Table of Contents

⮲

Dhammapadapāḷi

Edit
287

7. Arahantavaggo

7. The Arahant Chapter

7. Phẩm A-la-hán

288
90.
90.
90.
289
Gataddhino visokassa, vippamuttassa sabbadhi;
For one who has completed the journey, who is sorrowless, completely liberated in all ways,
Đối với người đã đi hết con đường, không còn sầu muộn, hoàn toàn giải thoát khỏi mọi thứ;
290
Sabbaganthappahīnassa, pariḷāho na vijjati.
for one whose all ties are abandoned, there is no fever.
Đã đoạn trừ mọi buộc ràng, không còn sự nung đốt.
291
91.
91.
91.
292
Uyyuñjanti satīmanto, na nikete ramanti te;
Mindful ones exert themselves; they do not delight in dwellings;
Những người có chánh niệm tinh tấn, họ không vui thích nơi nhà cửa;
293
Haṃsāva pallalaṃ hitvā, okamokaṃ jahanti te.
like swans abandoning a pond, they leave home after home.
Như những con thiên nga rời bỏ hồ nước, họ từ bỏ mọi nơi cư trú.
294
92.
92.
92.
295
Yesaṃ sannicayo natthi, ye pariññātabhojanā;
Those who have no accumulation, who have understood food completely;
Những ai không có sự tích trữ, những ai đã thấu triệt về thức ăn;
296
Suññato animitto ca, vimokkho yesaṃ gocaro;
whose range is the liberation of emptiness and signlessness;
Sự giải thoát của họ là không, không tướng, là cảnh giới của họ;
297
Ākāse va sakuntānaṃ* , gati tesaṃ durannayā.
their path is hard to trace, like that of birds in the sky.
Đường đi của họ khó tìm thấy, như đường bay của chim trên không.
298
93.
93.
93.
299
Yassāsavā parikkhīṇā, āhāre ca anissito;
One whose taints are destroyed, and who is not clinging to food;
Người nào đã đoạn tận các lậu hoặc, không còn nương tựa vào thức ăn;
300
Suññato animitto ca, vimokkho yassa gocaro;
whose range is the liberation of emptiness and signlessness;
Sự giải thoát của người ấy là không, không tướng, là cảnh giới của người ấy;
301
Ākāse va sakuntānaṃ, padaṃ tassa durannayaṃ.
his path is hard to trace, like that of birds in the sky.
Như dấu chim trên không, dấu chân người ấy khó tìm.
302
94.
94.
94.
303
Yassindriyāni samathaṅgatāni* , assā yathā sārathinā sudantā;
Whose senses are tranquil, like horses well-tamed by a charioteer;
Người nào các căn đã được an tịnh, như ngựa tốt được người đánh xe điều phục khéo léo;
304
Pahīnamānassa anāsavassa, devāpi tassa pihayanti tādino.
for such a one, free from conceit and taints, even the devas envy him.
Đối với bậc như vậy (Tādi) đã đoạn trừ kiêu mạn, không lậu hoặc, chư thiên cũng kính trọng.
305
95.
95.
95.
306
Pathavisamo no virujjhati, indakhilupamo* tādi subbato;
Such a well-behaved one does not resent, like the earth; he is like a city-post;
Bậc thiện thệ như vậy (Tādi), như đất không chống đối, như cột trụ kiên cố;
307
Rahadova apetakaddamo, saṃsārā na bhavanti tādino.
like a lake without mud, for such a one, rebirths do not occur.
Như hồ nước trong sạch không bùn, đối với bậc như vậy (Tādi) không còn luân hồi.
308
96.
96.
96.
309
Santaṃ tassa manaṃ hoti, santā vācā ca kamma ca;
Peaceful is his mind, peaceful are his speech and action;
Tâm của người ấy an tịnh, lời nói và hành động cũng an tịnh;
310
Sammadaññā vimuttassa, upasantassa tādino.
for such a one, truly liberated by perfect knowledge, who is tranquil.
Đối với bậc như vậy (Tādi) đã được giải thoát nhờ chánh trí, đã được an tịnh.
311
97.
97.
97.
312
Assaddho akataññū ca, sandhicchedo ca yo naro;
The person who is faithless, ungrateful, and a breaker of ties;
Người nào không có đức tin, không biết ơn, là kẻ phá hoại liên kết;
313
Hatāvakāso vantāso, sa ve uttamaporiso.
who has destroyed opportunities, who has vomited desires—he is truly a supreme person.
Đã hủy diệt cơ hội (tái sinh), đã từ bỏ mọi ước muốn, người ấy thật là bậc thượng nhân.
314
98.
98.
98.
315
Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;
Whether in a village or in a forest, in a valley or on a hill;
Dù ở làng hay ở rừng, dù ở chỗ thấp hay ở chỗ cao;
316
Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ.
wherever Arahants dwell, that ground is delightful.
Nơi nào các bậc A-la-hán cư ngụ, nơi ấy là một vùng đất đáng yêu thích.
317
99.
99.
99.
318
Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;
Delightful are the forests, where ordinary people do not delight;
Những khu rừng thật đáng yêu thích, nơi mà người đời không tìm thấy niềm vui;
319
Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino.
those free from passion will delight there, for they are not seekers of sensual pleasures.
Các bậc ly tham sẽ tìm thấy niềm vui, vì họ không tìm kiếm dục lạc.
320

8. Sahassavaggo

8. The Thousands Chapter

8. Phẩm Ngàn

321
100.
100.
100.
322
Sahassamapi ce vācā, anatthapadasaṃhitā;
Though a thousand utterances consist of meaningless words,
Dù có ngàn lời nói, không chứa đựng nghĩa lợi;
323
Ekaṃ atthapadaṃ seyyo, yaṃ sutvā upasammati.
better is one meaningful word, hearing which one becomes peaceful.
Một lời có nghĩa lợi còn tốt hơn, nghe xong được an tịnh.
324
101.
101.
101.
325
Sahassamapi ce gāthā, anatthapadasaṃhitā;
Though a thousand verses consist of meaningless words,
Dù có ngàn bài kệ, không chứa đựng nghĩa lợi;
326
Ekaṃ gāthāpadaṃ seyyo, yaṃ sutvā upasammati.
better is one verse-line, hearing which one becomes peaceful.
Một câu kệ có nghĩa lợi còn tốt hơn, nghe xong được an tịnh.
327
102.
102.
102.
328
Yo ca gāthā sataṃ bhāse, anatthapadasaṃhitā* ;
Though one may utter a hundred verses, not connected with meaning;
Và dù ai nói một trăm bài kệ, không chứa đựng nghĩa lợi;
329
Ekaṃ dhammapadaṃ seyyo, yaṃ sutvā upasammati.
Better is one verse of Dhamma, hearing which one becomes tranquil.
Một câu Pháp còn tốt hơn, nghe xong được an tịnh.
330
103.
103.
103.
331
Yo sahassaṃ sahassena, saṅgāme mānuse jine;
Though one may conquer a thousand times a thousand men in battle;
Dù ai chiến thắng ngàn lần ngàn người trong trận chiến;
332
Ekañca jeyyamattānaṃ* , sa ve saṅgāmajuttamo.
Yet, if one conquers oneself, that one is the greatest of warriors.
Còn ai chiến thắng chính mình, người ấy là bậc chiến thắng tối thượng trong trận chiến.
333
104.
104.
104.
334
Attā have jitaṃ seyyo, yā cāyaṃ itarā pajā;
Self-conquest is indeed better than the conquest of other people;
Tự thắng mình còn tốt hơn, hơn là thắng những người khác;
335
Attadantassa posassa, niccaṃ saññatacārino.
For a person who is self-controlled, who always lives restrained.
Đối với người tự chế ngự, luôn sống chánh niệm.
336
105.
105.
105.
337
Neva devo na gandhabbo, na māro saha brahmunā;
Neither a deva, nor a gandhabba, nor Māra with Brahmā;
Chư thiên, Dạ-xoa, Ma vương cùng với Phạm thiên;
338
Jitaṃ apajitaṃ kayirā, tathārūpassa jantuno.
Can turn into defeat the victory of such a being.
Không thể biến chiến thắng của chúng sinh như vậy thành thất bại.
339
106.
106.
106.
340
Māse māse sahassena, yo yajetha sataṃ samaṃ;
Though one may sacrifice a thousand each month for a hundred years;
Người nào mỗi tháng cúng dường ngàn (đồng bạc) trong một trăm năm;
341
Ekañca bhāvitattānaṃ, muhuttamapi pūjaye;
And if one were to honor a developed self for even a moment;
Và ai cúng dường một bậc đã tu tập tự thân, dù chỉ trong một khoảnh khắc;
342
Sāyeva pūjanā seyyo, yañce vassasataṃ hutaṃ.
That honor is better than a hundred years of sacrifice.
Sự cúng dường ấy còn tốt hơn, hơn là sự cúng dường suốt trăm năm.
343
107.
107.
107.
344
Yo ca vassasataṃ jantu, aggiṃ paricare vane;
Though a person in the forest may tend the sacrificial fire for a hundred years;
Người nào suốt trăm năm, thờ lửa trong rừng;
345
Ekañca bhāvitattānaṃ, muhuttamapi pūjaye;
And if one were to honor a developed self for even a moment;
Và ai cúng dường một bậc đã tu tập tự thân, dù chỉ trong một khoảnh khắc;
346
Sāyeva pūjanā seyyo, yañce vassasataṃ hutaṃ.
That honor is better than a hundred years of sacrifice.
Sự cúng dường ấy còn tốt hơn, hơn là sự cúng dường suốt trăm năm.
347
108.
108.
108.
348
Yaṃ kiñci yiṭṭhaṃ va hutaṃ va* loke, saṃvaccharaṃ yajetha puññapekkho;
Whatever offerings or sacrifices one may make in the world, seeking merit for a year;
Bất cứ điều gì đã cúng dường hay đã hiến tế trên thế gian, người tìm kiếm phước báu đã thực hiện suốt một năm;
349
Sabbampi taṃ na catubhāgameti, abhivādanā ujjugatesu seyyo.
All that is not worth a quarter, better is reverence to those who are upright.
Tất cả những điều đó không bằng một phần tư (của phước báu), sự đảnh lễ những bậc chân chánh còn tốt hơn.
350
109.
109.
109.
351
Abhivādanasīlissa, niccaṃ vuḍḍhāpacāyino* ;
For one who is habitually respectful, always honoring the elders;
Đối với người có thói quen đảnh lễ, luôn tôn kính người lớn tuổi;
352
Cattāro dhammā vaḍḍhanti, āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.
Four things increase: life, beauty, happiness, and strength.
Bốn pháp tăng trưởng: tuổi thọ, sắc đẹp, an lạc, sức mạnh.
353
110.
110.
110.
354
Yo ca vassasataṃ jīve, dussīlo asamāhito;
Though one may live a hundred years, immoral and unrestrained;
Dù ai sống trăm năm, phạm giới, không định tĩnh;
355
Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, sīlavantassa jhāyino.
Better is a single day of life, for one who is virtuous and meditative.
Một ngày sống của người giữ giới, thiền định còn tốt hơn.
356
111.
111.
111.
357
Yo ca vassasataṃ jīve, duppañño asamāhito;
Though one may live a hundred years, unwise and unrestrained;
Dù ai sống trăm năm, kém trí tuệ, không định tĩnh;
358
Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, paññavantassa jhāyino.
Better is a single day of life, for one who is wise and meditative.
Một ngày sống của người có trí tuệ, thiền định còn tốt hơn.
359
112.
112.
112.
360
Yo ca vassasataṃ jīve, kusīto hīnavīriyo;
Though one may live a hundred years, lazy and of weak effort;
Dù ai sống trăm năm, biếng nhác, yếu kém tinh tấn;
361
Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, vīriyamārabhato daḷhaṃ.
Better is a single day of life, for one who firmly takes up effort.
Một ngày sống của người dũng mãnh tinh tấn còn tốt hơn.
362
113.
113.
113.
363
Yo ca vassasataṃ jīve, apassaṃ udayabbayaṃ;
Though one may live a hundred years, not seeing arising and passing away;
Dù ai sống trăm năm, không thấy sự sinh diệt;
364
Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, passato udayabbayaṃ.
Better is a single day of life, for one who sees arising and passing away.
Một ngày sống của người thấy sự sinh diệt còn tốt hơn.
365
114.
114.
114.
366
Yo ca vassasataṃ jīve, apassaṃ amataṃ padaṃ;
Though one may live a hundred years, not seeing the Deathless state;
Dù ai sống trăm năm, không thấy Niết-bàn (bất tử xứ);
367
Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, passato amataṃ padaṃ.
Better is a single day of life, for one who sees the Deathless state.
Một ngày sống của người thấy Niết-bàn (bất tử xứ) còn tốt hơn.
368
115.
115.
115.
369
Yo ca vassasataṃ jīve, apassaṃ dhammamuttamaṃ;
Though one may live a hundred years, not seeing the supreme Dhamma;
Dù ai sống trăm năm, không thấy Pháp tối thượng;
370
Ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, passato dhammamuttamaṃ.
Better is a single day of life, for one who sees the supreme Dhamma.
Một ngày sống của người thấy Pháp tối thượng còn tốt hơn.
371

9. Pāpavaggo

9. The Chapter on Evil

9. Phẩm Ác

372
116.
116.
116.
373
Abhittharetha kalyāṇe, pāpā cittaṃ nivāraye;
Hasten to do good, restrain the mind from evil;
Hãy nhanh chóng làm việc thiện, hãy ngăn tâm khỏi điều ác;
374
Dandhañhi karoto puññaṃ, pāpasmiṃ ramatī mano.
For the mind of one who is slow in doing good, delights in evil.
Vì khi làm việc thiện chậm trễ, tâm sẽ ưa thích điều ác.
375
117.
117.
117.
376
Pāpañce puriso kayirā, na naṃ* kayirā punappunaṃ;
If a person commits evil, let him not do it again and again;
Nếu một người làm điều ác, đừng làm lại điều đó nữa;
377
Na tamhi chandaṃ kayirātha, dukkho pāpassa uccayo.
Let him not set his desire on it, for the accumulation of evil is suffering.
Đừng ưa thích điều đó, vì sự tích lũy điều ác mang lại khổ đau.
378
118.
118.
118.
379
Puññañce puriso kayirā, kayirā naṃ* punappunaṃ;
If a person does good, let him do it again and again;
Nếu một người làm điều thiện, hãy làm lại điều đó nhiều lần;
380
Tamhi chandaṃ kayirātha, sukho puññassa uccayo.
Let him set his desire on it, for the accumulation of good is happiness.
Hãy ưa thích điều đó, vì sự tích lũy điều thiện mang lại an lạc.
381
119.
119.
119.
382
Pāpopi passati bhadraṃ, yāva pāpaṃ na paccati;
Even an evil person sees good, as long as his evil has not ripened;
Kẻ ác cũng thấy điều tốt, cho đến khi điều ác chưa chín mùi;
383
Yadā ca paccati pāpaṃ, atha pāpo pāpāni* passati.
But when his evil ripens, then the evil person sees evil results.
Nhưng khi điều ác chín mùi, kẻ ác sẽ thấy những điều ác.
384
120.
120.
120.
385
Bhadropi passati pāpaṃ, yāva bhadraṃ na paccati;
Even a good person sees evil, as long as his good has not ripened;
Người thiện cũng thấy điều ác, cho đến khi điều thiện chưa chín mùi;
386
Yadā ca paccati bhadraṃ, atha bhadro bhadrāni* passati.
But when his good ripens, then the good person sees good results.
Nhưng khi điều thiện chín mùi, người thiện sẽ thấy những điều thiện.
387
121.
121.
121.
388
Māvamaññetha* pāpassa, na mantaṃ* āgamissati;
Do not despise evil, thinking, "It will not come to me";
Đừng xem thường điều ác, nghĩ rằng "nó sẽ không đến với ta";
389
Udabindunipātena, udakumbhopi pūrati;
By the falling of water drops, a water pot is filled;
Ngay cả một bình nước cũng đầy do từng giọt nước rơi xuống;
390
Bālo pūrati* pāpassa, thokaṃ thokampi* ācinaṃ.
The fool fills himself with evil, accumulating it little by little.
Kẻ ngu tích lũy điều ác, từng chút từng chút một.
391
122.
122.
122.
392
Māvamaññetha puññassa, na mantaṃ āgamissati;
Do not despise good, thinking, "It will not come to me";
Đừng xem thường điều thiện, nghĩ rằng "nó sẽ không đến với ta";
393
Udabindunipātena, udakumbhopi pūrati;
By the falling of water drops, a water pot is filled;
Ngay cả một bình nước cũng đầy do từng giọt nước rơi xuống;
394
Dhīro pūrati puññassa, thokaṃ thokampi ācinaṃ.
The wise one fills himself with good, accumulating it little by little.
Người trí tích lũy điều thiện, từng chút từng chút một.
395
123.
123.
123.
396
Vāṇijova bhayaṃ maggaṃ, appasattho mahaddhano;
Like a merchant with little escort and great wealth, avoiding a dangerous road;
Như thương gia ít bạn bè, mang nhiều tài sản trên con đường nguy hiểm;
397
Visaṃ jīvitukāmova, pāpāni parivajjaye.
Like one who desires to live, avoiding poison, so should one avoid evil deeds.
Như người muốn sống tránh xa chất độc, hãy tránh xa điều ác.
398
124.
124.
124.
399
Pāṇimhi ce vaṇo nāssa, hareyya pāṇinā visaṃ;
If there is no wound on the hand, one may carry poison with the hand;
Nếu không có vết thương trên tay, có thể cầm chất độc bằng tay;
400
Nābbaṇaṃ visamanveti, natthi pāpaṃ akubbato.
Poison does not affect one without a wound, there is no evil for one who does not commit it.
Chất độc không xâm nhập vào chỗ không vết thương, không có điều ác đối với người không làm ác.
401
125.
125.
125.
402
Yo appaduṭṭhassa narassa dussati, suddhassa posassa anaṅgaṇassa;
Whoever offends an inoffensive person, a pure and blameless person;
Kẻ nào xúc phạm người vô tội, người trong sạch, không ô nhiễm;
403
Tameva bālaṃ pacceti pāpaṃ, sukhumo rajo paṭivātaṃva khitto.
That evil returns to the fool himself, like fine dust thrown against the wind.
Chính điều ác ấy sẽ quay lại kẻ ngu đó, như bụi mịn bị gió thổi ngược.
404
126.
126.
126.
405
Gabbhameke uppajjanti, nirayaṃ pāpakammino;
Some are born in a womb, evil-doers in hell;
Một số người tái sinh vào thai bào, những kẻ làm ác thì vào địa ngục;
406
Saggaṃ sugatino yanti, parinibbanti anāsavā.
The good-doers go to heaven, the taintless attain Nibbāna.
Người làm thiện thì lên thiên giới, các bậc vô lậu thì nhập Niết-bàn.
407
127.
127.
127.
408
Na antalikkhe na samuddamajjhe, na pabbatānaṃ vivaraṃ pavissa* ;
Not in the sky, nor in the midst of the ocean, nor by entering a mountain cave;
Không ở trên không trung, không ở giữa biển cả, không ẩn mình trong hang núi;
409
Na vijjatī* so jagatippadeso, yatthaṭṭhito* mucceyya pāpakammā.
Is there found a place on earth where one may escape from evil deeds.
Không có nơi nào trên trái đất, mà đứng ở đó có thể thoát khỏi nghiệp ác.
410
128.
128.
128.
411
Na antalikkhe na samuddamajjhe, na pabbatānaṃ vivaraṃ pavissa;
Not in the sky, nor in the midst of the ocean, nor by entering a mountain cave;
Không ở trên không trung, không ở giữa biển cả, không ẩn mình trong hang núi;
412
Na vijjatī so jagatippadeso, yatthaṭṭhitaṃ* nappasaheyya maccu.
Is there found a place on earth where one may escape the sway of death.
Không có nơi nào trên trái đất, mà đứng ở đó cái chết không thể chế ngự.
413

10. Daṇḍavaggo

10. The Chapter on Punishment

10. Phẩm Hình Phạt

414
129.
129.
129.
415
Sabbe tasanti daṇḍassa, sabbe bhāyanti maccuno;
All tremble at punishment, all fear death;
Tất cả đều run sợ hình phạt, tất cả đều sợ hãi cái chết;
416
Attānaṃ upamaṃ katvā, na haneyya na ghātaye.
Comparing others to oneself, one should not kill nor cause to kill.
Lấy mình làm gương, chớ giết hại, chớ bảo người giết hại.
417
130.
130.
130.
418
Sabbe tasanti daṇḍassa, sabbesaṃ jīvitaṃ piyaṃ;
All tremble at punishment, life is dear to all;
Tất cả đều run sợ hình phạt, tất cả đều quý trọng sự sống;
419
Attānaṃ upamaṃ katvā, na haneyya na ghātaye.
Comparing others to oneself, one should not kill nor cause to kill.
Lấy mình làm gương, chớ giết hại, chớ bảo người giết hại.
420
131.
131.
131.
421
Sukhakāmāni bhūtāni, yo daṇḍena vihiṃsati;
Whoever harms living beings who desire happiness with a stick;
Kẻ nào làm hại chúng sinh mong cầu hạnh phúc bằng hình phạt;
422
Attano sukhamesāno, pecca so na labhate sukhaṃ.
Seeking his own happiness, he does not obtain happiness after death.
Tự mình mong cầu hạnh phúc, sau khi chết người ấy không được an lạc.
423
132.
132.
132.
424
Sukhakāmāni bhūtāni, yo daṇḍena na hiṃsati;
Whoever harms not living beings who desire happiness with a stick;
Kẻ nào không làm hại chúng sinh mong cầu hạnh phúc bằng hình phạt;
425
Attano sukhamesāno, pecca so labhate sukhaṃ.
Seeking his own happiness, he obtains happiness after death.
Tự mình mong cầu hạnh phúc, sau khi chết người ấy được an lạc.
426
133.
133.
133.
427
Māvoca pharusaṃ kañci, vuttā paṭivadeyyu taṃ* ;
Speak not harshly to anyone, for those spoken to will retort to you;
Chớ nói lời thô ác với ai, lời nói ấy sẽ đáp lại ngươi;
428
Dukkhā hi sārambhakathā, paṭidaṇḍā phuseyyu taṃ* .
Indeed, quarrelsome talk is painful, counter-blows will strike you.
Vì lời nói tranh cãi mang lại khổ đau, hình phạt sẽ chạm đến ngươi.
429
134.
134.
134.
430
Sace neresi attānaṃ, kaṃso upahato yathā;
If you silence yourself, like a broken gong;
Nếu ngươi giữ mình im lặng, như chiếc chuông bị hư hỏng;
431
Esa pattosi nibbānaṃ, sārambho te na vijjati.
You have attained Nibbāna, for no quarrel exists for you.
Ngươi đã đạt đến Niết-bàn, không còn tranh cãi với ngươi.
432
135.
135.
135.
433
Yathā daṇḍena gopālo, gāvo pājeti gocaraṃ;
Just as a herdsman drives cows to pasture with a stick;
Như người chăn bò dùng gậy, lùa bò về bãi cỏ;
434
Evaṃ jarā ca maccu ca, āyuṃ pājenti pāṇinaṃ.
So do old age and death drive the life of living beings.
Cũng vậy, già và chết, lùa tuổi thọ của chúng sinh.
435
136.
136.
136.
436
Atha pāpāni kammāni, karaṃ bālo na bujjhati;
The fool, doing evil deeds, does not realize it;
Khi làm các nghiệp ác, kẻ ngu si không nhận biết;
437
Sehi kammehi dummedho, aggidaḍḍhova tappati.
The dull-witted one is tormented by his own deeds, like one burned by fire.
Do chính nghiệp của mình, kẻ kém trí tuệ bị thiêu đốt như bị lửa cháy.
438
137.
137.
137.
439
Yo daṇḍena adaṇḍesu, appaduṭṭhesu dussati;
Whoever harms with a stick those who are harmless and innocent;
Kẻ nào dùng gậy làm hại những người không dùng gậy, những người vô tội;
440
Dasannamaññataraṃ ṭhānaṃ, khippameva nigacchati.
He quickly falls into one of ten states.
Người ấy sẽ nhanh chóng rơi vào một trong mười cảnh khổ.
441
138.
138.
138.
442
Vedanaṃ pharusaṃ jāniṃ, sarīrassa ca bhedanaṃ* ;
He may experience harsh pain, or bodily injury;
Hoặc cảm thọ đau đớn dữ dội, hoặc thân thể bị tan rã;
443
Garukaṃ vāpi ābādhaṃ, cittakkhepañca* pāpuṇe.
Or grievous illness, or derangement of mind.
Hoặc bệnh tật nặng nề, hoặc tâm trí bị điên loạn.
444
139.
139.
139.
445
Rājato vā upasaggaṃ* , abbhakkhānañca* dāruṇaṃ;
Or oppression from the king, or a dreadful accusation;
Hoặc tai họa từ vua, và lời buộc tội tàn khốc;
446
Parikkhayañca* ñātīnaṃ, bhogānañca* pabhaṅguraṃ* .
The destruction of relatives, or the ruin of possessions.
Và sự suy tàn của bà con, và sự đổ vỡ của tài sản.
447
140.
140.
140.
448
Atha vāssa agārāni, aggi ḍahati* pāvako;
Or fire burns his houses, the consuming flame;
Hoặc lửa thiêu rụi nhà cửa của người ấy;
449
Kāyassa bhedā duppañño, nirayaṃ sopapajjati* .
Upon the breaking up of the body, that unwise one is reborn in hell.
Sau khi thân hoại, kẻ ngu muội đọa vào địa ngục.
450
141.
141.
141.
451
Na naggacariyā na jaṭā na paṅkā, nānāsakā thaṇḍilasāyikā vā;
Neither nakedness, nor matted hair, nor mud, nor fasting, nor sleeping on the ground;
Không phải sống trần truồng, không phải búi tóc, không phải bôi bùn, không phải nhịn ăn, không phải nằm trên đất;
452
Rajojallaṃ ukkuṭikappadhānaṃ, sodhenti maccaṃ avitiṇṇakaṅkhaṃ.
Nor dust and dirt, nor squatting posture, purify a mortal who has not overcome doubt.
Không phải bụi bặm dơ bẩn, không phải ngồi xổm tinh tấn, có thể thanh lọc người còn nghi ngờ.
453
142.
142.
142.
454
Alaṅkato cepi samaṃ careyya, santo danto niyato brahmacārī;
Even though adorned, if he lives equanimously, peaceful, tamed, restrained, a brahmacārī;
Dù có trang sức mà sống bình đẳng, hiền hòa, tự chế, sống Phạm hạnh;
455
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, so brāhmaṇo so samaṇo sa bhikkhu.
Having laid aside the stick towards all beings, he is a Brāhmaṇa, he is a Samaṇa, he is a Bhikkhu.
Buông bỏ hình phạt đối với tất cả chúng sanh, người ấy là Bà-la-môn, người ấy là Sa-môn, người ấy là Tỳ-kheo.
456
143.
143.
143.
457
Hirīnisedho puriso, koci lokasmi vijjati;
Is there anyone in the world restrained by shame;
Có người nào trong đời do hổ thẹn mà được ngăn cấm;
458
Yo niddaṃ* apabodheti* , asso bhadro kasāmiva.
Who awakens from blame, as a noble horse from the whip?
Người ấy đánh thức sự chê bai, như con ngựa tốt đánh thức bằng roi.
459
144.
144.
144.
460
Asso yathā bhadro kasāniviṭṭho, ātāpino saṃvegino bhavātha;
Like a noble horse touched by the whip, be ardent and filled with urgency;
Như con ngựa tốt bị thúc bằng roi, hãy tinh tấn và khẩn trương;
461
Saddhāya sīlena ca vīriyena ca, samādhinā dhammavinicchayena ca;
With faith, morality, and effort, with concentration and discernment of Dhamma;
Với đức tin, giới hạnh, tinh tấn, định tâm và sự phân định pháp;
462
Sampannavijjācaraṇā patissatā, jahissatha* dukkhamidaṃ anappakaṃ.
Endowed with knowledge and conduct, and mindful, you will abandon this immense suffering.
Đầy đủ minh hạnh, có chánh niệm, các ông sẽ từ bỏ khổ đau không ít này.
463
145.
145.
145.
464
Udakañhi nayanti nettikā, usukārā namayanti tejanaṃ;
Indeed, irrigators lead water, fletchers bend the arrow shaft;
Người dẫn nước dẫn nước, thợ làm tên uốn cong mũi tên;
465
Dāruṃ namayanti tacchakā, attānaṃ damayanti subbatā.
Carpenters bend wood, the virtuous tame themselves.
Thợ mộc uốn cong gỗ, người thiện giới tự điều phục mình.
466

11. Jarāvaggo

11. The Chapter on Old Age

11. Phẩm Già

467
146.
146.
146.
468
Ko nu hāso* kimānando, niccaṃ pajjalite sati;
What laughter, what joy, when everything is constantly burning;
Cười gì, vui gì, khi thế gian này luôn bị thiêu đốt;
469
Andhakārena onaddhā, padīpaṃ na gavesatha.
Enveloped in darkness, why do you not seek a lamp?
Bị bóng tối bao phủ, sao các ông không tìm kiếm ngọn đèn?
470
147.
147.
147.
471
Passa cittakataṃ bimbaṃ, arukāyaṃ samussitaṃ;
Behold this painted image, a body full of sores, piled up;
Hãy nhìn thân thể được trang trí này, một khối bệnh hoạn được dựng lên;
472
Āturaṃ bahusaṅkappaṃ, yassa natthi dhuvaṃ ṭhiti.
Diseased, full of many thoughts, for which there is no permanence or stability.
Bệnh tật, với nhiều ý nghĩ, không có sự tồn tại vững chắc.
473
148.
148.
148.
474
Parijiṇṇamidaṃ rūpaṃ, roganīḷaṃ* pabhaṅguraṃ;
This body is worn out, a nest of diseases, fragile;
Hình hài này đã già nua, là tổ của bệnh tật, dễ đổ vỡ;
475
Bhijjati pūtisandeho, maraṇantañhi jīvitaṃ.
This foul mass breaks apart; life indeed ends in death.
Khối thân thối rửa này sẽ tan rã, vì sự sống có kết thúc là cái chết.
476
149.
149.
149.
477
Yānimāni apatthāni* , alābūneva* sārade;
These bones, cast aside like gourds in autumn;
Những xương này bị vứt bỏ, như những quả bầu khô vào mùa thu;
478
Kāpotakāni aṭṭhīni, tāni disvāna kā rati.
Dove-colored bones—seeing them, what delight can there be?
Những bộ xương trắng như bồ câu, khi thấy chúng thì có gì là vui thích?
479
150.
150.
150.
480
Aṭṭhīnaṃ nagaraṃ kataṃ, maṃsalohitalepanaṃ;
A city made of bones, plastered with flesh and blood;
Một thành phố được xây bằng xương, trét bằng thịt và máu;
481
Yattha jarā ca maccu ca, māno makkho ca ohito.
Wherein old age and death, conceit and hypocrisy are deposited.
Trong đó già yếu và chết chóc, kiêu mạn và ngạo mạn được chứa đựng.
482
151.
151.
151.
483
Jīranti ve rājarathā sucittā, atho sarīrampi jaraṃ upeti;
Indeed, well-painted royal chariots wear out; so too the body approaches old age;
Những cỗ xe của vua được trang trí đẹp đẽ cũng hư hoại, thân thể này cũng đi đến già nua;
484
Satañca dhammo na jaraṃ upeti, santo have sabbhi pavedayanti.
But the Dhamma of the good does not age; thus do the good declare it among the good.
Nhưng Chánh Pháp của bậc hiền trí không già nua, bậc thiện nhân thật sự tuyên bố điều này đến những người thiện lành.
485
152.
152.
152.
486
Appassutāyaṃ puriso, balibaddhova* jīrati;
This person of little learning ages like an ox;
Người ít học này già đi, như con bò mộng;
487
Maṃsāni tassa vaḍḍhanti, paññā tassa na vaḍḍhati.
His flesh grows, but his wisdom does not.
Thịt của nó tăng lên, nhưng trí tuệ của nó không tăng trưởng.
488
153.
153.
153.
489
Anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ;
Through many a birth in Saṃsāra have I wandered, seeking but not finding,
Ta đã lang thang trong luân hồi qua nhiều kiếp, không tìm thấy;
490
Gahakāraṃ* gavesanto, dukkhā jāti punappunaṃ.
The builder of this house; painful is birth again and again.
Đi tìm người thợ xây nhà, khổ thay sự tái sinh lặp đi lặp lại.
491
154.
154.
154.
492
Gahakāraka diṭṭhosi, puna gehaṃ na kāhasi;
O house-builder, you are seen! You shall not build a house again!
Hỡi người thợ xây nhà, ngươi đã bị ta nhìn thấy, ngươi sẽ không xây nhà nữa;
493
Sabbā te phāsukā bhaggā, gahakūṭaṃ visaṅkhataṃ;
All your rafters are broken, the ridge-pole dismantled;
Tất cả các xà nhà của ngươi đã bị bẻ gãy, nóc nhà đã bị phá hủy;
494
Visaṅkhāragataṃ cittaṃ, taṇhānaṃ khayamajjhagā.
The mind, having attained the unconditioned, has reached the end of craving.
Tâm đã đạt đến sự vô hành, đã đạt đến sự diệt tận của tham ái.
495
155.
155.
155.
496
Acaritvā brahmacariyaṃ, aladdhā yobbane dhanaṃ;
Having not lived the holy life, having not gained wealth in youth,
Không sống Phạm hạnh, không có được tài sản khi còn trẻ;
497
Jiṇṇakoñcāva jhāyanti, khīṇamaccheva pallale.
They pine away like old cranes in a pond devoid of fish.
Họ héo hon như những con cò già, bên ao cạn không còn cá.
498
156.
156.
156.
499
Acaritvā brahmacariyaṃ, aladdhā yobbane dhanaṃ;
Having not lived the holy life, having not gained wealth in youth,
Không sống Phạm hạnh, không có được tài sản khi còn trẻ;
500
Senti cāpātikhīṇāva, purāṇāni anutthunaṃ.
They lie sighing over past things, like arrows shot from a bow.
Họ nằm than vãn về những điều đã qua, như những mũi tên đã bắn hết.
501

12. Attavaggo

12. The Self Chapter

12. Phẩm Tự Ngã

502
157.
157.
157.
503
Attānañce piyaṃ jaññā, rakkheyya naṃ surakkhitaṃ;
If one holds oneself dear, one should guard oneself well;
Nếu biết tự ngã là quý báu, hãy bảo vệ nó thật cẩn thận;
504
Tiṇṇaṃ aññataraṃ yāmaṃ, paṭijaggeyya paṇḍito.
A wise person should keep vigil during one of the three watches.
Người trí nên thức tỉnh trong một trong ba canh.
505
158.
158.
158.
506
Attānameva paṭhamaṃ, patirūpe nivesaye;
One should first establish oneself in what is proper;
Trước hết hãy đặt mình vào điều thích hợp;
507
Athaññamanusāseyya, na kilisseyya paṇḍito.
Then one should instruct others, and a wise person will not be defiled.
Sau đó hãy giáo hóa người khác, người trí sẽ không bị phiền não.
508
159.
159.
159.
509
Attānaṃ ce tathā kayirā, yathāññamanusāsati;
If one were to do to oneself what one instructs others to do;
Nếu tự mình làm theo như mình giáo hóa người khác;
510
Sudanto vata dametha, attā hi kira duddamo.
Being well-tamed, one would indeed tame others; for the self is hard to tame.
Người đã được điều phục tốt đẹp có thể điều phục người khác, vì tự ngã thật khó điều phục.
511
160.
160.
160.
512
Attā hi attano nātho, ko hi nātho paro siyā;
The self is indeed the master of the self; who else could be the master?
Tự ngã thật sự là chủ của mình, ai khác có thể là chủ?
513
Attanā hi sudantena, nāthaṃ labhati dullabhaṃ.
With the self well-tamed, one obtains a master hard to find.
Với tự ngã đã được điều phục tốt đẹp, người ta đạt được sự nương tựa khó tìm.
514
161.
161.
161.
515
Attanā hi kataṃ pāpaṃ, attajaṃ attasambhavaṃ;
The evil done by oneself, born of oneself, arisen from oneself,
Tội lỗi do tự mình tạo ra, phát sinh từ tự ngã, do tự ngã mà có;
516
Abhimatthati* dummedhaṃ, vajiraṃ vasmamayaṃ* maṇiṃ.
Crushes the fool, as a diamond crushes a stone gem.
Nó nghiền nát kẻ ngu muội, như kim cương nghiền nát viên ngọc bằng đá.
517
162.
162.
162.
518
Yassa accantadussīlyaṃ, māluvā sālamivotthataṃ;
Whose extreme immorality is like a creeper overspreading a sāl tree,
Kẻ nào có giới hạnh cực kỳ xấu xa, bị bao phủ như dây mālūvā trên cây sāla;
519
Karoti so tathattānaṃ, yathā naṃ icchatī diso.
He makes himself as his enemy wishes him to be.
Người ấy tự làm hại mình, như kẻ thù mong muốn.
520
163.
163.
163.
521
Sukarāni asādhūni, attano ahitāni ca;
Easy are the things that are unwholesome, and harmful to oneself;
Những điều bất thiện, bất lợi cho mình thì dễ làm;
522
Yaṃ ve hitañca sādhuñca, taṃ ve paramadukkaraṃ.
But that which is truly beneficial and wholesome, that is exceedingly hard to do.
Còn điều lợi ích và thiện lành thì thật khó làm.
523
164.
164.
164.
524
Yo sāsanaṃ arahataṃ, ariyānaṃ dhammajīvinaṃ;
Whoever, being foolish, relying on a wicked view,
Kẻ ngu muội nào chống đối lời giáo huấn của các bậc A-la-hán, các bậc Thánh sống theo Chánh Pháp;
525
Paṭikkosati dummedho, diṭṭhiṃ nissāya pāpikaṃ;
Rejects the teaching of the Arahants, the Noble Ones who live by the Dhamma,
Dựa vào tà kiến xấu xa;
526
Phalāni kaṭṭhakasseva, attaghātāya* phallati.
He bears fruit for his own destruction, like the fruit of the Kaṭṭhaka reed.
Người ấy trổ quả như cây mía, để tự hủy diệt mình.
527
165.
165.
165.
528
Attanā hi* kataṃ pāpaṃ, attanā saṃkilissati;
By oneself indeed is evil done, by oneself is one defiled;
Tội lỗi do tự mình tạo ra, tự mình bị ô nhiễm;
529
Attanā akataṃ pāpaṃ, attanāva visujjhati;
By oneself is evil not done, by oneself is one purified;
Tội lỗi không do mình tạo ra, tự mình được thanh tịnh;
530
Suddhī asuddhi paccattaṃ, nāñño aññaṃ* visodhaye.
Purity and impurity are personal; no one purifies another.
Sự thanh tịnh hay ô nhiễm là của riêng mỗi người, không ai có thể thanh lọc người khác.
531
166.
166.
166.
532
Attadatthaṃ paratthena, bahunāpi na hāpaye;
One should not neglect one's own welfare for the sake of another's, however great;
Không nên từ bỏ lợi ích của mình vì lợi ích của người khác, dù là nhiều;
533
Attadatthamabhiññāya, sadatthapasuto siyā.
Having understood one's own welfare, one should be devoted to one's own true aim.
Sau khi hiểu rõ lợi ích của mình, hãy chuyên tâm vào lợi ích của mình.
534

13. Lokavaggo

13. The World Chapter

13. Phẩm Thế Gian

535
167.
167.
167.
536
Hīnaṃ dhammaṃ na seveyya, pamādena na saṃvase;
One should not resort to ignoble Dhamma, nor dwell in heedlessness;
Không nên thực hành pháp thấp kém, không nên sống trong phóng dật;
537
Micchādiṭṭhiṃ na seveyya, na siyā lokavaḍḍhano.
One should not resort to wrong view, nor be a prolonger of the world.
Không nên theo tà kiến, không nên làm tăng trưởng thế gian.
538
168.
168.
168.
539
Uttiṭṭhe nappamajjeyya, dhammaṃ sucaritaṃ care;
One should arise and not be heedless; one should practice the Dhamma well;
Hãy đứng dậy, đừng phóng dật, hãy thực hành Chánh Pháp;
540
Dhammacārī sukhaṃ seti, asmiṃ loke paramhi ca.
One who lives by the Dhamma sleeps happily, both in this world and the next.
Người thực hành Chánh Pháp sống an lạc, ở đời này và đời sau.
541
169.
169.
169.
542
Dhammaṃ care sucaritaṃ, na naṃ duccaritaṃ care;
One should practice the Dhamma well, not practice it badly;
Hãy thực hành Chánh Pháp, đừng thực hành ác pháp;
543
Dhammacārī sukhaṃ seti, asmiṃ loke paramhi ca.
One who lives by the Dhamma sleeps happily, both in this world and the next.
Người thực hành Chánh Pháp sống an lạc, ở đời này và đời sau.
544
170.
170.
170.
545
Yathā pubbuḷakaṃ* passe, yathā passe marīcikaṃ;
As one would see a bubble, as one would see a mirage;
Như thấy bọt nước, như thấy ảo ảnh;
546
Evaṃ lokaṃ avekkhantaṃ, maccurājā na passati.
So regarding the world, the King of Death does not see him.
Người quán chiếu thế gian như vậy, Vua chúa của cái chết không nhìn thấy.
547
171.
171.
171.
548
Etha passathimaṃ lokaṃ, cittaṃ rājarathūpamaṃ;
Come, behold this world, like a king's ornamented chariot;
Hãy đến, hãy nhìn thế gian này, được trang trí như cỗ xe của vua;
549
Yattha bālā visīdanti, natthi saṅgo vijānataṃ.
Where fools sink down, but for the discerning there is no attachment.
Nơi những kẻ ngu muội chìm đắm, không có sự ràng buộc đối với người hiểu biết.
550
172.
172.
171.
551
Yo ca pubbe pamajjitvā, pacchā so nappamajjati;
Whoever, having been heedless before, is not heedless afterwards,
Người nào trước đây phóng dật, sau đó không phóng dật;
552
Somaṃ lokaṃ pabhāseti, abbhā muttova candimā.
He illuminates this world, like the moon freed from clouds.
Người ấy chiếu sáng thế gian này, như mặt trăng thoát khỏi mây.
553
173.
173.
173.
554
Yassa pāpaṃ kataṃ kammaṃ, kusalena pidhīyati* ;
He whose evil deed done is covered by a wholesome deed;
Người nào có nghiệp ác đã làm, được che lấp bởi nghiệp thiện;
555
Somaṃ lokaṃ pabhāseti, abbhā muttova candimā.
He illuminates this world, like the moon freed from clouds.
Người ấy chiếu sáng thế gian này, như mặt trăng thoát khỏi mây.
556
174.
174.
174.
557
Andhabhūto* ayaṃ loko, tanukettha vipassati;
This world is blind, few here see clearly;
Thế gian này mù quáng, ít người thấy rõ;
558
Sakuṇo jālamuttova, appo saggāya gacchati.
Like a bird escaped from a net, few go to heaven.
Như chim thoát khỏi lưới, ít người lên được thiên giới.
559
175.
175.
175.
560
Haṃsādiccapathe yanti, ākāse yanti iddhiyā;
Swans go on the path of the sun, by psychic power they go through the air;
Thiên nga bay trên đường mặt trời, bay trên không trung bằng thần thông;
561
Nīyanti dhīrā lokamhā, jetvā māraṃ savāhiniṃ* .
The wise are led out of this world, having conquered Māra and his host.
Các bậc trí tuệ được dẫn ra khỏi thế gian, sau khi đã chiến thắng Māra cùng với tùy tùng.
562
176.
176.
176.
563
Ekaṃ dhammaṃ atītassa, musāvādissa jantuno;
For a person who has transgressed one principle, who speaks falsehoods;
Đối với chúng sanh đã vượt qua một pháp, kẻ nói dối;
564
Vitiṇṇaparalokassa, natthi pāpaṃ akāriyaṃ.
Who disregards the other world, there is no evil deed left undone.
Kẻ đã xem thường thế giới bên kia, không có điều ác nào không thể làm.
565
177.
177.
177.
566
Na ve kadariyā devalokaṃ vajanti, bālā have nappasaṃsanti dānaṃ;
Indeed, the stingy do not go to the realm of devas; fools do not praise giving;
Những kẻ keo kiệt không lên được cõi trời, những kẻ ngu muội không ca ngợi sự bố thí;
567
Dhīro ca dānaṃ anumodamāno, teneva so hoti sukhī parattha.
But the wise one, rejoicing in giving, by that very act becomes happy in the other world.
Còn người trí hoan hỷ với sự bố thí, nhờ đó người ấy được an lạc ở đời sau.
568
178.
178.
178.
569
Pathabyā ekarajjena, saggassa gamanena vā;
Superior is the fruit of Stream-entry, over sole sovereignty on earth,
So với việc làm vua trên trái đất, hoặc lên cõi trời;
570
Sabbalokādhipaccena, sotāpattiphalaṃ varaṃ.
Over going to heaven, or over lordship of all worlds.
Hoặc làm chủ tất cả các thế giới, quả vị Dự Lưu là thù thắng hơn.
Next Page →

Settings