151. Balaṃ gāhentīti attano sarīrabalaṃ gāhenti.
151. "They gain strength" (balaṃ gāhenti) means they gain their bodily strength.
151. Họ thu nhận sức mạnh, tức là họ thu nhận sức mạnh thân thể của mình.
Taṃ pana nāgānaṃ balappatti evāti āha – ‘‘balaṃ gaṇhantī’’ti.
That, however, is the attainment of strength for elephants, so it is said "they gain strength" (balaṃ gaṇhantī).
Điều đó chính là sự đạt được sức mạnh của các loài nāga, do đó đã nói – “họ thu nhận sức mạnh”.
Sambhejjamukhadvāranti mahāsamuddena sambhedagatamahānadīnaṃ mukhadvāraṃ.
"Mouth of the confluence" (sambhejjamukhadvāraṃ) means the mouth of the great rivers that have reached confluence with the great ocean.
Cửa khẩu hợp lưu, tức là cửa khẩu của các con sông lớn hợp lưu với đại dương.
Nāgā kāyaṃ vaḍḍhentītiādi yasmā ca bhagavatā upamāvasena ābhataṃ, tasmā evameva khoti etthātiādinā upamaṃ saṃsandati.
Since "elephants increase their bodies" (nāgā kāyaṃ vaḍḍhentī) and so on were brought forth by the Blessed One by way of simile, the simile is connected with "evameva khoti etthā" (just so, indeed, here) and so on.
Các loài nāga làm cho thân thể lớn lên, v.v. vì đã được Đức Thế Tôn đưa ra như một ví dụ, do đó đã so sánh ví dụ bằng “evameva kho ti ettha”, v.v..
Āgatesūtiādīsu tīsu padesu bhāvenabhāvalakkhaṇe.
In the three phrases "when they have arrived" (āgatesū) and so on, it is the characteristic of one thing occurring when another occurs.
Trong ba từ āgatesu, v.v. là trong nghĩa đặc điểm của sự có mặt khi có mặt.
153. Na patiāvamatīti ca nikujjitabhāvena udakavamano ghaṭo, na taṃ puna mukhena gaṇhāti.
153. "Does not take back" (na patiāvamatī) means a pot that has discharged water by being overturned does not take it back through its mouth.
153. Không làm tràn ra và cái bình bị úp ngược làm tràn nước ra, nó không nhận lại nước đó bằng miệng.
Tenāha ‘‘na anto pavesetī’’ti.
Therefore, it is said: "does not let it enter inside" (na anto pavesetī).
Do đó,* nói “không cho vào bên trong”.
156-158. Paṃsurajojallanti bhūmireṇusahajātamalaṃ.
156-158. "Dust, dirt, and grime" (paṃsurajojallaṃ) means the defilement naturally arising with earth particles.
156-158. Paṃsurajojalla, tức là bụi đất và chất bẩn sinh ra cùng.
Vāṇijakopameti vāṇijakopamapaṭhamasutte cāpi.
"In the simile of the merchant" (vāṇijakopame) also refers to the first sutta with the simile of the merchant.
Trong ví dụ về người buôn bán, tức là cũng trong kinh thứ nhất có ví dụ về người buôn bán.
159-160. Sahavipassanassa ariyamaggassa bhāvanāya ijjhanena etaṃ abhiññāpariññeyyādidhammānaṃ abhiññāparijānanādīnaṃ ijjhanaṃ vuttaṃ khattiyādīnaṃ visayaādikaṃ karontassa kathāya sajjitattā.
159-160. "This" (etaṃ), the success of the direct knowledge and full understanding of states to be directly known and fully understood, is "stated" (vuttaṃ) by the development and success of the Noble Path together with insight, because the discourse was prepared by making the domain and so on of kings and others.
159-160. Do sự thành tựu của việc tu tập Bát Chánh Đạo cao quý cùng với tuệ quán, điều này – sự thành tựu của việc thắng tri, liễu tri, v.v. các pháp cần được thắng tri, liễu tri, v.v. – đã được nói ra vì đã được chuẩn bị bằng câu chuyện về việc làm cho các vị Khattiya, v.v. có được đối tượng, v.v..
161. Kāmānanti vatthukāmakilesakāmānaṃ.
161. "Of sensual pleasures" (kāmānaṃ) means of object-sensual pleasures and defilement-sensual pleasures.
161. Của các dục, tức là của các dục đối tượng và dục phiền não.
Kilesakāmopi hi kāmitanti parikappitena vidhinā ca adhikarāgehi esanīyo.
Indeed, defilement-sensual pleasure is also to be sought by the method conceived as "desired" and by means of excessive attachment.
Dục phiền não cũng là thứ được tìm cầu bằng phương pháp được giả định là “được mong muốn” và bằng các tham ái mạnh mẽ.
Bhavānanti tiṇṇaṃ gatīnaṃ.
"Of existences" (bhavānaṃ) means of the three destinies.
Của các hữu, tức là của ba cõi.
Diṭṭhigatikaparikappitassa brahmacariyassa nimittabhāvato micchādiṭṭhi ‘‘brahmacariya’’nti adhippetā.
Wrong view is intended as "holy life" because it is a characteristic of the holy life conceived by those adhering to speculative views.
Tà kiến được giả định là phạm hạnh theo quan điểm được xem là dấu hiệu của phạm hạnh, được hiểu là “phạm hạnh”.
162-171. Seyyohamasmītiādinā taṃtaṃvibhāgena dhīyanti vidhīyantīti vidhā, mānakoṭṭhāsā, mānaṭṭhapanā vā.
162-171. Because they are held and arranged in various divisions, such as "I am superior," these are vidhā, portions of conceit, or placements of conceit.
162-171. “Tôi hơn” v.v. bằng sự phân chia từng phần đó, chúng được giữ gìn, được phân chia, do đó là vidhā, các phần của ngã mạn, hoặc sự thiết lập ngã mạn.
Nīhanantīti vibādhenti.
Nīhananti means they obstruct.
Họ loại bỏ, tức là họ gây trở ngại.
172-173. Vaṭṭe ohananti osīdāpentīti oghā.
172-173. Because they engulf and sink one in saṃsāra, they are oghā (floods).
172-173. Chúng làm chìm đắm, làm lún sâu vào vòng luân hồi, do đó là các dòng nước lũ (oghā).
Rūpārūpabhaveti rūpabhave ca arūpabhave ca rūpārūpataṇhopanissayā rūpārūpāvacarakammanibbattā khandhā.
Rūpārūpabhave refers to the aggregates born of kamma in the rūpa- and arūpa-bhava, which are conditioned by craving for rūpa and arūpa.
Trong sắc hữu và vô sắc hữu, tức là trong sắc hữu và vô sắc hữu, các uẩn được tạo ra bởi nghiệp sắc giới và vô sắc giới, là nơi nương tựa của tham ái sắc giới và vô sắc giới.
Yojanaṭṭhena yogo.
Yogo means connection, in the sense of yoking.
Sự trói buộc (yogo) theo nghĩa kết nối.
174-175. Kāmanavasena upādiyanato kāmupādānaṃ.
174-175. Kāmupādānaṃ (clinging to sensual pleasures) is so called because one clings by way of sensual desire.
174-175. Chấp thủ dục (kāmupādānaṃ) vì chấp thủ theo ý muốn đối với các dục.
Tenāha ‘‘kāmaggahaṇa’’nti.
Therefore, it is said "kāmaggahaṇa" (grasping at sensual pleasures).
Do đó,* nói “sự nắm giữ dục”.
Nāmakāyassāti vedanādīnaṃ catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ.
Nāmakāyassa refers to the four immaterial aggregates of feeling and so on.
Của danh thân, tức là của bốn uẩn vô sắc: thọ, v.v..
Ghaṭanapabandhanakilesoti hetunā phalassa kammavaṭṭassa vipākavaṭṭena dukkhappabandhasaññitassa ghaṭanassa sambajjhanassa nibbattakakileso.
Ghaṭanapabandhanakileso is the defilement that brings about the connection and binding of the fruit with the cause, that is, the connection of the kamma-process with the resultant-process, which is called the continuous succession of suffering.
Phiền não kết nối sự ràng buộc là phiền não tạo ra sự kết nối, sự ràng buộc của vòng nghiệp quả với vòng dị thục, tức là sự ràng buộc của khổ, do nhân quả.
Antaggāhikadiṭṭhi sassatucchedagāho.
Antaggāhikadiṭṭhi is the grasping at eternalism and annihilationism.
Tà kiến nắm giữ hai cực đoan là chấp thủ thường kiến và đoạn kiến.
176-181. Thāmagataṭṭhenāti sattasantāne thirabhāvūpagamanabhāvena.
176-181. Thāmagataṭṭhena means by way of having attained a firm state in the continuum of beings.
176-181. Theo nghĩa đạt được sự kiên cố, tức là theo nghĩa đạt được trạng thái kiên cố trong dòng tâm thức của chúng sinh.
Thāmagatanti ca aññehi asādhāraṇo kāmarāgādīnaṃyeva āveṇiko sabhāvo daṭṭhabbo.
And thāmagata should be understood as the unique nature of sensual lust and so on, which is not shared by others.
Và sự kiên cố nên được xem là bản chất đặc trưng của tham ái dục, v.v., không chung với những thứ khác.
Kāmarāgovāti kāmarāgo eva appahīno.
Kāmarāgovā means sensual lust, indeed, is not abandoned.
Chính tham ái dục, tức là chính tham ái dục chưa được đoạn trừ.
So sati paccayalābhe uppajjanārahatāya santāne anusetīti anusayo.
Since it is capable of arising in the continuum when it obtains a condition, it lies latent, hence anusayo (latent tendency).
Khi có được nhân duyên, nó có khả năng sinh khởi và tiềm ẩn trong dòng tâm thức, do đó là tùy miên (anusayo).
Sesesupīti paṭighānusayādīsu.
Sesesupī means in the remaining ones, such as the latent tendency of aversion.
Trong các tùy miên còn lại, tức là trong tùy miên sân, v.v..
Orambhāgo vuccati kāmadhātu rūpārūpabhāvato heṭṭhābhūtattā.
Orambhāga (lower part) is called the sense-sphere, because it is lower than the rūpa- and arūpa-bhava.
Phần hạ giới được gọi là cõi dục vì nó ở dưới cõi sắc và vô sắc.
Tattha pavattiyā paccayabhāvato orambhāgiyāni yathā ‘‘pacchiyo goduhako’’ti.
Because they are conditions for its occurrence there, they are orambhāgiyāni (belonging to the lower part), just as "a cowherd of the western direction."
Vì là nhân duyên cho sự vận hành ở đó, nên là thuộc phần hạ giới (orambhāgiyāni), giống như “người vắt sữa bò có cái giỏ” vậy.
Saṃyojentīti saṃyojanāni, heṭṭhā viya attho vattabbo.
Because they bind, they are saṃyojanāni (fetters); the meaning should be stated as below.
Chúng kết nối, do đó là các kiết sử (saṃyojanāni), nghĩa nên được nói như ở dưới.
Uddhambhāgo mahaggatabhāgo, tassa hitānīti sabbaṃ heṭṭhā vuttanayattā na vuttanti adhippāyo.
Uddhambhāgo is the exalted part; the intention is that everything related to it is not stated, as it follows the method mentioned below.
Phần thượng giới là phần cao thượng, những gì có lợi cho nó, ý nghĩa là tất cả không được nói vì đã được nói theo cách ở dưới.