21. Athoddesakkamena padādidose udāharati ‘‘viruddhi’’ ccādinā.
21. Now, in the order of enumeration, it illustrates the word faults and so on with "viruddhi" and the rest.
21. Bây giờ, theo thứ tự đã nêu, Ngài đưa ra ví dụ về các lỗi của từ, v.v., bằng cách nói "viruddhi" (mâu thuẫn), v.v.
Hi yasmā kāraṇā, pasiddhiyaṃ vā hisaddo.
Hi means "because of" or, the word hi refers to common knowledge.
Từ hi (thật vậy) vì nguyên nhân, hoặc từ hi (thật vậy) trong sự nổi tiếng.
Yassa padassa añño adhippetato aparo attho adhippete vattumicchite atthe virujjhatīti anuvaditvā tasmā taṃ ‘‘viruddhatthantara’’nti vidhīyate.
After stating that whose other meaning, different from the intended one, contradicts the intended meaning sought to be expressed, that is prescribed as "viruddhatthantara" (contradictory extraneous meaning).
Sau khi nói rằng yassa (của từ) añño (ý nghĩa khác) ngoài ý nghĩa mong muốn adhippete (trong ý nghĩa mong muốn) muốn nói virujjhati (bị mâu thuẫn), do đó taṃ (cái đó) được quy định là "viruddhatthantara" (ý nghĩa khác mâu thuẫn).
‘‘Yathe’’tyudāharati.
It gives an example with "yathā" (just as).
Ngài đưa ra ví dụ bằng cách nói "yathā" (như).
Yathā idaṃ viruddhatthantaraṃ, tathā aññampi tādisaṃ daṭṭhabbaṃ.
Just as this is 'viruddhatthantara,' so too other similar instances should be seen.
Cũng như đây là ý nghĩa khác mâu thuẫn, những cái khác tương tự cũng phải được xem xét.
Na tvidameveti yathāsaddassa attho.
The meaning of the word yathā is that it is not only this.
Ý nghĩa của từ yathā (như) là không chỉ riêng cái này.
Megho visado sukhaye jananti.
"A clear cloud delights the people."
Mây visado làm vui lòng người.
Visaṃ udakaṃ, taṃ dadātīti visado megho vārivaho janaṃ lokaṃ sukhaye sukhayatīti kavicchitattho.
Visa is water; that which gives it is visado megho (a clear cloud), a rain-bearer; janaṃ (people) sukhaye (delights) them – this is the meaning intended by the poet.
Visa là nước, cái gì cho nước là visado megho (mây cho nước), đám mây mang nước janaṃ (người) sukhaye (làm vui lòng), đó là ý nghĩa mà nhà thơ mong muốn.
Visasaddo garaḷassa ca vācako siyāti garaḷado megho mārayati, na pana sukhayatīti ‘‘visado’’ti visesanapadassa viruddhatā.
Since the word visa can also mean poison, a "poison-giving cloud" would kill, not delight; thus, there is a contradiction in the qualifying word "visado."
Từ visa có thể là từ chỉ chất độc, vậy mây cho chất độc sẽ giết người chứ không làm vui lòng, do đó có sự mâu thuẫn của từ bổ nghĩa "visado".
21. Idāni uddiṭṭhānukkamena viruddhatthantarādīnaṃ salakkhaṇalakkhiyaṃ dassento ‘‘viruddhi’’ccādimāha.
21. Now, in the order of enumeration, it explains the characteristics and examples of viruddhatthantara and others, stating "viruddhi" and the rest.
21. Bây giờ, theo thứ tự đã nêu, để chỉ ra đặc điểm và cái được đặc điểm của viruddhatthantara (ý nghĩa khác mâu thuẫn), v.v., Ngài nói "viruddhi" (mâu thuẫn), v.v.
Yassa padassa aññattho kavicchitatthato añño attho adhippete icchitatthe hi yasmā virujjhati, tasmā taṃ padaṃ viruddhatthantaraṃ nāma.
Whose other meaning, a meaning different from the poet's intended meaning, contradicts the intended meaning because it contradicts it, that word is called viruddhatthantara.
Từ yassa (của từ) aññattho (ý nghĩa khác) ngoài ý nghĩa mà nhà thơ mong muốn adhippete (trong ý nghĩa mong muốn) hi (thật vậy) vì nó bị mâu thuẫn, do đó taṃ (từ đó) được gọi là viruddhatthantaraṃ (ý nghĩa khác mâu thuẫn).
Pasiddhiyaṃ vā hisaddo.
Or, the word hi refers to common knowledge.
Hoặc từ hi (thật vậy) trong sự nổi tiếng.
Tathā hesa appasiddhaṃ viruddhatthantaraṃ ‘‘yassa aññattho adhippete virujjhatī’’ti pakāsetvā tasmiṃ pakāsitatthavisaye vattati.
Thus, it reveals 'viruddhatthantara' as a well-known concept, "whose other meaning contradicts the intended one," and operates in that revealed domain of meaning.
Thật vậy, nó làm rõ viruddhatthantara (ý nghĩa khác mâu thuẫn) không nổi tiếng bằng cách nói "yassa aññattho adhippete virujjhati" (cái mà có ý nghĩa khác bị mâu thuẫn trong ý nghĩa mong muốn), và nó tồn tại trong lĩnh vực ý nghĩa đã được làm rõ đó.
‘‘Taṃ hī’’ti yojitattā ‘‘yassa aññattho adhippete virujjhatī’’ti lakkhaṇaṃ pasiddhabhāvena anuvaditvā taṃ viruddhatthantaranti anuvaditabbaappasiddhaviruddhatthantaraṃ vidhīyate, yathā ‘‘yo kuṇḍalī, so devadatto’’ti.
Since it is connected as "that indeed," by reiterating the characteristic "whose other meaning contradicts the intended one" as a known fact, the unknown 'viruddhatthantara' is prescribed, just as in "whoever wears earrings, that is Devadatta."
Vì được kết hợp là "taṃ hi" (thật vậy, cái đó), sau khi nói về đặc điểm "yassa aññattho adhippete virujjhati" (cái mà có ý nghĩa khác bị mâu thuẫn trong ý nghĩa mong muốn) như một điều đã nổi tiếng, taṃ viruddhatthantara (cái đó là viruddhatthantara) quy định viruddhatthantara (ý nghĩa khác mâu thuẫn) không nổi tiếng như một điều cần được nói đến, giống như "yo kuṇḍalī, so devadatto" (người đeo hoa tai đó là Devadatta).
Upari pasiddhānuvādena appasiddhavidhānameva daṭṭhabbaṃ.
Henceforth, the same method of prescribing the unknown by reiterating the known should be understood.
Ở trên, việc quy định điều không nổi tiếng bằng cách nói về điều đã nổi tiếng cũng phải được hiểu như vậy.
‘‘Yathā…pe… jana’’nti udāharaṇaṃ lakkhiyaṃ dasseti.
"Yathā…pe… jana" provides the example.
"Yathā…pe… jana" (như…v.v… người) chỉ ra ví dụ, tức là cái được đặc điểm.
Yathā ‘‘megho visado’’ccādi viruddhatthantarassa udāharaṇaṃ, evamīdisamaññampi imassudāharaṇaṃ, na kevalaṃ ‘‘megho’’ccādimeva bhavatīti vuttaṃ hoti.
Just as "megho visado" (clear cloud) and so on is an example of 'viruddhatthantara,' so too similar examples are for this, and it is not only "megho" and so on – this is what is said.
Cũng như "megho visado" (mây trong sáng), v.v., là ví dụ về viruddhatthantara (ý nghĩa khác mâu thuẫn), những cái khác tương tự cũng là ví dụ của nó, không chỉ riêng "megho" (mây), v.v., là vậy, đó là điều đã được nói.
Yathāsaddo cettha ivasaddapariyāyatthepi udāharaṇattho daṭṭhabbo, uparipyevaṃ.
Here, the word yathā should be understood as an example, even when it is synonymous with the word iva; similarly hereafter.
Ở đây, từ yathā (như) cũng phải được hiểu là có ý nghĩa ví dụ, ngay cả khi nó đồng nghĩa với từ iva (giống như), và cũng như vậy ở trên.
Megho ambudharo visado visasaṅkhātaṃ jalaṃ dadanto janaṃ sukhaye sukhayatīti kavīhi adhippetattho.
Megho (cloud), the water-bearer, visado (clear), giving water, sukhaye (delights) janaṃ (people) – this is the meaning intended by the poets.
Megho (mây) là đám mây mang nước, visado (trong sáng) là cái cho nước, làm cho người sukhaye (vui lòng), đó là ý nghĩa mà các nhà thơ mong muốn.
Ettha visasaddassa garaḷasaṅkhātasappavisavācakattā, ‘‘visaṃ dadātīti visado’’ti ettha visassa udakavisānaṃ sādhāraṇattā visadāyako megho nāsetiyeva, na sukhayatīti kavinā adhippetassa sukhakāraṇassa meghavisesana visasaddassa viruddhaaññatthatāti visapadaṃ viruddhatthantaradosena duṭṭhanti.
Here, because the word visa also means the poison of snakes, and in "visaṃ dadātīti visado" (that which gives water is clear), the word 'visa' is common to both water and poison, a cloud that gives poison would only destroy, not delight; thus, the word visa qualifying the cloud, which is the cause of delight intended by the poet, has a contradictory extraneous meaning, and therefore the word visa is flawed by the 'viruddhatthantara' fault.
Ở đây, vì từ visa là từ chỉ chất độc của rắn, và trong "visaṃ dadātīti visado" (cái cho nước là visado), visa là chung cho nước và chất độc, nên đám mây cho nước sẽ hủy diệt chứ không làm vui lòng. Do đó, từ visa trong từ bổ nghĩa của mây, là nguyên nhân của sự vui lòng mà nhà thơ mong muốn, có ý nghĩa khác bị mâu thuẫn, nên từ visa bị lỗi viruddhatthantara (ý nghĩa khác mâu thuẫn).
22. Yena padena visesyaṃ visesitabbaṃ aparaṃ padaṃ atthavasena adhikaṃ bhavatītyanuvaditvā etaṃ ajhatthaṃ bhaveti vidhīyate.
22. After stating that by which word visesyaṃ, the qualified other word, becomes adhikaṃ (excessive) in terms of meaning, this is prescribed to be a fault (ajhatthaṃ).
22. Sau khi nói rằng yena (bởi từ) visesyaṃ (từ được đặc tả), tức là một từ khác cần được đặc tả, adhikaṃ (dư thừa) về mặt ý nghĩa, thì etaṃ (cái này) được quy định là ajhattha (dư thừa).
‘‘Yathe’’tyudāharati ‘‘obhāsite’’ccādi.
It illustrates with "yathā" and "obhāsite" and the rest.
Ngài đưa ra ví dụ bằng cách nói "yathā" (như) "obhāsite" (đã soi sáng), v.v.
Evamuparipi suviññeyyaṃ.
Similarly, it should be easily understood hereafter.
Cũng như vậy ở trên, rất dễ hiểu.
Obhāsitā dīpitā asesā nikhilā disāyena soyaṃ khajjoto virājate dippati.
Obhāsitā (illuminated), meaning brightened, asesā (all) directions; that ayaṃ (this) firefly virājate (shines forth), meaning glows.
Obhāsitā (đã soi sáng) là đã làm sáng tỏ, asesā (tất cả) các hướng bởi nó, soyaṃ (cái đó) là đom đóm virājate (tỏa sáng).
Ettha khajjotassākhiladisābhāgāvabhāsanamativuttīti adhikatthaṃ.
Here, the firefly's illuminating all parts of the sky is an overstatement, hence an excessive meaning.
Ở đây, việc đom đóm soi sáng khắp mọi hướng là quá mức, nên có ý nghĩa dư thừa.
22. Yena visesanapadena visesyaṃ visesitabbaṃ padaṃ atthavasena adhikaṃ hoti, etaṃ yathāvuttalakkhaṇopetaṃ padaṃ ajhatthaṃ bhave ajhatthaṃ nāma padadoso bhave.
22. By which qualifying word visesyaṃ (the qualified word) becomes adhikaṃ (excessive) in terms of meaning, etaṃ (this) word, endowed with the aforementioned characteristic, bhave ajhatthaṃ (becomes 'ajhattha'), a word fault called 'ajhattha'.
22. Yena (bởi từ) bổ nghĩa, visesyaṃ (từ được đặc tả) về mặt ý nghĩa adhikaṃ (dư thừa), etaṃ (từ này) có đặc điểm đã nói ở trên ajhatthaṃ bhave (sẽ là ajhattha), tức là lỗi từ ajhattha.
Yathā tassudāharaṇamevaṃ.
Yathā (just as) is its example.
Yathā (như) là ví dụ của nó.
Obhāsitāsesadiso jotitasabbadiso ayaṃ khajjoto ayaṃ jotiriṅgaṇo virājate dippati.
Obhāsitāsesadiso (illuminating all directions), lighting up all directions, ayaṃ khajjoto (this firefly), this glow-worm, virājate (shines forth), meaning glows.
Obhāsitāsesadiso (soi sáng khắp mọi hướng), tức là đã làm sáng tỏ tất cả các hướng, ayaṃ khajjoto (đom đóm này) virājate (tỏa sáng).
Ettha visesyassa khajjotassa sakaladisobhāsanassa ajhatthattā* ‘‘obhāsitāsesadiso’’ti visesanapadaṃ ajhatthapadadoso nāma.
Here, because the special quality of the firefly, that of illuminating all directions, is excessive, the descriptive term "obhāsitāsesadiso" (illuminating all directions) is called the fault of excessive description.
Ở đây, vì việc chiếu sáng khắp các phương của đom đóm là danh từ được bổ nghĩa là quá mức, nên từ bổ nghĩa “chiếu sáng khắp các phương” được gọi là lỗi từ bổ nghĩa quá mức.
Obhāsitā asesadisā yenāti viggaho.
The analysis is: "By which all directions are illuminated."
“Các phương hướng không còn sót lại được chiếu sáng bởi cái gì” là cách phân tích ngữ pháp.
23. Pakatyādivibhāgatoti paccayā paṭhamaṃ karīyatīti pakati.
23. Pakatyādivibhāgato (due to the distinction of pakati and so on): That which is made first from the paccaya (affix) is called pakati (base/root).
23. Pakatyādivibhāgato (do sự phân chia gốc từ v.v.) nghĩa là: Cái được tạo ra trước tiên từ các yếu tố (paccaya) là pakati (gốc từ).
Ādisaddena paccayādīnaṃ pariggaho.
By the word ādi (etc.), paccaya (affixes) and so on are included.
Với từ ādi (v.v.), bao gồm các yếu tố (paccaya) v.v.
Pakatyādīnaṃvibhāgato vibhajanato, ‘‘ayaṃ pakati, ayaṃ paccayo, ayamādeso’’tiādinā pakatipaccayavibhāgakappanatoti vuttaṃ hoti.
It is said that "pakatyādīnaṃ vibhāgato" (due to the distinction of pakati and so on) means distinguishing them, such as "this is pakati, this is paccaya, this is ādesa (substitution)," implying the classification of pakati and paccaya.
Pakatyādīnaṃvibhāgato (do sự phân chia gốc từ v.v.) nghĩa là do sự phân chia của gốc từ v.v., tức là sự phân loại gốc từ và yếu tố theo cách “đây là gốc từ, đây là yếu tố, đây là sự biến đổi (ādesa)” v.v.
Pīṇetīti pī, tāya piyā vallabhāya soyaṃ sāmī āliṅgyate silissate.
That which nourishes is pī. By her, the dear one (vallabhā), this lord is embraced (silissate).
Pīṇeti (làm hài lòng) là pī, tāya piyā (bởi người yêu đó) là bởi người được yêu, soyaṃ (người này) là người chủ, āliṅgyate (được ôm ấp) là được ôm chặt.
Ettha ‘‘piyā’’ti kiliṭṭhaṃ.
Here, "piyā" is kiliṭṭha.
Ở đây, “piyā” là kiliṭṭha (khó hiểu).
23. Yassa padassa atthāvagamo atthāvabodho pakatyādivibhāgato ‘‘ayaṃ pakati, ayaṃ paccayo, ayamādeso’’tiādinā pakatyādīnaṃ vibhajanajānanena, ‘‘pakatyādi nāma ki’’nti gavesanato vā dukkho, taṃ kiliṭṭhaṃ nāma.
23. Yassa (whose) meaning, the comprehension of the meaning, pakatyādivibhāgato (due to the distinction of pakati and so on), through knowing the distinction of pakati and so on, such as "this is pakati, this is paccaya, this is ādesa," or by searching for "what is pakati and so on," is dukkho (difficult), that is called kiliṭṭha (obscure).
23. Yassa (của cái mà) atthāvagamo (sự hiểu biết ý nghĩa) pakatyādivibhāgato (do sự phân chia gốc từ v.v.) – tức là do sự hiểu biết phân chia gốc từ v.v. theo cách “đây là gốc từ, đây là yếu tố, đây là sự biến đổi” v.v., hoặc do sự tìm kiếm “pakatyādi (gốc từ v.v.) là gì?” – là dukkho (khó khăn), taṃ kiliṭṭhaṃ (điều đó được gọi là kiliṭṭha).
Yathā tassudāharaṇamevaṃ.
Yathā (just as) is an example of that.
Yathā (ví dụ) là như vậy.
Tāya piyā vanitāya so ayaṃ vallabho āliṅgyate silissate.
By tāya piyā (by that dear one), the lady, so ayaṃ (this) beloved āliṅgyate (is embraced), is clung to.
Tāya piyā (bởi người yêu đó) là bởi người phụ nữ, so ayaṃ (người này) là người tình, āliṅgyate (được ôm ấp) là được ôm chặt.
Paccayā paṭhamaṃ karīyatīti pakati.
That which is made first from the paccaya is pakati.
Cái được tạo ra trước tiên từ các yếu tố (paccaya) là pakati (gốc từ).
Sā ādi yesaṃ paccayānaṃ, tesaṃ vibhāgoti vākyaṃ.
The sentence means: the distinction of those paccaya of which it (the pakati) is the beginning.
Câu nói là: “Cái mà các yếu tố có nó làm khởi đầu, sự phân chia của chúng.”
Pīṇetīti pī, nārī.
That which nourishes is pī, a woman.
Pīṇeti (làm hài lòng) là pī, người phụ nữ.
Tāya piyā ettha piyāsaṅkhātāya vallabhāya kathane pīsaddassa avisadattā ‘‘piyā’’ti padaṃ kiliṭṭhaṃ.
Here, in stating by that piyā (dear one), who is known as piyā, the word "piyā" is kiliṭṭha (obscure) due to the lack of clarity of the word pī.
Trong việc nói về người yêu được gọi là piyā (người yêu) bởi người đó, vì từ pī không rõ ràng, nên từ “piyā” là kiliṭṭha (khó hiểu).
24. Idāni yamakādikamanadhippetampi kiliṭṭheyeva antogadhaṃ dassetumāha ‘‘ya’’ntiādi.
24. Now, to show that yamaka and so on, though not intended, are included within kiliṭṭha, he says " yaṃ" and so on.
24. Bây giờ, để chỉ ra rằng Yamaka v.v., dù không được mong muốn, cũng được bao gồm trong kiliṭṭha, nên nói “yaṃ” v.v.
Tattha yanti aniyamavacanaṃ, tassa niyamavacanaṃ yamakādikanti.
There, yaṃ is an indeterminate pronoun, its determinate form is yamakādikaṃ (like a yamaka and so on).
Ở đây, yaṃ (cái gì) là một từ không xác định, từ xác định của nó là Yamaka v.v.
Yamakamādi yassa paheḷikājātassa taṃ yamakādikaṃ.
That which has yamaka as its beginning, belonging to the class of riddles, is yamakādikaṃ.
Yamakādikaṃ (Yamaka v.v.) là cái mà Yamaka là khởi đầu của loại câu đố (paheḷikā) đó.
Kīdisanti āha ‘‘kiliṭṭhapada’’ntiādi.
What kind is it? He says " kiliṭṭhapadaṃ" and so on.
Nó như thế nào? Nói “kiliṭṭhapada” v.v.
Kiliṭṭhāni appatītadosasabhāve ṭhitatāya malitānyavisadāni padāni yassa taṃ kiliṭṭhapadaṃ.
That which has words that are kiliṭṭha (obscure) - meaning soiled or unclear due to being in the state of the fault of being uncomprehended - is kiliṭṭhapadaṃ.
Kiliṭṭhapadaṃ (từ kiliṭṭha) là cái mà các từ của nó bị làm bẩn, không rõ ràng, do ở trạng thái có lỗi không được biết đến.
Mando appako abhidheyyo attho yassa taṃ mandābhidheyyaṃ, tādisaṃ tampi yamakādikaṃ kiliṭṭhapadadoseyeva yathāvutte anto abbhantare karīyati vidhīyati tattheva pakkhipīyati, kiliṭṭhapadadosato na byatiriccatīti adhippāyo.
That whose meaning is mando (small or insignificant), mandābhidheyyaṃ (of obscure meaning), such a tampi (that too) yamaka and so on karīyati (is done), is placed anto (within) the aforementioned kiliṭṭhapadadoseyeva (fault of obscure words), meaning it is included therein; the intention is that it does not deviate from the fault of obscure words.
Mandābhidheyyaṃ (có ý nghĩa kém) là cái mà ý nghĩa của nó ít ỏi. Tampi (điều đó cũng), tức là Yamaka v.v. như vậy, anto karīyati (được bao gồm) trong kiliṭṭhapadadoseyeva (chính lỗi từ kiliṭṭha) đã nói ở trên, tức là được đặt vào bên trong đó, được đưa vào đó. Ý nghĩa là nó không khác biệt với lỗi từ kiliṭṭha.
24. Idāni anadhippetamapi yamakādiṃ kiliṭṭhadoseyeva antokaraṇabyājena āvīkaronto āha ‘‘yaṃ kiliṭṭhe’’ccādi.
24. Now, revealing that even unintended yamaka and so on are included in the kiliṭṭha fault, he says " yaṃ kiliṭṭhe" and so on.
24. Bây giờ, bằng cách bao gồm Yamaka v.v. không được mong muốn vào lỗi kiliṭṭha, để làm rõ, nói “yaṃ kiliṭṭhe” v.v.
Kiliṭṭhapadaṃ appatītadosena missakattā avisadapadaṃ mandābhidheyyaṃ appakābhidheyyaṃ yaṃ yamakādikaṃ yaṃ yamakappaheḷikājātamatthi, tampi kiliṭṭhapadadoseyeva yathāvuttakiliṭṭhapadadoseyeva anto karīyati abbhantare karīyati, kiliṭṭhapadadosato abyatirittanti adhippāyo.
That kiliṭṭhapadaṃ (obscure word), an unclear word due to being mixed with the fault of being uncomprehended, mandābhidheyyaṃ (of obscure meaning), that yaṃ yamakādikaṃ (which is like yamaka and so on), that which is of the yamaka or riddle class, tampi kiliṭṭhapadadoseyeva (that too is included within the fault of obscure words), meaning it is included within the aforementioned fault of obscure words; the intention is that it is not separate from the fault of obscure words.
Kiliṭṭhapadaṃ (từ kiliṭṭha) là từ không rõ ràng do pha trộn với lỗi không được biết đến. Mandābhidheyyaṃ (có ý nghĩa kém) là có ý nghĩa ít ỏi. Yaṃ yamakādikaṃ (Yamaka v.v. nào) là loại Yamaka-câu đố nào có, tampi kiliṭṭhapadadoseyeva (điều đó cũng được bao gồm trong chính lỗi từ kiliṭṭha) đã được nói đến, anto karīyati (được bao gồm) bên trong, ý nghĩa là nó không khác biệt với lỗi từ kiliṭṭha.
Kiliṭṭhāni padāni yassa, mando abhidheyyo yassa, yamakaṃ ādi yassa paheḷikājātassa, kiliṭṭhapadānaṃ dosoti viggaho.
The analysis is: that which has obscure words, that whose meaning is obscure, that which has yamaka as its beginning, belonging to the class of riddles, the fault of obscure words.
Cách phân tích ngữ pháp là: Cái mà các từ của nó là kiliṭṭha, cái mà ý nghĩa của nó là kém, cái mà Yamaka là khởi đầu của loại câu đố đó, lỗi của các từ kiliṭṭha.
25. Hotu kāmamanabhimatamedisaṃ yamakādikaṃ, kiñcarahi abhimatanti āha ‘‘patīti’’ccādi.
25. Let such yamaka and so on be unwanted; what then is desired? He says " patīti" and so on.
25. Dù Yamaka v.v. như vậy không được ưa thích, nhưng cái nào được ưa thích? Nói “patīti” v.v.
Attano vacanīyatthappatītavasena vācakāpi saddā patītāyeva nāmāti patītehi pasiddhehi saddehi pāṭipadikehi racitaṃ kataṃ patītasaddaracitaṃ.
Patītasaddaracitaṃ: words that are expressive of one's intended meaning are called well-known words; that which is composed or made with such well-known, established words (pāṭipadika).
Patītasaddaracitaṃ (được cấu tạo bằng những từ dễ hiểu) là được tạo ra bằng những từ (sadda) đã được biết đến, đã được thiết lập, tức là những từ gốc (pāṭipadika), do sự dễ hiểu của ý nghĩa cần được diễn đạt.
Siliṭṭhā aññamaññāliṅganena maṭṭhā padānaṃ syādyantādīnaṃ sandhayo sandhanā yassa taṃ siliṭṭhapadasandhikaṃ.
Siliṭṭhapadasandhikaṃ: that which has smooth joinings (sandhi) of words, such as those ending in sya and ādi, through mutual connection.
Siliṭṭhapadasandhikaṃ (với các mối nối từ chặt chẽ) là cái mà các mối nối (sandhi) của các từ, như syādyanta (kết thúc bằng sya v.v.), được làm mịn bằng cách liên kết chặt chẽ với nhau.
Patītasaddaracitattāyeva pasādasaṅkhātena guṇena saddālaṅkārena saṃyuttaṃ sammadevopetaṃ edisaṃ yathāvuttaguṇāsayaṃ ramaṇīyaṃ yamakaṃ mataṃ abhimatanti attho.
The meaning is: such a delightful yamaka, possessing the aforementioned qualities, edisaṃ (such as this), which is saṃyuttaṃ (endowed) with the guṇena (quality) known as pasāda (clarity), which is a verbal ornament, precisely because it is composed of well-known words, is mataṃ (approved).
Edisaṃ (như vậy), tức là Yamaka đẹp, có phẩm chất đã nói trên, pasādaguṇasaṃyuttaṃ (kết hợp với phẩm chất Pasāda) là được kết hợp một cách đúng đắn với phẩm chất (guṇa) được gọi là pasāda (trong sáng), một loại trang sức của từ ngữ, do được cấu tạo bằng những từ dễ hiểu. Ý nghĩa là nó mataṃ (được chấp nhận).
25. Idāni adhigatesu yamakesu īdisaṃ yamakamiṭṭhamiti sissānaṃ upadisanto āha ‘‘patīte’’ccādi.
25. Now, instructing students on which yamaka is desirable among those understood, he says " patīte" and so on.
25. Bây giờ, để chỉ dẫn cho các đệ tử rằng Yamaka như vậy là điều đáng mong muốn trong số các Yamaka đã được biết đến, nên nói “patīte” v.v.
Patītasaddaracitaṃ ‘‘imassatthassāyaṃ vācako’’ti patītehi pasiddhehi saddehi racitaṃ pāṭipadikehi kataṃ siliṭṭhapadasandhikaṃ siliṭṭhā syādyantādipadānaṃ sandhayo yassa taṃ pasādaguṇasaṃyuttaṃ patītasaddaracitattāyeva pasādasaṅkhātena saddālaṅkāraguṇena saṃyuttaṃ īdisaṃ evaṃbhūtaṃ guṇādhikato ramaṇīyaṃ upari vakkhamānayamakasadisaṃ yamakaṃ mataṃ viññūhi abhimataṃ.
Patītasaddaracitaṃ: composed with well-known, established words (pāṭipadika), meaning "this is the expresser of this meaning." Siliṭṭhapadasandhikaṃ: that which has smooth joinings of words, such as those ending in sya and ādi. Pasādaguṇasaṃyuttaṃ: endowed with the quality of the verbal ornament known as pasāda (clarity), precisely because it is composed of well-known words. Īdisaṃ (such as this) yamaka, being delightful due to its superior qualities, similar to the yamaka that will be explained later, is mataṃ (approved) by the discerning.
Patītasaddaracitaṃ (được cấu tạo bằng những từ dễ hiểu) là được tạo ra bằng các từ (sadda) đã được biết đến, đã được thiết lập, tức là các từ gốc (pāṭipadika), theo cách “đây là từ diễn tả ý nghĩa này”. Siliṭṭhapadasandhikaṃ (với các mối nối từ chặt chẽ) là cái mà các mối nối (sandhi) của các từ kết thúc bằng syā v.v. được liên kết chặt chẽ. Pasādaguṇasaṃyuttaṃ (kết hợp với phẩm chất Pasāda) là được kết hợp với phẩm chất trang sức của từ ngữ được gọi là pasāda (trong sáng), do được cấu tạo bằng những từ dễ hiểu. Īdisaṃ (như vậy), tức là Yamaka có nhiều phẩm chất, đẹp đẽ, giống như Yamaka sẽ được nói đến ở trên, mataṃ (được chấp nhận) bởi những người hiểu biết.
Patītā ca te saddā ca, tehi racitaṃ, siliṭṭhā padānaṃ sandhayo yassa, pasādoti guṇo saddālaṅkāro, tena saṃyuttanti viggaho.
The analysis is: they are well-known words, and composed with them; that which has smoothly joined word-connectives; pasāda is a quality, a verbal ornament, and that which is endowed with it.
Cách phân tích ngữ pháp là: Đó là những từ dễ hiểu, được cấu tạo bằng chúng; cái mà các mối nối của các từ được liên kết chặt chẽ; Pasāda là phẩm chất, là trang sức của từ ngữ, được kết hợp với nó.
26. Idāni taṃ yathāvuttamabhimataṃ dassetumupakkamate ‘‘abyapete’’ccādinā.
26. Now he begins to show that aforementioned desired yamaka with " abyapete" and so on.
26. Bây giờ, để chỉ ra Yamaka được chấp nhận đã nói ở trên, bắt đầu bằng “abyapete” v.v.
Āvuttā adhivuttā punappunuccāraṇupetā anekesaṃ patirūpattā, bahuvaṇṇā sarabyañjanarūpā, na eko vaṇṇo tassānuppāsattā, tathā ca vakkhati ‘‘vaṇṇāvutti paro yathā’’ti* , tehi jātaṃ yamakanti viññāyate.
It is understood that yamaka is āvuttā (repeated), meaning spoken repeatedly, comprised of many varied syllables, being similar, not just one syllable, because it is not an alliteration. And thus he will say: "As for the repetition of syllables"*, and born from these.
Āvuttā (được lặp lại) là được nói đi nói lại nhiều lần, do sự tương đồng của nhiều âm tiết, tức là nhiều âm tiết dưới dạng nguyên âm và phụ âm, không phải một âm tiết, vì đó là anuprāsa (điệp âm). Và sẽ nói “vaṇṇāvutti paro yathā” (như sự lặp lại âm tiết khác) . Từ đó, Yamaka được tạo ra.
Katividhaṃ taṃ vikappīyatīti āha ‘‘abyapetaṃ byapetañña’’nti.
How many types is it classified into? He says " abyapetaṃ byapetaññaṃ" (non-separated, separated, and another kind).
Nó được phân loại thành mấy loại? Nói “abyapetaṃ byapetañña” (Abyapeta, Byapeta và loại khác).
Tattha yaṃ vaṇṇantarābyavahitaṃ vaṇṇasamudāyena vuttaṃ.
There, that which is spoken by a group of syllables without separation by other syllables.
Ở đây, cái được nói bằng một nhóm âm tiết không bị xen kẽ bởi âm tiết khác,
Tadabyapetaṃ yamakaṃ.
That is abyapetaṃ (non-separated) yamaka.
đó là Yamaka abyapeta.
Yaṃ tu byavahitaṃ, taṃ byapetaṃ.
But that which is separated is byapetaṃ (separated).
Cái bị xen kẽ, đó là byapeta.
Yaṃ pana ubhayamissaṃ, taṃ aññaṃ aparaṃ abyapetabyapetanti tidhā yamakaṃ tāva vikappīyate.
And that which is a mixture of both is aññaṃ (another), an abyapetabyapetaṃ (non-separated-separated) kind; thus, yamaka is classified into three types.
Cái là sự pha trộn của cả hai, đó là aññaṃ (loại khác), tức là abyapetabyapeta. Như vậy, Yamaka được phân loại thành ba loại.
Tametaṃ tividhaṃ yamakaṃ visayavibhāganirūpanāyaṃ ādi ca majjho ca anto ca gocaro visayo yasseti ādimajjhantagocaraṃ viññeyyaṃ.
This threefold yamaka is to be understood as ādimajjhantagocaraṃ (extending to the beginning, middle, and end), meaning its scope or domain is the beginning, middle, and end, for the purpose of defining the scope.
Yamaka ba loại này, trong việc xác định sự phân chia đối tượng, ādimajjhantagocaraṃ (thuộc về phần đầu, giữa và cuối) cần được hiểu là cái mà phần đầu, phần giữa và phần cuối là đối tượng của nó.
Kesaṃ pādānaṃ?
Of which pādānaṃ (verse-quarters)?
Của những câu thơ nào?
Paccekaṃ catunnaṃgāthāvayavānaṃ.
Of each of the four components of a verse.
Của mỗi trong bốn thành phần của bài kệ.
Sāpekkhattepi samāso gammakattā.
Even if it is dependent, the compound is understandable.
Mặc dù có sự phụ thuộc lẫn nhau, nhưng vẫn có thể ghép lại do có thể hiểu được.
Tattha pādacatukkassa ādimajjhantabhāvīnaṃ yamakānaṃ yāvanto pakārā sambhavanti, te mūlā satta.
There, the possible types of yamaka occurring in the beginning, middle, and end of the four verse-quarters are seven fundamental types.
Ở đây, có bảy loại Yamaka cơ bản có thể xảy ra ở phần đầu, giữa và cuối của mỗi câu thơ trong bốn câu thơ.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Ekasmiṃyeva pāde kvaci ādiyamakaṃ, kvaci majjhayamakaṃ, kvaci antayamakaṃ, kvaci majjhantayamakaṃ, kvaci majjhādiyamakaṃ, kvaci ādyantayamakaṃ, kvaci sabbayamakanti.
In a single verse-quarter, sometimes beginning yamaka, sometimes middle yamaka, sometimes end yamaka, sometimes middle and end yamaka, sometimes middle and beginning yamaka, sometimes beginning and end yamaka, sometimes all yamaka.
Trong một câu thơ, đôi khi có Yamaka ở đầu, đôi khi ở giữa, đôi khi ở cuối, đôi khi ở giữa và cuối, đôi khi ở giữa và đầu, đôi khi ở đầu và cuối, đôi khi là toàn bộ Yamaka.
Evaṃ paccekaṃ mūlabhūtā sattāti catūsu aṭṭhavīsati honti.
Thus, there are seven fundamental types for each, making twenty-eight in the four verse-quarters.
Như vậy, có bảy loại cơ bản cho mỗi câu thơ, nên tổng cộng có hai mươi tám loại trong bốn câu thơ.
Pādādiyamakañca paṭhamapādādiyamakamabyapetaṃ tathā dutiyatatiyacatutthapādādiyamakamabyapetaṃ paṭhamadutiyapādādiyamakamabyapetaṃ paṭhamatatiyapādādiyamakamabyapetaṃ paṭhamacatutthapādādiyamakamabyapetantiādinā anekadhā pasaṃsanti.
And pādādiyamaka, and the unseparated paṭhamapādādiyamaka, and similarly the unseparated dutiyatatiyacatutthapādādiyamaka, the unseparated paṭhamadutiyapādādiyamaka, the unseparated paṭhamatatiyapādādiyamaka, the unseparated paṭhamacatutthapādādiyamaka, and so on, are praised in many ways.
Và yamaka ở đầu câu, yamaka ở đầu câu thứ nhất không bị gián đoạn, cũng như yamaka ở đầu câu thứ hai, thứ ba, thứ tư không bị gián đoạn, yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ hai không bị gián đoạn, yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ ba không bị gián đoạn, yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ tư không bị gián đoạn, v.v., được ca ngợi bằng nhiều cách.
Yadā ca sabbatoyamakaṃ, tadā mahāyamakādayo vikappā jāyantīti veditabbaṃ.
And when it is sabbatoyamaka, then distinctions like mahāyamaka and so on arise; this should be understood.
Và khi là yamaka toàn diện, thì các biến thể như mahāyamaka phát sinh, điều này nên được hiểu.
26. Idāni abhimatayamakaṃ dīpeti ‘‘abyapete’’ccādinā.
26. Now, by (the phrase) " abyapete" and so on, the desired yamaka is explained.
26. Bây giờ, (ngài) giải thích yamaka được đề cập bằng cách bắt đầu với “abyapeta” v.v.
Āvuttehi punappunaṃ vuttehi anekavaṇṇehi samudāyarūpattā anekehi sarabyañjanasarīrehi vaṇṇehi jātaṃ yamakaṃ aññehi vaṇṇehi abyavahitattā abyapetaṃ, vaṇṇantarehi byavahitattā byapetaṃ, ubhayamissakattā tehi aññaṃ abyapetabyapetañcāti tividhaṃ hoti.
The yamaka, born from many vaṇṇa (letters) with vowel and consonant bodies, which are āvuṭṭha (repeated) and uttered again and again, forming a collective nature with many vaṇṇa, is abyapeta due to being unseparated by other vaṇṇa, byapeta due to being separated by other vaṇṇa, and aññaṃ abyapetabyapetañcā (a mixture of both) due to being a blend of both; thus it is of three kinds.
Yamaka phát sinh từ các âm tiết có thân là nguyên âm và phụ âm khác nhau, được lặp đi lặp lại nhiều lần, do đó có dạng tập hợp của nhiều âm tiết, là abyapeta (không bị gián đoạn) vì không bị phân cách bởi các âm tiết khác; là byapeta (bị gián đoạn) vì bị phân cách bởi các âm tiết khác; và là aññaṃ abyapetabyapetañca (khác, không bị gián đoạn và bị gián đoạn) vì là sự pha trộn của cả hai loại đó; như vậy có ba loại.
Tañca yamakaṃ visayavibhāganiyamena gāthāpādānaṃ ādigocaraṃ majjhagocaraṃ antagocaramiti tividhaṃ hoti.
And that yamaka, by the rule of subject division, is of three kinds: ādigocara (pertaining to the beginning), majaghagocara (pertaining to the middle), and antagocara (pertaining to the end) of the stanzas' lines.
Và yamaka đó, theo quy tắc phân loại đối tượng, có ba loại: đối tượng ở đầu, đối tượng ở giữa, và đối tượng ở cuối các câu kệ.
Ettha casaddo vattabbantare pavattati, vattabbantaraṃ nāma yathāvuttaabyapetādibhedato aññaṃ vattabbatāya samukhībhūtaṃ pādānaṃ ādimajjhāvasānantaraṃ, upanyāso vākyārambhoti ca etasseva nāmaṃ.
Here, the particle " ca" is used for another matter to be stated; the other matter to be stated is the beginning, middle, and end of the lines, which are ready to be stated, being different from the previously mentioned divisions of abyapeta and so on; or it is an introduction, or the beginning of a sentence, these are its names.
Ở đây, từ “ca” có nghĩa là một điều cần nói khác; điều cần nói khác đó là sự khởi đầu, giữa và kết thúc của các câu kệ, khác với các loại abyapeta v.v. đã nói; đó cũng là tên của sự trình bày hoặc bắt đầu câu.
Visadisena vaṇṇena apetaṃ byapetaṃ.
Separated by dissimilar letters is byapeta.
Bị phân cách bởi âm tiết không tương đồng là byapeta.
Tabbiparītama byapetaṃ.
Its opposite is abyapeta.
Ngược lại là abyapeta.
Abyapetañca byapetañca aññañcāti samāhāradvando.
Abyapeta, byapeta, and añña form a samāhāradvanda (collective compound).
Abyapeta và byapeta và añña là một hợp chất dvanda.
Aneke ca te vaṇṇā ca, āvuttāyeva anekavaṇṇā, tehi jātaṃ, ādi ca majjho ca anto ca, te gocarā yassāti viggaho.
"Many and those vaṇṇa" - they are anekavaṇṇa, which means repeated anekavaṇṇa, and born from them; "beginning and middle and end" - they are the scopes of which, that is the analysis.
Nhiều âm tiết khác nhau, những âm tiết khác nhau được lặp lại, phát sinh từ chúng, đầu và giữa và cuối, những đối tượng mà nó có, đó là sự phân tích ngữ pháp.
Tattha pādacatukkassa ādimajjhāvasānesu labbhamānayamakabhedā ekekasmiṃ pāde satta satta bhavanti.
Among these, the types of yamaka found at the beginning, middle, and end of the four lines are seven for each line.
Trong đó, các loại yamaka được tìm thấy ở đầu, giữa và cuối của mỗi câu trong bốn câu kệ, mỗi câu có bảy loại.
Pādādiyamakaṃ pādamajjhayamakaṃ pādantayamakaṃ majjhantayamakaṃ majjhādiyamakaṃ ādyantayamakaṃ sabbatoyamakanti evaṃ paccekaṃ satta satta katvā catūsu mūlabhūtayamakā aṭṭhavīsa bhavanti.
Pādādiyamaka, pādamajjhayamaka, pādantayamaka, majantayamaka, majjhādiyamaka, ādyantayamaka, sabbatoyamaka—thus, individually counting seven each, there are twenty-eight fundamental yamakas.
Yamaka ở đầu câu, yamaka ở giữa câu, yamaka ở cuối câu, yamaka ở giữa và cuối, yamaka ở giữa và đầu, yamaka ở đầu và cuối, và yamaka toàn diện; như vậy, mỗi loại có bảy, tổng cộng có hai mươi tám yamaka cơ bản trong bốn câu.
Ettha pādādiyamakādikampi abyapetapaṭhamapādādiyamakaṃ tathā dutiyatatiyacatutthapādādiyamakamiti ca abyapetapaṭhamadutiyapādādiyamakaṃ tathā paṭhamatatiyapādādiyamakaṃ paṭhamacatutthapādādiyamakamiti ca abyapetadutiyatatiyapādādiyamakaṃ tathā dutiyacatutthapādādiyamakamiti ca abyapetatatiyacatutthapādādiyamakamiti ca evamabyapetapādādiyamakā dasa honti.
Here, even in pādādiyamaka and so on, there are ten unseparated pādādiyamakas, namely the unseparated paṭhamapādādiyamaka, and similarly the dutiyatatiyacatutthapādādiyamaka; and the unseparated paṭhamadutiyapādādiyamaka, and similarly the paṭhamatatiyapādādiyamaka, the paṭhamacatutthapādādiyamaka; and the unseparated dutiyatatiyapādādiyamaka, and similarly the dutiyacatutthapādādiyamaka; and the unseparated tatiyacatutthapādādiyamaka.
Ở đây, ngay cả yamaka ở đầu câu v.v. cũng có mười loại yamaka ở đầu câu không bị gián đoạn như: yamaka ở đầu câu thứ nhất không bị gián đoạn, cũng như yamaka ở đầu câu thứ hai, thứ ba, thứ tư không bị gián đoạn; yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ hai không bị gián đoạn, cũng như yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ ba không bị gián đoạn, yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ tư không bị gián đoạn; yamaka ở đầu câu thứ hai và thứ ba không bị gián đoạn, cũng như yamaka ở đầu câu thứ hai và thứ tư không bị gián đoạn; yamaka ở đầu câu thứ ba và thứ tư không bị gián đoạn.
Tathā byapetāpi dasāti vīsati, abyapetapaṭhamapādamajjhayamakaṃ tathā dutiyapādamajjhayamakamiccādinā majjhayamakampi vīsatividhaṃ hoti.
Similarly, there are also ten separated ones, making twenty; and majjamaka is also of twenty kinds, such as the unseparated paṭhamapādamajjhayamaka, and similarly the dutiyapādamajjhayamaka, and so on.
Tương tự, có mười loại bị gián đoạn, tổng cộng là hai mươi; yamaka ở giữa câu cũng có hai mươi loại, như: yamaka ở giữa câu thứ nhất không bị gián đoạn, cũng như yamaka ở giữa câu thứ hai v.v.
Abyapetapaṭhamapādantayamakaṃ tathā dutiyapādantayamakamiccādinā antayamakampi vīsatividhaṃ.
And antayamaka is also of twenty kinds, such as the unseparated paṭhamapādantayamaka, and similarly the dutiyapādantayamaka, and so on.
Yamaka ở cuối câu cũng có hai mươi loại, như: yamaka ở cuối câu thứ nhất không bị gián đoạn, cũng như yamaka ở cuối câu thứ hai v.v.
Saṃsaggabhedato pana anekavidhaṃ hoti.
However, due to combinations, it is of many kinds.
Tuy nhiên, do sự kết hợp, nó có nhiều loại.
27. ‘‘Sujanā’’iccādi.
27. " Sujanā" and so on.
27. “Sujanā” v.v.
Sujanā sajjanā, asujanā asajjanāti ete sabbe ubhayapakkhapātino visesā janā guṇena sīlādinā karaṇabhūtena, hetubhūtena vā vivekinopi sādhūsu labbhamānānamasādhūsvanupalabbhanato puthubhūtāpi avivekīnaṃ janānaṃ antike samīpe tesaṃ sannidhāne vivekaṃ vibhāgaṃ na samāyanti napāpuṇanti, vibhāgavijānanapaññāvekallena ca vivekinopi janā te ekato katvā passantīti.
Sujanā (good people), and asujanā (bad people)—all these individuals, belonging to both factions, even though they are vivekino (distinguished, separate) by guṇa (virtue) such as sīla, which serves as an instrument or a cause (because they are found among the good but not among the bad), yet they na samāyanti (do not attain) vivekaṃ (distinction) antike (near) avivekīnaṃ janānaṃ (ignorant people), meaning in their presence; and due to the deficiency of wisdom in discerning distinctions, even distinguished people are seen by them as a single group.
Sujanā là người tốt, asujanā là người xấu; tất cả những người này, cả hai phe, guṇena (do phẩm chất) như giới v.v. làm công cụ hoặc nguyên nhân, dù là vivekino (có sự phân biệt) – tức là những phẩm chất được tìm thấy ở người tốt không được tìm thấy ở người xấu, nên họ khác biệt – nhưng ở gần những người avivekī (không có sự phân biệt), họ na samāyanti (không đạt được) sự vivekaṃ (phân biệt), nghĩa là họ không đạt được sự phân biệt. Vì thiếu trí tuệ nhận biết sự phân biệt, ngay cả những người có sự phân biệt cũng bị những người đó coi là một.
Idaṃ paṭhamapādādiyamakamabyapetaṃ.
This is the unseparated paṭhamapādādiyamaka.
Đây là yamaka ở đầu câu thứ nhất không bị gián đoạn.
27. Idāni abyapetapaṭhamapādādiyamakassa mukhamattaṃ dassetumāha ‘‘sujani’’ccādi.
27. Now, to show just the beginning of the unseparated paṭhamapādādiyamaka, he says " sujani" and so on.
27. Bây giờ, để chỉ ra một phần của yamaka ở đầu câu thứ nhất không bị gián đoạn, (ngài) nói “sujani” v.v.
Sujanā sādhujanā, asujanā asādhujanā ceti sabbe ubhayapakkhikā sīlādinā, pāṇātipātādinā guṇena hetunā vivekino api sādhūsu pāṇātipātādīnaṃ, asādhūsu sīlādīnaṃ appavattito guṇena puthubhūtāpi avivekijanantike vivekañāṇarahitānaṃ janānaṃ santike vivekaṃ vibhāgaṃ na samāyanti na pāpuṇanti.
Sujanā (good people) and asujanā (bad people)—all these individuals from both factions, even though they are vivekino api (distinguished) by guṇa (virtue) such as sīla or by pāṇātipāta and so on, due to the non-occurrence of pāṇātipāta and so on in good people, and of sīla and so on in bad people, they are separated by virtue; yet, avivekijanantike (near ignorant people), those devoid of discerning wisdom, they na samāyanti (do not attain) vivekaṃ (distinction).
Sujanā là người tốt, asujanā là người xấu; tất cả những người này, cả hai phe, guṇena (do phẩm chất) như giới v.v. hoặc do nguyên nhân như sát sinh v.v., vivekino api (dù có sự phân biệt) – tức là do phẩm chất, họ khác biệt vì việc sát sinh v.v. không xảy ra ở người tốt, và giới v.v. không xảy ra ở người xấu – nhưng ở gần avivekijanantike (những người không có trí tuệ phân biệt), họ na samāyanti (không đạt được) sự vivekaṃ (phân biệt).
Viveko vinābhavanametesamatthīti vivekino.
Those who have this separation from each other are vivekino.
Những người có sự tách biệt khỏi những điều này được gọi là vivekino.
Ettha visayopacārena vivekoti paññā, na vivekinoti avivekino, teyeva janā, tesaṃ antikamiti ca viggaho.
Here, by extension of meaning, viveko is wisdom; those who are not vivekino are avivekino, and they are indeed people, and their proximity—this is the analysis.
Ở đây, viveko (sự phân biệt) theo nghĩa mở rộng đề cập đến trí tuệ; không phải người có sự phân biệt là avivekino (người không có sự phân biệt), chính những người đó là janā (người), và antikaṃ (gần) của họ, đó là sự phân tích ngữ pháp.
Idaṃ abyapetapaṭhamapādādiyamakaṃ.
This is the unseparated paṭhamapādādiyamaka.
Đây là yamaka ở đầu câu thứ nhất không bị gián đoạn.
28. ‘‘Kusalā’’iccādi.
28. " Kusalā" and so on.
28. “Kusalā” v.v.
Pabalā āsevanappaṭilābhavasena balavanto ca.
Pabalā (strong) by way of repeated practice and acquisition.
Pabalā là những người mạnh mẽ do sự thực hành và thành tựu.
Athāti anantaratthe nipāto.
Athā is a particle in the sense of immediate succession.
Athā là một từ chỉ trạng thái ngay lập tức.
Apabalā tadabhāvato dubbalā ca sabbe kusalākusalā dhammā yāva yattakaṃ kālaṃ ahosittaṃ vinā uppattimattaṃ phaladānāsambhavato kevalaṃ ‘‘ahosī’’ti vacanīyatthanimittamattakammabhāvena ahosikammattaṃ no yātā na sampattā, tāva tattakaṃ kālaṃ sukhañca dukkhañca taṃ padantīti sukhadukkhappadā siyuṃ.
Apabalā (weak) due to the absence of that; all kusalākusalā (wholesome and unwholesome) dharmas, yāva (as long as) they no yātā (have not attained) ahosittaṃ (the state of being ahosi or 'was'), meaning the mere state of ahosi-kamma as just something to be called 'it was,' due to the impossibility of yielding results merely by arising without the 'it was' condition; as long as they have not attained that, for that duration, they are sukhadukkhappadā siyuṃ (givers of pleasure and pain), meaning they give pleasure and pain.
Apabalā là những người yếu đuối do thiếu điều đó. Tất cả các pháp kusalākusalā (thiện và bất thiện), chừng nào chúng no yātā (chưa đạt được) trạng thái ahosittaṃ (đã từng tồn tại) – tức là trạng thái của nghiệp chỉ là “đã từng tồn tại” vì không thể cho quả nếu không có sự khởi sinh – thì chừng đó chúng sukhaddakkhappadā siyuṃ (sẽ mang lại) cả hạnh phúc và khổ đau.
Yāva saṃsārapavatti, tāva sukhadukkhadāyakā hontīti.
As long as saṃsāra continues, they are givers of pleasure and pain.
Chừng nào vòng luân hồi còn tiếp diễn, chừng đó chúng vẫn mang lại hạnh phúc và khổ đau.
Idaṃ paṭhamadutiyapādādiyamakamabyapetaṃ.
This is the unseparated paṭhamadutiyapādādiyamaka.
Đây là yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ hai không bị gián đoạn.
28. Pabalā āsevanādipaccayalābhena balavanto vā atha apabalā tadabhāvena dubbalā vā sabbe kusalākusalā ahosittaṃ phaladānābhāvato pavattimattataṃ yāva yattakaṃ kālaṃ no yātā appattā, tāva tattakaṃ sukhadukkhappadā yathākkamaṃ sukhadukkhapadāyino siyuṃ bhavanti.
28. All wholesome and unwholesome actions, whether pabalā (strong) due to the acquisition of conditions such as repeated practice, or atha apabalā (weak) due to the lack thereof, yāva (as long as) they no yātā (have not reached) ahosittaṃ (the state of being merely 'was', due to the absence of yielding results), for that duration, they siyuṃ (are) sukhadukkhappadā (givers of pleasure and pain) respectively.
28. Pabalā là mạnh mẽ do đạt được các điều kiện như thực hành, hoặc atha apabalā là yếu đuối do thiếu điều đó. Tất cả các pháp thiện và bất thiện, chừng nào chúng no yātā (chưa đạt được) trạng thái ahosittaṃ (đã từng tồn tại) – tức là trạng thái chỉ là sự tồn tại do không có khả năng cho quả – thì chừng đó chúng sukhaddakkhappadā siyuṃ (sẽ mang lại) hạnh phúc và khổ đau tương ứng.
Idaṃ abyapetapaṭhamadutiyapādādiyamakaṃ.
This is the unseparated paṭhamadutiyapādādiyamaka.
Đây là yamaka ở đầu câu thứ nhất và thứ hai không bị gián đoạn.
Kusalapaṭipakkhā akusalā.
The opposite of wholesome are akusalā (unwholesome).
Đối nghịch với thiện là akusalā (bất thiện).
‘‘Ahosī’’ti vattabbassa bhāvo ahosittaṃ.
The state of what is to be called 'it was' is ahosittaṃ.
Trạng thái của điều được gọi là “đã từng tồn tại” là ahosittaṃ.
‘‘Ehipassiko’’tiādīsu viya kriyāpadatopi ṇādipaccayā honti.
Like in "Ehipassiko" and so on, suffixes like ṇā also come from verbs.
Các hậu tố ṇā v.v. cũng có thể đến từ động từ, như trong “Ehipassiko” v.v.
29. ‘‘Sādara’’miccādi.
29. " Sādara" and so on.
29. “Sādara” v.v.
Vandanā dvārattayopadassiyamānā māno ca pūjā, tesaṃ bhājane ādhārabhūte ratijananādinā atthena ratanasaṅkhātānaṃ buddhādīnaṃ taye samūhabhūte ratanattaye sādaraṃ ādarasahitaṃ katvā mayā vihitā katā, vihitā alaṃsaṃsāradukkhavisaṭanirākaraṇato visesena hitā padhyā sā vandanā so paṇāmo daraṃ darathaṃ kāyacittapariḷāhaṃ hantu hiṃsatu.
May sā vandanā (that veneration), that homage, which is vihitā (performed) by mayā (me) with sādaraṃ (reverence), displaying through the three doors (body, speech, mind), and which is vihitā (especially beneficial) by removing the terrible suffering of saṃsāra, may it hantu (destroy) daraṃ (anxiety), the bodily and mental anguish, towards the ratanattaye (Triple Gem)—the collective group of Buddhas and so on, called 'gems' because they generate joy and so forth, who are the bhājane (recipients) of vandanāmāna (veneration and honor/worship).
Vandanā (sự đảnh lễ) được thể hiện qua ba cửa (thân, khẩu, ý), và māno (sự tôn kính) là sự cúng dường; trong bhājane (nơi chứa đựng) những điều đó, tức là trong ratanattaye (Tam Bảo) gồm Đức Phật v.v. được gọi là châu báu vì chúng tạo ra niềm vui v.v., mayā vihitā (được tôi thực hiện) với sādaraṃ (sự tôn kính); sā vandanā (sự đảnh lễ đó) là vihitā (lợi ích đặc biệt) vì nó loại bỏ sự đau khổ lan rộng của vòng luân hồi, hãy hantu (tiêu diệt) daraṃ (sự lo âu), tức là sự nóng nảy của thân và tâm.
Mayāti vuttattā meti atthato viññāyati.
Since "by me" is stated, "for me" is implicitly understood.
Vì đã nói mayā (bởi tôi), nên me (của tôi) được hiểu theo nghĩa.
Idaṃ pana paṭhamadutiyatatiyapādādiyamakamabyapetaṃ.
This, however, is an unseparated yamaka at the beginning of the first, second, and third lines.
Đây là phép điệp vận đầu câu không gián đoạn của ba hàng đầu.
29. Vandanāmānabhājane dvārattayena vidhiyamānapaṇāmapūjānaṃ ādhārabhūte ratanattaye ratijananādiatthena ratanasaṅkhātānaṃ buddhādīnaṃ taye mayā yā vandanā sādaraṃ ādarasahitaṃ vihitā katā, vihitā lokiya lokuttara sampattisādhanato visesena hitā sā vandanā daraṃ mayhaṃ kāyacittadarathaṃ hantu vināsetu.
29. May that veneration, which was reverently performed by me towards the Triple Gem—the receptacle of veneration and honor, the basis of obeisances and offerings made through the three doors, and the three (Buddha, etc.) called 'gems' because they generate delight, etc.—and which is especially beneficial for achieving worldly and supramundane prosperity, destroy my bodily and mental anguish.
29. Lời tán thán nào đã được thực hiện với lòng tôn kính bởi tôi đối với Tam Bảo, đối tượng để cúng dường và tôn kính, lời tán thán đó hãy tiêu diệt nỗi khổ của thân và tâm của tôi.
Idaṃ abyapetapaṭhamadutiyatatiyapādādiyamakaṃ.
This is an unseparated yamaka at the beginning of the first, second, and third lines.
Đây là phép điệp vận đầu câu không gián đoạn của ba hàng đầu.
Saha ādarena vattamānaṃ sādaraṃ, kriyāvisesanaṃ.
That which is present with reverence is sādaraṃ, an adverb of action.
Sādaraṃ là với lòng tôn kính, một trạng từ.
Ettha kriyā nāma vihitāsaddena niddiṭṭhakaraṇaṃ.
Here, the action is the doing indicated by the word vihitā.
Ở đây động từ là hành động được chỉ ra bởi từ vihitā.
Karaṇañhi vihitāsaddassa vuttakammattepi aññathānupapattilakkhaṇasāmatthiyato bhijjitvā vijjamānaṃ ‘‘akāsi’’nti kriyāya sambandhamupentaṃ kammañca hoti, bhāve vihitassa yupaccayantassa napuṃsakattā napuṃsakañca, sattāya ekattā ekavacanañca tabbisesanattā sādarasaddopi napuṃsakadutiyekavacano hoti.
Even though only the act of doing is expressed by the word vihitā, due to the inherent capacity characterized by non-occurrence otherwise, it separates and becomes the object relating to the verb "did," and being the neuter form of yupaccaya for the abstract noun vihita, it is neuter; and due to being singular in existence, it is singular, and as its adjective, the word sādara is also in the neuter second case singular.
Hành động, mặc dù chỉ được đề cập bởi từ vihitā, nhưng do sự cần thiết của ý nghĩa (aññathānupapattilakkhaṇasāmatthiyato), nó được tách ra và trở thành một tân ngữ liên quan đến động từ “đã làm” (akāsi). Nó cũng là giống trung tính vì vihita là một danh từ có hậu tố yu trong nghĩa trạng thái, và nó là số ít vì nó là một thực thể duy nhất. Do đó, từ sādara là giống trung tính, số ít, cách thứ hai, vì nó là một tính từ bổ nghĩa cho từ đó.
Hi vuttaṃ.
Indeed, it is said.
Đã được nói.
Evaṃ kriyāvisesane gahite sāmatthiyato ‘‘mayā’’ti tatiyantassa paṭhamantattaṃ, ‘‘vandanā’’ti paṭhamantassa chaṭṭhuntañca hoti.
When the adverb of action is taken thus, by its capacity, "by me" (in the third case) becomes the first case, and "veneration" (in the first case) becomes the sixth case.
Khi trạng từ được hiểu như vậy, từ mayā ở cách thứ ba trở thành cách thứ nhất, và từ vandanā ở cách thứ nhất trở thành cách thứ sáu theo sự cần thiết của ý nghĩa.
Vandanā ca māno ca, tesaṃ bhājanaṃ.
Veneration and honor, the receptacle of these.
Vandanā và māna, đó là đối tượng của chúng.
Tiṇṇaṃ samūho tayaṃ, ratanānaṃ tayanti ca viggaho.
The collection of three is tayaṃ; or the Triple Gem is the analysis.
Tập hợp của ba là tayaṃ, hoặc là tập hợp của các bảo vật.