1. Vīthicittavasenevaṃ, pavattiyamudīrito.1. The inclusion of occurrence, as explained,1. Như vậy, sự diễn tiến đã được trình bày theo dòng tâm lộ.2. Catasso bhūmiyo, catubbidhā paṭisandhi, cattāri kammāni, catudhā maraṇuppatti ceti vīthimuttasaṅgahe cattāri catukkāni veditabbāni.2. Four planes, four kinds of rebirth-linking, four kinds of kamma, and four ways of death and arising—these four tetrads should be known in the section on consciousness free from process.2. Bốn cõi, bốn loại paṭisandhi, bốn loại kamma, và bốn cách sanh tử; trong phần tổng hợp ngoài lộ trình tâm, cần phải biết bốn bộ bốn pháp này.3. Tattha apāyabhūmi kāmasugatibhūmi rūpāvacarabhūmi arūpāvacarabhūmi ceti catasso bhūmiyo nāma.3. Among these, the four planes are: the plane of misery (apāyabhūmi), the plane of sensuous blissful existence (kāmasugatibhūmi), the rūpa-sphere plane (rūpāvacarabhūmi), and the arūpa-sphere plane (arūpāvacarabhūmi).3. Trong đó, có bốn cõi là: cõi khổ, cõi thiện Dục giới, cõi Sắc giới, và cõi Vô Sắc giới.4. Tāsu nirayo tiracchānayoni pettivisayo asurakāyo ceti apāyabhūmi catubbidhā hoti.4. Among these, the plane of misery is fourfold: hell (niraya), the animal kingdom (tiracchānayoni), the realm of hungry ghosts (pettivisayo), and the host of asuras (asurakāyo).4. Trong số đó, cõi khổ có bốn loại: địa ngục, loài bàng sanh, cõi ngạ quỷ, và loài asura.5. Manussā cātumahārājikā tāvatiṃsā yāmā tusitā nimmānarati paranimmitavasavattī ceti kāmasugatibhūmi sattavidhā hoti.5. The plane of sensuous blissful existence is sevenfold: humans (manussā), the Cātumahārājika devas, the Tāvatiṃsa devas, the Yāma devas, the Tusita devas, the Nimmānarati devas, and the Paranimmitavasavattī devas.5. Cõi thiện Dục giới có bảy loại: cõi người, Tứ Đại Thiên Vương, Đao Lợi, Dạ Ma, Đâu Suất, Hóa Lạc Thiên, và Tha Hóa Tự Tại Thiên.6. Sā panāyamekādasavidhāpi kāmāvacarabhūmicceva saṅkhaṃ gacchati.6. But this elevenfold realm is reckoned as the sensuous plane.6. Mười một cõi này cũng được gọi chung là cõi Dục giới.7. Brahmapārisajjā brahmapurohitā mahābrahmā ceti paṭhamajjhānabhūmi.7. The Brahma's Retinue, Brahma's Ministers, and Great Brahmas constitute the first jhāna plane.7. Phạm Chúng Thiên, Phạm Phụ Thiên, và Đại Phạm Thiên là cõi Sơ thiền.8. Parittābhā appamāṇābhā ābhassarā ceti dutiyajjhānabhūmi.8. The Devas of Limited Radiance, Devas of Immeasurable Radiance, and Devas of Streaming Radiance constitute the second jhāna plane.8. Thiểu Quang Thiên, Vô Lượng Quang Thiên, và Quang Âm Thiên là cõi Nhị thiền.9. Parittasubhā appamāṇasubhā subhakiṇhā ceti tatiyajjhānabhūmi.9. The Devas of Limited Glory, Devas of Immeasurable Glory, and Devas of Full Glory constitute the third jhāna plane.9. Thiểu Tịnh Thiên, Vô Lượng Tịnh Thiên, và Biến Tịnh Thiên là cõi Tam thiền.10. Vehapphalā asaññasattā suddhāvāsā ceti catutthajjhānabhūmīti rūpāvacarabhūmi soḷasavidhā hoti.10. The Devas of Great Reward, Non-percipient Beings, and Pure Abodes constitute the fourth jhāna plane. Thus, the fine-material plane is sixteenfold.10. Quảng Quả Thiên, chúng sanh Vô Tưởng, và các cõi Tịnh Cư là cõi Tứ thiền. Như vậy, cõi Sắc giới có mười sáu loại.11. Avihā atappā sudassā sudassī akaniṭṭhā ceti suddhāvāsabhūmi pañcavidhā hoti.11. The Avihā, Atappā, Sudassā, Sudassī, and Akaniṭṭhā constitute the fivefold Pure Abodes.11. Cõi Tịnh Cư có năm loại: Vô Phiền, Vô Nhiệt, Thiện Hiện, Thiện Kiến, và Sắc Cứu Cánh.12. Ākāsānañcāyatanabhūmi viññāṇañcāyatanabhūmi ākiñcaññāyatanabhūmi nevasaññānāsaññāyatanabhūmi ceti arūpabhūmi catubbidhā hoti.12. The plane of the infinity of space, the plane of the infinity of consciousness, the plane of nothingness, and the plane of neither perception nor non-perception constitute the fourfold immaterial plane.12. Cõi Không Vô Biên Xứ, cõi Thức Vô Biên Xứ, cõi Vô Sở Hữu Xứ, và cõi Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ. Như vậy, cõi Vô Sắc có bốn loại.13. Puthujjanā na labbhanti, suddhāvāsesu sabbathā.13. Ordinary individuals are never found in the Pure Abodes.13. Phàm nhân không bao giờ có mặt trong các cõi Tịnh Cư.14. Ariyā nopalabbhanti, asaññāpāyabhūmisu.14. Noble Ones are not found in the planes of Non-percipient Beings and the planes of misery.14. Các bậc Thánh không có mặt trong cõi Vô Tưởng và các cõi khổ.15. Apāyapaṭisandhi kāmasugatipaṭisandhi rūpāvacarapaṭisandhi arūpāvacarapaṭisandhi ceti catubbidhā paṭisandhi nāma.15. Rebirth-linking in the planes of misery, rebirth-linking in the sensuous happy planes, rebirth-linking in the fine-material planes, and rebirth-linking in the immaterial planes—this is called the fourfold rebirth-linking.15. Paṭisandhi có bốn loại: paṭisandhi ở cõi khổ, paṭisandhi ở cõi thiện Dục giới, paṭisandhi ở cõi Sắc giới, và paṭisandhi ở cõi Vô Sắc giới.16. Tattha akusalavipākopekkhāsahagatasantīraṇaṃ apāyabhūmiyaṃ okkantikkhaṇe paṭisandhi hutvā tato paraṃ bhavaṅgaṃ pariyosāne cavanaṃ hutvā vocchijjati, ayamekāpāyapaṭisandhi nāma.16. Among these, the resultant investigating consciousness accompanied by equanimity, which is the result of unwholesome kamma, arises as rebirth-linking at the moment of descent into the planes of misery, then as bhavaṅga, and at the end, as death-consciousness, whereupon it ceases. This is the one rebirth-linking in the planes of misery.17. Kusalavipākopekkhāsahagatasantīraṇaṃ pana kāmasugatiyaṃ manussānañceva jaccandhādīnaṃ bhummassitānañca vinipātikāsurānaṃ paṭisandhibhavaṅgacutivasena pavattati.17. The resultant investigating consciousness accompanied by equanimity, which is the result of wholesome kamma, occurs as rebirth-linking, bhavaṅga, and death-consciousness for humans in the sensuous happy planes, such as the blind-from-birth, and for earth-dwelling devas and fallen asuras.18. Mahāvipākāni pana aṭṭha sabbatthāpi kāmasugatiyaṃ paṭisandhibhavaṅgacutivasena pavattanti.18. The eight great resultant consciousnesses, however, occur as rebirth-linking, bhavaṅga, and death-consciousness everywhere in the sensuous happy planes.19. Imā nava kāmasugatipaṭisandhiyo nāma.19. These are called the nine rebirth-linkings in the sensuous happy planes.20. Sā panāyaṃ dasavidhāpi kāmāvacarapaṭisandhicceva saṅkhaṃ gacchati.20. This tenfold rebirth-linking is reckoned as rebirth-linking in the sensuous plane.21. Tesu catunnaṃ apāyānaṃ manussānaṃ vinipātikāsurānañca āyuppamāṇagaṇanāya niyamo natthi.21. Among these, there is no fixed lifespan for the four planes of misery, for humans, and for fallen asuras.22. Cātumahārājikānaṃ pana devānaṃ dibbāni pañcavassasatāni āyuppamāṇaṃ, manussagaṇanāya navutivassasatasahassappamāṇaṃ hoti, tato catugguṇaṃ tāvatiṃsānaṃ, tato catugguṇaṃ yāmānaṃ, tato catugguṇaṃ tusitānaṃ, tato catugguṇaṃ nimmānaratīnaṃ, tato catugguṇaṃ paranimmitavasavattīnaṃ.22. For the devas of the Cātumahārājika realm, the lifespan is five hundred divine years, which is ninety million human years. For the Tāvatiṃsa devas, it is four times that; for the Yāma devas, four times that; for the Tusita devas, four times that; for the Nimmānaratī devas, four times that; and for the Paranimmitavasavattī devas, four times that.23. Navasatañcekavīsa-vassānaṃ koṭiyo tathā.23. Nine hundred and twenty-one crores of years,24. Paṭhamajjhānavipākaṃ paṭhamajjhānabhūmiyaṃ paṭisandhibhavaṅgacutivasena pavattati.24. The resultant of the first jhāna occurs as rebirth-linking, bhavaṅga, and death-consciousness in the first jhāna plane.25. Tathā dutiyajjhānavipākaṃ tatiyajjhānavipākañca dutiyajjhānabhūmiyaṃ.25. Similarly, the resultant of the second jhāna and the resultant of the third jhāna occur in the second jhāna plane.26. Catutthajjhānavipākaṃ tatiyajjhānabhūmiyaṃ.26. The resultant of the fourth jhāna occurs in the third jhāna plane.27. Pañcamajjhānavipākaṃ catutthajjhānabhūmiyaṃ.27. The resultant of the fifth jhāna occurs in the fourth jhāna plane.28. Asaññasattānaṃ pana rūpameva paṭisandhi hoti.28. For Non-percipient Beings, only matter is rebirth-linking. Likewise, in subsequent existence and at the time of death, only matter arises and ceases. These are the six rebirth-linkings in the fine-material planes.29. Tesu brahmapārisajjānaṃ devānaṃ kappassa tatiyo bhāgo āyuppamāṇaṃ.29. Among these, the lifespan for the devas of the Brahmapārisajja realm is one-third of a kappa.30. Brahmapurohitānaṃ upaḍḍhakappo.30. For the Brahmapurohita devas, half a kappa.31. Mahābrahmānaṃ eko kappo.31. For the Mahābrahma devas, one kappa.32. Parittābhānaṃ dve kappāni.32. For the Parittābha devas, two kappas.33. Appamāṇābhānaṃ cattārikappāni.33. For the Appamāṇābha devas, four kappas.34. Ābhassarānaṃ aṭṭha kappāni.34. For the Ābhassara devas, eight kappas.35. Parittasubhānaṃ soḷasa kappāni.35. For the Parittasubha devas, sixteen kappas.36. Appamāṇasubhānaṃ dvattiṃsa kappāni.36. For the Appamāṇasubha devas, thirty-two kappas.37. Subhakiṇhānaṃ catusaṭṭhi kappāni.37. For the Subhakiṇha devas, sixty-four kappas.38. Vehapphalānaṃ asaññasattānañca pañcakappasatāni.38. For the Vehapphala devas and the Asaññasatta, five hundred kappas.39. Avihānaṃ kappasahassāni.39. For the Avihā devas, one thousand kappas.40. Atappānaṃ dve kappasahassāni.40. For the Atappā devas, two thousand kappas.41. Sudassānaṃ cattāri kappasahassāni.41. For the Sudassā devas, four thousand kappas.42. Sudassīnaṃ aṭṭha kappasahassāni.42. For the Sudassī devas, eight thousand kappas.43. Akaniṭṭhānaṃ soḷasa kappasahassāni.43. For the Akaniṭṭha devas, sixteen thousand kappas.44. Paṭhamāruppādivipākāni paṭhamāruppādibhūmīsu yathākkamaṃ paṭisandhibhavaṅgacutivasena pavattanti.44. The resultant states of the first immaterial jhāna, and so on, occur in their respective immaterial realms as rebirth-linking, life-continuum, and death, in due order.45. Tesu pana ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ vīsatikappasahassāni āyuppamāṇaṃ.45. Among these, the lifespan of devas who have attained the base of infinite space is twenty thousand kappas.46. Viññāṇañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ cattālīsakappasahassāni.46. For the devas who have attained the base of infinite consciousness, it is forty thousand kappas.47. Ākiñcaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ saṭṭhikappasahassāni.47. For the devas who have attained the base of nothingness, it is sixty thousand kappas.48. Nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ caturāsītikappasahassāni.48. For the devas who have attained the base of neither perception nor non-perception, it is eighty-four thousand kappas.49. Paṭisandhi bhavaṅgañca, tathā cavanamānasaṃ.49. Rebirth-linking, life-continuum, and also the death-consciousness,50. Janakaṃ upatthambhakaṃ upapīḷakaṃ upaghātakañceti kiccavasena.50. Kamma is fourfold according to function: generative, supportive, counteractive, and destructive.51. Garukaṃ āsannaṃ āciṇṇaṃ kaṭattākammañceti pākadānapariyāyena.51. It is fourfold according to the order of yielding results: weighty, proximate, habitual, and residual kamma.52. Diṭṭhadhammavedanīyaṃ upapajjavedanīyaṃ aparāpariyavedanīyaṃ ahosikammañceti pākakālavasena cattāri kammāni nāma.52. It is fourfold according to the time of yielding results: kamma to be experienced in this very life, kamma to be experienced in the next birth, kamma to be experienced in subsequent births, and defunct kamma.53. Tathā akusalaṃ kāmāvacarakusalaṃ rūpāvacarakusalaṃ arūpāvacarakusalañceti pākaṭhānavasena.53. Similarly, it is fourfold according to the plane of yielding results: unwholesome, wholesome sensuous-sphere, wholesome fine-material-sphere, and wholesome immaterial-sphere kamma.54. Tattha akusalaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammañceti kammadvāravasena tividhaṃ hoti.54. Therein, unwholesome karma is threefold by way of the doors of action: bodily action, verbal action, and mental action.54. Trong đó, ác nghiệp thân, ác nghiệp khẩu, ác nghiệp ý, theo phương diện cửa nghiệp, có ba loại.55. Kathaṃ?55. How?55. Như thế nào?56. Musāvādo pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpo ceti vacīviññattisaṅkhāte vacīdvāre bāhullavuttito vacīkammaṃ nāma.56. Lying, slander, harsh speech, and frivolous talk are called verbal action because they occur mostly through the verbal door, which is called verbal intimation.56. Nói dối, nói lời đâm thọc, nói lời thô ác, nói lời vô ích, vì phần lớn phát sinh ở khẩu môn, tức là khẩu biểu tri, nên gọi là khẩu nghiệp.57. Abhijjhā byāpādo micchādiṭṭhi ceti aññatrāpi viññattiyā manasmiṃyeva bāhullavuttito manokammaṃ nāma.57. Covetousness, ill-will, and wrong view are called mental action because they occur mostly in the mind itself, even without intimation.57. Tham lam, sân hận, tà kiến, vì phần lớn phát sinh chỉ trong ý, dù không có biểu tri, nên gọi là ý nghiệp.58. Tesu pāṇātipāto pharusavācā byāpādo ca dosamūlena jāyanti.58. Among these, taking life, harsh speech, and ill-will arise from the root of hatred.58. Trong số đó, sát sinh, nói lời thô ác và sân hận phát sinh từ gốc sân (dosa-mūla).59. Kāmesumicchācāro abhijjhā micchādiṭṭhi ca lobhamūlena.59. Sexual misconduct, covetousness, and wrong view arise from the root of greed.59. Tà dâm, tham lam và tà kiến phát sinh từ gốc tham (lobha-mūla).60. Sesāni cattāripi dvīhi mūlehi sambhavanti.60. The remaining four also arise from two roots.60. Bốn điều còn lại phát sinh từ cả hai gốc.61. Cittuppādavasena panetaṃ akusalaṃ sabbathāpi dvādasavidhaṃ hoti.61. However, by way of the arising of consciousness, this unwholesome (karma) is altogether twelve-fold.61. Tuy nhiên, theo phương diện tâm sinh, ác nghiệp này có tất cả mười hai loại.62. Kāmāvacarakusalampi kāyadvāre pavattaṃ kāyakammaṃ, vacīdvāre pavattaṃ vacīkammaṃ, manodvāre pavattaṃ manokammañceti kammadvāravasena tividhaṃ hoti.62. Sense-sphere wholesome karma is also threefold by way of the doors of action: bodily action occurring through the bodily door, verbal action occurring through the verbal door, and mental action occurring through the mental door.62. Thiện nghiệp dục giới cũng có ba loại theo phương diện cửa nghiệp: thân nghiệp phát sinh ở thân môn, khẩu nghiệp phát sinh ở khẩu môn, và ý nghiệp phát sinh ở ý môn.63. Tathā dānasīlabhāvanāvasena.63. Similarly, by way of giving, morality, and development.63. Tương tự, theo phương diện bố thí, trì giới, tu tập.64. Cittuppādavasena panetaṃ aṭṭhavidhaṃ hoti.64. However, by way of the arising of consciousness, this is eight-fold.64. Tuy nhiên, theo phương diện tâm sinh, nghiệp này có tám loại.65. Dānasīlabhāvanāpacāyanaveyyāvaccapattidānapattānumodanadhammassavanadhammadesanā diṭṭhijukammavasena dasavidhaṃ hoti.65. By way of giving, morality, development, reverence, service, transference of merit, rejoicing in merit, listening to Dhamma, teaching Dhamma, and straightening one's views, it is ten-fold.65. Theo phương diện bố thí, trì giới, tu tập, cung kính, phục vụ, hồi hướng phước, tùy hỷ phước, nghe pháp, thuyết pháp, và chánh kiến, có mười loại.66. Taṃ panetaṃ vīsatividhampi kāmāvacarakammamicceva saṅkhaṃ gacchati.66. And this, even in its twenty-fold aspect, is simply termed sense-sphere karma.66. Tất cả hai mươi loại nghiệp này đều được gọi là nghiệp dục giới.67. Rūpāvacarakusalaṃ pana manokammameva, tañca bhāvanāmayaṃ appanāppattaṃ, jhānaṅgabhedena pañcavidhaṃ hoti.67. Form-sphere wholesome karma, however, is solely mental action; it is meditative development (bhāvanāmaya) and has attained absorption (appanā), and it is five-fold by way of the jhāna factors.67. Tuy nhiên, thiện nghiệp sắc giới chỉ là ý nghiệp, và đó là nghiệp do tu tập (bhāvanāmaya), đạt đến định (appanāppatta), có năm loại theo sự khác biệt của chi thiền.68. Tathā arūpāvacarakusalañca manokammaṃ, tampi bhāvanāmayaṃ appanāppattaṃ.68. Similarly, formless-sphere wholesome karma is also mental action; it too is meditative development and has attained absorption.68. Tương tự, thiện nghiệp vô sắc giới cũng là ý nghiệp, nghiệp này cũng là nghiệp do tu tập (bhāvanāmaya), đạt đến định (appanāppatta).69. Etthākusalakammamuddhaccarahitaṃ apāyabhūmiyaṃ paṭisandhiṃ janeti, pavattiyaṃ pana sabbampi dvādasavidhaṃ sattākusalapākāni sabbatthāpi kāmaloke rūpaloke ca yathārahaṃ vipaccati.69. Herein, unwholesome karma, except for restlessness (uddhacca), generates rebirth in the planes of deprivation; but in the course of existence, all twelve kinds, having seven unwholesome results, ripen appropriately everywhere in the sense-sphere and the form-sphere.69. Ở đây, ác nghiệp không có phóng dật (uddhacca-rahita) sinh tái sinh ở cõi khổ (apāya-bhūmi), nhưng trong tiến trình sinh tồn, tất cả mười hai loại nghiệp ác đều cho quả ở tất cả cõi dục và cõi sắc tùy theo trường hợp.70. Kāmāvacarakusalampi kāmasugatiyameva paṭisandhiṃ janeti, tathā pavattiyañca mahāvipākāni, ahetukavipākāni pana aṭṭhapi sabbatthāpi kāmaloke rūpaloke ca yathārahaṃ vipaccati.70. Sense-sphere wholesome karma also generates rebirth only in the happy sense-destinations; similarly, in the course of existence, the great results (mahāvipāka) as well as the eight rootless results (ahetukavipāka) ripen appropriately everywhere in the sense-sphere and the form-sphere.70. Thiện nghiệp dục giới cũng sinh tái sinh chỉ ở cõi thiện dục (kāma-sugati), và tương tự trong tiến trình sinh tồn, các đại quả (mahā-vipāka) sinh quả, nhưng tám quả vô nhân (ahetuka-vipāka) sinh quả ở tất cả cõi dục và cõi sắc tùy theo trường hợp.71. Tatthāpi tihetukamukkaṭṭhaṃ kusalaṃ tihetukaṃ paṭisandhiṃ datvā pavatte soḷasa vipākāni vipaccati.71. Therein, excellent wholesome karma with three roots, having given a three-rooted rebirth, yields sixteen results in the course of existence.71. Trong đó, thiện nghiệp ba nhân (tihetuka) tối thượng, sau khi cho tái sinh ba nhân, sẽ cho mười sáu quả trong tiến trình sinh tồn.72. Tihetukamomakaṃ dvihetukamukkaṭṭhañca kusalaṃ dvihetukaṃ paṭisandhiṃ datvā pavatte tihetukarahitāni dvādasa vipākāni vipaccati.72. Inferior wholesome karma with three roots and excellent wholesome karma with two roots, having given a two-rooted rebirth, yield twelve results, excluding the three-rooted ones, in the course of existence.72. Thiện nghiệp ba nhân kém (tihetuka-omaka) và thiện nghiệp hai nhân tối thượng (dvihetuka-ukkaṭṭha), sau khi cho tái sinh hai nhân, sẽ cho mười hai quả không có quả ba nhân trong tiến trình sinh tồn.73. Dvihetukamomakaṃ pana kusalaṃ ahetukameva paṭisandhiṃ deti, pavatte ca ahetukavipākāneva vipaccati.73. Inferior wholesome karma with two roots, however, yields only a rootless rebirth, and yields only rootless results in the course of existence.73. Tuy nhiên, thiện nghiệp hai nhân kém (dvihetuka-omaka) chỉ cho tái sinh vô nhân (ahetuka), và trong tiến trình sinh tồn, chỉ cho quả vô nhân (ahetuka-vipāka).74. Asaṅkhāraṃ sasaṅkhāra-vipākāni na paccati.74. Karma that is asaṅkhāra (unprompted) does not ripen as sasaṅkhāra (prompted) results.74. Quả không tác động (asaṅkhāra) không sinh quả tác động (sasaṅkhāra).75. Rūpāvacarakusalaṃ pana paṭhamajjhānaṃ parittaṃ bhāvetvā brahmapārisajjesu uppajjati.75. Form-sphere wholesome karma, when the first jhāna is developed to a small extent, causes rebirth among the Brahmapārisajja devas.75. Tuy nhiên, thiện nghiệp sắc giới, sau khi tu tập thiền thứ nhất một cách ít ỏi, sẽ sinh vào cõi Phạm Chúng Thiên (Brahmapārisajja).76. Tadeva majjhimaṃ bhāvetvā brahmapurohitesu.76. When it is developed to a moderate extent, it causes rebirth among the Brahmapurohita devas.76. Nếu tu tập thiền đó ở mức trung bình, sẽ sinh vào cõi Phạm Phụ Thiên (Brahmapurohita).77. Paṇītaṃ bhāvetvā mahābrahmesu.77. When it is developed to a sublime extent, it causes rebirth among the Mahābrahmā devas.77. Nếu tu tập một cách thù thắng, sẽ sinh vào cõi Đại Phạm Thiên (Mahābrahma).78. Tathā dutiyajjhānaṃ tatiyajjhānañca parittaṃ bhāvetvā parittābhesu.78. Similarly, when the second jhāna and the third jhāna are developed to a small extent, they cause rebirth among the Parittābha devas.78. Tương tự, thiền thứ hai và thiền thứ ba, sau khi tu tập một cách ít ỏi, sẽ sinh vào cõi Thiểu Quang Thiên (Parittābha).79. Majjhimaṃ bhāvetvā appamāṇābhesu.79. When developed to a moderate extent, they cause rebirth among the Appamāṇābha devas.79. Nếu tu tập ở mức trung bình, sẽ sinh vào cõi Vô Lượng Quang Thiên (Appamāṇābha).80. Paṇītaṃ bhāvetvā ābhassaresu.80. When developed to a sublime extent, they cause rebirth among the Ābhassara devas.80. Nếu tu tập một cách thù thắng, sẽ sinh vào cõi Cực Quang Thiên (Ābhassara).81. Catutthajjhānaṃ parittaṃ bhāvetvā parittasubhesu.81. When the fourth jhāna is developed to a small extent, it causes rebirth among the Parittasubha devas.81. Thiền thứ tư, sau khi tu tập một cách ít ỏi, sẽ sinh vào cõi Thiểu Tịnh Thiên (Parittasubha).82. Majjhimaṃ bhāvetvā appamāṇasubhesu.82. When developed to a moderate extent, it causes rebirth among the Appamāṇasubha devas.82. Nếu tu tập ở mức trung bình, sẽ sinh vào cõi Vô Lượng Tịnh Thiên (Appamāṇasubha).83. Paṇītaṃ bhāvetvā subhakiṇhesu.83. When developed to a sublime extent, it causes rebirth among the Subhakiṇha devas.83. Nếu tu tập một cách thù thắng, sẽ sinh vào cõi Biến Tịnh Thiên (Subhakiṇha).84. Pañcamajjhānaṃ bhāvetvā vehapphalesu.84. When the fifth jhāna is developed, it causes rebirth among the Vehapphala devas.84. Thiền thứ năm, sau khi tu tập, sẽ sinh vào cõi Quảng Quả Thiên (Vehapphala).85. Tadeva saññāvirāgaṃ bhāvetvā asaññasattesu.85. When that same jhāna is developed with dispassion towards perception, it causes rebirth among the Asaññasatta devas.85. Thiền đó, sau khi tu tập sự ly tham đối với tưởng (saññā-virāga), sẽ sinh vào cõi Vô Tưởng Hữu Tình (Asaññasatta).86. Anāgāmino pana suddhāvāsesu uppajjanti.86. Non-returners (anāgāmī), however, are reborn in the Suddhāvāsa (Pure Abodes).86. Tuy nhiên, các vị Bất Lai (Anāgāmin) sinh vào cõi Tịnh Cư Thiên (Suddhāvāsa).87. Arūpāvacarakusalañca yathākkamaṃ bhāvetvā āruppesu uppajjantīti.87. And formless-sphere wholesome karma, when developed in due order, causes rebirth in the formless realms.87. Và thiện nghiệp vô sắc giới, sau khi tu tập theo thứ tự, sẽ sinh vào các cõi vô sắc (āruppa).88. Itthaṃ mahaggataṃ puññaṃ, yathābhūmivavatthitaṃ.88. Thus, lofty merit, established according to its plane,88. Như vậy, phước đại hành (mahaggata puñña), được an trú theo từng cõi,89. Āyukkhayena kammakkhayena ubhayakkhayena upacchedakakammunā ceti catudhā maraṇuppatti nāma.89. The occurrence of death is fourfold: by the exhaustion of life-span, by the exhaustion of karma, by the exhaustion of both, and by the cutting-off karma.89. Sự sinh khởi của cái chết có bốn loại: do hết tuổi thọ, do hết nghiệp, do hết cả hai, và do nghiệp đoạn tuyệt (upacchedaka-kamma).90. Tathā ca marantānaṃ pana maraṇakāle yathārahaṃ abhimukhībhūtaṃ bhavantare paṭisandhijanakaṃ kammaṃ vā, taṃkammakaraṇakāle rūpādikamupaladdhapubbamupakaraṇabhūtañca kammanimittaṃ vā, anantaramuppajjamānabhave upalabhitabbamupabhogabhūtañca gatinimittaṃ vā kammabalena channaṃ dvārānaṃ aññatarasmiṃ paccupaṭṭhāti, tato paraṃ tameva tathopaṭṭhitaṃ ārammaṇaṃ ārabbha vipaccamānakakammānurūpaṃ parisuddhaṃ upakkiliṭṭhaṃ vā upalabhitabbabhavānurūpaṃ tatthoṇataṃva cittasantānaṃ abhiṇhaṃ pavattati bāhullena, tameva vā pana janakabhūtaṃ kammaṃ abhinavakaraṇavasena dvārappattaṃ hoti.90. And for those who are dying in this manner, at the time of death, either the karma that is conducive to rebirth in the next existence, having appropriately become manifest, or the karma sign (kammanimitta) which was previously experienced as a sight or other sense object during the performance of that karma and serves as a means, or the destiny sign (gatinimitta) which is to be experienced in the immediately arising existence and serves as an object of enjoyment, appears at one of the six doors by the power of karma; thereafter, taking that same object which has thus appeared, the stream of consciousness frequently proceeds, inclining towards the existence to be obtained, being either purified or defiled according to the ripening karma, or else that generative karma itself becomes manifest at the door in the sense of a new occurrence.90. Và đối với những người đang chết như vậy, vào thời điểm chết, nghiệp sinh tái sinh ở kiếp sau, hoặc nghiệp tướng (kamma-nimitta) là một đối tượng đã từng được nhận thức như sắc v.v. vào thời điểm thực hiện nghiệp đó, hoặc cảnh tướng (gati-nimitta) là một đối tượng sẽ được nhận thức và thụ hưởng trong kiếp sắp sinh, tùy theo trường hợp, hiện ra ở một trong sáu cửa do sức mạnh của nghiệp. Từ đó, dòng tâm thức tiếp tục phát sinh thường xuyên, phần lớn là tâm thức trong sạch hoặc ô nhiễm, phù hợp với nghiệp đang cho quả, hoặc phù hợp với kiếp sắp được nhận thức, như thể nó nghiêng về đó, dựa vào đối tượng đã hiện ra như vậy. Hoặc chính nghiệp sinh khởi đó, do được làm mới, trở thành đối tượng của các cửa.91. Paccāsannamaraṇassa tassa vīthicittāvasāne bhavaṅgakkhaye vā cavanavasena paccuppannabhavapariyosānabhūtaṃ cuticittaṃ uppajjitvā nirujjhati, tasmiṃ niruddhāvasāne tassānantarameva tathāgahitaṃ ārammaṇaṃ ārabbha savatthukaṃ avatthukameva vā yathārahaṃ avijjānusayaparikkhittena taṇhānusayamūlakena saṅkhārena janiyamānaṃ sampayuttehi pariggayhamānaṃ sahajātānamadhiṭṭhānabhāvena pubbaṅgamabhūtaṃ bhavantarapaṭisandhānavasena paṭisandhisaṅkhātaṃ mānasaṃ uppajjamānameva patiṭṭhāti bhavantare.91. At the end of the consciousness process (vīthicitta) of one whose death is imminent, or at the cessation of the bhavaṅga, the death-consciousness (cuticitta), which is the culmination of the present existence, arises by way of passing away and then ceases. Immediately upon its cessation, the consciousness of rebirth (paṭisandhi), also called mānasa, arises, rooted in the latent defilement of craving, surrounded by the latent defilement of ignorance, generated by volitional formations, accompanied by its concomitants, and being the foremost (pubbaṅgama) in determining its co-arising factors, and immediately establishes itself in the next existence by way of connecting to that existence, taking that same object grasped previously, whether it has a physical basis or no physical basis, as appropriate.91. Đối với người sắp chết, vào cuối các tâm lộ trình (vīthi-citta) hoặc khi hữu phần (bhavaṅga) diệt, tâm tử (cuti-citta), là sự kết thúc của kiếp hiện tại, phát sinh rồi diệt. Khi tâm tử đó diệt, ngay sau đó, tâm tái sinh (paṭisandhi), được tạo ra bởi các hành (saṅkhāra) có căn nguyên từ tùy miên ái (taṇhānusaya-mūlaka) bị bao phủ bởi tùy miên vô minh (avijjānusaya-parikkhittena), được các pháp đồng sinh nắm giữ, là tiền đạo đóng vai trò là nơi nương tựa của các pháp đồng sinh, dựa vào đối tượng đã nắm giữ như vậy, có nơi nương tựa hoặc không có nơi nương tựa tùy theo trường hợp, phát sinh và an trú trong kiếp sau với vai trò nối kết các kiếp sống.92. Maraṇāsannavīthiyaṃ panettha mandappavattāni pañceva javanāni pāṭikaṅkhitabbāni, tasmā yadi paccuppannārammaṇesu āpāthagatesu dharantesveva maraṇaṃ hoti, tadā paṭisandhibhavaṅgānampi paccuppannārammaṇatā labbhatīti katvā kāmāvacarapaṭisandhiyā chadvāraggahitaṃ kammanimittaṃ gatinimittañca paccuppannamatītārammaṇaṃ upalabbhati, kammaṃ pana atītameva, tañca manodvāraggahitaṃ, tāni pana sabbānipi parittadhammabhūtānevārammaṇāni.92. In the consciousness process (vīthi) approaching death, only five javanas are to be expected, which are of weak occurrence. Therefore, if death occurs while the present objects that have come into range are still existing, then the presentness of the object of both rebirth-consciousness (paṭisandhi-bhavaṅga) is obtained; and thus, for sense-sphere rebirth, the karma sign and destiny sign grasped through the six doors are found to be present or past objects. Karma, however, is always past, and it is grasped through the mind door. All these objects, however, are phenomena of the limited (paritta) type.92. Trong tâm lộ trình gần kề cái chết, chỉ có năm tốc hành tâm (javana) được mong đợi phát sinh một cách yếu ớt. Do đó, nếu cái chết xảy ra khi các đối tượng hiện tại vẫn còn tồn tại trong tầm nhận thức, thì tâm tái sinh (paṭisandhi) và hữu phần (bhavaṅga) cũng có thể có đối tượng hiện tại. Vì vậy, đối với tái sinh dục giới, nghiệp tướng (kamma-nimitta) và cảnh tướng (gati-nimitta) được nắm giữ qua sáu cửa có thể là đối tượng hiện tại hoặc quá khứ. Tuy nhiên, nghiệp (kamma) chỉ là quá khứ, và nó được nắm giữ qua ý môn. Tất cả những đối tượng này đều là các pháp hữu hạn (paritta-dhamma).93. Rūpāvacarapaṭisandhiyā pana paññattibhūtaṃ kammanimittamevārammaṇaṃ hoti.93. For form-sphere rebirth, however, the object is only the conceptualized karma sign.93. Tuy nhiên, đối với tái sinh sắc giới, chỉ có nghiệp tướng (kamma-nimitta) là chế định (paññatti-bhūta) làm đối tượng.94. Tathā arūpapaṭisandhiyā ca mahaggatabhūtaṃ paññattibhūtañca kammanimittameva yathārahamārammaṇaṃ hoti.94. Similarly, for formless rebirth, the object is only the sublime (mahaggata) or conceptualized (paññatti) karma sign, as appropriate.94. Tương tự, đối với tái sinh vô sắc giới, chỉ có nghiệp tướng (kamma-nimitta) là đại hành (mahaggata-bhūta) và chế định (paññatti-bhūta) làm đối tượng tùy theo trường hợp.95. Asaññasattānaṃ pana jīvitanavakameva paṭisandhibhāvena patiṭṭhāti, tasmā te rūpapaṭisandhikā nāma.95. For the non-percipient beings (asaññasatta), however, only the life-faculty nonad (jīvitanavaka) establishes itself as rebirth; therefore, they are called those with form-rebirth.95. Tuy nhiên, đối với các chúng sinh vô tưởng (asaññasatta), chỉ có cửu pháp sinh mạng (jīvita-navaka) an trú với vai trò tái sinh. Do đó, chúng được gọi là tái sinh sắc pháp (rūpa-paṭisandhika).96. Arūpā arūpapaṭisandhikā.96. The formless beings are those with formless rebirth.96. Các chúng sinh vô sắc (arūpa) là tái sinh vô sắc pháp (arūpa-paṭisandhika).97. Sesā rūpārūpapaṭisandhikā.97. The remaining are rebirth-linking consciousnesses in the form and formless realms.97. Còn lại là các tâm tái tục sắc giới và vô sắc giới.98. Āruppacutiyā honti, heṭṭhimāruppavajjitā.98. They arise from the death-consciousnesses of the formless realms, excluding those of the lower formless realms.98. Từ tâm tử vô sắc giới, trừ các cõi vô sắc thấp hơn.99. Iccevaṃ gahitapaṭisandhikānaṃ pana paṭisandhinirodhānantarato pabhuti tamevārammaṇamārabbha tadeva cittaṃ yāva cuticittuppādā asati vīthicittuppāde bhavassa aṅgabhāvena bhavaṅgasantatisaṅkhātaṃ mānasaṃ abbocchinnaṃ nadīsoto viya pavattati.99. For those who have thus established rebirth-linking, immediately after the cessation of the rebirth-linking consciousness, that very same consciousness, taking that very same object, continues uninterruptedly like a river's current as a constituent of existence, known as the Bhavanga continuum, until the arising of the death consciousness, provided no process-consciousnesses arise.99. Như vậy, đối với những chúng sanh đã thọ tái tục, kể từ khi tâm tái tục diệt đi, nếu không có tâm lộ khởi lên, thì tâm ấy (tâm tái tục đó) nương vào đối tượng đó (của tâm tái tục) tiếp tục trôi chảy không ngừng như dòng sông, cho đến khi tâm tử khởi lên, dưới dạng một chuỗi tâm hộ kiếp (bhavaṅga) liên tục, như một phần của sự hiện hữu.100. Pariyosāne ca cavanavasena cuticittaṃ hutvā nirujjhati.100. And finally, it ceases as the death-consciousness, in the manner of passing away.100. Và cuối cùng, tâm ấy trở thành tâm tử và diệt đi theo cách chuyển dời.101. Tato parañca paṭisandhādayo rathacakkamiva yathākkamaṃ eva parivattantā pavattanti.101. Thereafter, rebirth-linking and so forth, revolve in due sequence like a chariot wheel, and thus continue to arise.101. Sau đó, các tâm tái tục (paṭisandhi) và các tâm khác lần lượt xoay vần như bánh xe, tiếp tục trôi chảy.102. Paṭisandhibhavaṅgavīthiyo, cuticeha tathā bhavantare.102. Rebirth-linking, Bhavanga, and processes, and likewise death in another existence;102. Tái tục, hộ kiếp, tâm lộ, và tâm tử ở một đời sống;