udānas of those elders (thera) and elderesses (therī), but are also lion's roars. There are indeed Udānas uttered by devas such as Sakka, beginning with "Oh, what a supreme gift, well established in Kassapa," and those uttered by humans such as the brahmin Ārāmadanḍa, beginning with "Homage to the Blessed One," which were included in the three recitations. But these are not intended here. Rather, what is taken here as worthy of commentary is precisely those words of the Buddha that were spontaneously uttered by the Perfectly Enlightened One Himself, and which, with reference to them, the Blessed One divided the Dhamma into nine sections and designated them as Udāna, and which the Dhamma reciters chanted as the "Udāna."
Và những câu tương tự trong Therīgāthā.
Tāni pana tesaṃ therānaṃ therīnañca na kevalaṃ udānāni eva, atha kho sīhanādāpi honti.
Those are not merely Udānas of those elder monks and nuns, but also their lion's roars (sīhanāda).
Những câu đó không chỉ là Udāna của các vị Trưởng lão Tỳ-khưu và Trưởng lão Tỳ-khưu-ni đó, mà còn là những tiếng rống sư tử (sīhanāda) của các vị ấy.
Sakkādīhi devehi bhāsitāni ‘‘aho dānaṃ paramadānaṃ, kassape suppatiṭṭhita’’ntiādīni (udā. 27), ārāmadaṇḍabrāhmaṇādīhi manussehi ca bhāsitāni ‘‘namo tassa bhagavato’’tiādīni (a. ni. 2.38) tisso saṅgītiyo ārūḷhāni udānāni santi eva, na tāni idha adhippetāni.
There are indeed Udānas spoken by deities like Sakka, such as "Oh, the supreme gift, well-established in Kassapa," and those spoken by humans like the brahmin Ārāmadaṇḍa, such as "Homage to the Blessed One," which were included in the three recitations (saṅgīti); those are not intended here.
Có những Udāna do chư thiên như Sakka v.v… thuyết, như: “Ôi, bố thí thật tối thượng, được thiết lập vững chắc nơi Kassapa…” và những câu do loài người như Bà-la-môn Ārāmadaṇḍa v.v… thuyết, như: “Kính lễ Đức Thế Tôn…” Những Udāna này đã được kết tập trong ba kỳ kết tập, nhưng chúng không được đề cập ở đây.
Yāni pana sammāsambuddhena sāmaṃ āhacca bhāsitāni jinavacanabhūtāni, yāni sandhāya bhagavatā pariyattidhammaṃ navadhā vibhajitvā uddisantena udānanti vuttāni, tāneva dhammasaṅgāhakehi ‘‘udāna’’nti saṅgītanti tadevettha saṃvaṇṇetabbabhāvena gahitaṃ.
However, those Udānas that were personally uttered by the Perfectly Enlightened One, being the words of the Victor, and which the Blessed One referred to as Udāna when classifying the Pariyatti Dhamma into nine divisions—those alone were recited as "Udāna" by the Dhamma reciters, and only that is taken here as the subject for explanation.
Chỉ những Udāna do Đức Chánh Đẳng Giác tự mình thuyết ra, là lời của Đức Phật (jinavacana), và những Udāna mà Đức Thế Tôn đã chia Chánh Pháp (Pariyattidhamma) thành chín phần và gọi là Udāna khi tóm tắt, thì những vị kết tập Pháp đã kết tập chúng là Udāna, và chính những Udāna đó được chấp nhận ở đây để giải thích.
Yā pana ‘‘anekajātisaṃsāra’’ntiādigāthāya dīpitā bhagavatā bodhimūle udānavasena pavattitā anekasatasahassānaṃ sammāsambuddhānaṃ avijahitaudānagāthā ca, etā aparabhāge pana dhammabhaṇḍāgārikassa bhagavatā desitattā dhammasaṅgāhakehi udānapāḷiyaṃ saṅgahaṃ anāropetvā dhammapade saṅgītā.
However, the verse beginning "Through many a birth I wandered," which was expressed by the Blessed One at the root of the Bodhi tree as an Udāna, and which is an Udāna-verse not abandoned by hundreds of thousands of Perfectly Enlightened Ones, was, at a later time, taught by the Blessed One to the Dhamma Treasurer (Dhammabhaṇḍāgārika), and thus the Dhamma reciters did not include it in the Udāna Pāli, but chanted it in the Dhammapada. And the Udāna-utterance, "Kondañña has indeed understood, Kondañña has indeed understood," which was spoken by the Blessed One with a powerful resonance capable of making it known to devas and humans in the ten-thousandfold world-system, that utterance too, at the conclusion of the Dhammacakkappavattana Sutta discourse, was merely an utterance of gladness and joy, occasioned by reflecting on the fruitfulness of His own effort, because the venerable Koṇḍañña was the very first among the disciples to attain the Ariya Path as taught, a part of the Dhamma discovered by the Buddha Himself, just as the statement "The bhikkhus indeed delighted me at one time" was occasioned by reflecting on the right practice of all bhikkhus at the first enlightenment. It does not proclaim occurrence or non-occurrence, like the utterance "When the dhammas appear," etc. Therefore, it should be understood that it was not chanted in the Udāna Pāli by the Dhamma reciters.
Còn bài kệ bắt đầu bằng “Anekajāti-saṃsāra…” do Đức Thế Tôn thuyết dưới cội Bồ-đề theo cách Udāna, là bài kệ Udāna không bị bỏ sót bởi hàng trăm ngàn Đức Chánh Đẳng Giác, nhưng sau này, vì Đức Thế Tôn đã thuyết bài kệ đó cho vị Thủ kho Pháp (Dhammabhaṇḍāgārika), nên các vị kết tập Pháp đã không đưa nó vào Udānapāḷi mà đã kết tập nó trong Dhammapada.
Yañca ‘‘aññāsi vata, bho koṇḍañño, aññāsi vata, bho koṇḍañño’’ti (mahāva. 17; saṃ. ni. 5.1081; paṭi. ma. 2.30) udānavacanaṃ dasasahassilokadhātuyā devamanussānaṃ pavedanasamatthanigghosavipphāraṃ bhagavatā bhāsitaṃ, tadapi dhammacakkappavattanasuttantadesanāpariyosāne attanā adhigatadhammekadesassa yathādesitassa ariyamaggassa sāvakesu sabbapaṭhamaṃ therena adhigatattā attano parissamassa saphalabhāvapaccavekkhaṇahetukaṃ paṭhamabodhiyaṃ sabbesaṃ eva bhikkhūnaṃ sammāpaṭipattipaccavekkhaṇahetukaṃ ‘‘ārādhayiṃsu vata maṃ bhikkhū ekaṃ samaya’’ntiādivacanaṃ (ma. ni. 1.225) viya pītisomanassajanitaṃ udāhāramattaṃ, ‘‘yadā have pātubhavanti dhammā’’tiādivacanaṃ (mahāva. 1-3; udā. 1-3) viya pavattiyā nivattiyā vā na pakāsananti, na dhammasaṅgāhakehi udānapāḷiyaṃ saṅgītanti daṭṭhabbaṃ.
And that utterance of Udāna by the Blessed One, "Indeed, Koṇḍañña has understood! Indeed, Koṇḍañña has understood!" which had the power to make known to devas and humans throughout the ten-thousand-world-system with a reverberating sound, was merely an exclamation generated by joy and happiness, due to reflecting on the fruitfulness of his own effort because the Elder had first attained among the disciples a part of the Dhamma realized by himself, namely the Noble Path as taught, at the conclusion of the Dhamma-cakka-ppavattana Sutta discourse, and due to reflecting on the proper practice of all bhikkhus at the first enlightenment, like the saying, "Indeed, the bhikkhus once pleased me." It does not reveal occurrence or cessation, and thus it should be understood that it was not recited in the Udāna Pāḷi by the Dhamma reciters.
Và câu cảm hứng ngữ (udāna-vacana) ‘‘Thật sự Koṇḍañña đã chứng ngộ, thật sự Koṇḍañña đã chứng ngộ!’’ mà Đức Thế Tôn đã nói, với âm vang lan tỏa có khả năng làm cho chư thiên và loài người trong một vạn thế giới được biết, câu ấy cũng chỉ là một lời cảm hứng do niềm hỷ lạc và hoan hỷ mà thành, giống như câu ‘‘Chư Tỳ-kheo đã làm ta hài lòng vào một thời’’ và các câu tương tự, do sự quán xét thành quả của nỗ lực tự thân khi Tôn giả là vị đệ tử đầu tiên chứng ngộ một phần Dhamma đã được chứng đắc bởi chính Đức Thế Tôn, tức là Bát Chánh Đạo đã được giảng dạy, và do sự quán xét chánh hạnh của tất cả các Tỳ-kheo trong lần giác ngộ đầu tiên. Nó không phải là lời tuyên bố về sự sinh khởi hay sự chấm dứt, giống như câu ‘‘Khi các pháp xuất hiện’’ và các câu tương tự, và không phải là lời được các Dhamma-saṅgāhaka (những vị kết tập Dhamma) kết tập trong Udāna-pāḷi, điều này cần được hiểu rõ.
Taṃ panetaṃ udānaṃ vinayapiṭakaṃ, suttantapiṭakaṃ, abhidhammapiṭakanti tīsu piṭakesu suttantapiṭakapariyāpannaṃ, dīghanikāyo, majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti pañcasu nikāyesu khuddakanikāyapariyāpannaṃ, suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallanti navasu sāsanaṅgesu udānasaṅgahaṃ.
That Udāna is included in the Suttanta Piṭaka among the three Piṭakas: Vinaya Piṭaka, Suttanta Piṭaka, and Abhidhamma Piṭaka. It is included in the Khuddaka Nikāya among the five Nikāyas: Dīgha Nikāya, Majjhima Nikāya, Saṃyutta Nikāya, Aṅguttara Nikāya, and Khuddaka Nikāya. It is collected as Udāna among the nine divisions of the Buddha's teaching: Sutta, Geyya, Veyyākaraṇa, Gāthā, Udāna, Itivuttaka, Jātaka, Abbhutadhamma, and Vedalla.
Udāna này thuộc về Tạng Kinh (Suttanta-piṭaka) trong ba Tạng (piṭaka) là Tạng Luật (Vinaya-piṭaka), Tạng Kinh và Tạng Vi Diệu Pháp (Abhidhamma-piṭaka); thuộc về Tiểu Bộ Kinh (Khuddaka Nikāya) trong năm bộ kinh (nikāya) là Trường Bộ Kinh (Dīgha Nikāya), Trung Bộ Kinh (Majjhima Nikāya), Tương Ưng Bộ Kinh (Saṃyutta Nikāya), Tăng Chi Bộ Kinh (Aṅguttara Nikāya) và Tiểu Bộ Kinh; và thuộc về phần Udāna trong chín thể loại giáo pháp (sāsanaṅga) là Sutta, Geyya, Veyyākaraṇa, Gāthā, Udāna, Itivuttaka, Jātaka, Abbhutadhamma và Vedalla.
Evaṃ dhammabhaṇḍāgārikena paṭiññātesu caturāsītiyā dhammakkhandhasahassesu katipayadhammakkhandhasaṅgahaṃ.
Thus, a collection of a few Dhamma aggregates from the eighty-four thousand Dhamma aggregates acknowledged by the Dhamma-treasurer.
Tổng cộng tám vạn bốn ngàn pháp uẩn, những pháp đó đã vận hành trong tôi.’’
Bodhivaggo, mucalindavaggo, nandavaggo, meghiyavaggo, soṇavaggo, jaccandhavaggo, cūḷavaggo, pāṭaligāmiyavaggoti vaggato aṭṭhavaggaṃ; suttato asītisuttasaṅgahaṃ, gāthāto pañcanavutiudānagāthāsaṅgahaṃ.
Eight sections by way of vaggas: Bodhivagga, Mucalindavagga, Nandavagga, Meghiyavagga, Soṇavagga, Jaccandhavagga, Cūḷavagga, Pāṭaligāmiyavagga; a collection of eighty suttas by way of suttas; a collection of ninety-five Udāna verses by way of gāthās.
Như vậy, trong số tám vạn bốn ngàn pháp uẩn mà vị Thủ kho Dhamma (Dhammabhaṇḍāgārika) đã tuyên bố, Udāna này bao gồm một số ít pháp uẩn. Về các phẩm (vagga), có tám phẩm: Bodhivagga, Mucalindavagga, Nandavagga, Meghiyavagga, Soṇavagga, Jaccandhavagga, Cūḷavagga, Pāṭaligāmiyavagga; về các bài kinh (sutta), có tám mươi bài kinh; về các kệ ngôn (gāthā), có chín mươi lăm kệ ngôn Udāna.
Bhāṇavārato aḍḍhūnanavamattā bhāṇavārā.
By way of recitation sections (bhāṇavāra), it is nearly nine bhāṇavāras.
Về các Bhāṇavāra, có khoảng tám rưỡi Bhāṇavāra.
Anusandhito bodhisutte pucchānusandhivasena ekānusandhi, suppavāsāsutte pucchānusandhiyathānusandhivasena dve anusandhī, sesesu yathānusandhivasena ekekova anusandhi, ajjhāsayānusandhi panettha natthi.
By way of connection (anusandhi), there is one connection in the Bodhi Sutta by way of question-connection; in the Suppavāsā Sutta, there are two connections by way of question-connection and as-it-is-connection; in the remaining suttas, there is only one connection by way of as-it-is-connection; there is no intention-connection (ajjhāsayānusandhi) here.
Về cách kết nối (anusandhi): trong kinh Bodhi, có một cách kết nối theo cách kết nối câu hỏi (pucchānusandhi); trong kinh Suppavāsā, có hai cách kết nối theo cách kết nối câu hỏi và cách kết nối thông thường (yathānusandhi); trong các kinh còn lại, chỉ có một cách kết nối theo cách thông thường. Ở đây, không có cách kết nối theo ý định (ajjhāsayānusandhi).
Evaṃ sabbathāpi ekāsītianusandhisaṅgahaṃ.
Thus, in all respects, it is a collection of eighty-one connections.
Như vậy, tổng cộng có tám mươi mốt cách kết nối.
Padato satādhikāni ekavīsa padasahassāni, gāthāpādato tevīsati catussatādhikāni aṭṭha sahassāni, akkharato sattasahassādhikāni saṭṭhi sahassāni tīṇi ca satāni dvāsīti ca akkharāni.
By way of words (pada), twenty-one thousand one hundred words; by way of verse-feet (gāthāpāda), eight thousand four hundred and twenty-three; by way of letters (akkhara), sixty-seven thousand three hundred and eighty-two letters.
Về từ ngữ (pada), có hai mươi mốt ngàn một trăm từ; về kệ cú (gāthāpāda), có tám ngàn bốn trăm hai mươi ba kệ cú; về chữ cái (akkhara), có sáu mươi bảy ngàn ba trăm tám mươi hai chữ cái.
Tenetaṃ vuccati –
Therefore, it is said:
Vì vậy, điều này được nói:
Tassa aṭṭhasu vaggesu bodhivaggo ādi, suttesu paṭhamaṃ bodhisuttaṃ, tassāpi evaṃ me sutantiādikaṃ āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle vuttanidānamādi.
Among those eight sections, the Bodhi section is the first. Among the suttas, the Bodhi Sutta is the first. The introduction beginning with " Thus have I heard" in that Bodhi Sutta was recounted by Venerable Ānanda at the time of the First Great Council.
Trong tám phẩm của Udāna, phẩm Bodhi là phẩm đầu tiên. Trong các kinh, kinh Bodhi là kinh đầu tiên. Phần dẫn nhập bắt đầu bằng “Evaṃ me sutaṃ” (Như vầy tôi nghe) của kinh đó đã được Tôn giả Ānanda thuyết giảng trong kỳ Đại Kết tập lần thứ nhất.
Sā panāyaṃ paṭhamamahāsaṅgīti vinayapiṭake (cūḷava. 437) tantimārūḷhā eva.
And that First Great Council was indeed established in the Vinaya Piṭaka (with its textual tradition).
Kỳ Đại Kết tập lần thứ nhất này đã được ghi chép trong Tạng Luật.
Yo panettha nidānakosallatthaṃ vattabbo kathāmaggo sopi sumaṅgalavilāsiniyaṃ dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 1.nidānakathā) vutto evāti tattha vuttanayeneva veditabbo.
And the narrative that should be told here for skill in the introduction has also been stated in the Dīgha Nikāya Aṭṭhakathā, called Sumaṅgalavilāsinī; therefore, it should be understood in the manner stated there.
Con đường thuyết giảng cần được nói ở đây để hiểu rõ phần dẫn nhập cũng đã được nói trong Chú giải Dīgha Nikāya, Sumaṅgalavilāsinī, nên cần được hiểu theo cách đã nói ở đó.