63. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then the Blessed One, having dressed in the morning, taking his bowl and robe, went to the residence of Anāthapiṇḍika the householder; having approached, he sat down on the seat prepared for him.
63. Rồi Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, đi đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp sẵn.
Tena kho pana samayena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesane manussā uccāsaddā mahāsaddā honti.
Now at that time, the people in Anāthapiṇḍika the householder’s residence were making a loud noise, a great clamor.
Vào lúc đó, trong nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika, mọi người đang nói chuyện ồn ào, lớn tiếng.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then the householder Anāthapiṇḍika approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –
As the householder Anāthapiṇḍika sat to one side, the Blessed One said this to him –
Khi gia chủ Anāthapiṇḍika đã ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với ông rằng:
‘‘Kiṃ nu te, gahapati, nivesane manussā uccāsaddā mahāsaddā kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti?
‘‘Householder, why are the people in your house so noisy and loud, like fishermen at a fish market, I suppose?’’
“Này gia chủ, tại sao trong nhà ông mọi người lại nói chuyện ồn ào, lớn tiếng như vậy? Chắc là như những người đánh cá đang tranh giành cá chăng?”
‘‘Ayaṃ, bhante, sujātā gharasuṇhā aḍḍhakulā ānītā.
‘‘Bhante, this daughter-in-law, Sujātā, was brought from a wealthy family.
“Bạch Ngài, đây là Sujātā, con dâu của chúng con, được cưới từ một gia đình giàu có.
Sā neva sassuṃ ādiyati, na sasuraṃ ādiyati, na sāmikaṃ ādiyati, bhagavantampi na sakkaroti na garuṃ karoti na māneti na pūjetī’’ti.
She neither respects her mother-in-law, nor her father-in-law, nor her husband, nor does she honor, respect, esteem, or revere the Blessed One.’’
Cô ấy không tôn trọng mẹ chồng, không tôn trọng cha chồng, không tôn trọng chồng, và ngay cả Thế Tôn cũng không kính trọng, không tôn kính, không cung kính, không cúng dường.”
Atha kho bhagavā sujātaṃ gharasuṇhaṃ āmantesi – ‘‘ehi, sujāte’’ti!
Then the Blessed One addressed Sujātā, the daughter-in-law – ‘‘Come, Sujātā!’’
Rồi Thế Tôn gọi Sujātā, người con dâu: “Này Sujātā, hãy đến đây!”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sujātā gharasuṇhā bhagavato paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
‘‘Yes, Bhante,’’ Sujātā, the daughter-in-law, having responded to the Blessed One, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, she sat down to one side.
“Vâng, bạch Ngài,” Sujātā, người con dâu, vâng lời Thế Tôn, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sujātaṃ gharasuṇhaṃ bhagavā etadavoca –
As Sujātā, the daughter-in-law, sat to one side, the Blessed One said this to her –
Khi Sujātā, người con dâu, đã ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với cô ấy rằng:
‘‘Satta kho imā, sujāte, purisassa bhariyāyo.
‘‘There are these seven types of wives for a man, Sujātā.
“Này Sujātā, có bảy loại vợ của một người đàn ông.
Katamā satta?
Which seven?
Bảy loại đó là gì?
Vadhakasamā, corīsamā, ayyasamā, mātāsamā, bhaginīsamā, sakhīsamā, dāsīsamā.
A slayer-like wife, a thief-like wife, a master-like wife, a mother-like wife, a sister-like wife, a friend-like wife, a slave-like wife.
Vợ như kẻ sát nhân, vợ như kẻ trộm, vợ như bà chủ, vợ như mẹ, vợ như chị em gái, vợ như bạn bè, vợ như người hầu gái.
Imā kho, sujāte, satta purisassa bhariyāyo.
These, Sujātā, are the seven types of wives for a man.
Này Sujātā, đây là bảy loại vợ của một người đàn ông.
Tāsaṃ tvaṃ katamā’’ti?
Of these, which one are you?’’
Trong số đó, con là loại nào?”
‘‘Na kho ahaṃ* , bhante, imassa bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāmi.
‘‘Bhante, I do not understand the detailed meaning of this statement spoken concisely by the Blessed One.
“Bạch Ngài, con không hiểu ý nghĩa chi tiết của lời dạy ngắn gọn này của Thế Tôn.
Sādhu me, bhante, bhagavā tathā dhammaṃ desetu yathāhaṃ imassa bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ jāneyya’’nti.
It would be good, Bhante, if the Blessed One would teach me the Dhamma in such a way that I may understand the detailed meaning of this statement spoken concisely by the Blessed One.’’
Bạch Ngài, xin Thế Tôn hãy thuyết Pháp cho con để con có thể hiểu ý nghĩa chi tiết của lời dạy ngắn gọn này của Thế Tôn.”
‘‘Tena hi, sujāte, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
‘‘In that case, Sujātā, listen, pay close attention; I will speak.’’
“Vậy thì, này Sujātā, hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ; Ta sẽ nói.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sujātā gharasuṇhā bhagavato paccassosi.
‘‘Yes, Bhante,’’ Sujātā, the daughter-in-law, responded to the Blessed One.
“Vâng, bạch Ngài,” Sujātā, người con dâu, vâng lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this –
Thế Tôn nói:
‘‘Imā kho, sujāte, satta purisassa bhariyāyo.
‘‘These, Sujātā, are the seven types of wives for a man.
‘‘Này Sujātā, đây là bảy loại vợ của người đàn ông.
Tāsaṃ tvaṃ katamā’’ti?
Of these, which one are you?’’
Trong số đó, con là loại nào?’’
‘‘Ajjatagge maṃ, bhante, bhagavā dāsīsamaṃ sāmikassa bhariyaṃ dhāretū’’ti.
‘‘From today onwards, Bhante, may the Blessed One remember me as a slave-like wife to my husband.’’
‘‘Bạch Thế Tôn, từ nay trở đi, xin Thế Tôn hãy xem con là người vợ như tớ gái của chủ nhân’’.
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ Mười.
64. ‘‘Sattime, bhikkhave, dhammā sapattakantā sapattakaraṇā kodhanaṃ āgacchanti itthiṃ vā purisaṃ vā.
64. “Monks, these seven qualities, hated by rivals and causing rivals, come to an angry woman or man.
64. ‘‘Này các Tỳ-khưu, có bảy pháp này, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
Katame satta?
Which seven?
Bảy pháp nào?
Idha, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ dubbaṇṇo assā’ti!
Here, monks, a rival wishes thus for another rival: ‘Oh, may this one be ill-favored!’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này xấu xí!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa vaṇṇavatāya nandati.
Monks, a rival does not rejoice in another rival’s beauty.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình có sắc đẹp.
Kodhanoyaṃ* , bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, kiñcāpi so hoti sunhāto suvilitto kappitakesamassu odātavatthavasano* ; atha kho so dubbaṇṇova hoti kodhābhibhūto.
Monks, an angry person, overcome by anger, overwhelmed by anger, even if well-bathed, well-anointed, with hair and beard trimmed, wearing clean white clothes; yet, being overcome by anger, he is indeed ill-favored.
Này các Tỳ-khưu, người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, dù đã tắm gội sạch sẽ, xức dầu thơm, tóc râu được cắt tỉa gọn gàng, mặc y phục trắng; nhưng khi bị cơn giận chế ngự, người ấy vẫn trở nên xấu xí.
Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, monks, is the first quality, hated by rivals and causing rivals, that comes to an angry woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ nhất, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ dukkhaṃ sayeyyā’ti!
“Furthermore, monks, a rival wishes thus for another rival: ‘Oh, may this one sleep uncomfortably!’
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này ngủ không an ổn!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa sukhaseyyāya nandati.
Monks, a rival does not rejoice in another rival’s comfortable sleep.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình ngủ an ổn.
Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, kiñcāpi so pallaṅke seti gonakatthate paṭalikatthate kadalimigapavarapaccattharaṇe sauttaracchade ubhatolohitakūpadhāne; atha kho so dukkhaññeva seti kodhābhibhūto.
Monks, an angry person, overcome by anger, overwhelmed by anger, even if he sleeps on a couch covered with a woolen rug, a patchwork rug, a rug of antelope hide, with a canopy above and red pillows at both ends; yet, being overcome by anger, he indeed sleeps uncomfortably.
Này các Tỳ-khưu, người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, dù người ấy nằm trên giường có trải thảm len, thảm thêu, thảm da nai tốt nhất, có chăn phủ trên, và gối đỏ ở hai đầu; nhưng khi bị cơn giận chế ngự, người ấy vẫn nằm không an ổn.
Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, monks, is the second quality, hated by rivals and causing rivals, that comes to an angry woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ hai, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na pacurattho assā’ti!
“Furthermore, monks, a rival wishes thus for another rival: ‘Oh, may this one not be prosperous!’
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này không có nhiều lợi ích!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa pacuratthatāya nandati.
Monks, a rival does not rejoice in another rival’s prosperity.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình có nhiều lợi ích.
Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, anatthampi gahetvā ‘attho me gahito’ti maññati, atthampi gahetvā ‘anattho me gahito’ti maññati.
Monks, an angry person, overcome by anger, overwhelmed by anger, grasps what is not beneficial, thinking, ‘This is beneficial for me,’ and grasps what is beneficial, thinking, ‘This is not beneficial for me.’
Này các Tỳ-khưu, người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, dù nắm giữ điều không lợi ích, người ấy vẫn nghĩ rằng ‘ta đã nắm giữ điều lợi ích’; dù nắm giữ điều lợi ích, người ấy vẫn nghĩ rằng ‘ta đã nắm giữ điều không lợi ích’.
Tassime dhammā aññamaññaṃ vipaccanīkā gahitā dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattanti kodhābhibhūtassa.
These things, grasped by him, become mutually contradictory, leading to harm and suffering for a long time for one overcome by anger.
Những pháp này, khi bị cơn giận chế ngự, đối với người ấy, chúng trở nên đối nghịch lẫn nhau, dẫn đến điều bất lợi và đau khổ trong một thời gian dài.
Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, monks, is the third quality, hated by rivals and causing rivals, that comes to an angry woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ ba, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na bhogavā assā’ti!
“Furthermore, monks, a rival wishes thus for another rival: ‘Oh, may this one not be wealthy!’
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này không có tài sản!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa bhogavatāya nandati.
Monks, a rival does not rejoice in another rival’s wealth.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình có tài sản.
Kodhanassa, bhikkhave, purisapuggalassa kodhābhibhūtassa kodhaparetassa, yepissa te honti bhogā uṭṭhānavīriyādhigatā bāhābalaparicitā sedāvakkhittā dhammikā dhammaladdhā, tepi rājāno rājakosaṃ pavesenti kodhābhibhūtassa.
Monks, for an angry person, overcome by anger, overwhelmed by anger, whatever wealth he has acquired through diligent effort, by the strength of his arms, by the sweat of his brow, lawfully and by righteous means, even that wealth kings seize and deposit into the royal treasury for one overcome by anger.
Này các Tỳ-khưu, đối với người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, những tài sản mà người ấy đã đạt được nhờ tinh tấn, nỗ lực, nhờ sức mạnh cánh tay, đã tích lũy bằng mồ hôi nước mắt, là tài sản hợp pháp, đã đạt được một cách hợp pháp, thì những tài sản đó cũng bị các vị vua tịch thu vào kho báu của hoàng gia khi người ấy bị cơn giận chế ngự.
Ayaṃ, bhikkhave, catuttho dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, monks, is the fourth quality, hated by rivals and causing rivals, that comes to an angry woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ tư, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na yasavā assā’ti!
“Furthermore, monks, a rival wishes thus for another rival: ‘Oh, may this one not be famous!’
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này không có danh tiếng!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa yasavatāya nandati.
Monks, a rival does not rejoice in another rival’s fame.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình có danh tiếng.
Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto, yopissa so hoti yaso appamādādhigato, tamhāpi dhaṃsati kodhābhibhūto.
Monks, an angry person, overcome by anger, overwhelmed by anger, even loses whatever fame he has gained through diligence, being overcome by anger.
Này các Tỳ-khưu, người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, ngay cả danh tiếng mà người ấy đạt được nhờ sự không phóng dật, cũng bị suy giảm khi người ấy bị cơn giận chế ngự.
Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, monks, is the fifth quality, hated by rivals and causing rivals, that comes to an angry woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ năm, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ na mittavā assā’ti!
“Furthermore, monks, a rival wishes thus for another rival: ‘Oh, may this one not have friends!’
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này không có bạn bè!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa mittavatāya nandati.
Monks, a rival does not rejoice in another rival’s having friends.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình có bạn bè.
Kodhanaṃ, bhikkhave, purisapuggalaṃ kodhābhibhūtaṃ kodhaparetaṃ, yepissa te honti mittāmaccā ñātisālohitā, tepi ārakā parivajjanti kodhābhibhūtaṃ.
Monks, an angry person, overcome by anger, overwhelmed by anger, is shunned from afar by whatever friends, ministers, relatives, and kinsmen he has, being overcome by anger.
Này các Tỳ-khưu, người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, thì ngay cả bạn bè, người thân, bà con huyết thống của người ấy cũng tránh xa khi người ấy bị cơn giận chế ngự.
Ayaṃ, bhikkhave, chaṭṭho dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, monks, is the sixth quality, hated by rivals and causing rivals, that comes to an angry woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ sáu, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sapatto sapattassa evaṃ icchati – ‘aho vatāyaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyā’ti!
“Furthermore, bhikkhus, an enemy wishes thus for an enemy: ‘Oh, may this one, with the breaking up of the body, after death, be reborn in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell!’
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, kẻ thù mong muốn cho kẻ thù của mình rằng: ‘Ôi, ước gì người này, sau khi thân hoại mạng chung, đọa vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục!’
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Na, bhikkhave, sapatto sapattassa sugatigamane nandati.
Bhikkhus, an enemy does not delight in an enemy going to a good destination.
Này các Tỳ-khưu, kẻ thù không hoan hỷ khi kẻ thù của mình sinh về cõi thiện thú.
Kodhanoyaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodhābhibhūto kodhapareto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati.
This person, bhikkhus, being angry, overcome by anger, obsessed by anger, performs misconduct by body, performs misconduct by speech, performs misconduct by mind.
Này các Tỳ-khưu, người hay giận dữ, bị cơn giận chế ngự, bị cơn giận xâm chiếm, thì hành ác bằng thân, hành ác bằng lời, hành ác bằng ý.
So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya…pe… kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati kodhābhibhūto.
Having performed misconduct by body, by speech… by mind, being overcome by anger, with the breaking up of the body, after death, he is reborn in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
Sau khi hành ác bằng thân, bằng lời… sau khi thân hoại mạng chung, người ấy đọa vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục khi bị cơn giận chế ngự.
Ayaṃ, bhikkhave, sattamo dhammo sapattakanto sapattakaraṇo kodhanaṃ āgacchati itthiṃ vā purisaṃ vā.
This, bhikkhus, is the seventh quality, pleasing to an enemy, bringing about an enemy’s welfare, that comes to an angry person, whether woman or man.
Này các Tỳ-khưu, đây là pháp thứ bảy, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam.
Ime kho, bhikkhave, satta dhammā sapattakantā sapattakaraṇā kodhanaṃ āgacchanti itthiṃ vā purisaṃ vā’’ti.
These, bhikkhus, are the seven qualities, pleasing to an enemy, bringing about an enemy’s welfare, that come to an angry person, whether woman or man.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bảy pháp, là điều kẻ thù mong muốn, là điều kẻ thù làm, đến với người hay giận dữ, dù là nữ hay nam’’.