Caturārakkhadīpanī

1068

Appamādāvaha pakiṇṇakaniddesa

Discourse on Diligence (Appamāda), Miscellaneous

Appamādāvaha pakiṇṇakaniddesa

1069

1.

1070

Saṃvijjanti dha lokasmiṃ,

There are indeed many livelihoods

Trong thế gian này,

1071

Bahū jīvitakappanā;

in this world;

Có nhiều cách sinh sống;

1072

Gahetvā patta muñcho yo,

one who holds a bowl and staff

Người nào cầm bát đi khất thực,

1073

Jīvikānaṃ sa lāmako.

is the lowest of those with a livelihood.

Đó là cách sinh sống thấp kém nhất.

1074

2.

1075

Sukulāca tadupagā, kāmabhogā napekkhino;

Those of good family and their followers, not yearning for sensual pleasures;

Họ là những người xuất thân từ gia đình tốt, không mong cầu sự hưởng thụ dục lạc;

1076

Na bhayaṭṭā na iṇaṭṭā, neva ājīva kāraṇā.

not driven by fear, not by debt, nor for the sake of livelihood.

Không vì sợ hãi, không vì nợ nần, cũng không vì kế sinh nhai.

1077

3.

1078

Nālaṃva gihinā brahma, cariyāya akhaṇḍitaṃ;

It is not possible for a layperson to live the unbroken holy life;

Phạm hạnh không bị gián đoạn không thể thực hiện bởi người cư sĩ;

1079

Gharāvāso tisambādho, pabbajjāva nirālayā.

household life is full of vexations, while renunciation is refuge-free.

Đời sống gia đình đầy chật chội, đời sống xuất gia không nơi nương tựa.

1080

4.

1081

Bhavapaṅkā pamuccāma, tivittiṇṇā bhayānakā;

"May we be released from the mire of existence, having crossed over the dreadful (flood) of becoming;

"Chúng ta hãy thoát khỏi vũng lầy sinh hữu, đã vượt qua những nỗi sợ hãi tột cùng";

1082

Paṭipatti yimāyāti, katvā tadupagā ime.

this is the practice" – having made this (resolve), these (monastics) follow it.

Với tư tưởng rằng "đây là con đường thực hành", những người này đã thực hành theo.

1083

5.

1084

Uttiṭṭhe nappamajjeyya, dhammaṃ caritaṃ sucare;

One should arise and not be negligent, and practice the Dhamma well;

Hãy đứng dậy, đừng phóng dật, hãy thực hành Chánh pháp một cách tốt đẹp;

1085

Dhammacārī sukhaṃseti, asmiṃloke paramhica.

one who practices Dhamma dwells happily, both in this world and the next.

Người thực hành Chánh pháp sống an lạc, ở đời này và đời sau.

1086

6.

1087

Svāgatā vata tebhikkhū, pattā sambuddhaputta taṃ;

Welcome indeed are those bhikkhus, sons of the Perfectly Enlightened One, who have arrived;

Hoan nghênh chư Tỳ-kheo, những người con của Đức Phật Chánh Đẳng Giác đã đến;

1088

Gihi bandhana pucchijja, sukhitā sāsane ratā.

having cut off the fetters of household life, they are happy and delight in the teaching.

Đã cắt đứt ràng buộc gia đình, họ hạnh phúc và an vui trong giáo pháp.

1089

7.

1090

Katapuñña visesāva, ete suladdha dullabhā;

These are indeed those who have made special merit, difficult to attain but well-obtained;

Những người này đã tạo được công đức đặc biệt, thật khó có được;

1091

Chaṭṭetvāpi mahārajjaṃ, nedisaṃ laddha maññadā.

even having abandoned a great kingdom, such (a state) is never attained otherwise.

Ngay cả khi từ bỏ vương quyền lớn, họ cũng không thể có được điều này vào lúc khác.

1092

8.

1093

Svāgatā sugatī hontu, māduggatī pamādino;

May there be good destinations, may there be no bad destinations for the negligent;

Nguyện cho họ được thiện thú, đừng để những người phóng dật rơi vào ác thú;

1094

Dussīlā ce gamissanti, apāyaṃ tibhayānakaṃ.

if they are immoral, they will go to the dreadful woeful states.

Nếu những người phạm giới sẽ đi đến các cõi đọa lạc đầy sợ hãi.

1095

9.

1096

Gihibhogā parīhinno, sāmaññattañca dūbhato;

Deprived of lay enjoyments and having failed in monkhood;

Kẻ đã mất đi sự hưởng thụ của người cư sĩ, và cũng đã làm hư hoại đời sống Sa-môn;

1097

Paridhaṃsamāno pakireti, chavālātaṃva nassati.

wandering about, scattered, he perishes like a charred log.

Lang thang và phân tán, kẻ đó sẽ bị hủy diệt như một khúc củi cháy dở.

1098

10.

1099

Kuso yathā duggahito, hatthamevā nukantati;

Just as kusa grass, if wrongly grasped, cuts the hand;

Như cỏ Kusa bị nắm sai cách, sẽ cắt vào tay;

1100

Sāmaññaṃ dupparāmaṭṭhaṃ, nirayā yupa kaḍḍhati.

monkhood, if wrongly practiced, drags one to hell.

Đời sống Sa-môn bị thực hành sai lầm, sẽ kéo xuống địa ngục.

1101

11.

1102

Yaṃkiñci sithilaṃ kammaṃ, saṃkiliṭṭhañca yaṃkataṃ;

Whatever action is slack, and whatever is defiled;

Bất cứ hành động nào được làm một cách lơ là, bất cứ hành động nào bị ô nhiễm;

1103

Saṅkassaraṃ brahmacariyaṃ, nataṃhoti mahapphalaṃ.

the holy life lived with doubt, that does not bear great fruit.

Đời sống phạm hạnh còn nghi ngờ, sẽ không mang lại quả lớn.

1104

12.

1105

Kariyāce kariyā venaṃ, daḷhamenaṃ parakkame;

If one performs an act, one should perform it with vigor;

Nếu một việc nên làm, thì hãy làm nó một cách kiên quyết;

1106

Sithilohi paribbajo, bhiyyo ākirate rajaṃ.

for a slack renunciant scatters more dust (of defilements).

Vì người xuất gia lơ là, sẽ tích lũy thêm bụi trần.

1107

13.

1108

Iti vuttaṃ munindena, nussaraṃ ani vattito;

Thus spoke the Chief of Sages; remembering this, never turning back;

Như vậy là lời dạy của Đức Munī, hãy luôn ghi nhớ không lùi bước;

1109

Sadā alina cittena, careyya buddhasāvako.

a disciple of the Buddha should always live with an unyielding mind.

Đệ tử Phật nên luôn sống với tâm không lười biếng.

1110

14.

1111

Rāgaṃ asubhacintāya, dosaṃ mettāya vāraye;

One should ward off lust with contemplation of impurity, and hatred with loving-kindness;

Hãy xua tan tham ái bằng quán bất tịnh, xua tan sân hận bằng tâm từ;

1112

Maraṇena dhajaṃmānaṃ, sambuddhe tikkha saddhiko.

with acute faith in the Perfectly Enlightened Ones, while mindful of death.

Với niềm tin sắc bén vào Đức Phật, người đang đối mặt với cái chết.

1113

15.

1114

Asubhā kāmavitakkaṃ, mettā byāpāda takkitaṃ;

He should always, mindfully, ward off sensual thoughts with contemplation of impurity, thoughts of ill-will with loving-kindness;

Luôn luôn, người có chánh niệm nên ngăn chặn tà tư duy về dục lạc bằng quán bất tịnh, tà tư duy sân hận bằng tâm từ;

1115

Vihiṃsaṃ karuṇāyeva, nivāreyya sadāsato.

and thoughts of harm with compassion.

Và tà tư duy về sự hại bằng lòng bi mẫn.

1116

16.

1117

Buddhāṇatti sadātīto, micchāvitakka pīḷito;

One who always transgresses the Buddha's command, afflicted by wrong thoughts;

Kẻ luôn vi phạm lời Phật dạy, bị phiền não bởi tà tư duy;

1118

Pāpadhammehi saṃkiṇṇo, soniccāpāya gāmiko.

defiled by evil actions, he is ever bound for woeful states.

Bị ô nhiễm bởi các pháp ác, kẻ đó chắc chắn sẽ đi đến cõi đọa lạc.

1119

17.

1120

Dhovitvā pattimalāni, punātikkama saṃvuto;

Having washed away the stains of defilement, again restrained from transgression;

Sau khi rửa sạch những vết nhơ của mình, và được phòng hộ khỏi những vi phạm;

1121

Micchāvitakka sañchedī, dūro apāya gāmito.

one who cuts off wrong thoughts is far from going to woeful states.

Người đã đoạn trừ tà tư duy, sẽ tránh xa cõi đọa lạc.

1122

18.

1123

Khīṇāsavatta buddhattaṃ, niyyānika ntarā yikaṃ;

Concerning the state of the Arahant and the state of the Buddha, which lead to liberation and have no obstacles;

Sự diệt trừ các lậu hoặc, sự thành tựu Phật quả, con đường đưa đến giải thoát, và sự ngăn chặn các chướng ngại;

1124

Sīhanādaṃ catuṭṭhāne, vesārajjo jino nadi.

the Victor proclaimed a lion's roar of fearlessness in four instances.

Đức Thế Tôn đã tuyên bố tiếng rống sư tử ở bốn nơi này với sự tự tin.

1125

19.

1126

Sīlaṃ niyyānikaṃ nāma, āpatti antarāyikaṃ;

Virtue, indeed, leads to liberation, while transgression is an obstacle;

Giới là con đường đưa đến giải thoát, sự phạm giới là chướng ngại;

1127

Antarāya manāpajja, niyyāneva patiṭṭhatu.

without falling into obstacles, one should remain steadfast on the path to liberation.

Đừng tạo ra chướng ngại, hãy vững vàng trên con đường giải thoát.

1128

20.

1129

Niyyānikāca asubhā, subhasaññā ntarāyikā;

Contemplation of impurity leads to liberation, while perception of beauty is an obstacle;

Quán bất tịnh là con đường đưa đến giải thoát, tưởng thanh tịnh là chướng ngại;

1130

Antarāya manāpajja, niyyāneva patiṭṭhatu.

without falling into obstacles, one should remain steadfast on the path to liberation.

Đừng tạo ra chướng ngại, hãy vững vàng trên con đường giải thoát.

1131

21.

1132

Nānāpatti pakiṇṇopi, pārājikā vasesako;

Even though one is burdened by various offenses, if not with a pārājika offense;

Dù không phạm tội Parājika, nhưng nếu phạm các tội khác;

1133

So mityatta paṇīdhīhi, lajjīyeva visodhako.

he is indeed a conscientious person who purifies himself with earnest resolves.

Người ấy, với ý định thanh tịnh, là người biết hổ thẹn và sẽ được thanh tịnh.

1134

22.

1135

Alajjīkamma kiṇṇopi,

Even one who is unconscientious, burdened by offenses,

Dù không biết hổ thẹn và đã làm điều ác,

1136

Saṃvejetvā sumittiko;

having been roused (to urgency) by a good friend;

Nhưng nếu biết sám hối với bạn lành;

1137

Lajjīyeva visodhento,

as a conscientious one purifying himself,

Người biết hổ thẹn sẽ được thanh tịnh,

1138

Matakova asodhako.

the one who does not purify is like a dead person.

Kẻ không sám hối thì như đã chết.

1139

23.

1140

Yo pubbeva pamajjitvā, pacchāso nappamajjati;

Whoever was formerly negligent but later becomes non-negligent;

Người nào trước đây đã phóng dật, nhưng sau đó không còn phóng dật nữa;

1141

Somaṃ lokaṃ pabhāseti, abbhāmuttovacandimā.

he illuminates this world, like the moon freed from clouds.

Người ấy chiếu sáng thế gian này, như mặt trăng thoát khỏi mây.

1142

24.

1143

Dhuraṃkatvā dhipatayo, yo puññesu parakkame;

Whoever makes the Dhamma his leader and strives in meritorious deeds;

Người nào lấy sự tinh tấn làm mục tiêu, và nỗ lực trong các việc thiện;

1144

Tassa niyyānikaṃ kammaṃ, kiṃnāmakaṃ nasijjhate.

what kind of deed leading to liberation will not succeed for him?

Thì công việc đưa đến giải thoát của người ấy, sao lại không thành tựu?

1145

25.

1146

Paccate munino bhattaṃ, thokaṃthokaṃ ghareghare;

The muni's meal is cooked, a little here and a little there in each house;

Thức ăn được nấu cho vị Munī, từng chút một từ nhà này sang nhà khác;

1147

Piṇḍikāyeva jīvantu, māpajjantu anesanaṃ.

may they live by almsfood alone, may they not fall into improper seeking.

Hãy sống chỉ bằng khất thực, đừng rơi vào việc tìm kiếm không đúng pháp.

1148

26.

1149

Dhoveyyā pattimagāni, vuṭṭhāna desanambuhi;

One should wash away the stains of defilement with the water of confession and instruction;

Hãy rửa sạch những vết nhơ của mình, bằng nước của sự sám hối và thú tội;

1150

Saṃvarissanti cittena, sīlaṃ dhotassa nimmalaṃ.

they will restrain the mind, his virtue, thus cleansed, will be immaculate.

Với tâm phòng hộ, giới của người đã được rửa sạch sẽ trở nên trong sạch.

1151

27.

1152

Buddhāṇātikkamāpatti, niggahe rāgadosake;

Transgression of the Buddha's command, restraint of lust and hatred;

Sự phạm giới là vi phạm lời Phật dạy, là sự kiềm chế tham và sân;

1153

Natthi sañcicca āpatti, lajīva so pavuccati.

there is no intentional offense, he is called conscientious.

Không có sự phạm giới cố ý, người ấy được gọi là người biết hổ thẹn.

1154

28.

1155

Vāṇijja kasikādīhi, nāhāreṭṭhi dhasāsane;

One should not obtain food in this Dispensation by trade or farming, etc.;

Trong giáo pháp này, không nên kiếm sống bằng buôn bán, nông nghiệp, v.v.;

1156

Dhura dvayaṃva kiccaṃ taṃ, nāññakiccehi hāpaye.

that (holy life) is a two-fold duty, one should not neglect it for other duties.

Hai nhiệm vụ chính đó là việc cần làm, đừng để lãng phí vào các việc khác.

1157

29.

1158

Niggaṇheyya sakaṃcittaṃ, kiṭṭhādiṃ viya duppasuṃ;

One should restrain one's own mind, like a wild cattle (in a field);

Hãy kiềm chế tâm mình, như kiềm chế một con thú hoang dã;

1159

Satimā sampajānoca, care sabbiriyāpathe.

mindful and clearly comprehending, one should conduct oneself in all postures.

Người có chánh niệm, có sự hiểu biết rõ ràng, nên sống trong mọi oai nghi.

1160

30.

1161

Yathā thambhe nibandheyya, vacchaṃ damaṃ naro idha;

Just as a man here binds a training calf to a post;

Như người ta cột con bê vào cột để thuần hóa nó ở đây;

1162

Bandheyyevaṃ sakaṃcittaṃ, satiyā rammaṇe daḷhaṃ.

so should one bind one's own mind firmly to the object with mindfulness.

Cũng vậy, hãy cột chặt tâm mình vào đối tượng bằng chánh niệm.

1163

31.

1164

Adhisīlādhicittānaṃ, adhipaññāya sikkhanaṃ;

The training in higher virtue, higher mind, and higher wisdom;

Sự học tập về Giới Tối Thượng (Adhisīla), Định Tối Thượng (Adhicitta), và Tuệ Tối Thượng (Adhipaññā);

1165

Bhikkhu kiccattayaṃ etaṃ, karontova subhikkhuko.

these three duties of a bhikkhu, one who performs them is truly a bhikkhu.

Đây là ba nhiệm vụ của Tỳ-kheo, người thực hành chúng sẽ được sống an lạc.

1166

32.

1167

Pañcāṭṭha dasa sīlāni, nādhisīlaṃ taduttari;

The five, eight, or ten precepts are not higher virtue beyond that;

Năm, tám, mười giới không phải là Giới Tối Thượng, cao hơn thế;

1168

Pātimokkhaṃ adhisīlaṃ, pabbatā dhika meruva.

Pātimokkha is higher virtue, like Mount Meru above other mountains.

Giới bổn Pātimokkha là Giới Tối Thượng, như núi Meru cao hơn các ngọn núi.

1169

33.

1170

Pātimokkhaṃ visodhento, appeva jīvitaṃ jahe;

One purifying the Pātimokkha, should even abandon life;

Người nào thanh tịnh Giới bổn Pātimokkha, thà từ bỏ mạng sống;

1171

Paññattaṃ lokanāthena, nabhinde sīlasaṃvaraṃ.

do not break the precept-restraint proclaimed by the Lord of the world.

Đừng phá vỡ sự phòng hộ giới đã được Đức Thế Tôn thiết lập.

1172

34.

1173

Sīlenā tikkamaṃ thullaṃ, pariyuṭṭhaṃ samādhinā;

A bhikkhu breaks gross transgression by virtue, mental obsession by concentration;

Tỳ-kheo đoạn trừ sự vi phạm giới thô thiển bằng Giới, sự phiền não bằng Định;

1174

Paññāyā nusayaṃ saṇhaṃ, kilesaṃ bhikkhu bhindati.

and subtle latent tendencies (kilesas) by wisdom.

Và đoạn trừ các tùy miên vi tế, phiền não bằng Tuệ.

1175

35.

1176

Sāsanassādi sīlaṃva, majjhe tassa samādhiva;

Virtue is indeed the beginning of the Dispensation, concentration is its middle;

Giới là khởi đầu tốt đẹp của giáo pháp, Định là phần giữa của giáo pháp;

1177

Paññāva pariyosānaṃ, kalyāṇāva imetayo.

wisdom is its culmination, these three are beautiful.

Tuệ là phần kết thúc của giáo pháp, ba điều này đều tốt đẹp.

1178

36.

1179

Mahāpuññe ṭhitaṃ sīlaṃ, samādhi appanā gataṃ;

Virtue based on great merit, concentration attained through jhāna;

Giới được thiết lập trên công đức lớn, Định đã đạt đến sự an chỉ;

1180

Catumagga yutā paññā, etaṃ sikkhattayaṃ mataṃ.

wisdom endowed with the four paths, this is considered the threefold training.

Tuệ đi kèm với bốn đạo, đây được xem là ba sự học tập.

1181

37.

1182

Sīlanalakkhaṇaṃ sīlaṃ, dussīlya dhaṃsanaṃ rasaṃ;

Virtue has the characteristic of not violating, the function of destroying immorality;

Giới có đặc tính là Giới, có chức năng là hủy diệt sự phi giới;

1183

Hirottappa padaṭṭhānaṃ, suci paccupaṭṭhānakaṃ.

its proximate cause is shame and moral dread, its manifestation is purity.

Có nhân gần là lòng hổ thẹn và xấu hổ, có biểu hiện là sự thanh tịnh.

1184

38.

1185

Sasīlagutti nāthoca, dunnigaho visārado;

With self-restraint of virtue, a protector, fearless, hard to overcome;

Người có sự phòng hộ giới, có nơi nương tựa, khó bị kiềm chế, tự tin;

1186

Dhammaṭṭhītīti pañcete, guṇā venayike matā.

and firm in Dhamma – these five qualities are considered in a Vinaya master.

Và sự vững chắc của Pháp – năm phẩm chất này được xem là thuộc về Vinaya.

1187

39.

1188

Ādi kalrāṇa saṃvedī, sīlamattaṭṭha bhikkhavo;

Bhikkhus who know the auspicious beginning, focused on virtue;

Chư Tỳ-kheo, những người đã nhận ra sự tốt đẹp ban đầu là Giới;

1189

Uddhaṃ kalyāṇa lābhāya, alino anivattiko.

for the attainment of the auspicious culmination, should be unflagging and unwavering.

Để đạt được sự tốt đẹp cao hơn, họ không lười biếng, không lùi bước.

1190

40.

1191

Dhovitvā pattimalāni, vuṭṭhāna desana mbuhi;

Having washed away the stains of defilement with the water of confession and instruction;

Sau khi rửa sạch những vết nhơ của mình, bằng nước của sự sám hối và thú tội;

1192

Suddhasīle ṭhitoyeva, evaṃ cinteyya paññavā.

one who is established in pure virtue, a wise one should reflect thus.

Người trí tuệ, chỉ vững vàng trong giới thanh tịnh, nên suy nghĩ như vậy.

1193

41.

1194

Sampuddhorasa puttāva, buddhurojā nussāvanā;

Sons born from the Buddha's breast, nourished by the Buddha's mouth;

Những người con tinh túy của Đức Phật, những người được sinh ra từ lời dạy của Đức Phật;

1195

Sambhūtā pitu dāyādā, puttānāma sabhāvato.

heirs of their father, they are by nature sons.

Là những người thừa kế của cha, theo bản chất là những người con.

1196

42.

1197

Khīraṃ pitvāva jīvanti, jātāpi idha puttakā;

Just as children born here live by drinking milk;

Những người con ở đây, sau khi uống sữa mới sống được;

1198

Pariyatti jinakkhīraṃ, pitvāva jinaputtakā.

so the Buddha's sons live by drinking the Buddha's milk of the Dhamma (Pariyatti).

Những người con của Đức Phật, sau khi uống sữa giáo pháp của Đức Phật mới sống được.

1199

43.

1200

Dāyoca nāma buddhassa, dhammāmisa vasādvidhā;

The Buddha's heritage is indeed twofold: that of Dhamma and that of material things;

Sự thừa kế của Đức Phật có hai loại, đó là thừa kế Pháp và thừa kế vật chất;

1201

Maggañāṇā dayo dhammo, cattāro paccayāmisā.

the Dhamma heritage is the knowledge of the paths, etc., the material heritage is the four requisites.

Pháp là Đạo Tuệ và các pháp khác, vật chất là bốn vật dụng.

1202

44.

1203

Cira māmisa dāyādā, rājapūjādi gāhino;

Long since, those who accepted the material heritage, receiving royal honors, etc.;

Những người thừa kế vật chất lâu dài, là những người nhận được sự cúng dường của vua, v.v.;

1204

Dāyā missaggahaṃ nicchi, saddhamma garuko jino.

the Victor, revering the True Dhamma, desired the heritage of Dhamma.

Đức Thế Tôn, người tôn trọng Chánh Pháp, đã không chấp nhận sự thừa kế vật chất.

1205

45.

1206

Lakkha kappa catussaṅkhya, kālaṃ vicita niccitaṃ;

For four hundred thousand eons, a time sought and determined;

Chúng ta, những người con của Đức Phật, đã không tìm thấy di sản Pháp,

1207

Dhammadāyaṃ navindamhā, buddhaputtāpi yemayaṃ.

We, the sons of the Buddha, have not obtained the inheritance of Dhamma.

dù đã tìm kiếm và xác định trong bốn trăm ngàn đại kiếp.

1208

46.

1209

Buddhavārita dāyādā, saddhammadāya bāhirā;

Those who are deprived of the inheritance forbidden by the Buddha, outside the inheritance of the Saddhamma;

Những kẻ kế thừa những gì Đức Phật cấm, xa rời di sản Chánh Pháp;

1210

Puttāpi satthudāsābhā, bhuttamattā hi dāsakā.

Even sons are like servants of the Teacher; those who have merely consumed are slaves.

dù là con, họ cũng như nô lệ của Bậc Đạo Sư, vì họ chỉ là những kẻ nô lệ của những gì họ đã thọ hưởng.

1211

47.

1212

Bhaddanta rāhulasseva, dāyaṃ nopi adā jino;

The Conqueror did not even grant an inheritance to Venerable Rāhula;

Ngay cả với Tôn giả Rāhula, Đấng Chiến Thắng cũng không ban di sản^*;

1213

Nādiyimhā pamādāya, taṃ dāyaṃ kusalantakaṃ.

Through heedlessness, we did not receive that inheritance leading to skillfulness.

chúng ta, vì sự phóng dật, đã không nhận được di sản dẫn đến sự thiện xảo ấy.

1214

48.

1215

Dhammadāyādā mebhikkhave tumhebhavatha,

“O bhikkhus, be heirs of the Dhamma,

“Này các tỳ-khưu, hãy là những người thừa tự Pháp,

1216

Māāmisa dāyādā;

Not heirs of material things.”

chớ là những người thừa tự vật chất.”

1217

Iti vuttaṃ munindena,

Thus spoke the Lord of Sages,

Lời ấy do Bậc Đạo Sư đã nói,

1218

Sāvakesu dayāvatā.

Out of compassion for his disciples.

với lòng từ bi đối với các đệ tử.

1219

49.

1220

Imāya buddhavācāya, buddhasantaka taṃ sare;

By this word of the Buddha, one should remember that which belongs to the Buddha;

Theo lời Phật dạy này, hãy ghi nhớ điều đó thuộc về Đức Phật,

1221

Dvinnaṃ āmisaa dāyāda, bhāvassaca nivāraṇaṃ.

And the prevention of being heirs to material things for both.

và sự ngăn cản việc trở thành người thừa tự vật chất cho cả hai.

1222

50.

1223

Rajje caṇḍālaputtāva, saddhammacakka vattino;

Like sons of outcasts in the kingdom, those who turn the wheel of Saddhamma;

Dù là con của những người chuyển Pháp luân, như con của kẻ hạ tiện trong vương quốc,

1224

Puttā hontāpi dāyesmiṃ, nirāsā tiva ninditā.

Though being sons, they are disappointed in the inheritance, hence greatly blamed.

họ cũng không hy vọng vào di sản, bị chỉ trích nặng nề.

1225

51.

1226

Micchājīva samāpannā, accāsā paccayāmise;

Those who lead a wrong livelihood, with excessive desire for material requisites;

Những người sống tà mạng, quá tham cầu vào vật thực,

1227

Mahājānīya sampattā, moghakatvā tidullabhaṃ.

Meet with great loss, having made the thrice-rare opportunity fruitless.

đã gặp phải tổn thất lớn, khiến điều khó có được ba lần trở nên vô ích.

1228

52.

1229

Gihikāme pahāyāgo, paravantosu laggito;

Having given up household pleasures, one who is attached to others (material things);

Người đã từ bỏ dục lạc gia đình, lại bị mắc kẹt vào những điều bên ngoài,

1230

Gaṅgātiṇṇo taḷākamhi, nimuggovā tinindito.

Is greatly blamed, like one who, having crossed the Ganges, drowns in a pond.

như người đã vượt sông Hằng lại chìm trong ao, bị chỉ trích nặng nề.

1231

53.

1232

Cīvare piṇḍapāteca, paccaye sayanāsane;

In robes, alms-food, and requisites for lodging and sitting;

Về y phục, khất thực, các vật dụng, chỗ nằm và chỗ ngồi,

1233

Etesu taṇha mākāsi, mālokaṃ punarāgami.

Do not crave for these; you will not come to this world again.

chớ khởi tham ái trong những điều này, chớ trở lại thế giới này nữa.

1234

54.

1235

Itivuttā nusārena, paccavekkhaṇa suddhiyā;

Following this saying, by purity of reflection;

Theo lời dạy ấy, với sự thanh tịnh của sự quán xét,

1236

Āmisesu hane āsaṃ, puttamaṃsu pamaṃ saraṃ.

One should abandon craving for material things, remembering it is like one's child's flesh.

hãy đoạn trừ tham ái đối với vật chất, ghi nhớ ví dụ về thịt con.

1237

55.

1238

Seyyo ayoguḷo bhutto,

Better it is to eat a red-hot iron ball,

Thà nuốt một viên sắt,

1239

Tatto aggisikhūpamo;

Blazing like a flame of fire;

đỏ rực như ngọn lửa,

1240

Yañce bhuñjeyya dussīlo,

Than for an immoral person to consume

còn hơn kẻ phá giới,

1241

Raṭṭhapiṇḍaṃ asaññato.

The country’s alms-food, unrestrained.

không tự chế, thọ dụng vật thực cúng dường của quốc dân.

1242

56.

1243

Itivuttaṃ nucintento, vajje dussīla bhāvato;

Reflecting on this saying, one should avoid immorality;

Suy nghĩ về lời dạy ấy, hãy tránh xa sự phá giới;

1244

Sīle ṭhitova bhuñjeyya, māditta guḷakaṃ gili.

One should eat only while established in sīla, without swallowing a blazing lump.

hãy thọ dụng khi giữ giới, đừng nuốt viên sắt đang cháy.

1245

57.

1246

Annāna matho pānānaṃ,

Of foods, and drinks,

Về các loại thức ăn,

1247

Khādanīyāna mathopi vatthānaṃ;

And edibles, and also robes;

các loại đồ uống và đồ ăn vặt, cũng như y phục,

1248

Laddhāna sannidhiṃ kariyā,

Having obtained them, one should not accumulate;

khi có được, chớ tích trữ,

1249

Naca parittase tāni alabhamāno.

Nor should one be distressed if they are not obtained.

và chớ lo sợ khi không có được chúng.

1250

58.

1251

Aññāhi lābhupanisā, aññā nibbāna gāminī;

Another is the path to gains, another that leads to Nibbāna;

Lợi lộc là một điều, Niết Bàn là một điều khác;

1252

Sakkāraṃ nābhinandeyya, viveka manubrūhaye.

One should not delight in honor, but cultivate seclusion.

chớ hoan hỷ với sự cung kính, hãy phát triển sự độc cư.

1253

59.

1254

Akatvā āmise āsaṃ,

Having no desire for material things,

Không tham ái vật chất,

1255

Saddhammeyeva āsiko;

One should be desirous only of the Saddhamma;

chỉ tham cầu Chánh Pháp;

1256

Appamatto samāraddho,

Diligent and resolute,

người không phóng dật, tinh tấn,

1257

Dhammadāyaṃ labhissati.

One will obtain the inheritance of Dhamma.

sẽ đạt được di sản Pháp.

1258

60.

1259

Pariyattiṃ vinā seyyaṃ, nalabhanti budhāapi;

Without Pariyatti, even the wise do not attain success;

Ngay cả những người trí cũng không đạt được sự ưu việt nếu không học hỏi;

1260

Seyyatthikova sikkheyya, neva pūjādi kāraṇā.

One who desires success should train, not for the sake of veneration and so forth.

người muốn đạt được sự ưu việt thì phải học hỏi, không vì sự cúng dường hay những điều tương tự.

1261

61.

1262

Bhavanissaraṇatthaṃva, sikkhe nā laggadūpamo;

One should train for the sake of escape from existence, not like one attached to a log;

Hãy học hỏi vì mục đích thoát khỏi vòng luân hồi, chớ như kẻ bám vào thuyền;

1263

Tathūpamāya sikkhanto, apāyesu patissati.

One who trains with such comparison will fall into the lower realms.

người học hỏi với thái độ như vậy sẽ rơi vào các cõi khổ.

1264

62.

1265

Sikkhitena amānatthaṃ, nasādhu mānathaddhiko;

Training for the sake of arrogance is not good; one who is stiff with pride;

Học hỏi để kiêu mạn thì không tốt, người kiêu mạn cứng nhắc;

1266

Mudubhāvāya sikkhitvā, damento muduko bhave.

Having trained for gentleness, being tamed, one should become gentle.

học hỏi để trở nên nhu hòa, khi được điều phục, sẽ trở nên nhu hòa.

1267

63.

1268

Rāgaṃ dosaṃ dhajaṃmānaṃ, sikkhantopi vivajjaye;

Even while training, one should avoid lust, hatred, and the banner of conceit;

Ngay cả khi đang học hỏi, hãy tránh xa tham, sân, kiêu mạn;

1269

Daharāpi hi miyyanti, natthi vassaggato mataṃ.

For even the young die; death is not determined by age.

ngay cả những người trẻ cũng chết, không có cái chết theo tuổi tác.

1270

64.

1271

Saddhaṃtikkheyya buddhena, rāgaṃ asubha cintayā;

One should sharpen faith with the Buddha, and contemplate foulness regarding lust;

Hãy làm sắc bén niềm tin vào Đức Phật, quán tưởng sự bất tịnh để dập tắt tham ái;

1272

Maraṇena dhajaṃmānaṃ, dosaṃ mettāya vāraye.

One should ward off hatred with loving-kindness, and the banner of conceit with death.

quán tưởng cái chết để đoạn trừ kiêu mạn, dùng tâm từ để ngăn chặn sân hận.

1273

65.

1274

Etehi caturakkhehi, ganthaṃ sikkheyya saṃ vuto;

With these four protections, one should study the texts, restrained;

Với bốn sự bảo hộ này, hãy học hỏi kinh điển một cách tự chế;

1275

Sikkhantassehi rakkhehi, nakoci saṃkilesiko.

For one who trains with these protections, nothing is defiling.

khi người học hỏi được bảo hộ bởi những điều này, không có gì có thể làm ô nhiễm.

1276

66.

1277

Buddhavācampi sajjhāya, etepi manasīkara;

One should also recite the Buddha's words, and reflect on these;

Hãy tụng đọc lời Phật dạy, và ghi nhớ những điều này;

1278

Vutto dhammavihārīti, ediso sāsane varo.

Such a one is called a Dhamma-dweller, and is supreme in the Dispensation.

người được gọi là "sống theo Pháp" là bậc ưu việt trong giáo pháp.

1279

67.

1280

Garūna mupadesena,

By the instructions of the teachers,

Với sự chỉ dẫn của các bậc thầy,

1281

Caturakkho susīlavā;

Possessing four protections and good conduct;

người giữ gìn bốn điều bảo hộ, có giới hạnh tốt đẹp;

1282

Appassutopi pāsaṃso,

Even one with little learning is praised,

dù ít học, cũng đáng được khen ngợi,

1283

Bhiyyoyeva bahussuto.

Much more so one with great learning.

huống chi là người đa văn.

1284

68.

1285

Sātaṃ sevakkhaṇevappaṃ, taṃhetvā nantādukkhanti;

What little pleasure one enjoys for a moment, after that comes endless suffering;

Thứ lạc thú chỉ trong chốc lát, nhưng lại dẫn đến khổ đau vô tận;

1286

Dhīro āsaṃ hane kāme, khuradhāramadhūpame.

The wise one cuts off craving for sense pleasures, which are like a razor's edge.

người trí hãy đoạn trừ tham ái đối với dục lạc, như mật trên lưỡi dao cạo.

1287

69.

1288

Yodha kāme sukhaṃmaññi,

Whoever considers pleasure in sense objects,

Kẻ nào cho rằng dục lạc là hạnh phúc,

1289

Na so dukkhā vimuccati;

Will not be released from suffering;

người ấy không thoát khỏi khổ đau;

1290

Mātāhi byaggha manvento,

If the calf follows its mother into the tiger's lair,

như con bê đi theo mẹ hổ,

1291

Vacho mutto kathaṃbhayā.

How can it be free from fear?

làm sao thoát khỏi hiểm nguy?

1292

70.

1293

Tiracchā peta laddhabbe, nāsaṃ kāmasukhe kare;

One should not crave for sensual pleasures, which are attained by animals and hungry ghosts;

Chớ tham cầu dục lạc, những điều mà loài súc sinh và ngạ quỷ cũng có được;

1294

Bhāyitabba sukhaṃ tañhi, tasmiṃ laggā mahātapā.

For that pleasure is to be feared; those attached to it suffer greatly.

vì hạnh phúc ấy đáng sợ, kẻ nào bám vào đó sẽ chịu khổ lớn.

1295

71.

1296

Laddhā kāmasukhaṃ bālā, pamodanti napaṇḍitā;

Having obtained sensual pleasure, fools rejoice, not the wise;

Khi đạt được dục lạc, kẻ ngu vui mừng, chứ không phải người trí;

1297

Pasupakkhībhi laddhabbaṃ, anantadukkha kāraṇaṃ.

It is attained by animals and birds, and is a cause of endless suffering.

đó là điều mà loài súc sinh và chim chóc cũng có được, là nguyên nhân của khổ đau vô tận.

1298

72.

1299

Laddhā dhammaratiṃviññū, modanti na apaṇḍitā;

Having obtained delight in the Dhamma, the discerning rejoice, not the undiscerning;

Khi đạt được niềm vui trong Pháp, người có trí vui mừng, chứ không phải kẻ ngu;

1300

Anoma satta paribhogaṃ, bhaganissaraṇāvahaṃ.

It is an enjoyment of the noble beings, bringing forth liberation from existence.

đó là sự thọ hưởng của những bậc chúng sinh cao quý, dẫn đến sự giải thoát khỏi luân hồi.

1301

73.

1302

Hīnakammaṃ paṭicchannaṃ, kāmassādaṃ napatthaye;

One should not desire the taste of sense pleasures, a hidden lowly action;

Chớ mong cầu sự hưởng thụ dục lạc, những hành động thấp kém được che giấu;

1303

Dhamme pītiñca pāmojjaṃ, pattheyya sādhusampato.

One should desire joy and delight in the Dhamma, being possessed of virtue.

người tốt lành hãy mong cầu niềm hỷ lạc trong Pháp.

1304

74.

1305

Pariggaṇhanti yekāme, hiṃ santite tadatthikā;

Those who cling to sense pleasures, they harm themselves;

Những kẻ nắm giữ dục lạc, họ sẽ làm hại những người mong cầu chúng;

1306

Pariccattaṃ na hiṃ santi, muttaṃ vaṇṇenti sādhavo.

Those who have abandoned them do not harm themselves; the virtuous praise release.

những bậc thiện nhân ca ngợi sự từ bỏ, không làm hại.

1307

75.

1308

Niccupakkamma puṭṭhopi, kāyo verīvasā nugo;

Even though constantly supported, the body, subservient to an enemy;

Thân thể này, dù được nuôi dưỡng và thường xuyên bị bệnh hoạn, vẫn là kẻ thù bị sai khiến;

1309

Aciraṃyeva bhūsāyī, yuttova ta mupekkhituṃ.

Will soon lie on the ground; it is proper to disregard it.

chẳng bao lâu nữa sẽ nằm trên đất, nên thật hợp lý khi bỏ qua nó.

1310

76.

1311

Rakkhitopi aguttova, kāyo bhayamukhe ṭhito;

Even when guarded, the body is unguarded, standing at the mouth of danger;

Dù được bảo vệ, thân thể này vẫn không được bảo vệ, luôn đứng trước hiểm nguy;

1312

Tasmā kāya mupekkhitvā, caredhamma machambhito.

Therefore, disregarding the body, one should practice the Dhamma undaunted.

vì vậy, hãy bỏ qua thân thể, và sống theo Pháp một cách không sợ hãi.

1313

77.

1314

Puṭṭho puṭṭhopi yaṃkāyo, bhuvi rogāsayīsayī;

Whatever the body, though supported again and again, lies on the ground, a nest of diseases;

Thân thể này, dù được nuôi dưỡng bao nhiêu, vẫn sẽ nằm trên đất như một ổ bệnh;

1315

Kataṃkataṃ mudhāto na, tadatthaṃ duccare care.

What has been done for it is in vain; one should act well for the Dhamma.

những gì đã làm vì nó đều vô ích, chớ hành động xấu xa vì nó.

1316

78.

1317

Pāpaṃ karoti yobālo,

The fool who commits evil,

Kẻ ngu làm điều ác,

1318

Puṭṭhuṃ kāyaṃ tidubbharaṃ;

Supporting the body which is hard to bear;

để nuôi dưỡng thân thể khó nuôi dưỡng này;

1319

Bhūmyaṃ kāyaṃ ṭhapetvāna,

Having laid the body on the ground,

sau khi đặt thân thể xuống đất,

1320

Anātho so apāyiko.

He is helpless and bound for the lower realms.

người ấy trở thành vô chủ, rơi vào cõi khổ.

1321

79.

1322

Verīvasā nugaṃ kāyaṃ,

The fool nourishes the body, subservient to an enemy, which is hard to sustain;

Kẻ ngu nuôi dưỡng thân thể,

1323

Bālo poseti duccaro;

The fool lives a difficult life.

kẻ thù bị sai khiến, khó nuôi dưỡng;

1324

Posento niraye pakko,

While nourishing, he falls into hell; the body becomes corrupt on the ground.

khi nuôi dưỡng, người ấy rơi vào địa ngục,

1325

Kāyo bhūmyaṃ vikāragū.

80.

thân thể thì biến dạng trên đất.

1326

80.

Do not commit evil for the sake of the body; the body is subservient to an enemy;

80.

1327

Pāpaṃ mākara kāyatthaṃ, kāyo verī vasānugo;

Do not commit evil through the body; the body is an enemy, subservient.

Chớ làm điều ác vì thân thể, thân thể là kẻ thù bị sai khiến;

1328

Bhūmyaṃ sessati vekārī, pāpiko nirayaṃ gato.

It will lie on the ground corrupted; the wicked one goes to hell.

nó sẽ nằm trên đất một cách biến dạng, kẻ làm ác thì rơi vào địa ngục.

1329

81.

1330

Amayhaṃ mayhasaññāya,

With the perception of "mine" for what is not "mine",

Với ý nghĩ “của tôi” đối với cái không phải của tôi,

1331

Kāyaṃ rogavasānugaṃ;

The body, subject to disease;

nuôi dưỡng thân thể bị bệnh hoạn chi phối;

1332

Posaṃ patto mahājāniṃ,

By nourishing it, one encounters great loss,

người ấy gặp phải tổn thất lớn,

1333

Nokāso dhamma mikkhituṃ.

There is no opportunity to contemplate the Dhamma.

không có cơ hội để thấy Pháp.

1334

82.

1335

Kāyāpekkhāya nokāso,

With attachment to the body, there is no opportunity

Vì bám víu vào thân thể, không có cơ hội

1336

Dhammaṃ daṭṭhuṃ rahogato;

To see the Dhamma in seclusion;

để thấy Pháp khi ở nơi vắng vẻ;

1337

Upekkhāyeva okāso,

Only through equanimity is there opportunity;

chỉ có sự xả ly mới có cơ hội,

1338

Dukkhitā mha apekkhayā.

We are suffering due to attachment.

chúng ta đau khổ vì sự bám víu.

1339

83.

1340

Citta saṃsodhakā pakkā, kāyasaṃsodhakā navā;

Those who cleanse the mind are mature; those who cleanse the body are unripe;

Những người đã thanh lọc tâm thì đã thành thục, những người thanh lọc thân thì còn non nớt;

1341

Sodhe cittaṃva pakkatthaṃ, nakāyaṃ bhavabhīruko.

Therefore, for maturity, cleanse the mind, not the body, O one who fears existence.

hãy thanh lọc tâm để thành thục, chớ thanh lọc thân, hỡi người sợ hãi luân hồi.

1342

84.

1343

Cittasaṅkharaṇaṃ sādhu, taṃ saṅkhataṃ pabhassaraṃ;

The purification of the mind is good, for that purified mind is radiant;

Sự sửa đổi tâm là tốt, vì tâm đã được sửa đổi thì rạng rỡ;

1344

Nasādhu kāyasaṅkhāro, saṅkhatopyasubhova so.

The purification of the body is not good, for even when purified, it is impure.

sự sửa đổi thân thì không tốt, dù được sửa đổi, nó vẫn là bất tịnh.

1345

85.

1346

Sabhāva malinaṃ kāyaṃ, nimmalāya kathaṃ kare;

How can one make the body, which is inherently impure, pure?

Làm sao có thể làm sạch thân thể vốn dĩ ô uế;

1347

Āgantumalinaṃ cittaṃ, sakkā kātuṃ sunimmalaṃ.

The mind, whose defilements are adventitious, can be made very pure.

tâm bị ô uế do các cấu uế khách trần, có thể làm cho rất thanh tịnh.

1348

86.

1349

Ādhibyādhi parotāya, ajjasvevā vināsinā;

Afflicted by physical and mental ailments, destined to perish today or tomorrow;

Thân thể này bị bệnh tật, đau đớn hành hạ, sẽ hoại diệt ngay hôm nay hoặc ngày mai;

1350

Kohināma sarīrāya, dhammāpetaṃ samācare.

Who would engage in the Dhamma by forsaking this body?

ai lại vì thân thể mà không thực hành Pháp?

1351

87.

1352

Sabhāvajegucchaṃ kāyaṃ, sobhetuṃnevasakkuṇe;

The body, which is inherently repulsive, cannot be beautified;

Thân thể vốn dĩ ghê tởm, không thể làm cho đẹp đẽ;

1353

Cittaṃ vā laṅkataṃ sobhaṃ, sīlādi gandhavāsitaṃ.

But the mind can be adorned and beautified, perfumed with the fragrance of sīla and other virtues.

tâm được trang sức thì đẹp đẽ, được ướp hương bởi giới hạnh và những điều tương tự.

1354

88.

1355

Sace bhāyatha dukkhassa, sace vo dukkha mappiyaṃ;

If you fear suffering, if suffering is unpleasant to you;

Nếu các con sợ khổ, nếu khổ không được các con ưa thích;

1356

Mākattha pāpakaṃ kammaṃ, āvivā yadivā raho.

Do not commit any evil deed, whether openly or in secret.

chớ làm điều ác, dù công khai hay bí mật.

1357

89.

1358

Kilesā gantumalaṃcittaṃ, pabhassara sabhāvikaṃ;

The mind is naturally radiant, but defiled by adventitious defilements;

Tâm vốn dĩ rạng rỡ, nhưng bị cấu uế khách trần làm ô nhiễm;

1359

Tadāgantumalaṃ dhova, cittaṃ dhote pabhassaraṃ.

Wash away those adventitious defilements, and the mind becomes radiant when washed.

hãy tẩy sạch cấu uế khách trần ấy, khi tâm được tẩy sạch sẽ rạng rỡ.

1360

90.

1361

Kilesā gantumalaṃcittaṃ, upakkamena sodhaye;

The mind, defiled by adventitious defilements, should be cleansed by effort;

Tâm bị cấu uế khách trần làm ô nhiễm, hãy thanh lọc bằng sự tinh tấn;

1362

Suvisuddha manāyeva, uttariṃsu bhavaṇṇavā.

Only the thoroughly purified, undefiled one has crossed the ocean of existence.

chỉ khi tâm hoàn toàn thanh tịnh, người ấy mới vượt qua biển luân hồi.

1363

91.

1364

Kāye malamupekkhāya, citte malaṃva dhovatu;

Disregarding the impurity of the body, cleanse the impurity of the mind;

Hãy bỏ qua sự ô uế của thân thể, và tẩy sạch sự ô uế của tâm;

1365

Citte hi nimmalesanto, pūtikāyopi pūjito.

For when the mind is pure and peaceful, even a putrid body is honored.

vì khi tâm thanh tịnh, ngay cả thân thể thối rữa cũng được tôn kính.

1366

92.

1367

Kāyarogaṃ titikkhāya, cittarogaṃ cikicchatu;

Endure physical ailments, and cure mental ailments;

Hãy chịu đựng bệnh tật của thân thể, và chữa trị bệnh tật của tâm;

Table of Contents

Appamādāvaha pakiṇṇakaniddesa

Discourse on Diligence (Appamāda), Miscellaneous

Appamādāvaha pakiṇṇakaniddesa

Settings