‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja, ye hi keci, mahārāja, kāyena duccaritaṃ caranti, vācāya duccaritaṃ caranti, manasā duccaritaṃ caranti tasmā tesaṃ appiyo attā.
"So it is, great king, so it is, great king. Whosoever, great king, performs misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind, therefore to them the self is not dear.
“Đúng vậy, Đại vương, đúng vậy, Đại vương. Hỡi Đại vương, những ai hành động bất thiện bằng thân, nói lời bất thiện bằng lời, và suy nghĩ bất thiện bằng ý, thì bản thân họ không được yêu quý.
Kiñcāpi te evaṃ vadeyyuṃ ‘piyo no attā’ti, atha kho tesaṃ appiyo attā.
Even if they should say, 'The self is dear to us,' yet to them the self is not dear.
Dù họ có nói: ‘Bản thân chúng ta được yêu quý,’ nhưng thực ra bản thân họ không được yêu quý.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Yaṃ hi, mahārāja, appiyo appiyassa kareyya, taṃ te attanāva attano karonti, tasmā tesaṃ appiyo attā.
Whatever, great king, an unloved one would do to an unloved one, that they do to themselves by themselves; therefore, to them the self is not dear.
Thật vậy, này Đại vương, điều mà một người đáng ghét sẽ làm cho một người đáng ghét khác, chính họ tự làm điều đó cho mình. Do đó, tự ngã của họ là đáng ghét.
Ye ca kho keci mahārāja kāyena sucaritaṃ caranti, vācāya sucaritaṃ caranti, manasā sucaritaṃ caranti, tesaṃ piyo attā.
But whosoever, great king, performs good conduct by body, good conduct by speech, good conduct by mind, to them the self is dear.
Còn những ai, này Đại vương, thực hành thiện hạnh bằng thân, thực hành thiện hạnh bằng lời, thực hành thiện hạnh bằng ý, thì tự ngã của họ là đáng yêu.
Kiñcāpi te evaṃ vadeyyuṃ ‘appiyo no attā’ti, atha kho tesaṃ piyo attā.
Even if they should say, 'The self is not dear to us,' yet to them the self is dear.
Dù họ có nói rằng ‘tự ngã của chúng tôi là đáng ghét’, nhưng thực ra tự ngã của họ là đáng yêu.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yaṃ hi, mahārāja, piyo piyassa kareyya, taṃ te attanāva attano karonti, tasmā tesaṃ piyo attāti.
Whatever, great king, a loved one would do to a loved one, that they do to themselves by themselves; therefore, to them the self is dear."
Thật vậy, này Đại vương, điều mà một người đáng yêu sẽ làm cho một người đáng yêu khác, chính họ tự làm điều đó cho mình. Do đó, tự ngã của họ là đáng yêu.
Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
The Blessed One spoke this... The Teacher:
Thế Tôn đã nói điều này… (văn tắt)… Bậc Đạo Sư:
Pañhe pucchite idaṃ abhiññeyyaṃ, idaṃ pariññeyyaṃ, idaṃ pahātabbaṃ, idaṃ bhāvetabbaṃ, idaṃ sacchikātabbaṃ, ime dhammā evaṃgahitā idaṃ phalaṃ nibbattayanti.
When a question is asked, this is to be known, this is to be fully understood, this is to be abandoned, this is to be developed, this is to be realized; these phenomena, thus grasped, produce this fruit.
Khi một câu hỏi được đặt ra, điều này cần được thấu hiểu (abhiññeyya), điều này cần được liễu tri (pariññeyya), điều này cần được đoạn trừ (pahātabba), điều này cần được tu tập (bhāvetabba), điều này cần được chứng ngộ (sacchikātabba). Những pháp này, khi được nắm giữ như vậy, sẽ sinh ra quả này.
Tesaṃ evaṃgahitānaṃ ayamattho iti idaṃ visajjanīyaṃ.
This is the explanation of the meaning of these phenomena, thus grasped.
Đối với những điều được nắm giữ như vậy, ý nghĩa này là điều có thể giải thích.
‘‘Uḷāro buddho bhagavā’’ti buddhauḷārataṃ dhammasvākkhātataṃ saṅghasuppaṭipattiñca ekaṃseneva niddise.
One should describe the Buddha's magnificence, the well-proclaimed Dhamma, and the Sangha's good practice unequivocally, saying, "The Blessed Buddha is magnificent."
“Đức Phật Thế Tôn là cao cả” – hãy tuyên bố dứt khoát về sự cao cả của Đức Phật, sự khéo thuyết giảng của Giáo Pháp, và sự thực hành đúng đắn của Tăng đoàn.
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti ekaṃseneva niddise.
"All conditioned phenomena are impermanent," "all conditioned phenomena are suffering," "all phenomena are not-self"—one should declare thus definitively.
“Tất cả các pháp hữu vi (saṅkhārā) là vô thường”, “Tất cả các pháp hữu vi là khổ”, “Tất cả các pháp (dhammā) là vô ngã” – hãy tuyên bố dứt khoát như vậy.
Yaṃ vā panaññampi evaṃ jātiyaṃ.
Or whatever else is of this nature.
Hoặc bất cứ điều gì khác cùng loại như vậy.
Idaṃ visajjanīyaṃ.
This is what is to be answered.
Đây là điều có thể giải thích.
Buddhavisayo avisajjanīyo.
The scope of a Buddha is not to be answered.
Phạm vi của chư Phật là không thể giải thích.
Puggalaparoparaññutā avisajjanīyā.
Knowledge of the higher and lower states of individuals is not to be answered.
Sự hiểu biết về các cá nhân ở các cấp độ khác nhau là không thể giải thích.
‘‘Pubbā, bhikkhave, koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sakiṃ nirayaṃ sakiṃ tiracchānayoniṃ sakiṃ pettivisayaṃ sakiṃ asurayoniṃ sakiṃ deve sakiṃ manusse sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ’’.
"Monks, the prior end is not discernible for beings hindered by ignorance and bound by craving, who have wandered and transmigrated once to hell, once to the animal realm, once to the realm of ghosts, once to the asura realm, once to the devas, once to humans."
“Này các Tỳ-kheo, không thể nhận ra điểm khởi đầu (pubbā koṭi) của sự luân hồi của chúng sinh bị vô minh che chướng, bị ái dục trói buộc, đã từng chạy qua, luân chuyển qua địa ngục một lần, qua loài súc sinh một lần, qua cõi ngạ quỷ một lần, qua cõi A-tu-la một lần, qua cõi trời một lần, qua cõi người một lần.”
Katamā pubbā koṭīti avisajjanīyaṃ.
"What is the prior end?"—this is not to be answered.
“Điểm khởi đầu là gì?” là điều không thể giải thích.
Na paññāyatīti sāvakānaṃ ñāṇavekallena.
"Not discernible" means due to the disciples' lack of knowledge.
“Không thể nhận ra” là do sự thiếu sót về trí tuệ của các đệ tử.
Duvidhā buddhānaṃ bhagavantānaṃ desanā attūpanāyikā ca parūpanāyikā ca.
The teachings of the Buddhas, the Blessed Ones, are of two kinds: those relating to oneself and those relating to others.
Có hai loại giáo pháp của chư Phật Thế Tôn: tự thân khai thị (attūpanāyikā) và tha thân khai thị (parūpanāyikā).
Na paññāyatīti parūpanāyikā.
"Not discernible" refers to the teaching relating to others.
“Không thể nhận ra” là tha thân khai thị.
Natthi buddhānaṃ bhagavantānaṃ avijānanāti* attūpanāyikā.
"There is no not-knowing for the Buddhas, the Blessed Ones"—this refers to the teaching relating to oneself.
“Chư Phật Thế Tôn không có điều gì không biết” là tự thân khai thị.
Yathā bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ ārabbha aññataraṃ bhikkhuṃ evamāha –
Just as the Blessed One, concerning the monk Kokālika, spoke thus to another monk—
Giống như Thế Tôn đã nói với một Tỳ-kheo khác liên quan đến Tỳ-kheo Kokālika như sau:
‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, vīsatikhāriko kosalako tilavāho…pe… na tveva eko abbudo nirayo.
"Monk, just as a Kosalan cartload of twenty khāris of sesame…pe… yet one Abbuda hell is not exhausted.
“Này Tỳ-kheo, ví như một xe mè của xứ Kosala nặng hai mươi khārī… (văn tắt)… nhưng một địa ngục Abbuda còn chưa hết.
Seyyathāpi bhikkhu, vīsati abbudā nirayā, evameko nirabbudo nirayo* .
Monk, just as twenty Abbuda hells, so is one Nirabbuda hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Abbuda, thì một địa ngục Nirabbuda là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati nirabbudā nirayā, evameko ababo nirayo.
Monk, just as twenty Nirabbuda hells, so is one Ababa hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Nirabbuda, thì một địa ngục Ababa là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati ababā nirayā, evameko aṭaṭo nirayo.
Monk, just as twenty Ababa hells, so is one Aṭaṭa hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Ababa, thì một địa ngục Aṭaṭa là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati aṭaṭā nirayā, evameko ahaho nirayo.
Monk, just as twenty Aṭaṭa hells, so is one Ahaha hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Aṭaṭa, thì một địa ngục Ahaha là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati ahahā nirayā, evameko kumudo nirayo.
Monk, just as twenty Ahaha hells, so is one Kumuda hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Ahaha, thì một địa ngục Kumuda là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati kumudā nirayā, evameko sogandhiko nirayo.
Monk, just as twenty Kumuda hells, so is one Sogandhika hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Kumuda, thì một địa ngục Sogandhika là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati sogandhikā nirayā, evameko uppalako nirayo* .
Monk, just as twenty Sogandhika hells, so is one Uppalaka hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Sogandhika, thì một địa ngục Uppalaka là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati uppalakā nirayā, evameko puṇḍarīko nirayo.
Monk, just as twenty Uppalaka hells, so is one Puṇḍarīka hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Uppalaka, thì một địa ngục Puṇḍarīka là như vậy.
Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati puṇḍarīkā nirayā, evameko padumo nirayo.
Monk, just as twenty Puṇḍarīka hells, so is one Paduma hell.
Này Tỳ-kheo, ví như hai mươi địa ngục Puṇḍarīka, thì một địa ngục Paduma là như vậy.
Padume pana, bhikkhu, niraye kokāliko bhikkhu upapanno sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā’’ti.
Monk, the monk Kokālika has been reborn in the Paduma hell, having harbored ill-will towards Sāriputta and Moggallāna."
Và này Tỳ-kheo, Tỳ-kheo Kokālika đã tái sinh vào địa ngục Paduma sau khi có ý ác đối với Sāriputta và Moggallāna.”
Yaṃ vā pana kiñci bhagavā āha ‘‘ayaṃ appameyyo asaṅkhyeyo’’ti.
Or whatever the Blessed One said, "This is immeasurable, incalculable."
Hoặc bất cứ điều gì Thế Tôn nói là “không thể đo lường, không thể đếm được”.
Sabbaṃ taṃ avisajjanīyaṃ.
All of that is not to be answered.
Tất cả những điều đó là không thể giải thích.
Idaṃ avisajjanīyaṃ.
This is not to be answered.
Đây là điều không thể giải thích.
Kathaṃ jino kena jinoti visajjanīyaṃ.
"How is one a Jina? By what is one a Jina?"—this is to be answered.
“Làm sao là Người Chiến Thắng? Chiến thắng bằng cách nào?” là điều có thể giải thích.
Katamo jinoti avisajjanīyaṃ.
"Who is a Jina?"—this is not to be answered.
“Ai là Người Chiến Thắng?” là điều không thể giải thích.
Katamo āsavakkhayo, rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti visajjanīyaṃ.
"What is the destruction of defilements? The destruction of lust, the destruction of hatred, the destruction of delusion"—this is to be answered.
“Sự diệt trừ các lậu hoặc là gì? Là sự diệt trừ tham, sự diệt trừ sân, sự diệt trừ si.” là điều có thể giải thích.
Kittako āsavakkhayoti avisajjanīyaṃ.
"How extensive is the destruction of defilements?"—this is not to be answered.
“Sự diệt trừ các lậu hoặc lớn đến mức nào?” là điều không thể giải thích.
Idaṃ visajjanīyañca avisajjanīyañca.
This is to be answered and not to be answered.
Đây là điều vừa có thể giải thích vừa không thể giải thích.
Atthi tathāgatoti visajjanīyaṃ.
"Does the Tathāgata exist?"—this is to be answered.
“Có Như Lai không?” là điều có thể giải thích.
Atthi rūpanti visajjanīyaṃ.
Is there rūpa? This is to be answered.
“Có sắc (rūpa) không?” là điều có thể giải thích.
Rūpaṃ tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Is the Tathāgata rūpa? This is not to be answered.
“Sắc là Như Lai không?” là điều không thể giải thích.
Rūpavā tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Does the Tathāgata possess rūpa? This is not to be answered.
“Như Lai có sắc không?” là điều không thể giải thích.
Rūpe tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Is the Tathāgata in rūpa? This is not to be answered.
“Như Lai ở trong sắc không?” là điều không thể giải thích.
Tathāgate rūpanti avisajjanīyaṃ.
Is rūpa in the Tathāgata? This is not to be answered.
“Sắc ở trong Như Lai không?” là điều không thể giải thích.
Evaṃ atthi vedanā…pe… saññā…pe… saṅkhārā…pe… atthi viññāṇanti visajjanīyaṃ.
Similarly, is there vedanā? … Is there saññā? … Is there saṅkhārā? … Is there viññāṇa? This is to be answered.
Tương tự, “có thọ (vedanā) không?”… (văn tắt)… “tưởng (saññā) không?”… (văn tắt)… “hành (saṅkhārā) không?”… (văn tắt)… “có thức (viññāṇa) không?” là điều có thể giải thích.
Viññāṇaṃ tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Is the Tathāgata viññāṇa? This is not to be answered.
“Thức là Như Lai không?” là điều không thể giải thích.
Viññāṇavā tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Does the Tathāgata possess viññāṇa? This is not to be answered.
“Như Lai có thức không?” là điều không thể giải thích.
Viññāṇe tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Is the Tathāgata in viññāṇa? This is not to be answered.
“Như Lai ở trong thức không?” là điều không thể giải thích.
Tathāgate viññāṇanti avisajjanīyaṃ.
Is viññāṇa in the Tathāgata? This is not to be answered.
“Thức ở trong Như Lai không?” là điều không thể giải thích.
Aññatra rūpena tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Is the Tathāgata apart from rūpa? This is not to be answered.
“Như Lai khác với sắc không?” là điều không thể giải thích.
Aññatra vedanāya…pe… saññāya…pe… saṅkhārehi…pe… viññāṇena tathāgatoti avisajjanīyaṃ.
Is the Tathāgata apart from vedanā? … from saññā? … from saṅkhārā? … from viññāṇa? This is not to be answered.
“Như Lai khác với thọ không?”… (văn tắt)… “tưởng không?”… (văn tắt)… “hành không?”… (văn tắt)… “thức không?” là điều không thể giải thích.
Ayaṃ so tathāgato arūpako…pe… avedanako…pe… asaññako…pe… asaṅkhārako…pe… aviññāṇakoti avisajjanīyaṃ.
Is this Tathāgata without rūpa? … without vedanā? … without saññā? … without saṅkhārā? … without viññāṇa? This is not to be answered.
“Như Lai này là vô sắc (arūpaka)…” (văn tắt)… “không thọ (avedanaka)…” (văn tắt)… “không tưởng (asaññaka)…” (văn tắt)… “không hành (asaṅkhāraka)…” (văn tắt)… “không thức (aviññāṇaka) không?” là điều không thể giải thích.
Idaṃ visajjanīyañca avisajjanīyañca.
This is both to be answered and not to be answered.
Đây là điều vừa có thể giải thích vừa không thể giải thích.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bālaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ* vā semānaṃ yānissa pubbe pāpakāni kammāni katāni kāyena duccaritāni vācāya duccaritāni manasā duccaritāni, tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti.
“Furthermore, bhikkhus, when a fool is seated on a stool or a couch, or lying on the ground, the evil deeds he did before—misconduct in body, misconduct in speech, misconduct in mind—cling to him, hang over him, overshadow him at that time.
“Này các Tỳ khưu, lại nữa, khi một kẻ ngu si nằm trên ghế, trên giường, hay trên đất, những ác nghiệp mà người ấy đã làm trước đây, những ác hạnh về thân, ác hạnh về lời, ác hạnh về ý, vào lúc đó chúng hiện ra, bao trùm, và phủ lên người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, mahataṃ pabbatakūṭānaṃ chāyā sāyanhasamayaṃ pathaviyaṃ olambanti ajjholambanti abhippalambanti.
Just as, bhikkhus, the shadows of great mountain peaks cling to the earth, hang over it, overshadow it in the evening.
Này các Tỳ khưu, ví như bóng của những đỉnh núi lớn vào buổi chiều tối đổ xuống, bao trùm, và phủ lên mặt đất.
Evameva kho, bhikkhave, bālaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ vā semānaṃ yānissa pubbe pāpakāni kammāni katāni kāyena duccaritāni vācāya duccaritāni manasā duccaritāni, tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti.
In the same way, bhikkhus, when a fool is seated on a stool or a couch, or lying on the ground, the evil deeds he did before—misconduct in body, misconduct in speech, misconduct in mind—cling to him, hang over him, overshadow him at that time.
Cũng vậy, này các Tỳ khưu, khi một kẻ ngu si nằm trên ghế, trên giường, hay trên đất, những ác nghiệp mà người ấy đã làm trước đây, những ác hạnh về thân, ác hạnh về lời, ác hạnh về ý, vào lúc đó chúng hiện ra, bao trùm, và phủ lên người ấy.
Tatra, bhikkhave, bālassa evaṃ hoti ‘akataṃ vata me kalyāṇaṃ, akataṃ kusalaṃ, akataṃ bhīruttāṇaṃ.
Then, bhikkhus, it occurs to the fool: ‘Indeed, I have done no good, I have done no wholesome deeds, I have provided no refuge from fear.
Khi ấy, này các Tỳ khưu, kẻ ngu si nghĩ rằng: ‘Ta đã không làm điều lành, không làm điều thiện, không tạo nơi nương tựa khỏi sợ hãi.
Kataṃ pāpaṃ, kataṃ luddaṃ, kataṃ kibbisaṃ, yāvatā bho akatakalyāṇānaṃ akatakusalānaṃ akatabhīruttāṇānaṃ katapāpānaṃ kataluddānaṃ katakibbisānaṃ gati, taṃ gatiṃ pecca gacchāmī’ti, so socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjatī’’ti.
I have done evil, I have done cruel deeds, I have done wickedness. To whatever destination those who have done no good, done no wholesome deeds, provided no refuge from fear, done evil, done cruel deeds, done wickedness go, to that destination I shall pass on and go,’ and he grieves, laments, weeps, beats his breast, and falls into bewilderment.”
Ta đã làm điều ác, làm điều tàn nhẫn, làm điều tội lỗi. Cõi nào dành cho những người không làm điều lành, không làm điều thiện, không tạo nơi nương tựa khỏi sợ hãi, đã làm điều ác, đã làm điều tàn nhẫn, đã làm điều tội lỗi, sau khi chết ta sẽ đi đến cõi đó.’ Người ấy sầu muộn, mệt mỏi, than khóc, đấm ngực kêu la, và rơi vào mê loạn.”
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, paṇḍitaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ vā semānaṃ yānissa pubbe kalyāṇāni kammāni katāni kāyena sucaritāni vācāya sucaritāni manasā sucaritāni, tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti.
“Furthermore, bhikkhus, when a wise person is seated on a stool or a couch, or lying on the ground, the good deeds he did before—good conduct in body, good conduct in speech, good conduct in mind—cling to him, hang over him, overshadow him at that time.
“Này các Tỳ khưu, lại nữa, khi một người hiền trí nằm trên ghế, trên giường, hay trên đất, những thiện nghiệp mà người ấy đã làm trước đây, những thiện hạnh về thân, thiện hạnh về lời, thiện hạnh về ý, vào lúc đó chúng hiện ra, bao trùm, và phủ lên người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, mahataṃ pabbatakūṭānaṃ chāyā sāyanhasamayaṃ pathaviyaṃ olambanti ajjholambanti abhippalambanti.
Just as, bhikkhus, the shadows of great mountain peaks cling to the earth, hang over it, overshadow it in the evening.
Này các Tỳ khưu, ví như bóng của những đỉnh núi lớn vào buổi chiều tối đổ xuống, bao trùm, và phủ lên mặt đất.
Evameva kho, bhikkhave, paṇḍitaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ vā semānaṃ yānissa pubbe kalyāṇāni kammāni katāni kāyena sucaritāni vācāya sucaritāni manasā sucaritāni, tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti.
In the same way, bhikkhus, when a wise person is seated on a stool or a couch, or lying on the ground, the good deeds he did before—good conduct in body, good conduct in speech, good conduct in mind—cling to him, hang over him, overshadow him at that time.
Cũng vậy, này các Tỳ khưu, khi một người hiền trí nằm trên ghế, trên giường, hay trên đất, những thiện nghiệp mà người ấy đã làm trước đây, những thiện hạnh về thân, thiện hạnh về lời, thiện hạnh về ý, vào lúc đó chúng hiện ra, bao trùm, và phủ lên người ấy.
Tatra, bhikkhave, paṇḍitassa ‘evaṃ hoti akataṃ vata me pāpaṃ, akataṃ luddaṃ, akataṃ kibbisaṃ.
There, bhikkhus, a wise person thinks thus: ‘Indeed, I have not done evil, I have not done violence, I have not done wrong.
Khi ấy, này các Tỳ khưu, người hiền trí nghĩ rằng: ‘Ta đã không làm điều ác, không làm điều tàn nhẫn, không làm điều tội lỗi.
Kataṃ kalyāṇaṃ, kataṃ kusalaṃ, kataṃ bhīruttāṇaṃ, yāvatā bho akatapāpānaṃ akataluddānaṃ akatakibbisānaṃ katakalyāṇānaṃ katakusalānaṃ katabhīruttāṇānaṃ gati, taṃ gatiṃ pecca gacchāmī’ti, so na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati, ‘kataṃ me puññaṃ, akataṃ pāpaṃ, yā bhavissati gati akatapāpassa akataluddassa akatakibbisassa katapuññassa katakusalassa katabhīruttāṇassa, taṃ pecca bhave gatiṃ paccanubhavissāmī’ti vippaṭisāro na jāyati.
I have done good, I have done wholesome deeds, I have provided refuge from fear. To whatever destination those who have not done evil, not done violence, not done wrong, but have done good, done wholesome deeds, provided refuge from fear, go—to that destination I shall go after death.’ Thus, he does not grieve, does not lament, does not wail, does not beat his breast, does not fall into confusion. ‘I have done merit, I have not done evil. Whatever destination there will be for one who has not done evil, not done violence, not done wrong, but has done merit, done wholesome deeds, provided refuge from fear—that destination I shall experience in the next life.’ No remorse arises.
Ta đã làm điều lành, đã làm điều thiện, đã tạo nơi nương tựa khỏi sợ hãi. Cõi nào dành cho những người không làm điều ác, không làm điều tàn nhẫn, không làm điều tội lỗi, đã làm điều lành, đã làm điều thiện, đã tạo nơi nương tựa khỏi sợ hãi, sau khi chết ta sẽ đi đến cõi đó.’ Người ấy không sầu muộn, không mệt mỏi, không than khóc, không đấm ngực kêu la, không rơi vào mê loạn, ‘Ta đã làm phước, không làm tội, cõi nào sẽ dành cho người không làm tội, không làm điều tàn nhẫn, không làm điều tội lỗi, đã làm phước, đã làm điều thiện, đã tạo nơi nương tựa khỏi sợ hãi, sau khi chết ta sẽ được hưởng cõi đó,’ sự hối hận không phát sinh.
Avippaṭisārino kho, bhikkhave, itthiyā vā purisassa vā gihino vā pabbajitassa vā bhaddakaṃ maraṇaṃ bhaddikā kālaṅkiriyāti vadāmī’’ti.
Bhikkhus, for a woman or a man, a layperson or one gone forth, who is without remorse, I say that their death is good, their passing away is good.”
Này các Tỳ khưu, Ta nói rằng, đối với người phụ nữ hay người đàn ông, tại gia hay xuất gia, mà không có hối hận, thì cái chết là tốt đẹp, sự ra đi là tốt đẹp.”
Idaṃ kammaṃ.
This is kamma.
Đây là nghiệp.
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, duccaritāni.
“Bhikkhus, there are these three wrong conducts.
“Này các Tỳ khưu, có ba loại ác hạnh.
Katamāni tīṇi, kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ.
Which three? Wrong conduct in body, wrong conduct in speech, wrong conduct in mind.
Ba loại nào? Thân ác hạnh, khẩu ác hạnh, ý ác hạnh.
Imāni kho, bhikkhave, tīṇi duccaritāni.
These, bhikkhus, are the three wrong conducts.
Này các Tỳ khưu, đó là ba loại ác hạnh.
Tīṇimāni, bhikkhave, sucaritāni.
Bhikkhus, there are these three good conducts.
Này các Tỳ khưu, có ba loại thiện hạnh.
Katamāni tīṇi?
Which three?
Ba loại nào?
Kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritaṃ.
Good conduct in body, good conduct in speech, good conduct in mind.
Thân thiện hạnh, khẩu thiện hạnh, ý thiện hạnh.
Imāni kho, bhikkhave, tīṇi sucaritāni.
These, bhikkhus, are the three good conducts.
Này các Tỳ khưu, đó là ba loại thiện hạnh.
Idaṃ kammaṃ.
This is kamma.
Đây là nghiệp.
‘‘Lābhā vo, bhikkhave, suladdhaṃ vo, bhikkhave, khaṇo vo, bhikkhave, paṭiladdho brahmacariyavāsāya.
“It is a gain for you, bhikkhus, well-obtained by you, bhikkhus, a moment obtained by you, bhikkhus, for living the holy life.
“Này các Tỳ khưu, các ngươi thật có lợi, các ngươi thật được lợi ích lớn, này các Tỳ khưu, các ngươi đã có được cơ hội để sống đời sống phạm hạnh.
Diṭṭhā mayā, bhikkhave, cha phassāyatanikā nāma nirayā.
Bhikkhus, I have seen the hells called ‘having six sense bases for contact’.
Này các Tỳ khưu, Ta đã thấy các địa ngục gọi là Sáu Xúc Xứ.
Tattha yaṃ kiñci cakkhunā rūpaṃ passati aniṭṭharūpaṃyeva passati, no iṭṭharūpaṃ.
There, whatever form one sees with the eye, one sees only disagreeable forms, not agreeable forms.
Ở đó, bất cứ sắc nào thấy bằng mắt, chỉ thấy sắc không mong muốn, không thấy sắc mong muốn.
Akantarūpaṃyeva passati, no kantarūpaṃ.
One sees only unpleasant forms, not pleasant forms.
Chỉ thấy sắc không khả ái, không thấy sắc khả ái.
Amanāparūpaṃyeva passati, no manāparūpaṃ.
One sees only undesirable forms, not desirable forms.
Chỉ thấy sắc không vừa ý, không thấy sắc vừa ý.
Yaṃ kiñci sotena saddaṃ suṇāti…pe… ghānena…pe… jivhāya…pe… kāyena…pe… yaṃ kiñci manasā dhammaṃ vijānāti aniṭṭhadhammaṃyeva vijānāti, no iṭṭhadhammaṃ.
Whatever sound one hears with the ear… whatever smell with the nose… whatever taste with the tongue… whatever touch with the body… whatever mental phenomenon one cognizes with the mind, one cognizes only disagreeable mental phenomena, not agreeable mental phenomena.
Bất cứ âm thanh nào nghe bằng tai... cho đến... bằng mũi... cho đến... bằng lưỡi... cho đến... bằng thân... cho đến... bất cứ pháp nào biết bằng ý, chỉ biết pháp không mong muốn, không biết pháp mong muốn.
Akantadhammaṃyeva vijānāti, no kantadhammaṃ.
One cognizes only unpleasant mental phenomena, not pleasant mental phenomena.
Chỉ biết pháp không khả ái, không biết pháp khả ái.
Amanāpadhammaṃyeva vijānāti, no manāpadhammaṃ.
One cognizes only undesirable mental phenomena, not desirable mental phenomena.
Chỉ biết pháp không vừa ý, không biết pháp vừa ý.
Lābhā vo, bhikkhave, suladdhaṃ vo, bhikkhave, khaṇo vo, bhikkhave, paṭiladdho brahmacariyavāsāya.
It is a gain for you, bhikkhus, well-obtained by you, bhikkhus, a moment obtained by you, bhikkhus, for living the holy life.
Này các Tỳ khưu, các ngươi thật có lợi, các ngươi thật được lợi ích lớn, này các Tỳ khưu, các ngươi đã có được cơ hội để sống đời sống phạm hạnh.
‘‘Diṭṭhā mayā, bhikkhave, cha phassāyatanikā nāma saggā.
“Bhikkhus, I have seen the heavens called ‘having six sense bases for contact’.
“Này các Tỳ khưu, Ta đã thấy các cõi trời gọi là Sáu Xúc Xứ.
Tattha yaṃ kiñci cakkhunā rūpaṃ passati iṭṭharūpaṃyeva passati, no aniṭṭharūpaṃ.
There, whatever form one sees with the eye, one sees only agreeable forms, not disagreeable forms.
Ở đó, bất cứ sắc nào thấy bằng mắt, chỉ thấy sắc mong muốn, không thấy sắc không mong muốn.
Kantarūpaṃyeva passati, no akantarūpaṃ.
One sees only pleasant forms, not unpleasant forms.
Chỉ thấy sắc khả ái, không thấy sắc không khả ái.
Manāparūpaṃyeva passati, no amanāparūpaṃ.
One sees only desirable forms, not undesirable forms.
Chỉ thấy sắc vừa ý, không thấy sắc không vừa ý.
Yaṃ kiñci sotena saddaṃ suṇāti…pe… ghānena …pe… jivhāya…pe… kāyena…pe… manasā dhammaṃ vijānāti iṭṭhadhammaṃyeva vijānāti, no aniṭṭhadhammaṃ.
Whatever sound one hears with the ear… whatever smell with the nose… whatever taste with the tongue… whatever touch with the body… whatever mental phenomenon one cognizes with the mind, one cognizes only agreeable mental phenomena, not disagreeable mental phenomena.
Bất cứ âm thanh nào nghe bằng tai... cho đến... bằng mũi... cho đến... bằng lưỡi... cho đến... bằng thân... cho đến... bằng ý biết pháp, chỉ biết pháp mong muốn, không biết pháp không mong muốn.
Kantadhammaṃyeva vijānāti, no akantadhammaṃ.
One cognizes only pleasant mental phenomena, not unpleasant mental phenomena.
Chỉ biết pháp khả ái, không biết pháp không khả ái.
Manāpadhammaṃyeva vijānāti, no amanāpadhammaṃ.
One cognizes only desirable mental phenomena, not undesirable mental phenomena.
Chỉ biết pháp vừa ý, không biết pháp không vừa ý.
Lābhā vo, bhikkhave, suladdhaṃ vo, bhikkhave, khaṇo vo, bhikkhave, paṭiladdho brahmacariyavāsāyā’’ti.
It is a gain for you, bhikkhus, well-obtained by you, bhikkhus, a moment obtained by you, bhikkhus, for living the holy life.”
Này các Tỳ khưu, các ngươi thật có lợi, các ngươi thật được lợi ích lớn, này các Tỳ khưu, các ngươi đã có được cơ hội để sống đời sống phạm hạnh.”
Ayaṃ vipāko.
This is vipāka.
Đây là quả.
‘‘Mā, bhikkhave, puññānaṃ bhāyittha, sukhassetaṃ, bhikkhave, adhivacanaṃ iṭṭhassa kantassa piyassa manāpassa yadidaṃ puññāni.
“Do not be afraid of meritorious deeds, bhikkhus, for this is a term for happiness, for what is agreeable, pleasant, dear, and desirable, namely, meritorious deeds.
‘‘Này các Tỳ-khưu, chớ sợ các phước báu, này các Tỳ-khưu, đó là danh xưng của sự an lạc, của điều mong muốn, điều khả ái, điều vừa lòng, tức là các phước báu.
Abhijānāmi kho panāhaṃ, bhikkhave, dīgharattaṃ katānaṃ puññānaṃ iṭṭhaṃ* kantaṃ piyaṃ manāpaṃ vipākaṃ paccanubhūtaṃ, satta vassāni mettacittaṃ bhāvetvā satta saṃvaṭṭavivaṭṭakappe na imaṃ* lokaṃ punarāgamāsiṃ.
Monks, I truly know the desirable, lovely, pleasing, and agreeable result of good deeds done for a long time. Having developed a mind of loving-kindness for seven years, I did not return to this world for seven aeons of cosmic contraction and expansion.
Này các Tỳ-khưu, Ta biết rõ rằng Ta đã trải nghiệm quả báo mong muốn, khả ái, vừa lòng của các phước báu đã làm trong thời gian dài; sau khi tu tập tâm từ bảy năm, Ta đã không trở lại thế gian này trong bảy kiếp hoại và kiếp thành.
Saṃvaṭṭamāne sudāhaṃ, bhikkhave, kappe ābhassarūpago homi.
Monks, when the aeon was contracting, I became one of the Ābhassara gods.
Này các Tỳ-khưu, khi kiếp hoại, Ta đã tái sanh vào cõi Ābhassara.
Vivaṭṭamāne kappe suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjāmi.
When the aeon was expanding, I reappeared in an empty Brahma-mansion.
Khi kiếp thành, Ta đã tái sanh vào cung trời Phạm thiên trống rỗng.
Tatra sudāhaṃ* , bhikkhave, brahmā homi mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī.
Monks, there I became a Brahmā, a Mahābrahmā, an overlord, unconquered, an all-seer, a wielder of power.
Này các Tỳ-khưu, ở đó Ta là Phạm thiên, Đại Phạm thiên, bậc chinh phục, không bị chinh phục, bậc thấy rõ mọi điều, bậc có quyền năng tối thượng.
Chattiṃsakkhattuṃ kho panāhaṃ, bhikkhave, sakko ahosiṃ devānamindo, anekasatakkhattuṃ rājā ahosiṃ cakkavattī* dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato, ko pana vādo padesarajjassa?
Monks, thirty-six times I was Sakka, lord of devas, and many hundreds of times I was a Wheel-turning Monarch, a righteous king of Dhamma, sovereign of the four quarters, victorious, secure in my country, endowed with the seven treasures. What need to speak of a provincial ruler?
Này các Tỳ-khưu, Ta đã từng là Sakka, vua các chư thiên, ba mươi sáu lần; Ta đã từng là Chuyển Luân Vương, một vị vua Pháp, cai trị bằng Pháp, thống trị bốn phương, chiến thắng, đạt được sự ổn định trong các quốc độ, đầy đủ bảy báu, vô số lần; thì nói gì đến việc làm vua một vùng?
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi ‘kissa nu kho me idaṃ kammassa phalaṃ, kissa kammassa vipāko, yenāhaṃ etarahi evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’ti.
Monks, then this thought occurred to me: ‘What is the fruit of what kamma, what is the result of what kamma, that I am now so mighty, so powerful?’
Này các Tỳ-khưu, Ta đã nghĩ rằng: ‘Đây là quả của nghiệp nào, là quả báo của nghiệp nào mà Ta hiện nay có đại thần thông và đại uy lực như vậy?’
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi ‘tiṇṇaṃ kho me idaṃ kammānaṃ phalaṃ, tiṇṇaṃ kammānaṃ vipāko.
Monks, then this thought occurred to me: ‘This is the fruit of three kinds of kamma, the result of three kinds of kamma.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã nghĩ rằng: ‘Đây là quả của ba nghiệp, là quả báo của ba nghiệp.
Yenāhaṃ etarahi evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’ti.
That I am now so mighty, so powerful’.
Mà Ta hiện nay có đại thần thông và đại uy lực như vậy.’
Seyyathidaṃ, dānassa damassa saṃyamassā’’ti.
Namely, of giving, of self-restraint, and of self-control.”
Đó là, của sự bố thí, của sự điều phục, của sự tiết chế.’’
Tattha yañca dānaṃ yo ca damo yo ca saṃyamo, idaṃ kammaṃ.
Therein, that which is giving, that which is self-restraint, and that which is self-control—this is kamma.
Trong đó, sự bố thí, sự điều phục và sự tiết chế, đây là nghiệp.
Yo tappaccayā vipāko paccanubhūto, ayaṃ vipāko.
That result experienced due to that, this is vipāka.
Quả báo đã trải nghiệm do nhân đó, đây là quả báo.
Tathā cūḷakammavibhaṅgo vattabbo.
Similarly, the Cūḷakammavibhaṅga should be stated.
Tương tự, Cūḷakammavibhaṅga (Tiểu Nghiệp Phân Biệt) cũng nên được nói đến.
Yaṃ subhassa māṇavassa todeyyaputtassa desitaṃ.
That which was taught to Subha the student, son of Todeyya.
Được thuyết giảng cho thanh niên Subha, con của Todeyya.
Tattha ye dhammā appāyukadīghāyukatāya saṃvattanti bahvābādhaappābādhatāya appesakkhamahesakkhatāya dubbaṇṇasuvaṇṇatāya nīcakulikauccakulikatāya appabhogamahābhogatāya duppaññapaññavantatāya ca saṃvattanti, idaṃ kammaṃ.
Therein, those phenomena that lead to short life and long life, to much sickness and little sickness, to little influence and great influence, to ugliness and beauty, to low birth and high birth, to little wealth and great wealth, and to dullness and wisdom—this is kamma.
Trong đó, những pháp nào dẫn đến đoản thọ hay trường thọ, nhiều bệnh hay ít bệnh, ít quyền lực hay nhiều quyền lực, xấu xí hay đẹp đẽ, dòng dõi thấp kém hay dòng dõi cao quý, ít tài sản hay nhiều tài sản, kém trí tuệ hay có trí tuệ, đây là nghiệp.
Yā tattha appāyukadīghāyukatā…pe… duppaññapaññavantatā, ayaṃ vipāko.
Therein, that which is short life and long life… (and so on)… dullness and wisdom—this is vipāka.
Trong đó, đoản thọ hay trường thọ… cho đến… kém trí tuệ hay có trí tuệ, đây là quả báo.
Idaṃ kammañca vipāko ca.
This is kamma and vipāka.
Đây là nghiệp và quả báo.
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, kusalamūlāni.
“Monks, there are these three roots of wholesome kamma.
‘‘Này các Tỳ-khưu, có ba căn lành này.
Katamāni tīṇi?
What three?
Thế nào là ba?
Alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ.
Non-greed is a root of wholesome kamma, non-hatred is a root of wholesome kamma, non-delusion is a root of wholesome kamma.
Vô tham là căn lành, vô sân là căn lành, vô si là căn lành.
Imāni kho, bhikkhave, tīṇi kusalamūlāni.
Monks, these are the three roots of wholesome kamma.
Này các Tỳ-khưu, đây là ba căn lành này.
Idaṃ kusalaṃ.
This is wholesome.
Đây là thiện.
‘‘Vijjā, bhikkhave* , pubbaṅgamā kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā anudeva* hirī ottappañcā’’ti.
“Monks, knowledge (vijjā) is the forerunner for the attainment of wholesome states, followed closely by shame (hirī) and dread of wrongdoing (ottappa).”
‘‘Này các Tỳ-khưu, minh (vijjā) đi đầu trong việc thành tựu các pháp lành, kế đến là tàm (hiri) và quý (ottappa).’’
Idaṃ kusalaṃ.
This is wholesome.
Đây là thiện.
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, akusalamūlāni* , katamāni tīṇi?
“Monks, there are these three roots of unwholesome kamma. What three?
‘‘Này các Tỳ-khưu, có ba căn bất thiện này, thế nào là ba?
Lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ.
Greed is a root of unwholesome kamma, hatred is a root of unwholesome kamma, delusion is a root of unwholesome kamma.
Tham là căn bất thiện, sân là căn bất thiện, si là căn bất thiện.
Imāni kho, bhikkhave, tīṇi akusalamūlāni’’.
Monks, these are the three roots of unwholesome kamma.”
Này các Tỳ-khưu, đây là ba căn bất thiện này.’’
Idaṃ akusalaṃ.
This is unwholesome.
Đây là bất thiện.
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, bhikkhūnaṃ karaṇīyāni.
“Bhikkhus, there are these three duties for bhikkhus.
‘‘Này các Tỳ-khưu, có ba việc cần làm của các Tỳ-khưu này.
Katamāni tīṇi, idha, bhikkhave, bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, kāyakammavacīkammena samannāgato kusalena parisuddhājīvo.
What are the three? Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells restrained by the Pātimokkha restraint, endowed with good conduct and resort, seeing danger in the slightest faults, undertaking and training in the training rules, endowed with wholesome bodily and verbal action, with a pure livelihood.
Thế nào là ba? Ở đây, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu sống được chế ngự bởi sự phòng hộ giới bổn Pātimokkha, đầy đủ oai nghi và phạm vi hành vi, thấy sự nguy hiểm trong những lỗi nhỏ nhặt, thọ trì và học tập các giới điều, có thân nghiệp và khẩu nghiệp thanh tịnh, có sinh kế trong sạch.
Āraddhavīriyo kho pana hoti thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya sacchikiriyāya.
He is one who has aroused energy, is strong, firm in effort, unburdened, for the abandonment of unwholesome states and for the development and realization of wholesome states.
Tỳ-khưu tinh tấn, kiên cường, nỗ lực vững chắc, không bỏ gánh nặng để đoạn trừ các pháp bất thiện và tu tập các pháp thiện, để chứng ngộ.
Paññavā kho pana hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
He is one who is wise, endowed with wisdom that sees rise and fall, noble, penetrative, leading to the complete destruction of suffering.
Tỳ-khưu có trí tuệ, đầy đủ trí tuệ về sự sanh diệt, trí tuệ cao thượng xuyên thấu, đưa đến sự chấm dứt khổ đau một cách chân chánh.
Imāni kho, bhikkhave, bhikkhūnaṃ tīṇi karaṇīyānī’’ti.
These, bhikkhus, are the three duties for bhikkhus.”
Này các Tỳ-khưu, đây là ba việc cần làm của các Tỳ-khưu này.’’
Idaṃ anuññātaṃ.
This is permitted.
Đây là được cho phép.
Tattha yaṃ āha ‘‘vācaṃ manañca paṇidhāya sammā’’ti, idaṃ anuññātaṃ.
Therein, what is said: “having rightly directed speech and mind”—this is permitted.
Ở đây, điều nói “đặt lời nói và ý nghĩ đúng đắn” là được cho phép (anuññātaṃ).
‘‘Kāyena pāpāni akubbamāno’’ti, idaṃ paṭikkhittaṃ.
“Not doing evil with the body”—this is prohibited.
“Không làm điều ác bằng thân” là bị cấm đoán (paṭikkhittaṃ).
‘‘Bahvannapānaṃ gharamāvasanto, saddho mudū saṃvibhāgī vadaññū.
“Dwelling in a house with much food and drink, faithful, gentle, sharing, benevolent.
“Sống trong gia đình với nhiều thức ăn và đồ uống, có đức tin, hiền lành, biết chia sẻ, rộng lượng.
Etesu dhammesu ṭhito catūsu, dhamme ṭhito paralokaṃ na bhāye’’ti, idaṃ anuññātaṃ.
Standing in these four qualities, standing in the Dhamma, one does not fear the next world”—this is permitted.
Đứng vững trên bốn pháp này, đứng vững trên pháp thì không sợ thế giới bên kia”, điều này là được cho phép (anuññātaṃ).
Idaṃ anuññātañca paṭikkhittañca.
This is both permitted and prohibited.
Đây là điều được cho phép (anuññātaṃ) và bị cấm đoán (paṭikkhittaṃ).
‘‘Kāyasamācārampāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi.
“I declare, O King of Devas, bodily conduct to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated.
“Này Thiên chủ, Ta nói về thân hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.
Vacīsamācārampāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi.
I declare, O King of Devas, verbal conduct to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated.
Này Thiên chủ, Ta nói về khẩu hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.
Manosamācārampāhaṃ devānaminda, duvidhena vadāmi…pe… pariyesanampāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi’’.
I declare, O King of Devas, mental conduct to be of two kinds…pe… I declare, O King of Devas, seeking to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated.”
Này Thiên chủ, Ta nói về ý hành có hai loại… (vân vân)… Này Thiên chủ, Ta nói về sự tìm cầu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.”
‘‘Kāyasamācārampāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampī’’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ.
“I declare, O King of Devas, bodily conduct to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated”—this has been said; by what was this said?
“Này Thiên chủ, Ta nói về thân hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành” – điều này đã được nói, điều này được nói dựa trên điều gì?
Yathārūpañca kho kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo.
Whatever kind of bodily conduct, when cultivated, causes unwholesome states to increase and wholesome states to decline, such bodily conduct should not be cultivated.
Thân hành nào mà khi thực hành, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm, thì thân hành như vậy không nên thực hành.
Tattha yaṃ jaññā kāyasamācāraṃ ‘‘imaṃ* kho me kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’ti, evarūpo kāyasamācāro sevitabbo.
But if one knows of any bodily conduct: “When I cultivate this bodily conduct, unwholesome states decline, and wholesome states increase,” such bodily conduct should be cultivated.
Trong số đó, thân hành nào mà người ta biết rằng “khi ta thực hành thân hành này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng”, thì thân hành như vậy nên thực hành.
‘‘Kāyasamācārampāhaṃ devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampī’’ti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
“I declare, O King of Devas, bodily conduct to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated”—that which was said, was said with reference to this.
“Này Thiên chủ, Ta nói về thân hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành” – điều đó đã được nói, điều này được nói dựa trên điều đó.
‘‘Vacīsamācāraṃ…pe… ‘‘pariyesanampāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampī’’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ.
“Verbal conduct…pe… “I declare, O King of Devas, seeking to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated”—this has been said; by what was this said?
“Khẩu hành… (vân vân)… “Này Thiên chủ, Ta nói về sự tìm cầu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành” – điều này đã được nói, điều này được nói dựa trên điều gì?
Yathārūpañca kho pariyesanaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpā pariyesanā na sevitabbā.
Whatever kind of seeking, when cultivated, causes unwholesome states to increase and wholesome states to decline, such seeking should not be cultivated.
Sự tìm cầu nào mà khi thực hành, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm, thì sự tìm cầu như vậy không nên thực hành.
Tattha yaṃ jaññā pariyesanaṃ ‘‘imaṃ kho me pariyesanaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’ti, evarūpā pariyesanā sevitabbā.
But if one knows of any seeking: “When I cultivate this seeking, unwholesome states decline, and wholesome states increase,” such seeking should be cultivated.
Trong số đó, sự tìm cầu nào mà người ta biết rằng “khi ta thực hành sự tìm cầu này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng”, thì sự tìm cầu như vậy nên thực hành.
‘‘Pariyesanampāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampī’’ti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
“I declare, O King of Devas, seeking to be of two kinds: that which should be cultivated and that which should not be cultivated”—that which was said, was said with reference to this.
“Này Thiên chủ, Ta nói về sự tìm cầu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành” – điều đó đã được nói, điều này được nói dựa trên điều đó.
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, aggāni.
“Bhikkhus, these are the three supreme ones.
“Này các Tỳ-khưu, có ba điều tối thượng này.
Katamāni tīṇi?
Which three?
Ba điều nào?
Yāvatā, bhikkhave, sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññīnāsaññino vā, tathāgato tesaṃ aggamakkhāyati seṭṭhamakkhāyati pavaramakkhāyati, yadidaṃ arahaṃ sammāsambuddho.
Bhikkhus, as far as beings go, whether footless or two-footed, four-footed or many-footed, corporeal or incorporeal, percipient or non-percipient or neither percipient nor non-percipient, the Tathāgata is declared to be the foremost, the best, the most excellent among them, that is, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này các Tỳ-khưu, trong tất cả chúng sinh, dù không chân, hai chân, bốn chân, hay nhiều chân; dù có sắc, không sắc; dù có tưởng, không tưởng, hay phi tưởng phi phi tưởng, Như Lai được gọi là tối thượng, được gọi là cao cả nhất, được gọi là vĩ đại nhất, đó là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác.
Yāvatā, bhikkhave, dhammānaṃ* paṇṇattisaṅkhatānaṃ vā asaṅkhatānaṃ vā, virāgo tesaṃ dhammānaṃ aggamakkhāyati seṭṭhamakkhāyati pavaramakkhāyati, yadidaṃ madanimmadano…pe… nirodho nibbānaṃ.
Bhikkhus, as far as states go, whether conditioned or unconditioned, dispassion is declared to be the foremost, the best, the most excellent among those states, that is, the subduing of intoxication…pe… the cessation, Nibbāna.
Này các Tỳ-khưu, trong tất cả các pháp, dù hữu vi hay vô vi, sự ly tham (virāga) được gọi là tối thượng, được gọi là cao cả nhất, được gọi là vĩ đại nhất, đó là sự dứt bỏ say mê… (vân vân)… sự đoạn diệt, Niết Bàn.
Yāvatā, bhikkhave, saṅghānaṃ paṇṇatti gaṇānaṃ paṇṇatti mahājanasannipātānaṃ paṇṇatti, tathāgatasāvakasaṅgho tesaṃ aggamakkhāyati seṭṭhamakkhāyati pavaramakkhāyati, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā…pe… puññakkhettaṃ lokassāti.
Bhikkhus, as far as designations of Saṅghas go, designations of groups, designations of assemblies of many people, the Saṅgha of the Tathāgata’s disciples is declared to be the foremost, the best, the most excellent among them, that is, the four pairs of men, the eight individual noble ones…pe… the unsurpassed field of merit for the world.”
Này các Tỳ-khưu, trong tất cả các Tăng chúng được quy định, các đoàn thể được quy định, các đại hội quần chúng được quy định, Tăng chúng đệ tử Như Lai được gọi là tối thượng, được gọi là cao cả nhất, được gọi là vĩ đại nhất, đó là bốn đôi tám bậc Thánh nhân… (vân vân)… phước điền của thế gian.”
Tattha lokiyaṃ suttaṃ dvīhi suttehi niddisitabbaṃ saṃkilesabhāgiyena ca vāsanābhāgiyena ca.
Among these twenty-eight suttas, the mundane sutta should be indicated by two suttas: the defilement-related (saṃkilesabhāgiya) and the latent-tendency-related (vāsanābhāgiya).
Trong số đó, kinh thế gian (lokiya sutta) được chỉ ra bằng hai kinh: kinh thuộc phần phiền não (saṃkilesabhāgiya) và kinh thuộc phần tập khí (vāsanābhāgiya).
Lokuttaraṃpi suttaṃ tīhi suttehi niddisitabbaṃ dassanabhāgiyena ca bhāvanābhāgiyena ca asekkhabhāgiyena ca.
The supramundane sutta should be indicated by three suttas: the vision-related (dassanabhāgiya), the development-related (bhāvanābhāgiya), and the perfected-related (asekkhabhāgiya).
Kinh siêu thế (lokuttara sutta) cũng được chỉ ra bằng ba kinh: kinh thuộc phần thấy (dassanabhāgiya), kinh thuộc phần tu tập (bhāvanābhāgiya) và kinh thuộc phần vô học (asekkhabhāgiya).
Lokiyañca lokuttarañca.
Both mundane and supramundane.
Cả thế gian và siêu thế.
Yasmiṃ sutte yaṃ yaṃ padaṃ dissati saṃkilesabhāgiyaṃ vā vāsanābhāgiyaṃ vā, tena tena lokiyanti niddisitabbaṃ, dassanabhāgiyaṃ vā bhāvanābhāgiyaṃ vā asekkhabhāgiyaṃ vā yaṃ yaṃ padaṃ dissati tena tena lokuttaranti niddisitabbaṃ.
In whichever sutta any passage, be it defilement-related or latent-tendency-related, appears, by that passage it should be indicated as mundane; in whichever sutta any passage, be it vision-related, development-related, or perfected-related, appears, by that passage it should be indicated as supramundane.
Trong bài kinh nào, phần nào thuộc phiền não nhiễm ô (saṃkilesabhāgiya) hoặc thuộc tập khí (vāsanābhāgiya) xuất hiện, thì với phần đó nên được chỉ định là thế gian (lokiya); phần nào thuộc kiến đạo (dassanabhāgiya) hoặc thuộc tu đạo (bhāvanābhāgiya) hoặc thuộc vô học (asekkhabhāgiya) xuất hiện, thì với phần đó nên được chỉ định là siêu thế (lokuttara).
Tattha dassanabhāgiyaṃ suttaṃ pañcahi puggalehi niddisitabbaṃ ekabījinā kolaṃkolena sattakkhattuparamena saddhānusārinā dhammānusārinā cāti, dassanabhāgiyaṃ suttaṃ imehi pañcahi puggalehi niddisitabbaṃ.
Among these, the vision-related sutta should be indicated by five individuals: the one-seeded (ekabījin), the family-to-family (kolaṃkola), the seven-times-at-most (sattakkhattuparama), the faith-follower (saddhānusārin), and the Dhamma-follower (dhammānusārin); the vision-related sutta should be indicated by these five individuals.
Trong đó, bài kinh thuộc kiến đạo (dassanabhāgiya) nên được chỉ định bởi năm hạng người: người duy nhất chủng tử (ekabījin), người từ dòng họ này đến dòng họ khác (kolaṃkola), người tối đa bảy lần tái sanh (sattakkhattuparama), người tùy tín hành (saddhānusārin) và người tùy pháp hành (dhammānusārin); bài kinh thuộc kiến đạo (dassanabhāgiya) nên được chỉ định bởi năm hạng người này.
Bhāvanābhāgiyaṃ suttaṃ dvādasahi puggalehi niddisitabbaṃ sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipannena, sakadāgāminā, anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipannena, anāgāminā, antarā parinibbāyinā, upahacca parinibbāyinā, asaṅkhāraparinibbāyinā, sasaṅkhāraparinibbāyinā, uddhaṃsotena akaniṭṭhagāminā, saddhāvimuttena, diṭṭhippattena, kāyasakkhinā cāti, bhāvanābhāgiyaṃ suttaṃ imehi dvādasahi puggalehi niddisitabbaṃ.
The development-related sutta should be indicated by twelve individuals: one practicing for the realization of the once-returner fruit, the once-returner, one practicing for the realization of the non-returner fruit, the non-returner, one attaining Nibbāna in the interim, one attaining Nibbāna by reducing defilements, one attaining Nibbāna without exertion, one attaining Nibbāna with exertion, one going upstream to the Akaniṭṭha realm, the faith-liberated, the view-attained, and the body-witness; the development-related sutta should be indicated by these twelve individuals.
Bài kinh thuộc tu đạo (bhāvanābhāgiya) nên được chỉ định bởi mười hai hạng người: người đang thực hành để chứng ngộ quả Nhất Lai (sakadāgāmiphala), người Nhất Lai (sakadāgāmin), người đang thực hành để chứng ngộ quả Bất Lai (anāgāmiphala), người Bất Lai (anāgāmin), người nhập Niết Bàn giữa chừng (antarāparinibbāyin), người nhập Niết Bàn sau khi đoạn trừ (upahaccaparinibbāyin), người nhập Niết Bàn không cần nỗ lực (asaṅkhāraparinibbāyin), người nhập Niết Bàn cần nỗ lực (sasaṅkhāraparinibbāyin), người thượng lưu đến cõi Sắc Cứu Cánh (uddhamsotena akaniṭṭhagāmin), người giải thoát bằng tín (saddhāvimutta), người đạt được kiến (diṭṭhippatta) và người chứng bằng thân (kāyasakkhin); bài kinh thuộc tu đạo (bhāvanābhāgiya) nên được chỉ định bởi mười hai hạng người này.
Asekkhabhāgiyaṃ suttaṃ navahi puggalehi niddisitabbaṃ saddhāvimuttena, paññāvimuttena, suññatavimuttena, animittavimuttena, appaṇihitavimuttena, ubhatobhāgavimuttena samasīsinā paccekabuddhasammāsambuddhehi cāti, asekkhabhāgiyaṃ suttaṃ imehi navahi puggalehi niddisitabbaṃ.
The perfected-related sutta should be indicated by nine individuals: the faith-liberated, the wisdom-liberated, the emptiness-liberated, the signless-liberated, the desireless-liberated, the liberated in both ways, the one with equal attainments, the Paccekabuddhas, and the Sammāsambuddhas; the perfected-related sutta should be indicated by these nine individuals.
Bài kinh thuộc vô học (asekkhabhāgiya) nên được chỉ định bởi chín hạng người: người giải thoát bằng tín (saddhāvimutta), người giải thoát bằng tuệ (paññāvimutta), người giải thoát bằng tánh không (suññatavimutta), người giải thoát bằng vô tướng (animittavimutta), người giải thoát bằng vô nguyện (appaṇihitavimutta), người giải thoát cả hai phần (ubhatobhāgavimutta), người đồng đẳng (samasīsin), các vị Độc Giác Phật (Paccekabuddha) và các vị Chánh Đẳng Giác Phật (Sammāsambuddha); bài kinh thuộc vô học (asekkhabhāgiya) nên được chỉ định bởi chín hạng người này.
Evaṃ lokuttaraṃ suttaṃ sattādhiṭṭhānaṃ imehi chabbīsatiyā puggalehi niddisitabbaṃ.
Thus, the supramundane sutta, based on beings, should be indicated by these twenty-six individuals.
Như vậy, bài kinh siêu thế (lokuttara) có nền tảng là chúng sanh (sattādhiṭṭhāna) nên được chỉ định bởi hai mươi sáu hạng người này.