140. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ko panāyasmantānaṃ assāso, kiṃ balaṃ, yena tumhe āyasmanto evaṃ vadetha – idheva samaṇo, idha dutiyo samaṇo, idha tatiyo samaṇo, idha catuttho samaṇo; suññā parappavādā samaṇebhi aññehī’ti?
140. “It is possible, bhikkhus, that other sectarians, wanderers, might say this: ‘What then, venerable sirs, is your reassurance, what is your strength, by which you venerable sirs say this: Here is a recluse, here is a second recluse, here is a third recluse, here is a fourth recluse; the doctrines of others are empty of recluses’?”
140. “Này các Tỳ khưu, có trường hợp này xảy ra, các du sĩ ngoại đạo có thể nói như vầy: ‘Chư Tôn giả có sự tin tưởng nào, có sức mạnh nào, mà chư Tôn giả lại nói như vậy: ‘Chỉ ở đây mới có sa-môn, ở đây có sa-môn thứ hai, ở đây có sa-môn thứ ba, ở đây có sa-môn thứ tư; các học thuyết ngoại đạo khác đều trống rỗng, không có các sa-môn’?’
Evaṃvādino, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘atthi kho no, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā akkhātā ye mayaṃ attani sampassamānā evaṃ vadema – idheva samaṇo, idha dutiyo samaṇo, idha tatiyo samaṇo, idha catuttho samaṇo; suññā parappavādā samaṇebhi aññehīti.
When this is said, bhikkhus, other sectarians, wanderers, should be told: ‘Friends, there are four qualities declared by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, which we, seeing in ourselves, say this: Here is a recluse, here is a second recluse, here is a third recluse, here is a fourth recluse; the doctrines of others are empty of recluses.
Này các Tỳ khưu, đối với các du sĩ ngoại đạo nói như vậy, nên trả lời như sau: ‘Này chư hiền, có bốn pháp đã được Thế Tôn, bậc biết, bậc thấy, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác tuyên thuyết, mà chúng tôi khi tự mình thấy rõ đã nói như vậy: ‘Chỉ ở đây mới có sa-môn, ở đây có sa-môn thứ hai, ở đây có sa-môn thứ ba, ở đây có sa-môn thứ tư; các học thuyết ngoại đạo khác đều trống rỗng, không có các sa-môn’.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn pháp ấy là gì?
Atthi kho no, āvuso, satthari pasādo, atthi dhamme pasādo, atthi sīlesu paripūrakāritā; sahadhammikā kho pana piyā manāpā – gahaṭṭhā ceva pabbajitā ca.
Friends, we have confidence in the Teacher; we have confidence in the Dhamma; we are complete in our observance of the precepts; and fellow practitioners are dear and agreeable to us—both householders and the ordained.
Này chư Hiền, chúng tôi có sự tịnh tín nơi Bậc Đạo Sư, có sự tịnh tín nơi Pháp, có sự thực hành viên mãn các giới; và những đồng Phạm hạnh của chúng tôi là những người đáng yêu mến – cả hàng gia chủ lẫn hàng xuất gia.
Ime kho no, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā akkhātā ye mayaṃ attani sampassamānā evaṃ vadema – idheva samaṇo, idha dutiyo samaṇo, idha tatiyo samaṇo, idha catuttho samaṇo; suññā parappavādā samaṇebhi aññehī’ti.
These, friends, are the four qualities declared by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, which we, seeing in ourselves, say this: Here is a recluse, here is a second recluse, here is a third recluse, here is a fourth recluse; the doctrines of others are empty of recluses.’
Này chư Hiền, bốn pháp này đã được Đức Thế Tôn, bậc Toàn Giác, bậc A-la-hán, bậc thấy biết, tuyên thuyết cho chúng tôi. Nhờ quán sát những pháp ấy nơi tự thân, chúng tôi có thể nói rằng: ‘Chính ở đây có một Sa-môn, ở đây có Sa-môn thứ hai, ở đây có Sa-môn thứ ba, ở đây có Sa-môn thứ tư; những giáo thuyết của người khác thì trống rỗng, không có Sa-môn nào khác ngoài đây.’
141. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘amhākampi kho, āvuso, atthi satthari pasādo yo amhākaṃ satthā, amhākampi atthi dhamme pasādo yo amhākaṃ dhammo, mayampi sīlesu paripūrakārino yāni amhākaṃ sīlāni, amhākampi sahadhammikā piyā manāpā – gahaṭṭhā ceva pabbajitā ca.
141. “It is possible, bhikkhus, that other sectarians, wanderers, might say this: ‘Friends, we too have confidence in our teacher, whoever is our teacher; we too have confidence in our Dhamma, whatever is our Dhamma; we too are complete in our observance of precepts, whatever are our precepts; and our fellow practitioners are dear and agreeable—both householders and the ordained.
141. Này chư Tỳ-khưu, có trường hợp các du sĩ ngoại đạo có thể nói như sau: ‘Này chư Hiền, chúng tôi cũng có sự tịnh tín nơi Bậc Đạo Sư của chúng tôi; chúng tôi cũng có sự tịnh tín nơi Pháp của chúng tôi; chúng tôi cũng thực hành viên mãn các giới của chúng tôi; và những đồng Phạm hạnh của chúng tôi cũng là những người đáng yêu mến – cả hàng gia chủ lẫn hàng xuất gia.
Idha no, āvuso, ko viseso ko adhippayāso* kiṃ nānākaraṇaṃ yadidaṃ tumhākañceva amhākañcā’ti?
What then, friends, is the distinction, what is the difference, what is the divergence between you and us concerning this?’
Này chư Hiền, vậy thì giữa các vị và chúng tôi, có sự khác biệt, sự đặc thù, sự phân biệt nào không?’
142. ‘‘Dvemā, bhikkhave, diṭṭhiyo – bhavadiṭṭhi ca vibhavadiṭṭhi ca.
142. “There are, bhikkhus, these two views: the view of being and the view of non-being.
“Này các Tỷ-kheo, có hai loại tà kiến này: thường kiến và đoạn kiến.
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā bhavadiṭṭhiṃ allīnā bhavadiṭṭhiṃ upagatā bhavadiṭṭhiṃ ajjhositā, vibhavadiṭṭhiyā te paṭiviruddhā.
Whatever recluses or brahmins, bhikkhus, are attached to the view of being, have adopted the view of being, are resolved on the view of being, they are in conflict with the view of non-being.
Này các Tỷ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào chìm đắm trong thường kiến, đi đến thường kiến, bám chấp vào thường kiến, họ chống đối với đoạn kiến.
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā vibhavadiṭṭhiṃ allīnā vibhavadiṭṭhiṃ upagatā vibhavadiṭṭhiṃ ajjhositā, bhavadiṭṭhiyā te paṭiviruddhā.
Whatever recluses or brahmins, bhikkhus, are attached to the view of non-being, have adopted the view of non-being, are resolved on the view of non-being, they are in conflict with the view of being.
Này các Tỷ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào chìm đắm trong đoạn kiến, đi đến đoạn kiến, bám chấp vào đoạn kiến, họ chống đối với thường kiến.
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ dvinnaṃ diṭṭhīnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti, ‘te sarāgā te sadosā te samohā te sataṇhā te saupādānā te aviddasuno te anuruddhappaṭiviruddhā te papañcārāmā papañcaratino; te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi; na parimuccanti dukkhasmā’ti vadāmi.
Monks, any recluses or brahmins who do not understand as it actually is the origin, the disappearance, the gratification, the danger, and the escape from these two views are with lust, with hatred, with delusion, with craving, with clinging, without wisdom, clinging and opposing, delighting and indulging in proliferation. They are not freed from birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair; they are not freed from suffering, so I declare.
Này các Tỳ-khưu, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào không như thật thấu hiểu sự sanh khởi, sự diệt tận, sự vị ngọt, sự nguy hiểm và sự xuất ly của hai tà kiến này, thì Ta nói rằng: ‘Họ còn tham ái, còn sân hận, còn si mê, còn khát ái, còn chấp thủ, họ là những kẻ không có tuệ giác, họ thuận theo và chống đối, họ ưa thích sự hý luận, vui thích sự hý luận; họ không thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; họ không thoát khỏi khổ đau.’
Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ dvinnaṃ diṭṭhīnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānanti, ‘te vītarāgā te vītadosā te vītamohā te vītataṇhā te anupādānā te viddasuno te ananuruddhaappaṭiviruddhā te nippapañcārāmā nippapañcaratino; te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi; parimuccanti dukkhasmā’ti vadāmi.
But, monks, any recluses or brahmins who understand as it actually is the origin, the disappearance, the gratification, the danger, and the escape from these two views are without lust, without hatred, without delusion, without craving, without clinging, with wisdom, not clinging and not opposing, delighting and indulging in non-proliferation. They are freed from birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair; they are freed from suffering, so I declare.
Còn những Sa-môn hay Bà-la-môn nào như thật thấu hiểu sự sanh khởi, sự diệt tận, sự vị ngọt, sự nguy hiểm và sự xuất ly của hai tà kiến này, thì Ta nói rằng: ‘Họ đã ly tham, đã ly sân, đã ly si, đã ly khát ái, không còn chấp thủ, họ là những bậc có tuệ giác, họ không thuận theo cũng không chống đối, họ ưa thích sự không hý luận, vui thích sự không hý luận; họ thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; họ thoát khỏi khổ đau.’
143. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, upādānāni.
143. “Monks, there are these four clingings.
143. “Này các Tỳ-khưu, có bốn loại chấp thủ này.
Katamāni cattāri?
Which four?
Bốn loại nào?
Kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ.
Clinging to sensual pleasures, clinging to views, clinging to rites and rituals, and clinging to a doctrine of self.
Chấp thủ dục (kāmupādāna), chấp thủ tà kiến (diṭṭhupādāna), chấp thủ giới cấm thủ (sīlabbatupādāna), chấp thủ ngã kiến (attavādupādāna).
Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā sabbupādānapariññāvādā paṭijānamānā.
Monks, there are some recluses and brahmins who profess to teach the full understanding of all clingings.
Này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ.
Te na sammā sabbupādānapariññaṃ paññapenti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapenti, na diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapenti, na sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapenti, na attavādupādānassa pariññaṃ paññapenti.
They do not fully teach the full understanding of all clingings—they teach the full understanding of clinging to sensual pleasures, but they do not teach the full understanding of clinging to views, they do not teach the full understanding of clinging to rites and rituals, and they do not teach the full understanding of clinging to a doctrine of self.
Nhưng họ không giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—họ giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, nhưng không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for this?
Vì sao?
Imāni hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā tīṇi ṭhānāni yathābhūtaṃ nappajānanti.
Because those venerable recluses and brahmins do not understand these three categories as they actually are.
Vì những Sa-môn, Bà-la-môn ấy không như thật thấu hiểu ba điểm này.
Tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sabbupādānapariññāvādā paṭijānamānā; te na sammā sabbupādānapariññaṃ paññapenti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapenti, na diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapenti, na sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapenti, na attavādupādānassa pariññaṃ paññapenti.
Therefore, those venerable recluses and brahmins, though professing to teach the full understanding of all clingings, do not fully teach the full understanding of all clingings—they teach the full understanding of clinging to sensual pleasures, but they do not teach the full understanding of clinging to views, they do not teach the full understanding of clinging to rites and rituals, and they do not teach the full understanding of clinging to a doctrine of self.
Do đó, những Sa-môn, Bà-la-môn ấy, dù tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ, nhưng họ không giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—họ giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, nhưng không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā sabbupādānapariññāvādā paṭijānamānā.
“Monks, there are some recluses and brahmins who profess to teach the full understanding of all clingings.
“Này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ.
Te na sammā sabbupādānapariññaṃ paññapenti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapenti, diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapenti, na sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapenti, na attavādupādānassa pariññaṃ paññapenti.
They do not fully teach the full understanding of all clingings—they teach the full understanding of clinging to sensual pleasures, they teach the full understanding of clinging to views, but they do not teach the full understanding of clinging to rites and rituals, and they do not teach the full understanding of clinging to a doctrine of self.
Nhưng họ không giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—họ giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, nhưng không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for this?
Vì sao?
Imāni hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dve ṭhānāni yathābhūtaṃ nappajānanti.
Because those venerable recluses and brahmins do not understand these two categories as they actually are.
Vì những Sa-môn, Bà-la-môn ấy không như thật thấu hiểu hai điểm này.
Tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sabbupādānapariññāvādā paṭijānamānā; te na sammā* sabbupādānapariññaṃ paññapenti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapenti, diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapenti, na sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapenti, na attavādupādānassa pariññaṃ paññapenti.
Therefore, those venerable recluses and brahmins, though professing to teach the full understanding of all clingings, do not fully teach the full understanding of all clingings—they teach the full understanding of clinging to sensual pleasures, they teach the full understanding of clinging to views, but they do not teach the full understanding of clinging to rites and rituals, and they do not teach the full understanding of clinging to a doctrine of self.
Do đó, những Sa-môn, Bà-la-môn ấy, dù tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ, nhưng họ không giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—họ giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, nhưng không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā sabbupādānapariññāvādā paṭijānamānā.
“Monks, there are some recluses and brahmins who profess to teach the full understanding of all clingings.
“Này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ.
Te na sammā sabbupādānapariññaṃ paññapenti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapenti, diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapenti, sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapenti, na attavādupādānassa pariññaṃ paññapenti.
They do not fully teach the full understanding of all clingings—they teach the full understanding of clinging to sensual pleasures, they teach the full understanding of clinging to views, they teach the full understanding of clinging to rites and rituals, but they do not teach the full understanding of clinging to a doctrine of self.
Nhưng họ không giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—họ giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, nhưng không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for this?
Vì sao?
Imañhi te bhonto samaṇabrāhmaṇā ekaṃ ṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānanti.
Because those venerable recluses and brahmins do not understand this one category as it actually is.
Vì những Sa-môn, Bà-la-môn ấy không như thật thấu hiểu một điểm này.
Tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sabbupādānapariññāvādā paṭijānamānā; te na sammā* sabbupādānapariññaṃ paññapenti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapenti, diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapenti, sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapenti, na attavādupādānassa pariññaṃ paññapenti.
Therefore, those venerable recluses and brahmins, though professing to teach the full understanding of all clingings, do not fully teach the full understanding of all clingings—they teach the full understanding of clinging to sensual pleasures, they teach the full understanding of clinging to views, they teach the full understanding of clinging to rites and rituals, but they do not teach the full understanding of clinging to a doctrine of self.
Do đó, những Sa-môn, Bà-la-môn ấy, dù tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ, nhưng họ không giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—họ giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, nhưng không giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
144. ‘‘Tathāgato ca kho, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho sabbupādānapariññāvādo paṭijānamāno sammā sabbupādānapariññaṃ paññapeti – kāmupādānassa pariññaṃ paññapeti, diṭṭhupādānassa pariññaṃ paññapeti, sīlabbatupādānassa pariññaṃ paññapeti, attavādupādānassa pariññaṃ paññapeti.
144. “However, monks, the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, professing to teach the full understanding of all clingings, fully teaches the full understanding of all clingings—he teaches the full understanding of clinging to sensual pleasures, he teaches the full understanding of clinging to views, he teaches the full understanding of clinging to rites and rituals, and he teaches the full understanding of clinging to a doctrine of self.
144. “Này các Tỳ-khưu, Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, khi tự xưng là người thuyết về sự liễu tri tất cả chấp thủ, thì giảng dạy đúng đắn về sự liễu tri tất cả chấp thủ—giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ dục, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ tà kiến, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ giới cấm thủ, giảng dạy về sự liễu tri chấp thủ ngã kiến.
Evarūpe kho, bhikkhave, dhammavinaye yo satthari pasādo so sammaggato akkhāyati; yo dhamme pasādo so sammaggato akkhāyati; yā sīlesu paripūrakāritā sā sammaggatā akkhāyati; yā sahadhammikesu piyamanāpatā sā sammaggatā akkhāyati.
Monks, in such a Dhamma-Vinaya, the faith in the Teacher is declared to be fully complete; the faith in the Dhamma is declared to be fully complete; the perfect performance of sīla is declared to be fully complete; the affection and agreeableness towards fellow practitioners are declared to be fully complete.
Này các Tỳ-khưu, trong một Pháp và Luật như vậy, sự tịnh tín đối với Bậc Đạo Sư được xem là đúng đắn; sự tịnh tín đối với Pháp được xem là đúng đắn; sự thực hành viên mãn các giới được xem là đúng đắn; sự thân ái, dễ chịu đối với các đồng Phạm hạnh được xem là đúng đắn.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for this?
Vì sao?
Evañhetaṃ, bhikkhave, hoti yathā taṃ svākkhāte dhammavinaye suppavedite niyyānike upasamasaṃvattanike sammāsambuddhappavedite.
Because, monks, it is thus as in a Dhamma-Vinaya that is well-proclaimed, well-expounded, leading to liberation, conducive to peace, and proclaimed by a Perfectly Self-Enlightened One.
Này các Tỳ-khưu, đây là điều tất yếu xảy ra trong một Pháp và Luật được thuyết giảng khéo léo, được trình bày khéo léo, đưa đến giải thoát, đưa đến sự an tịnh, được một vị Chánh Đẳng Giác thuyết giảng.
145. ‘‘Ime ca, bhikkhave, cattāro upādānā.
145. “And these four clingings, monks,
145. “Này các Tỳ-khưu, bốn loại chấp thủ này,
Kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
what is their source, their origin, their birth, their arising?
có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Ime cattāro upādānā taṇhānidānā taṇhāsamudayā taṇhājātikā taṇhāpabhavā.
These four clingings have craving as their source, craving as their origin, craving as their birth, craving as their arising.
Bốn loại chấp thủ này có nhân duyên là khát ái (taṇhā), có nguồn gốc là khát ái, được sinh ra từ khát ái, phát sinh từ khát ái.
Taṇhā cāyaṃ, bhikkhave, kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
And this craving, monks, what is its source, its origin, its birth, its arising?
Và khát ái này, này các Tỳ-khưu, có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Taṇhā vedanānidānā vedanāsamudayā vedanājātikā vedanāpabhavā.
Craving has feeling as its source, feeling as its origin, feeling as its birth, feeling as its arising.
Khát ái có nhân duyên là cảm thọ (vedanā), có nguồn gốc là cảm thọ, được sinh ra từ cảm thọ, phát sinh từ cảm thọ.
Vedanā cāyaṃ, bhikkhave, kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
And this feeling, monks, what is its source, its origin, its birth, its arising?
Và cảm thọ này, này các Tỳ-khưu, có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Vedanā phassanidānā phassasamudayā phassajātikā phassapabhavā.
Feeling has contact as its source, contact as its origin, contact as its birth, contact as its arising.
Cảm thọ có nhân duyên là xúc chạm (phassa), có nguồn gốc là xúc chạm, được sinh ra từ xúc chạm, phát sinh từ xúc chạm.
Phasso cāyaṃ, bhikkhave, kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo?
And this contact, monks, what is its source, its origin, its birth, its arising?
Và xúc chạm này, này các Tỳ-khưu, có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Phasso saḷāyatananidāno saḷāyatanasamudayo saḷāyatanajātiko saḷāyatanapabhavo.
Contact has the six sense bases as its source, the six sense bases as its origin, the six sense bases as its birth, the six sense bases as its arising.
Xúc chạm có nhân duyên là sáu xứ (saḷāyatana), có nguồn gốc là sáu xứ, được sinh ra từ sáu xứ, phát sinh từ sáu xứ.
Saḷāyatanañcidaṃ, bhikkhave, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ?
And these six sense bases, monks, what is their source, their origin, their birth, their arising?
Và sáu xứ này, này các Tỳ-khưu, có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Saḷāyatanaṃ nāmarūpanidānaṃ nāmarūpasamudayaṃ nāmarūpajātikaṃ nāmarūpapabhavaṃ.
The six sense bases have name-and-form as their source, name-and-form as their origin, name-and-form as their birth, name-and-form as their arising.
Sáu xứ có nhân duyên là danh sắc (nāmarūpa), có nguồn gốc là danh sắc, được sinh ra từ danh sắc, phát sinh từ danh sắc.
Nāmarūpañcidaṃ, bhikkhave, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ?
And this name-and-form, monks, what is its source, its origin, its birth, its arising?
Và danh sắc này, này các Tỳ-khưu, có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Nāmarūpaṃ viññāṇanidānaṃ viññāṇasamudayaṃ viññāṇajātikaṃ viññāṇapabhavaṃ.
Name-and-form has consciousness as its source, consciousness as its origin, consciousness as its birth, consciousness as its arising.
Danh sắc có nhân duyên là thức (viññāṇa), có nguồn gốc là thức, được sinh ra từ thức, phát sinh từ thức.
Viññāṇañcidaṃ, bhikkhave, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ?
And this consciousness, monks, what is its source, its origin, its birth, its arising?
Và thức này, này các Tỳ-khưu, có nhân duyên gì, có nguồn gốc gì, được sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu?
Viññāṇaṃ saṅkhāranidānaṃ saṅkhārasamudayaṃ saṅkhārajātikaṃ saṅkhārapabhavaṃ.
Consciousness has volitional formations as its source, volitional formations as their origin, volitional formations as their birth, volitional formations as their arising.
Thức có nhân duyên là hành (saṅkhāra), có nguồn gốc là hành, được sinh ra từ hành, phát sinh từ hành.
Saṅkhārā cime, bhikkhave, kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
“Bhikkhus, what is the source, origin, birth, and cause of these volitional formations?
Này các Tỳ-khưu, các hành (saṅkhārā) này có nhân gì, có nguồn gốc gì, có sự sinh khởi gì, có sự phát sinh gì?
Saṅkhārā avijjānidānā avijjāsamudayā avijjājātikā avijjāpabhavā.
Volitional formations, bhikkhus, have ignorance as their source, ignorance as their origin, ignorance as their birth, and ignorance as their cause.
Các hành có nhân là vô minh (avijjā), có nguồn gốc là vô minh, có sự sinh khởi là vô minh, có sự phát sinh là vô minh.
‘‘Yato ca kho, bhikkhave, bhikkhuno avijjā pahīnā hoti vijjā uppannā, so avijjāvirāgā vijjuppādā neva kāmupādānaṃ upādiyati, na diṭṭhupādānaṃ upādiyati, na sīlabbatupādānaṃ upādiyati, na attavādupādānaṃ upādiyati.
“When, bhikkhus, a bhikkhu’s ignorance is abandoned and knowledge has arisen, then, with the fading away of ignorance and the arising of knowledge, he does not cling to sensual pleasures, does not cling to views, does not cling to rites and rituals, and does not cling to the doctrine of self.
Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu đã đoạn trừ vô minh (avijjā) và minh (vijjā) đã sinh khởi, do sự đoạn ly vô minh và sự sinh khởi của minh, vị ấy không còn chấp thủ dục chấp (kāmupādāna), không chấp thủ kiến chấp (diṭṭhupādāna), không chấp thủ giới cấm chấp (sīlabbatupādāna), không chấp thủ ngã luận chấp (attavādupādāna).
Anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati.
By not clinging, he is not agitated; being unagitated, he attains parinibbāna within himself.
Không chấp thủ, vị ấy không còn run sợ; không còn run sợ, vị ấy tự mình chứng Niết-bàn (parinibbāyati).
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
He understands: ‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’”
Vị ấy biết rõ: ‘Sự sinh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.’ ”
146. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati bahinagare aparapure vanasaṇḍe.
146. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Vesālī, outside the city in the western forest.
146. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Vesālī, ở khu rừng ngoại ô thành phố, phía tây thành phố.
Tena kho pana samayena sunakkhatto licchaviputto acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā.
Now on that occasion, Sunakkhatta, the Licchavi prince, had not long departed from this Dhamma and Vinaya.
Vào thời ấy, Sunakkhatta, con trai của dòng Licchavi, vừa mới rời bỏ giáo pháp và giới luật này không lâu.
So vesāliyaṃ parisati* evaṃ* vācaṃ bhāsati – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttari* manussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso.
He spoke this statement in the assembly at Vesālī: “There is no superhuman Dhamma, no excellent noble knowledge and vision special to the recluse Gotama.
Vị ấy nói lời này trong hội chúng ở Vesālī: “Không có pháp siêu nhân (uttarimanussadhammā), không có sự thù thắng của tri kiến thánh (alamariyañāṇadassanaviseso) nơi Sa-môn Gotama.
Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ.
The recluse Gotama teaches a Dhamma that is logically deduced, followed by investigation, and spontaneously presented.
Sa-môn Gotama thuyết pháp do suy luận (takkapariyāhataṃ), do tìm hiểu và tự biện (vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ).
Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.
For the sake of which Dhamma is taught, it leads the practitioner to the complete destruction of suffering.”
Tuy nhiên, pháp được thuyết vì mục đích mà vị ấy đã thuyết, dẫn đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh cho người thực hành.”
Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, in the morning, Venerable Sāriputta dressed, took his bowl and robe, and entered Vesālī for alms.
Rồi, vào buổi sáng, Tôn giả Sāriputta đắp y, mang bát và y vào Vesālī để khất thực.
Assosi kho āyasmā sāriputto sunakkhattassa licchaviputtassa vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsamānassa – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso.
Venerable Sāriputta heard Sunakkhatta, the Licchavi prince, speaking this statement in the assembly at Vesālī: “There is no superhuman Dhamma, no excellent noble knowledge and vision special to the recluse Gotama.
Tôn giả Sāriputta nghe Sunakkhatta, con trai của dòng Licchavi, nói lời này trong hội chúng ở Vesālī: “Không có pháp siêu nhân, không có sự thù thắng của tri kiến thánh nơi Sa-môn Gotama.
Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ.
The recluse Gotama teaches a Dhamma that is logically deduced, followed by investigation, and spontaneously presented.
Sa-môn Gotama thuyết pháp do suy luận, do tìm hiểu và tự biện.
Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.
For the sake of which Dhamma is taught, it leads the practitioner to the complete destruction of suffering.”
Tuy nhiên, pháp được thuyết vì mục đích mà vị ấy đã thuyết, dẫn đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh cho người thực hành.”
Atha kho āyasmā sāriputto vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then, after wandering for alms in Vesālī and returning from his alms round after the meal, Venerable Sāriputta approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi, sau khi khất thực ở Vesālī và trở về từ buổi khất thực, Tôn giả Sāriputta đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sunakkhatto, bhante, licchaviputto acirapakkanto imasmā dhammavinayā.
Seated to one side, Venerable Sāriputta said to the Blessed One: “Bhante, Sunakkhatta, the Licchavi prince, has not long departed from this Dhamma and Vinaya.
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, Sunakkhatta, con trai của dòng Licchavi, vừa mới rời bỏ giáo pháp và giới luật này không lâu.
So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso.
He speaks this statement in the assembly at Vesālī: ‘There is no superhuman Dhamma, no excellent noble knowledge and vision special to the recluse Gotama.
Vị ấy nói lời này trong hội chúng ở Vesālī: ‘Không có pháp siêu nhân, không có sự thù thắng của tri kiến thánh nơi Sa-môn Gotama.
Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ.
The recluse Gotama teaches a Dhamma that is logically deduced, followed by investigation, and spontaneously presented.
Sa-môn Gotama thuyết pháp do suy luận, do tìm hiểu và tự biện.
Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’’ti.
For the sake of which Dhamma is taught, it leads the practitioner to the complete destruction of suffering.’”
Tuy nhiên, pháp được thuyết vì mục đích mà vị ấy đã thuyết, dẫn đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh cho người thực hành.’”
147. ‘‘Kodhano heso, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso.
147. “That Sunakkhatta, Sāriputta, that foolish man, is irritable.
147. “Này Sāriputta, Sunakkhatta, kẻ ngu si ấy, là người sân hận.
Kodhā ca panassa esā vācā bhāsitā.
And that statement of his was spoken out of irritation.
Lời nói ấy của y là do sân hận mà nói ra.
‘Avaṇṇaṃ bhāsissāmī’ti kho, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso vaṇṇaṃyeva tathāgatassa bhāsati.
‘I will speak disparagingly,’ so thinking, Sāriputta, that foolish man Sunakkhatta speaks only in praise of the Tathāgata.
Này Sāriputta, Sunakkhatta, kẻ ngu si ấy, nói rằng ‘Ta sẽ chê bai’, nhưng y lại ca ngợi Như Lai.
Vaṇṇo heso, sāriputta, tathāgatassa yo evaṃ vadeyya – ‘yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti.
For this, Sāriputta, is praise of the Tathāgata, that one should say: ‘For the sake of which Dhamma is taught, it leads the practitioner to the complete destruction of suffering.’
Này Sāriputta, đây chính là lời ca ngợi Như Lai, khi ai đó nói: ‘Pháp được thuyết vì mục đích mà vị ấy đã thuyết, dẫn đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh cho người thực hành.’”
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
“Furthermore, Sāriputta, the Tathāgata discerns as it really is the results of past, future, and present actions, undertaken with their conditions and causes.
“Lại nữa, này Sāriputta, Như Lai như thật biết rõ quả báo của các hành động đã tích lũy trong quá khứ, hiện tại và vị lai, theo đúng nguyên nhân và điều kiện của chúng.
Yampi, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
And, Sāriputta, that the Tathāgata discerns as it really is the results of past, future, and present actions, undertaken with their conditions and causes—this, Sāriputta, is a power of the Tathāgata, by relying on which the Tathāgata claims the foremost position, roars his lion’s roar in assemblies, and sets rolling the Brahma-wheel.
Này Sāriputta, điều mà Như Lai như thật biết rõ quả báo của các hành động đã tích lũy trong quá khứ, hiện tại và vị lai, theo đúng nguyên nhân và điều kiện của chúng, đây cũng là một năng lực của Như Lai, nhờ năng lực này mà Như Lai tuyên bố địa vị tối thượng, rống tiếng sư tử trong các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
“Furthermore, Sāriputta, the Tathāgata discerns as it really is the defilement, purification, and emergence from the jhāna, vimokkha, samādhi, and samāpatti.
“Lại nữa, này Sāriputta, Như Lai như thật biết rõ sự ô nhiễm, sự thanh tịnh và sự xuất khởi của các thiền, giải thoát, định và đẳng chí.
Yampi, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
And, Sāriputta, that the Tathāgata discerns as it really is the defilement, purification, and emergence from the jhāna, vimokkha, samādhi, and samāpatti—this, Sāriputta, is a power of the Tathāgata, by relying on which the Tathāgata claims the foremost position, roars his lion’s roar in assemblies, and sets rolling the Brahma-wheel.
Này Sāriputta, điều mà Như Lai như thật biết rõ sự ô nhiễm, sự thanh tịnh và sự xuất khởi của các thiền, giải thoát, định và đẳng chí, đây cũng là một năng lực của Như Lai, nhờ năng lực này mà Như Lai tuyên bố địa vị tối thượng, rống tiếng sư tử trong các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti.
“Furthermore, Sāriputta, the Tathāgata recollects his manifold past abodes, that is to say, one birth, two births, three births, four births, five births, ten births, twenty births, thirty births, forty births, fifty births, a hundred births, a thousand births, a hundred thousand births, many eons of cosmic contraction, many eons of cosmic expansion, many eons of cosmic contraction and expansion: ‘There I was named thus, of such a clan, of such a complexion, nourished on such food, experiencing such pleasure and pain, with such a lifespan. Passing away from there, I reappeared elsewhere. There too I was named thus, of such a clan, of such a complexion, nourished on such food, experiencing such pleasure and pain, with such a lifespan. Passing away from there, I have reappeared here.’
“Lại nữa, này Sāriputta, Như Lai nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau, như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, một trăm đời, một ngàn đời, một trăm ngàn đời, nhiều kiếp hoại, nhiều kiếp thành, nhiều kiếp hoại và thành – ‘Ở nơi kia, ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, màu da như thế này, thức ăn như thế này, kinh nghiệm khổ lạc như thế này, tuổi thọ như thế này; sau khi chết ở đó, ta tái sanh ở nơi kia; ở đó, ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, màu da như thế này, thức ăn như thế này, kinh nghiệm khổ lạc như thế này, tuổi thọ như thế này; sau khi chết ở đó, ta tái sanh ở đây’.
Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
Thus he recollects his manifold past abodes, with their aspects and details.
Như vậy, Như Lai nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau với tất cả chi tiết và đặc điểm.
Yampi, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
And, Sāriputta, that the Tathāgata recollects his manifold past abodes, that is to say, one birth, two births… with their aspects and details—this, Sāriputta, is a power of the Tathāgata, by relying on which the Tathāgata claims the foremost position, roars his lion’s roar in assemblies, and sets rolling the Brahma-wheel.
Này Sāriputta, điều mà Như Lai nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau, như một đời, hai đời… cho đến nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau với tất cả chi tiết và đặc điểm, đây cũng là một năng lực của Như Lai, nhờ năng lực này mà Như Lai tuyên bố địa vị tối thượng, rống tiếng sư tử trong các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā.
“Furthermore, Sāriputta, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, the Tathāgata sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, fair and ugly, fortunate and unfortunate, and he understands how beings fare according to their kamma: ‘These worthy beings who were endowed with misconduct of body, speech, and mind, who reviled the Noble Ones, held wrong views, and undertook actions based on wrong views, with the breakup of the body, after death, have reappeared in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Lại nữa, này Sāriputta, Như Lai với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, thấy các chúng sanh đang chết và đang sanh, kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ xấu đẹp, người may mắn, kẻ bất hạnh, và như thật biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của họ: ‘Than ôi, những chúng sanh này đã thực hiện ác hạnh về thân, ác hạnh về lời nói, ác hạnh về ý nghĩ, phỉ báng các bậc Thánh, có tà kiến, đã tích lũy nghiệp tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, họ sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti.
But these worthy beings who were endowed with good conduct of body, speech, and mind, who did not revile the Noble Ones, held right views, and undertook actions based on right views, with the breakup of the body, after death, have reappeared in a good destination, a heavenly world.’
Còn những chúng sanh này đã thực hiện thiện hạnh về thân, thiện hạnh về lời nói, thiện hạnh về ý nghĩ, không phỉ báng các bậc Thánh, có chánh kiến, đã tích lũy nghiệp chánh kiến, sau khi thân hoại mạng chung, họ sanh vào cõi lành, thiên giới’.
Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, fair and ugly, fortunate and unfortunate, and he understands how beings fare according to their kamma.
Như vậy, Như Lai với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, thấy các chúng sanh đang chết và đang sanh, kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ xấu đẹp, người may mắn, kẻ bất hạnh, và như thật biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của họ.
Yampi, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā.
And, Sāriputta, that the Tathāgata, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, fair and ugly, fortunate and unfortunate, and understands how beings fare according to their kamma: ‘These worthy beings who were endowed with misconduct of body, speech, and mind, who reviled the Noble Ones, held wrong views, and undertook actions based on wrong views, with the breakup of the body, after death, have reappeared in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
Này Sāriputta, điều mà Như Lai với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, thấy các chúng sanh đang chết và đang sanh, kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ xấu đẹp, người may mắn, kẻ bất hạnh, và như thật biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của họ: ‘Than ôi, những chúng sanh này đã thực hiện ác hạnh về thân, ác hạnh về lời nói, ác hạnh về ý nghĩ, phỉ báng các bậc Thánh, có tà kiến, đã tích lũy nghiệp tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, họ sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti.
But these worthy beings who were endowed with good conduct of body, speech, and mind, who did not revile the Noble Ones, held right views, and undertook actions based on right views, with the breakup of the body, after death, have reappeared in a good destination, a heavenly world.’
Còn những chúng sanh này đã thực hiện thiện hạnh về thân, thiện hạnh về lời nói, thiện hạnh về ý nghĩ, không phỉ báng các bậc Thánh, có chánh kiến, đã tích lũy nghiệp chánh kiến, sau khi thân hoại mạng chung, họ sanh vào cõi lành, thiên giới’.
Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, beautiful and ugly, fortunate and unfortunate, and he understands beings according to their kamma.
Như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, vị ấy thấy các chúng sanh đang chết và đang sanh, kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ xinh đẹp, người xấu xí, kẻ được sanh vào cảnh lành, người sanh vào cảnh dữ, và vị ấy biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của mình.
Idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
This too, Sāriputta, is a Tathāgata’s power of a Tathāgata, by virtue of which power the Tathāgata claims the foremost position, roars his lion’s roar in assemblies, and sets the Wheel of Dhamma in motion.
Này Sāriputta, đây cũng là một trong các Như Lai lực của Như Lai, nhờ vào lực này mà Như Lai tuyên bố vị trí tối thượng, rống lên tiếng rống sư tử giữa các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
“Furthermore, Sāriputta, the Tathāgata, with the destruction of the defilements, enters and abides in the unblemished liberation of mind and liberation by wisdom, having realized it for himself with direct knowledge in this very life.
‘‘Lại nữa, này Sāriputta, Như Lai, do sự đoạn tận các lậu hoặc (āsava), tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong sự giải thoát tâm (cetovimutti) và giải thoát tuệ (paññāvimutti) vô lậu (anāsava) ngay trong hiện tại.
Yampi, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
This too, Sāriputta, that the Tathāgata, with the destruction of the defilements, enters and abides in the unblemished liberation of mind and liberation by wisdom, having realized it for himself with direct knowledge in this very life, is a Tathāgata’s power of a Tathāgata, by virtue of which power the Tathāgata claims the foremost position, roars his lion’s roar in assemblies, and sets the Wheel of Dhamma in motion.
Này Sāriputta, việc Như Lai, do sự đoạn tận các lậu hoặc (āsava), tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong sự giải thoát tâm (cetovimutti) và giải thoát tuệ (paññāvimutti) vô lậu (anāsava) ngay trong hiện tại, đây cũng là một trong các Như Lai lực của Như Lai, nhờ vào lực này mà Như Lai tuyên bố vị trí tối thượng, rống lên tiếng rống sư tử giữa các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.
149. ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
149. ‘‘Sāriputta, whoever, knowing and seeing me thus, should say: ‘There is no higher-than-human Dhamma, no distinction of noble knowledge and vision in the recluse Gotama; the recluse Gotama teaches a Dhamma that is reasoned out, followed by investigation, self-devised’—that person, Sāriputta, by not abandoning that speech, by not abandoning that thought, by not relinquishing that view, is cast into hell as if brought there.
149. ‘‘Này Sāriputta, ai biết và thấy Ta như vậy mà lại nói rằng: ‘Tỳ-kheo Gotama không có pháp siêu nhân, không có sự thù thắng của tri kiến thánh cao thượng; Tỳ-kheo Gotama thuyết pháp do suy luận, do khảo sát, do tự mình phát minh’, thì kẻ ấy, này Sāriputta, không từ bỏ lời nói ấy, không từ bỏ tâm ấy, không từ bỏ tà kiến ấy, sẽ bị ném thẳng vào địa ngục như đã mang đến.
Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi.
Just as, Sāriputta, a bhikkhu endowed with sīla, endowed with samādhi, endowed with paññā, would attain Arahantship in this very life, even so, Sāriputta, do I speak of this matter.
Này Sāriputta, ví như một Tỳ-kheo đầy đủ giới hạnh, đầy đủ định, đầy đủ tuệ, ngay trong hiện tại chứng đắc A-la-hán quả, Ta nói như vậy.
Taṃ vācaṃ appahāya, taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
By not abandoning that speech, by not abandoning that thought, by not relinquishing that view, one is cast into hell as if brought there.
Không từ bỏ lời nói ấy, không từ bỏ tâm ấy, không từ bỏ tà kiến ấy, sẽ bị ném thẳng vào địa ngục như đã mang đến.
‘‘‘Ye kho pana te antarāyikā dhammā vuttā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti.
‘‘‘Those dhammas that I have declared to be impediments are not capable of being impediments for one who practises them.’
‘‘‘Những pháp chướng ngại mà ông đã nói, khi thực hành chúng, chúng không đủ sức gây chướng ngại.’
Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi.
Sāriputta, I do not see any ground on which a recluse or brahmin or deva or Māra or Brahmā or anyone in the world would rightly reproach me in this regard.
Này Sāriputta, Ta không thấy một dấu hiệu nào cho thấy một Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian này có thể hợp pháp khiển trách Ta về điều đó.
Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Sāriputta, not seeing such a ground, I dwell having attained security, having attained fearlessness, having attained self-confidence.
Này Sāriputta, vì không thấy dấu hiệu ấy, Ta sống an toàn, không sợ hãi, đạt được sự vô úy.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
‘‘Sāriputta, whoever, knowing and seeing me thus, should say: ‘There is no higher-than-human Dhamma, no distinction of noble knowledge and vision in the recluse Gotama; the recluse Gotama teaches a Dhamma that is reasoned out, followed by investigation, self-devised’—that person, Sāriputta, by not abandoning that speech, by not abandoning that thought, by not relinquishing that view, is cast into hell as if brought there.
‘‘Này Sāriputta, ai biết và thấy Ta như vậy mà lại nói rằng: ‘Tỳ-kheo Gotama không có pháp siêu nhân, không có sự thù thắng của tri kiến thánh cao thượng; Tỳ-kheo Gotama thuyết pháp do suy luận, do khảo sát, do tự mình phát minh’, thì kẻ ấy, này Sāriputta, không từ bỏ lời nói ấy, không từ bỏ tâm ấy, không từ bỏ tà kiến ấy, sẽ bị ném thẳng vào địa ngục như đã mang đến.
Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi.
Just as, Sāriputta, a bhikkhu endowed with sīla, endowed with samādhi, endowed with paññā, would attain Arahantship in this very life, even so, Sāriputta, do I speak of this matter.
Này Sāriputta, ví như một Tỳ-kheo đầy đủ giới hạnh, đầy đủ định, đầy đủ tuệ, ngay trong hiện tại chứng đắc A-la-hán quả, Ta nói như vậy.
Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
By not abandoning that speech, by not abandoning that thought, by not relinquishing that view, one is cast into hell as if brought there.
Không từ bỏ lời nói ấy, không từ bỏ tâm ấy, không từ bỏ tà kiến ấy, sẽ bị ném thẳng vào địa ngục như đã mang đến.
151. ‘‘Aṭṭha kho imā, sāriputta, parisā.
151. ‘‘Sāriputta, there are these eight assemblies.
151. ‘‘Này Sāriputta, có tám hội chúng này.
Katamā aṭṭha?
What are the eight?
Tám hội chúng nào?
Khattiyaparisā, brāhmaṇaparisā, gahapatiparisā, samaṇaparisā, cātumahārājikaparisā* , tāvatiṃsaparisā, māraparisā, brahmaparisā – imā kho, sāriputta, aṭṭha parisā.
Sāriputta, these are the eight assemblies: the assembly of khattiyas, the assembly of brahmins, the assembly of householders, the assembly of recluses, the assembly of the Cātumahārājika devas, the assembly of the Tāvatiṃsa devas, the assembly of Māra, and the assembly of Brahmā.
Hội chúng Sát-đế-lợi, hội chúng Bà-la-môn, hội chúng gia chủ, hội chúng Sa-môn, hội chúng chư Thiên Tứ Đại Thiên Vương, hội chúng chư Thiên Đao Lợi, hội chúng Ma vương, hội chúng Phạm Thiên – Này Sāriputta, đây là tám hội chúng.
Imehi kho, sāriputta, catūhi vesārajjehi samannāgato tathāgato imā aṭṭha parisā upasaṅkamati ajjhogāhati.
Endowed with these four kinds of self-confidence, Sāriputta, the Tathāgata approaches and enters these eight assemblies.
Này Sāriputta, Như Lai, với bốn sự vô úy này, đi đến và thâm nhập vào tám hội chúng này.
Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ khattiyaparisaṃ upasaṅkamitā.
I know, Sāriputta, that I have approached hundreds of Khattiya assemblies.
Này Sāriputta, Ta biết rằng Ta đã từng đi đến hàng trăm hội chúng Sát-đế-lợi.
Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā.
There, I have sat down before, I have conversed before, and I have engaged in discussion before.
Ở đó, Ta đã từng ngồi xuống, đã từng nói chuyện, và đã từng tham gia đàm luận.
Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi.
The thought that fear or trepidation might overcome me there—such a sign, Sāriputta, I do not perceive.
Này Sāriputta, Ta không thấy một dấu hiệu nào cho thấy ở đó có sự sợ hãi hay rụt rè có thể xâm chiếm Ta.
Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Not perceiving such a sign, Sāriputta, I dwell having attained safety, having attained fearlessness, having attained self-confidence.
Này Sāriputta, vì không thấy dấu hiệu ấy, Ta sống an toàn, không sợ hãi, đạt được sự vô úy.
‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ brāhmaṇaparisaṃ…pe… gahapatiparisaṃ… samaṇaparisaṃ… cātumahārājikaparisaṃ… tāvatiṃsaparisaṃ… māraparisaṃ… brahmaparisaṃ upasaṅkamitā.
“I know, Sāriputta, that I have approached hundreds of Brahmin assemblies… householder assemblies… recluse assemblies… Cātumahārājika assemblies… Tāvatiṃsa assemblies… Māra assemblies… Brahmā assemblies.
‘‘Này Sāriputta, Ta biết rằng Ta đã từng đi đến hàng trăm hội chúng Bà-la-môn… hội chúng gia chủ… hội chúng Sa-môn… hội chúng chư Thiên Tứ Đại Thiên Vương… hội chúng chư Thiên Đao Lợi… hội chúng Ma vương… hội chúng Phạm Thiên.
Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā.
There, I have sat down before, I have conversed before, and I have engaged in discussion before.
Ở đó, Ta đã từng ngồi xuống, đã từng nói chuyện, và đã từng tham gia đàm luận.
Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi.
The thought that fear or trepidation might overcome me there—such a sign, Sāriputta, I do not perceive.
Này Sāriputta, Ta không thấy một dấu hiệu nào cho thấy ở đó có sự sợ hãi hay rụt rè có thể xâm chiếm Ta.
Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Not perceiving such a sign, Sāriputta, I dwell having attained safety, having attained fearlessness, having attained self-confidence.
Này Sāriputta, vì không thấy dấu hiệu ấy, Ta sống an toàn, không sợ hãi, đạt được sự vô úy.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
“Sāriputta, whoever would say of me, thus knowing, thus seeing: ‘There is no superhuman Dhamma, no distinction of noble knowledge and vision for the recluse Gotama; the recluse Gotama teaches a Dhamma beaten out by speculation, followed by investigation, self-devised,’—that person, Sāriputta, without abandoning that statement, without abandoning that thought, without relinquishing that view, is cast into hell just as if brought there.
“Này Sāriputta, nếu có người nào, khi Ta biết như vậy, thấy như vậy, lại nói rằng: ‘Sa-môn Gotama không có pháp hơn người, không có tuệ tri kiến đặc biệt của bậc Thánh, Sa-môn Gotama chỉ thuyết pháp dựa trên suy luận, dựa trên sự khảo sát và tự mình ứng biến’, thì này Sāriputta, người ấy nếu không từ bỏ lời nói đó, không từ bỏ tâm niệm đó, không từ bỏ tà kiến đó, chắc chắn sẽ bị quẳng vào địa ngục như thể bị mang đến và đặt vào đó vậy.
Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi.
Just as, Sāriputta, a bhikkhu endowed with sīla, endowed with samādhi, endowed with paññā, would accomplish something else in this very life, even so, Sāriputta, do I speak this example.
Này Sāriputta, ví như một Tỳ-khưu đầy đủ giới hạnh, đầy đủ định, đầy đủ tuệ, có thể đạt được A-la-hán trong đời này, Ta nói điều này cũng tương tự như vậy.
Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
Without abandoning that statement, without abandoning that thought, without relinquishing that view, one is cast into hell just as if brought there.
Người ấy nếu không từ bỏ lời nói đó, không từ bỏ tâm niệm đó, không từ bỏ tà kiến đó, chắc chắn sẽ bị quẳng vào địa ngục như thể bị mang đến và đặt vào đó vậy.
152. ‘‘Catasso kho imā, sāriputta, yoniyo.
“Sāriputta, these are the four modes of generation.
152. “Này Sāriputta, có bốn loại sanh thú này.
Katamā catasso?
What are the four?
Thế nào là bốn?
Aṇḍajā yoni, jalābujā yoni, saṃsedajā yoni, opapātikā yoni.
Egg-born generation, womb-born generation, moisture-born generation, and spontaneous generation.
Sanh bằng trứng (aṇḍajā yoni), sanh bằng thai (jalābujā yoni), sanh bằng ẩm thấp (saṃsedajā yoni), sanh hóa sanh (opapātikā yoni).
Katamā ca, sāriputta, aṇḍajā yoni?
And what, Sāriputta, is egg-born generation?
Này Sāriputta, thế nào là sanh bằng trứng?
Ye kho te, sāriputta, sattā aṇḍakosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, aṇḍajā yoni.
Sāriputta, those beings who are born by breaking through an eggshell—this, Sāriputta, is called egg-born generation.
Này Sāriputta, những chúng sanh nào phá vỡ vỏ trứng mà sanh ra – này Sāriputta, đây gọi là sanh bằng trứng.
Katamā ca, sāriputta, jalābujā yoni?
And what, Sāriputta, is womb-born generation?
Này Sāriputta, thế nào là sanh bằng thai?
Ye kho te, sāriputta, sattā vatthikosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, jalābujā yoni.
Sāriputta, those beings who are born by breaking through a fetal sac—this, Sāriputta, is called womb-born generation.
Này Sāriputta, những chúng sanh nào phá vỡ bọc thai mà sanh ra – này Sāriputta, đây gọi là sanh bằng thai.
Katamā ca, sāriputta, saṃsedajā yoni?
And what, Sāriputta, is moisture-born generation?
Này Sāriputta, thế nào là sanh bằng ẩm thấp?
Ye kho te, sāriputta, sattā pūtimacche vā jāyanti pūtikuṇape vā pūtikummāse vā candanikāye vā oḷigalle vā jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, saṃsedajā yoni.
Sāriputta, those beings who are born in putrid fish, or in putrid corpses, or in putrid gruel, or in sewer ditches, or in foul puddles—this, Sāriputta, is called moisture-born generation.
Này Sāriputta, những chúng sanh nào sanh ra trong cá thối, trong xác chết thối, trong bánh thối, trong bùn nhơ không có nước tiểu, hoặc trong bùn nhơ có nước tiểu – này Sāriputta, đây gọi là sanh bằng ẩm thấp.
Katamā ca, sāriputta, opapātikā yoni?
And what, Sāriputta, is spontaneous generation?
Này Sāriputta, thế nào là hóa sanh?
Devā, nerayikā, ekacce ca manussā, ekacce ca vinipātikā – ayaṃ vuccati, sāriputta, opapātikā yoni.
Devas, hell-beings, certain humans, and certain denizens of the lower realms—this, Sāriputta, is called spontaneous generation.
Chư Thiên, chúng sanh địa ngục, một số loài người, và một số loài đọa xứ – này Sāriputta, đây gọi là hóa sanh.
Imā kho, sāriputta, catasso yoniyo.
Sāriputta, these are the four modes of generation.
Này Sāriputta, đây là bốn loại sanh thú.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
“Sāriputta, whoever would say of me, thus knowing, thus seeing: ‘There is no superhuman Dhamma, no distinction of noble knowledge and vision for the recluse Gotama; the recluse Gotama teaches a Dhamma beaten out by speculation, followed by investigation, self-devised,’—that person, Sāriputta, without abandoning that statement, without abandoning that thought, without relinquishing that view, is cast into hell just as if brought there.
Này Sāriputta, nếu có người nào, khi Ta biết như vậy, thấy như vậy, lại nói rằng: ‘Sa-môn Gotama không có pháp hơn người, không có tuệ tri kiến đặc biệt của bậc Thánh, Sa-môn Gotama chỉ thuyết pháp dựa trên suy luận, dựa trên sự khảo sát và tự mình ứng biến’, thì này Sāriputta, người ấy nếu không từ bỏ lời nói đó, không từ bỏ tâm niệm đó, không từ bỏ tà kiến đó, chắc chắn sẽ bị quẳng vào địa ngục như thể bị mang đến và đặt vào đó vậy.
Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi.
Just as, Sāriputta, a bhikkhu endowed with sīla, endowed with samādhi, endowed with paññā, would accomplish something else in this very life, even so, Sāriputta, do I speak this example.
Này Sāriputta, ví như một Tỳ-khưu đầy đủ giới hạnh, đầy đủ định, đầy đủ tuệ, có thể đạt được A-la-hán trong đời này, Ta nói điều này cũng tương tự như vậy.
Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
Without abandoning that statement, without abandoning that thought, without relinquishing that view, one is cast into hell just as if brought there.
Người ấy nếu không từ bỏ lời nói đó, không từ bỏ tâm niệm đó, không từ bỏ tà kiến đó, chắc chắn sẽ bị quẳng vào địa ngục như thể bị mang đến và đặt vào đó vậy.
153. ‘‘Pañca kho imā, sāriputta, gatiyo.
“Sāriputta, these are the five destinations.
153. “Này Sāriputta, có năm cõi tái sanh này.
Katamā pañca?
What are the five?
Thế nào là năm?
Nirayo, tiracchānayoni, pettivisayo, manussā, devā.
Hell, the animal realm, the realm of hungry ghosts, humans, devas.
Địa ngục, loài súc sanh, cõi ngạ quỷ, loài người, và chư Thiên.
Nirayañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nirayagāmiñca maggaṃ, nirayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi.
Sāriputta, I know hell, and the path leading to hell, and the practice leading to hell; and I know how one, having practiced, upon the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
Này Sāriputta, Ta biết địa ngục, con đường dẫn đến địa ngục, và con đường thực hành dẫn đến địa ngục; Ta cũng biết cách mà một người thực hành, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục.
Tiracchānayoniñcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, tiracchānayonigāmiñca maggaṃ, tiracchānayonigāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjati tañca pajānāmi.
Sāriputta, I know the animal realm, and the path leading to the animal realm, and the practice leading to the animal realm; and I know how one, having practiced, upon the breaking up of the body, after death, reappears in the animal realm.
Này Sāriputta, Ta biết loài súc sanh, con đường dẫn đến loài súc sanh, và con đường thực hành dẫn đến loài súc sanh; Ta cũng biết cách mà một người thực hành, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào loài súc sanh.
Pettivisayaṃ cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, pettivisayagāmiñca maggaṃ, pettivisayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjati tañca pajānāmi.
Sāriputta, I know the realm of hungry ghosts, and the path leading to the realm of hungry ghosts, and the practice leading to the realm of hungry ghosts; and I know how one, having practiced, upon the breaking up of the body, after death, reappears in the realm of hungry ghosts.
Này Sāriputta, Ta biết cõi ngạ quỷ, con đường dẫn đến cõi ngạ quỷ, và con đường thực hành dẫn đến cõi ngạ quỷ; Ta cũng biết cách mà một người thực hành, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào cõi ngạ quỷ.
Manusse cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, manussalokagāmiñca maggaṃ, manussalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjati tañca pajānāmi.
Sāriputta, I know humans, and the path leading to the human world, and the practice leading to the human world; and I know how one, having practiced, upon the breaking up of the body, after death, reappears among humans.
Này Sāriputta, Ta biết loài người, con đường dẫn đến cõi người, và con đường thực hành dẫn đến cõi người; Ta cũng biết cách mà một người thực hành, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào loài người.
Deve cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, devalokagāmiñca maggaṃ, devalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tañca pajānāmi.
Sāriputta, I know devas, and the path leading to the deva world, and the practice leading to the deva world; and I know how one, having practiced, upon the breaking up of the body, after death, reappears in a good destination, a heavenly world.
Này Sāriputta, Ta biết chư Thiên, con đường dẫn đến cõi Thiên, và con đường thực hành dẫn đến cõi Thiên; Ta cũng biết cách mà một người thực hành, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào cõi thiện thú, cõi Thiên giới.
Nibbānañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nibbānagāmiñca maggaṃ, nibbānagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati tañca pajānāmi.
Sāriputta, I know Nibbāna, and the path leading to Nibbāna, and the practice leading to Nibbāna; and I know how one, having practiced, through the destruction of the taints, by realizing it for oneself with direct knowledge, enters and dwells in the taintless liberation of mind, liberation by wisdom, in this very life.
Này Sāriputta, Ta biết Nibbāna, con đường dẫn đến Nibbāna, và con đường thực hành dẫn đến Nibbāna; Ta cũng biết cách mà một người thực hành, do sự diệt trừ các lậu hoặc, tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong tâm giải thoát, tuệ giải thoát không lậu hoặc ngay trong hiện tại.
154. ‘‘Idhāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti.
“Here, Sāriputta, I comprehend a certain individual’s mind with my own mind, thus: ‘This individual has practiced in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that upon the breaking up of the body, after death, they will reappear in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.’
154. “Này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của Ta bao trùm tâm của một số người và biết rằng: ‘Người này đã thực hành như vậy, đã hành xử như vậy, đã đi trên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
Then, at a later time, I see them with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reappeared, upon the breaking up of the body, after death, in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell, experiencing utterly painful, acute, and severe feelings.
Sau một thời gian, Ta thấy người ấy bằng Thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục, đang chịu những cảm thọ hoàn toàn đau khổ, mãnh liệt, và khốc liệt.
Seyyathāpi, sāriputta, aṅgārakāsu sādhikaporisā pūrā aṅgārānaṃ vītaccikānaṃ vītadhūmānaṃ.
Just as, Sāriputta, there might be a pit of glowing embers more than a fathom deep, full of embers, without flame and without smoke.
Này Sāriputta, ví như một hố than hồng sâu hơn một tầm người, đầy than không còn ngọn lửa, không còn khói.
Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva aṅgārakāsuṃ paṇidhāya.
Then a man comes, overcome by heat, afflicted by heat, weary, thirsty, parched, heading straight for that very pit of embers along a solitary path.
Rồi có một người đến, bị nắng nóng thiêu đốt, bị nắng nóng hành hạ, mệt mỏi, khát nước, đi trên con đường độc đạo, hướng về chính hố than hồng đó.
Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva aṅgārakāsuṃ āgamissatī’ti.
A man with sight, seeing him, would say: ‘This good man has practiced in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that he will arrive at this very pit of embers.’
Một người có mắt thấy người ấy và nói rằng: ‘Vị này đã thực hành như vậy, đã hành xử như vậy, đã đi trên con đường đó, mà sẽ đến chính hố than hồng này.’
Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassā aṅgārakāsuyā patitaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
Then, at a later time, he would see him fallen into that pit of embers, experiencing utterly painful, acute, and severe feelings.
Sau một thời gian, người ấy thấy người kia đã rơi vào hố than hồng đó, đang chịu những cảm thọ hoàn toàn đau khổ, mãnh liệt, và khốc liệt.
Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti.
In the same way, Sāriputta, here I comprehend a certain individual’s mind with my own mind, thus: ‘This individual has practiced in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that upon the breaking up of the body, after death, they will reappear in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.’
Cũng vậy, này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của Ta bao trùm tâm của một số người và biết rằng: ‘Người này đã thực hành như vậy, đã hành xử như vậy, đã đi trên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
Then, at a later time, I see them with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reappeared, upon the breaking up of the body, after death, in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell, experiencing utterly painful, acute, and severe feelings.
Sau một thời gian, Ta thấy người ấy bằng Thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục, đang chịu những cảm thọ hoàn toàn đau khổ, mãnh liệt, và khốc liệt.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti.
Here again, Sāriputta, I comprehend a certain individual’s mind with my own mind, thus: ‘This individual has practiced in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that upon the breaking up of the body, after death, they will reappear in the animal realm.’
“Nhưng này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của Ta bao trùm tâm của một số người và biết rằng: ‘Người này đã thực hành như vậy, đã hành xử như vậy, đã đi trên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sanh vào loài súc sanh.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
Then, at a later time, I see them with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reappeared, upon the breaking up of the body, after death, in the animal realm, experiencing painful, acute, and severe feelings.
Sau một thời gian, Ta thấy người ấy bằng Thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sanh vào loài súc sanh, đang chịu những cảm thọ đau khổ, mãnh liệt, và khốc liệt.
Seyyathāpi, sāriputta, gūthakūpo sādhikaporiso, pūro gūthassa.
Just as, Sāriputta, there is a pit of excrement more than a fathom deep, full of excrement.
Này Sāriputta, ví như một hố phân sâu hơn một người, đầy ắp phân.
Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva gūthakūpaṃ paṇidhāya.
Then a person, tormented by the heat, overcome by heat, weary, craving, thirsty, would come by a solitary path, desiring that very pit of excrement.
Khi đó, một người đàn ông bị sức nóng thiêu đốt, bị sức nóng chế ngự, mệt mỏi, khát nước, khao khát, đi trên một con đường duy nhất, hướng đến chính cái hố phân đó.
Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā imaṃyeva gūthakūpaṃ āgamissatī’ti.
A person with sight, having seen that one, would say thus: ‘This worthy person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that he will arrive at this very pit of excrement.’
Một người có mắt nhìn thấy anh ta và nói rằng: ‘Người đàn ông này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà anh ta sẽ đến chính cái hố phân này.’
Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ gūthakūpe patitaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, he would see that one fallen into that pit of excrement, experiencing painful, fierce, sharp feelings.
Sau đó, người ấy thấy anh ta rơi vào hố phân đó, đang chịu đựng những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng.
Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti.
Just in the same way, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn in the animal realm.’
Cũng vậy, này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào cõi súc sanh.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn in the animal realm after the breakup of the body, after death, experiencing painful, fierce, sharp feelings.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào cõi súc sanh, đang chịu đựng những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti.
“Furthermore, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn in the realm of petas (hungry ghosts).’
“Ở đây nữa, này Sāriputta, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào cõi ngạ quỷ (pettivisaya).’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn in the realm of petas after the breakup of the body, after death, experiencing feelings full of suffering.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào cõi ngạ quỷ, đang chịu đựng những cảm thọ đầy khổ đau.
Seyyathāpi, sāriputta, rukkho visame bhūmibhāge jāto tanupattapalāso kabaracchāyo.
Just as, Sāriputta, a tree grown on uneven ground, with sparse leaves and foliage, providing a patchy shade.
Này Sāriputta, ví như một cái cây mọc trên địa hình không bằng phẳng, lá thưa thớt, bóng râm lưa thưa.
Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya.
Then a person, tormented by the heat, overcome by heat, weary, craving, thirsty, would come by a solitary path, desiring that very tree.
Khi đó, một người đàn ông bị sức nóng thiêu đốt, bị sức nóng chế ngự, mệt mỏi, khát nước, khao khát, đi trên một con đường duy nhất, hướng đến chính cái cây đó.
Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva rukkhaṃ āgamissatī’ti.
A person with sight, having seen that one, would say thus: ‘This worthy person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that he will arrive at this very tree.’
Một người có mắt nhìn thấy anh ta và nói rằng: ‘Người đàn ông này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà anh ta sẽ đến chính cái cây này.’
Tamenaṃ passeyya, aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, he would see that one sitting or lying in the shade of that tree, experiencing feelings full of suffering.
Sau đó, người ấy thấy anh ta đang ngồi hoặc nằm dưới bóng cây đó, đang chịu đựng những cảm thọ đầy khổ đau.
Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti.
Just in the same way, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn in the realm of petas.’
Cũng vậy, này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào cõi ngạ quỷ.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn in the realm of petas after the breakup of the body, after death, experiencing feelings full of suffering.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào cõi ngạ quỷ, đang chịu đựng những cảm thọ đầy khổ đau.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti.
“Furthermore, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn among humans.’
“Ở đây nữa, này Sāriputta, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào loài người.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn among humans after the breakup of the body, after death, experiencing feelings full of ease.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào loài người, đang chịu đựng những cảm thọ đầy an lạc.
Seyyathāpi, sāriputta, rukkho same bhūmibhāge jāto bahalapattapalāso sandacchāyo* .
Just as, Sāriputta, a tree grown on even ground, with thick leaves and foliage, providing dense shade.
Này Sāriputta, ví như một cái cây mọc trên địa hình bằng phẳng, lá sum suê, bóng râm dày đặc.
Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya.
Then a person, tormented by the heat, overcome by heat, weary, craving, thirsty, would come by a solitary path, desiring that very tree.
Khi đó, một người đàn ông bị sức nóng thiêu đốt, bị sức nóng chế ngự, mệt mỏi, khát nước, khao khát, đi trên một con đường duy nhất, hướng đến chính cái cây đó.
Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imameva rukkhaṃ āgamissatī’ti.
A person with sight, having seen that one, would say thus: ‘This worthy person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that he will arrive at this very tree.’
Một người có mắt nhìn thấy anh ta và nói rằng: ‘Người đàn ông này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà anh ta sẽ đến chính cái cây này.’
Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, he would see that one sitting or lying in the shade of that tree, experiencing feelings full of ease.
Sau đó, người ấy thấy anh ta đang ngồi hoặc nằm dưới bóng cây đó, đang chịu đựng những cảm thọ đầy an lạc.
Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti.
Just in the same way, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn among humans.’
Cũng vậy, này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào loài người.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn among humans after the breakup of the body, after death, experiencing feelings full of ease.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào loài người, đang chịu đựng những cảm thọ đầy an lạc.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatī’ti.
“Furthermore, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn in a good destination, in a heavenly world.’
“Ở đây nữa, này Sāriputta, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào cõi thiện thú, cõi trời.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn in a good destination, in a heavenly world after the breakup of the body, after death, experiencing feelings of unalloyed ease.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào cõi thiện thú, cõi trời, đang chịu đựng những cảm thọ hoàn toàn an lạc.
Seyyathāpi, sāriputta, pāsādo, tatrāssa kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ.
Just as, Sāriputta, a palace, and in it an upper-chamber plastered and whitewashed, draught-free, with bolts fastened, and windows closed.
Này Sāriputta, ví như một cung điện, trong đó có một lầu các được trát vôi, quét vôi trắng, không có gió lùa, chốt cửa cài kín, cửa sổ đóng chặt.
Tatrāssa pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno.
And in it a couch spread with a woolen rug, a counterpane of white wool, a flowered counterpane, covered with a choice deer-hide coverlet, with a canopy above and red cushions at both ends.
Trong đó có một chiếc giường được trải bằng thảm lông dê, thảm vải, thảm dệt, thảm da hươu cao cấp, có màn che phía trên, hai gối đầu màu đỏ.
Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pāsādaṃ paṇidhāya.
Then a person, tormented by the heat, overcome by heat, weary, craving, thirsty, would come by a solitary path, desiring that very palace.
Khi đó, một người đàn ông bị sức nóng thiêu đốt, bị sức nóng chế ngự, mệt mỏi, khát nước, khao khát, đi trên một con đường duy nhất, hướng đến chính cung điện đó.
Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pāsādaṃ āgamissatī’ti.
A person with sight, having seen that one, would say thus: ‘This worthy person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that he will arrive at this very palace.’
Một người có mắt nhìn thấy anh ta và nói rằng: ‘Người đàn ông này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà anh ta sẽ đến chính cung điện này.’
Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ pāsāde tasmiṃ kūṭāgāre tasmiṃ pallaṅke nisinnaṃ vā nipannaṃ vā ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, he would see that one sitting or lying on that couch in that upper-chamber in that palace, experiencing feelings of unalloyed ease.
Sau đó, người ấy thấy anh ta đang ngồi hoặc nằm trên chiếc giường đó, trong lầu các đó, trong cung điện đó, đang chịu đựng những cảm thọ hoàn toàn an lạc.
Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatīti.
Just in the same way, Sāriputta, here I discern a certain individual with my mind, having encompassed his mind, that ‘This person is practicing in such a way, acting in such a way, and has taken up such a path, that after the breakup of the body, after death, he will be reborn in a good destination, in a heavenly world.’
Cũng vậy, này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm của mình để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này đi theo cách đó, hành xử như vậy, và đã lên con đường đó, mà sau khi thân hoại mạng chung, anh ta sẽ tái sinh vào cõi thiện thú, cõi trời.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
After some time, I see that one with the divine eye, purified and surpassing that of humans, reborn in a good destination, in a heavenly world after the breakup of the body, after death, experiencing feelings of unalloyed ease.
Sau đó, Ta thấy anh ta với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào cõi thiện thú, cõi trời, đang chịu đựng những cảm thọ hoàn toàn an lạc.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatīti.
“Here, Sāriputta, I discern a certain individual with my mind, encompassing his mind, thus: ‘This person practices in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that by the destruction of the āsavas, he will, in this very life, realize for himself through direct knowledge, and abide in the Stainless Emancipation of Mind and Emancipation through Wisdom.’
“Này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này thực hành như vậy, hành xử như vậy, và đã đi vào con đường đó, nhờ đó, người ấy sẽ tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong tâm giải thoát vô lậu, tuệ giải thoát vô lậu ngay trong hiện tại, do sự diệt trừ các lậu hoặc.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
And later I see him, by the destruction of the āsavas, realizing for himself through direct knowledge, and abiding in the Stainless Emancipation of Mind and Emancipation through Wisdom, experiencing entirely blissful feelings.
Rồi một thời gian sau, Ta thấy người ấy đã tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong tâm giải thoát vô lậu, tuệ giải thoát vô lậu ngay trong hiện tại, do sự diệt trừ các lậu hoặc, và người ấy đang cảm thọ những cảm giác hoàn toàn an lạc.
Seyyathāpi, sāriputta, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā setakā supatitthā ramaṇīyā.
Just as, Sāriputta, there might be a pond with clear water, sweet water, cool water, white water, with good landing places, delightful.
Ví như, này Sāriputta, có một hồ nước trong suốt, có nước ngọt, có nước mát, có nước sạch, có bờ bến tốt đẹp, dễ chịu.
Avidūre cassā tibbo vanasaṇḍo.
And not far from it, there might be a dense grove.
Gần đó có một khu rừng rậm rạp.
Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pokkharaṇiṃ paṇidhāya.
Then a man would come, overcome by the heat, afflicted by the heat, weary, thirsty, and parched, by a solitary path, heading for that very pond.
Rồi một người đi đến, bị nắng nóng thiêu đốt, bị nắng nóng hành hạ, mệt mỏi, khát nước, trên một con đường độc đạo, hướng về hồ nước đó.
Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathā bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pokkharaṇiṃ āgamissatī’ti.
A sharp-sighted man, seeing him, would say: ‘This good man practices in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that he will reach this very pond.’
Một người có mắt thấy người ấy và nói rằng: ‘Người này thực hành như vậy, hành xử như vậy, và đã đi vào con đường đó, nhờ đó, người ấy sẽ đến chính hồ nước này.’
Tamenaṃ passeyya aparena samayena taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhāyitvā ca pivitvā ca sabbadarathakilamathapariḷāhaṃ paṭippassambhetvā paccuttaritvā tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ vā nipannaṃ vā, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
And later he would see him, having entered that pond, bathed and drunk, having allayed all heat, weariness, and feverishness, emerged, and sitting or lying down in that grove, experiencing entirely blissful feelings.
Rồi một thời gian sau, người ấy thấy người kia đã xuống hồ nước đó, tắm rửa và uống nước, làm dịu đi mọi sự mệt mỏi, khát khao, nóng bức, rồi đi lên và ngồi hoặc nằm trong khu rừng đó, đang cảm thọ những cảm giác hoàn toàn an lạc.
Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti.
Even so, Sāriputta, I discern a certain individual here with my mind, encompassing his mind, thus: ‘This person practices in such a way, behaves in such a way, and has embarked on such a path, that by the destruction of the āsavas, he will, in this very life, realize for himself through direct knowledge, and abide in the Stainless Emancipation of Mind and Emancipation through Wisdom.’
Cũng vậy, này Sāriputta, ở đây, Ta dùng tâm để biết tâm của một số người rằng: ‘Người này thực hành như vậy, hành xử như vậy, và đã đi vào con đường đó, nhờ đó, người ấy sẽ tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong tâm giải thoát vô lậu, tuệ giải thoát vô lậu ngay trong hiện tại, do sự diệt trừ các lậu hoặc.’
Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
And later I see him, by the destruction of the āsavas, realizing for himself through direct knowledge, and abiding in the Stainless Emancipation of Mind and Emancipation through Wisdom, experiencing entirely blissful feelings.
Rồi một thời gian sau, Ta thấy người ấy đã tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong tâm giải thoát vô lậu, tuệ giải thoát vô lậu ngay trong hiện tại, do sự diệt trừ các lậu hoặc, và người ấy đang cảm thọ những cảm giác hoàn toàn an lạc.
Imā kho, sāriputta, pañca gatiyo.
These, Sāriputta, are the five destinations.
Này Sāriputta, đây là năm cõi đi.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
“Whoever, Sāriputta, knowing thus, seeing thus, would say thus: ‘There is no superhuman state of Dhamma in the ascetic Gotama, no distinction of noble knowledge and vision; the ascetic Gotama teaches a Dhamma arrived at by mere reasoning, investigated and followed by one’s own ingenuity,’ — without abandoning that speech, without abandoning that thought, without relinquishing that view, he is cast into hell just as he was brought there.
“Này Sāriputta, bất cứ ai nói về Ta, người biết như vậy, người thấy như vậy, rằng: ‘Sa-môn Gotama không có pháp hơn người, không có sự đặc biệt của tri kiến thánh cao thượng; Sa-môn Gotama thuyết pháp do suy luận, do khảo sát, do tự mình phát minh,’ thì người đó, này Sāriputta, nếu không từ bỏ lời nói đó, không từ bỏ tư tưởng đó, không từ bỏ tà kiến đó, thì sẽ bị quăng vào địa ngục như thể bị mang đến và đặt vào đó.
Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi ‘taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’.
Just as, Sāriputta, a bhikkhu endowed with sīla, samādhi, and paññā might achieve an insight in this very life, even so, Sāriputta, I say: ‘Without abandoning that speech, without abandoning that thought, without relinquishing that view, he is cast into hell just as he was brought there.’
Ví như, này Sāriputta, một Tỳ-kheo đầy đủ giới, đầy đủ định, đầy đủ tuệ, có thể chứng đạt A-la-hán ngay trong hiện tại, cũng vậy, này Sāriputta, Ta nói rằng: ‘Nếu không từ bỏ lời nói đó, không từ bỏ tư tưởng đó, không từ bỏ tà kiến đó, thì sẽ bị quăng vào địa ngục như thể bị mang đến và đặt vào đó.’
155. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā* – tapassī sudaṃ homi paramatapassī, lūkho sudaṃ* homi paramalūkho, jegucchī sudaṃ homi paramajegucchī, pavivitto sudaṃ* homi paramapavivitto.
155. “And I declare, Sāriputta, that I have practiced the holy life endowed with four factors: I was an ascetic, an extreme ascetic; I was austere, extremely austere; I was repulsive, extremely repulsive; I was secluded, extremely secluded.
155. “Này Sāriputta, Ta biết rõ rằng Ta đã thực hành Phạm hạnh với bốn yếu tố: Ta đã từng là người khổ hạnh, cực kỳ khổ hạnh; Ta đã từng là người thô kịch, cực kỳ thô kịch; Ta đã từng là người ghê tởm, cực kỳ ghê tởm; Ta đã từng là người sống độc cư, cực kỳ độc cư.
Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, tapassitāya hoti – acelako homi muttācāro hatthāpalekhano* , na ehibhaddantiko na tiṭṭhabhaddantiko; nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyāmi.
And regarding my ascetic practice, Sāriputta, this was my conduct: I was naked, having free conduct, licking my hands; I did not accept ‘Come, sir,’ nor ‘Stand, sir’; I did not accept food brought to me, nor food specially prepared for me, nor an invitation.
Trong đó, này Sāriputta, sự khổ hạnh của Ta là thế này: Ta là người không mặc y phục, có hành vi phóng túng, tự mình liếm tay; Ta không đến khi được mời ‘Kính bạch Tôn giả, xin hãy đến’, không dừng lại khi được mời ‘Kính bạch Tôn giả, xin hãy dừng lại’; Ta không nhận đồ ăn được mang đến, không nhận đồ ăn được đặc biệt chuẩn bị, không nhận đồ ăn được mời.
So na kumbhimukhā paṭiggaṇhāmi, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāmi, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya* , na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī; na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivāmi; so ekāgāriko vā homi ekālopiko, dvāgāriko vā homi dvālopiko…pe… sattāgāriko vā homi sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpemi, dvīhipi dattīhi yāpemi…pe… sattahipi dattīhi yāpemi; ekāhikampi āhāraṃ āhāremi, dvīhikampi āhāraṃ āhāremi…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāremi; iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharāmi.
I did not accept food from the mouth of a pot, nor from the mouth of a bowl; not across a threshold, not through a stick, not through a mortar, not from two eating together, not from a pregnant woman, not from a nursing woman, not from a woman with a man between, not from where a dog stands, not from where flies are swarming; I did not eat fish or meat, nor drink strong liquor, intoxicants, or rice gruel; I lived on a single house’s alms or a single mouthful, or on two houses’ alms or two mouthfuls… and so on, up to seven houses’ alms or seven mouthfuls; I sustained myself with one alms-round, or with two alms-rounds… and so on, up to seven alms-rounds; I took food once every day, or once every two days… and so on, up to once every seven days; thus, I dwelled devoted to the practice of eating only at half-monthly intervals.
Ta không nhận đồ ăn từ miệng nồi, không nhận đồ ăn từ miệng chảo, không nhận đồ ăn bị ngăn cách bởi ngưỡng cửa, không nhận đồ ăn bị ngăn cách bởi gậy, không nhận đồ ăn bị ngăn cách bởi chày, không nhận đồ ăn từ hai người đang ăn, không nhận đồ ăn từ người phụ nữ đang mang thai, không nhận đồ ăn từ người phụ nữ đang cho con bú, không nhận đồ ăn từ người phụ nữ đang có người đàn ông đứng gần, không nhận đồ ăn ở nơi có nhiều người tụ tập, không nhận đồ ăn ở nơi có chó đứng, không nhận đồ ăn ở nơi có nhiều ruồi bay; Ta không ăn cá, không ăn thịt, không uống rượu, không uống bia, không uống nước gạo; Ta chỉ khất thực ở một nhà hoặc chỉ nhận một nắm cơm, hoặc khất thực ở hai nhà hoặc chỉ nhận hai nắm cơm… cho đến bảy nhà hoặc chỉ nhận bảy nắm cơm; Ta sống bằng một bữa ăn, hai bữa ăn… cho đến bảy bữa ăn; Cứ như vậy, Ta sống chuyên cần thực hành việc ăn uống luân phiên, nửa tháng một lần.
‘‘So sāṇānipi dhāremi, masāṇānipi dhāremi, chavadussānipi dhāremi, paṃsukūlānipi dhāremi, tirīṭānipi dhāremi, ajinampi dhāremi, ajinakkhipampi dhāremi, kusacīrampi dhāremi, vākacīrampi dhāremi, phalakacīrampi dhāremi, kesakambalampi dhāremi, vāḷakambalampi dhāremi, ulūkapakkhampi dhāremi; kesamassulocakopi homi kesamassulocanānuyogamanuyutto; ubbhaṭṭhakopi homi āsanapaṭikkhitto; ukkuṭikopi homi ukkuṭikappadhānamanuyutto; kaṇṭakāpassayikopi homi kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappemi* ; sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharāmi – iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharāmi.
“I wore coarse hemp clothes, or mixed hemp clothes, or rags from a charnel ground, or dust-heap rags, or tree-bark rags, or antelope hide, or antelope hide with the hooves attached, or kusa-grass garments, or bark garments, or wood-shaving garments, or hair blankets, or horse-hair blankets, or owl's wing feathers; I was one who plucked out hair and beard, devoted to the practice of plucking out hair and beard; I stood upright, refusing a seat; I squatted, devoted to the practice of squatting; I was one who slept on a bed of thorns, making my bed on a bed of thorns; I dwelt devoted to the practice of immersing myself in water three times in the evening—thus, I dwelt devoted to various practices of bodily torment and mortification.
“Ta mặc y phục bằng vải gai, hoặc vải thô, hoặc vải từ xác chết, hoặc y phấn tảo, hoặc y bằng vỏ cây, hoặc da cọp, hoặc da cọp xé đôi, hoặc y bằng cỏ Kusa, hoặc y bằng vỏ cây, hoặc y bằng ván gỗ, hoặc y bằng lông tóc, hoặc y bằng lông đuôi ngựa, hoặc y bằng cánh cú; Ta là người nhổ tóc và râu, chuyên cần thực hành việc nhổ tóc và râu; Ta là người đứng thẳng, từ chối chỗ ngồi; Ta là người ngồi xổm, chuyên cần thực hành việc ngồi xổm; Ta là người nằm trên giường gai, Ta nằm ngủ trên giường gai; Ta chuyên cần thực hành việc xuống nước ba lần vào buổi chiều – Cứ như vậy, Ta chuyên cần thực hành nhiều loại khổ hạnh làm thân thể nóng bức và đau đớn.
Idaṃsu me, sāriputta, tapassitāya hoti.
This, Sāriputta, was for my ascetic practice.
Này Sāriputta, đây là sự khổ hạnh của Ta.
156. ‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti – nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ.
156. “And regarding my austerity, Sāriputta, this was my conduct: accumulated dust and dirt would form a crust on my body for many years.
156. “Trong đó, này Sāriputta, sự thô kịch của Ta là thế này: Bụi bẩn tích tụ trên thân Ta trong nhiều năm, đóng thành vảy.
Seyyathāpi, sāriputta, tindukakhāṇu nekavassagaṇiko sannicito hoti papaṭikajāto, evamevāssu me, sāriputta, nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ.
Just as, Sāriputta, a tinduka tree stump accumulates a crust of dust and dirt over many years, even so, Sāriputta, accumulated dust and dirt would form a crust on my body for many years.
Ví như, này Sāriputta, một gốc cây Tinduka bị bụi bẩn tích tụ trong nhiều năm, đóng thành vảy, cũng vậy, này Sāriputta, bụi bẩn tích tụ trên thân Ta trong nhiều năm, đóng thành vảy.
Tassa mayhaṃ, sāriputta, na evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyaṃ, aññe vā pana me imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyu’nti.
It never occurred to me, Sāriputta: ‘Oh, if only I would brush off this dust and dirt with my hand, or if others would brush off this dust and dirt with their hands.’
Này Sāriputta, Ta không nghĩ rằng: ‘Ôi, ước gì Ta tự mình lau sạch bụi bẩn này bằng tay, hoặc người khác lau sạch bụi bẩn này bằng tay cho Ta.’
Evampi me, sāriputta, na hoti.
Even that, Sāriputta, did not occur to me.
Này Sāriputta, Ta cũng không nghĩ như vậy.
Idaṃsu me, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti.
This, Sāriputta, was for my austerity.”
Này Sāriputta, đây là sự thô kịch của Ta.
‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ araññāyatanaṃ ajjhogāhetvā viharāmi.
“There, Sāriputta, this was with regard to my seclusion: I, Sāriputta, having entered a certain forest dwelling, abide there.
Này Sāriputta, trong sự độc cư, điều này đã xảy đến với Ta: ‘Này Sāriputta, Ta sống trong một khu rừng nào đó.
Yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā, vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi* .
When I see a cowherd, or a goatherd, or a grass-cutter, or a wood-gatherer, or a forest worker, I flee from forest to forest, from thicket to thicket, from hollow to hollow, from hill to hill.
Khi Ta thấy người chăn bò, hay người chăn dê, hay người cắt cỏ, hay người đốn củi, hay người làm công việc rừng, Ta liền chạy từ rừng này sang rừng khác, từ bụi rậm này sang bụi rậm khác, từ chỗ trũng này sang chỗ trũng khác, từ chỗ cao này sang chỗ cao khác.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti.
So that they may not see me, and I may not see them.
Để họ không nhìn thấy Ta, và Ta cũng không nhìn thấy họ.
Seyyathāpi, sāriputta, āraññako mago manusse disvā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatati, evameva kho ahaṃ, sāriputta, yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi.
Just as, Sāriputta, a wild deer, seeing humans, flees from forest to forest, from thicket to thicket, from hollow to hollow, from hill to hill, even so, Sāriputta, when I see a cowherd, or a goatherd, or a grass-cutter, or a wood-gatherer, or a forest worker, I flee from forest to forest, from thicket to thicket, from hollow to hollow, from hill to hill.
Này Sāriputta, ví như một con nai rừng khi thấy con người liền chạy từ rừng này sang rừng khác, từ bụi rậm này sang bụi rậm khác, từ chỗ trũng này sang chỗ trũng khác, từ chỗ cao này sang chỗ cao khác; cũng vậy, này Sāriputta, khi Ta thấy người chăn bò, hay người chăn dê, hay người cắt cỏ, hay người đốn củi, hay người làm công việc rừng, Ta liền chạy từ rừng này sang rừng khác, từ bụi rậm này sang bụi rậm khác, từ chỗ trũng này sang chỗ trũng khác, từ chỗ cao này sang chỗ cao khác.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti.
So that they may not see me, and I may not see them.
Để họ không nhìn thấy Ta, và Ta cũng không nhìn thấy họ.
Idaṃsu me, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti.
This, Sāriputta, was with regard to my seclusion.
Này Sāriputta, điều này đã xảy đến với Ta trong sự độc cư.
‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, ye te goṭṭhā paṭṭhitagāvo apagatagopālakā, tattha catukkuṇḍiko upasaṅkamitvā yāni tāni vacchakānaṃ taruṇakānaṃ dhenupakānaṃ gomayāni tāni sudaṃ āhāremi.
“I, Sāriputta, would approach those cattle pens where the cows have departed and the cowherds are absent, and there I would eat the dung of the young calves and heifers, going on all fours.
Này Sāriputta, Ta đi đến những chuồng bò mà bò đã ra đi, người chăn bò cũng đã rời đi, rồi Ta bò bằng bốn chân và ăn phân bò của những con bê non, những con bò cái tơ.
Yāvakīvañca me, sāriputta, sakaṃ muttakarīsaṃ apariyādinnaṃ hoti, sakaṃyeva sudaṃ muttakarīsaṃ āhāremi.
As long as my own urine and feces were not exhausted, Sāriputta, I would eat my own urine and feces.
Này Sāriputta, chừng nào phân và nước tiểu của chính Ta chưa cạn, Ta vẫn ăn phân và nước tiểu của chính Ta.
Idaṃsu me, sāriputta, mahāvikaṭabhojanasmiṃ hoti.
This, Sāriputta, was with regard to my eating extremely repulsive food.
Này Sāriputta, điều này đã xảy đến với Ta trong sự ăn những thứ ghê tởm.
157. ‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ bhiṃsanakaṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā viharāmi.
157. “I, Sāriputta, would enter and abide in a certain terrifying forest grove.
157. Này Sāriputta, Ta sống trong một khu rừng đáng sợ nào đó.
Tatrāssudaṃ, sāriputta, bhiṃsanakassa vanasaṇḍassa bhiṃsanakatasmiṃ hoti – yo koci avītarāgo taṃ vanasaṇḍaṃ pavisati, yebhuyyena lomāni haṃsanti.
There, Sāriputta, the terrifying nature of that forest grove was such that whoever entered that forest grove, if they were not free from passion, their hair would mostly stand on end.
Này Sāriputta, trong khu rừng đáng sợ đó, sự đáng sợ đã xảy ra như thế này: bất cứ ai chưa đoạn trừ tham ái khi bước vào khu rừng đó, phần lớn lông đều dựng đứng.
So kho ahaṃ, sāriputta, yā tā rattiyo sītā hemantikā antaraṭṭhakā himapātasamayā* tathārūpāsu rattīsu rattiṃ abbhokāse viharāmi, divā vanasaṇḍe; gimhānaṃ pacchime māse divā abbhokāse viharāmi, rattiṃ vanasaṇḍe.
I, Sāriputta, during those cold, wintry nights, in the season of frost and snow, would dwell in the open at night and in the forest grove during the day; in the last month of summer, I would dwell in the open during the day and in the forest grove at night.
Này Sāriputta, trong những đêm lạnh giá của mùa đông, giữa tám ngày tuyết rơi, Ta sống ngoài trời vào ban đêm, và trong rừng vào ban ngày; vào tháng cuối cùng của mùa hè, Ta sống ngoài trời vào ban ngày, và trong rừng vào ban đêm.
Apissu maṃ, sāriputta, ayaṃ anacchariyagāthā paṭibhāsi pubbe assutapubbā –
Moreover, Sāriputta, this wondrous verse, unheard before, occurred to me—
Này Sāriputta, một bài kệ phi thường, chưa từng nghe trước đây, đã hiện lên trong tâm Ta:
‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, susāne seyyaṃ kappemi chavaṭṭhikāni upadhāya.
‘‘Sāriputta, I would lie down in a charnel ground, making a pillow of corpses’ bones.
Này Sāriputta, Ta nằm ngủ tại bãi tha ma, gối đầu lên xương người chết.
Apissu maṃ, sāriputta, gāmaṇḍalā* upasaṅkamitvā oṭṭhubhantipi, omuttentipi, paṃsukenapi okiranti, kaṇṇasotesupi salākaṃ pavesenti.
Moreover, Sāriputta, village boys would approach me and spit on me, urinate on me, cover me with dust, and insert sticks into my ears.
Này Sāriputta, những đứa trẻ làng còn đến gần Ta, khạc nhổ vào Ta, tiểu tiện vào Ta, ném bụi bẩn vào Ta, và nhét que vào lỗ tai Ta.
Na kho panāhaṃ, sāriputta, abhijānāmi tesu pāpakaṃ cittaṃ uppādetā.
Yet, Sāriputta, I do not recall ever having conceived an evil thought towards them.
Nhưng này Sāriputta, Ta không nhớ là đã khởi lên một ý nghĩ xấu ác nào đối với chúng.
Idaṃsu me, sāriputta, upekkhāvihārasmiṃ hoti.
This, Sāriputta, was my dwelling in equanimity.
Này Sāriputta, điều này đã xảy đến với Ta trong sự an trú xả.
158. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti.
158. ‘‘Sāriputta, there are some ascetics and brahmins who hold such a doctrine and view: ‘Purity comes from food.’
158. Này Sāriputta, có một số Sa-môn và Bà-la-môn có quan điểm và lời nói như sau: ‘Sự thanh tịnh đến từ thức ăn.’
Te evamāhaṃsu – ‘kolehi yāpemā’ti.
They say: ‘We sustain ourselves with jujube fruits.’
Họ nói: ‘Chúng ta sống nhờ quả táo ta (kola).’
Te kolampi khādanti, kolacuṇṇampi khādanti, kolodakampi pivanti – anekavihitampi kolavikatiṃ paribhuñjanti.
They eat jujube fruits, eat jujube powder, drink jujube water—they consume various preparations of jujube fruit.
Họ ăn quả táo ta, ăn bột táo ta, uống nước táo ta – họ dùng nhiều loại chế phẩm từ táo ta.
Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhāritā.
Sāriputta, I recall having sustained myself with just one jujube fruit.
Này Sāriputta, Ta biết rằng Ta đã từng chỉ ăn một quả táo ta làm thức ăn.
Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena kolo ahosī’ti.
It might occur to you, Sāriputta, that ‘surely the jujube fruit was large at that time.’
Này Sāriputta, có lẽ ông sẽ nghĩ: ‘Chắc hẳn lúc đó quả táo ta rất lớn.’
Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, Sāriputta, it should not be seen that way.
Nhưng này Sāriputta, không nên nghĩ như vậy.
Tadāpi etaparamoyeva kolo ahosi seyyathāpi etarahi.
Even then, the jujube fruit was of the same size as it is now.
Khi ấy, quả táo ta cũng chỉ có kích thước như bây giờ.
Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti.
Sāriputta, as I sustained myself with just one jujube fruit, my body became extremely emaciated.
Này Sāriputta, khi Ta chỉ ăn một quả táo ta làm thức ăn, thân thể Ta trở nên cực kỳ gầy yếu.
Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya.
Just as the knotty joints of an eighty-year-old creeper or a black creeper, so were my limbs and minor parts, due to that very scant sustenance.
Ví như các đốt của cây măng tre hay các đốt của cây sậy đen, các chi thể của Ta cũng trở nên như vậy vì sự ăn uống ít ỏi đó.
Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya.
Just as a camel’s hoof-print, so was my backside, due to that very scant sustenance.
Ví như dấu chân lạc đà, mông Ta cũng trở nên như vậy vì sự ăn uống ít ỏi đó.
Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya.
Just as a string of beads, so was my backbone, protruding and receding, due to that very scant sustenance.
Ví như một chuỗi hạt tròn, xương sống của Ta cũng lồi lõm như vậy vì sự ăn uống ít ỏi đó.
Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya.
Just as the rafters of a dilapidated old hall are broken and scattered, so were my ribs broken and scattered, due to that very scant sustenance.
Ví như các kèo nhà của một ngôi nhà cũ bị cong vênh, các xương sườn của Ta cũng cong vênh như vậy vì sự ăn uống ít ỏi đó.
Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya.
Just as in a deep well, the water-stars appear deep-set and sunken, so did the pupils of my eyes appear deep-set and sunken in their sockets, due to that very scant sustenance.
Ví như trong một cái giếng sâu, các ngôi sao trên mặt nước trông như chìm sâu xuống, các con ngươi của Ta cũng chìm sâu vào hốc mắt như vậy vì sự ăn uống ít ỏi đó.
Seyyathāpi nāma tittakālābuāmakacchinno vātātapena saṃphuṭito* hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya.
Just as a bitter gourd, freshly cut, becomes shrivelled and withered by wind and sun, so did the skin of my head become shrivelled and withered, due to that very scant sustenance.
Ví như một quả bầu đắng bị cắt khi còn xanh, khô héo và nhăn nheo vì gió và nắng, da đầu của Ta cũng nhăn nheo và khô héo như vậy vì sự ăn uống ít ỏi đó.
So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi, yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya.
Sāriputta, when I tried to touch the skin of my belly, I grasped my backbone; when I tried to touch my backbone, I grasped the skin of my belly, so much so, Sāriputta, that the skin of my belly clung to my backbone, due to that very scant sustenance.
Này Sāriputta, khi Ta muốn sờ da bụng, Ta lại sờ phải xương sống; khi Ta muốn sờ xương sống, Ta lại sờ phải da bụng, đến nỗi, này Sāriputta, da bụng của Ta dính sát vào xương sống vì sự ăn uống ít ỏi đó.
So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya.
Sāriputta, when I wanted to pass stool or urine, I would fall over right there, headfirst, due to that very scant sustenance.
Này Sāriputta, khi Ta muốn đi đại tiện hay tiểu tiện, Ta liền ngã úp mặt xuống ngay tại chỗ vì sự ăn uống ít ỏi đó.
So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi.
Sāriputta, I would rub my limbs with my hand to soothe that very body.
Này Sāriputta, Ta xoa bóp các chi thể bằng tay để an ủi thân thể đó.
Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.
Sāriputta, as I rubbed my limbs with my hand, hairs with rotten roots fell from my body, due to that very scant sustenance.
Này Sāriputta, khi Ta xoa bóp các chi thể bằng tay, những sợi lông có gốc rễ thối rữa rụng khỏi thân Ta vì sự ăn uống ít ỏi đó.
159. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti.
159. ‘‘Sāriputta, there are some ascetics and brahmins who hold such a doctrine and view: ‘Purity comes from food.’
159. Này Sāriputta, có một số Sa-môn và Bà-la-môn có quan điểm và lời nói như sau: ‘Sự thanh tịnh đến từ thức ăn.’
Te evamāhaṃsu – ‘muggehi yāpema…pe… tilehi yāpema…pe… taṇḍulehi yāpemā’ti.
They say: ‘We sustain ourselves with mung beans… with sesame seeds… with rice grains.’
Họ nói: ‘Chúng ta sống nhờ đậu xanh… (tương tự như trên)… Chúng ta sống nhờ mè… (tương tự như trên)… Chúng ta sống nhờ gạo.’
Te taṇḍulampi khādanti, taṇḍulacuṇṇampi khādanti, taṇḍulodakampi pivanti – anekavihitampi taṇḍulavikatiṃ paribhuñjanti.
They eat rice grains, eat rice powder, drink rice water—they consume various preparations of rice grains.
Họ ăn gạo, ăn bột gạo, uống nước gạo – họ dùng nhiều loại chế phẩm từ gạo.
Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhāritā.
Sāriputta, I recall having sustained myself with just one rice grain.
Này Sāriputta, Ta biết rằng Ta đã từng chỉ ăn một hạt gạo làm thức ăn.
Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena taṇḍulo ahosī’ti.
It might occur to you, Sāriputta, that ‘surely the rice grain was large at that time.’
Này Sāriputta, có lẽ ông sẽ nghĩ: ‘Chắc hẳn lúc đó hạt gạo rất lớn.’
Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, Sāriputta, it should not be seen that way.
Nhưng này Sāriputta, không nên nghĩ như vậy.
Tadāpi etaparamoyeva taṇḍulo ahosi, seyyathāpi etarahi.
Even then, the rice grain was of this size at most, just as it is now.
Khi ấy, hạt gạo cũng chỉ có kích thước như bây giờ.
Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti.
Sāriputta, when I consumed only one rice grain as food, my body reached extreme emaciation.
Này Sāriputta, khi Ta chỉ ăn một hạt gạo làm thức ăn, thân thể Ta trở nên cực kỳ gầy yếu.
Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya.
Just as the nodes of a water morning glory creeper or a black creeper, even so, my major and minor limbs became due to that very meager sustenance.
Ví như các đốt của cây rau muống hay các đốt của cây dây leo đen, cũng vậy, các bộ phận và chi thể của tôi trở nên như thế do sự thiếu thốn thức ăn đó.
Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya.
Just as a camel's footprint, even so, my buttocks became due to that very meager sustenance.
Ví như dấu chân lạc đà, cũng vậy, mông của tôi trở nên như thế do sự thiếu thốn thức ăn đó.
Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya.
Just as a string of beads, even so, my backbone became high and low due to that very meager sustenance.
Ví như một chuỗi hạt, cũng vậy, xương sống của tôi trở nên nhấp nhô do sự thiếu thốn thức ăn đó.
Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya.
Just as the rafters of an old hall are dilapidated and broken, even so, my ribs became dilapidated and broken due to that very meager sustenance.
Ví như các rui mè của một ngôi nhà sàn cũ kỹ bị mục nát và hư hỏng, cũng vậy, các xương sườn của tôi bị mục nát và hư hỏng do sự thiếu thốn thức ăn đó.
Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya.
Just as the water-stars in a deep well are seen deep-set and sunken, even so, the pupils of my eyes in their sockets were seen deep-set and sunken due to that very meager sustenance.
Ví như những ngôi sao nước trong một cái giếng sâu trông có vẻ sâu hút và lặn xuống, cũng vậy, tròng mắt của tôi trong hốc mắt trông có vẻ sâu hút và lặn xuống do sự thiếu thốn thức ăn đó.
Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya.
Just as a bitter gourd, freshly cut, shrivels and withers in the wind and sun, even so, the skin of my head shriveled and withered due to that very meager sustenance.
Ví như một quả bầu đắng mới hái bị khô héo và nhăn nheo do gió và nắng, cũng vậy, da đầu của tôi bị khô héo và nhăn nheo do sự thiếu thốn thức ăn đó.
So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi.
Sariputta, when I wished, ‘I shall touch the skin of my belly,’ I grasped only my backbone; when I wished, ‘I shall touch my backbone,’ I grasped only the skin of my belly.
Này Sāriputta, khi tôi muốn sờ da bụng, tôi lại nắm lấy xương sống; khi tôi muốn sờ xương sống, tôi lại nắm lấy da bụng.
Yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya.
Such was my belly-skin, Sariputta, that it clung to my backbone due to that very meager sustenance.
Này Sāriputta, da bụng của tôi dính chặt vào xương sống do sự thiếu thốn thức ăn đó.
So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya.
Sariputta, when I wished, ‘I shall pass feces or urine,’ I fell headlong right there due to that very meager sustenance.
Này Sāriputta, khi tôi muốn đi đại tiện hay tiểu tiện, tôi liền ngã sấp xuống ngay tại chỗ do sự thiếu thốn thức ăn đó.
So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi.
Sariputta, to comfort that same body, I repeatedly rubbed my limbs with my hand.
Này Sāriputta, để làm dịu cơ thể đó, tôi xoa bóp các chi bằng tay.
Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.
As I, Sariputta, rubbed my limbs with my hand, hairs with rotten roots fell from my body due to that very meager sustenance.
Này Sāriputta, khi tôi xoa bóp các chi bằng tay, những sợi lông có gốc rễ thối rữa rụng ra khỏi thân thể tôi do sự thiếu thốn thức ăn đó.
160. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘saṃsārena suddhī’ti.
“160. Sariputta, there are some ascetics and brahmins who hold such views and speak thus: ‘Purification is through saṃsāra.’
160. Này Sāriputta, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có lời nói như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Sự thanh tịnh là do luân hồi.’
Na kho pana so* , sāriputta, saṃsāro sulabharūpo yo mayā asaṃsaritapubbo iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi.
But, Sariputta, that saṃsāra through which I have not wandered before during this long period, apart from the Suddhāvāsa devas, is not easily obtainable.
Này Sāriputta, không có luân hồi nào dễ dàng đạt được mà tôi chưa từng luân hồi trong thời gian dài này, ngoại trừ các vị chư thiên Suddhāvāsa.
Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve saṃsareyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
And if I, Sariputta, were to wander in the Suddhāvāsa devas' realm, I would not return to this world again.
Này Sāriputta, nếu tôi luân hồi trong cõi chư thiên Suddhāvāsa, tôi sẽ không trở lại thế giới này nữa.
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘upapattiyā suddhī’ti.
“Sariputta, there are some ascetics and brahmins who hold such views and speak thus: ‘Purification is through rebirth.’
Này Sāriputta, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có lời nói như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Sự thanh tịnh là do tái sinh.’
Na kho pana sā, sāriputta, upapatti sulabharūpā yā mayā anupapannapubbā iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi.
But, Sariputta, that rebirth through which I have not been reborn before during this long period, apart from the Suddhāvāsa devas, is not easily obtainable.
Này Sāriputta, không có tái sinh nào dễ dàng đạt được mà tôi chưa từng tái sinh trong thời gian dài này, ngoại trừ các vị chư thiên Suddhāvāsa.
Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve upapajjeyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
And if I, Sariputta, were to be reborn in the Suddhāvāsa devas' realm, I would not return to this world again.
Này Sāriputta, nếu tôi tái sinh trong cõi chư thiên Suddhāvāsa, tôi sẽ không trở lại thế giới này nữa.
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āvāsena suddhī’ti.
“Sariputta, there are some ascetics and brahmins who hold such views and speak thus: ‘Purification is through dwelling.’
Này Sāriputta, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có lời nói như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Sự thanh tịnh là do nơi ở.’
Na kho pana so, sāriputta, āvāso sulabharūpo yo mayā anāvuṭṭhapubbo* iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi.
But, Sariputta, that dwelling where I have not dwelt before during this long period, apart from the Suddhāvāsa devas, is not easily obtainable.
Này Sāriputta, không có nơi ở nào dễ dàng đạt được mà tôi chưa từng cư trú trong thời gian dài này, ngoại trừ các vị chư thiên Suddhāvāsa.
Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve āvaseyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
And if I, Sariputta, were to dwell in the Suddhāvāsa devas' realm, I would not return to this world again.
Này Sāriputta, nếu tôi cư trú trong cõi chư thiên Suddhāvāsa, tôi sẽ không trở lại thế giới này nữa.
161. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yāvadevāyaṃ bhavaṃ puriso daharo hoti yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā tāvadeva paramena paññāveyyattiyena samannāgato hoti.
“161. Sariputta, there are some ascetics and brahmins who hold such views and speak thus: ‘As long as this good person is young, youthful, with jet-black hair, endowed with the blessing of youth, in the prime of life, so long is he endowed with supreme wisdom and cleverness.
161. Này Sāriputta, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có lời nói như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Chừng nào vị này còn trẻ, còn thanh niên, tóc đen nhánh, đầy đủ tuổi thanh xuân tốt đẹp, trong giai đoạn đầu của cuộc đời, chừng đó vị ấy còn đầy đủ trí tuệ siêu việt.
Yato ca kho ayaṃ bhavaṃ puriso jiṇṇo hoti vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko vā nāvutiko vā vassasatiko vā jātiyā, atha tamhā paññāveyyattiyā, parihāyatī’ti.
But when this good person grows old, is aged, advanced in years, has reached the end of his life's journey, is eighty or ninety or a hundred years old by birth, then he declines from that wisdom and cleverness.’
Nhưng khi vị này đã già, đã lớn tuổi, đã lão suy, đã đi đến cuối đời, đã đạt đến tuổi già, hoặc tám mươi, chín mươi, hoặc một trăm tuổi, thì từ đó trí tuệ siêu việt ấy sẽ suy giảm.’
Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, Sariputta, this should not be regarded thus.
Này Sāriputta, điều này không nên được nhìn nhận như vậy.
Ahaṃ kho pana, sāriputta, etarahi jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko me vayo vattati.
For I, Sariputta, am now old, aged, advanced in years, having reached the end of my life's journey; my age is eighty years.
Này Sāriputta, hiện nay tôi đã già, đã lớn tuổi, đã lão suy, đã đi đến cuối đời, tuổi của tôi đã tám mươi.
Idha me assu, sāriputta, cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino, paramāya satiyā ca gatiyā ca dhitiyā ca samannāgatā paramena ca paññāveyyattiyena.
Suppose, Sariputta, I had four disciples, each living for a hundred years, endowed with supreme mindfulness, swiftness, and energy, and with supreme wisdom and cleverness.
Này Sāriputta, giả sử tôi có bốn đệ tử sống một trăm tuổi, sống trọn một trăm năm, đầy đủ niệm, tốc độ, kiên trì tối thượng và trí tuệ siêu việt tối thượng.
Seyyathāpi, sāriputta, daḷhadhammā* dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasireneva tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya, evaṃ adhimattasatimanto evaṃ adhimattagatimanto evaṃ adhimattadhitimanto evaṃ paramena paññāveyyattiyena samannāgatā.
Just as, Sariputta, a skilled, practiced, expert, and well-trained archer, with a light arrow, with little difficulty, could shoot through a palm-tree's shadow transversely, even so, these disciples are supremely mindful, supremely swift, supremely energetic, and endowed with supreme wisdom and cleverness.
Ví như, này Sāriputta, một cung thủ thiện xạ, đã được huấn luyện, thành thạo, đã thực hành, có thể dễ dàng và không khó khăn gì bắn xuyên qua một bóng cây cọ, cũng vậy, họ có niệm vô cùng mạnh mẽ, tốc độ vô cùng nhanh chóng, kiên trì vô cùng bền bỉ, và đầy đủ trí tuệ siêu việt tối thượng.
Te maṃ catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ upādāyupādāya pañhaṃ puccheyyuṃ, puṭṭho puṭṭho cāhaṃ tesaṃ byākareyyaṃ, byākatañca me byākatato dhāreyyuṃ, na ca maṃ dutiyakaṃ uttari paṭipuccheyyuṃ.
They might question me, taking up point after point concerning the four foundations of mindfulness; and being questioned, I would answer them, and they would remember my answers as given, and they would not question me again for a second time.
Họ sẽ hỏi tôi các câu hỏi liên quan đến bốn niệm xứ, và tôi sẽ trả lời cho họ mỗi khi được hỏi, và họ sẽ ghi nhớ những gì tôi đã trả lời, và họ sẽ không hỏi tôi lần thứ hai thêm nữa.
Aññatra asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā, aññatra niddākilamathapaṭivinodanā apariyādinnāyevassa, sāriputta, tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa dhammapadabyañjanaṃ, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa pañhapaṭibhānaṃ.
Apart from eating, drinking, consuming, tasting, apart from defecating and urinating, apart from dispelling sleepiness and fatigue, the Tathāgata’s discourse on the Dhamma would still not be exhausted, the Tathāgata’s Dhamma word and meaning would still not be exhausted, the Tathāgata’s answers to questions would still not be exhausted, Sariputta.
Này Sāriputta, ngoại trừ việc ăn, uống, nhai, nếm, ngoại trừ việc đại tiện, tiểu tiện, ngoại trừ việc xua tan giấc ngủ và mệt mỏi, sự thuyết pháp của Như Lai vẫn chưa cạn kiệt, các từ ngữ giáo pháp của Như Lai vẫn chưa cạn kiệt, khả năng ứng đối câu hỏi của Như Lai vẫn chưa cạn kiệt.
Atha me te cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino vassasatassa accayena kālaṃ kareyyuṃ.
Then those four disciples, living for a hundred years, would pass away after the lapse of a hundred years.
Sau đó, bốn đệ tử đó của tôi, sống một trăm tuổi, sống trọn một trăm năm, sẽ qua đời sau một trăm năm.
Mañcakena cepi maṃ, sāriputta, pariharissatha, nevatthi tathāgatassa paññāveyyattiyassa aññathattaṃ.
Even if, Sariputta, you were to carry me on a bed, there would be no change in the Tathāgata's wisdom and cleverness.
Này Sāriputta, dù các ông có khiêng tôi đi trên giường, trí tuệ siêu việt của Như Lai vẫn không thay đổi.
Yaṃ kho taṃ* , sāriputta, sammā vadamāno vadeyya – ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti, mameva taṃ sammā vadamāno vadeyya ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’’nti.
Sariputta, if one were to speak rightly, saying: ‘A being of undeluded nature has appeared in the world for the welfare of many, for the happiness of many, out of compassion for the world, for the good, for the benefit, for the happiness of gods and humans,’ it is of me alone that one would be speaking rightly, saying: ‘A being of undeluded nature has appeared in the world for the welfare of many, for the happiness of many, out of compassion for the world, for the good, for the benefit, for the happiness of gods and humans.’
Này Sāriputta, nếu ai nói một cách đúng đắn rằng: ‘Một chúng sinh không mê lầm đã xuất hiện trên thế gian vì lợi ích của nhiều người, vì hạnh phúc của nhiều người, vì lòng bi mẫn đối với thế gian, vì mục đích, lợi ích và hạnh phúc của chư thiên và loài người’, thì người ấy nói đúng đắn về Ta, rằng ‘một chúng sinh không mê lầm đã xuất hiện trên thế gian vì lợi ích của nhiều người, vì hạnh phúc của nhiều người, vì lòng bi mẫn đối với thế gian, vì mục đích, lợi ích và hạnh phúc của chư thiên và loài người’.
162. Tena kho pana samayena āyasmā nāgasamālo bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno.
162. Now, at that time, Venerable Nāgasamāla was standing behind the Blessed One, fanning him.
162. Vào lúc bấy giờ, Tôn giả Nāgasamāla đang đứng phía sau Thế Tôn, quạt cho Thế Tôn.
Atha kho āyasmā nāgasamālo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante!
Then Venerable Nāgasamāla said to the Blessed One: “It is wonderful, Bhante! It is amazing, Bhante!
Rồi Tôn giả Nāgasamāla bạch Thế Tôn rằng: “Thật kỳ diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật hy hữu thay, bạch Thế Tôn!
Api hi me, bhante, imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā lomāni haṭṭhāni.
Indeed, Bhante, having heard this discourse on the Dhamma, my hairs stand on end.
Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, lông con dựng đứng cả lên.
Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti?
What is the name of this discourse on the Dhamma, Bhante?”
Bạch Thế Tôn, bài pháp này tên là gì?”
‘‘Tasmātiha tvaṃ, nāgasamāla, imaṃ dhammapariyāyaṃ lomahaṃsanapariyāyo tveva naṃ dhārehī’’ti.
“Therefore, Nāgasamāla, you should remember this discourse on the Dhamma as ‘The Discourse that Makes the Hairs Stand on End’.”
“Vậy thì này Nāgasamāla, con hãy ghi nhớ bài pháp này là Bài Pháp Làm Dựng Lông (Lomahaṃsanapariyāya)!”
163. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
163. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park.
163. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisiṃsu.
Then, in the forenoon, a number of bhikkhus dressed, took their bowls and robes, and entered Sāvatthī for alms.
Rồi vào buổi sáng, nhiều vị Tỳ khưu đắp y, mang bát và y, đi vào Sāvatthī để khất thực.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ, yaṃ nūna mayaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā’’ti.
Then it occurred to those bhikkhus: “It is still too early to wander for alms in Sāvatthī. Let us go to the park of the other sect ascetics.”
Rồi các vị Tỳ khưu ấy nghĩ rằng: “Còn quá sớm để đi khất thực ở Sāvatthī, chúng ta hãy đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo thì hơn.”
Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then those bhikkhus went to the park of the other sect ascetics; having gone there, they exchanged greetings with those ascetics; when they had concluded their greetings and polite conversation, they sat down to one side.
Rồi các vị Tỳ khưu ấy đi đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo; sau khi đến, họ chào hỏi các du sĩ ngoại đạo ấy; sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuṃ – ‘‘samaṇo, āvuso, gotamo kāmānaṃ pariññaṃ paññapeti, mayampi kāmānaṃ pariññaṃ paññapema; samaṇo, āvuso, gotamo rūpānaṃ pariññaṃ paññapeti, mayampi rūpānaṃ pariññaṃ paññapema; samaṇo, āvuso, gotamo vedanānaṃ pariññaṃ paññapeti, mayampi vedanānaṃ pariññaṃ paññapema; idha no, āvuso, ko viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā – yadidaṃ dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ, anusāsaniyā vā anusāsani’’nti?
As they were sitting there to one side, those other sect ascetics said to those bhikkhus: “Friend, the recluse Gotama teaches the full understanding of sensuality, and we too teach the full understanding of sensuality; the recluse Gotama teaches the full understanding of form, and we too teach the full understanding of form; the recluse Gotama teaches the full understanding of feelings, and we too teach the full understanding of feelings. So, friends, what is the difference, what is the distinction, what is the disparity between the recluse Gotama and us in terms of Dhamma teaching or instruction?”
Khi các vị Tỳ khưu ấy ngồi xuống một bên, các du sĩ ngoại đạo ấy nói với họ rằng: “Này các bạn, Sa-môn Gotama thuyết giảng về sự liễu tri các dục, chúng tôi cũng thuyết giảng về sự liễu tri các dục; này các bạn, Sa-môn Gotama thuyết giảng về sự liễu tri các sắc, chúng tôi cũng thuyết giảng về sự liễu tri các sắc; này các bạn, Sa-môn Gotama thuyết giảng về sự liễu tri các cảm thọ, chúng tôi cũng thuyết giảng về sự liễu tri các cảm thọ; vậy thì này các bạn, ở đây có sự khác biệt gì, có sự đặc thù gì, có sự khác nhau gì giữa Sa-môn Gotama và chúng tôi, về việc thuyết giảng giáo pháp hay về việc giáo huấn?”
Atha kho te bhikkhū tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandiṃsu, nappaṭikkosiṃsu; anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu – ‘‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmā’’ti.
Then those bhikkhus neither approved nor rejected the statement of those other sect ascetics; without approving or rejecting, they rose from their seats and departed, thinking: “We shall learn the meaning of this statement from the Blessed One.”
Rồi các vị Tỳ khưu ấy không hoan hỷ cũng không bác bỏ lời nói của các du sĩ ngoại đạo ấy; không hoan hỷ, không bác bỏ, họ đứng dậy rời chỗ ngồi – “Chúng ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Thế Tôn.”
164. Atha kho te bhikkhū sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
164. Then, having wandered for alms in Sāvatthī and returned from their alms round after the meal, those bhikkhus approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
164. Rồi các vị Tỳ khưu ấy, sau khi khất thực ở Sāvatthī và trở về từ buổi khất thực, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha mayaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisimha.
As they were sitting to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “Here, Bhante, in the forenoon, we dressed, took our bowls and robes, and entered Sāvatthī for alms.
Khi ngồi xuống một bên, các vị Tỳ khưu ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, vào buổi sáng, chúng con đắp y, mang bát và y, đi vào Sāvatthī để khất thực.
Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ, yaṃ nūna mayaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā’ti.
Then, Bhante, it occurred to us: ‘It is still too early to wander for alms in Sāvatthī. Let us go to the park of the other sect ascetics.’
Bạch Thế Tôn, chúng con nghĩ rằng: ‘Còn quá sớm để đi khất thực ở Sāvatthī, chúng ta hãy đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo thì hơn.’
Atha kho mayaṃ, bhante, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodimha; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdimha.
Then, Bhante, we went to the park of the other sect ascetics; having gone there, we exchanged greetings with those ascetics; when we had concluded our greetings and polite conversation, we sat down to one side.
Rồi bạch Thế Tôn, chúng con đi đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo; sau khi đến, chúng con chào hỏi các du sĩ ngoại đạo ấy; sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, chúng con ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinne kho amhe, bhante, te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuṃ – ‘samaṇo, āvuso, gotamo kāmānaṃ pariññaṃ paññapeti, mayampi kāmānaṃ pariññaṃ paññapema.
As we were sitting there to one side, Bhante, those other sect ascetics said to us: ‘Friend, the recluse Gotama teaches the full understanding of sensuality, and we too teach the full understanding of sensuality.
Khi chúng con ngồi xuống một bên, bạch Thế Tôn, các du sĩ ngoại đạo ấy nói với chúng con rằng: ‘Này các bạn, Sa-môn Gotama thuyết giảng về sự liễu tri các dục, chúng tôi cũng thuyết giảng về sự liễu tri các dục.
Samaṇo, āvuso, gotamo rūpānaṃ pariññaṃ paññapeti, mayampi rūpānaṃ pariññaṃ paññapema.
The recluse Gotama teaches the full understanding of form, and we too teach the full understanding of form.
Này các bạn, Sa-môn Gotama thuyết giảng về sự liễu tri các sắc, chúng tôi cũng thuyết giảng về sự liễu tri các sắc.
Samaṇo, āvuso, gotamo vedanānaṃ pariññaṃ paññapeti, mayampi vedanānaṃ pariññaṃ paññapema.
The recluse Gotama teaches the full understanding of feelings, and we too teach the full understanding of feelings.
Này các bạn, Sa-môn Gotama thuyết giảng về sự liễu tri các cảm thọ, chúng tôi cũng thuyết giảng về sự liễu tri các cảm thọ.
Idha no, āvuso, ko viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā, yadidaṃ dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ anusāsaniyā vā anusāsani’nti.
So, friends, what is the difference, what is the distinction, what is the disparity between the recluse Gotama and us in terms of Dhamma teaching or instruction?’
Vậy thì này các bạn, ở đây có sự khác biệt gì, có sự đặc thù gì, có sự khác nhau gì giữa Sa-môn Gotama và chúng tôi, về việc thuyết giảng giáo pháp hay về việc giáo huấn?’
Atha kho mayaṃ, bhante, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandimha, nappaṭikkosimha; anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamimha – ‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmā’’’ti.
Then, Bhante, we neither approved nor rejected the statement of those other sect ascetics; without approving or rejecting, we rose from our seats and departed, thinking: ‘We shall learn the meaning of this statement from the Blessed One.’”
Rồi bạch Thế Tôn, chúng con không hoan hỷ cũng không bác bỏ lời nói của các du sĩ ngoại đạo ấy; không hoan hỷ, không bác bỏ, chúng con đứng dậy rời chỗ ngồi – ‘Chúng con sẽ tìm hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Thế Tôn.’”
165. ‘‘Evaṃvādino, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘ko panāvuso, kāmānaṃ assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ?
165. “Bhikkhus, when other sect ascetics speak thus, they should be told: ‘Friends, what is the gratification in sensuality, what is the danger, what is the escape?
165. “Này các Tỳ khưu, khi các du sĩ ngoại đạo nói như vậy, các con hãy trả lời họ như sau: ‘Này các bạn, vậy thì sự vị ngọt của các dục là gì, sự nguy hiểm là gì, sự thoát ly là gì?
Ko rūpānaṃ assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ?
What is the gratification in form, what is the danger, what is the escape?
Sự vị ngọt của các sắc là gì, sự nguy hiểm là gì, sự thoát ly là gì?
Ko vedanānaṃ assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’nti?
What is the gratification in feelings, what is the danger, what is the escape?’
Sự vị ngọt của các cảm thọ là gì, sự nguy hiểm là gì, sự thoát ly là gì?’
Evaṃ puṭṭhā, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti, uttariñca vighātaṃ āpajjissanti.
Bhikkhus, when thus questioned, the other sect ascetics will neither be able to answer nor will they find relief.
Này các Tỳ khưu, khi được hỏi như vậy, các du sĩ ngoại đạo ấy sẽ không thể trả lời được, và còn rơi vào sự bối rối hơn nữa.
Taṃ kissa hetu?
Why is that?
Vì sao vậy?
Yathā taṃ, bhikkhave, avisayasmiṃ.
Because, bhikkhus, it is outside their domain.
Vì điều đó, này các Tỳ khưu, nằm ngoài phạm vi hiểu biết của họ.
Nāhaṃ taṃ, bhikkhave, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo imesaṃ pañhānaṃ veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyya, aññatra tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā, ito vā pana sutvā.
I do not see, bhikkhus, anyone in the world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who could satisfy the mind with an explanation of these questions, apart from the Tathāgata or a disciple of the Tathāgata, or one who has heard it from them.
Này các Tỳ khưu, Ta không thấy một ai trong thế gian này cùng với chư thiên, Māra, Phạm thiên, cùng với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, có thể làm hài lòng tâm trí bằng cách giải đáp những câu hỏi này, ngoại trừ Như Lai, hoặc đệ tử của Như Lai, hoặc những người đã nghe từ đây (tức từ Như Lai).”
166. ‘‘Ko ca, bhikkhave, kāmānaṃ assādo?
166. “And what, bhikkhus, is the gratification in sensuality?
166. “Và này các Tỳ khưu, sự vị ngọt của các dục là gì?
Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā.
There are, bhikkhus, these five strands of sensuality.
Này các Tỳ khưu, có năm đối tượng dục này.
Katame pañca?
Which five?
Năm đối tượng nào?
Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā … jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā.
Forms cognizable by the eye that are desirable, agreeable, pleasing, lovely, connected with sensuality, and exciting lust; sounds cognizable by the ear… odours cognizable by the nose… tastes cognizable by the tongue… tangible objects cognizable by the body that are desirable, agreeable, pleasing, lovely, connected with sensuality, and exciting lust—these, bhikkhus, are the five strands of sensuality.
Những sắc khả kiến bằng mắt, khả ái, khả lạc, khả ý, đáng yêu, liên hệ đến dục, có tính chất lôi kéo; những tiếng khả thính bằng tai… những hương khả khứu bằng mũi… những vị khả vị bằng lưỡi… những xúc khả xúc bằng thân, khả ái, khả lạc, khả ý, đáng yêu, liên hệ đến dục, có tính chất lôi kéo – này các Tỳ khưu, đây là năm đối tượng dục.
Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ kāmānaṃ assādo.
The happiness and joy that arises, bhikkhus, by reason of these five strands of sensuality—this is the gratification in sensuality.
Này các Tỳ khưu, niềm hỷ lạc phát sinh do duyên với năm đối tượng dục này – đây là sự vị ngọt của các dục.
167. ‘‘Ko ca, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo?
167. “And what, bhikkhus, is the danger in sensuality?
167. “Và này các Tỳ khưu, sự nguy hiểm của các dục là gì?
Idha, bhikkhave, kulaputto yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi muddāya yadi gaṇanāya yadi saṅkhānena* yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippaññatarena – sītassa purakkhato uṇhassa purakkhato ḍaṃsamakasavātātapasarīṃsapasamphassehi rissamāno* khuppipāsāya mīyamāno; ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
Here, bhikkhus, a good son earns a living by whatever craft – whether by sealing, by reckoning, by computing, by farming, by trading, by cattle-herding, by archery, by royal service, or by any other craft – oppressed by cold, oppressed by heat, by the touch of gnats, mosquitoes, wind, sun, and creeping things, dying of hunger and thirst. This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một thiện nam tử kiếm sống bằng nghề thủ công nào đó – hoặc nghề đếm ngón tay, hoặc nghề tính toán, hoặc nghề kế toán, hoặc nghề nông, hoặc nghề buôn bán, hoặc nghề chăn bò, hoặc nghề bắn cung, hoặc nghề phục vụ hoàng gia, hoặc bất kỳ nghề thủ công nào khác – chịu đựng cái lạnh, chịu đựng cái nóng, bị hành hạ bởi sự tiếp xúc của ruồi, muỗi, gió, nắng, rắn rết, và chết vì đói khát; đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
‘‘Tassa ce, bhikkhave, kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā nābhinipphajjanti.
Bhikkhus, if, while that good son is thus striving, working, and exerting himself, those riches are not achieved for him.
Này các Tỳ-khưu, nếu thiện nam tử ấy đã nỗ lực, cố gắng, và phấn đấu như vậy mà những tài sản ấy không thành tựu.
So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati – ‘moghaṃ vata me uṭṭhānaṃ, aphalo vata me vāyāmo’ti.
Then he grieves, laments, weeps, beats his breast, and falls into bewilderment, saying: ‘My striving has been in vain; my exertion has been fruitless!’
Người ấy than khóc, mệt mỏi, rên rỉ, đấm ngực khóc than, rơi vào trạng thái mê muội – ‘Sự nỗ lực của ta thật vô ích, sự cố gắng của ta thật không có kết quả’.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
‘‘Tassa ce, bhikkhave, kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā abhinipphajjanti.
Bhikkhus, if, while that good son is thus striving, working, and exerting himself, those riches are achieved for him.
Này các Tỳ-khưu, nếu thiện nam tử ấy đã nỗ lực, cố gắng, và phấn đấu như vậy mà những tài sản ấy thành tựu.
So tesaṃ bhogānaṃ ārakkhādhikaraṇaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti – ‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi daheyya, na udakaṃ vaheyya* , na appiyā dāyādā hareyyu’nti.
Then, on account of guarding those riches, he experiences pain and sorrow, thinking: ‘How can kings not carry off my riches? How can thieves not carry them off? How can fire not burn them? How can water not wash them away? How can unpleasant heirs not carry them off?’
Người ấy trải nghiệm khổ đau và ưu phiền do việc bảo vệ những tài sản ấy – ‘Làm sao để các vua chúa không cướp đoạt tài sản của ta, trộm cướp không lấy, lửa không thiêu hủy, nước không cuốn trôi, và những người thừa kế không được yêu thích không chiếm đoạt?’
Tassa evaṃ ārakkhato gopayato te bhoge rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti.
While he is thus guarding and protecting those riches, kings do carry them off, or thieves do carry them off, or fire does burn them, or water does wash them away, or unpleasant heirs do carry them off.
Khi người ấy đang bảo vệ và giữ gìn những tài sản ấy, các vua chúa cướp đoạt, hoặc trộm cướp lấy đi, hoặc lửa thiêu hủy, hoặc nước cuốn trôi, hoặc những người thừa kế không được yêu thích chiếm đoạt.
So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati – ‘yampi me ahosi tampi no natthī’ti.
Then he grieves, laments, weeps, beats his breast, and falls into bewilderment, saying: ‘What I had is no longer mine!’
Người ấy than khóc, mệt mỏi, rên rỉ, đấm ngực khóc than, rơi vào trạng thái mê muội – ‘Cái mà ta đã có, nay cũng không còn nữa’.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
168. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu rājānopi rājūhi vivadanti, khattiyāpi khattiyehi vivadanti, brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti, gahapatīpi gahapatīhi vivadanti, mātāpi puttena vivadati, puttopi mātarā vivadati, pitāpi puttena vivadati, puttopi pitarā vivadati, bhātāpi bhātarā vivadati, bhātāpi bhaginiyā vivadati, bhaginīpi bhātarā vivadati, sahāyopi sahāyena vivadati.
168. Furthermore, bhikkhus, on account of sensual pleasures, with sensual pleasures as their source, their origin, solely on account of sensual pleasures, kings dispute with kings, khattiyas with khattiyas, brahmins with brahmins, householders with householders; mothers dispute with sons, sons with mothers; fathers dispute with sons, sons with fathers; brothers dispute with brothers, brothers with sisters, sisters with brothers; friends dispute with friends.
168. Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng mà các vua chúa tranh cãi với các vua chúa, các chiến sĩ tranh cãi với các chiến sĩ, các Bà-la-môn tranh cãi với các Bà-la-môn, các gia chủ tranh cãi với các gia chủ, mẹ tranh cãi với con, con tranh cãi với mẹ, cha tranh cãi với con, con tranh cãi với cha, anh em tranh cãi với anh em, anh tranh cãi với chị em, chị em tranh cãi với anh em, bạn bè tranh cãi với bạn bè.
Te tattha kalahaviggahavivādāpannā aññamaññaṃ pāṇīhipi upakkamanti, leḍḍūhipi upakkamanti, daṇḍehipi upakkamanti, satthehipi upakkamanti.
There, having fallen into quarrels, disputes, and contentions, they attack each other with hands, with clods, with sticks, with weapons.
Ở đó, họ rơi vào tranh chấp, cãi vã, bất đồng, và tấn công lẫn nhau bằng tay, bằng cục đất, bằng gậy gộc, bằng vũ khí.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
There, they meet death or suffering comparable to death.
Ở đó, họ phải chịu cái chết, hoặc khổ đau gần chết.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, ubhatobyūḷhaṃ saṅgāmaṃ pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu.
Furthermore, bhikkhus, on account of sensual pleasures, with sensual pleasures as their source, their origin, solely on account of sensual pleasures, they take up sword and shield, gird on bow and quiver, and charge into battle, with arrows flying, spears being hurled, and swords flashing.
Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng mà họ cầm khiên và kiếm, mang cung tên, rồi xông vào trận chiến hai bên đối đầu, trong khi những mũi tên đang bay, những ngọn giáo đang phóng, và những thanh kiếm đang lóe sáng.
Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, asināpi sīsaṃ chindanti.
There, they are pierced by arrows, pierced by spears, and their heads are cut off with swords.
Ở đó, họ bị bắn bằng tên, bị đâm bằng giáo, bị chém đầu bằng kiếm.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
There, they meet death or suffering comparable to death.
Ở đó, họ phải chịu cái chết, hoặc khổ đau gần chết.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, addāvalepanā* upakāriyo pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu.
Furthermore, bhikkhus, on account of sensual pleasures, with sensual pleasures as their source, their origin, solely on account of sensual pleasures, they take up sword and shield, gird on bow and quiver, and charge into muddy battlements, with arrows flying, spears being hurled, and swords flashing.
Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng mà họ cầm khiên và kiếm, mang cung tên, rồi xông vào những thành lũy được trát bùn, trong khi những mũi tên đang bay, những ngọn giáo đang phóng, và những thanh kiếm đang lóe sáng.
Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, chakaṇakāyapi* osiñcanti, abhivaggenapi omaddanti, asināpi sīsaṃ chindanti.
There, they are pierced by arrows, pierced by spears, drenched with cow dung, crushed by logs, and their heads are cut off with swords.
Ở đó, họ bị bắn bằng tên, bị đâm bằng giáo, bị dội nước tiểu và phân, bị nghiền nát bằng những khúc gỗ lớn, bị chém đầu bằng kiếm.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
There, they meet death or suffering comparable to death.
Ở đó, họ phải chịu cái chết, hoặc khổ đau gần chết.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
169. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu sandhimpi chindanti, nillopampi haranti, ekāgārikampi karonti, paripanthepi tiṭṭhanti, paradārampi gacchanti.
169. Furthermore, bhikkhus, on account of sensual pleasures, with sensual pleasures as their source, their origin, solely on account of sensual pleasures, they break into houses, seize plunder, commit highway robbery, stand on the lookout for robbers, and go to other men’s wives.
169. Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng mà họ phá tường, cướp bóc, đột nhập nhà cửa, đứng chặn đường, và ngoại tình.
Tamenaṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti – kasāhipi tāḷenti, vettehipi tāḷenti, aḍḍhadaṇḍakehipi tāḷenti; hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti; bilaṅgathālikampi karonti, saṅkhamuṇḍikampi karonti, rāhumukhampi karonti, jotimālikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cīrakavāsikampi karonti, eṇeyyakampi karonti, baḷisamaṃsikampi karonti, kahāpaṇikampi karonti, khārāpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palālapīṭhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti.
Then kings arrest them and inflict various punishments: they flog them with whips, with canes, with short sticks; they cut off their hands, cut off their feet, cut off their hands and feet, cut off their ears, cut off their noses, cut off their ears and noses; they inflict the Bilaṅga-thālika punishment, the Saṅkha-muṇḍika punishment, the Rāhumukha punishment, the Joti-mālika punishment, the Hatthapajjotika punishment, the Eraka-vattika punishment, the Cīraka-vāsika punishment, the Eṇeyyaka punishment, the Baḷisa-maṃsika punishment, the Kahāpaṇika punishment, the Khārāpatacchika punishment, the Paligha-parivattika punishment, the Palāla-pīṭhaka punishment; they douse them with hot oil, make dogs eat them, impale them alive on stakes, and cut off their heads with swords.
Rồi các vua chúa bắt giữ họ và thi hành nhiều hình phạt khác nhau – họ bị đánh bằng roi, bị đánh bằng gậy mây, bị đánh bằng gậy ngắn; họ bị chặt tay, bị chặt chân, bị chặt cả tay và chân, bị cắt tai, bị cắt mũi, bị cắt cả tai và mũi; họ bị tra tấn như nồi cám, bị tra tấn như vỏ ốc, bị tra tấn như miệng quỷ Rahu, bị tra tấn như vòng hoa lửa, bị tra tấn như đèn tay, bị tra tấn như dải lá lau, bị tra tấn như áo giẻ rách, bị tra tấn như nai rừng, bị tra tấn như móc câu thịt, bị tra tấn như đồng tiền, bị tra tấn như thuốc tẩy rửa, bị tra tấn như trục cửa, bị tra tấn như đệm rơm; họ bị dội dầu sôi, bị chó dữ cắn xé, bị xiên sống vào cọc, bị chém đầu bằng kiếm.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
There, they meet death or suffering comparable to death.
Ở đó, họ phải chịu cái chết, hoặc khổ đau gần chết.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a visible drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng có thể thấy được trong hiện tại, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu kāyena duccaritaṃ caranti, vācāya duccaritaṃ caranti, manasā duccaritaṃ caranti.
Furthermore, bhikkhus, on account of sensual pleasures, with sensual pleasures as their source, their origin, solely on account of sensual pleasures, they commit misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind.
Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng mà họ hành động ác bằng thân, hành động ác bằng lời, hành động ác bằng ý.
Te kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.
Having committed misconduct by body, by speech, and by mind, upon the breakup of the body, after death, they reappear in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
Sau khi hành động ác bằng thân, hành động ác bằng lời, hành động ác bằng ý, sau khi thân hoại mạng chung, họ tái sinh vào cõi xấu, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ayampi, bhikkhave, kāmānaṃ ādīnavo samparāyiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, bhikkhus, is a future drawback of sensual pleasures, a mass of suffering with sensual pleasures as its cause, its source, its origin, solely on account of sensual pleasures.
Này các Tỳ-khưu, đây cũng là một mối nguy hiểm của các dục vọng trong đời sau, một khối khổ đau do các dục vọng làm nhân, do các dục vọng làm nguyên nhân, do các dục vọng làm cơ sở, chính là do các dục vọng.
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ kāmānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nappajānanti te vata sāmaṃ vā kāme parijānissanti, paraṃ vā tathattāya samādapessanti yathā paṭipanno kāme parijānissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
“Bhikkhus, if there are any recluses or brahmins who do not truly understand, as enjoyment, the enjoyment of sensual pleasures; as danger, the danger of sensual pleasures; and as escape, the escape from sensual pleasures, it is impossible that they themselves will fully comprehend sensual pleasures, or that they will lead others to that state whereby one who practices will fully comprehend sensual pleasures.
Này các Tỳ-kheo, phàm những Sa-môn hay Bà-la-môn nào không như thật biết rõ sự vị ngọt của các dục là vị ngọt, sự nguy hiểm của các dục là nguy hiểm, sự xuất ly khỏi các dục là xuất ly, thì chắc chắn họ không thể tự mình đoạn tận các dục, cũng không thể khuyến khích người khác thực hành để đoạn tận các dục. Điều này không thể xảy ra.
Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ kāmānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ pajānanti, te vata sāmaṃ vā kāme parijānissanti paraṃ vā tathattāya samādapessanti yathā paṭipanno kāme parijānissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
But, bhikkhus, if there are any recluses or brahmins who truly understand, as enjoyment, the enjoyment of sensual pleasures; as danger, the danger of sensual pleasures; and as escape, the escape from sensual pleasures, it is possible that they themselves will fully comprehend sensual pleasures, or that they will lead others to that state whereby one who practices will fully comprehend sensual pleasures.
Này các Tỳ-kheo, phàm những Sa-môn hay Bà-la-môn nào như thật biết rõ sự vị ngọt của các dục là vị ngọt, sự nguy hiểm của các dục là nguy hiểm, sự xuất ly khỏi các dục là xuất ly, thì chắc chắn họ có thể tự mình đoạn tận các dục, cũng có thể khuyến khích người khác thực hành để đoạn tận các dục. Điều này có thể xảy ra.
171. ‘‘Ko ca, bhikkhave, rūpānaṃ assādo?
171. “And what, bhikkhus, is the enjoyment of forms?
171. Này các Tỳ-kheo, đâu là vị ngọt của sắc?
Seyyathāpi, bhikkhave, khattiyakaññā vā brāhmaṇakaññā vā gahapatikaññā vā pannarasavassuddesikā vā soḷasavassuddesikā vā, nātidīghā nātirassā nātikisā nātithūlā nātikāḷī nāccodātā paramā sā, bhikkhave, tasmiṃ samaye subhā vaṇṇanibhāti?
Bhikkhus, just as a royal maiden, a brahmin maiden, or a householder maiden, fifteen or sixteen years old, neither too tall nor too short, neither too thin nor too fat, neither too dark nor too fair, is at that time supremely beautiful and lovely in complexion, is she not?
Này các Tỳ-kheo, ví như một thiếu nữ dòng Sát-đế-lợi, hay thiếu nữ dòng Bà-la-môn, hay thiếu nữ dòng Gia chủ, tuổi mười lăm hay mười sáu, không quá cao không quá thấp, không quá gầy không quá mập, không quá đen không quá trắng, này các Tỳ-kheo, vào thời điểm đó, nàng có vẻ đẹp và sắc thái tuyệt vời phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Yaṃ kho, bhikkhave, subhaṃ vaṇṇanibhaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ rūpānaṃ assādo.
The happiness and joy, bhikkhus, that arises dependent on such beauty and loveliness in complexion—this is the enjoyment of forms.
Này các Tỳ-kheo, dựa vào vẻ đẹp và sắc thái đó mà phát sinh sự lạc và hỷ, đây là vị ngọt của sắc.
‘‘Ko ca, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo?
“And what, bhikkhus, is the danger of forms?
Này các Tỳ-kheo, đâu là sự nguy hiểm của sắc?
Idha, bhikkhave, tameva bhaginiṃ passeyya aparena samayena āsītikaṃ vā nāvutikaṃ vā vassasatikaṃ vā jātiyā, jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantiṃ āturaṃ gatayobbanaṃ khaṇḍadantaṃ* palitakesaṃ* , vilūnaṃ khalitasiraṃ valinaṃ tilakāhatagattaṃ* .
Here, bhikkhus, one might see that very sister at another time, eighty, ninety, or a hundred years old by birth, decrepit, hunchbacked like a roof-beam, bent, relying on a stick, trembling as she walks, ailing, her youth gone, with broken teeth, grey hair, sparse, bald head, wrinkled skin, and a body disfigured with freckles.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, sau một thời gian, người ta thấy chính thiếu nữ ấy đã tám mươi, chín mươi, hay một trăm tuổi, già nua, lưng còng như đòn nóc nhà, phải chống gậy run rẩy bước đi, bệnh tật, tuổi thanh xuân đã qua, răng rụng, tóc bạc, đầu hói, da nhăn nheo, thân thể đầy đốm tàn nhang.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yā purimā subhā vaṇṇanibhā sā antarahitā, ādīnavo pātubhūtoti?
What do you think, bhikkhus, has that former beauty and loveliness in complexion disappeared, and a danger become manifest?
Này các Tỳ-kheo, các ông nghĩ sao, vẻ đẹp và sắc thái trước kia đã biến mất, và sự nguy hiểm đã hiện rõ phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Ayampi, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo.
This, too, bhikkhus, is a danger of forms.
Đây cũng là sự nguy hiểm của sắc, này các Tỳ-kheo.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tameva bhaginiṃ passeyya ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ, sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ* , aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ, aññehi saṃvesiyamānaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, one might see that very sister sick, suffering, gravely ill, lying in her own urine and faeces, being lifted up by others, being made to lie down by others.
Hơn nữa, này các Tỳ-kheo, người ta thấy chính thiếu nữ ấy bệnh tật, đau khổ, ốm nặng, nằm trên vũng nước tiểu và phân của mình, được người khác đỡ dậy, được người khác đặt nằm xuống.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yā purimā subhā vaṇṇanibhā sā antarahitā, ādīnavo pātubhūtoti?
What do you think, bhikkhus, has that former beauty and loveliness in complexion disappeared, and a danger become manifest?
Này các Tỳ-kheo, các ông nghĩ sao, vẻ đẹp và sắc thái trước kia đã biến mất, và sự nguy hiểm đã hiện rõ phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Ayampi, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo.
This, too, bhikkhus, is a danger of forms.
Đây cũng là sự nguy hiểm của sắc, này các Tỳ-kheo.
172. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tameva bhaginiṃ passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ – ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā, uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajātaṃ.
172. “Furthermore, bhikkhus, one might see that very sister's body discarded in a charnel ground—dead for one day, two days, or three days, bloated, discolored, putrefying.
172. Hơn nữa, này các Tỳ-kheo, người ta thấy chính thiếu nữ ấy, thân thể bị vứt bỏ ở bãi tha ma – chết một ngày, hai ngày, hay ba ngày, sình chướng, xanh xám, đầy mủ.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yā purimā subhā vaṇṇanibhā sā antarahitā, ādīnavo pātubhūtoti?
What do you think, bhikkhus, has that former beauty and loveliness in complexion disappeared, and a danger become manifest?
Này các Tỳ-kheo, các ông nghĩ sao, vẻ đẹp và sắc thái trước kia đã biến mất, và sự nguy hiểm đã hiện rõ phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Ayampi, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo.
This, too, bhikkhus, is a danger of forms.
Đây cũng là sự nguy hiểm của sắc, này các Tỳ-kheo.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tameva bhaginiṃ passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ – kākehi vā khajjamānaṃ, kulalehi vā khajjamānaṃ, gijjhehi vā khajjamānaṃ, kaṅkehi vā khajjamānaṃ, sunakhehi vā khajjamānaṃ, byagghehi vā khajjamānaṃ, dīpīhi vā khajjamānaṃ, siṅgālehi vā khajjamānaṃ, vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, one might see that very sister's body discarded in a charnel ground—being eaten by crows, or being eaten by hawks, or being eaten by vultures, or being eaten by herons, or being eaten by dogs, or being eaten by tigers, or being eaten by leopards, or being eaten by jackals, or being eaten by various kinds of small creatures.
Hơn nữa, này các Tỳ-kheo, người ta thấy chính thiếu nữ ấy, thân thể bị vứt bỏ ở bãi tha ma – bị quạ ăn, hay diều hâu ăn, hay kền kền ăn, hay cò ăn, hay chó ăn, hay cọp ăn, hay báo ăn, hay chó rừng ăn, hay bị các loài côn trùng khác nhau ăn.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yā purimā subhā vaṇṇanibhā sā antarahitā, ādīnavo pātubhūtoti?
What do you think, bhikkhus, has that former beauty and loveliness in complexion disappeared, and a danger become manifest?
Này các Tỳ-kheo, các ông nghĩ sao, vẻ đẹp và sắc thái trước kia đã biến mất, và sự nguy hiểm đã hiện rõ phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Ayampi, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo.
This, too, bhikkhus, is a danger of forms.
Đây cũng là sự nguy hiểm của sắc, này các Tỳ-kheo.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tameva bhaginiṃ passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ – aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ, aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ, aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ, aṭṭhikāni apagatasambandhāni disāvidisāvikkhittāni – aññena hatthaṭṭhikaṃ, aññena pādaṭṭhikaṃ, aññena gopphakaṭṭhikaṃ, aññena jaṅghaṭṭhikaṃ, aññena ūruṭṭhikaṃ, aññena kaṭiṭṭhikaṃ, aññena phāsukaṭṭhikaṃ, aññena piṭṭhiṭṭhikaṃ, aññena khandhaṭṭhikaṃ, aññena gīvaṭṭhikaṃ, aññena hanukaṭṭhikaṃ, aññena dantaṭṭhikaṃ, aññena sīsakaṭāhaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, one might see that very sister's body discarded in a charnel ground—a skeleton with flesh and blood, held together by sinews; a skeleton smeared with blood, without flesh, held together by sinews; a skeleton without flesh and blood, held together by sinews; bones disconnected, scattered in all directions—a hand-bone here, a foot-bone there, an ankle-bone here, a shin-bone there, a thigh-bone here, a hip-bone there, a rib-bone here, a backbone there, a shoulder-bone here, a neck-bone there, a jaw-bone here, a tooth-bone here, a skull there.
Hơn nữa, này các Tỳ-kheo, người ta thấy chính thiếu nữ ấy, thân thể bị vứt bỏ ở bãi tha ma – chỉ còn bộ xương dính thịt và máu, nối kết bằng gân; bộ xương không còn thịt nhưng dính máu, nối kết bằng gân; bộ xương không còn thịt và máu, nối kết bằng gân; những khúc xương rời rạc, vứt rải rác khắp nơi – xương tay ở một nơi, xương chân ở một nơi, xương mắt cá ở một nơi, xương ống chân ở một nơi, xương đùi ở một nơi, xương hông ở một nơi, xương sườn ở một nơi, xương sống ở một nơi, xương vai ở một nơi, xương cổ ở một nơi, xương hàm ở một nơi, xương răng ở một nơi, sọ đầu ở một nơi.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yā purimā subhā vaṇṇanibhā sā antarahitā, ādīnavo pātubhūtoti?
What do you think, bhikkhus, has that former beauty and loveliness in complexion disappeared, and a danger become manifest?
Này các Tỳ-kheo, các ông nghĩ sao, vẻ đẹp và sắc thái trước kia đã biến mất, và sự nguy hiểm đã hiện rõ phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Ayampi, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo.
This, too, bhikkhus, is a danger of forms.
Đây cũng là sự nguy hiểm của sắc, này các Tỳ-kheo.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tameva bhaginiṃ passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ – aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇapaṭibhāgāni, aṭṭhikāni puñjakitāni terovassikāni, aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni.
“Furthermore, bhikkhus, one might see that very sister's body discarded in a charnel ground—bones white, shell-colored; bones heaped up, more than a year old; bones rotted and crumbled to dust.
Hơn nữa, này các Tỳ-kheo, người ta thấy chính thiếu nữ ấy, thân thể bị vứt bỏ ở bãi tha ma – những khúc xương trắng như màu vỏ ốc; những khúc xương chất đống đã qua nhiều năm; những khúc xương mục nát thành bụi.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yā purimā subhā vaṇṇanibhā sā antarahitā, ādīnavo pātubhūtoti?
What do you think, bhikkhus, has that former beauty and loveliness in complexion disappeared, and a danger become manifest?
Này các Tỳ-kheo, các ông nghĩ sao, vẻ đẹp và sắc thái trước kia đã biến mất, và sự nguy hiểm đã hiện rõ phải không?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir.’
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Ayampi, bhikkhave, rūpānaṃ ādīnavo.
This, too, bhikkhus, is a danger of forms.
Đây cũng là sự nguy hiểm của sắc, này các Tỳ-kheo.
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ rūpānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nappajānanti te vata sāmaṃ vā rūpe parijānissanti, paraṃ vā tathattāya samādapessanti yathā paṭipanno rūpe parijānissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
“Bhikkhus, if there are any recluses or brahmins who do not truly understand, as enjoyment, the enjoyment of forms; as danger, the danger of forms; and as escape, the escape from forms, it is impossible that they themselves will fully comprehend forms, or that they will lead others to that state whereby one who practices will fully comprehend forms.
Này các Tỳ-kheo, phàm những Sa-môn hay Bà-la-môn nào không như thật biết rõ sự vị ngọt của sắc là vị ngọt, sự nguy hiểm của sắc là nguy hiểm, sự xuất ly khỏi sắc là xuất ly, thì chắc chắn họ không thể tự mình đoạn tận sắc, cũng không thể khuyến khích người khác thực hành để đoạn tận sắc. Điều này không thể xảy ra.
Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ rūpānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ pajānanti te vata sāmaṃ vā rūpe parijānissanti paraṃ vā tathattāya samādapessanti yathā paṭipanno rūpe parijānissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
But, bhikkhus, if there are any recluses or brahmins who truly understand, as enjoyment, the enjoyment of forms; as danger, the danger of forms; and as escape, the escape from forms, it is possible that they themselves will fully comprehend forms, or that they will lead others to that state whereby one who practices will fully comprehend forms.
Này các Tỳ-kheo, phàm những Sa-môn hay Bà-la-môn nào như thật biết rõ sự vị ngọt của sắc là vị ngọt, sự nguy hiểm của sắc là nguy hiểm, sự xuất ly khỏi sắc là xuất ly, thì chắc chắn họ có thể tự mình đoạn tận sắc, cũng có thể khuyến khích người khác thực hành để đoạn tận sắc. Điều này có thể xảy ra.
173. ‘‘Ko ca, bhikkhave, vedanānaṃ assādo?
173. “And what, bhikkhus, is the enjoyment of feelings?
173. Này các Tỳ-kheo, đâu là vị ngọt của các thọ?
Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, bhikkhus, a bhikkhu, secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, enters and abides in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, and filled with rapture and happiness.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một Tỳ-kheo ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, có tầm có tứ, do ly dục sinh hỷ lạc.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, neva tasmiṃ samaye attabyābādhāyapi ceteti, na parabyābādhāyapi ceteti, na ubhayabyābādhāyapi ceteti; abyābajjhaṃyeva tasmiṃ samaye vedanaṃ vedeti.
Bhikkhus, at the time a bhikkhu enters and abides in the first jhāna, which is secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, and filled with rapture and happiness, at that time he does not intend for his own affliction, nor for the affliction of others, nor for the affliction of both; at that time he feels only a feeling that is free from affliction.
Này các Tỳ-kheo, vào thời điểm Tỳ-kheo ấy ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, có tầm có tứ, do ly dục sinh hỷ lạc, vào thời điểm đó, vị ấy không nghĩ đến việc làm hại mình, không nghĩ đến việc làm hại người khác, không nghĩ đến việc làm hại cả hai; vào thời điểm đó, vị ấy cảm nhận một thọ không làm hại.
Abyābajjhaparamāhaṃ, bhikkhave, vedanānaṃ assādaṃ vadāmi.
I declare, bhikkhus, the supreme enjoyment of feelings to be that which is free from affliction.
Này các Tỳ-kheo, ta nói rằng sự không làm hại là vị ngọt tối thượng của các thọ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā, upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, neva tasmiṃ samaye attabyābādhāyapi ceteti, na parabyābādhāyapi ceteti, na ubhayabyābādhāyapi ceteti; abyābajjhaṃyeva tasmiṃ samaye vedanaṃ vedeti.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu, with the calming of vitakka and vicāra, with inner tranquility and unification of mind, enters and dwells in the second jhāna, which is without vitakka and vicāra, born of samādhi, with rapture and pleasure… At that time, bhikkhus, a bhikkhu, with the fading away of rapture, dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending, and experiences pleasure with the body, which the Noble Ones declare: ‘He dwells in equanimity, mindful, and at ease,’ enters and dwells in the third jhāna… At that time, bhikkhus, a bhikkhu, with the abandoning of pleasure and pain, and with the disappearance of former joy and sorrow, enters and dwells in the fourth jhāna, which is neither painful nor pleasant, with purity of mindfulness due to equanimity. At that time, he does not intend harm to himself, nor harm to others, nor harm to both; at that time, he experiences only an unburdensome feeling.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu, do sự lắng dịu của tầm và tứ, nội tâm thanh tịnh, tâm được nhất tâm, không tầm không tứ, hỷ lạc do định sanh, chứng và an trú Nhị thiền… (văn tắt)… Này các Tỳ-khưu, tại thời điểm vị Tỳ-khưu ly hỷ, an trú xả, chánh niệm tỉnh giác, cảm thọ lạc nơi thân mà các bậc Thánh gọi là ‘người an trú xả, có niệm, an lạc’, chứng và an trú Tam thiền… (văn tắt)… Này các Tỳ-khưu, tại thời điểm vị Tỳ-khưu, do đoạn diệt lạc và đoạn diệt khổ, và do diệt trừ hỷ và ưu trước đó, chứng và an trú Tứ thiền, không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh, vào thời điểm ấy, vị ấy không tác ý làm hại mình, không tác ý làm hại người, không tác ý làm hại cả hai; vào thời điểm ấy, vị ấy cảm thọ một cảm giác không bị phiền não.
Abyābajjhaparamāhaṃ, bhikkhave, vedanānaṃ assādaṃ vadāmi.
Bhikkhus, I declare the satisfaction of feelings to be supreme harmlessness.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói rằng sự vị ngọt của các cảm thọ là sự không bị phiền não tối thượng.
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ vedanānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nappajānanti, te vata sāmaṃ vā vedanaṃ parijānissanti, paraṃ vā tathattāya samādapessanti yathā paṭipanno vedanaṃ parijānissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
“For if, bhikkhus, any ascetics or brahmins do not truly understand the satisfaction of feelings as satisfaction, their danger as danger, and their escape as escape, it is not possible that they themselves will fully understand feelings or inspire others to that state whereby one fully understands feelings.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào không như thật tuệ tri sự vị ngọt của các cảm thọ như là sự vị ngọt, sự nguy hiểm như là sự nguy hiểm, sự xuất ly như là sự xuất ly, thì không thể nào tự mình liễu tri cảm thọ, hay khiến người khác đạt đến trạng thái mà qua đó người ấy sẽ liễu tri cảm thọ – điều đó không thể xảy ra.
Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ vedanānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ pajānanti te vata sāmaṃ vā vedanaṃ parijānissanti, paraṃ vā tathattāya samādapessanti yathā paṭipanno vedanaṃ parijānissatīti – ṭhānametaṃ vijjatī’’ti.
But if, bhikkhus, any ascetics or brahmins truly understand the satisfaction of feelings as satisfaction, their danger as danger, and their escape as escape, it is possible that they themselves will fully understand feelings and inspire others to that state whereby one fully understands feelings.”
Này các Tỳ-khưu, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào như thật tuệ tri sự vị ngọt của các cảm thọ như là sự vị ngọt, sự nguy hiểm như là sự nguy hiểm, sự xuất ly như là sự xuất ly, thì có thể tự mình liễu tri cảm thọ, hay khiến người khác đạt đến trạng thái mà qua đó người ấy sẽ liễu tri cảm thọ – điều đó có thể xảy ra.”
175. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
175. Thus have I heard: At one time the Blessed One was dwelling among the Sakyans in Kapilavatthu, at the Nigrodhārāma.
175. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú giữa dân Sakya, tại Kapilavatthu, trong khu vườn Nigrodha.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh Sakya đi đến chỗ Đức Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dīgharattāhaṃ, bhante, bhagavatā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso’ti.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One: “For a long time, Bhante, I have known the Dhamma taught by the Blessed One thus: ‘Greed is an defilement of the mind, hatred is an defilement of the mind, delusion is an defilement of the mind.’
Ngồi xuống một bên, Đại danh Sakya bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, từ lâu con đã biết pháp được Đức Thế Tôn thuyết giảng như vầy: ‘Tham là cấu uế của tâm, sân là cấu uế của tâm, si là cấu uế của tâm’.
Evañcāhaṃ* , bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso’ti.
Indeed, Bhante, I know the Dhamma taught by the Blessed One thus: ‘Greed is an defilement of the mind, hatred is an defilement of the mind, delusion is an defilement of the mind.’
Bạch Thế Tôn, con cũng đã biết pháp được Đức Thế Tôn thuyết giảng như vầy: ‘Tham là cấu uế của tâm, sân là cấu uế của tâm, si là cấu uế của tâm’.
Atha ca pana me ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Yet sometimes, the qualities of greed overpower my mind, the qualities of hatred overpower my mind, the qualities of delusion overpower my mind.
Tuy nhiên, đôi khi các pháp tham vẫn chi phối tâm con, các pháp sân vẫn chi phối tâm con, các pháp si vẫn chi phối tâm con.
Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘kosu nāma me dhammo ajjhattaṃ appahīno yena me ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhantī’’’ti.
Then, Bhante, it occurs to me: ‘What quality within me remains unabandoned, that at times the qualities of greed overpower my mind, the qualities of hatred overpower my mind, the qualities of delusion overpower my mind?’”
Bạch Thế Tôn, con nghĩ như vầy: ‘Pháp nào trong nội tâm con vẫn chưa được đoạn trừ, mà đôi khi các pháp tham vẫn chi phối tâm con, các pháp sân vẫn chi phối tâm con, các pháp si vẫn chi phối tâm con?’”
176. ‘‘So eva kho te, mahānāma, dhammo ajjhattaṃ appahīno yena te ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
176. “That very quality, Mahānāma, within you remains unabandoned, whereby at times the qualities of greed overpower your mind, the qualities of hatred overpower your mind, the qualities of delusion overpower your mind.
176. “Này Đại danh, chính pháp ấy trong nội tâm ông vẫn chưa được đoạn trừ, mà đôi khi các pháp tham vẫn chi phối tâm ông, các pháp sân vẫn chi phối tâm ông, các pháp si vẫn chi phối tâm ông.
So ca hi te, mahānāma, dhammo ajjhattaṃ pahīno abhavissa, na tvaṃ agāraṃ ajjhāvaseyyāsi, na kāme paribhuñjeyyāsi.
If that quality, Mahānāma, were abandoned within you, you would not dwell in a house, nor would you partake of sensual pleasures.
Này Đại danh, nếu pháp ấy trong nội tâm ông đã được đoạn trừ, thì ông sẽ không sống đời gia đình, không hưởng thụ các dục.
Yasmā ca kho te, mahānāma, so eva dhammo ajjhattaṃ appahīno tasmā tvaṃ agāraṃ ajjhāvasasi, kāme paribhuñjasi.
But because that very quality, Mahānāma, remains unabandoned within you, you dwell in a house and partake of sensual pleasures.
Nhưng này Đại danh, vì pháp ấy trong nội tâm ông vẫn chưa được đoạn trừ, nên ông vẫn sống đời gia đình, vẫn hưởng thụ các dục.
177. ‘‘‘Appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo* ettha bhiyyo’ti – iti cepi, mahānāma, ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca* aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nādhigacchati, aññaṃ vā tato santataraṃ; atha kho so neva tāva anāvaṭṭī kāmesu hoti.
177. “Even if, Mahānāma, it is rightly seen by a noble disciple with perfect wisdom that ‘Sensual pleasures are of little satisfaction, they involve much suffering and much despair, and their danger is greater,’ yet if he does not attain a rapture and pleasure apart from sensual pleasures and apart from unwholesome states, or something more peaceful than that, then he is not yet entirely detached from sensual pleasures.
177. “Này Đại danh, dù cho một Thánh đệ tử có như thật thấy rõ bằng chánh trí rằng: ‘Các dục có ít vị ngọt, nhiều khổ, nhiều não, sự nguy hiểm ở đây còn nhiều hơn’, nhưng nếu vị ấy không đạt được hỷ lạc, hay một cái gì tĩnh lặng hơn thế, tách biệt khỏi các dục, tách biệt khỏi các pháp bất thiện; thì vị ấy vẫn chưa phải là người không còn bị lôi cuốn bởi các dục.
Yato ca kho, mahānāma, ariyasāvakassa ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ adhigacchati aññaṃ vā tato santataraṃ; atha kho so anāvaṭṭī kāmesu hoti.
But, Mahānāma, when a noble disciple rightly sees with perfect wisdom that ‘Sensual pleasures are of little satisfaction, they involve much suffering and much despair, and their danger is greater,’ and he attains a rapture and pleasure apart from sensual pleasures and apart from unwholesome states, or something more peaceful than that, then he is entirely detached from sensual pleasures.
Này Đại danh, khi một Thánh đệ tử như thật thấy rõ bằng chánh trí rằng: ‘Các dục có ít vị ngọt, nhiều khổ, nhiều não, sự nguy hiểm ở đây còn nhiều hơn’, và vị ấy đạt được hỷ lạc, hay một cái gì tĩnh lặng hơn thế, tách biệt khỏi các dục, tách biệt khỏi các pháp bất thiện; thì vị ấy mới là người không còn bị lôi cuốn bởi các dục.
‘‘Mayhampi kho, mahānāma, pubbeva sambodhā, anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato, ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nājjhagamaṃ, aññaṃ vā tato santataraṃ; atha khvāhaṃ neva tāva anāvaṭṭī kāmesu paccaññāsiṃ.
“Even for me, Mahānāma, before my enlightenment, when I was still a Bodhisatta, not yet fully enlightened, it was rightly seen with perfect wisdom that ‘Sensual pleasures are of little satisfaction, they involve much suffering and much despair, and their danger is greater,’ but I had not attained a rapture and pleasure apart from sensual pleasures and apart from unwholesome states, or something more peaceful than that; therefore, I did not yet declare myself entirely detached from sensual pleasures.
Này Đại danh, trước khi giác ngộ, khi Ta còn là Bồ-tát chưa giác ngộ, Ta cũng như thật thấy rõ bằng chánh trí rằng: ‘Các dục có ít vị ngọt, nhiều khổ, nhiều não, sự nguy hiểm ở đây còn nhiều hơn’, nhưng Ta không đạt được hỷ lạc, hay một cái gì tĩnh lặng hơn thế, tách biệt khỏi các dục, tách biệt khỏi các pháp bất thiện; thì Ta vẫn chưa tự nhận là người không còn bị lôi cuốn bởi các dục.
Yato ca kho me, mahānāma, ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ ahosi, so ca* aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ ajjhagamaṃ, aññaṃ vā tato santataraṃ; athāhaṃ anāvaṭṭī kāmesu paccaññāsiṃ.
But when, Mahānāma, it was rightly seen by me with perfect wisdom that ‘Sensual pleasures are of little satisfaction, they involve much suffering and much despair, and their danger is greater,’ and I attained a rapture and pleasure apart from sensual pleasures and apart from unwholesome states, or something more peaceful than that; then I declared myself entirely detached from sensual pleasures.
Này Đại danh, khi Ta như thật thấy rõ bằng chánh trí rằng: ‘Các dục có ít vị ngọt, nhiều khổ, nhiều não, sự nguy hiểm ở đây còn nhiều hơn’, và Ta đạt được hỷ lạc, hay một cái gì tĩnh lặng hơn thế, tách biệt khỏi các dục, tách biệt khỏi các pháp bất thiện; thì Ta mới tự nhận là người không còn bị lôi cuốn bởi các dục.
178. ‘‘Ko ca, mahānāma, kāmānaṃ assādo?
178. “What, Mahānāma, is the satisfaction of sensual pleasures?
178. “Này Đại danh, vậy thế nào là sự vị ngọt của các dục?
Pañcime, mahānāma, kāmaguṇā.
There are these five strands of sensual pleasure, Mahānāma.
Này Đại danh, có năm loại dục công đức này.
Katame pañca?
Which five?
Năm loại nào?
Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā; sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, mahānāma, pañca kāmaguṇā.
Forms cognizable by the eye that are desirable, pleasing, agreeable, charming, connected with sensual pleasure, and exciting lust; sounds cognizable by the ear…pe… odours cognizable by the nose… tastes cognizable by the tongue… tactile objects cognizable by the body that are desirable, pleasing, agreeable, charming, connected with sensual pleasure, and exciting lust—these are the five strands of sensual pleasure, Mahānāma.
Các sắc do mắt nhận biết, đáng ưa, khả ái, khả hỷ, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say đắm; các tiếng do tai nhận biết… (văn tắt)… các mùi do mũi nhận biết… các vị do lưỡi nhận biết… các xúc chạm do thân nhận biết, đáng ưa, khả ái, khả hỷ, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say đắm – này Đại danh, đây là năm loại dục công đức.
Yaṃ kho, mahānāma, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ kāmānaṃ assādo.
Whatever pleasure and joy arises, Mahānāma, in dependence on these five strands of sensual pleasure—this is the satisfaction of sensual pleasures.
Này Đại danh, lạc và hỷ sanh khởi do duyên năm loại dục công đức này – đây là sự vị ngọt của các dục.
‘‘Ko ca, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo?
“What, Mahānāma, is the danger of sensual pleasures?
“Này Đại danh, vậy thế nào là sự nguy hiểm của các dục?
Idha, mahānāma, kulaputto yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi muddāya yadi gaṇanāya yadi saṅkhānena yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippaññatarena, sītassa purakkhato uṇhassa purakkhato ḍaṃsamakasavātātapasarīṃsapasamphassehi rissamāno khuppipāsāya mīyamāno; ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
Here, Mahānāma, a householder supports his life through whatever profession—whether by sealing, by reckoning, by computing, by farming, by trade, by cattle-herding, by archery, by royal service, or by some other craft—enduring cold, enduring heat, afflicted by the touch of gnats, mosquitoes, wind, sun, and reptiles, dying of hunger and thirst. This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, ở đây, một thiện nam tử kiếm sống bằng nghề nghiệp nào đó – dù là nghề tính toán, dù là nghề đếm, dù là nghề kế toán, dù là nghề nông, dù là nghề buôn bán, dù là nghề chăn bò, dù là nghề bắn cung, dù là nghề phục vụ vua, dù là bất kỳ nghề nào khác, phải chịu đựng cái lạnh, phải chịu đựng cái nóng, bị các loài côn trùng cắn đốt, muỗi, gió, nắng, các loài bò sát và các tiếp xúc khác làm khổ sở, bị đói khát hành hạ; này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Tassa ce mahānāma kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā nābhinipphajjanti, so socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati ‘moghaṃ vata me uṭṭhānaṃ, aphalo vata me vāyāmo’ti.
“If, Mahānāma, while that householder is thus exerting himself, striving, and endeavoring, those possessions do not come to be, he grieves, laments, weeps, beats his breast, and falls into bewilderment, thinking: ‘My exertion was indeed in vain; my endeavor was fruitless.’
‘‘Này Mahānāma, nếu thiện nam tử ấy, dù đã nỗ lực, cố gắng, tinh tấn như vậy, mà những tài sản ấy không thành tựu, thì vị ấy than vãn, mệt mỏi, than khóc, đấm ngực khóc lóc, rơi vào trạng thái mê muội, (nghĩ rằng): ‘Sự nỗ lực của ta thật vô ích, sự cố gắng của ta thật vô hiệu quả!’.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Tassa ce, mahānāma, kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā abhinipphajjanti.
“If, Mahānāma, while that householder is thus exerting himself, striving, and endeavoring, those possessions do come to be.
‘‘Này Mahānāma, nếu thiện nam tử ấy, dù đã nỗ lực, cố gắng, tinh tấn như vậy, mà những tài sản ấy thành tựu.
So tesaṃ bhogānaṃ ārakkhādhikaraṇaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti – ‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi daheyya, na udakaṃ vaheyya, na appiyā vā dāyādā hareyyu’nti.
Then, on account of those possessions, he experiences suffering and mental pain concerning their protection: ‘How might kings not take away my possessions, how might thieves not take them, how might fire not burn them, how might water not carry them away, and how might displeasing heirs not seize them?’
Thì vị ấy phải kinh nghiệm sự khổ đau, sự ưu phiền do việc bảo vệ những tài sản ấy – ‘Làm sao để các vua chúa không lấy đi tài sản của ta, trộm cướp không lấy đi, lửa không thiêu cháy, nước không cuốn trôi, hoặc những người thừa kế không được yêu mến không lấy đi?’.
Tassa evaṃ ārakkhato gopayato te bhoge rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti.
While he is thus guarding and protecting those possessions, kings do take them away, or thieves do take them, or fire does burn them, or water does carry them away, or displeasing heirs do seize them.
Khi vị ấy bảo vệ và giữ gìn như vậy, thì các vua chúa vẫn lấy đi, hoặc trộm cướp vẫn lấy đi, hoặc lửa vẫn thiêu cháy, hoặc nước vẫn cuốn trôi, hoặc những người thừa kế không được yêu mến vẫn lấy đi.
So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati – ‘yampi me ahosi tampi no natthī’ti.
He grieves, laments, weeps, beats his breast, and falls into bewilderment, thinking: ‘What I had, that too is gone!’
Thì vị ấy than vãn, mệt mỏi, than khóc, đấm ngực khóc lóc, rơi vào trạng thái mê muội, (nghĩ rằng): ‘Những gì ta có cũng không còn nữa!’.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu rājānopi rājūhi vivadanti, khattiyāpi khattiyehi vivadanti, brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti, gahapatīpi gahapatīhi vivadanti, mātāpi puttena vivadati, puttopi mātarā vivadati, pitāpi puttena vivadati, puttopi pitarā vivadati, bhātāpi bhātarā vivadati, bhātāpi bhaginiyā vivadati, bhaginīpi bhātarā vivadati, sahāyopi sahāyena vivadati.
“Furthermore, Mahānāma, on account of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures, kings dispute with kings, Khattiyas dispute with Khattiyas, brahmins dispute with brahmins, householders dispute with householders; mother disputes with son, son disputes with mother; father disputes with son, son disputes with father; brother disputes with brother, brother disputes with sister, sister disputes with brother; friend disputes with friend.
‘‘Lại nữa, này Mahānāma, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có, các vua chúa tranh chấp với các vua chúa, các dòng Sát-đế-lợi tranh chấp với các dòng Sát-đế-lợi, các Bà-la-môn tranh chấp với các Bà-la-môn, các gia chủ tranh chấp với các gia chủ, mẹ tranh chấp với con, con tranh chấp với mẹ, cha tranh chấp với con, con tranh chấp với cha, anh tranh chấp với em, anh tranh chấp với chị/em gái, chị/em gái tranh chấp với anh, bạn tranh chấp với bạn.
Te tattha kalahaviggahavivādāpannā aññamaññaṃ pāṇīhipi upakkamanti, leḍḍūhipi upakkamanti, daṇḍehipi upakkamanti, satthehipi upakkamanti.
Engaged in strife, quarrels, and disputes, they attack each other with their hands, with clods, with sticks, and with weapons.
Họ ở đó, bị rơi vào các cuộc cãi vã, tranh chấp, bất hòa, tấn công lẫn nhau bằng tay, bằng cục đất, bằng gậy, bằng dao.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
Therein they meet death or suffering like death.
Họ ở đó, phải chịu cái chết, hoặc nỗi khổ đau gần kề cái chết.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, ubhatobyūḷhaṃ saṅgāmaṃ pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu.
“Furthermore, Mahānāma, on account of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures, they take up sword and shield, gird on bow and quiver, and charge into a battle array where arrows are flying, spears are being hurled, and swords are flashing.
‘‘Lại nữa, này Mahānāma, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có, họ cầm khiên kiếm, mang cung tên, xông vào trận chiến đã dàn trận hai bên, trong khi tên đang bay, giáo đang phóng, kiếm đang sáng loáng.
Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, asināpi sīsaṃ chindanti.
Therein they are pierced by arrows, pierced by spears, and have their heads cut off by swords.
Họ ở đó, bị tên bắn, bị giáo đâm, bị kiếm chặt đầu.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
Therein they meet death or suffering like death.
Họ ở đó, phải chịu cái chết, hoặc nỗi khổ đau gần kề cái chết.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, addāvalepanā upakāriyo pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu.
“Furthermore, Mahānāma, on account of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures, they take up sword and shield, gird on bow and quiver, and attack mud-plastered fortifications where arrows are flying, spears are being hurled, and swords are flashing.
‘‘Lại nữa, này Mahānāma, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có, họ cầm khiên kiếm, mang cung tên, bôi dầu nhớt lên người, xông vào các pháo đài, trong khi tên đang bay, giáo đang phóng, kiếm đang sáng loáng.
Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, chakaṇakāyapi osiñcanti, abhivaggenapi omaddanti, asināpi sīsaṃ chindanti.
Therein they are pierced by arrows, pierced by spears, drenched with boiling dung, crushed by heavy weights, and have their heads cut off by swords.
Họ ở đó, bị tên bắn, bị giáo đâm, bị phân đổ lên, bị nghiền nát bằng gậy, bị kiếm chặt đầu.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
Therein they meet death or suffering like death.
Họ ở đó, phải chịu cái chết, hoặc nỗi khổ đau gần kề cái chết.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu sandhimpi chindanti, nillopampi haranti, ekāgārikampi karonti, paripanthepi tiṭṭhanti, paradārampi gacchanti.
“Furthermore, Mahānāma, on account of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures, they cut through houses, plunder goods, commit highway robbery, lie in ambush on the roads, and commit adultery.
‘‘Lại nữa, này Mahānāma, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có, họ phá tường, cướp bóc, đột nhập nhà, phục kích trên đường, tà dâm với vợ người.
Tamenaṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti – kasāhipi tāḷenti, vettehipi tāḷenti, aḍḍhadaṇḍakehipi tāḷenti; hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti; bilaṅgathālikampi karonti, saṅkhamuṇḍikampi karonti, rāhumukhampi karonti, jotimālikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cīrakavāsikampi karonti, eṇeyyakampi karonti, baḷisamaṃsikampi karonti, kahāpaṇikampi karonti, khārāpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palālapīṭhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti.
Then kings seize them and inflict various tortures: they are flogged with whips, flogged with canes, flogged with short rods; their hands are cut off, their feet are cut off, their hands and feet are cut off; their ears are cut off, their noses are cut off, their ears and noses are cut off; they are subjected to the ‘porridge pot’ punishment, the ‘shell-shaving’ punishment, the ‘Rāhu’s mouth’ punishment, the ‘garland of fire’ punishment, the ‘fiery hand’ punishment, the ‘bark dress’ punishment, the ‘rag-man’ punishment, the ‘stag’ punishment, the ‘fish-hook’ punishment, the ‘money-coin’ punishment, the ‘brine-slice’ punishment, the ‘bar-block’ punishment, the ‘straw-mat’ punishment; they are drenched with hot oil, fed to dogs, impaled alive on stakes, and have their heads cut off with swords.
Các vua chúa bắt họ và thi hành nhiều hình phạt khác nhau: đánh bằng roi, đánh bằng gậy mây, đánh bằng gậy ngắn; chặt tay, chặt chân, chặt cả tay lẫn chân, chặt tai, chặt mũi, chặt cả tai lẫn mũi; biến thành nồi cám, biến thành đầu vỏ ốc, biến thành miệng Rāhu, biến thành vòng hoa lửa, biến thành đèn tay, biến thành vòng xoắn bằng lá lau, biến thành người mặc vỏ cây, biến thành nai, biến thành thịt móc câu, biến thành đồng tiền, biến thành người bị lột da bằng nước kiềm, biến thành người bị lăn bằng cây chốt cửa, biến thành người nằm trên đống rơm; rưới dầu sôi lên người, cho chó ăn thịt, đóng cọc xuyên qua người khi còn sống, chặt đầu bằng kiếm.
Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ.
Therein they meet death or suffering like death.
Họ ở đó, phải chịu cái chết, hoặc nỗi khổ đau gần kề cái chết.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a present drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm, một khối khổ đau hiện tại, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu kāyena duccaritaṃ caranti, vācāya duccaritaṃ caranti, manasā duccaritaṃ caranti.
“Furthermore, Mahānāma, on account of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures, they commit misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind.
‘‘Lại nữa, này Mahānāma, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có, họ thực hành ác hạnh bằng thân, thực hành ác hạnh bằng lời, thực hành ác hạnh bằng ý.
Te kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā, apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.
Having committed misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind, with the breaking up of the body, after death, they reappear in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
Sau khi thực hành ác hạnh bằng thân, thực hành ác hạnh bằng lời, thực hành ác hạnh bằng ý, sau khi thân hoại mạng chung, họ sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo samparāyiko, dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
This, too, Mahānāma, is a future drawback, a mass of suffering born of sensual pleasures, caused by sensual pleasures, conditioned by sensual pleasures, due solely to sensual pleasures.
Này Mahānāma, đây cũng là một sự nguy hiểm trong đời sau, một khối khổ đau, do dục mà có, do dục mà sanh, do dục mà khởi lên, chính vì dục mà có.
179. ‘‘Ekamidāhaṃ, mahānāma, samayaṃ rājagahe viharāmi gijjhakūṭe pabbate.
“On one occasion, Mahānāma, I was dwelling in Rājagaha, on Vulture Peak mountain.
179. ‘‘Này Mahānāma, một thời, tôi trú tại Rājagaha, trên núi Gijjhakūṭa.
Tena kho pana samayena sambahulā nigaṇṭhā* isigilipasse kāḷasilāyaṃ ubbhaṭṭhakā honti āsanapaṭikkhittā, opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti.
At that time, many Nigaṇṭhas were standing erect on the Black Rock on the side of Isigili, having rejected seating, afflicted by strong, severe, sharp, bitter sensations of suffering caused by their own actions.
Vào thời ấy, nhiều Nigaṇṭha đang đứng thẳng trên Hòn Đá Đen ở sườn núi Isigili, từ chối chỗ ngồi, phải chịu những cảm thọ khổ đau mãnh liệt, dữ dội, cay đắng, do nghiệp báo.
Atha khvāhaṃ, mahānāma, sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena isigilipasse kāḷasilā yena te nigaṇṭhā tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘kinnu tumhe, āvuso, nigaṇṭhā ubbhaṭṭhakā āsanapaṭikkhittā, opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayathā’ti?
Then, Mahānāma, in the evening, having risen from my solitary retreat, I approached the Black Rock at Isigili, where those Nigaṇṭhas were. Having approached, I said to those Nigaṇṭhas: 'Why is it, friends, Nigaṇṭhas, that you stand upright, refusing seats, experiencing self-inflicted, painful, severe, harsh, and bitter feelings?'
Rồi này Mahānāma, vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi sự độc cư, tôi đi đến Tảng Đá Đen ở sườn núi Isigili, nơi có các Nigaṇṭha ấy; sau khi đến, tôi nói với các Nigaṇṭha ấy rằng: "Này các hiền giả Nigaṇṭha, tại sao các hiền giả lại đứng thẳng, không ngồi, đang cảm thọ những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, thô ráp, cay đắng do tự mình tạo ra?"
Evaṃ vutte, mahānāma, te nigaṇṭhā maṃ etadavocuṃ – ‘nigaṇṭho, āvuso, nāṭaputto* sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti – ‘‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’’nti.
When this was said, Mahānāma, those Nigaṇṭhas said to me: 'Friend, Nigaṇṭha Nāṭaputta claims omniscience and omnivision, an unlimited knowledge and vision: “Whether I am walking or standing, asleep or awake, knowledge and vision are constantly and uninterruptedly present to me.”
Này Mahānāma, khi được nói như vậy, các Nigaṇṭha ấy nói với tôi rằng: "Này hiền giả, Nigaṇṭha Nāṭaputta tuyên bố là bậc Toàn tri, Toàn kiến, có trí tuệ và cái thấy không còn sót lại, rằng: ‘Khi tôi đi, khi tôi đứng, khi tôi ngủ, khi tôi thức, trí tuệ và cái thấy luôn luôn hiện hữu.’
So evamāha – ‘‘atthi kho vo* , nigaṇṭhā, pubbe pāpakammaṃ kataṃ, taṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya nijjīretha* ; yaṃ panettha* etarahi kāyena saṃvutā vācāya saṃvutā manasā saṃvutā taṃ āyatiṃ pāpassa kammassa akaraṇaṃ; iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo, kammakkhayā dukkhakkhayo, dukkhakkhayā vedanākkhayo, vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.
He says this: “Friends, Nigaṇṭhas, there is evil kamma done by you in the past; that you should wear away by this harsh ascetic practice difficult to perform. What is guarded here and now by body, speech, and mind, that is non-doing of evil kamma in the future. Thus, through the complete annihilation of old kamma by asceticism, and through the non-doing of new kamma, there is no overflow in the future. With no overflow in the future, there is the destruction of kamma; with the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; with the destruction of suffering, there is the destruction of feelings; with the destruction of feelings, all suffering will be worn away.”
Vị ấy nói như sau: ‘Này các Nigaṇṭha, các vị đã tạo ác nghiệp trong quá khứ, hãy làm cho nó tiêu trừ bằng sự thực hành khổ hạnh cay đắng này; việc chúng ta bây giờ tự chế thân, tự chế lời nói, tự chế ý là không làm ác nghiệp trong tương lai; như vậy, do khổ hạnh mà các nghiệp cũ được tiêu diệt, do không tạo nghiệp mới mà không có sự tích tụ trong tương lai; do không có sự tích tụ trong tương lai mà nghiệp được diệt tận, do nghiệp diệt tận mà khổ được diệt tận, do khổ diệt tận mà cảm thọ được diệt tận, do cảm thọ diệt tận mà tất cả khổ sẽ được tiêu trừ.’
Tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca, tena camha attamanā’ti.
And this is agreeable to us, it satisfies us, and we are pleased with it.'
Và điều đó chúng tôi ưa thích và chấp nhận, và chúng tôi hoan hỷ với điều đó."
180. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, mahānāma, te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhā’ti?
180. “When this was said, Mahānāma, I said to those Nigaṇṭhas: ‘Do you know, friends, Nigaṇṭhas, that we existed in the past, and did not not exist?’
180. "Này Mahānāma, khi được nói như vậy, tôi nói với các Nigaṇṭha ấy rằng: 'Này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả có biết rằng: 'Chúng ta đã từng hiện hữu trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng hiện hữu' không?'"
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
"Không phải vậy, này hiền giả."
‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhā’ti?
‘Do you know, friends, Nigaṇṭhas, that we did evil kamma in the past, and did not not do it?’
"Này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả có biết rằng: 'Chúng ta đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng làm' không?'"
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
"Không phải vậy, này hiền giả."
‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhā’ti?
‘Do you know, friends, Nigaṇṭhas, that we did such-and-such evil kamma?’
"Này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả có biết rằng: 'Chúng ta đã làm ác nghiệp như thế này hay như thế kia' không?'"
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
"Không phải vậy, này hiền giả."
‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti?
‘Do you know, friends, Nigaṇṭhas, that such-and-such suffering has been worn away, and such-and-such suffering is yet to be worn away, and that when such-and-such suffering is worn away, all suffering will be worn away?’
"Này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả có biết rằng: 'Chừng này khổ đã được tiêu trừ, chừng này khổ cần phải được tiêu trừ, và khi chừng này khổ được tiêu trừ thì tất cả khổ sẽ được tiêu trừ' không?'"
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
"Không phải vậy, này hiền giả."
‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampada’nti?
‘Do you know, friends, Nigaṇṭhas, the abandoning of unwholesome states and the accomplishment of wholesome states in this very life?’
"Này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả có biết rằng: 'Trong chính đời này, sự từ bỏ các pháp bất thiện và sự thành tựu các pháp thiện' không?"
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
"Không phải vậy, này hiền giả."
‘‘‘Iti kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti, na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
“‘So then, friends, Nigaṇṭhas, you do not know that “we existed in the past, and did not not exist,” you do not know that “we did evil kamma in the past, and did not not do it,” you do not know that “we did such-and-such evil kamma,” you do not know that “such-and-such suffering has been worn away, and such-and-such suffering is yet to be worn away, and that when such-and-such suffering is worn away, all suffering will be worn away.”
"Như vậy, này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả không biết rằng: 'Chúng ta đã từng hiện hữu trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng hiện hữu'; các hiền giả không biết rằng: 'Chúng ta đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng làm'; các hiền giả không biết rằng: 'Chúng ta đã làm ác nghiệp như thế này hay như thế kia'; các hiền giả không biết rằng: 'Chừng này khổ đã được tiêu trừ, chừng này khổ cần phải được tiêu trừ, và khi chừng này khổ được tiêu trừ thì tất cả khổ sẽ được tiêu trừ.'
Na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ.
You do not know the abandoning of unwholesome states and the accomplishment of wholesome states in this very life.
Các hiền giả không biết sự từ bỏ các pháp bất thiện và sự thành tựu các pháp thiện trong chính đời này.
Evaṃ sante, āvuso nigaṇṭhā, ye loke luddā lohitapāṇino kurūrakammantā manussesu paccājātā te nigaṇṭhesu pabbajantī’ti?
When this is the case, friends, Nigaṇṭhas, are it those in the world who are violent, bloody-handed, and of cruel deeds, who are reborn among humans, who then go forth among the Nigaṇṭhas?’
Này các hiền giả Nigaṇṭha, nếu vậy thì những người hung ác, tay nhuốm máu, hành động tàn bạo, tái sinh làm người trên thế gian này, lại xuất gia trong giáo đoàn Nigaṇṭha ư?"
‘Na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenā’ti.
‘No, friend Gotama, happiness is not attained through happiness; happiness is attained through suffering. If, friend Gotama, happiness were to be attained through happiness, then King Seniya Bimbisāra of Magadha would attain happiness, for King Seniya Bimbisāra of Magadha lives more happily than Venerable Gotama.’
"Thưa Tôn giả Gotama, không phải dễ dàng mà đạt được an lạc bằng an lạc, mà phải đạt được an lạc bằng khổ hạnh; nếu an lạc có thể đạt được bằng an lạc, thưa Tôn giả Gotama, thì vua Magadha Seniya Bimbisāra đã đạt được an lạc rồi, vua Magadha Seniya Bimbisāra sống an lạc hơn Tôn giả Gotama."
‘‘‘Addhāyasmantehi nigaṇṭhehi sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā – na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenā’’ti.
“‘Indeed, Venerable Nigaṇṭhas, you have uttered a rash and unconsidered statement: “No, friend Gotama, happiness is not attained through happiness; happiness is attained through suffering. If, friend Gotama, happiness were to be attained through happiness, then King Seniya Bimbisāra of Magadha would attain happiness, for King Seniya Bimbisāra of Magadha lives more happily than Venerable Gotama.”’
"Chắc chắn rằng, các hiền giả Nigaṇṭha đã nói lời vội vàng, không suy xét rằng: 'Thưa Tôn giả Gotama, không phải dễ dàng mà đạt được an lạc bằng an lạc, mà phải đạt được an lạc bằng khổ hạnh; nếu an lạc có thể đạt được bằng an lạc, thưa Tôn giả Gotama, thì vua Magadha Seniya Bimbisāra đã đạt được an lạc rồi, vua Magadha Seniya Bimbisāra sống an lạc hơn Tôn giả Gotama.'
Api ca ahameva tattha paṭipucchitabbo – ko nu kho āyasmantānaṃ sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro āyasmā vā gotamo’ti?
But I should have been asked this question there: ‘Who, venerable ones, lives more happily—King Seniya Bimbisāra of Magadha, or Venerable Gotama?’
Tuy nhiên, chính tôi mới là người cần được hỏi về điều đó: 'Ai trong các Tôn giả sống an lạc hơn, vua Magadha Seniya Bimbisāra hay Tôn giả Gotama?'"
Addhāvuso gotama, amhehi sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā, na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenāti.
‘Indeed, friend Gotama, we uttered a rash and unconsidered statement: “No, friend Gotama, happiness is not attained through happiness; happiness is attained through suffering. If, friend Gotama, happiness were to be attained through happiness, then King Seniya Bimbisāra of Magadha would attain happiness, for King Seniya Bimbisāra of Magadha lives more happily than Venerable Gotama.”’
"Thưa Tôn giả Gotama, chúng tôi chắc chắn đã nói lời vội vàng, không suy xét rằng: 'Thưa Tôn giả Gotama, không phải dễ dàng mà đạt được an lạc bằng an lạc, mà phải đạt được an lạc bằng khổ hạnh; nếu an lạc có thể đạt được bằng an lạc, thưa Tôn giả Gotama, thì vua Magadha Seniya Bimbisāra đã đạt được an lạc rồi, vua Magadha Seniya Bimbisāra sống an lạc hơn Tôn giả Gotama.'
Api ca tiṭṭhatetaṃ, idānipi mayaṃ āyasmantaṃ gotamaṃ pucchāma – ko nu kho āyasmantānaṃ sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro āyasmā vā gotamo’ti?
‘But let that be. Now we will ask Venerable Gotama: ‘Who, venerable ones, lives more happily—King Seniya Bimbisāra of Magadha, or Venerable Gotama?’
Tuy nhiên, hãy bỏ qua điều đó, bây giờ chúng tôi xin hỏi Tôn giả Gotama: 'Ai trong các Tôn giả sống an lạc hơn, vua Magadha Seniya Bimbisāra hay Tôn giả Gotama?'"
‘‘‘Ahaṃ kho, āvuso nigaṇṭhā, pahomi aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, ekaṃ rattindivaṃ ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharituṃ.
“‘However, friends, Nigaṇṭhas, I am able to dwell for one day and night, experiencing only unalloyed happiness, without moving my body or speaking a word.
"Này các hiền giả Nigaṇṭha, tôi có thể sống cảm thọ an lạc tuyệt đối trong một ngày đêm, không lay động thân thể, không nói lời nào.
Ahaṃ kho, āvuso nigaṇṭhā, pahomi aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, dve rattindivāni… tīṇi rattindivāni… cattāri rattindivāni… pañca rattindivāni… cha rattindivāni… satta rattindivāni ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharituṃ.
I am able, friends, Nigaṇṭhas, to dwell for two days and nights… three days and nights… four days and nights… five days and nights… six days and nights… seven days and nights, experiencing only unalloyed happiness, without moving my body or speaking a word.
Này các hiền giả Nigaṇṭha, tôi có thể sống cảm thọ an lạc tuyệt đối trong hai ngày đêm... ba ngày đêm... bốn ngày đêm... năm ngày đêm... sáu ngày đêm... bảy ngày đêm, không lay động thân thể, không nói lời nào.
Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, evaṃ sante ko sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro ahaṃ vā’ti?
What do you think, friends, Nigaṇṭhas? When this is the case, who lives more happily—King Seniya Bimbisāra of Magadha, or I?’
Này các hiền giả Nigaṇṭha, các hiền giả nghĩ sao, nếu vậy thì ai sống an lạc hơn, vua Magadha Seniya Bimbisāra hay tôi?"
‘Evaṃ sante āyasmāva gotamo sukhavihāritaro raññā māgadhena seniyena bimbisārenā’’’ti.
‘When this is the case, Venerable Gotama lives more happily than King Seniya Bimbisāra of Magadha.’”
"Nếu vậy thì chính Tôn giả Gotama sống an lạc hơn vua Magadha Seniya Bimbisāra."
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu codito codakena aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
“Again, friends, a bhikkhu, when reproved by a reprover, turns the conversation away from the issue, leads the discussion outside the topic, and displays anger, ill will, and discontent.
“Lại nữa, này chư Hiền, một Tỳ-khưu khi bị người khiển trách, lại trả lời vòng vo, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự giận dữ, bất mãn và không hài lòng.
Yampāvuso, bhikkhu codito codakena aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti – ayampi dhammo dovacassakaraṇo.
That, friends, a bhikkhu, when reproved by a reprover, turns the conversation away from the issue, leads the discussion outside the topic, and displays anger, ill will, and discontent — this too is a quality that makes one difficult to admonish.
Này chư Hiền, việc một Tỳ-khưu khi bị người khiển trách, lại trả lời vòng vo, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự giận dữ, bất mãn và không hài lòng – đây cũng là một pháp khiến khó nói.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu codito codakena na aññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
“Further, friends, when a bhikkhu, admonished by an admonisher, does not answer with another thing, does not divert the conversation outwards, and does not manifest anger, ill-will, or displeasure.
Lại nữa, này chư hiền, một tỳ khưu bị người khiển trách khiển trách mà không trả lời bằng cách này cách khác, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự phẫn nộ, sự thù hận và sự bất mãn.
Yampāvuso, bhikkhu codito codakena na aññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti – ayampi dhammo sovacassakaraṇo.
Friends, when a bhikkhu, admonished by an admonisher, does not answer with another thing, does not divert the conversation outwards, and does not manifest anger, ill-will, or displeasure—this too is a quality that makes one easy to admonish.
Này chư hiền, một tỳ khưu bị người khiển trách khiển trách mà không trả lời bằng cách này cách khác, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự phẫn nộ, sự thù hận và sự bất mãn—đây cũng là một pháp làm cho dễ được khuyên dạy.
‘‘‘Yo khvāyaṃ puggalo codito codakena aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, ayaṃ me puggalo appiyo amanāpo; ahañceva kho pana codito codakena aññenaññaṃ paṭicareyyaṃ, bahiddhā kathaṃ apanāmeyyaṃ, kopañca dosañca appaccayañca pātukareyyaṃ, ahaṃpāssaṃ paresaṃ appiyo amanāpo’ti.
“‘This person who, admonished by an admonisher, answers with another thing, diverts the conversation outwards, and manifests anger, ill-will, and displeasure is disagreeable and unpleasant to me; if I were admonished by an admonisher and were to answer with another thing, divert the conversation outwards, and manifest anger, ill-will, and displeasure, I too would be disagreeable and unpleasant to others.’
‘Hành giả nào bị người khiển trách khiển trách mà trả lời bằng cách này cách khác, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự phẫn nộ, sự thù hận và sự bất mãn, hành giả đó không được ta yêu mến, không làm ta hài lòng; nếu ta cũng bị người khiển trách khiển trách mà trả lời bằng cách này cách khác, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự phẫn nộ, sự thù hận và sự bất mãn, thì ta cũng sẽ không được người khác yêu mến, không làm họ hài lòng.’
Evaṃ jānantenāvuso, bhikkhunā ‘codito codakena na aññenaññaṃ paṭicarissāmi, na bahiddhā kathaṃ apanāmessāmi, na kopañca dosañca appaccayañca pātukarissāmī’ti cittaṃ uppādetabbaṃ.
Knowing this, friends, a bhikkhu should generate the thought: ‘When admonished by an admonisher, I will not answer with another thing, I will not divert the conversation outwards, and I will not manifest anger, ill-will, or displeasure.’
Này chư hiền, khi đã biết như vậy, tỳ khưu nên phát khởi tâm: ‘Ta sẽ không bị người khiển trách khiển trách mà trả lời bằng cách này cách khác, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự phẫn nộ, sự thù hận và sự bất mãn.’
184. ‘‘Tatrāvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi pāpiccho, pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato’ti?
184. ‘‘There, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘Am I one of evil wishes, fallen under the sway of evil wishes?’
184. ‘‘Này chư Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người có ác dục, bị các ác dục chi phối không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘pāpiccho khomhi, pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am one of evil wishes, fallen under the sway of evil wishes,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người có ác dục, bị các ác dục chi phối’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘na khomhi pāpiccho, na pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am not one of evil wishes, nor fallen under the sway of evil wishes,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không phải là người có ác dục, không bị các ác dục chi phối’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi attukkaṃsako paravambhī’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘Am I one who exalts myself and disparages others?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người tự tán thán, chê bai người khác không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘attukkaṃsako khomhi paravambhī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am one who exalts myself and disparages others,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người tự tán thán, chê bai người khác’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anattukkaṃsako khomhi aparavambhī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am not one who exalts myself and does not disparage others,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không phải là người tự tán thán, không chê bai người khác’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi kodhano kodhābhibhūto’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘Am I irritable, overcome by irritation?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người nóng giận, bị cơn giận chi phối không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘kodhano khomhi kodhābhibhūto’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am irritable, overcome by irritation,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người nóng giận, bị cơn giận chi phối’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘na khomhi kodhano kodhābhibhūto’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am not irritable, nor overcome by irritation,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không phải là người nóng giận, không bị cơn giận chi phối’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi kodhano kodhahetu upanāhī’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘Am I irritable, bearing resentment due to irritation?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người nóng giận, vì cơn giận mà ôm hận không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti ‘kodhano khomhi kodhahetu upanāhī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am irritable, bearing resentment due to irritation,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người nóng giận, vì cơn giận mà ôm hận’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti ‘na khomhi kodhano kodhahetu upanāhī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am not irritable, nor bearing resentment due to irritation,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không phải là người nóng giận, không vì cơn giận mà ôm hận’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi kodhano kodhahetu abhisaṅgī’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘Am I irritable, becoming angry due to irritation?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người nóng giận, vì cơn giận mà thù hằn không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘kodhano khomhi kodhahetu abhisaṅgī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am irritable, becoming angry due to irritation,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người nóng giận, vì cơn giận mà thù hằn’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘na khomhi kodhano kodhahetu abhisaṅgī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am not irritable, nor becoming angry due to irritation,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không phải là người nóng giận, không vì cơn giận mà thù hằn’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi kodhano kodhasāmantā vācaṃ nicchāretā’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘Am I irritable, uttering words stemming from irritation?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người nóng giận, vì cơn giận mà nói lời ác không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘kodhano khomhi kodhasāmantā vācaṃ nicchāretā’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am irritable, uttering words stemming from irritation,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người nóng giận, vì cơn giận mà nói lời ác’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘na khomhi kodhano kodhasāmantā vācaṃ nicchāretā’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘I am not irritable, nor uttering words stemming from irritation,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta không phải là người nóng giận, không vì cơn giận mà nói lời ác’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi codito codakena codakaṃ paṭippharāmī’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘When admonished by one who admonishes, do I strike back at the admonisher?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người khi bị người khác khiển trách, thì lại phản bác người khiển trách không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti ‘codito khomhi codakena codakaṃ paṭippharāmī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘When admonished by one who admonishes, I strike back at the admonisher,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người khi bị người khác khiển trách, thì lại phản bác người khiển trách’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena codakaṃ nappaṭippharāmī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘When admonished by one who admonishes, I do not strike back at the admonisher,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người khi bị người khác khiển trách, thì không phản bác người khiển trách’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi codito codakena codakaṃ apasādemī’ti?
‘‘Furthermore, friend, a bhikkhu should reflect upon himself thus: ‘When admonished by one who admonishes, do I disparage the admonisher?’
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên tự mình quán xét như sau: ‘Có phải ta là người khi bị người khác khiển trách, thì lại khinh thường người khiển trách không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti ‘codito khomhi codakena codakaṃ apasādemī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘When admonished by one who admonishes, I disparage the admonisher,’ then, friend, that bhikkhu should strive for the abandonment of those very evil unwholesome qualities.
Này chư Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người khi bị người khác khiển trách, thì lại khinh thường người khiển trách’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đó.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena codakaṃ na apasādemī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friend, while reflecting, a bhikkhu knows: ‘When admonished by one who admonishes, I do not disparage the admonisher,’ then, friend, that bhikkhu should abide with that same joy and gladness, training day and night in wholesome qualities.
Còn nếu này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy khi quán xét biết rằng: ‘Ta là người khi bị người khác khiển trách, thì không khinh thường người khiển trách’, thì này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu học các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi codito codakena codakassa paccāropemī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I, when reproved by a reprover, reproaching the reprover in return?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có đổ lỗi lại cho người khiển trách không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena codakassa paccāropemī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘When reproved by a reprover, I am reproaching the reprover in return,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có đổ lỗi lại cho người khiển trách,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena codakassa na paccāropemī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘When reproved by a reprover, I am not reproaching the reprover in return,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta không đổ lỗi lại cho người khiển trách,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi codito codakena aññenaññaṃ paṭicarāmi, bahiddhā kathaṃ apanāmemi, kopañca dosañca appaccayañca pātukaromī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I, when reproved by a reprover, retorting with irrelevant things, deflecting the conversation outwards, and displaying anger, ill will, and discontent?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có nói quanh co, lái câu chuyện ra ngoài, và bộc lộ sự phẫn nộ, sân hận, và bất mãn không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena aññenaññaṃ paṭicarāmi, bahiddhā kathaṃ apanāmemi, kopañca dosañca appaccayañca pātukaromī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘When reproved by a reprover, I am retorting with irrelevant things, deflecting the conversation outwards, and displaying anger, ill will, and discontent,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có nói quanh co, lái câu chuyện ra ngoài, và bộc lộ sự phẫn nộ, sân hận, và bất mãn,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena na aññenaññaṃ paṭicarāmi, na bahiddhā kathaṃ apanāmemi, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaromī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘When reproved by a reprover, I am not retorting with irrelevant things, not deflecting the conversation outwards, and not displaying anger, ill will, and discontent,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta không nói quanh co, không lái câu chuyện ra ngoài, và không bộc lộ sự phẫn nộ, sân hận, và bất mãn,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi codito codakena apadāne na sampāyāmī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I, when reproved by a reprover, not conforming to the principle?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có không đi đến chỗ trình bày sự việc không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena apadāne na sampāyāmī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘When reproved by a reprover, I am not conforming to the principle,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có không đi đến chỗ trình bày sự việc,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘codito khomhi codakena apadāne sampāyāmī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘When reproved by a reprover, I am conforming to the principle,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Khi bị người khác khiển trách, ta có đi đến chỗ trình bày sự việc,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi makkhī paḷāsī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I contemptuous and disparaging?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Ta có phải là người che giấu lỗi lầm và xảo trá không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘makkhī khomhi paḷāsī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am contemptuous and disparaging,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta là người che giấu lỗi lầm và xảo trá,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘amakkhī khomhi apaḷāsī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am not contemptuous and not disparaging,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta không phải là người che giấu lỗi lầm và không xảo trá,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi issukī maccharī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I envious and stingy?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Ta có phải là người đố kỵ và keo kiệt không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘issukī khomhi maccharī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am envious and stingy,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta là người đố kỵ và keo kiệt,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anissukī khomhi amaccharī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am not envious and not stingy,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta không phải là người đố kỵ và không keo kiệt,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi saṭho māyāvī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I fraudulent and deceitful?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Ta có phải là người lừa dối và xảo quyệt không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘saṭho khomhi māyāvī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am fraudulent and deceitful,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta là người lừa dối và xảo quyệt,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘asaṭho khomhi amāyāvī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am not fraudulent and not deceitful,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta không phải là người lừa dối và không xảo quyệt,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi thaddho atimānī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I stubborn and overly conceited?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Ta có phải là người cứng nhắc và quá kiêu mạn không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘thaddho khomhi atimānī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am stubborn and overly conceited,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta là người cứng nhắc và quá kiêu mạn,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthaddho khomhi anatimānī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am not stubborn and not overly conceited,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta không phải là người cứng nhắc và không quá kiêu mạn,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā attanāva attānaṃ evaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘kiṃ nu khomhi sandiṭṭhiparāmāsī ādhānaggāhī duppaṭinissaggī’ti?
"Furthermore, friends, a bhikkhu should review himself thus: ‘Am I one who clings to his own views, who holds on to them, and is difficult to relinquish them?’
“Này chư Hiền, hơn nữa, một Tỳ-kheo cần phải tự mình quán xét mình như sau: ‘Ta có phải là người bám chấp vào quan điểm, cố chấp, và khó xả bỏ không?’
Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘sandiṭṭhiparāmāsī khomhi ādhānaggāhī duppaṭinissaggī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am one who clings to his own views, who holds on to them, and is difficult to relinquish them,’ then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of those evil unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta là người bám chấp vào quan điểm, cố chấp, và khó xả bỏ,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ những pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘asandiṭṭhiparāmāsī khomhi anādhānaggāhī suppaṭinissaggī’ti, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, knows thus: ‘I am not one who clings to his own views, who does not hold on to them, and is easy to relinquish them,’ then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và biết rằng: ‘Ta không phải là người bám chấp vào quan điểm, không cố chấp, và dễ xả bỏ,’ thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime pāpake akusale dhamme appahīne attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesaṃyeva imesaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
"If, friends, a bhikkhu, reviewing himself, perceives within himself that all these evil unwholesome states have not been abandoned, then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of all these evil unwholesome states.
“Này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và thấy rằng tất cả những ác pháp, bất thiện pháp này chưa được đoạn trừ trong tự thân mình, thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ tất cả những ác pháp, bất thiện pháp này.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime pāpake akusale dhamme pahīne attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ, ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
But if, friends, a bhikkhu, reviewing himself, perceives within himself that all these evil unwholesome states have been abandoned, then, friends, that bhikkhu should dwell in that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và thấy rằng tất cả những ác pháp, bất thiện pháp này đã được đoạn trừ trong tự thân mình, thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải an trú trong niềm hỷ lạc ấy, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, itthī vā puriso vā, daharo yuvā maṇḍanajātiko, ādāse vā parisuddhe pariyodāte, acche vā udakapatte, sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati; no ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, teneva attamano hoti – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti.
"Just as, friends, a woman or a man, young and youthful, fond of adornment, reviewing their facial reflection in a clean, purified mirror or in clear water, if they see any dust or blemish there, they endeavor to remove that very dust or blemish; but if they see no dust or blemish there, they are pleased and satisfied, thinking: ‘Indeed, it is my gain! Indeed, I am clean!’
“Này chư Hiền, ví như một phụ nữ hay một người đàn ông, còn trẻ, đang tuổi trang điểm, khi soi gương trong sáng, tinh khiết, hoặc trong một chậu nước trong, nếu thấy bụi bẩn hay vết nhơ trên mặt mình, người ấy sẽ cố gắng loại bỏ bụi bẩn hay vết nhơ ấy; nếu không thấy bụi bẩn hay vết nhơ nào, người ấy sẽ hoan hỷ, tự nhủ: ‘Thật là lợi ích cho ta, ta thật trong sạch!’
Evameva kho, āvuso, sace bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime pāpake akusale dhamme appahīne attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesaṃyeva imesaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ.
Even so, friends, if a bhikkhu, reviewing himself, perceives within himself that all these evil unwholesome states have not been abandoned, then, friends, that bhikkhu should endeavor for the abandonment of all these evil unwholesome states.
Cũng vậy, này chư Hiền, nếu Tỳ-kheo quán xét và thấy rằng tất cả những ác pháp, bất thiện pháp này chưa được đoạn trừ trong tự thân mình, thì này chư Hiền, Tỳ-kheo ấy cần phải tinh tấn đoạn trừ tất cả những ác pháp, bất thiện pháp này.
Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime pāpake akusale dhamme pahīne attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ, ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesū’’ti.
But, friends, if a bhikkhu, reflecting, perceives that all these evil, unwholesome states have been abandoned in himself, then, friends, that bhikkhu should dwell with that very joy and gladness, training day and night in wholesome states.”
Này chư Hiền, nếu Tỳ-khưu khi quán xét thấy rõ trong tự thân mình tất cả những pháp bất thiện, ác này đã được đoạn trừ, thì này chư Hiền, Tỳ-khưu ấy nên an trú trong niềm hoan hỷ ấy, ngày đêm tinh tấn tu tập các thiện pháp.”
‘‘Katamāssa pañca cetokhilā appahīnā honti?
“What are his five cetokhilā that are unabandoned?
“Năm chướng ngại tâm nào chưa được đoạn trừ?
Idha, bhikkhave, bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is doubtful about the Teacher, wavers, does not resolve, and is not confident.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nghi ngờ, do dự, không quyết định, không tịnh tín nơi Bậc Đạo Sư.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, when a bhikkhu is doubtful about the Teacher, wavers, does not resolve, and is not confident, his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào nghi ngờ, do dự, không quyết định, không tịnh tín nơi Bậc Đạo Sư, tâm của vị ấy không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ paṭhamo cetokhilo appahīno hoti.
When his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving, this is his first cetokhila that is unabandoned.
Tâm của vị nào không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là chướng ngại tâm thứ nhất của vị ấy chưa được đoạn trừ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sikkhāya kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati.
“Again, bhikkhus, a bhikkhu is doubtful about the training, wavers, does not resolve, and is not confident.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nghi ngờ, do dự, không quyết định, không tịnh tín nơi giới học (sikkhā).
Yo so, bhikkhave, bhikkhu sikkhāya kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, when a bhikkhu is doubtful about the training, wavers, does not resolve, and is not confident, his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào nghi ngờ, do dự, không quyết định, không tịnh tín nơi giới học, tâm của vị ấy không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ catuttho cetokhilo appahīno hoti.
When his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving, this is his fourth cetokhila that is unabandoned.
Tâm của vị nào không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là chướng ngại tâm thứ tư của vị ấy chưa được đoạn trừ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto.
“Again, bhikkhus, a bhikkhu is angry with his fellow practitioners, displeased, with a hostile mind, and full of resentment.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tức giận, không hài lòng, tâm bị tổn thương, đầy chướng ngại đối với các vị đồng Phạm hạnh.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, when a bhikkhu is angry with his fellow practitioners, displeased, with a hostile mind, and full of resentment, his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào tức giận, không hài lòng, tâm bị tổn thương, đầy chướng ngại đối với các vị đồng Phạm hạnh, tâm của vị ấy không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ pañcamo cetokhilo appahīno hoti.
When his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving, this is his fifth cetokhila that is unabandoned.
Tâm của vị nào không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là chướng ngại tâm thứ năm của vị ấy chưa được đoạn trừ.
Imāssa pañca cetokhilā appahīnā honti.
These are his five cetokhilā that are unabandoned.
Đây là năm chướng ngại tâm của vị ấy chưa được đoạn trừ.
186. ‘‘Katamāssa pañca cetasovinibandhā asamucchinnā honti?
186. “What are his five cetasovinibandhā that are unsevered?
186. “Năm trói buộc tâm nào của vị ấy chưa được chặt đứt?
Idha, bhikkhave, bhikkhu kāme avītarāgo* hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is not dispassionate towards sensual pleasures, not free from desire, not free from affection, not free from thirst, not free from fever, not free from craving.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu chưa ly tham, chưa ly dục, chưa ly ái, chưa ly khát khao, chưa ly phiền nhiệt, chưa ly tham ái đối với các dục (kāma).
Yo so, bhikkhave, bhikkhu kāme avītarāgo hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, when a bhikkhu is not dispassionate towards sensual pleasures, not free from desire, not free from affection, not free from thirst, not free from fever, not free from craving, his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào chưa ly tham, chưa ly dục, chưa ly ái, chưa ly khát khao, chưa ly phiền nhiệt, chưa ly tham ái đối với các dục, tâm của vị ấy không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ paṭhamo cetasovinibandho asamucchinno hoti.
When his mind does not incline to ardour, to application, to perseverance, to striving, this is his first cetasovinibandha that is unsevered.
Tâm của vị nào không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là trói buộc tâm thứ nhất của vị ấy chưa được chặt đứt.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharati.
‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu, having eaten his fill, indulging in the pleasure of sleep, the pleasure of reclining, the pleasure of slumber, dwells.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu sau khi ăn no nê đến chừng mực, sống gắn bó với sự an lạc khi nằm, sự an lạc khi dựa, sự an lạc của giấc ngủ.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharati, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
That bhikkhu, bhikkhus, who, having eaten his fill, indulging in the pleasure of sleep, the pleasure of reclining, the pleasure of slumber, dwells, his mind does not incline towards ardour, application, persistence, or exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào sau khi ăn no nê đến chừng mực, sống gắn bó với sự an lạc khi nằm, sự an lạc khi dựa, sự an lạc của giấc ngủ, tâm của vị ấy không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ catuttho cetasovinibandho asamucchinno hoti.
For whom the mind does not incline towards ardour, application, persistence, or exertion, thus, this fourth mental fetter is not cut off for him.
Tâm của vị nào không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là trói buộc tâm thứ tư của vị ấy chưa được chặt đứt.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti.
‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu practices the holy life with the aspiration for a certain divine realm—‘By this virtue, or by this observance, or by this austerity, or by this holy life, I shall become a deva or one of the devas.’
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu sống Phạm hạnh với ý nguyện sinh vào một trong các cõi chư thiên – ‘Với giới này, hay hạnh này, hay khổ hạnh này, hay Phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị thiên nhân, hay một vị trời nào đó’.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
That bhikkhu, bhikkhus, who practices the holy life with the aspiration for a certain divine realm—‘By this virtue, or by this observance, or by this austerity, or by this holy life, I shall become a deva or one of the devas’—his mind does not incline towards ardour, application, persistence, or exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào sống Phạm hạnh với ý nguyện sinh vào một trong các cõi chư thiên – ‘Với giới này, hay hạnh này, hay khổ hạnh này, hay Phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị thiên nhân, hay một vị trời nào đó’, tâm của vị ấy không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ pañcamo cetasovinibandho asamucchinno hoti.
For whom the mind does not incline towards ardour, application, persistence, or exertion, thus, this fifth mental fetter is not cut off for him.
Tâm của vị nào không hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là trói buộc tâm thứ năm của vị ấy chưa được chặt đứt.
Imāssa pañca cetasovinibandhā asamucchinnā honti.
These five mental fetters are not cut off for him.
Đây là năm trói buộc tâm của vị ấy chưa được chặt đứt.
‘‘Katamāssa pañca cetokhilā pahīnā honti?
‘‘Which five mental barrennesses are abandoned for him?
“Năm chướng ngại tâm nào của vị ấy đã được đoạn trừ?
Idha, bhikkhave, bhikkhu satthari na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati.
Here, bhikkhus, a bhikkhu has no doubt or perplexity concerning the Teacher; he is resolved and confident.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không nghi ngờ, không do dự, quyết định, tịnh tín nơi Bậc Đạo Sư.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu satthari na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
That bhikkhu, bhikkhus, who has no doubt or perplexity concerning the Teacher, who is resolved and confident, his mind inclines towards ardour, application, persistence, and exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào không nghi ngờ, không do dự, quyết định, tịnh tín nơi Bậc Đạo Sư, tâm của vị ấy hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn.
Yassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti.
For whom the mind inclines towards ardour, application, persistence, and exertion, thus, this first mental barrenness is abandoned for him.
Tâm của vị nào hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự kiên trì, sự tinh tấn, thì đây là chướng ngại tâm thứ nhất của vị ấy đã được đoạn trừ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabrahmacārīsu na kupito hoti na anattamano* anāhatacitto akhilajāto.
‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu is not angry, displeased, with an unstricken heart, or full of resentment towards his fellow Dhamma-farers.
"Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu không tức giận, không bất mãn, không có tâm bị tổn thương, không có chướng ngại đối với các vị đồng Phạm hạnh.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu sabrahmacārīsu na kupito hoti na anattamano anāhatacitto akhilajāto, tassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, that bhikkhu who is not angry, displeased, with an unstricken heart, or full of resentment towards his fellow Dhamma-farers—his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào không tức giận, không bất mãn, không có tâm bị tổn thương, không có chướng ngại đối với các vị đồng Phạm hạnh, tâm của vị ấy hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực.
Yassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ pañcamo cetokhilo pahīno hoti.
If his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion, then his fifth mental wilderness (cetokhilo) is thus abandoned.
Tâm của vị nào hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực, như vậy, cái chướng ngại tâm thứ năm của vị ấy được đoạn trừ.
Imāssa pañca cetokhilā pahīnā honti.
These five mental wildernesses (cetokhilā) of his are abandoned.
Năm chướng ngại tâm này của vị ấy được đoạn trừ.
188. ‘‘Katamāssa pañca cetasovinibandhā susamucchinnā honti?
188. ‘‘Which five mental fetters (cetosovinibandhā) of his are well-cut off?
188. "Năm trói buộc tâm nào của vị ấy được nhổ tận gốc?
Idha, bhikkhave, bhikkhu kāme vītarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is dispassionate towards sensual pleasures, free from desire, free from affection, free from craving, free from feverish longing, free from thirst.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu ly tham đối với các dục lạc, thoát khỏi dục vọng, thoát khỏi ái luyến, thoát khỏi khát khao, thoát khỏi phiền não, thoát khỏi tham ái.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu kāme vītarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, that bhikkhu who is dispassionate towards sensual pleasures, free from desire, free from affection, free from craving, free from feverish longing, free from thirst—his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào ly tham đối với các dục lạc, thoát khỏi dục vọng, thoát khỏi ái luyến, thoát khỏi khát khao, thoát khỏi phiền não, thoát khỏi tham ái, tâm của vị ấy hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực.
Yassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ paṭhamo cetasovinibandho susamucchinno hoti.
If his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion, then his first mental fetter (cetosovinibandha) is thus well-cut off.
Tâm của vị nào hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực, như vậy, cái trói buộc tâm thứ nhất của vị ấy được nhổ tận gốc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu kāye vītarāgo hoti…pe… rūpe vītarāgo hoti…pe… na yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharati.
‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu is dispassionate towards the body…pe… dispassionate towards forms…pe… he does not, after eating his fill of food, remain engaged in the pleasure of lying down, the pleasure of reclining, the pleasure of sleepiness.
"Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu ly tham đối với thân... (tóm tắt)... ly tham đối với sắc... (tóm tắt)... không ăn quá no đến mức đầy bụng rồi sống buông thả trong sự sung sướng của giấc ngủ, sự sung sướng của việc nằm nghỉ, sự sung sướng của sự lười biếng.
Yo so, bhikkhave, bhikkhu na yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharati, tassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, that bhikkhu who does not, after eating his fill of food, remain engaged in the pleasure of lying down, the pleasure of reclining, the pleasure of sleepiness—his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào không ăn quá no đến mức đầy bụng rồi sống buông thả trong sự sung sướng của giấc ngủ, sự sung sướng của việc nằm nghỉ, sự sung sướng của sự lười biếng, tâm của vị ấy hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực.
Yassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ catuttho cetasovinibandho susamucchinno hoti.
If his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion, then his fourth mental fetter (cetosovinibandha) is thus well-cut off.
Tâm của vị nào hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực, như vậy, cái trói buộc tâm thứ tư của vị ấy được nhổ tận gốc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu na aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti.
‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu does not lead the holy life with the aspiration to attain any particular divine realm—thinking: ‘By this virtue, or vow, or ascetic practice, or holy life, I shall become a deity or a certain kind of deity.’
"Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, một Tỳ-khưu không thực hành Phạm hạnh với ý nguyện sinh vào một cõi chư thiên nào đó, rằng: 'Nhờ giới này, hay hạnh nguyện này, hay khổ hạnh này, hay Phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị trời, hay một vị thuộc hàng chư thiên.'
Yo so, bhikkhave, bhikkhu na aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti, tassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya.
Bhikkhus, that bhikkhu who does not lead the holy life with the aspiration to attain any particular divine realm—thinking: ‘By this virtue, or vow, or ascetic practice, or holy life, I shall become a deity or a certain kind of deity’—his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào không thực hành Phạm hạnh với ý nguyện sinh vào một cõi chư thiên nào đó, rằng: 'Nhờ giới này, hay hạnh nguyện này, hay khổ hạnh này, hay Phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị trời, hay một vị thuộc hàng chư thiên', tâm của vị ấy hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực.
Yassa cittaṃ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaṃ pañcamo cetasovinibandho susamucchinno hoti.
If his mind inclines towards ardour, application, continuous effort, and exertion, then his fifth mental fetter (cetosovinibandha) is thus well-cut off.
Tâm của vị nào hướng đến sự tinh cần, sự chuyên chú, sự liên tục, sự nỗ lực, như vậy, cái trói buộc tâm thứ năm của vị ấy được nhổ tận gốc.
Imāssa pañca cetasovinibandhā susamucchinnā honti.
These five mental fetters (cetosovinibandhā) of his are well-cut off.
Năm trói buộc tâm này của vị ấy được nhổ tận gốc.
189. ‘‘So chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, ussoḷhīyeva pañcamī.
189. ‘‘He develops the basis for spiritual power (iddhipāda) endowed with concentration due to desire and formations of exertion; he develops the basis for spiritual power (iddhipāda) endowed with concentration due to energy and formations of exertion; he develops the basis for spiritual power (iddhipāda) endowed with concentration due to mind and formations of exertion; he develops the basis for spiritual power (iddhipāda) endowed with concentration due to investigation and formations of exertion, with strenuous exertion as the fifth.
189. "Vị ấy tu tập thần túc có đầy đủ định do ý muốn, sự tinh cần và các hành; tu tập thần túc có đầy đủ định do tinh tấn, sự tinh cần và các hành; tu tập thần túc có đầy đủ định do tâm, sự tinh cần và các hành; tu tập thần túc có đầy đủ định do quán sát, sự tinh cần và các hành, và sự nỗ lực là thứ năm.
Sa kho so, bhikkhave, evaṃ ussoḷhīpannarasaṅgasamannāgato bhikkhu bhabbo abhinibbidāya, bhabbo sambodhāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya.
Indeed, bhikkhus, such a bhikkhu, endowed with these fifteen factors of strenuous exertion, is capable of disenchantment, capable of enlightenment, capable of attaining the unexcelled security from bondage (yogakkhema).
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào có đầy đủ mười lăm chi phần với sự nỗ lực như vậy, vị ấy có khả năng đạt được sự chán ghét, có khả năng đạt được sự giác ngộ, có khả năng đạt được sự an ổn vô thượng khỏi các ách buộc.
Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭiyā aṇḍāni aṭṭha vā dasa vā dvādasa vā.
Just as, bhikkhus, a hen might have eight, or ten, or twelve eggs.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một con gà mái có tám, mười, hay mười hai quả trứng.
Tānassu kukkuṭiyā sammā adhisayitāni sammā pariseditāni sammā paribhāvitāni.
Those eggs would be well-sat upon, well-warmed, well-incubated by that hen.
Những quả trứng đó được con gà mái ấp đúng cách, ủ ấm đúng cách, làm cho chín muồi đúng cách.
Kiñcāpi tassā kukkuṭiyā na evaṃ icchā uppajjeyya – ‘aho vatime kukkuṭapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuṇḍakena vā aṇḍakosaṃ padāletvā sotthinā abhinibbhijjeyyu’nti.
Even if that hen should not have the wish: ‘Oh, may these chicks break through the eggshell safely with their claw-tips or beaks and emerge!’
Dù cho con gà mái đó không có ý muốn như vậy: 'Ôi, ước gì những con gà con này sẽ dùng móng chân hoặc mỏ của chúng để phá vỡ vỏ trứng và nở ra một cách an toàn!'
Atha kho bhabbāva te kukkuṭapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuṇḍakena vā aṇḍakosaṃ padāletvā sotthinā abhinibbhijjituṃ.
Yet, those chicks are indeed capable of breaking through the eggshell safely with their claw-tips or beaks and emerging.
Tuy nhiên, những con gà con đó vẫn có khả năng dùng móng chân hoặc mỏ của chúng để phá vỡ vỏ trứng và nở ra một cách an toàn.
Evameva kho, bhikkhave, evaṃ ussoḷhipannarasaṅgasamannāgato bhikkhu bhabbo abhinibbidāya, bhabbo sambodhāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti.
Even so, bhikkhus, such a bhikkhu, endowed with these fifteen factors of strenuous exertion, is capable of disenchantment, capable of enlightenment, capable of attaining the unexcelled security from bondage (yogakkhema).’’
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào có đầy đủ mười lăm chi phần với sự nỗ lực như vậy, vị ấy có khả năng đạt được sự chán ghét, có khả năng đạt được sự giác ngộ, có khả năng đạt được sự an ổn vô thượng khỏi các ách buộc."
190. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
190. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s monastery.
190. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Xá-vệ, trong rừng Kỳ-đà, tịnh xá của ông Cấp Cô Độc.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: ‘‘Bhikkhus!’’
Tại đó, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: "Này các Tỳ-khưu!"
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Venerable Sir!’’ those bhikkhus replied to the Blessed One.
"Bạch Thế Tôn," các Tỳ-khưu ấy đáp lại Đức Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘vanapatthapariyāyaṃ vo, bhikkhave, desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti.
The Blessed One spoke thus: ‘‘I shall teach you, bhikkhus, the discourse on the forest thicket; listen to it, attend carefully, I shall speak.’’
Đức Thế Tôn nói: "Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ giảng cho các con về phương pháp sống trong rừng. Hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ, Ta sẽ nói."
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Yes, Venerable Sir,’’ those bhikkhus replied to the Blessed One.
"Vâng, bạch Thế Tôn," các Tỳ-khưu ấy đáp lại Đức Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One spoke thus:
Đức Thế Tôn nói:
191. ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ vanapatthaṃ upanissāya viharati.
191. ‘‘Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells having recourse to a certain forest thicket.
191. "Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nương tựa vào một khu rừng để sống.
Tassa taṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāti.
While he dwells having recourse to that forest thicket, his unestablished mindfulness does not become established, his unconcentrated mind does not become concentrated, his unexhausted taints (āsavā) do not go to exhaustion, and he does not attain the unexcelled security from bondage (yogakkhema) which he has not yet attained.
Khi vị ấy nương tựa vào khu rừng đó để sống, thì niệm chưa hiện khởi không hiện khởi, tâm chưa định không định, các lậu hoặc chưa đoạn trừ không đoạn trừ, và sự an ổn vô thượng khỏi các ách buộc chưa đạt được không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchanti.
And those requisites of life that are to be acquired by a renunciant—robes, almsfood, lodging, and medicine for the sick—these are acquired with difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó khó khăn mới có được.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharāmi, tassa me imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāmi.
That bhikkhu, bhikkhus, should reflect thus: ‘I am dwelling having recourse to this forest thicket, and while dwelling having recourse to this forest thicket, my unestablished mindfulness does not become established, my unconcentrated mind does not become concentrated, my unexhausted taints (āsavā) do not go to exhaustion, and I do not attain the unexcelled security from bondage (yogakkhema) which I have not yet attained.
Do đó, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét như vầy: 'Ta đang nương tựa vào khu rừng này để sống, nhưng khi ta nương tựa vào khu rừng này để sống, thì niệm chưa hiện khởi không hiện khởi, tâm chưa định không định, các lậu hoặc chưa đoạn trừ không đoạn trừ, và sự an ổn vô thượng khỏi các ách buộc chưa đạt được không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchantī’ti.
And those requisites of life that are to be acquired by a renunciant—robes, almsfood, lodging, and medicine for the sick—these are acquired with difficulty.’
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó khó khăn mới có được.'
Tena, bhikkhave, bhikkhunā rattibhāgaṃ vā divasabhāgaṃ vā tamhā vanapatthā pakkamitabbaṃ, na vatthabbaṃ.
That bhikkhu, bhikkhus, should depart from that forest thicket in the night or during the day; he should not stay there.
Do đó, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên rời khỏi khu rừng đó, dù là ban đêm hay ban ngày, không nên ở lại.
192. ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ vanapatthaṃ upanissāya viharati.
192. “Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells relying on a certain forest thicket.
192. Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa một khu rừng nào đó mà an trú.
Tassa taṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāti.
While he dwells relying on that forest thicket, unestablished mindfulness does not become established for him, his unconcentrated mind does not become concentrated, his unexhausted āsavas do not come to an end, and he does not attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi Tỳ-khưu ấy nương tựa khu rừng đó mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì không thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì không định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì không đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn (yogakkhema) chưa đạt được thì không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchanti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with little difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với Tỳ-khưu một cách dễ dàng.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharāmi.
That bhikkhu, bhikkhus, should reflect thus: ‘I am dwelling relying on this forest thicket.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét như sau: ‘Ta nương tựa khu rừng này mà an trú.
Tassa me imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāmi.
While I dwell relying on this forest thicket, unestablished mindfulness does not become established for me, my unconcentrated mind does not become concentrated, my unexhausted āsavas do not come to an end, and I do not attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi ta nương tựa khu rừng này mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì không thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì không định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì không đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchanti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with little difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với ta một cách dễ dàng.
Na kho panāhaṃ cīvarahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito na piṇḍapātahetu…pe… na senāsanahetu…pe… na gilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito.
Indeed, I did not go forth from the household life into homelessness for the sake of robes, nor for the sake of almsfood…nor for the sake of lodgings…nor for the sake of medicine and requisites for the sick.
Ta xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình không phải vì y phục, không phải vì vật thực khất thực…pe… không phải vì chỗ ở…pe… không phải vì thuốc men chữa bệnh.
Atha ca pana me imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāmī’ti.
Yet, while I dwell relying on this forest thicket, unestablished mindfulness does not become established for me, my unconcentrated mind does not become concentrated, my unexhausted āsavas do not come to an end, and I do not attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.’
Thế nhưng, khi ta nương tựa khu rừng này mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì không thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì không định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì không đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì không đạt được.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅkhāpi tamhā vanapatthā pakkamitabbaṃ, na vatthabbaṃ.
That bhikkhu, bhikkhus, should depart from that forest thicket, even having deliberated, and should not remain there.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét rời khỏi khu rừng đó, không nên ở lại.
193. ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ vanapatthaṃ upanissāya viharati.
193. “Here again, bhikkhus, a bhikkhu dwells relying on a certain forest thicket.
193. Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa một khu rừng nào đó mà an trú.
Tassa taṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
While he dwells relying on that forest thicket, unestablished mindfulness becomes established for him, his unconcentrated mind becomes concentrated, his unexhausted āsavas come to an end, and he attains the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi Tỳ-khưu ấy nương tựa khu rừng đó mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā, te kasirena samudāgacchanti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với Tỳ-khưu một cách khó khăn.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharāmi.
That bhikkhu, bhikkhus, should reflect thus: ‘I am dwelling relying on this forest thicket.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét như sau: ‘Ta nương tựa khu rừng này mà an trú.
Tassa me imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāmi.
While I dwell relying on this forest thicket, unestablished mindfulness becomes established for me, my unconcentrated mind becomes concentrated, my unexhausted āsavas come to an end, and I attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi ta nương tựa khu rừng này mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchanti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với ta một cách khó khăn.
Na kho panāhaṃ cīvarahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na piṇḍapātahetu…pe… na senāsanahetu…pe… na gilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito.
Indeed, I did not go forth from the household life into homelessness for the sake of robes, nor for the sake of almsfood…nor for the sake of lodgings…nor for the sake of medicine and requisites for the sick.
Ta xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình không phải vì y phục, không phải vì vật thực khất thực…pe… không phải vì chỗ ở…pe… không phải vì thuốc men chữa bệnh.
Atha ca pana me imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāmī’ti.
Yet, while I dwell relying on this forest thicket, unestablished mindfulness becomes established for me, my unconcentrated mind becomes concentrated, my unexhausted āsavas come to an end, and I attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.’
Thế nhưng, khi ta nương tựa khu rừng này mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅkhāpi tasmiṃ vanapatthe vatthabbaṃ, na pakkamitabbaṃ.
That bhikkhu, bhikkhus, should remain in that forest thicket, even having deliberated, and should not depart.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét ở lại khu rừng đó, không nên rời đi.
194. ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ vanapatthaṃ upanissāya viharati.
194. “Here again, bhikkhus, a bhikkhu dwells relying on a certain forest thicket.
194. Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa một khu rừng nào đó mà an trú.
Tassa taṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
While he dwells relying on that forest thicket, unestablished mindfulness becomes established for him, his unconcentrated mind becomes concentrated, his unexhausted āsavas come to an end, and he attains the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi Tỳ-khưu ấy nương tựa khu rừng đó mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchanti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with little difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với Tỳ-khưu một cách dễ dàng.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharāmi.
That bhikkhu, bhikkhus, should reflect thus: ‘I am dwelling relying on this forest thicket.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét như sau: ‘Ta nương tựa khu rừng này mà an trú.
Tassa me imaṃ vanapatthaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāmi.
While I dwell relying on this forest thicket, unestablished mindfulness becomes established for me, my unconcentrated mind becomes concentrated, my unexhausted āsavas come to an end, and I attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi ta nương tựa khu rừng này mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchantī’ti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with little difficulty.’
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với ta một cách dễ dàng.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā yāvajīvampi tasmiṃ vanapatthe vatthabbaṃ, na pakkamitabbaṃ.
That bhikkhu, bhikkhus, should remain in that forest thicket for his entire life, and should not depart.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên ở lại khu rừng đó cho đến trọn đời, không nên rời đi.
195. ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ gāmaṃ upanissāya viharati …pe… aññataraṃ nigamaṃ upanissāya viharati…pe… aññataraṃ nagaraṃ upanissāya viharati…pe… aññataraṃ janapadaṃ upanissāya viharati…pe… aññataraṃ puggalaṃ upanissāya viharati.
195. “Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells relying on a certain village…or relying on a certain town…or relying on a certain city…or relying on a certain district…or relying on a certain person.
195. Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa một làng…pe… một thị trấn…pe… một thành phố…pe… một địa phương…pe… một cá nhân nào đó mà an trú.
Tassa taṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāti.
While he dwells relying on that person, unestablished mindfulness does not become established for him, his unconcentrated mind does not become concentrated, his unexhausted āsavas do not come to an end, and he does not attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi Tỳ-khưu ấy nương tựa cá nhân đó mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì không thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì không định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì không đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchanti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với Tỳ-khưu một cách khó khăn.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ puggalaṃ upanissāya viharāmi.
That bhikkhu, bhikkhus, should reflect thus: ‘I am dwelling relying on this person.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên suy xét như sau: ‘Ta nương tựa cá nhân này mà an trú.
Tassa me imaṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāmi.
While I dwell relying on this person, unestablished mindfulness does not become established for me, my unconcentrated mind does not become concentrated, my unexhausted āsavas do not come to an end, and I do not attain the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Khi ta nương tựa cá nhân này mà an trú, chánh niệm chưa thiết lập thì không thiết lập được, tâm chưa định tĩnh thì không định tĩnh được, các lậu hoặc chưa đoạn tận thì không đoạn tận được, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchantī’ti.
And those requisites for life that a renunciant should acquire—robes, almsfood, lodgings, and medicine and requisites for the sick—these come about with difficulty.’
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men chữa bệnh – những thứ ấy đến với ta một cách khó khăn.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā rattibhāgaṃ vā divasabhāgaṃ vā so puggalo anāpucchā pakkamitabbaṃ, nānubandhitabbo.
That bhikkhu, bhikkhus, should depart, without asking permission from that person, either during the night or during the day; he should not follow after him.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy nên rời khỏi cá nhân đó vào ban đêm hoặc ban ngày mà không cần xin phép, không nên tiếp tục đi theo.
196. ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ puggalaṃ upanissāya viharati.
196. “Here again, bhikkhus, a bhikkhu dwells relying on a certain person.
196. Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa một cá nhân nào đó mà an trú.
Tassa taṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāti.
To him dwelling dependent on that person, unestablished mindfulness does not become established, his uncomposed mind does not become composed, unexhausted taints do not go to exhaustion, and he does not attain the unreached supreme security from bondage.
Khi vị ấy nương tựa vào người đó mà sống, niệm chưa an trú thì không an trú, tâm chưa định thì không định được, các lậu hoặc chưa diệt thì không đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā, te appakasirena samudāgacchanti.
And these requisites for life to be acquired by an renunciant — robes, almsfood, lodging, and medicinal requisites for the sick — are easily obtained.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia mà cần phải thâu đạt – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó dễ dàng có được.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ puggalaṃ upanissāya viharāmi.
Then, bhikkhus, that bhikkhu should reflect thus: ‘I am dwelling dependent on this person.
Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đó cần phải suy xét như sau: ‘Ta nương tựa vào người này mà sống.
Tassa me imaṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāmi.
To me dwelling dependent on this person, unestablished mindfulness does not become established, my uncomposed mind does not become composed, unexhausted taints do not go to exhaustion, and I do not attain the unreached supreme security from bondage.
Khi ta nương tựa vào người này mà sống, niệm chưa an trú thì không an trú, tâm chưa định thì không định được, các lậu hoặc chưa diệt thì không đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì ta không đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchanti.
And these requisites for life to be acquired by an renunciant — robes, almsfood, lodging, and medicinal requisites for the sick — are easily obtained.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia mà cần phải thâu đạt – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó dễ dàng có được.
Na kho panāhaṃ cīvarahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na piṇḍapātahetu…pe… na senāsanahetu…pe… na gilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito.
Yet, I did not go forth from home into homelessness for the sake of robes, nor for the sake of almsfood... nor for the sake of lodging... nor for the sake of medicinal requisites for the sick.
Ta xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình không phải vì y phục, không phải vì vật thực khất thực…pe… không phải vì chỗ ở…pe… không phải vì thuốc men trị bệnh.
Atha ca pana me imaṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati na upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ na samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā na parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ nānupāpuṇāmī’ti.
But dwelling dependent on this person, unestablished mindfulness does not become established, my uncomposed mind does not become composed, unexhausted taints do not go to exhaustion, and I do not attain the unreached supreme security from bondage.’
Thế mà, khi ta nương tựa vào người này mà sống, niệm chưa an trú thì không an trú, tâm chưa định thì không định được, các lậu hoặc chưa diệt thì không đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì ta không đạt được.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅkhāpi so puggalo āpucchā pakkamitabbaṃ, nānubandhitabbo.
Then, bhikkhus, that bhikkhu should, after asking permission, depart from that person; he should not follow him.
Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đó cần phải cáo biệt người đó mà ra đi, không nên tiếp tục đi theo.
197. ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ puggalaṃ upanissāya viharati.
197. “Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells dependent on a certain person.
197. ‘‘Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa vào một người nào đó mà sống.
Tassa taṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
To him dwelling dependent on that person, unestablished mindfulness becomes established, his uncomposed mind becomes composed, unexhausted taints go to exhaustion, and he attains the unreached supreme security from bondage.
Khi vị ấy nương tựa vào người đó mà sống, niệm chưa an trú thì an trú, tâm chưa định thì định được, các lậu hoặc chưa diệt thì đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchanti.
And these requisites for life to be acquired by an renunciant — robes, almsfood, lodging, and medicinal requisites for the sick — are obtained with difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia mà cần phải thâu đạt – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó khó khăn mới có được.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ puggalaṃ upanissāya viharāmi.
Then, bhikkhus, that bhikkhu should reflect thus: ‘I am dwelling dependent on this person.
Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đó cần phải suy xét như sau: ‘Ta nương tựa vào người này mà sống.
Tassa me imaṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāmi.
To me dwelling dependent on this person, unestablished mindfulness becomes established, my uncomposed mind becomes composed, unexhausted taints go to exhaustion, and I attain the unreached supreme security from bondage.
Khi ta nương tựa vào người này mà sống, niệm chưa an trú thì an trú, tâm chưa định thì định được, các lậu hoặc chưa diệt thì đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì ta đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te kasirena samudāgacchanti.
And these requisites for life to be acquired by an renunciant — robes, almsfood, lodging, and medicinal requisites for the sick — are obtained with difficulty.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia mà cần phải thâu đạt – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó khó khăn mới có được.
Na kho panāhaṃ cīvarahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na piṇḍapātahetu…pe… na senāsanahetu…pe… na gilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito.
Yet, I did not go forth from home into homelessness for the sake of robes, nor for the sake of almsfood... nor for the sake of lodging... nor for the sake of medicinal requisites for the sick.
Ta xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình không phải vì y phục, không phải vì vật thực khất thực…pe… không phải vì chỗ ở…pe… không phải vì thuốc men trị bệnh.
Atha ca pana me imaṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāmī’ti.
But dwelling dependent on this person, unestablished mindfulness becomes established, my uncomposed mind becomes composed, unexhausted taints go to exhaustion, and I attain the unreached supreme security from bondage.’
Thế mà, khi ta nương tựa vào người này mà sống, niệm chưa an trú thì an trú, tâm chưa định thì định được, các lậu hoặc chưa diệt thì đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì ta đạt được.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅkhāpi so puggalo anubandhitabbo, na pakkamitabbaṃ.
Then, bhikkhus, that bhikkhu should follow that person; he should not depart.
Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đó cần phải tiếp tục đi theo người đó, không nên ra đi.
198. ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu aññataraṃ puggalaṃ upanissāya viharati.
198. “Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells dependent on a certain person.
198. ‘‘Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu nương tựa vào một người nào đó mà sống.
Tassa taṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
To him dwelling dependent on that person, unestablished mindfulness becomes established, his uncomposed mind becomes composed, unexhausted taints go to exhaustion, and he attains the unreached supreme security from bondage.
Khi vị ấy nương tựa vào người đó mà sống, niệm chưa an trú thì an trú, tâm chưa định thì định được, các lậu hoặc chưa diệt thì đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchanti.
And these requisites for life to be acquired by an renunciant — robes, almsfood, lodging, and medicinal requisites for the sick — are easily obtained.
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia mà cần phải thâu đạt – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó dễ dàng có được.
Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘ahaṃ kho imaṃ puggalaṃ upanissāya viharāmi.
Then, bhikkhus, that bhikkhu should reflect thus: ‘I am dwelling dependent on this person.
Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đó cần phải suy xét như sau: ‘Ta nương tựa vào người này mà sống.
Tassa me imaṃ puggalaṃ upanissāya viharato anupaṭṭhitā ceva sati upaṭṭhāti, asamāhitañca cittaṃ samādhiyati, aparikkhīṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāmi.
To me dwelling dependent on this person, unestablished mindfulness becomes established, my uncomposed mind becomes composed, unexhausted taints go to exhaustion, and I attain the unreached supreme security from bondage.
Khi ta nương tựa vào người này mà sống, niệm chưa an trú thì an trú, tâm chưa định thì định được, các lậu hoặc chưa diệt thì đi đến chỗ diệt tận, và sự an ổn vô thượng khỏi ách nạn chưa đạt được thì ta đạt được.
Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā – cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā – te appakasirena samudāgacchantī’ti.
And these requisites for life to be acquired by an renunciant — robes, almsfood, lodging, and medicinal requisites for the sick — are easily obtained.’
Và những vật dụng cần thiết cho đời sống của người xuất gia mà cần phải thâu đạt – y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men trị bệnh – những thứ đó dễ dàng có được.’
Tena, bhikkhave, bhikkhunā yāvajīvampi so puggalo anubandhitabbo, na pakkamitabbaṃ, api panujjamānenapī’’ti* .
Then, bhikkhus, that bhikkhu should follow that person even for his entire life, even if he is being driven away; he should not depart.”
Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đó cần phải tiếp tục đi theo người đó suốt đời, không nên ra đi, ngay cả khi bị xua đuổi.’’
199. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
199. Thus have I heard: At one time the Blessed One was dwelling among the Sakyans at Kapilavatthu in the Nigrodha Park.
199. Tôi nghe như vầy – Một thời, Thế Tôn trú tại Kapilavatthu, trong vườn Nigrodha của dòng Sakya.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisi.
Then the Blessed One, having dressed in the morning, and taking his robe and bowl, entered Kapilavatthu for alms.
Rồi Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, cầm bát và y, đi vào Kapilavatthu để khất thực.
Kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami divāvihārāya.
After wandering for alms in Kapilavatthu and returning from his alms round, he approached the Great Wood for his midday abiding.
Sau khi khất thực ở Kapilavatthu và dùng bữa xong, Thế Tôn đi đến Đại Lâm để nghỉ trưa.
Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā beluvalaṭṭhikāya mūle divāvihāraṃ nisīdi.
Having entered the Great Wood, he sat down for his midday abiding at the root of a bamboo clump.
Đi sâu vào Đại Lâm, Thế Tôn ngồi nghỉ trưa dưới gốc cây Beluvalaṭṭhikā.
Daṇḍapāṇipi kho sakko jaṅghāvihāraṃ* anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami.
And Daṇḍapāṇi the Sakyan was walking up and down, wandering from place to place, and he approached the Great Wood.
Vị Sakya Daṇḍapāṇi cũng đi dạo, lang thang đây đó, rồi đi đến Đại Lâm.
Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena beluvalaṭṭhikā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi.
Having entered the Great Wood, he approached the bamboo clump, where the Blessed One was; having approached, he exchanged greetings with the Blessed One.
Đi sâu vào Đại Lâm, ông đi đến chỗ cây Beluvalaṭṭhikā, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, ông chào hỏi Thế Tôn.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā daṇḍamolubbha ekamantaṃ aṭṭhāsi.
After exchanging courteous and amiable talk, he stood to one side, leaning on his staff.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật và đáng nhớ, ông đứng sang một bên, dựa vào cây gậy.
Ekamantaṃ ṭhito kho daṇḍapāṇi sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃvādī samaṇo kimakkhāyī’’ti?
Standing to one side, Daṇḍapāṇi the Sakyan said to the Blessed One: “What does the recluse teach? What does he proclaim?”
Đứng sang một bên, vị Sakya Daṇḍapāṇi nói với Thế Tôn rằng: ‘‘Sa-môn chủ trương điều gì, giảng dạy điều gì?’’
‘‘Yathāvādī kho, āvuso, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati, yathā ca pana kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusenti – evaṃvādī kho ahaṃ, āvuso, evamakkhāyī’’ti.
“I, friend, proclaim thus, I teach thus, that in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among this generation with its recluses and brahmins, its devas and humans, one does not contend with anyone in the world; and that perception does not follow after that brahmin who dwells unattached to sensual pleasures, who is free from doubt, whose remorse is cut off, whose craving for existence and non-existence is eradicated — such, friend, is my teaching, such is my proclamation.”
‘‘Này hiền giả, Như Lai chủ trương rằng trong thế giới này với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, với chúng Sa-môn và Bà-la-môn, với chư Thiên và loài người, không ai tranh chấp với ai trong thế gian; và Như Lai giảng dạy rằng đối với vị Bà-la-môn sống không dính mắc vào dục lạc, không còn nghi ngờ, đã đoạn trừ sự hối hận, đã diệt trừ khát ái trong các cõi hữu, thì các tưởng không còn theo bám nữa – Này hiền giả, Như Lai chủ trương như vậy, giảng dạy như vậy.’’
200. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena nigrodhārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
200. Then the Blessed One, having risen from seclusion in the evening, approached the Nigrodha Park; having approached, he sat down on the prepared seat.
200. Rồi, Thế Tôn, sau khi ra khỏi chỗ độc cư vào buổi chiều, đã đi đến khu vườn Nigrodha; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘idhāhaṃ, bhikkhave, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisiṃ.
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: “Here, bhikkhus, in the forenoon, having dressed and taken my bowl and robe, I entered Kapilavatthu for alms.
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu và nói: "Này các Tỳ-khưu, sáng hôm ấy, Ta đã đắp y, mang bát và y, đi vào Kapilavatthu để khất thực.
Kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena mahāvanaṃ tenupasaṅkamiṃ divāvihārāya.
Having wandered for alms in Kapilavatthu and returned from my alms round after the meal, I approached the Great Wood for my day's abiding.
Sau khi khất thực ở Kapilavatthu và trở về từ buổi ăn, Ta đã đi đến Đại Lâm để nghỉ trưa.
Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā beluvalaṭṭhikāya mūle divāvihāraṃ nisīdiṃ.
Having entered deep into the Great Wood, I sat down for my day's abiding at the foot of a Bilva sapling.
Đi sâu vào Đại Lâm, Ta ngồi nghỉ trưa dưới gốc cây beluva.
Daṇḍapāṇipi kho, bhikkhave, sakko jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami.
And Daṇḍapāṇi the Sakyan, bhikkhus, was walking and wandering about, and he approached the Great Wood.
Này các Tỳ-khưu, Daṇḍapāṇi Sakya cũng đã đi dạo, lang thang, rồi đến Đại Lâm.
Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena beluvalaṭṭhikā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodi.
Having entered deep into the Great Wood, he approached the Bilva sapling, where I was; having approached, he exchanged greetings with me.
Đi sâu vào Đại Lâm, anh ta đến chỗ cây beluva, đến chỗ Ta; sau khi đến, anh ta chào hỏi Ta.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā daṇḍamolubbha ekamantaṃ aṭṭhāsi.
After exchanging cordial and memorable talk, he stood to one side, leaning on his staff.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, anh ta dựa vào cây gậy và đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, daṇḍapāṇi sakko maṃ etadavoca – ‘kiṃvādī samaṇo kimakkhāyī’ti?
Standing to one side, bhikkhus, Daṇḍapāṇi the Sakyan said this to me: ‘What does the recluse teach? What does he proclaim?’”
Này các Tỳ-khưu, Daṇḍapāṇi Sakya đứng sang một bên và nói với Ta: ‘Vị Sa-môn này chủ trương điều gì, thuyết giảng điều gì?’
‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, daṇḍapāṇiṃ sakkaṃ etadavocaṃ – yathāvādī kho, āvuso, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati, yathā ca pana kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusenti – evaṃvādī kho ahaṃ, āvuso, evamakkhāyī’’ti.
“When this was said, bhikkhus, I said to Daṇḍapāṇi the Sakyan: ‘That which one does not dispute with anyone in the world with its devas, Māras, and Brahmās, with its recluses and brahmins, its devas and humans; and with respect to that brahmin who lives disjoined from sensual pleasures, who is free from doubt, who has cut off remorse, who is without craving for existence or non-existence—those perceptions do not assail him: thus, friend, do I teach, thus do I proclaim.’”
"Này các Tỳ-khưu, khi được nói như vậy, Ta đã nói với Daṇḍapāṇi Sakya: ‘Này Hiền giả, Ta thuyết giảng rằng trong thế gian có chư thiên, có Ma vương, có Phạm thiên, có các Sa-môn và Bà-la-môn, có chúng sanh cùng với chư thiên và loài người, không tranh chấp với bất cứ ai trong thế gian; và những tưởng (saññā) không theo đuổi vị Bà-la-môn ấy khi vị ấy sống không dính mắc vào dục lạc, không còn nghi ngờ, đã đoạn trừ hối hận, đã diệt trừ khát ái trong các cõi hữu (bhava). Này Hiền giả, Ta chủ trương như vậy, thuyết giảng như vậy.’
‘‘Evaṃ vutte bhikkhave, daṇḍapāṇi sakko sīsaṃ okampetvā, jivhaṃ nillāḷetvā, tivisākhaṃ nalāṭikaṃ nalāṭe vuṭṭhāpetvā daṇḍamolubbha pakkāmī’’ti.
“When this was said, bhikkhus, Daṇḍapāṇi the Sakyan shook his head, stuck out his tongue, raised his three-furrowed brow on his forehead, and leaning on his staff, departed.”
Này các Tỳ-khưu, khi được nói như vậy, Daṇḍapāṇi Sakya đã lắc đầu, lè lưỡi, nhíu ba nếp nhăn trên trán, rồi dựa vào cây gậy bỏ đi."
201. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃvādī pana, bhante, bhagavā sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati?
201. When this was said, a certain bhikkhu said to the Blessed One: “But Venerable Sir, what does the Blessed One teach such that he does not dispute with anyone in the world with its devas, Māras, and Brahmās, with its recluses and brahmins, its devas and humans?
201. Khi được nói như vậy, một Tỳ-khưu hỏi Thế Tôn: "Bạch Thế Tôn, Thế Tôn chủ trương điều gì mà trong thế gian có chư thiên, có Ma vương, có Phạm thiên, có các Sa-môn và Bà-la-môn, có chúng sanh cùng với chư thiên và loài người, không tranh chấp với bất cứ ai trong thế gian?
Kathañca pana, bhante, bhagavantaṃ kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusentī’’ti?
And how, Venerable Sir, do perceptions not assail the Blessed One, who lives disjoined from sensual pleasures, that brahmin who is free from doubt, who has cut off remorse, who is without craving for existence or non-existence?”
Và bạch Thế Tôn, vì sao những tưởng (saññā) không theo đuổi Thế Tôn khi Ngài sống không dính mắc vào dục lạc, vị Bà-la-môn ấy không còn nghi ngờ, đã đoạn trừ hối hận, đã diệt trừ khát ái trong các cõi hữu (bhava)?"
‘‘Yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
“That from which, bhikkhu, the thoughts of mental proliferation associated with perception assail a person.
"Này Tỳ-khưu, từ cái gì mà những tưởng-phân biệt (papañcasaññāsaṅkhā) khởi lên nơi người.
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ.
If there is nothing to delight in, to speak about, to cling to in that.
Nếu ở đó không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để bám víu.
Esevanto rāgānusayānaṃ, esevanto paṭighānusayānaṃ, esevanto diṭṭhānusayānaṃ, esevanto vicikicchānusayānaṃ, esevanto mānānusayānaṃ, esevanto bhavarāgānusayānaṃ, esevanto avijjānusayānaṃ, esevanto daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādānaṃ.
This is the end of the latent tendency to lust, this is the end of the latent tendency to aversion, this is the end of the latent tendency to views, this is the end of the latent tendency to doubt, this is the end of the latent tendency to conceit, this is the end of the latent tendency to craving for existence, this is the end of the latent tendency to ignorance, this is the end of taking up sticks, taking up weapons, quarrels, disputes, altercations, accusations, slandering, and false speech.
Đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái (rāgānusaya), đó là sự chấm dứt của các tùy miên sân hận (paṭighānusaya), đó là sự chấm dứt của các tùy miên tà kiến (diṭṭhānusaya), đó là sự chấm dứt của các tùy miên hoài nghi (vicikicchānusaya), đó là sự chấm dứt của các tùy miên mạn (mānānusaya), đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham hữu (bhavarāgānusaya), đó là sự chấm dứt của các tùy miên vô minh (avijjānusaya), đó là sự chấm dứt của việc cầm gậy, cầm dao, cãi vã, tranh chấp, đối kháng, đấu khẩu, nói lời thô tục, nói dối.
Etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti.
Here, these evil unwholesome states cease without remainder.”
Ở đó, những pháp bất thiện ác này diệt tận không còn sót lại."
Idamavoca bhagavā.
This is what the Blessed One said.
Thế Tôn đã nói điều này.
Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
Having said this, the Sugata rose from his seat and entered his dwelling.
Sau khi nói điều này, Đấng Thiện Thệ đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi vào tịnh xá.
202. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā, vitthārena atthaṃ avibhajitvā, uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
202. Then, not long after the Blessed One had departed, this thought occurred to those bhikkhus: “Friends, the Blessed One, having given us this summary statement, and without elaborating on its meaning, rose from his seat and entered his dwelling, saying: ‘That from which, bhikkhu, the thoughts of mental proliferation associated with perception assail a person.
202. Rồi, không lâu sau khi Thế Tôn rời đi, các Tỳ-khưu ấy nghĩ: "Này chư Hiền giả, Thế Tôn đã thuyết giảng một bài tóm tắt, nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đi vào tịnh xá—‘Này Tỳ-khưu, từ cái gì mà những tưởng-phân biệt (papañcasaññāsaṅkhā) khởi lên nơi người.
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ.
If there is nothing to delight in, to speak about, to cling to in that.
Nếu ở đó không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để bám víu.
Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti.
This is the end of the latent tendency to lust... these evil unwholesome states cease without remainder.’
Đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… cho đến… ở đó, những pháp bất thiện ác này diệt tận không còn sót lại.’
Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’’ti?
Who now could elaborate on the meaning of this summary statement given by the Blessed One, the meaning of which he did not elaborate on?”
Ai có thể phân tích chi tiết ý nghĩa của bài thuyết giảng tóm tắt này mà Thế Tôn đã thuyết giảng nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa?"
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ.
Then this thought occurred to those bhikkhus: “Indeed, the Venerable Mahākaccāna is praised by the Teacher and esteemed by discerning fellow practitioners.
Rồi, các Tỳ-khưu ấy nghĩ: "Tôn giả Mahākaccāna này đã được Bậc Đạo Sư tán thán và được các vị đồng Phạm hạnh có trí tuệ kính trọng.
Pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.
The Venerable Mahākaccāna is capable of elaborating on the meaning of this summary statement given by the Blessed One, the meaning of which he did not elaborate on.
Tôn giả Mahākaccāna có khả năng phân tích chi tiết ý nghĩa của bài thuyết giảng tóm tắt này mà Thế Tôn đã thuyết giảng nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa.
Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’’ti.
Let us approach the Venerable Mahākaccāna; having approached, let us ask the Venerable Mahākaccāna about this matter.”
Chúng ta hãy đến chỗ Tôn giả Mahākaccāna; sau khi đến, chúng ta sẽ hỏi Tôn giả Mahākaccāna về vấn đề này."
Atha kho te bhikkhū yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodiṃsu.
Then those bhikkhus approached the Venerable Mahākaccāna; having approached, they exchanged greetings with the Venerable Mahākaccāna.
Rồi, các Tỳ-khưu ấy đã đến chỗ Tôn giả Mahākaccāna; sau khi đến, họ chào hỏi Tôn giả Mahākaccāna.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
After exchanging cordial and memorable talk, they sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi sang một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavocuṃ – ‘‘idaṃ kho no, āvuso kaccāna, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
Sitting to one side, those bhikkhus said this to the Venerable Mahākaccāna: “Friends Kaccāna, the Blessed One, having given us this summary statement, and without elaborating on its meaning, rose from his seat and entered his dwelling, saying: ‘That from which, bhikkhu, the thoughts of mental proliferation associated with perception assail a person.
Sau khi ngồi sang một bên, các Tỳ-khưu ấy nói với Tôn giả Mahākaccāna: "Này Hiền giả Kaccāna, Thế Tôn đã thuyết giảng một bài tóm tắt, nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đi vào tịnh xá—‘Này Tỳ-khưu, từ cái gì mà những tưởng-phân biệt (papañcasaññāsaṅkhā) khởi lên nơi người.
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ.
If there is nothing to delight in, to speak about, to cling to in that.
Nếu ở đó không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để bám víu.
Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti.
This is the end of the latent tendency to lust... these evil unwholesome states cease without remainder.’
Đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… cho đến… ở đó, những pháp bất thiện ác này diệt tận không còn sót lại.’
Tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
Friends Kaccāna, not long after the Blessed One had departed, this thought occurred to us: ‘Friends, the Blessed One, having given us this summary statement, and without elaborating on its meaning, rose from his seat and entered his dwelling, saying: ‘‘That from which, bhikkhu, the thoughts of mental proliferation associated with perception assail a person.
Này Hiền giả Kaccāna, không lâu sau khi Thế Tôn rời đi, chúng tôi đã nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Thế Tôn đã thuyết giảng một bài tóm tắt, nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đi vào tịnh xá—‘‘Này Tỳ-khưu, từ cái gì mà những tưởng-phân biệt (papañcasaññāsaṅkhā) khởi lên nơi người.
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ.
If there is nothing to delight in, to speak about, to cling to in that.
Nếu ở đó không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để bám víu.
Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’’ti.
This is the end of the latent tendency to lust... these evil unwholesome states cease without remainder.’’
Đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… cho đến… ở đó, những pháp bất thiện ác này diệt tận không còn sót lại.’’
Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti?
Who now could elaborate on the meaning of this summary statement given by the Blessed One, the meaning of which he did not elaborate on?
Ai có thể phân tích chi tiết ý nghĩa của bài thuyết giảng tóm tắt này mà Thế Tôn đã thuyết giảng nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa?’
Tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.
Friends Kaccāna, then this thought occurred to us: ‘Indeed, the Venerable Mahākaccāna is praised by the Teacher and esteemed by discerning fellow practitioners, and the Venerable Mahākaccāna is capable of elaborating on the meaning of this summary statement given by the Blessed One, the meaning of which he did not elaborate on.
Này Hiền giả Kaccāna, chúng tôi đã nghĩ: ‘Tôn giả Mahākaccāna này đã được Bậc Đạo Sư tán thán và được các vị đồng Phạm hạnh có trí tuệ kính trọng, Tôn giả Mahākaccāna có khả năng phân tích chi tiết ý nghĩa của bài thuyết giảng tóm tắt này mà Thế Tôn đã thuyết giảng nhưng chưa phân tích chi tiết ý nghĩa.
Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti.
Let us approach the Venerable Mahākaccāna; having approached, let us ask the Venerable Mahākaccāna about this matter.’
Chúng ta hãy đến chỗ Tôn giả Mahākaccāna; sau khi đến, chúng ta sẽ hỏi Tôn giả Mahākaccāna về vấn đề này.’
Vibhajatāyasmā mahākaccāno’’ti.
Please, Venerable Mahākaccāna, elaborate.”
Xin Tôn giả Mahākaccāna hãy phân tích!"
203. ‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaṃ, atikkamma khandhaṃ, sākhāpalāse sāraṃ pariyesitabbaṃ maññeyya; evaṃsampadamidaṃ āyasmantānaṃ satthari sammukhībhūte, taṃ bhagavantaṃ atisitvā, amhe etamatthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha.
203. “Friends, just as a man in search of heartwood, seeking heartwood, scouring for heartwood, might bypass the root of a large, standing, heartwood-bearing tree, bypass the trunk, and consider that the heartwood is to be sought in the branches and leaves; so too is this the case with you Venerables, who, with the Teacher present before you, bypass the Blessed One, and consider that you should question us about this matter.
203. "Này chư Hiền giả, ví như một người cần lõi cây, tìm kiếm lõi cây, đi tìm lõi cây, lại bỏ qua gốc cây, bỏ qua thân cây của một cây lớn có lõi, mà lại nghĩ rằng mình phải tìm lõi cây ở cành lá; cũng vậy, chư Tôn giả đã bỏ qua Thế Tôn, khi Ngài đang hiện diện, lại nghĩ rằng phải hỏi chúng tôi về vấn đề này.
So hāvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato.
Friends, the Blessed One, knowing, knows; seeing, sees. He has become vision, he has become knowledge, he has become Dhamma, he has become Brahmā. He is the speaker, the expounder, the bringer of meaning, the giver of the Deathless, the Master of the Dhamma, the Tathāgata.
Này chư Hiền, Đức Thế Tôn là bậc biết điều cần biết, thấy điều cần thấy, đã thành con mắt, đã thành trí tuệ, đã thành Pháp, đã thành Phạm thiên, là người nói, người thuyết giảng, là người dẫn đến mục đích, là người ban tặng sự bất tử, là chủ của Pháp, là Như Lai.
So ceva panetassa kālo ahosi, yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyātha.
And indeed, this was the proper time for you to question the Blessed One himself about this matter.
Và đây chính là thời điểm thích hợp để các Hiền giả hỏi Đức Thế Tôn về vấn đề này.
Yathā vo bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
As the Blessed One would have explained it to you, so should you have remembered it.”
Các Hiền giả nên ghi nhớ điều mà Đức Thế Tôn sẽ giải thích cho các Hiền giả.”
‘‘Addhāvuso kaccāna, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato.
“Indeed, friend Kaccāna, the Blessed One, knowing, knows; seeing, sees. He has become vision, he has become knowledge, he has become Dhamma, he has become Brahmā. He is the speaker, the expounder, the bringer of meaning, the giver of the Deathless, the Master of the Dhamma, the Tathāgata.
“Thật vậy, này Hiền giả Kaccāna, Đức Thế Tôn là bậc biết điều cần biết, thấy điều cần thấy, đã thành con mắt, đã thành trí tuệ, đã thành Pháp, đã thành Phạm thiên, là người nói, người thuyết giảng, là người dẫn đến mục đích, là người ban tặng sự bất tử, là chủ của Pháp, là Như Lai.
So ceva panetassa kālo ahosi, yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyāma.
And indeed, this was the proper time for us to question the Blessed One himself about this matter.
Và đây chính là thời điểm thích hợp để chúng tôi hỏi Đức Thế Tôn về vấn đề này.
Yathā no bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāma.
As the Blessed One would have explained it to us, so would we have remembered it.
Chúng tôi sẽ ghi nhớ điều mà Đức Thế Tôn sẽ giải thích cho chúng tôi.
Api cāyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.
But Venerable Mahākaccāna is praised by the Teacher and honored by wise brahmacārīs; and Venerable Mahākaccāna is able to expound in detail the meaning of this brief statement given by the Blessed One, which was not expounded in detail.
Tuy nhiên, Tôn giả Mahākaccāna được Bậc Đạo Sư tán thán và được những vị đồng Phạm hạnh có trí tuệ kính trọng, và Tôn giả Mahākaccāna có khả năng giải thích chi tiết ý nghĩa của lời giáo huấn vắn tắt này của Đức Thế Tôn, điều mà chưa được giải thích rõ ràng.
Vibhajatāyasmā mahākaccāno agaruṃ katvā’’ti* .
May Venerable Mahākaccāna expound it, not making it difficult.”
Xin Tôn giả Mahākaccāna hãy giải thích mà không ngần ngại.”
‘‘Tena hāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti.
“Then, friends, listen, attend carefully, I shall speak.”
“Vậy thì, này chư Hiền, hãy lắng nghe, hãy chú ý cẩn thận, tôi sẽ nói.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa paccassosuṃ.
“Yes, friend,” those bhikkhus replied to Venerable Mahākaccāna.
“Vâng, thưa Hiền giả,” các Tỳ-khưu ấy đã trả lời Tôn giả Mahākaccāna.
Āyasmā mahākaccāno etadavoca –
Venerable Mahākaccāna said this:
Tôn giả Mahākaccāna đã nói điều này:
204. ‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
204. “That brief statement, friends, which the Blessed One delivered, and then rose from his seat and entered the monastery without expounding its meaning in detail — ‘From whatever source, bhikkhu, the conceptions and constructions of papañca assail a person:
204. “Này chư Hiền, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng một lời giáo huấn vắn tắt rồi đứng dậy rời chỗ ngồi đi vào tịnh xá, mà không giải thích chi tiết ý nghĩa: ‘Này Tỳ-khưu, từ nơi nào mà các khái niệm vọng tưởng (papañca-saññā-saṅkhā) khởi lên nơi một người? Nếu không có sự hoan hỷ, không có sự ca ngợi, không có sự chấp thủ tại đó, thì đó chính là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… (v.v.)… tại đó, các pháp bất thiện ác này diệt tận không còn dư sót.’ Này chư Hiền, tôi hiểu ý nghĩa chi tiết của lời giáo huấn vắn tắt này của Đức Thế Tôn, điều mà chưa được giải thích rõ ràng, theo cách sau đây:
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ, esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi –
if there is nothing there to be delighted in, to be spoken of, to be clung to, this is the end of the latent tendency to lust… (the rest as in the original text)… here these evil unwholesome states cease without remainder’ — the meaning of this brief statement delivered by the Blessed One, not expounded in detail, I understand as follows in detail:
Này chư Hiền, nếu ở đây không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để chấp thủ, thì đây chính là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… (và cứ thế)… ở đây, những ác pháp, bất thiện pháp này hoàn toàn diệt tận.’ Này chư Hiền, đối với lời tóm tắt này của Thế Tôn đã được trình bày, tôi hiểu ý nghĩa một cách rộng rãi như sau, mặc dù lời tóm tắt đó chưa được phân tích rộng rãi:
‘‘Cakkhuñcāvuso, paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaṃ vedeti taṃ sañjānāti, yaṃ sañjānāti taṃ vitakketi, yaṃ vitakketi taṃ papañceti, yaṃ papañceti tatonidānaṃ purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti atītānāgatapaccuppannesu cakkhuviññeyyesu rūpesu.
“Friends, dependent on the eye and forms, eye-consciousness arises. The coming together of the three is contact. Conditioned by contact is feeling. What one feels, one perceives. What one perceives, one reasons about. What one reasons about, one proliferates. What one proliferates, from that source the conceptions and constructions of papañca assail a person concerning past, future, and present forms cognizable by the eye.
“Này chư Hiền, do duyên mắt và các sắc trần mà nhãn thức khởi lên. Sự hòa hợp của ba thứ ấy là xúc. Do duyên xúc mà thọ khởi lên. Cái gì được thọ thì được tưởng tri. Cái gì được tưởng tri thì được suy tư. Cái gì được suy tư thì được vọng tưởng. Từ nơi cái được vọng tưởng đó mà các khái niệm vọng tưởng khởi lên nơi một người đối với các sắc trần có thể nhận biết bằng nhãn thức trong quá khứ, tương lai và hiện tại.
Sotañcāvuso, paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ…pe… ghānañcāvuso, paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ…pe… jivhañcāvuso, paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ…pe… kāyañcāvuso, paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ…pe… manañcāvuso, paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaṃ vedeti taṃ sañjānāti, yaṃ sañjānāti taṃ vitakketi, yaṃ vitakketi taṃ papañceti, yaṃ papañceti tatonidānaṃ purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti atītānāgatapaccuppannesu manoviññeyyesu dhammesu.
And friends, dependent on the ear and sounds, ear-consciousness arises… (the rest as in the original text)… dependent on the nose and odors, nose-consciousness arises… dependent on the tongue and tastes, tongue-consciousness arises… dependent on the body and tangible objects, body-consciousness arises… dependent on the mind and mental phenomena, mind-consciousness arises. The coming together of the three is contact. Conditioned by contact is feeling. What one feels, one perceives. What one perceives, one reasons about. What one reasons about, one proliferates. What one proliferates, from that source the conceptions and constructions of papañca assail a person concerning past, future, and present mental phenomena cognizable by the mind.
Này chư Hiền, do duyên tai và các âm thanh mà nhĩ thức khởi lên… (v.v.)… do duyên mũi và các mùi hương mà tỷ thức khởi lên… (v.v.)… do duyên lưỡi và các vị mà thiệt thức khởi lên… (v.v.)… do duyên thân và các xúc chạm mà thân thức khởi lên… (v.v.)… do duyên ý và các pháp trần mà ý thức khởi lên. Sự hòa hợp của ba thứ ấy là xúc. Do duyên xúc mà thọ khởi lên. Cái gì được thọ thì được tưởng tri. Cái gì được tưởng tri thì được suy tư. Cái gì được suy tư thì được vọng tưởng. Từ nơi cái được vọng tưởng đó mà các khái niệm vọng tưởng khởi lên nơi một người đối với các pháp trần có thể nhận biết bằng ý thức trong quá khứ, tương lai và hiện tại.
‘‘So vatāvuso, cakkhusmiṃ sati rūpe sati cakkhuviññāṇe sati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
“Therefore, friends, if there is an eye, if there are forms, if there is eye-consciousness, then it is possible to declare a designation of contact.
“Vậy thì, này chư Hiền, khi có mắt, có sắc trần, có nhãn thức, thì có thể có sự thiết định về xúc.
Phassapaññattiyā sati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of contact, then it is possible to declare a designation of feeling.
Khi có sự thiết định về xúc, thì có thể có sự thiết định về thọ.
Vedanāpaññattiyā sati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of feeling, then it is possible to declare a designation of perception.
Khi có sự thiết định về thọ, thì có thể có sự thiết định về tưởng.
Saññāpaññattiyā sati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of perception, then it is possible to declare a designation of reasoning.
Khi có sự thiết định về tưởng, thì có thể có sự thiết định về tầm.
Vitakkapaññattiyā sati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of reasoning, then it is possible to declare a designation of the assailing of papañca conceptions and constructions.
Khi có sự thiết định về tầm, thì có thể có sự thiết định về sự khởi lên của các khái niệm vọng tưởng.
So vatāvuso, sotasmiṃ sati sadde sati…pe… ghānasmiṃ sati gandhe sati…pe… jivhāya sati rase sati…pe… kāyasmiṃ sati phoṭṭhabbe sati…pe… manasmiṃ sati dhamme sati manoviññāṇe sati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
Therefore, friends, if there is an ear, if there are sounds… (the rest as in the original text)… if there is a nose, if there are odors… if there is a tongue, if there are tastes… if there is a body, if there are tangible objects… if there is a mind, if there are mental phenomena, if there is mind-consciousness, then it is possible to declare a designation of contact.
Vậy thì, này chư Hiền, khi có tai, có âm thanh… (v.v.)… khi có mũi, có mùi hương… (v.v.)… khi có lưỡi, có vị… (v.v.)… khi có thân, có xúc chạm… (v.v.)… khi có ý, có pháp trần, có ý thức, thì có thể có sự thiết định về xúc.
Phassapaññattiyā sati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of contact, then it is possible to declare a designation of feeling.
Khi có sự thiết định về xúc, thì có thể có sự thiết định về thọ.
Vedanāpaññattiyā sati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of feeling, then it is possible to declare a designation of perception.
Khi có sự thiết định về thọ, thì có thể có sự thiết định về tưởng.
Saññāpaññattiyā sati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of perception, then it is possible to declare a designation of reasoning.
Khi có sự thiết định về tưởng, thì có thể có sự thiết định về tầm.
Vitakkapaññattiyā sati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
If there is a designation of reasoning, then it is possible to declare a designation of the assailing of papañca conceptions and constructions.
Khi có sự thiết định về tầm, thì có thể có sự thiết định về sự khởi lên của các khái niệm vọng tưởng.
‘‘So vatāvuso, cakkhusmiṃ asati rūpe asati cakkhuviññāṇe asati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
“Therefore, friends, if there is no eye, if there are no forms, if there is no eye-consciousness, then it is not possible to declare a designation of contact.
“Vậy thì, này chư Hiền, khi không có mắt, không có sắc trần, không có nhãn thức, thì không thể có sự thiết định về xúc.
Phassapaññattiyā asati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of contact, then it is not possible to declare a designation of feeling.
Khi không có sự thiết định về xúc, thì không thể có sự thiết định về thọ.
Vedanāpaññattiyā asati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of feeling, then it is not possible to declare a designation of perception.
Khi không có sự thiết định về thọ, thì không thể có sự thiết định về tưởng.
Saññāpaññattiyā asati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of perception, then it is not possible to declare a designation of reasoning.
Khi không có sự thiết định về tưởng, thì không thể có sự thiết định về tầm.
Vitakkapaññattiyā asati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of reasoning, then it is not possible to declare a designation of the assailing of papañca conceptions and constructions.
Khi không có sự thiết định về tầm, thì không thể có sự thiết định về sự khởi lên của các khái niệm vọng tưởng.
So vatāvuso, sotasmiṃ asati sadde asati…pe… ghānasmiṃ asati gandhe asati…pe… jivhāya asati rase asati…pe… kāyasmiṃ asati phoṭṭhabbe asati…pe… manasmiṃ asati dhamme asati manoviññāṇe asati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
Therefore, friends, if there is no ear, if there are no sounds… if there is no nose, if there are no odors… if there is no tongue, if there are no tastes… if there is no body, if there are no tangible objects… if there is no mind, if there are no mental phenomena, if there is no mind-consciousness, then it is not possible to declare a designation of contact.
Vậy thì, này chư Hiền, khi không có tai, không có âm thanh… (v.v.)… khi không có mũi, không có mùi hương… (v.v.)… khi không có lưỡi, không có vị… (v.v.)… khi không có thân, không có xúc chạm… (v.v.)… khi không có ý, không có pháp trần, không có ý thức, thì không thể có sự thiết định về xúc.
Phassapaññattiyā asati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of contact, then it is not possible to declare a designation of feeling.
Khi không có sự thiết định về xúc, thì không thể có sự thiết định về thọ.
Vedanāpaññattiyā asati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of feeling, then it is not possible to declare a designation of perception.
Khi không có sự thiết định về thọ, thì không thể có sự thiết định về tưởng.
Saññāpaññattiyā asati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of perception, then it is not possible to declare a designation of reasoning.
Khi không có sự thiết định về tưởng, thì không thể có sự thiết định về tầm.
Vitakkapaññattiyā asati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
If there is no designation of reasoning, then it is not possible to declare a designation of the assailing of papañca conceptions and constructions.
Khi không có sự thiết định về tầm, thì không thể có sự thiết định về sự khởi lên của các khái niệm vọng tưởng.
‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi.
“That brief statement, friends, which the Blessed One delivered, and then rose from his seat and entered the monastery without expounding its meaning in detail — ‘From whatever source, bhikkhu, the conceptions and constructions of papañca assail a person: if there is nothing there to be delighted in, to be spoken of, to be clung to, this is the end of the latent tendency to lust… (the rest as in the original text)… here these evil unwholesome states cease without remainder’ — the meaning of this brief statement delivered by the Blessed One, not expounded in detail, I understand as follows in detail.
“Này chư Hiền, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng một lời giáo huấn vắn tắt rồi đứng dậy rời chỗ ngồi đi vào tịnh xá, mà không giải thích chi tiết ý nghĩa: ‘Này Tỳ-khưu, từ nơi nào mà các khái niệm vọng tưởng khởi lên nơi một người? Nếu không có sự hoan hỷ, không có sự ca ngợi, không có sự chấp thủ tại đó, thì đó chính là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… (v.v.)… tại đó, các pháp bất thiện ác này diệt tận không còn dư sót.’ Này chư Hiền, tôi hiểu ý nghĩa chi tiết của lời giáo huấn vắn tắt này của Đức Thế Tôn, điều mà chưa được giải thích rõ ràng, theo cách này.
Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āyasmanto bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha.
Should you desire, Venerables, you may approach the Blessed One himself and question him about this matter.
Và nếu các Tôn giả muốn, các Tôn giả có thể đến gặp Đức Thế Tôn và hỏi Ngài về vấn đề này.
Yathā no bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
As the Blessed One explains it to you, so you should retain it."
Như Đức Thế Tôn đã giải thích cho các vị, các vị hãy ghi nhớ điều đó.”
205. Atha kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
205. Then those bhikkhus, having rejoiced in and approved the discourse of Venerable Mahākaccāna, rose from their seats, approached the Blessed One, and having approached, greeted the Blessed One, and sat down to one side.
205. Rồi các Tỳ-kheo ấy hoan hỷ và tùy hỷ với lời thuyết giảng của Tôn giả Mahākaccāna, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đi đến chỗ Đức Thế Tôn, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘yaṃ kho no, bhante, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: "Venerable sir, when the Blessed One had given a brief statement of the teaching without elaborating on its meaning, and rising from his seat, had entered the dwelling—'Monk, from whatever source a person's papañcasaññāsaṅkhā arise.
Ngồi xuống một bên, các Tỳ-kheo ấy bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng một bài tóm tắt rồi, không phân tích ý nghĩa rộng rãi, liền đứng dậy khỏi chỗ ngồi đi vào tịnh xá, dạy rằng: ‘Này các Tỳ-kheo, từ đâu mà các tưởng và các hý luận khởi lên cho một người?
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ.
If there is nothing there to delight in, to welcome, to cling to.
Nếu ở đó không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để chấp thủ.
Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti.
This is the end of the latent tendencies to lust…These evil unwholesome states cease without remainder'—
Đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái… (v.v.)… ở đó, các pháp bất thiện ác này diệt tận không còn sót lại.’
Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti.
it occurred to us, Venerable sir, not long after the Blessed One had departed: 'Friends, the Blessed One has given us a brief statement of the teaching without elaborating on its meaning, and rising from his seat, has entered the dwelling—''Monk, from whatever source a person's papañcasaññāsaṅkhā arise.
Bạch Đức Thế Tôn, không lâu sau khi Đức Thế Tôn rời đi, chúng con đã nghĩ rằng: ‘Này chư Hiền, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng một bài tóm tắt rồi, không phân tích ý nghĩa rộng rãi, liền đứng dậy khỏi chỗ ngồi đi vào tịnh xá, dạy rằng: ‘‘Này các Tỳ-kheo, từ đâu mà các tưởng và các hý luận khởi lên cho một người?
Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ.
If there is nothing there to delight in, to welcome, to cling to.
Nếu ở đó không có gì để hoan hỷ, không có gì để tán thán, không có gì để chấp thủ.
Esevanto rāgānusayānaṃ, esevanto paṭighānusayānaṃ, esevanto diṭṭhānusayānaṃ, esevanto vicikicchānusayānaṃ, esevanto mānānusayānaṃ, esevanto bhavarāgānusayānaṃ, esevanto avijjānusayānaṃ, esevanto daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivādatuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādānaṃ.
This is the end of the latent tendencies to lust, this is the end of the latent tendencies to aversion, this is the end of the latent tendencies to views, this is the end of the latent tendencies to doubt, this is the end of the latent tendencies to conceit, this is the end of the latent tendencies to craving for existence, this is the end of the latent tendencies to ignorance, this is the end of taking up rods, taking up weapons, quarrels, disputes, arguments, contentions, slandering, and false speech.
Đó là sự chấm dứt của các tùy miên tham ái, đó là sự chấm dứt của các tùy miên sân hận, đó là sự chấm dứt của các tùy miên tà kiến, đó là sự chấm dứt của các tùy miên hoài nghi, đó là sự chấm dứt của các tùy miên mạn, đó là sự chấm dứt của các tùy miên ái hữu, đó là sự chấm dứt của các tùy miên vô minh, đó là sự chấm dứt của việc cầm gậy, cầm dao, tranh cãi, đấu tranh, tranh chấp, cãi cọ, nói lời chia rẽ, nói dối.
Etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’’ti.
Here these evil unwholesome states cease without remainder.'’
Ở đó, các pháp bất thiện ác này diệt tận không còn sót lại.’’
Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti?
Who then might elaborate on the meaning of this brief statement of the teaching given by the Blessed One without elaboration?'
Ai có thể phân tích rộng rãi ý nghĩa của bài tóm tắt này mà Đức Thế Tôn đã thuyết giảng nhưng chưa phân tích rộng rãi ý nghĩa?’
Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ, yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti.
Then it occurred to us, Venerable sir: 'This Venerable Mahākaccāna is praised by the Teacher and esteemed by discerning fellow bhikkhus, and Venerable Mahākaccāna is capable of elaborating on the meaning of this brief statement of the teaching given by the Blessed One without elaboration. Suppose we were to approach Venerable Mahākaccāna and ask him about this matter.'
Bạch Đức Thế Tôn, chúng con đã nghĩ rằng: ‘Tôn giả Mahākaccāna được Đức Thế Tôn tán thán và được các bậc Phạm hạnh có trí tuệ kính trọng, và Tôn giả Mahākaccāna có thể phân tích rộng rãi ý nghĩa của bài tóm tắt này mà Đức Thế Tôn đã thuyết giảng nhưng chưa phân tích rộng rãi ý nghĩa. Vậy chúng ta hãy đi đến chỗ Tôn giả Mahākaccāna và hỏi Tôn giả Mahākaccāna về vấn đề này.’
Atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipucchimha.
Then, Venerable sir, we approached Venerable Mahākaccāna, and having approached, we asked Venerable Mahākaccāna about this matter.
Thế rồi, bạch Đức Thế Tôn, chúng con đã đi đến chỗ Tôn giả Mahākaccāna; sau khi đến, chúng con đã hỏi Tôn giả Mahākaccāna về vấn đề này.
Tesaṃ no, bhante, āyasmatā mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi imehi byañjanehi attho vibhatto’’ti.
To us, Venerable sir, Venerable Mahākaccāna elaborated on the meaning in these ways, with these words, with these phrases."
Bạch Đức Thế Tôn, Tôn giả Mahākaccāna đã phân tích ý nghĩa cho chúng con bằng những phương cách này, bằng những từ ngữ này, bằng những văn tự này.”
‘‘Paṇḍito, bhikkhave, mahākaccāno; mahāpañño, bhikkhave, mahākaccāno.
"Mahākaccāna, bhikkhus, is wise; Mahākaccāna, bhikkhus, is greatly discerning.
“Này các Tỳ-kheo, Mahākaccāna là bậc hiền trí; này các Tỳ-kheo, Mahākaccāna là bậc đại trí tuệ.
Maṃ cepi tumhe, bhikkhave, etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi taṃ evamevaṃ byākareyyaṃ yathā taṃ mahākaccānena byākataṃ.
If you, bhikkhus, were to ask me about this matter, I too would explain it exactly as Mahākaccāna has explained it.
Này các Tỳ-kheo, nếu các vị có hỏi Ta về vấn đề này, Ta cũng sẽ giải thích như Mahākaccāna đã giải thích.
Eso cevetassa attho.
That is precisely its meaning.
Ý nghĩa của nó chính là như vậy.
Evañca* naṃ dhārethā’’ti.
And you should retain it in that very way."
Và các vị hãy ghi nhớ nó như vậy.”
Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bhante, puriso jighacchādubbalyapareto madhupiṇḍikaṃ adhigaccheyya, so yato yato sāyeyya, labhetheva sādurasaṃ asecanakaṃ.
When this was said, Venerable Ānanda said to the Blessed One: "Venerable sir, just as a person overcome by hunger and weakness might come across a lump of honey, and as he tastes it from wherever he tastes it, he would always obtain a sweet, unmixed flavor.
Khi được nói như vậy, Tôn giả Ānanda bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, ví như một người bị đói khát và suy yếu hành hạ, tìm được một cục mật ong, người ấy nếm từ chỗ nào, cũng đều nhận được vị ngọt không cần thêm gì.
Evameva kho, bhante, cetaso bhikkhu dabbajātiko, yato yato imassa dhammapariyāyassa paññāya atthaṃ upaparikkheyya, labhetheva attamanataṃ, labhetheva cetaso pasādaṃ.
So too, Venerable sir, a bhikkhu who is endowed with intelligence, wherever he examines the meaning of this discourse with wisdom, he will always obtain satisfaction, he will always obtain clarity of mind.
Cũng vậy, bạch Đức Thế Tôn, một Tỳ-kheo có bản chất thông minh, nếm từ chỗ nào của bài pháp này bằng trí tuệ, cũng đều nhận được sự hoan hỷ, cũng đều nhận được sự thanh tịnh trong tâm.
Ko nāmo ayaṃ* , bhante, dhammapariyāyo’’ti?
What is the name of this discourse, Venerable sir?"
Bạch Đức Thế Tôn, bài pháp này tên là gì?”
‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ madhupiṇḍikapariyāyo tveva naṃ dhārehī’’ti.
"Therefore, Ānanda, you should retain this discourse as the Discourse on the Lump of Honey (Madhupiṇḍika Sutta)."
“Vậy thì, này Ānanda, con hãy ghi nhớ bài pháp này là Bài Kinh Cục Mật Ong (Madhupiṇḍika-pariyāya).”
207. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati kāmavitakko.
207. "As I was dwelling thus, bhikkhus, diligent, ardent, and resolute, a sensual thought arose in me.
207. “Này các Tỳ-kheo, khi Ta an trú không phóng dật, tinh tấn, và chuyên tâm, tư duy dục khởi lên.
So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ kāmavitakko.
I understood it thus: 'This sensual thought has arisen in me.
Ta nhận biết như vầy: ‘Tư duy dục này đã khởi lên trong Ta.
So ca kho attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati, paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’* .
It leads to my own affliction, to the affliction of others, and to the affliction of both; it obstructs wisdom, is associated with distress, and does not lead to Nibbāna.'
Và nó dẫn đến sự tự hại, dẫn đến sự hại người khác, dẫn đến sự hại cả hai, làm cản trở trí tuệ, thuộc về sự phiền não, không dẫn đến Nibbāna.’
‘Attabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘parabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘ubhayabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati.
As I reflected thus, bhikkhus, 'It leads to my own affliction,' that thought ceased; as I reflected, bhikkhus, 'It leads to the affliction of others,' that thought ceased; as I reflected, bhikkhus, 'It leads to the affliction of both,' that thought ceased; as I reflected, bhikkhus, 'It obstructs wisdom, is associated with distress, and does not lead to Nibbāna,' that thought ceased.
Này các Tỳ-kheo, khi Ta quán xét rằng ‘nó dẫn đến sự tự hại,’ tư duy ấy biến mất; khi Ta quán xét rằng ‘nó dẫn đến sự hại người khác,’ tư duy ấy biến mất; khi Ta quán xét rằng ‘nó dẫn đến sự hại cả hai,’ tư duy ấy biến mất; khi Ta quán xét rằng ‘nó làm cản trở trí tuệ, thuộc về sự phiền não, không dẫn đến Nibbāna,’ tư duy ấy biến mất.
So kho ahaṃ, bhikkhave, uppannuppannaṃ kāmavitakkaṃ pajahameva* vinodameva* byantameva* naṃ akāsiṃ.
So, bhikkhus, every sensual thought that arose, I abandoned it, I dispelled it, I made it cease.
Này các Tỳ-kheo, Ta đã loại bỏ, đã xua tan, đã chấm dứt mỗi tư duy dục khởi lên.
208. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati byāpādavitakko…pe… uppajjati vihiṃsāvitakko.
208. "As I was dwelling thus, bhikkhus, diligent, ardent, and resolute, a malevolent thought arose in me…a harmful thought arose in me.
208. “Này các Tỳ-kheo, khi Ta an trú không phóng dật, tinh tấn, và chuyên tâm, tư duy sân khởi lên… (v.v.)… tư duy hại khởi lên.
So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ vihiṃsāvitakko.
I understood it thus: 'This harmful thought has arisen in me.
Ta nhận biết như vầy: ‘Tư duy hại này đã khởi lên trong Ta.
So ca kho attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati, paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’.
It leads to my own affliction, to the affliction of others, and to the affliction of both; it obstructs wisdom, is associated with distress, and does not lead to Nibbāna.'
Và nó dẫn đến sự tự hại, dẫn đến sự hại người khác, dẫn đến sự hại cả hai, làm cản trở trí tuệ, thuộc về sự phiền não, không dẫn đến Nibbāna.’
‘Attabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘parabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘ubhayabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati.
‘This leads to self-affliction’—as I, bhikkhus, repeatedly reflected thus, it ceased in me; ‘This leads to the affliction of others’—as I, bhikkhus, repeatedly reflected thus, it ceased in me; ‘This leads to the affliction of both’—as I, bhikkhus, repeatedly reflected thus, it ceased in me; ‘This hinders wisdom, belongs to the side of vexation, and does not lead to Nibbāna’—as I, bhikkhus, repeatedly reflected thus, it ceased in me.
Này các Tỳ-khưu, khi Ta suy xét rằng ‘điều này dẫn đến sự tự hại’, thì nó biến mất đối với Ta; khi Ta suy xét rằng ‘điều này dẫn đến sự hại người khác’, thì nó biến mất đối với Ta; khi Ta suy xét rằng ‘điều này dẫn đến sự hại cả hai’, thì nó biến mất đối với Ta; khi Ta suy xét rằng ‘điều này cản trở trí tuệ, thuộc về phía chướng ngại, không dẫn đến Nibbāna’, thì nó biến mất đối với Ta.
So kho ahaṃ, bhikkhave, uppannuppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ pajahameva vinodameva byantameva naṃ akāsiṃ.
So, bhikkhus, any thought of harm that arose, I abandoned it, dispelled it, and brought it to an end.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã từ bỏ, đã loại trừ, đã chấm dứt những tư duy về sự hại đã khởi lên.
‘‘Yaññadeva, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, tathā tathā nati hoti cetaso.
“Whatever a bhikkhu, bhikkhus, frequently thinks and ponders upon, to that his mind inclines.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ điều gì một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều, tâm của vị ấy sẽ nghiêng về điều đó.
Kāmavitakkaṃ ce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi nekkhammavitakkaṃ, kāmavitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ kāmavitakkāya cittaṃ namati.
If, bhikkhus, a bhikkhu frequently thinks and ponders upon a thought of sensual desire, having abandoned the thought of renunciation, and frequently cultivates a thought of sensual desire, his mind inclines towards thoughts of sensual desire.
Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều về dục tư duy, từ bỏ xuất ly tư duy, và thường xuyên thực hành dục tư duy, thì tâm của vị ấy sẽ nghiêng về dục tư duy.
Byāpādavitakkaṃ ce, bhikkhave…pe… vihiṃsāvitakkaṃ ce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi avihiṃsāvitakkaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ vihiṃsāvitakkāya cittaṃ namati.
If, bhikkhus, a bhikkhu frequently thinks and ponders upon a thought of ill-will… If, bhikkhus, a bhikkhu frequently thinks and ponders upon a thought of harm, having abandoned the thought of non-harm, and frequently cultivates a thought of harm, his mind inclines towards thoughts of harm.
Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều về sân tư duy… (tương tự như trên)… nếu một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều về hại tư duy, từ bỏ vô hại tư duy, và thường xuyên thực hành hại tư duy, thì tâm của vị ấy sẽ nghiêng về hại tư duy.
Seyyathāpi, bhikkhave, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye kiṭṭhasambādhe gopālako gāvo rakkheyya.
Just as, bhikkhus, in the last month of the rainy season, in autumn, when the crops are dense, a cowherd might guard his cows.
Này các Tỳ-khưu, ví như vào tháng cuối cùng của mùa mưa, trong mùa thu, khi các cánh đồng lúa bị bó hẹp, một người chăn bò sẽ trông giữ đàn bò.
So tā gāvo tato tato daṇḍena ākoṭeyya paṭikoṭeyya sannirundheyya sannivāreyya.
He would strike and beat those cows from here and there with a stick, restraining and keeping them back.
Người ấy sẽ dùng gậy đánh đập, xua đuổi, ngăn cản, và giữ chúng lại từ chỗ này đến chỗ khác.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Passati hi so, bhikkhave, gopālako tatonidānaṃ vadhaṃ vā bandhanaṃ vā jāniṃ vā garahaṃ vā.
Because, bhikkhus, that cowherd sees from that cause either killing or binding or loss or blame.
Này các Tỳ-khưu, người chăn bò ấy thấy rằng từ đó sẽ phát sinh sự đánh đập, sự trói buộc, sự tổn thất, hoặc sự khiển trách.
Evameva kho ahaṃ, bhikkhave, addasaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Even so, bhikkhus, I saw the danger, degradation, and defilement of unwholesome states, and the benefit and purifying side of renunciation in wholesome states.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Ta đã thấy sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các pháp bất thiện, và sự lợi ích, sự thanh tịnh của các pháp thiện trong xuất ly.
209. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati nekkhammavitakko.
“As I, bhikkhus, was dwelling thus, diligent, ardent, and resolute, a thought of renunciation arose in me.
209. Này các Tỳ-khưu, khi Ta sống không phóng dật, tinh cần, và quyết tâm như vậy, xuất ly tư duy khởi lên.
So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ nekkhammavitakko.
I understood thus: ‘This thought of renunciation that has arisen in me
Ta biết rõ như sau: ‘Xuất ly tư duy này đã khởi lên trong Ta.
So ca kho nevattabyābādhāya saṃvattati, na parabyābādhāya saṃvattati, na ubhayabyābādhāya saṃvattati, paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko’.
does not lead to self-affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both; it promotes wisdom, does not belong to the side of vexation, and leads to Nibbāna.’
Và nó không dẫn đến sự tự hại, không dẫn đến sự hại người khác, không dẫn đến sự hại cả hai, nó làm tăng trưởng trí tuệ, không thuộc về phía chướng ngại, dẫn đến Nibbāna’.
Rattiṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi.
If I, bhikkhus, were to think and ponder upon it all night, I see no danger from that.
Này các Tỳ-khưu, dù Ta có suy tư và quán sát điều đó suốt đêm, Ta cũng không thấy có sự sợ hãi nào từ đó.
Divasaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi.
If I, bhikkhus, were to think and ponder upon it all day, I see no danger from that.
Này các Tỳ-khưu, dù Ta có suy tư và quán sát điều đó suốt ngày, Ta cũng không thấy có sự sợ hãi nào từ đó.
Rattindivaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi.
If I, bhikkhus, were to think and ponder upon it day and night, I see no danger from that.
Này các Tỳ-khưu, dù Ta có suy tư và quán sát điều đó suốt ngày đêm, Ta cũng không thấy có sự sợ hãi nào từ đó.
Api ca kho me aticiraṃ anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya.
However, if I were to think and ponder upon it for too long, my body would become weary.
Tuy nhiên, nếu Ta suy tư và quán sát quá lâu, thân Ta sẽ mệt mỏi.
Kāye kilante* cittaṃ ūhaññeyya.
When the body is weary, the mind would be disturbed.
Khi thân mệt mỏi, tâm sẽ bị xao động.
Ūhate citte ārā cittaṃ samādhimhāti.
When the mind is disturbed, the mind is far from samādhi.
Khi tâm bị xao động, tâm sẽ ở xa định.
So kho ahaṃ, bhikkhave, ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi sannisādemi ekodiṃ karomi* samādahāmi.
So, bhikkhus, I settled my mind internally, subdued it, made it one-pointed, and concentrated it.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã an lập, đã làm lắng dịu, đã làm cho nhất tâm, đã định tâm mình.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
‘Mā me cittaṃ ūhaññī’ti* .
‘May my mind not be disturbed.’
‘Để tâm Ta không bị xao động’.
210. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati abyāpādavitakko…pe… uppajjati avihiṃsāvitakko.
“As I, bhikkhus, was dwelling thus, diligent, ardent, and resolute, a thought of non-ill-will arose in me… a thought of non-harm arose in me.
210. Này các Tỳ-khưu, khi Ta sống không phóng dật, tinh cần, và quyết tâm như vậy, vô sân tư duy khởi lên… (tương tự như trên)… vô hại tư duy khởi lên.
So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ avihiṃsāvitakko.
I understood thus: ‘This thought of non-harm that has arisen in me
Ta biết rõ như sau: ‘Vô hại tư duy này đã khởi lên trong Ta.
So ca kho nevattabyābādhāya saṃvattati, na parabyābādhāya saṃvattati, na ubhayabyābādhāya saṃvattati, paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko’.
does not lead to self-affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both; it promotes wisdom, does not belong to the side of vexation, and leads to Nibbāna.’
Và nó không dẫn đến sự tự hại, không dẫn đến sự hại người khác, không dẫn đến sự hại cả hai, nó làm tăng trưởng trí tuệ, không thuộc về phía chướng ngại, dẫn đến Nibbāna’.
Rattiṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi.
If I, bhikkhus, were to think and ponder upon it all night, I see no danger from that.
Này các Tỳ-khưu, dù Ta có suy tư và quán sát điều đó suốt đêm, Ta cũng không thấy có sự sợ hãi nào từ đó.
Divasaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi.
If I, bhikkhus, were to think and ponder upon it all day, I see no danger from that.
Này các Tỳ-khưu, dù Ta có suy tư và quán sát điều đó suốt ngày, Ta cũng không thấy có sự sợ hãi nào từ đó.
Rattindivaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi.
If I, bhikkhus, were to think and ponder upon it day and night, I see no danger from that.
Này các Tỳ-khưu, dù Ta có suy tư và quán sát điều đó suốt ngày đêm, Ta cũng không thấy có sự sợ hãi nào từ đó.
Api ca kho me aticiraṃ anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya.
However, if I were to think and ponder upon it for too long, my body would become weary.
Tuy nhiên, nếu Ta suy tư và quán sát quá lâu, thân Ta sẽ mệt mỏi.
Kāye kilante cittaṃ ūhaññeyya.
When the body is weary, the mind would be disturbed.
Khi thân mệt mỏi, tâm sẽ bị xao động.
Ūhate citte ārā cittaṃ samādhimhāti.
When the mind is disturbed, the mind is far from samādhi.
Khi tâm bị xao động, tâm sẽ ở xa định.
So kho ahaṃ, bhikkhave, ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi, sannisādemi, ekodiṃ karomi samādahāmi.
So, bhikkhus, I settled my mind internally, subdued it, made it one-pointed, and concentrated it.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã an lập, đã làm lắng dịu, đã làm cho nhất tâm, đã định tâm mình.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
‘Mā me cittaṃ ūhaññī’ti.
‘May my mind not be disturbed.’
‘Để tâm Ta không bị xao động’.
‘‘Yaññadeva, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, tathā tathā nati hoti cetaso.
“Whatever a bhikkhu, bhikkhus, frequently thinks and ponders upon, to that his mind inclines.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ điều gì một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều, tâm của vị ấy sẽ nghiêng về điều đó.
Nekkhammavitakkañce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi kāmavitakkaṃ, nekkhammavitakkaṃ bahulamakāsi, tassaṃ taṃ nekkhammavitakkāya cittaṃ namati.
If, bhikkhus, a bhikkhu frequently thinks and ponders upon a thought of renunciation, having abandoned the thought of sensual desire, and frequently cultivates a thought of renunciation, his mind inclines towards thoughts of renunciation.
Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều về xuất ly tư duy, từ bỏ dục tư duy, và thường xuyên thực hành xuất ly tư duy, thì tâm của vị ấy sẽ nghiêng về xuất ly tư duy.
Abyāpādavitakkañce, bhikkhave…pe… avihiṃsāvitakkañce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi vihiṃsāvitakkaṃ, avihiṃsāvitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ avihiṃsāvitakkāya cittaṃ namati.
If, bhikkhus, a bhikkhu frequently thinks and ponders upon a thought of non-ill-will… If, bhikkhus, a bhikkhu frequently thinks and ponders upon a thought of non-harm, having abandoned the thought of harm, and frequently cultivates a thought of non-harm, his mind inclines towards thoughts of non-harm.
Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều về vô sân tư duy… (tương tự như trên)… nếu một Tỳ-khưu thường xuyên suy tư và quán sát nhiều về vô hại tư duy, từ bỏ hại tư duy, và thường xuyên thực hành vô hại tư duy, thì tâm của vị ấy sẽ nghiêng về vô hại tư duy.
Seyyathāpi, bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse sabbasassesu gāmantasambhatesu gopālako gāvo rakkheyya, tassa rukkhamūlagatassa vā abbhokāsagatassa vā satikaraṇīyameva hoti – ‘etā* gāvo’ti.
Just as, bhikkhus, in the last month of the hot season, when all the crops have been brought to the village, a cowherd might guard his cows; whether he is at the foot of a tree or in the open air, he need only remember: ‘These are cows.’
Này các Tỳ-khưu, ví như vào tháng cuối cùng của mùa hè, khi tất cả lúa đã được thu hoạch về gần làng, một người chăn bò sẽ trông giữ đàn bò, dù người ấy ở dưới gốc cây hay ở ngoài trời, người ấy chỉ cần ghi nhớ: ‘Đây là những con bò’.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, satikaraṇīyameva ahosi – ‘ete dhammā’ti.
Even so, bhikkhus, I had only to remember: ‘These are dhammas.’
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Ta chỉ cần ghi nhớ: ‘Đây là những pháp’.
211. ‘‘Āraddhaṃ kho pana me, bhikkhave, vīriyaṃ ahosi asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ.
“My energy, bhikkhus, was aroused and unflagging, my mindfulness established and unconfused, my body tranquil and undisturbed, my mind concentrated and one-pointed.
211. Này các Tỳ-khưu, tinh tấn của Ta đã được khởi lên không thối chuyển, niệm được an trú không quên lãng, thân được an tịnh không xao động, tâm được định tĩnh nhất tâm.
So kho ahaṃ, bhikkhave, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
So I, bhikkhus, secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, entered upon and dwelled in the first jhāna, which is accompanied by vitakka and vicāra, with piti and sukha born of seclusion.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Sơ thiền, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sinh, có tầm và tứ.
Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
With the subsiding of vitakka and vicāra, with the internal tranquillity and unification of mind, I entered upon and dwelled in the second jhāna, which is without vitakka and vicāra, with piti and sukha born of samādhi.
Với sự lắng dịu của tầm và tứ, Ta chứng và trú Nhị thiền, một trạng thái hỷ lạc do định sinh, không tầm không tứ, nội tâm an tịnh, nhất tâm.
Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiṃ sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedesiṃ, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
With the fading away of piti as well, I dwelled in equanimity, mindful and clearly comprehending, and I experienced sukha with the body, of which the Noble Ones declare: ‘He is equanimous, mindful, and dwells in sukha’—I entered upon and dwelled in the third jhāna.
Với sự ly hỷ, Ta sống xả, chánh niệm và tỉnh giác, thân cảm thọ lạc, điều mà các bậc Thánh gọi là ‘người sống xả, chánh niệm, an lạc’, Ta chứng và trú Tam thiền.
Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
With the abandonment of sukha and the abandonment of dukkha, and with the prior disappearance of joy and sorrow, I entered upon and dwelled in the fourth jhāna, which is neither pleasant nor painful, and is purified by equanimity and mindfulness.
Với sự đoạn diệt lạc và khổ, và sự chấm dứt hoàn toàn hỷ và ưu trước đó, Ta chứng và trú Tứ thiền, một trạng thái không khổ không lạc, với sự thanh tịnh của xả và niệm.
212. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ.
“With my mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, I directed and inclined it to the knowledge of the recollection of past lives.
212. Khi tâm Ta đã định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, mềm dẻo, dễ sử dụng, vững chắc, đạt được trạng thái bất động, Ta hướng tâm đến tuệ tri các kiếp sống trước.
So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi.
I recollected my manifold past lives.
Ta nhớ lại nhiều loại kiếp sống trước.
Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi.
Thus I recollect my manifold past existences, with their various modes and details, such as one birth…pe….
Đó là, tôi nhớ lại một đời sống… v.v… như vậy, với các chi tiết và đặc điểm, nhiều loại đời sống quá khứ.
Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
This, bhikkhus, was my first true knowledge attained in the first watch of the night; ignorance was dispelled, knowledge arose; darkness was dispelled, light arose; as happens to one who dwells heedful, ardent, and resolute.
Này các Tỳ-khưu, đây là minh thứ nhất mà Ta đã chứng đắc trong canh đầu của đêm; vô minh đã bị diệt trừ, minh đã sinh khởi; bóng tối đã bị xua tan, ánh sáng đã xuất hiện; như lẽ thường của một người sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm.
213. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ.
213. ‘‘With my mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, supple, malleable, steady, and unshakeable, I directed it to the knowledge of the passing away and reappearance of beings.
213. ‘‘Khi tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, mềm mại, dễ uốn nắn, vững chắc, đạt đến trạng thái bất động, Ta hướng tâm đến tri kiến về sự chết và sinh của các chúng sinh.
So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne…pe… ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā…pe… iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāmi.
With the divine eye, purified and surpassing that of humans, I saw beings passing away and reappearing…pe… ‘Indeed, these beings, honored sirs, were endowed with misconduct of body…pe…’ Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, I saw beings passing away and reappearing, inferior and superior, beautiful and ugly, fortunate and unfortunate, and I understood them as they passed according to their kamma.
Với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, Ta thấy các chúng sinh chết đi và tái sinh… v.v… ‘Chắc chắn những chúng sinh này đã hành ác thân… v.v…’ Như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, Ta thấy các chúng sinh chết đi và tái sinh, hạ liệt và cao sang, đẹp đẽ và xấu xí, được sinh vào cảnh thiện và cảnh ác, và Ta biết rõ các chúng sinh tùy theo nghiệp của họ.
Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
This, bhikkhus, was my second true knowledge attained in the middle watch of the night; ignorance was dispelled, knowledge arose; darkness was dispelled, light arose; as happens to one who dwells heedful, ardent, and resolute.
Này các Tỳ-khưu, đây là minh thứ hai mà Ta đã chứng đắc trong canh giữa của đêm; vô minh đã bị diệt trừ, minh đã sinh khởi; bóng tối đã bị xua tan, ánh sáng đã xuất hiện; như lẽ thường của một người sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm.
214. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ.
214. ‘‘With my mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, supple, malleable, steady, and unshakeable, I directed it to the knowledge of the destruction of the āsavas.
214. ‘‘Khi tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, mềm mại, dễ uốn nắn, vững chắc, đạt đến trạng thái bất động, Ta hướng tâm đến tri kiến về sự đoạn tận các lậu hoặc (āsava).
So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ.
I directly knew ‘This is suffering’ as it actually is; I directly knew ‘This is the origin of suffering’ as it actually is; I directly knew ‘This is the cessation of suffering’ as it actually is; I directly knew ‘This is the path leading to the cessation of suffering’ as it actually is.
Ta như thật biết: ‘Đây là Khổ’, Ta như thật biết: ‘Đây là Khổ Tập’, Ta như thật biết: ‘Đây là Khổ Diệt’, Ta như thật biết: ‘Đây là Con Đường đưa đến Khổ Diệt’.
‘Ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ.
I directly knew ‘These are the āsavas’ as they actually are; I directly knew ‘This is the origin of the āsavas’ as it actually is; I directly knew ‘This is the cessation of the āsavas’ as it actually is; I directly knew ‘This is the path leading to the cessation of the āsavas’ as it actually is.
Ta như thật biết: ‘Đây là các lậu hoặc’, Ta như thật biết: ‘Đây là Tập Khởi của các lậu hoặc’, Ta như thật biết: ‘Đây là Đoạn Tận của các lậu hoặc’, Ta như thật biết: ‘Đây là Con Đường đưa đến Đoạn Tận của các lậu hoặc’.
Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ.
When I knew and saw thus, my mind was liberated from the āsava of sensuality, from the āsava of existence, and from the āsava of ignorance. With liberation, there arose the knowledge: ‘Liberated.’ I directly knew: ‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Khi Ta biết và thấy như vậy, tâm Ta giải thoát khỏi lậu hoặc dục, tâm Ta giải thoát khỏi lậu hoặc hữu, tâm Ta giải thoát khỏi lậu hoặc vô minh. Khi được giải thoát, tri kiến về sự giải thoát khởi lên: ‘Sự sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã hoàn thành, những việc cần làm đã làm xong, không còn trở lại trạng thái này nữa’—Ta đã biết rõ điều đó.
Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
This, bhikkhus, was my third true knowledge attained in the last watch of the night; ignorance was dispelled, knowledge arose; darkness was dispelled, light arose; as happens to one who dwells heedful, ardent, and resolute.
Này các Tỳ-khưu, đây là minh thứ ba mà Ta đã chứng đắc trong canh cuối của đêm; vô minh đã bị diệt trừ, minh đã sinh khởi; bóng tối đã bị xua tan, ánh sáng đã xuất hiện; như lẽ thường của một người sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm.
215. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, araññe pavane mahantaṃ ninnaṃ pallalaṃ.
215. ‘‘Just as, bhikkhus, in a wilderness, in a great forest, there is a deep swampy pool.
215. ‘‘Này các Tỳ-khưu, ví như trong rừng sâu, có một vũng nước lớn, lầy lội.
Tamenaṃ mahāmigasaṅgho upanissāya vihareyya.
A great herd of deer might reside relying on it.
Một đàn thú lớn nương vào đó mà sống.
Tassa kocideva puriso uppajjeyya anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmo.
Then some man might appear, desiring their harm, their disadvantage, their lack of security from bondage.
Khi đó, có một người khởi lên ý muốn gây hại, muốn điều bất lợi, muốn sự không an toàn cho đàn thú ấy.
So yvāssa maggo khemo sovatthiko pītigamanīyo taṃ maggaṃ pidaheyya, vivareyya kummaggaṃ, odaheyya okacaraṃ, ṭhapeyya okacārikaṃ.
He would block off their safe, secure, and pleasant path, open a wrong path, place a decoy deer, and set a decoy deer trap.
Người đó sẽ chặn con đường an toàn, thuận lợi, dễ chịu mà chúng thường đi, mở ra con đường sai lạc, đặt bẫy thú đực, và đặt bẫy thú cái.
Evañhi so, bhikkhave, mahāmigasaṅgho aparena samayena anayabyasanaṃ* āpajjeyya.
In that way, bhikkhus, that great herd of deer would in time come to misfortune and destruction.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, đàn thú lớn ấy sau một thời gian sẽ rơi vào sự suy yếu, diệt vong.
Tasseva kho pana, bhikkhave, mahato migasaṅghassa kocideva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo.
But then, bhikkhus, some man might appear for that same great herd of deer, desiring their welfare, their advantage, their security from bondage.
Nhưng này các Tỳ-khưu, cũng có một người khởi lên ý muốn lợi ích, muốn điều thuận lợi, muốn sự an toàn cho đàn thú lớn ấy.
So yvāssa maggo khemo sovatthiko pītigamanīyo taṃ maggaṃ vivareyya, pidaheyya kummaggaṃ, ūhaneyya okacaraṃ, nāseyya okacārikaṃ.
He would open their safe, secure, and pleasant path, block off the wrong path, remove the decoy deer, and destroy the decoy deer trap.
Người đó sẽ mở con đường an toàn, thuận lợi, dễ chịu mà chúng thường đi, chặn con đường sai lạc, loại bỏ bẫy thú đực, và phá hủy bẫy thú cái.
Evañhi so, bhikkhave, mahāmigasaṅgho aparena samayena vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya.
In that way, bhikkhus, that great herd of deer would in time achieve growth, increase, and abundance.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, đàn thú lớn ấy sau một thời gian sẽ tăng trưởng, phát triển, hưng thịnh.
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya.
‘‘I have made this simile, bhikkhus, to convey the meaning.
‘‘Này các Tỳ-khưu, Ta đã đưa ra ví dụ này để làm sáng tỏ ý nghĩa.
Ayaṃ cevettha attho – mahantaṃ ninnaṃ pallalanti kho, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ.
And this is the meaning here: The great deep swampy pool, bhikkhus, is a designation for sensual pleasures.
Và đây là ý nghĩa trong đó: ‘Một vũng nước lớn, lầy lội’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của các dục.
Mahāmigasaṅghoti kho, bhikkhave, sattānametaṃ adhivacanaṃ.
The great herd of deer, bhikkhus, is a designation for beings.
‘Một đàn thú lớn’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của các chúng sinh.
Puriso anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmoti kho, bhikkhave, mārassetaṃ pāpimato adhivacanaṃ.
The man desiring their harm, their disadvantage, their lack of security from bondage, bhikkhus, is a designation for Māra the Evil One.
‘Người muốn gây hại, muốn điều bất lợi, muốn sự không an toàn’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của Ác ma (Māra) đáng ghét.
Kummaggoti kho, bhikkhave, aṭṭhaṅgikassetaṃ micchāmaggassa adhivacanaṃ, seyyathidaṃ – micchādiṭṭhiyā micchāsaṅkappassa micchāvācāya micchākammantassa micchāājīvassa micchāvāyāmassa micchāsatiyā micchāsamādhissa.
The wrong path, bhikkhus, is a designation for the Noble Eightfold Wrong Path, that is: wrong view, wrong intention, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, wrong concentration.
‘Con đường sai lạc’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của Bát chánh đạo sai lạc, tức là: tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, tà nghiệp, tà mạng, tà tinh tấn, tà niệm, tà định.
Okacaroti kho, bhikkhave, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ.
The decoy deer, bhikkhus, is a designation for delight and lust.
‘Bẫy thú đực’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của tham ái.
Okacārikāti kho, bhikkhave, avijjāyetaṃ adhivacanaṃ.
The decoy deer trap, bhikkhus, is a designation for ignorance.
‘Bẫy thú cái’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của vô minh.
Puriso atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassa.
The man desiring their welfare, their advantage, their security from bondage, bhikkhus, is a designation for the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
‘Người muốn lợi ích, muốn điều thuận lợi, muốn sự an toàn’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác.
Khemo maggo sovatthiko pītigamanīyoti kho, bhikkhave, ariyassetaṃ aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanaṃ, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhiyā sammāsaṅkappassa sammāvācāya sammākammantassa sammāājīvassa sammāvāyāmassa sammāsatiyā sammāsamādhissa.
The safe, secure, and pleasant path, bhikkhus, is a designation for the Noble Eightfold Path, that is: right view, right intention, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, right concentration.
‘Con đường an toàn, thuận lợi, dễ chịu’ này, này các Tỳ-khưu, là tên gọi của Bát chánh đạo cao quý, tức là: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định.
‘‘Iti kho, bhikkhave, vivaṭo mayā khemo maggo sovatthiko pītigamanīyo, pihito kummaggo, ūhato okacaro, nāsitā okacārikā.
‘‘Thus, bhikkhus, the safe, secure, and pleasant path has been opened by me; the wrong path has been blocked; the decoy deer has been removed; the decoy deer trap has been destroyed.
‘‘Như vậy, này các Tỳ-khưu, Ta đã mở ra con đường an toàn, thuận lợi, dễ chịu, đã chặn con đường sai lạc, đã loại bỏ bẫy thú đực, đã phá hủy bẫy thú cái.
Yaṃ, bhikkhave, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā.
Bhikkhus, what a teacher should do for his disciples, out of compassion, seeking their welfare, that has been done by me for you.
Này các Tỳ-khưu, những gì một vị Đạo Sư có lòng thương xót, vì lợi ích của các đệ tử, cần phải làm thì Ta đã làm cho các con rồi.
Etāni, bhikkhave, rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni; jhāyatha, bhikkhave, mā pamādattha; mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha.
Here, bhikkhus, are these roots of trees; here are these empty dwellings. Meditate, bhikkhus, do not be heedless; do not be remorseful later.
Này các Tỳ-khưu, đây là những gốc cây, đây là những ngôi nhà trống; hãy thiền định đi, này các Tỳ-khưu, đừng phóng dật; đừng để sau này phải hối tiếc.
Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti.
This is our instruction to you.’’
Đây là lời giáo huấn của Ta dành cho các con.’’