Table of Contents

⮲

Dhammapadapāḷi

Edit
4

1. Yamakavaggo

1. The Twin Verses

1. Phẩm Song Yếu

5
1.
1.
1.
6
Manopubbaṅgamā dhammā, manoseṭṭhā manomayā;
Mind precedes all mental states. Mind is their chief; they are mind-made.
Các pháp do ý dẫn đầu, ý là chủ, ý tạo tác;
7
Manasā ce paduṭṭhena, bhāsati vā karoti vā;
If one speaks or acts with a corrupt mind,
Nếu với ý ô nhiễm, nói hay làm điều gì;
8
Tato naṃ dukkhamanveti, cakkaṃva vahato padaṃ.
Thence suffering follows him, as the wheel follows the hoof of the ox.
Khổ sẽ theo người ấy, như bánh xe theo chân con vật kéo.
9
2.
2.
2.
10
Manopubbaṅgamā dhammā, manoseṭṭhā manomayā;
Mind precedes all mental states. Mind is their chief; they are mind-made.
Các pháp do ý dẫn đầu, ý là chủ, ý tạo tác;
11
Manasā ce pasannena, bhāsati vā karoti vā;
If one speaks or acts with a pure mind,
Nếu với ý thanh tịnh, nói hay làm điều gì;
12
Tato naṃ sukhamanveti, chāyāva anapāyinī* .
Thence happiness follows him, like a shadow that never departs.
Lạc sẽ theo người ấy, như bóng không rời hình.
13
3.
3.
3.
14
Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini* maṃ ahāsi me;
"He abused me, he struck me, he defeated me, he robbed me."
“Người ấy mắng tôi, đánh tôi, thắng tôi, cướp đoạt của tôi”;
15
Ye ca taṃ upanayhanti, veraṃ tesaṃ na sammati.
For those who harbor such thoughts, hatred never ceases.
Những ai ôm giữ ý niệm ấy, oán thù của họ không lắng dịu.
16
4.
4.
4.
17
Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini maṃ ahāsi me;
"He abused me, he struck me, he defeated me, he robbed me."
“Người ấy mắng tôi, đánh tôi, thắng tôi, cướp đoạt của tôi”;
18
Ye ca taṃ nupanayhanti, veraṃ tesūpasammati.
For those who do not harbor such thoughts, hatred ceases.
Những ai không ôm giữ ý niệm ấy, oán thù của họ lắng dịu.
19
5.
5.
5.
20
Na hi verena verāni, sammantīdha kudācanaṃ;
Never is hatred appeased by hatred in this world.
Quả thật, ở đời này, oán thù không bao giờ dứt bởi oán thù;
21
Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano.
By non-hatred alone is hatred appeased. This is an eternal law.
Chỉ bởi không oán thù, oán thù mới lắng dịu. Đây là định luật ngàn xưa.
22
6.
6.
6.
23
Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase;
Others do not know that "we are perishing here."
Kẻ khác không hiểu rằng: “Chúng ta sẽ chết ở đây”;
24
Ye ca tattha vijānanti, tato sammanti medhagā.
But those who know this, their quarrels cease.
Những ai hiểu được điều ấy, thì tranh cãi sẽ lắng dịu.
25
7.
7.
7.
26
Subhānupassiṃ viharantaṃ, indriyesu asaṃvutaṃ;
One who lives observing the agreeable,
Người sống mãi nhìn cái đẹp, các căn không chế ngự;
27
Bhojanamhi cāmattaññuṃ, kusītaṃ hīnavīriyaṃ;
unrestrained in his senses, immoderate in food, lazy, and weak in effort—
Không tiết độ trong ăn uống, biếng nhác, yếu kém tinh tấn;
28
Taṃ ve pasahati māro, vāto rukkhaṃva dubbalaṃ.
Māra certainly overpowers him, as the wind a weak tree.
Kẻ ấy chắc chắn bị Māra đánh bại, như gió quật đổ cây yếu.
29
8.
8.
8.
30
Asubhānupassiṃ viharantaṃ, indriyesu susaṃvutaṃ;
One who lives observing the disagreeable,
Người sống quán bất tịnh, các căn được chế ngự;
31
Bhojanamhi ca mattaññuṃ, saddhaṃ āraddhavīriyaṃ;
well-restrained in his senses, moderate in food, full of faith, and resolute in effort—
Biết tiết độ trong ăn uống, có đức tin, tinh tấn kiên trì;
32
Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃva pabbataṃ.
Māra certainly does not overpower him, as the wind a rocky mountain.
Kẻ ấy chắc chắn không bị Māra đánh bại, như gió không lay chuyển núi đá.
33
9.
9.
9.
34
Anikkasāvo kāsāvaṃ, yo vatthaṃ paridahissati;
Whoever wears the yellow robe, being without stain (kāsāva),
Kẻ chưa loại bỏ cấu uế, mà khoác áo cà sa;
35
Apeto damasaccena, na so kāsāvamarahati.
devoid of self-control and truthfulness, is not worthy of the yellow robe.
Thiếu tự chế và chân thật, kẻ ấy không xứng cà sa.
36
10.
10.
10.
37
Yo ca vantakasāvassa, sīlesu susamāhito;
But whoever has purged himself of stains (kāsāva), is well-established in virtues,
Còn ai đã loại bỏ cấu uế, an trú vững chắc trong giới luật;
38
Upeto damasaccena, sa ve kāsāvamarahati.
endowed with self-control and truthfulness, he indeed is worthy of the yellow robe.
Đầy đủ tự chế và chân thật, người ấy xứng đáng cà sa.
39
11.
11.
11.
40
Asāre sāramatino, sāre cāsāradassino;
Those who perceive essence in the non-essential, and see non-essence in the essential;
Thấy vô giá trị là giá trị, thấy giá trị là vô giá trị;
41
Te sāraṃ nādhigacchanti, micchāsaṅkappagocarā.
they do not attain the essence, being of wrong intentions.
Họ không đạt được giá trị, vì những ý nghĩ sai lầm.
42
12.
12.
12.
43
Sārañca sārato ñatvā, asārañca asārato;
But those who know the essential as essential, and the non-essential as non-essential;
Biết giá trị là giá trị, vô giá trị là vô giá trị;
44
Te sāraṃ adhigacchanti, sammāsaṅkappagocarā.
they attain the essence, being of right intentions.
Họ đạt được giá trị, vì những ý nghĩ chân chánh.
45
13.
13.
13.
46
Yathā agāraṃ ducchannaṃ, vuṭṭhī samativijjhati;
Just as rain penetrates a poorly thatched house,
Như nhà lợp không kỹ, mưa sẽ thấm dột vào;
47
Evaṃ abhāvitaṃ cittaṃ, rāgo samativijjhati.
even so, passion penetrates an undeveloped mind.
Cũng vậy, tâm không tu tập, tham ái sẽ thấm nhập.
48
14.
14.
14.
49
Yathā agāraṃ suchannaṃ, vuṭṭhī na samativijjhati;
Just as rain does not penetrate a well-thatched house,
Như nhà lợp kỹ càng, mưa không thấm dột vào;
50
Evaṃ subhāvitaṃ cittaṃ, rāgo na samativijjhati.
even so, passion does not penetrate a well-developed mind.
Cũng vậy, tâm tu tập tốt, tham ái không thấm nhập.
51
15.
15.
15.
52
Idha socati pecca socati, pāpakārī ubhayattha socati;
Here he grieves, hereafter he grieves; the evil-doer grieves in both places.
Ở đây sầu, đời sau sầu, kẻ làm ác cả hai nơi đều sầu;
53
So socati so vihaññati, disvā kammakiliṭṭhamattano.
He grieves, he is tormented, seeing his own defiled actions.
Họ sầu khổ, họ bị hành hạ, khi thấy nghiệp mình đã làm ô uế.
54
16.
16.
16.
55
Idha modati pecca modati, katapuñño ubhayattha modati;
Here he rejoices, hereafter he rejoices; the doer of merit rejoices in both places.
Ở đây vui, đời sau vui, người làm phước cả hai nơi đều vui;
56
So modati so pamodati, disvā kammavisuddhimattano.
He rejoices, he greatly rejoices, seeing his own pure actions.
Họ vui mừng, họ hoan hỷ, khi thấy nghiệp mình đã làm trong sạch.
57
17.
17.
17.
58
Idha tappati pecca tappati, pāpakārī* ubhayattha tappati;
Here he suffers, hereafter he suffers; the evil-doer suffers in both places.
Ở đây khổ, đời sau khổ, kẻ làm ác cả hai nơi đều khổ;
59
‘‘Pāpaṃ me kata’’nti tappati, bhiyyo* tappati duggatiṃ gato.
He suffers, thinking, "I have done evil"; he suffers more, having gone to a woeful state.
“Ta đã làm điều ác” – họ khổ; đọa vào ác đạo, họ càng khổ hơn.
60
18.
18.
18.
61
Idha nandati pecca nandati, katapuñño ubhayattha nandati;
Here he delights, hereafter he delights; the doer of merit delights in both places.
Ở đây hoan hỷ, đời sau hoan hỷ, người làm phước cả hai nơi đều hoan hỷ;
62
‘‘Puññaṃ me kata’’nti nandati, bhiyyo nandati suggatiṃ gato.
He delights, thinking, "I have done good"; he delights more, having gone to a happy state.
“Ta đã làm điều phước” – họ hoan hỷ; sinh vào thiện đạo, họ càng hoan hỷ hơn.
63
19.
19.
19.
64
Bahumpi ce saṃhita* bhāsamāno, na takkaro hoti naro pamatto;
Though a man recites much of the Sacred Text, if he is negligent and does not act accordingly,
Dù có nói nhiều kinh điển, nhưng người phóng dật không thực hành;
65
Gopova gāvo gaṇayaṃ paresaṃ, na bhāgavā sāmaññassa hoti.
like a cowherd counting the cows of others, he is no sharer in the holy life.
Như người chăn bò đếm bò cho kẻ khác, không được phần lợi của Sa-môn.
66
20.
20.
20.
67
Appampi ce saṃhita bhāsamāno, dhammassa hoti* anudhammacārī;
Though he recites little of the Sacred Text, if he lives in accordance with the Dhamma;
Dù chỉ nói ít kinh điển, nhưng người sống đúng Pháp;
68
Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sammappajāno suvimuttacitto;
having abandoned lust, hatred, and delusion, being rightly knowing, with a mind perfectly liberated;
Đã đoạn trừ tham, sân, si, với chánh trí, tâm hoàn toàn giải thoát;
69
Anupādiyāno idha vā huraṃ vā, sa bhāgavā sāmaññassa hoti.
clinging to nothing in this world or the next, he is a sharer in the holy life.
Không chấp thủ ở đời này hay đời sau, người ấy được phần lợi của Sa-môn.
70

2. Appamādavaggo

2. The Chapter on Heedfulness

2. Phẩm Không Phóng Dật

71
21.
21.
21.
72
Appamādo amatapadaṃ* , pamādo maccuno padaṃ;
Heedfulness is the path to the Deathless; heedlessness is the path to death.
Không phóng dật là con đường bất tử, phóng dật là con đường chết chóc;
73
Appamattā na mīyanti, ye pamattā yathā matā.
The heedful do not die; the heedless are as if dead.
Người không phóng dật không chết, người phóng dật như đã chết rồi.
74
22.
22.
22.
75
Evaṃ* visesato ñatvā, appamādamhi paṇḍitā;
Having clearly understood this distinction, the wise,
Hiểu rõ sự khác biệt ấy, những bậc trí tuệ trong không phóng dật;
76
Appamāde pamodanti, ariyānaṃ gocare ratā.
delight in heedfulness, rejoicing in the domain of the Noble Ones.
Hoan hỷ trong không phóng dật, thích thú trong cảnh giới của bậc Thánh.
77
23.
23.
23.
78
Te jhāyino sātatikā, niccaṃ daḷhaparakkamā;
These meditative ones, constantly and firmly striving,
Những bậc thiền định, kiên trì, luôn tinh tấn vững chắc;
79
Phusanti dhīrā nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.
the wise attain Nibbāna, the unsurpassed security from bondage (yogakkhema).
Các bậc trí tuệ ấy chứng đạt Niết-bàn, sự an ổn vô thượng khỏi mọi ràng buộc.
80
24.
24.
24.
81
Uṭṭhānavato satīmato* , sucikammassa nisammakārino;
For one who is energetic, mindful, of pure actions, acting with discernment,
Người siêng năng, có chánh niệm, hành động trong sạch, suy xét kỹ càng;
82
Saññatassa dhammajīvino, appamattassa* yasobhivaḍḍhati.
self-controlled, living by Dhamma, and heedful, his glory increases.
Tự chế, sống đúng Pháp, không phóng dật, danh tiếng của người ấy tăng trưởng.
83
25.
25.
25.
84
Uṭṭhānenappamādena, saṃyamena damena ca;
By diligence, by earnestness, by restraint, and by control;
Bằng sự siêng năng, không phóng dật, tự chế và tự điều phục;
85
Dīpaṃ kayirātha medhāvī, yaṃ ogho nābhikīrati.
The wise one should make an island that no flood can overwhelm.
Bậc trí tuệ hãy tự tạo cho mình một hòn đảo mà dòng nước lũ không thể cuốn trôi.
86
26.
26.
26.
87
Pamādamanuyuñjanti, bālā dummedhino janā;
Foolish, ignorant people indulge in heedlessness;
Những người ngu si, kém trí tuệ, thường thích phóng dật;
88
Appamādañca medhāvī, dhanaṃ seṭṭhaṃva rakkhati.
But the wise one guards heedfulness as a supreme treasure.
Còn bậc trí tuệ giữ gìn không phóng dật như giữ gìn tài sản quý báu.
89
27.
27.
27.
90
Mā pamādamanuyuñjetha, mā kāmaratisanthavaṃ* ;
Do not indulge in heedlessness, do not associate with sensual delights;
Chớ nên phóng dật, chớ nên giao du với sự say đắm dục lạc;
91
Appamatto hi jhāyanto, pappoti vipulaṃ sukhaṃ.
For the heedful one, meditating, attains abundant bliss.
Vì người không phóng dật, khi thiền định sẽ đạt được hạnh phúc lớn lao.
92
28.
28.
28.
93
Pamādaṃ appamādena, yadā nudati paṇḍito;
When a wise person drives away heedlessness with heedfulness,
Khi bậc trí tuệ dùng không phóng dật để đẩy lùi phóng dật;
94
Paññāpāsādamāruyha, asoko sokiniṃ pajaṃ;
Having ascended the palace of wisdom, sorrowless, he surveys the sorrowing populace,
Leo lên lầu đài trí tuệ, không sầu khổ nhìn chúng sinh đang sầu khổ;
95
Pabbataṭṭhova bhūmaṭṭhe* , dhīro bāle avekkhati.
Like one standing on a mountain looking down on those on the ground, the wise one surveys the fools.
Như người đứng trên núi nhìn kẻ dưới đất, bậc trí tuệ nhìn kẻ ngu si.
96
29.
29.
29.
97
Appamatto pamattesu, suttesu bahujāgaro;
Heedful among the heedless, wide awake among the sleeping;
Người không phóng dật giữa những kẻ phóng dật, thức tỉnh giữa những kẻ đang ngủ say;
98
Abalassaṃva sīghasso, hitvā yāti sumedhaso.
The wise one leaves behind the weak horse, like a swift horse.
Bậc đại trí tuệ ấy vượt lên, như ngựa khỏe bỏ lại ngựa yếu.
99
30.
30.
30.
100
Appamādena maghavā, devānaṃ seṭṭhataṃ gato;
Through heedfulness, Maghavā attained supremacy among the devas;
Do không phóng dật, Maghavā đã đạt được địa vị tối thượng giữa các thiên thần;
101
Appamādaṃ pasaṃsanti, pamādo garahito sadā.
They praise heedfulness, heedlessness is always blamed.
Không phóng dật luôn được ca ngợi, phóng dật luôn bị chỉ trích.
102
31.
31.
31.
103
Appamādarato bhikkhu, pamāde bhayadassi vā;
A bhikkhu delighting in heedfulness, or seeing danger in heedlessness;
Tỳ-kheo ưa thích không phóng dật, thấy sự nguy hiểm trong phóng dật;
104
Saṃyojanaṃ aṇuṃ thūlaṃ, ḍahaṃ aggīva gacchati.
Burns away fetters, subtle and gross, like fire, and proceeds.
Sẽ đốt cháy mọi kiết sử, dù nhỏ hay lớn, như lửa thiêu rụi mọi thứ.
105
32.
32.
32.
106
Appamādarato bhikkhu, pamāde bhayadassi vā;
A bhikkhu delighting in heedfulness, or seeing danger in heedlessness;
Tỳ-kheo ưa thích không phóng dật, thấy sự nguy hiểm trong phóng dật;
107
Abhabbo parihānāya, nibbānasseva santike.
Is incapable of decline, he is indeed close to Nibbāna.
Không thể bị suy thoái, họ đang ở rất gần Niết-bàn.
108

3. Cittavaggo

3. Cittavagga

3. Phẩm Tâm

109
33.
33.
33.
110
Phandanaṃ capalaṃ cittaṃ, dūrakkhaṃ* dunnivārayaṃ;
The wise one makes straight the wavering, fickle mind, which is difficult to guard and difficult to restrain;
Tâm dao động, bất định, khó giữ, khó ngăn;
111
Ujuṃ karoti medhāvī, usukārova tejanaṃ.
Like an fletcher straightening an arrow shaft.
Bậc trí tuệ uốn nắn nó thẳng, như thợ tên uốn nắn mũi tên.
112
34.
34.
34.
113
Vārijova thale khitto, okamokataubbhato;
Like a fish taken from its watery home and thrown onto dry land;
Như cá bị quăng lên cạn, bị kéo ra khỏi chỗ ở của nó;
114
Pariphandatidaṃ cittaṃ, māradheyyaṃ pahātave.
This mind quivers, to escape the realm of Māra.
Tâm này cũng vùng vẫy, để thoát khỏi quyền lực của Māra.
115
35.
35.
35.
116
Dunniggahassa lahuno, yatthakāmanipātino;
It is good to tame the mind, which is difficult to subdue, swift, and falls wherever it desires;
Khó kềm giữ, nhanh nhẹn, phóng đi bất cứ nơi nào nó muốn;
117
Cittassa damatho sādhu, cittaṃ dantaṃ sukhāvahaṃ.
A tamed mind brings happiness.
Sự điều phục tâm là tốt, tâm đã điều phục mang lại hạnh phúc.
118
36.
36.
36.
119
Sududdasaṃ sunipuṇaṃ, yatthakāmanipātinaṃ;
The wise one should guard the mind, which is very difficult to see, extremely subtle, and falls wherever it desires;
Rất khó thấy, rất vi tế, phóng đi bất cứ nơi nào nó muốn;
120
Cittaṃ rakkhetha medhāvī, cittaṃ guttaṃ sukhāvahaṃ.
A guarded mind brings happiness.
Bậc trí tuệ hãy bảo vệ tâm, tâm được bảo vệ mang lại hạnh phúc.
121
37.
37.
37.
122
Dūraṅgamaṃ ekacaraṃ* , asarīraṃ guhāsayaṃ;
Those who will restrain the mind, which travels far, wanders alone, is bodiless, and lies in a cave;
Đi rất xa, đi một mình, không có hình thể, ẩn trú trong hang động (thân);
123
Ye cittaṃ saṃyamessanti, mokkhanti mārabandhanā.
Will be freed from the bonds of Māra.
Những ai biết chế ngự tâm, sẽ thoát khỏi sự trói buộc của Māra.
124
38.
38.
38.
125
Anavaṭṭhitacittassa, saddhammaṃ avijānato;
For one whose mind is unsteady, who does not know the true Dhamma;
Với tâm không an định, không hiểu Chánh Pháp;
126
Pariplavapasādassa, paññā na paripūrati.
Whose faith is wavering, wisdom does not become perfect.
Với tín tâm dao động, trí tuệ không viên mãn.
127
39.
39.
39.
128
Anavassutacittassa, ananvāhatacetaso;
For one whose mind is not drenched (by passion), whose mind is not struck (by hatred);
Với tâm không bị tham ái làm ướt, với ý không bị sân hận tác động;
129
Puññapāpapahīnassa, natthi jāgarato bhayaṃ.
Who has abandoned merit and demerit, for such an awakened one, there is no fear.
Đã đoạn trừ thiện và ác, đối với người tỉnh thức không có sợ hãi.
130
40.
40.
40.
131
Kumbhūpamaṃ kāyamimaṃ viditvā, nagarūpamaṃ cittamidaṃ ṭhapetvā;
Knowing this body to be like a pot, establishing this mind like a city;
Biết thân này như bình gốm, thiết lập tâm này như thành trì;
132
Yodhetha māraṃ paññāvudhena, jitañca rakkhe anivesano siyā.
Fight Māra with the weapon of wisdom, and guard what is won, being without attachment.
Hãy chiến đấu với Māra bằng vũ khí trí tuệ, và bảo vệ chiến thắng, đừng nên chấp trước.
133
41.
41.
41.
134
Aciraṃ vatayaṃ kāyo, pathaviṃ adhisessati;
Soon, alas, this body will lie upon the earth;
Chẳng bao lâu thân này, sẽ nằm trên đất;
135
Chuddho apetaviññāṇo, niratthaṃva kaliṅgaraṃ.
Cast aside, without consciousness, like a useless log.
Bị vứt bỏ, không còn thức, như khúc cây vô dụng.
136
42.
42.
42.
137
Diso disaṃ yaṃ taṃ kayirā, verī vā pana verinaṃ;
Whatever an enemy might do to an enemy, or a hater to a hater;
Kẻ thù đối với kẻ thù, hay kẻ oán đối với kẻ oán, làm điều gì;
138
Micchāpaṇihitaṃ cittaṃ, pāpiyo* naṃ tato kare.
A wrongly directed mind does to oneself even worse.
Tâm hướng sai lầm, còn làm hại người ấy tệ hơn.
139
43.
43.
43.
140
Na taṃ mātā pitā kayirā, aññe vāpi ca ñātakā;
Neither mother, nor father, nor other relatives can do;
Cha mẹ không thể làm điều ấy, hay những người thân khác cũng vậy;
141
Sammāpaṇihitaṃ cittaṃ, seyyaso naṃ tato kare.
A rightly directed mind does to oneself even better.
Tâm hướng chân chánh, còn làm lợi cho người ấy tốt hơn.
142

4. Pupphavaggo

4. Pupphavagga

4. Phẩm Hoa

143
44.
44.
44.
144
Ko imaṃ* pathaviṃ vicessati* , yamalokañca imaṃ sadevakaṃ;
Who will conquer this earth, and this realm of Yama with its devas;
Ai sẽ chinh phục trái đất này, và cõi Diêm-la cùng với chư thiên này?
145
Ko dhammapadaṃ sudesitaṃ, kusalo pupphamiva pacessati* .
Who will gather the well-taught Dhamma-path, as a skilled person gathers flowers?
Ai sẽ khéo lượm lặt Pháp cú đã được giảng dạy, như người khéo lượm hoa?
146
45.
45.
45.
147
Sekho pathaviṃ vicessati, yamalokañca imaṃ sadevakaṃ;
A Sekha will conquer this earth, and this realm of Yama with its devas;
Bậc Hữu học sẽ chinh phục trái đất, và cõi Diêm-la cùng với chư thiên này;
148
Sekho dhammapadaṃ sudesitaṃ, kusalo pupphamiva pacessati.
A Sekha will gather the well-taught Dhamma-path, as a skilled person gathers flowers.
Bậc Hữu học sẽ khéo lượm lặt Pháp cú đã được giảng dạy, như người khéo lượm hoa.
149
46.
46.
46.
150
Pheṇūpamaṃ kāyamimaṃ viditvā, marīcidhammaṃ abhisambudhāno;
Knowing this body to be like foam, understanding its mirage-like nature;
Biết thân này như bọt nước, giác ngộ rằng nó có bản chất như ảo ảnh;
151
Chetvāna mārassa papupphakāni* , adassanaṃ maccurājassa gacche.
Having cut off Māra’s flower-tipped arrows, one goes beyond the sight of the King of Death.
Đoạn trừ những mũi tên hoa của Māra, người ấy sẽ đi đến nơi mà vua chết chóc không thấy.
152
47.
47.
47.
153
Pupphāni heva pacinantaṃ, byāsattamanasaṃ* naraṃ;
Death carries away a man whose mind is engrossed, picking flowers;
Người chỉ biết hái hoa, với tâm say đắm (dục lạc);
154
Suttaṃ gāmaṃ mahoghova, maccu ādāya gacchati.
Like a great flood carries away a sleeping village.
Cái chết cuốn đi một làng đang ngủ say như dòng lũ lớn.
155
48.
48.
48.
156
Pupphāni heva pacinantaṃ, byāsattamanasaṃ naraṃ;
Death brings under its sway a man whose mind is engrossed, picking flowers;
Người đang hái hoa, với tâm bám víu,
157
Atittaññeva kāmesu, antako kurute vasaṃ.
Who is still unsatisfied in sensual pleasures.
chưa thỏa mãn trong các dục, Kẻ Diệt Tận áp đặt quyền lực.
158
49.
49.
49.
159
Yathāpi bhamaro pupphaṃ, vaṇṇagandhamaheṭhayaṃ* ;
Just as a bee takes nectar and departs, without harming the flower’s color or fragrance;
Như con ong, không làm hại màu sắc và mùi hương của hoa,
160
Paleti rasamādāya, evaṃ gāme munī care.
So should a sage wander in a village.
lấy mật rồi bay đi, bậc hiền giả cũng nên du hành trong làng như vậy.
161
50.
50.
50.
162
Na paresaṃ vilomāni, na paresaṃ katākataṃ;
One should not look at the faults of others, nor at what others have done or left undone;
Đừng nhìn lỗi người, đừng nhìn việc người đã làm hay chưa làm;
163
Attanova avekkheyya, katāni akatāni ca.
But at one's own actions, what has been done and what has been left undone.
Chỉ nên quán xét việc của chính mình, đã làm hay chưa làm.
164
51.
51.
51.
165
Yathāpi ruciraṃ pupphaṃ, vaṇṇavantaṃ agandhakaṃ;
Just as a beautiful flower, colorful but without fragrance;
Như bông hoa đẹp rực rỡ, có màu sắc nhưng không có hương thơm;
166
Evaṃ subhāsitā vācā, aphalā hoti akubbato.
Even so, a well-spoken word is fruitless for one who does not act accordingly.
Cũng vậy, lời nói hay được nói ra sẽ không có kết quả nếu người không hành trì.
167
52.
52.
52.
168
Yathāpi ruciraṃ pupphaṃ, vaṇṇavantaṃ sugandhakaṃ* ;
Just as a beautiful flower, full of color and fragrance;
Như bông hoa đẹp rực rỡ, có màu sắc và có hương thơm;
169
Evaṃ subhāsitā vācā, saphalā hoti kubbato* .
So too, a well-spoken word is fruitful for one who practices it.
Cũng vậy, lời nói hay được nói ra sẽ có kết quả nếu người hành trì.
170
53.
53.
53.
171
Yathāpi puppharāsimhā, kayirā mālāguṇe bahū;
Just as from a heap of flowers, many garlands can be made;
Như từ một đống hoa, người ta có thể kết thành nhiều vòng hoa;
172
Evaṃ jātena maccena, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ.
So too, by one born as a mortal, much good should be done.
Cũng vậy, người đã sinh ra nên làm nhiều điều thiện lành.
173
54.
54.
54.
174
Na pupphagandho paṭivātameti, na candanaṃ tagaramallikā* ;
The scent of flowers does not go against the wind, nor does sandalwood, tagara, or jasmine;
Hương hoa không bay ngược chiều gió, cũng không phải hương chiên đàn, tagara hay lài;
175
Satañca gandho paṭivātameti, sabbā disā sappuriso pavāyati.
But the fragrance of the virtuous goes against the wind; the good person pervades all directions.
Nhưng hương của bậc thiện nhân bay ngược chiều gió, bậc thiện nhân tỏa hương khắp mọi phương.
176
55.
55.
55.
177
Candanaṃ tagaraṃ vāpi, uppalaṃ atha vassikī;
Sandalwood, tagara, or even a lotus, or jasmine;
Dù là chiên đàn, tagara, sen hay lài;
178
Etesaṃ gandhajātānaṃ, sīlagandho anuttaro.
Among these kinds of fragrances, the fragrance of virtue is supreme.
Trong các loại hương này, hương Giới đức là vô thượng.
179
56.
56.
56.
180
Appamatto ayaṃ gandho, yvāyaṃ tagaracandanaṃ* ;
Faint is this fragrance, that of tagara and sandalwood;
Hương tagara và chiên đàn này là hương ít ỏi;
181
Yo ca sīlavataṃ gandho, vāti devesu uttamo.
But the fragrance of the virtuous, it blows supreme even among the devas.
Còn hương của người giữ giới bay lên đến chư thiên là tối thượng.
182
57.
57.
57.
183
Tesaṃ sampannasīlānaṃ, appamādavihārinaṃ;
For those who are perfected in virtue, who dwell in heedfulness;
Những ai có giới đức viên mãn, sống không phóng dật;
184
Sammadaññā vimuttānaṃ, māro maggaṃ na vindati.
Who are rightly liberated through perfect knowledge, Māra finds no path.
Đã giải thoát bằng chánh trí, Māra không tìm được lối đi của họ.
185
58.
58.
58.
186
Yathā saṅkāraṭhānasmiṃ* , ujjhitasmiṃ mahāpathe;
Just as from a heap of rubbish, cast away on the main road;
Như tại bãi rác, bị vứt bỏ trên đường lớn,
187
Padumaṃ tattha jāyetha, sucigandhaṃ manoramaṃ.
A lotus might grow there, pure-scented and delightful to the mind.
một đóa sen mọc lên, tinh khiết, thơm ngát, làm say đắm lòng người.
188
59.
59.
59.
189
Evaṃ saṅkārabhūtesu, andhabhūte* puthujjane;
So too, among the rubbish-like, blind ordinary people;
Cũng vậy, giữa những phàm phu như đống rác, những kẻ mù quáng,
190
Atirocati paññāya, sammāsambuddhasāvako.
The disciple of the Perfectly Self-Enlightened One shines forth in wisdom.
đệ tử của Đức Chánh Đẳng Giác tỏa sáng hơn bằng trí tuệ.
191

5. Bālavaggo

5. The Fool

5. Phẩm Kẻ Khờ

192
60.
60.
60.
193
Dīghā jāgarato ratti, dīghaṃ santassa yojanaṃ;
Long is the night to one who is awake, long is a yojana to one who is weary;
Đêm dài đối với người thức trắng, đường dài đối với người mệt mỏi;
194
Dīgho bālānaṃ saṃsāro, saddhammaṃ avijānataṃ.
Long is saṃsāra for fools, who do not know the Dhamma.
Luân hồi dài đối với kẻ khờ, những người không hiểu Chánh Pháp.
195
61.
61.
61.
196
Carañce nādhigaccheyya, seyyaṃ sadisamattano;
If, while wandering, one does not find a better or equal companion;
Nếu đang du hành mà không tìm được người tốt hơn hoặc bằng mình,
197
Ekacariyaṃ* daḷhaṃ kayirā, natthi bāle sahāyatā.
One should firmly maintain solitary conduct, there is no companionship with a fool.
hãy kiên quyết sống một mình; không có tình bạn với kẻ khờ.
198
62.
62.
62.
199
Puttā matthi dhanammatthi* , iti bālo vihaññati;
"I have sons, I have wealth," thus the fool is tormented;
“Tôi có con, tôi có tài sản”, kẻ khờ bị phiền não vì điều đó;
200
Attā hi* attano natthi, kuto puttā kuto dhanaṃ.
One's self is not one's own, how then sons, how then wealth?
Ngay cả tự ngã còn không thuộc về mình, thì con cái từ đâu, tài sản từ đâu?
201
63.
63.
63.
202
Yo bālo maññati bālyaṃ, paṇḍito vāpi tena so;
If a fool knows his foolishness, he is wise by that much;
Kẻ khờ nào biết mình khờ, nhờ vậy mà người ấy là bậc trí;
203
Bālo ca paṇḍitamānī, sa ve ‘‘bālo’’ti vuccati.
But a fool who considers himself wise, he is truly called a fool.
Còn kẻ khờ mà tự cho mình là bậc trí, người ấy thật sự được gọi là “kẻ khờ”.
204
64.
64.
64.
205
Yāvajīvampi ce bālo, paṇḍitaṃ payirupāsati;
Even if a fool attends upon a wise person his whole life;
Dù kẻ khờ có thân cận bậc trí suốt đời,
206
Na so dhammaṃ vijānāti, dabbī sūparasaṃ yathā.
He does not understand the Dhamma, just as a ladle does not know the taste of soup.
người ấy cũng không hiểu Pháp, như cái muỗng không biết vị của món canh.
207
65.
65.
65.
208
Muhuttamapi ce viññū, paṇḍitaṃ payirupāsati;
But if an intelligent person attends upon a wise person even for a moment;
Dù người có trí chỉ thân cận bậc trí trong chốc lát,
209
Khippaṃ dhammaṃ vijānāti, jivhā sūparasaṃ yathā.
He quickly understands the Dhamma, just as the tongue knows the taste of soup.
người ấy nhanh chóng hiểu Pháp, như lưỡi biết vị của món canh.
210
66.
66.
66.
211
Caranti bālā dummedhā, amitteneva attanā;
Fools of dull wit wander, as if with an enemy within themselves;
Những kẻ khờ dại, kém trí tuệ, tự xem mình là kẻ thù;
212
Karontā pāpakaṃ kammaṃ, yaṃ hoti kaṭukapphalaṃ.
Performing evil deeds, which bear bitter fruit.
Họ làm những nghiệp ác, mà quả báo của nó thật cay đắng.
213
67.
67.
67.
214
Na taṃ kammaṃ kataṃ sādhu, yaṃ katvā anutappati;
That deed is not well done, which one regrets after doing;
Việc làm nào đã làm mà sau đó phải hối hận, thì việc ấy không tốt đẹp;
215
Yassa assumukho rodaṃ, vipākaṃ paṭisevati.
Whose result one experiences with a tear-stained, weeping face.
Mà quả báo của nó phải chịu với mặt đẫm lệ, khóc than.
216
68.
68.
68.
217
Tañca kammaṃ kataṃ sādhu, yaṃ katvā nānutappati;
But that deed is well done, which one does not regret after doing;
Còn việc làm nào đã làm mà sau đó không hối hận, thì việc ấy tốt đẹp;
218
Yassa patīto sumano, vipākaṃ paṭisevati.
Whose result one experiences with satisfaction and a joyful mind.
Mà quả báo của nó được hưởng với tâm hoan hỷ, vui vẻ.
219
69.
69.
69.
220
Madhuvā* maññati bālo, yāva pāpaṃ na paccati;
The fool considers evil as honey, as long as it does not ripen;
Kẻ khờ cho rằng ác nghiệp như mật ngọt, cho đến khi nó chưa chín mùi;
221
Yadā ca paccati pāpaṃ, bālo* dukkhaṃ nigacchati.
But when the evil ripens, then the fool comes to suffering.
Nhưng khi ác nghiệp chín mùi, kẻ khờ phải chịu khổ đau.
222
70.
70.
70.
223
Māse māse kusaggena, bālo bhuñjeyya bhojanaṃ;
Month after month, a fool might partake of food with the tip of a kusa grass blade;
Mỗi tháng, kẻ khờ có thể ăn thức ăn bằng đầu một cọng cỏ Kusa;
224
Na so saṅkhātadhammānaṃ* , kalaṃ agghati soḷasiṃ.
He is not worth a sixteenth part of those who have comprehended the Dhamma.
Nhưng người ấy không đáng một phần mười sáu của những người đã hiểu Pháp.
225
71.
71.
71.
226
Na hi pāpaṃ kataṃ kammaṃ, sajju khīraṃva muccati;
Indeed, an evil deed done does not immediately curdle like fresh milk;
Nghiệp ác đã làm không lập tức hóa sữa;
227
Ḍahantaṃ bālamanveti, bhasmacchannova* pāvako.
It follows the fool, burning, like a fire covered with ashes.
Nó cứ theo kẻ khờ mà đốt cháy, như lửa bị tro che lấp.
228
72.
72.
72.
229
Yāvadeva anatthāya, ñattaṃ* bālassa jāyati;
Just for his own harm, knowledge arises in a fool;
Chỉ vì sự bất lợi, sự hiểu biết của kẻ khờ phát sinh;
230
Hanti bālassa sukkaṃsaṃ, muddhamassa vipātayaṃ.
It destroys the fool's good fortune, striking off his head.
Nó hủy hoại phần thiện của kẻ khờ, làm tan nát đầu óc của người ấy.
231
73.
73.
73.
232
Asantaṃ bhāvanamiccheyya* , purekkhārañca bhikkhusu;
He might desire undue recognition, and precedence among bhikkhus;
Kẻ khờ mong muốn có được danh tiếng không có thật, sự ưu việt giữa các Tỳ-kheo;
233
Āvāsesu ca issariyaṃ, pūjā parakulesu ca.
And authority in monasteries, and honor in other families.
Và quyền lực trong các trú xứ, sự cúng dường từ các gia đình khác.
234
74.
74.
74.
235
Mameva kata maññantu, gihīpabbajitā ubho;
"Let both laypeople and monastics think it was done by me;
“Cả cư sĩ và người xuất gia đều nên nghĩ rằng việc này là do tôi làm;
236
Mamevātivasā assu, kiccākiccesu kismici;
Let them be subject to me in all matters, important or trivial;"
Họ nên chịu sự điều khiển của tôi trong mọi việc cần làm hay không cần làm.”
237
Iti bālassa saṅkappo, icchā māno ca vaḍḍhati.
Such is the fool's resolve, and his desire and conceit increase.
Đó là ý nghĩ của kẻ khờ, sự ham muốn và kiêu mạn của người ấy tăng trưởng.
238
75.
75.
75.
239
Aññā hi lābhūpanisā, aññā nibbānagāminī;
One path leads to gain, another leads to Nibbāna;
Một con đường dẫn đến lợi lộc, một con đường khác dẫn đến Nibbāna;
240
Evametaṃ abhiññāya, bhikkhu buddhassa sāvako;
Having thus understood this, a bhikkhu, a disciple of the Buddha;
Khi đã hiểu rõ điều này, Tỳ-kheo đệ tử của Đức Phật;
241
Sakkāraṃ nābhinandeyya, vivekamanubrūhaye.
Should not delight in honor, but cultivate seclusion.
Không nên hoan hỷ với sự tôn kính, mà nên tăng cường sự độc cư.
242

6. Paṇḍitavaggo

6. The Wise Person

6. Phẩm Bậc Trí

243
76.
76.
76.
244
Nidhīnaṃva pavattāraṃ, yaṃ passe vajjadassinaṃ;
Like one who points out treasure, if one sees a wise person who points out faults,
Như người chỉ ra kho báu, nếu thấy người nào hay chỉ lỗi;
245
Niggayhavādiṃ medhāviṃ, tādisaṃ paṇḍitaṃ bhaje;
who reproves and is intelligent, one should associate with such a wise person;
Người nói lời khiển trách, bậc trí như vậy nên thân cận;
246
Tādisaṃ bhajamānassa, seyyo hoti na pāpiyo.
for one who associates with such a person, it becomes better, not worse.
Thân cận người như vậy, sẽ có điều tốt đẹp chứ không phải điều xấu.
247
77.
77.
77.
248
Ovadeyyānusāseyya, asabbhā ca nivāraye;
He should admonish, instruct, and restrain from what is unwholesome.
Hãy khuyên răn, hãy giáo huấn, hãy ngăn cản khỏi điều bất thiện;
249
Satañhi so piyo hoti, asataṃ hoti appiyo.
Such a one is dear to the good, but disliked by the bad.
Người như vậy được bậc thiện nhân yêu mến, nhưng bị kẻ bất thiện ghét bỏ.
250
78.
78.
78.
251
Na bhaje pāpake mitte, na bhaje purisādhame;
Do not associate with evil friends, do not associate with ignoble persons;
Đừng thân cận bạn bè xấu, đừng thân cận kẻ hạ tiện;
252
Bhajetha mitte kalyāṇe, bhajetha purisuttame.
associate with noble friends, associate with excellent persons.
Hãy thân cận bạn bè lành, hãy thân cận bậc tối thượng.
253
79.
79.
79.
254
Dhammapīti sukhaṃ seti, vippasannena cetasā;
One who drinks in the Dhamma lives happily with a serene mind;
Người uống vị Pháp ngủ an lạc, với tâm thanh tịnh;
255
Ariyappavedite dhamme, sadā ramati paṇḍito.
the wise one always delights in the Dhamma proclaimed by the Noble Ones.
Bậc trí luôn hoan hỷ trong Pháp được các bậc Thánh thuyết giảng.
256
80.
80.
80.
257
Udakañhi nayanti nettikā, usukārā namayanti* tejanaṃ;
Irrigators lead water, fletchers straighten arrows;
Người dẫn nước dẫn nước đi, thợ làm cung uốn thẳng mũi tên;
258
Dāruṃ namayanti tacchakā, attānaṃ damayanti paṇḍitā.
carpenters bend wood; the wise train themselves.
Thợ mộc uốn gỗ, bậc trí tự điều phục mình.
259
81.
81.
81.
260
Selo yathā ekaghano* , vātena na samīrati;
As a solid rock is not stirred by the wind,
Như tảng đá nguyên khối, không lay chuyển bởi gió;
261
Evaṃ nindāpasaṃsāsu, na samiñjanti paṇḍitā.
even so, the wise are not moved by praise or blame.
Cũng vậy, bậc trí không dao động trước lời khen hay tiếng chê.
262
82.
82.
82.
263
Yathāpi rahado gambhīro, vippasanno anāvilo;
Just as a deep lake is clear and undisturbed,
Như hồ nước sâu, trong sạch và không vẩn đục;
264
Evaṃ dhammāni sutvāna, vippasīdanti paṇḍitā.
even so, the wise become serene after hearing the Dhamma.
Cũng vậy, bậc trí trở nên thanh tịnh sau khi nghe Pháp.
265
83.
83.
83.
266
Sabbattha ve sappurisā cajanti, na kāmakāmā lapayanti santo;
Truly, good people renounce everything; the peaceful do not speak from desire for sensual pleasures;
Bậc thiện nhân từ bỏ mọi thứ, các bậc Thánh không nói lời ham muốn;
267
Sukhena phuṭṭhā atha vā dukhena, na uccāvacaṃ* paṇḍitā dassayanti.
whether touched by happiness or by suffering, the wise do not show elation or dejection.
Dù bị xúc chạm bởi khổ hay vui, bậc trí không biểu lộ sự lên xuống (cảm xúc).
268
84.
84.
84.
269
Na attahetu na parassa hetu, na puttamicche na dhanaṃ na raṭṭhaṃ;
Not for one's own sake, nor for another's sake, one should not wish for sons, nor for wealth, nor for a kingdom;
Không vì lợi ích của mình, không vì lợi ích của người khác, không mong cầu con cái, không mong cầu tài sản, không mong cầu vương quốc;
270
Na iccheyya* adhammena samiddhimattano, sa sīlavā paññavā dhammiko siyā.
one should not wish for one's own prosperity by unrighteous means. Such a one is virtuous, wise, and righteous.
Không mong cầu sự thịnh vượng cho mình bằng phi Pháp, người ấy là người có giới đức, có trí tuệ, là người sống theo Pháp.
271
85.
85.
85.
272
Appakā te manussesu, ye janā pāragāmino;
Few among humans are those who cross to the other shore;
Trong loài người, ít ai là người đi đến bờ bên kia;
273
Athāyaṃ itarā pajā, tīramevānudhāvati.
the rest of this populace just runs along the hither shore.
Còn phần đông chúng sinh này, chỉ chạy theo bờ bên này.
274
86.
86.
86.
275
Ye ca kho sammadakkhāte, dhamme dhammānuvattino;
But those who practice the Dhamma in the well-proclaimed Dhamma,
Những ai sống đúng theo Pháp đã được thuyết giảng một cách chân chánh;
276
Te janā pāramessanti, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
those people will cross to the other shore, the realm of death, so difficult to cross.
Những người ấy sẽ đi đến bờ bên kia, vượt qua cõi của tử thần thật khó vượt qua.
277
87.
87.
87.
278
Kaṇhaṃ dhammaṃ vippahāya, sukkaṃ bhāvetha paṇḍito;
Having abandoned dark states, the wise one should cultivate bright states;
Bậc trí nên từ bỏ Pháp đen tối, tu tập Pháp trắng trong;
279
Okā anokamāgamma, viveke yattha dūramaṃ.
having come from home to homelessness, in seclusion where delight is hard to find.
Từ bỏ nhà cửa, nương tựa nơi không nhà, nơi độc cư thật khó mà vui thích.
280
88.
88.
88.
281
Tatrābhiratimiccheyya, hitvā kāme akiñcano;
Therein he should wish for delight, having abandoned sensual pleasures, being without possessions;
Ở đó, bậc trí nên mong cầu sự hoan hỷ, từ bỏ các dục, không có sở hữu;
282
Pariyodapeyya* attānaṃ, cittaklesehi paṇḍito.
the wise one should cleanse himself of mental defilements.
Hãy làm cho tâm mình thanh tịnh khỏi các phiền não.
283
89.
89.
89.
284
Yesaṃ sambodhiyaṅgesu, sammā cittaṃ subhāvitaṃ;
Those whose minds are well-developed in the factors of awakening,
Những ai có tâm được tu tập đúng đắn trong các chi phần Giác ngộ;
285
Ādānapaṭinissagge, anupādāya ye ratā;
who delight in the relinquishment of grasping, without clinging;
Những ai hoan hỷ trong sự từ bỏ chấp thủ, không còn chấp thủ;
286
Khīṇāsavā jutimanto, te loke parinibbutā.
those whose taints are destroyed, who are luminous, they are fully extinguished in the world.
Những vị đã đoạn tận các lậu hoặc, sáng chói, họ đã nhập Niết-bàn trong thế gian này.
Next Page →

Settings