506. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā mahāmoggallāno bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye.
506. Thus have I heard: At one time, Venerable Mahāmoggallāna was dwelling in the Bhagga country, at Susumāragiri, in the Bhesakaḷāvana deer park.
506. Tôi nghe như vầy: Một thời, Tôn giả Mahā Moggallāna trú tại xứ Bhaggā, trên núi Susumāragira, trong khu rừng Bhesakaḷāva ở Migadāya.
Tena kho pana samayena āyasmā mahāmoggallāno abbhokāse caṅkamati.
Now at that time, Venerable Mahāmoggallāna was walking in the open air.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Mahā Moggallāna đang đi kinh hành ngoài trời.
Tena kho pana samayena māro pāpimā āyasmato mahāmoggallānassa kucchigato hoti koṭṭhamanupaviṭṭho.
At that time, Māra the Evil One had entered Venerable Mahāmoggallāna's stomach, penetrating his intestines.
Lúc bấy giờ, Ma vương Ác ma đã nhập vào bụng Tôn giả Mahā Moggallāna, đi vào ruột của Ngài.
Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho me kucchi garugaro viya* ?
Then it occurred to Venerable Mahāmoggallāna: “Why is my stomach so heavy?
Bấy giờ, Tôn giả Mahā Moggallāna nghĩ: “Sao bụng mình nặng trĩu thế này?
Māsācitaṃ maññe’’ti.
I think I have eaten pea-soup.”
Chắc là mình đã ăn quá nhiều đậu.”
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno caṅkamā orohitvā vihāraṃ pavisitvā paññatte āsane nisīdi.
Then Venerable Mahāmoggallāna stepped down from the walking path, entered the monastery, and sat down on a seat that had been prepared.
Bấy giờ, Tôn giả Mahā Moggallāna rời chỗ kinh hành, đi vào tịnh xá, ngồi xuống trên chỗ ngồi đã được sắp đặt.
Nisajja kho āyasmā mahāmoggallāno paccattaṃ yoniso manasākāsi.
Having sat down, Venerable Mahāmoggallāna directed his mind wisely, individually.
Sau khi ngồi xuống, Tôn giả Mahā Moggallāna tự mình tác ý một cách khéo léo.
Addasā kho āyasmā mahāmoggallāno māraṃ pāpimantaṃ kucchigataṃ koṭṭhamanupaviṭṭhaṃ.
Venerable Mahāmoggallāna saw Māra the Evil One, who had entered his stomach, penetrating his intestines.
Tôn giả Mahā Moggallāna thấy Ma vương Ác ma đã nhập vào bụng, đi vào ruột của Ngài.
Disvāna māraṃ pāpimantaṃ etadavoca – ‘‘nikkhama, pāpima; nikkhama, pāpima!
Having seen Māra the Evil One, he said to him: “Get out, Evil One; get out, Evil One!
Sau khi thấy Ma vương Ác ma, Ngài nói: “Hãy ra đi, Ác ma! Hãy ra đi, Ác ma!
Mā tathāgataṃ vihesesi, mā tathāgatasāvakaṃ.
Do not trouble the Tathāgata, do not trouble a disciple of the Tathāgata.
Đừng làm hại Như Lai, đừng làm hại đệ tử Như Lai!
Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.
May it not be for your harm and suffering for a long time.”
Đừng để điều đó mang lại bất lợi và khổ đau cho ngươi trong một thời gian dài!”
Atha kho mārassa pāpimato etadahosi – ‘‘ajānameva kho maṃ ayaṃ samaṇo apassaṃ evamāha – ‘nikkhama, pāpima; nikkhama, pāpima!
Then it occurred to Māra the Evil One: “This ascetic speaks to me, not knowing, not seeing: ‘Get out, Evil One; get out, Evil One!
Bấy giờ, Ma vương Ác ma nghĩ: “Vị Sa môn này nói với ta như thế này mà không biết, không thấy: ‘Hãy ra đi, Ác ma! Hãy ra đi, Ác ma!
Mā tathāgataṃ vihesesi, mā tathāgatasāvakaṃ.
Do not trouble the Tathāgata, do not trouble a disciple of the Tathāgata.
Đừng làm hại Như Lai, đừng làm hại đệ tử Như Lai!
Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’ti.
May it not be for your harm and suffering for a long time.’
Đừng để điều đó mang lại bất lợi và khổ đau cho ngươi trong một thời gian dài!’
Yopissa so satthā sopi maṃ neva khippaṃ jāneyya, kuto pana* maṃ ayaṃ sāvako jānissatī’’ti?
Even his Teacher would not know me quickly, how then would this disciple know me?”
Ngay cả vị Đạo sư của ông ta cũng không thể biết ta nhanh chóng, huống chi là đệ tử này làm sao biết ta được?”
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno māraṃ pāpimantaṃ etadavoca – ‘‘evampi kho tāhaṃ, pāpima, jānāmi, mā tvaṃ maññittho – ‘na maṃ jānātī’ti.
Then Venerable Mahāmoggallāna said to Māra the Evil One: “Even so, Evil One, I know you; do not think, ‘He does not know me.’
Bấy giờ, Tôn giả Mahā Moggallāna nói với Ma vương Ác ma: “Này Ác ma, ta biết ngươi như vậy đó; ngươi đừng nghĩ rằng ‘ông ta không biết ta’.
Māro tvamasi, pāpima; tuyhañhi, pāpima, evaṃ hoti – ‘ajānameva kho maṃ ayaṃ samaṇo apassaṃ evamāha – nikkhama, pāpima; nikkhama, pāpima!
You are Māra, Evil One. Indeed, Evil One, this thought occurred to you: ‘This ascetic speaks to me, not knowing, not seeing: “Get out, Evil One; get out, Evil One!
Ngươi là Ma vương, này Ác ma! Này Ác ma, ngươi đã nghĩ như thế này: ‘Vị Sa môn này nói với ta như thế này mà không biết, không thấy: Hãy ra đi, Ác ma! Hãy ra đi, Ác ma!
Mā tathāgataṃ vihesesi, mā tathāgatasāvakaṃ.
Do not trouble the Tathāgata, do not trouble a disciple of the Tathāgata.
Đừng làm hại Như Lai, đừng làm hại đệ tử Như Lai!
Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti.
May it not be for your harm and suffering for a long time.”
Đừng để điều đó mang lại bất lợi và khổ đau cho ngươi trong một thời gian dài!
Yopissa so satthā sopi maṃ neva khippaṃ jāneyya, kuto pana maṃ ayaṃ sāvako jānissatī’’’ti?
Even his Teacher would not know me quickly, how then would this disciple know me?’”
Ngay cả vị Đạo sư của ông ta cũng không thể biết ta nhanh chóng, huống chi là đệ tử này làm sao biết ta được?’”
Atha kho mārassa pāpimato etadahosi – ‘‘jāname kho maṃ ayaṃ samaṇo passaṃ evamāha – ‘nikkhama, pāpima; nikkhama, pāpima!
Then it occurred to Māra the Evil One: “This ascetic speaks to me, knowing, seeing: ‘Get out, Evil One; get out, Evil One!
Bấy giờ, Ma vương Ác ma nghĩ: “Vị Sa môn này nói với ta như thế này mà biết, mà thấy: ‘Hãy ra đi, Ác ma! Hãy ra đi, Ác ma!
Mā tathāgataṃ vihesesi, mā tathāgatasāvakaṃ.
Do not trouble the Tathāgata, do not trouble a disciple of the Tathāgata.
Đừng làm hại Như Lai, đừng làm hại đệ tử Như Lai!
Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’’ti.
May it not be for your harm and suffering for a long time.’”
Đừng để điều đó mang lại bất lợi và khổ đau cho ngươi trong một thời gian dài!’”
Atha kho māro pāpimā āyasmato mahāmoggallānassa mukhato uggantvā paccaggaḷe aṭṭhāsi.
Then Māra the Evil One came out of Venerable Mahāmoggallāna’s mouth and stood at the door-bar.
Bấy giờ, Ma vương Ác ma thoát ra khỏi miệng Tôn giả Mahā Moggallāna và đứng ở cánh cửa.
507. Addasā kho āyasmā mahāmoggallāno māraṃ pāpimantaṃ paccaggaḷe ṭhitaṃ; disvāna māraṃ pāpimantaṃ etadavoca – ‘etthāpi kho tāhaṃ, pāpima, passāmi; mā tvaṃ maññittho ‘‘na maṃ passatī’’ti.
507. Venerable Mahāmoggallāna saw Māra the Evil One standing at the door-bar; having seen Māra the Evil One, he said to him: “Even there, Evil One, I see you; do not think, ‘He does not see me.’
507. Tôn giả Mahā Moggallāna thấy Ma vương Ác ma đang đứng ở cánh cửa; sau khi thấy Ma vương Ác ma, Ngài nói: ‘Này Ác ma, ở đây ta cũng thấy ngươi; ngươi đừng nghĩ rằng “ông ta không thấy ta”.
Eso tvaṃ, pāpima, paccaggaḷe ṭhito.
There you are, Evil One, standing at the door-bar.
Này Ác ma, đó là ngươi đang đứng ở cánh cửa.
Bhūtapubbāhaṃ, pāpima, dūsī nāma māro ahosiṃ, tassa me kāḷī nāma bhaginī.
Formerly, Evil One, I was a Māra named Dūsī, and Kāḷī was my sister.
Này Ác ma, thuở xưa ta là Ma vương tên Dūsī, ta có một người em gái tên Kālī.
Tassā tvaṃ putto.
You were her son.
Ngươi là con của cô ấy.
So me tvaṃ bhāgineyyo ahosi.
So you were my nephew.
Ngươi là cháu trai của ta.
Tena kho pana, pāpima, samayena kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno hoti.
Now at that time, Evil One, the Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One Kakusandha, had arisen in the world.
Này Ác ma, lúc bấy giờ, Đức Kakusandha Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã xuất hiện trên thế gian.
Kakusandhassa kho pana, pāpima, bhagavato arahato sammāsambuddhassa vidhurasañjīvaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.
Evil One, the Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One Kakusandha, had a pair of chief disciples named Vidhura and Sañjīva, a most excellent pair.
Này Ác ma, Đức Kakusandha Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, có hai vị đệ tử hàng đầu, một cặp đệ tử ưu tú, tên là Vidhura và Sañjīva.
Yāvatā kho pana, pāpima, kakusandhassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa sāvakā.
Evil One, among all the disciples of the Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One Kakusandha,
Này Ác ma, trong số các đệ tử của Đức Kakusandha Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác,
Tesu na ca koci āyasmatā vidhurena samasamo hoti yadidaṃ dhammadesanāya.
there was no one equal to Venerable Vidhura in terms of teaching the Dhamma.
không ai sánh bằng Tôn giả Vidhura về phương diện thuyết pháp.
Iminā kho evaṃ* , pāpima, pariyāyena āyasmato vidhurassa vidhuroteva* samaññā udapādi.
It was by this means, Evil One, that Venerable Vidhura acquired the designation ‘Vidhura’ (Skilful).
Này Ác ma, chính vì lý do này mà Tôn giả Vidhura được gọi là Vidhura (người khéo léo).
‘‘Āyasmā pana, pāpima, sañjīvo araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi appakasireneva saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjati.
“And Venerable Sañjīva, Evil One, whether gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty hut, would enter the cessation of perception and feeling (saññāvedayitanirodha) with little difficulty.
“Này Ác ma, còn Tôn giả Sañjīva, dù ở trong rừng, dưới gốc cây, hay trong nhà trống, Ngài dễ dàng nhập vào diệt thọ tưởng định.
Bhūtapubbaṃ, pāpima, āyasmā sañjīvo aññatarasmiṃ rukkhamūle saññāvedayitanirodhaṃ samāpanno nisinno hoti.
Formerly, Evil One, Venerable Sañjīva was seated at a certain tree root, having entered the cessation of perception and feeling.
Này Ác ma, thuở xưa, Tôn giả Sañjīva đang ngồi nhập diệt thọ tưởng định dưới một gốc cây.
Addasaṃsu kho, pāpima, gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino āyasmantaṃ sañjīvaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle saññāvedayitanirodhaṃ samāpannaṃ nisinnaṃ; disvāna tesaṃ etadahosi – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Evil One, cowherds, shepherds, farmers, and travelers saw Venerable Sañjīva seated at a certain tree root, having entered the cessation of perception and feeling; having seen him, it occurred to them: ‘Oh, how amazing, friends, how wonderful, friends!
Này Ác ma, các người chăn bò, chăn dê, nông dân, và khách bộ hành thấy Tôn giả Sañjīva đang ngồi nhập diệt thọ tưởng định dưới một gốc cây; sau khi thấy, họ nghĩ: ‘Thật kỳ diệu thay, thật phi thường thay!
Ayaṃ samaṇo nisinnakova kālaṅkato!
This ascetic has died while sitting!
Vị Sa môn này đã chết trong khi đang ngồi!
Handa naṃ dahāmā’ti.
Come, let’s cremate him!’
Chúng ta hãy đốt ông ta!’
Atha kho te, pāpima, gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino tiṇañca kaṭṭhañca gomayañca saṃkaḍḍhitvā āyasmato sañjīvassa kāye upacinitvā aggiṃ datvā pakkamiṃsu.
Then, Evil One, those cowherds, shepherds, farmers, and travelers gathered grass, wood, and cow-dung, heaped it on Venerable Sañjīva’s body, set it on fire, and departed.
Bấy giờ, này Ác ma, các người chăn bò, chăn dê, nông dân, và khách bộ hành đó gom cỏ, củi, và phân bò lại, chất lên thân Tôn giả Sañjīva, châm lửa rồi bỏ đi.
Atha kho, pāpima, āyasmā sañjīvo tassā rattiyā accayena tāya samāpattiyā vuṭṭhahitvā cīvarāni papphoṭetvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, Evil One, Venerable Sañjīva, after the passing of that night, emerged from that attainment, shook out his robes, dressed himself in the morning, and taking his bowl and robe, entered the village for alms.
Bấy giờ, này Ác ma, sau khi đêm đó qua đi, Tôn giả Sañjīva xuất khỏi định ấy, phủi y phục, đắp y vào buổi sáng, mang bát và y vào làng để khất thực.
Addasaṃsu kho te, pāpima, gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino āyasmantaṃ sañjīvaṃ piṇḍāya carantaṃ; disvāna nesaṃ etadahosi – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Evil One, those cowherds, shepherds, farmers, and travelers saw Venerable Sañjīva going for alms; having seen him, it occurred to them: ‘Oh, how amazing, friends, how wonderful, friends!
Này Ác ma, các người chăn bò, chăn dê, nông dân, và khách bộ hành đó thấy Tôn giả Sañjīva đang đi khất thực; sau khi thấy, họ nghĩ: ‘Thật kỳ diệu thay, thật phi thường thay!
Ayaṃ samaṇo nisinnakova kālaṅkato, svāyaṃ paṭisañjīvito’ti.
This ascetic died while sitting, and now he has come back to life!’
Vị Sa môn này đã chết trong khi đang ngồi, vậy mà ông ấy đã sống lại!’
Iminā kho evaṃ, pāpima, pariyāyena āyasmato sañjīvassa sañjīvoteva* samaññā udapādi.
It was by this means, Evil One, that Venerable Sañjīva acquired the designation ‘Sañjīva’ (Revived).
Này Ác ma, chính vì lý do này mà Tôn giả Sañjīva được gọi là Sañjīva (người sống lại).
508. ‘‘Atha kho, pāpima, dūsissa mārassa etadahosi – ‘imesaṃ kho ahaṃ bhikkhūnaṃ sīlavantānaṃ kalyāṇadhammānaṃ neva jānāmi āgatiṃ vā gatiṃ vā.
508. “Then, Evil One, it occurred to Dūsī Māra: ‘I do not know the coming or going of these bhikkhus, who are virtuous and of good character.
508. “Bấy giờ, này Ác ma, Ma vương Dūsī nghĩ: ‘Ta không biết sự đến hay đi của những Tỳ-kheo có giới hạnh và pháp lành này.
Yaṃnūnāhaṃ brāhmaṇagahapatike anvāviseyyaṃ – etha, tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha.
“What if I were to possess the brahmins and householders and tell them: ‘Come, you, revile, insult, anger, and harass the bhikkhus who are virtuous and of good character.
Vậy thì ta hãy nhập vào các Bà-la-môn và gia chủ – ‘Này các người, hãy đến, hãy chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành.
Appeva nāma tumhehi akkosiyamānānaṃ paribhāsiyamānānaṃ rosiyamānānaṃ vihesiyamānānaṃ siyā cittassa aññathattaṃ, yathā taṃ dūsī māro labhetha otāra’nti.
Perhaps, when reviled, insulted, angered, and harassed by you, there might be a change in their minds, so that Dūsī Māra might gain an opening’?”
Biết đâu khi bị các người chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu, tâm của họ sẽ thay đổi, và nhờ đó Dūsī Māra sẽ có cơ hội’.
Atha kho te, pāpima, dūsī māro brāhmaṇagahapatike anvāvisi – ‘etha, tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha.
Then, O Evil One, Dūsī Māra possessed those brahmins and householders and said: “Come, you, revile, insult, anger, and harass the bhikkhus who are virtuous and of good character.
Này Ác ma, rồi Dūsī Māra nhập vào các Bà-la-môn và gia chủ – ‘Này các người, hãy đến, hãy chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành.
Appeva nāma tumhehi akkosiyamānānaṃ paribhāsiyamānānaṃ rosiyamānānaṃ vihesiyamānānaṃ siyā cittassa aññathattaṃ, yathā taṃ dūsī māro labhetha otāra’nti.
Perhaps, when reviled, insulted, angered, and harassed by you, there might be a change in their minds, so that Dūsī Māra might gain an opening.”
Biết đâu khi bị các người chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu, tâm của họ sẽ thay đổi, và nhờ đó Dūsī Māra sẽ có cơ hội’.
‘‘Atha kho te, pāpima, brāhmaṇagahapatikā anvāvisiṭṭhā dūsinā mārena bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme akkosanti paribhāsanti rosenti vihesenti – ‘ime pana muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā* bandhupādāpaccā ‘‘jhāyinosmā jhāyinosmā’’ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.
Then, O Evil One, those brahmins and householders, being possessed by Dūsī Māra, reviled, insulted, angered, and harassed the bhikkhus who were virtuous and of good character, saying: “These shaven-headed ascetics, like elephant-keepers, dark-skinned, born from Brahmā’s feet—‘We are meditators! We are meditators!’—with slumped shoulders, downcast faces, heavy and dull, meditate, ponder, muse, and brood.
Này Ác ma, rồi các Bà-la-môn và gia chủ bị Dūsī Māra nhập vào, đã chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành – ‘Những kẻ đầu trọc, Sa-môn hạ tiện, đen tối, sinh ra từ gót chân của Brahmā này, cứ nói “chúng tôi là người thiền định, chúng tôi là người thiền định”, với vai rũ xuống, mặt cúi gằm, trong trạng thái uể oải, họ thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man.
Seyyathāpi nāma ulūko rukkhasākhāyaṃ mūsikaṃ maggayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati; evamevime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhupādāpaccā ‘‘jhāyinosmā jhāyinosmā’’ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.
Just as an owl on a tree branch, searching for a mouse, meditates, ponders, muses, and broods; so too these shaven-headed ascetics, like elephant-keepers, dark-skinned, born from Brahmā’s feet—‘We are meditators! We are meditators!’—with slumped shoulders, downcast faces, heavy and dull, meditate, ponder, muse, and brood.
Giống như một con cú trên cành cây đang tìm chuột, thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man; cũng vậy, những kẻ đầu trọc, Sa-môn hạ tiện, đen tối, sinh ra từ gót chân của Brahmā này, cứ nói “chúng tôi là người thiền định, chúng tôi là người thiền định”, với vai rũ xuống, mặt cúi gằm, trong trạng thái uể oải, họ thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man.
Seyyathāpi nāma kotthu nadītīre macche maggayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati; evamevime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhupādāpaccā ‘‘jhāyinosmā jhāyinosmā’’ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.
Just as a jackal on a riverbank, searching for fish, meditates, ponders, muses, and broods; so too these shaven-headed ascetics, like elephant-keepers, dark-skinned, born from Brahmā’s feet—‘We are meditators! We are meditators!’—with slumped shoulders, downcast faces, heavy and dull, meditate, ponder, muse, and brood.
Giống như một con cáo bên bờ sông đang tìm cá, thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man; cũng vậy, những kẻ đầu trọc, Sa-môn hạ tiện, đen tối, sinh ra từ gót chân của Brahmā này, cứ nói “chúng tôi là người thiền định, chúng tôi là người thiền định”, với vai rũ xuống, mặt cúi gằm, trong trạng thái uể oải, họ thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man.
Seyyathāpi nāma biḷāro sandhisamalasaṅkaṭīre mūsikaṃ maggayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati; evamevime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhupādāpaccā ‘‘jhāyinosmā jhāyinosmā’’ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.
Just as a cat by a garbage dump in a ditch, searching for a mouse, meditates, ponders, muses, and broods; so too these shaven-headed ascetics, like elephant-keepers, dark-skinned, born from Brahmā’s feet—‘We are meditators! We are meditators!’—with slumped shoulders, downcast faces, heavy and dull, meditate, ponder, muse, and brood.
Giống như một con mèo ở đống rác bẩn thỉu nơi khe tường đang tìm chuột, thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man; cũng vậy, những kẻ đầu trọc, Sa-môn hạ tiện, đen tối, sinh ra từ gót chân của Brahmā này, cứ nói “chúng tôi là người thiền định, chúng tôi là người thiền định”, với vai rũ xuống, mặt cúi gằm, trong trạng thái uể oải, họ thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man.
Seyyathāpi nāma gadrabho vahacchinno sandhisamalasaṅkaṭīre jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, evamevime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhupādāpaccā ‘‘jhāyinosmā jhāyinosmā’’ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyantī’’ti.
Just as a donkey with a broken yoke, by a garbage dump in a ditch, meditates, ponders, muses, and broods; so too these shaven-headed ascetics, like elephant-keepers, dark-skinned, born from Brahmā’s feet—‘We are meditators! We are meditators!’—with slumped shoulders, downcast faces, heavy and dull, meditate, ponder, muse, and brood.”
Giống như một con lừa bị gãy vai ở đống rác bẩn thỉu nơi khe tường, thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man; cũng vậy, những kẻ đầu trọc, Sa-môn hạ tiện, đen tối, sinh ra từ gót chân của Brahmā này, cứ nói “chúng tôi là người thiền định, chúng tôi là người thiền định”, với vai rũ xuống, mặt cúi gằm, trong trạng thái uể oải, họ thiền định, thiền quán, suy tư sâu sắc, và thiền định miên man’.
509. ‘‘Atha kho, pāpima, kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhikkhū āmantesi – ‘anvāviṭṭhā kho, bhikkhave, brāhmaṇagahapatikā dūsinā mārena – etha, tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha, appeva nāma tumhehi akkosiyamānānaṃ paribhāsiyamānānaṃ rosiyamānānaṃ vihesiyamānānaṃ siyā cittassa aññathattaṃ, yathā taṃ dūsī māro labhetha otāra’nti.
509. “Then, O Evil One, Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, addressed the bhikkhus: ‘Bhikkhus, the brahmins and householders have been possessed by Dūsī Māra,*: “Come, you, revile, insult, anger, and harass the bhikkhus who are virtuous and of good character, perhaps when reviled, insulted, angered, and harassed by you, there might be a change in their minds, so that Dūsī Māra might gain an opening.”
509. Này Ác ma, rồi Đức Kakusandha Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã gọi các Tỳ-khưu và nói – ‘Này các Tỳ-khưu, các Bà-la-môn và gia chủ đã bị Dūsī Māra nhập vào – “Này các người, hãy đến, hãy chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành, biết đâu khi bị các người chửi rủa, mắng nhiếc, làm tức giận, và quấy nhiễu, tâm của họ sẽ thay đổi, và nhờ đó Dūsī Māra sẽ có cơ hội”’.
Etha, tumhe, bhikkhave, mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatha, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ.
Come, bhikkhus, dwell pervading one direction with a mind imbued with mettā, so too the second, so too the third, so too the fourth.
‘Này các Tỳ-khưu, hãy đến, hãy an trú, trải tâm từ bi đến một phương, rồi phương thứ hai, rồi phương thứ ba, rồi phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharatha.
Thus, above, below, around, everywhere, in all aspects, pervading the whole world with a mind imbued with mettā, abundant, exalted, immeasurable, free from hatred, free from ill-will, dwell.
Như vậy, hãy an trú, trải tâm từ bi rộng lớn, cao thượng, vô lượng, không hận thù, không ác ý, đến khắp mọi nơi, toàn bộ thế giới, ở trên, dưới, và ngang.
Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatha, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ.
Dwell pervading one direction with a mind imbued with karuṇā… and muditā… and upekkhā, so too the second, so too the third, so too the fourth.
Hãy an trú, trải tâm bi (karuṇā) đến một phương… (tương tự)… tâm hỷ (muditā)… (tương tự)… tâm xả (upekkhā) đến một phương, rồi phương thứ hai, rồi phương thứ ba, rồi phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharathā’ti.
Thus, above, below, around, everywhere, in all aspects, pervading the whole world with a mind imbued with upekkhā, abundant, exalted, immeasurable, free from hatred, free from ill-will, dwell.’
Như vậy, hãy an trú, trải tâm xả rộng lớn, cao thượng, vô lượng, không hận thù, không ác ý, đến khắp mọi nơi, toàn bộ thế giới, ở trên, dưới, và ngang’.
‘‘Atha kho te, pāpima, bhikkhū kakusandhena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā araññagatāpi rukkhamūlagatāpi suññāgāragatāpi mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihariṃsu, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ.
Then, O Evil One, those bhikkhus, thus advised, thus admonished by Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, whether gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, dwelt pervading one direction with a mind imbued with mettā, so too the second, so too the third, so too the fourth.
Này Ác ma, rồi các Tỳ-khưu đó, được Đức Kakusandha Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, giáo huấn và khuyên dạy như vậy, đã an trú, trải tâm từ bi đến một phương, rồi phương thứ hai, rồi phương thứ ba, rồi phương thứ tư, dù ở trong rừng, dưới gốc cây, hay trong nhà trống.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihariṃsu.
Thus, above, below, around, everywhere, in all aspects, pervading the whole world with a mind imbued with mettā, abundant, exalted, immeasurable, free from hatred, free from ill-will, they dwelt.
Như vậy, họ đã an trú, trải tâm từ bi rộng lớn, cao thượng, vô lượng, không hận thù, không ác ý, đến khắp mọi nơi, toàn bộ thế giới, ở trên, dưới, và ngang.
Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihariṃsu, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ.
With a mind imbued with karuṇā… muditā… upekkhā, they dwelt pervading one direction, so too the second, so too the third, so too the fourth.
Họ đã an trú, trải tâm bi… (tương tự)… tâm hỷ… (tương tự)… tâm xả đến một phương, rồi phương thứ hai, rồi phương thứ ba, rồi phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihariṃsu.
Thus, above, below, around, everywhere, in all aspects, pervading the whole world with a mind imbued with upekkhā, abundant, exalted, immeasurable, free from hatred, free from ill-will, they dwelt.
Như vậy, họ đã an trú, trải tâm xả rộng lớn, cao thượng, vô lượng, không hận thù, không ác ý, đến khắp mọi nơi, toàn bộ thế giới, ở trên, dưới, và ngang.
510. ‘‘Atha kho, pāpima, dūsissa mārassa etadahosi – ‘evampi kho ahaṃ karonto imesaṃ bhikkhūnaṃ sīlavantānaṃ kalyāṇadhammānaṃ neva jānāmi āgatiṃ vā gatiṃ vā, yaṃnūnāhaṃ brāhmaṇagahapatike anvāviseyyaṃ – etha, tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme sakkarotha garuṃ karotha mānetha pūjetha, appeva nāma tumhehi sakkariyamānānaṃ garukariyamānānaṃ māniyamānānaṃ pūjiyamānānaṃ siyā cittassa aññathattaṃ, yathā taṃ dūsī māro labhetha otāra’nti.
510. “Then, O Evil One, this thought occurred to Dūsī Māra: ‘Even doing this, I do not know the coming or going of these bhikkhus who are virtuous and of good character. What if I were to possess the brahmins and householders and tell them: “Come, you, honor, respect, esteem, and revere the bhikkhus who are virtuous and of good character. Perhaps, when honored, respected, esteemed, and revered by you, there might be a change in their minds, so that Dūsī Māra might gain an opening”?’
510. Này Ác ma, rồi Dūsī Māra nghĩ – ‘Ngay cả khi ta làm như vậy, ta vẫn không biết được sự đến hay đi của những Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành này. Vậy thì ta hãy nhập vào các Bà-la-môn và gia chủ – “Này các người, hãy đến, hãy tôn kính, trọng vọng, quý mến, cúng dường các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành, biết đâu khi được các người tôn kính, trọng vọng, quý mến, cúng dường, tâm của họ sẽ thay đổi, và nhờ đó Dūsī Māra sẽ có cơ hội”’.
Atha kho te, pāpima, dūsī māro brāhmaṇagahapatike anvāvisi – ‘etha, tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme sakkarotha garuṃ karotha mānetha pūjetha, appeva nāma tumhehi sakkariyamānānaṃ garukariyamānānaṃ māniyamānānaṃ pūjiyamānānaṃ siyā cittassa aññathattaṃ, yathā taṃ dūsī māro labhetha otāra’nti.
Then, O Evil One, Dūsī Māra possessed those brahmins and householders and said: ‘Come, you, honor, respect, esteem, and revere the bhikkhus who are virtuous and of good character. Perhaps, when honored, respected, esteemed, and revered by you, there might be a change in their minds, so that Dūsī Māra might gain an opening.’
Này Ác ma, rồi Dūsī Māra nhập vào các Bà-la-môn và gia chủ – ‘Này các người, hãy đến, hãy tôn kính, trọng vọng, quý mến, cúng dường các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành, biết đâu khi được các người tôn kính, trọng vọng, quý mến, cúng dường, tâm của họ sẽ thay đổi, và nhờ đó Dūsī Māra sẽ có cơ hội’.
Atha kho te, pāpima, brāhmaṇagahapatikā anvāviṭṭhā dūsinā mārena bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti.
Then, O Evil One, those brahmins and householders, being possessed by Dūsī Māra, honored, respected, esteemed, and revered the bhikkhus who were virtuous and of good character.
Này Ác ma, rồi các Bà-la-môn và gia chủ bị Dūsī Māra nhập vào, đã tôn kính, trọng vọng, quý mến, cúng dường các Tỳ-khưu có giới hạnh, có pháp lành.
511. ‘‘Atha kho, pāpima, kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhikkhū āmantesi – ‘anvāviṭṭhā kho, bhikkhave, brāhmaṇagahapatikā dūsinā mārena – etha, tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme sakkarotha garuṃ karotha mānetha pūjetha, appeva nāma tumhehi sakkariyamānānaṃ garukariyamānānaṃ māniyamānānaṃ pūjiyamānānaṃ siyā cittassa aññathattaṃ, yathā taṃ dūsī māro labhetha otāranti.
511. ‘‘Then, Evil One, Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Enlightened, addressed the bhikkhus, saying: ‘Monks, the brahmins and householders are possessed by Dūsī Māra. Come, you bhikkhus, honor, respect, esteem, and revere the virtuous bhikkhus of good conduct, thinking: “Perhaps, while they are honored, respected, esteemed, and revered by you, their minds might change, so that Dūsī Māra might gain an opportunity.”’
511. ‘‘Này Ác ma, bấy giờ Đức Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã gọi các Tỳ-kheo và dạy rằng: ‘Này các Tỳ-kheo, các gia chủ Bà-la-môn đã bị ác ma Dūsī nhập vào. Hãy đến, này các Tỳ-kheo, hãy tôn kính, trọng vọng, cung kính, cúng dường các Tỳ-kheo có giới hạnh, có thiện pháp, có lẽ nào, khi các vị được các ngươi tôn kính, trọng vọng, cung kính, cúng dường, tâm của các vị sẽ thay đổi, để ác ma Dūsī có thể tìm thấy cơ hội.’
Etha, tumhe, bhikkhave, asubhānupassino kāye viharatha, āhāre paṭikūlasaññino, sabbaloke anabhiratisaññino* , sabbasaṅkhāresu aniccānupassino’ti.
‘Come, you monks, dwell observing the uncomely in the body, perceiving loathsomeness in food, perceiving dissatisfaction in the entire world, observing impermanence in all saṅkhāras.’
Này các Tỳ-kheo, hãy đến, các ngươi hãy an trú quán bất tịnh trên thân, quán ghê tởm trong thức ăn, quán không hoan hỷ trong tất cả thế gian, quán vô thường trong tất cả các hành.’
‘‘Atha kho te, pāpima, bhikkhū kakusandhena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā araññagatāpi rukkhamūlagatāpi suññāgāragatāpi asubhānupassino kāye vihariṃsu, āhāre paṭikūlasaññino, sabbaloke anabhiratisaññino, sabbasaṅkhāresu aniccānupassino.
‘‘Then, Evil One, those bhikkhus, thus exhorted and thus instructed by Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Enlightened, whether gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, dwelt observing the uncomely in the body, perceiving loathsomeness in food, perceiving dissatisfaction in the entire world, observing impermanence in all saṅkhāras.
‘‘Này Ác ma, bấy giờ, các Tỳ-kheo đó, được Đức Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, giáo huấn và khuyên dạy như vậy, đã an trú quán bất tịnh trên thân, quán ghê tởm trong thức ăn, quán không hoan hỷ trong tất cả thế gian, quán vô thường trong tất cả các hành, dù ở trong rừng, dưới gốc cây hay trong các trú xứ trống vắng.
512. ‘‘Atha kho, pāpima, kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā vidhurena pacchāsamaṇena gāmaṃ piṇḍāya pāvisi.
512. ‘‘Then, Evil One, Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Enlightened, having dressed in the morning, taking bowl and robe, entered a village for alms, with the Venerable Vidhura as his attendant behind him.
512. ‘‘Này Ác ma, bấy giờ Đức Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, vào buổi sáng đắp y, mang bát và y, cùng với Tôn giả Vidhura làm thị giả phía sau, đi vào làng để khất thực.
Atha kho, pāpima, dūsī māro aññataraṃ kumārakaṃ* anvāvisitvā sakkharaṃ gahetvā āyasmato vidhurassa sīse pahāramadāsi; sīsaṃ vobhindi* .
Then, Evil One, Dūsī Māra, having possessed a certain young boy, took a pebble and struck the Venerable Vidhura on the head; he split his head open.
Này Ác ma, bấy giờ ác ma Dūsī nhập vào một cậu bé nào đó, nhặt một hòn đá và đánh vào đầu Tôn giả Vidhura; đầu bị vỡ ra.
Atha kho, pāpima, āyasmā vidhuro bhinnena sīsena lohitena gaḷantena kakusandhaṃyeva bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.
Then, Evil One, the Venerable Vidhura, with his head split open and blood flowing, followed behind Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Enlightened.
Này Ác ma, bấy giờ Tôn giả Vidhura, với cái đầu bị vỡ và máu chảy ròng ròng, vẫn đi theo sau Đức Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác.
Atha kho, pāpima, kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho nāgāpalokitaṃ apalokesi – ‘na vāyaṃ dūsī māro mattamaññāsī’ti.
Then, Evil One, Kakusandha the Blessed One, Arahant, Perfectly Enlightened, looked back with an elephant's glance, thinking: ‘This Dūsī Māra has indeed not known his limit.’
Này Ác ma, bấy giờ Đức Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã quay đầu nhìn lại như voi chúa nhìn – ‘Ác ma Dūsī này đã không biết chừng mực.’
Sahāpalokanāya ca pana, pāpima, dūsī māro tamhā ca ṭhānā cavi mahānirayañca upapajji.
And immediately upon that glance, Evil One, Dūsī Māra vanished from that place and reappeared in the Mahāniraya (Great Hell).
Này Ác ma, ngay khi Ngài quay đầu nhìn lại, ác ma Dūsī đã lìa khỏi nơi đó và tái sanh vào đại địa ngục.
‘‘Tassa kho pana, pāpima, mahānirayassa tayo nāmadheyyā honti – chaphassāyataniko itipi, saṅkusamāhato itipi, paccattavedaniyo itipi.
‘‘And that Mahāniraya, Evil One, has three names: it is called ‘chaphassāyataniko’ (of the six sense bases), and ‘saṅkusamāhato’ (struck by stakes), and ‘paccattavedaniyo’ (to be felt individually).
‘‘Này Ác ma, đại địa ngục đó có ba tên gọi: Chaphassāyatanika, Saṅkusamāhata, và Paccattavedaniya.
Atha kho maṃ, pāpima, nirayapālā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – yadā kho te* , mārisa, saṅkunā saṅku hadaye samāgaccheyya.
Then, Evil One, the hell-wardens approached me and said this: ‘Friend, when a stake from your head meets a stake from your foot in your heart,
Này Ác ma, bấy giờ các ngục tốt đến gần tôi và nói: ‘Này hiền giả, khi nào một cái cọc đâm vào tim của ngươi, một cái cọc khác sẽ đâm vào.’
Atha naṃ tvaṃ jāneyyāsi – ‘vassasahassaṃ me niraye paccamānassā’ti.
then you will know: “A thousand years have passed for me burning in hell.”’
Bấy giờ ngươi sẽ biết rằng: ‘Ta đã bị nung nấu trong địa ngục một ngàn năm.’
So kho ahaṃ, pāpima, bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni tasmiṃ mahāniraye apacciṃ.
So I, Evil One, burned for many years, many hundreds of years, many thousands of years in that Mahāniraya.
Này Ác ma, tôi đã bị nung nấu trong đại địa ngục đó nhiều năm, nhiều trăm năm, nhiều ngàn năm.
Dasavassasahassāni tasseva mahānirayassa ussade apacciṃ vuṭṭhānimaṃ nāma vedanaṃ vediyamāno.
For ten thousand years I burned in the Ussada hell of that same Mahāniraya, experiencing what is called the suffering of uprising.
Tôi đã bị nung nấu mười ngàn năm trong địa ngục Ussada của đại địa ngục đó, chịu đựng cảm thọ gọi là vuṭṭhānimaṃ.
Tassa mayhaṃ, pāpima, evarūpo kāyo hoti, seyyathāpi manussassa.
And my body, Evil One, was such as that of a human being.
Này Ác ma, thân thể của tôi lúc đó giống như thân thể của một người.
Evarūpaṃ sīsaṃ hoti, seyyathāpi macchassa.
My head was such as that of a fish.
Đầu của tôi lúc đó giống như đầu của một con cá.