Cariyāpiṭakapāḷi

1067

11. Kaṇhadīpāyanacariyā

11. The Practice of Kaṇhadīpāyana

11. Kaṇhadīpāyanacariya

1068

92.

1069

‘‘Punāparaṃ yadā homi, kaṇhadīpāyano isi;

“Again, when I was the sage Kaṇhadīpāyana;

“Một lần khác, khi tôi là đạo sĩ Kaṇhadīpāyana;

1070

Paropaññāsavassāni, anabhiratocariṃ ahaṃ.

For over fifty years, I lived without delight.

Tôi đã sống không hoan hỷ hơn năm mươi năm.

1071

93.

1072

‘‘Na koci etaṃ jānāti, anabhiratimanaṃ mama;

No one knew this mind of mine, devoid of delight;

Không ai biết được tâm trạng không hoan hỷ của tôi;

1073

Ahañhi kassaci nācikkhiṃ, arati me carati mānase.

I told no one that discontent dwelled in my mind.

Tôi không nói với ai rằng sự không hoan hỷ đang ngự trị trong tâm trí tôi.

1074

94.

1075

‘‘Sabrahmacārī maṇḍabyo, sahāyo me mahāisi;

My fellow ascetic Maṇḍabya, my great sage friend;

Người bạn đồng phạm hạnh của tôi, đạo sĩ vĩ đại Maṇḍavya;

1076

Pubbakammasamāyutto, sūlamāropanaṃ labhi.

Connected with past kamma, he was impaled on a stake.

Do nghiệp quá khứ đã kết nối, đã bị đâm bằng cọc nhọn.

1077

95.

1078

‘‘Tamahaṃ upaṭṭhahitvāna, ārogyamanupāpayiṃ;

Having attended to him, I brought him to health;

Tôi đã chăm sóc ông ấy và giúp ông ấy hồi phục sức khỏe;

1079

Āpucchitvāna āgañchiṃ, yaṃ mayhaṃ sakamassamaṃ.

Having taken leave of him, I returned to my own hermitage.

Sau khi xin phép, tôi trở về tịnh xá của mình.

1080

96.

1081

‘‘Sahāyo brāhmaṇo mayhaṃ, bhariyaṃ ādāya puttakaṃ;

My brahmin friend, taking his wife and son;

“Người bạn Bà-la-môn của tôi, dẫn theo vợ và con trai;

1082

Tayo janā samāgantvā, āgañchuṃ pāhunāgataṃ.

The three persons, having gathered, arrived as guests.

Ba người họ đã đến, như những vị khách.

1083

97.

1084

‘‘Sammodamāno tehi saha, nisinno sakamassame;

While I was conversing with them, seated in my hermitage;

“Trong khi tôi đang vui vẻ trò chuyện với họ, ngồi trong tịnh thất của mình;

1085

Dārako vaṭṭamanukkhipaṃ, āsīvisamakopayi.

The boy, throwing a stick, provoked a venomous snake.

Đứa bé ném một cái vòng, đã chọc giận một con rắn độc.

1086

98.

1087

‘‘Tato so vaṭṭagataṃ maggaṃ, anvesanto kumārako;

Then that boy, searching for the path the stick had taken;

“Rồi đứa bé đó, tìm kiếm con đường mà cái vòng đã lăn,

1088

Āsīvisassa hatthena, uttamaṅgaṃ parāmasi.

Touched the head of the venomous snake with his hand.

Đã chạm vào đầu con rắn độc bằng tay.

1089

99.

1090

‘‘Tassa āmasane kuddho, sappo visabalassito;

Enraged by his touch, the snake, full of venomous power;

“Con rắn, nổi giận vì bị chạm vào, với nọc độc mạnh mẽ,

1091

Kupito paramakopena, aḍaṃsi dārakaṃ khaṇe.

Enraged with extreme anger, he bit the boy instantly.

Đã cắn đứa bé ngay lập tức, với cơn thịnh nộ tột cùng.

1092

100.

1093

‘‘Sahadaṭṭho āsīvisena^* , dārako papati^* bhūmiyaṃ;

“Bitten by the venomous snake, the boy fell to the ground;

“Bị con rắn độc cắn ngay, đứa bé đã ngã xuống đất;

1094

Tenāhaṃ dukkhito āsiṃ, mama vāhasi taṃ dukkhaṃ.

Therefore, I was distressed; I bore that suffering as if it were my own.

Vì vậy, ta đau khổ, và lòng bi mẫn khiến ta gánh chịu nỗi khổ đó như chính mình.

1095

101.

1096

‘‘Tyāhaṃ assāsayitvāna, dukkhite sokasallite;

“Having comforted them, who were distressed and pierced by the dart of sorrow;

“Sau khi an ủi những người đau khổ, bị mũi tên sầu muộn đâm xuyên;

1097

Paṭhamaṃ akāsiṃ kiriyaṃ, aggaṃ saccaṃ varuttamaṃ.

I first performed an act of truth, the supreme, excellent, and highest truth.

Ta đã thực hiện lời chân thật tối thượng, cao quý và tối thượng đầu tiên.

1098

102.

1099

‘‘‘Sattāhamevāhaṃ pasannacitto, puññatthiko acariṃ brahmacariyaṃ;

“‘For seven days I lived the holy life with a serene mind, desiring merit;

“Trong bảy ngày, với tâm hoan hỷ, ta đã thực hành đời sống Phạm hạnh vì mục đích phước báu;

1100

Athāparaṃ yaṃ caritaṃ mamedaṃ, vassāni paññāsasamādhikāni.

And thereafter, this holy life I have lived for more than fifty years.

Sau đó, đời sống Phạm hạnh này của ta đã kéo dài hơn năm mươi năm.

1101

103.

1102

‘‘‘Akāmako vāhi ahaṃ carāmi, etena saccena suvatthi hotu;

“‘Unwillingly have I lived it; by this truth, may there be well-being;

Ta đã thực hành đời sống Phạm hạnh này mà không mong muốn gì, nguyện với lời chân thật này mọi điều an lành;

1103

Hataṃ visaṃ jīvatu yaññadatto’.

May the poison be destroyed, may Yaññadatta live.’

Nguyện chất độc bị tiêu trừ, nguyện Yaññadatta sống lại.”

1104

104.

1105

‘‘Saha sacce kate mayhaṃ, visavegena vedhito;

“As soon as I made the truth, the boy, who had been afflicted by the force of the venom,

Ngay khi ta nói lời chân thật, đứa trẻ bị chất độc hành hạ;

1106

Abujjhitvāna vuṭṭhāsi, arogo cāsi māṇavo;

Awoke and stood up, and he was healthy;

Đã tỉnh dậy và đứng lên, hoàn toàn khỏe mạnh;

1107

Saccena me samo natthi, esā me saccapāramī’’ti.

There is no one equal to me in truth; this is my perfection of truth.”

Không có gì sánh bằng lời chân thật của ta, đây là Ba-la-mật về Chân thật của ta.”

1108

Kaṇhadīpāyanacariyaṃ ekādasamaṃ.

The Story of Kaṇhadīpāyana is the eleventh.

Hạnh Kaṇhadīpāyana, thứ mười một.

1109

12. Sutasomacariyā

12. Sutasoma’s Story

12. Hạnh Sutasoma

1110

105.

1111

‘‘Punāparaṃ yadā homi, sutasomo mahīpati;

“Again, when I was King Sutasoma;

“Một lần khác, khi ta là Sutasoma, vị vua vĩ đại;

1112

Gahito porisādena, brāhmaṇe saṅgaraṃ sariṃ.

Captured by the man-eater, I remembered my promise to the brahmin.

Bị Porisāda bắt giữ, ta nhớ lại lời hứa với vị Bà-la-môn.

1113

106.

1114

‘‘Khattiyānaṃ ekasataṃ, āvuṇitvā karattale;

“Having pierced a hundred kings with a string through their hands;

Hắn đã trói một trăm vị vua vào lòng bàn tay,

1115

Etesaṃ pamilāpetvā, yaññatthe upanayī mamaṃ.

He brought me to the sacrificial place, having wearied them all.

Và sau khi làm họ kiệt sức, hắn mang ta đến để hiến tế.

1116

107.

1117

‘‘Apucchi maṃ porisādo, ‘kiṃ tvaṃ icchasi nissajaṃ;

“The man-eater asked me, ‘Do you wish to be released?

Porisāda hỏi ta, ‘Ngươi muốn được thả tự do không?

1118

Yathāmati te kāhāmi, yadi me tvaṃ punehisi’.

I will do as you desire, if you return to me.’

Ta sẽ làm theo ý ngươi, nếu ngươi trở lại với ta.’

1119

108.

1120

‘‘Tassa paṭissuṇitvāna, paṇhe āgamanaṃ mama;

“Having promised him my return for his question;

Sau khi hứa với hắn rằng ta sẽ trở lại theo lời hỏi,

1121

Upagantvā puraṃ rammaṃ, rajjaṃ niyyādayiṃ tadā.

I went to the delightful city and then entrusted the kingdom.

Ta đến thành phố xinh đẹp và trao lại vương quốc lúc bấy giờ.

1122

109.

1123

‘‘Anussaritvā sataṃ dhammaṃ, pubbakaṃ jinasevitaṃ;

“Remembering the good Dhamma, practiced by the Buddhas of the past;

Sau khi nhớ lại giáo pháp cao quý đã được các đấng Toàn giác trước đây thực hành,

1124

Brāhmaṇassa dhanaṃ datvā, porisādaṃ upāgamiṃ.

Having given wealth to the brahmin, I approached the man-eater.

Ta đã bố thí tài sản cho vị Bà-la-môn và trở lại với Porisāda.

1125

110.

1126

‘‘Natthi me saṃsayo tattha, ghātayissati vā na vā;

“I had no doubt there, whether he would kill me or not;

Ta không hề nghi ngờ liệu hắn có giết ta hay không;

1127

Saccavācānurakkhanto, jīvitaṃ cajitumupāgamiṃ;

Protecting my truthful word, I went to sacrifice my life;

Để giữ gìn lời chân thật, ta đã đến để từ bỏ mạng sống;

1128

Saccena me samo natthi, esā me saccapāramī’’ti.

There is no one equal to me in truth; this is my perfection of truth.”

Không có gì sánh bằng lời chân thật của ta, đây là Ba-la-mật về Chân thật của ta.”

1129

Sutasomacariyaṃ dvādasamaṃ.

The Story of Sutasoma is the twelfth.

Hạnh Sutasoma, thứ mười hai.

1130

13. Suvaṇṇasāmacariyā

13. Suvaṇṇasāma’s Story

13. Hạnh Suvaṇṇasāma

1131

111.

1132

‘‘Sāmo yadā vane āsiṃ, sakkena abhinimmito;

“When I was Sāma in the forest, created by Sakka;

“Khi ta là Sāma trong rừng, được Sakka tạo ra,

1133

Pavane sīhabyagghe ca, mettāyamupanāmayiṃ.

I extended loving-kindness to lions and tigers in the wilderness.

Ta đã lan tỏa tâm từ đến sư tử và hổ trong rừng.

1134

112.

1135

‘‘Sīhabyagghehi dīpīhi, acchehi mahisehi ca;

“Surrounded by lions, tigers, leopards, bears, and buffaloes;

Được bao quanh bởi sư tử, hổ, báo, gấu và trâu rừng,

1136

Pasadamigavarāhehi, parivāretvā vane vasiṃ.

And by excellent deer, I dwelled in the forest.

Cùng với các loài hươu nai cao quý, ta sống trong rừng.

1137

113.

1138

‘‘Na maṃ koci uttasati, napi bhāyāmi kassaci;

“No one frightened me, nor was I afraid of anyone;

Không ai khiến ta sợ hãi, và ta cũng không sợ hãi bất cứ ai;

1139

Mettābalenupatthaddho, ramāmi pavane tadā’’ti.

Sustained by the power of loving-kindness, I rejoiced in the wilderness then.”

Được hỗ trợ bởi sức mạnh của tâm từ, ta vui hưởng trong rừng lúc bấy giờ.”

1140

Suvaṇṇasāmacariyaṃ terasamaṃ.

The Story of Suvaṇṇasāma is the thirteenth.

Hạnh Suvaṇṇasāma, thứ mười ba.

1141

14. Ekarājacariyā

14. Ekarāja’s Story

14. Hạnh Ekarāja

1142

114.

1143

‘‘Punāparaṃ yadā homi, ekarājāti vissuto;

“Again, when I was known as Ekarāja;

“Một lần khác, khi ta được biết đến là Ekarāja;

1144

Paramaṃ sīlaṃ adhiṭṭhāya, pasāsāmi mahāmahiṃ.

Having established the supreme virtue, I ruled the great earth.

Ta đã kiên định với giới hạnh tối thượng, cai trị một vương quốc rộng lớn.

1145

115.

1146

‘‘Dasa kusalakammapathe, vattāmi anavasesato;

“I practiced the ten wholesome courses of action completely;

Ta đã thực hành mười con đường thiện nghiệp một cách trọn vẹn;

1147

Catūhi saṅgahavatthūhi, saṅgaṇhāmi^* mahājanaṃ.

I gathered the great populace with the four bases of sympathy.

Ta đã tập hợp đại chúng bằng bốn pháp nhiếp sự.

1148

116.

1149

‘‘Evaṃ me appamattassa, idha loke parattha ca;

“While I was thus heedful, in this world and the next;

Khi ta không phóng dật như vậy, cả ở đời này và đời sau;

1150

Dabbaseno upagantvā, acchindanto puraṃ mama.

Dabbasena came and seized my city.

Dabbasena đã đến, cướp thành phố của ta.

1151

117.

1152

‘‘Rājūpajīve nigame, sabalaṭṭhe saraṭṭhake;

“Having taken into his hands all the royal dependents, the villages,

Hắn đã chiếm đoạt tất cả các quan lại, các làng mạc, các đội quân và các vùng đất;

1153

Sabbaṃ hatthagataṃ katvā, kāsuyā nikhaṇī mamaṃ.

All the armed forces, and the entire kingdom, he buried me in a pit.

Và chôn ta vào một cái hố.

1154

118.

1155

‘‘Amaccamaṇḍalaṃ rajjaṃ, phītaṃ antepuraṃ mama;

“My council of ministers, my prosperous kingdom, my inner palace;

Hắn đã cướp đi hội đồng các bộ trưởng, vương quốc, và hậu cung thịnh vượng của ta;

1156

Acchinditvāna gahitaṃ, piyaṃ puttaṃva passahaṃ;

Having been seized, I regarded him like a beloved son;

Ta nhìn hắn như nhìn một người con yêu quý;

1157

Mettāya me samo natthi, esā me mettāpāramī’’ti.

There is no one equal to me in loving-kindness; this is my perfection of loving-kindness.”

Không có gì sánh bằng tâm từ của ta, đây là Ba-la-mật về Từ của ta.”

1158

Ekarājacariyaṃ cuddasamaṃ.

The Story of Ekarāja is the fourteenth.

Hạnh Ekarāja, thứ mười bốn.

1159

15. Mahālomahaṃsacariyā

15. Mahālomahaṃsa’s Story

15. Hạnh Mahālomahaṃsa

1160

119.

1161

‘‘Susāne seyyaṃ kappemi, chavaṭṭhikaṃ upanidhāyahaṃ;

“I lay in a charnel ground, making a human skull my pillow;

“Khi ta nằm ngủ trong nghĩa địa, dùng một khúc xương sọ làm gối;

1162

Gāmaṇḍalā^* upāgantvā, rūpaṃ dassentinappakaṃ.

People from the villages came and showed me many improper actions.

Những đứa trẻ từ làng đến, và biểu lộ nhiều hành động thô tục.

1163

120.

1164

‘‘Apare gandhamālañca, bhojanaṃ vividhaṃ bahuṃ;

“Others brought perfumes, garlands, and much varied food;

Những người khác mang đến hương hoa, và nhiều loại thức ăn phong phú;

1165

Upāyanānūpanenti, haṭṭhā saṃviggamānasā.

And many other offerings, joyful and with minds filled with spiritual urgency.

Với tâm hân hoan và xúc động, họ mang đến những lễ vật.

1166

121.

1167

‘‘Ye me dukkhaṃ upaharanti, ye ca denti sukhaṃ mama;

“Those who brought me suffering, and those who gave me happiness;

Những ai mang đến khổ đau cho ta, và những ai mang đến hạnh phúc cho ta;

1168

Sabbesaṃ samako homi, dayā kopo na vijjati.

I was equal to all of them; there was no affection or anger.

Ta đối xử bình đẳng với tất cả, không có lòng thương xót hay giận dữ.

1169

122.

1170

‘‘Sukhadukkhe tulābhūto, yasesu ayasesu ca;

“Like a balance in happiness and suffering, in fame and disrepute;

Trong hạnh phúc và khổ đau, trong danh tiếng và ô nhục, ta như một cán cân;

1171

Sabbattha samako homi, esā me upekkhāpāramī’’ti.

I was equal in all things; this is my perfection of equanimity.”

Ta luôn bình đẳng trong mọi hoàn cảnh, đây là Ba-la-mật về Xả của ta.”

1172

Mahālomahaṃsacariyaṃ pannarasamaṃ.

The Story of Mahālomahaṃsa is the fifteenth.

Hạnh Mahālomahaṃsa, thứ mười lăm.

1173

Tassuddānaṃ –

Summary of these:

Tóm tắt:

1174

Yudhañjayo somanasso, ayogharabhisena ca;

Yudhañjaya, Somanassa, Ayoghara, Bhisena;

1175

Soṇanando mūgapakkho, kapirājā saccasavhayo.

Soṇananda, Mūgapakkha, Kapirāja, Saccasavhaya.

1176

Vaṭṭako maccharājā ca, kaṇhadīpāyano isi;

Vaṭṭaka, Maccharāja, and the sage Kaṇhadīpāyana;

Vaṭṭaka, Maccharāja, và ẩn sĩ Kaṇhadīpāyana;

1177

Sutasomo puna āsiṃ^* , sāmo ca ekarājahu;

Sutasoma, moreover, I was; and Sāma, and a sole king I was.

Sau đó ta là Sutasoma, Sāma và Ekarāja;

1178

Upekkhāpāramī āsi, iti vutthaṃ^* mahesinā.

I was also the one who fulfilled the perfection of equanimity; thus it was said by the Great Seeker.

Ba-la-mật về Xả đã có, như vị Đại ẩn sĩ đã nói.

1179

Evaṃ bahubbidhaṃ dukkhaṃ, sampattī ca bahubbidhā^* ;

Having experienced such manifold suffering and manifold prosperity

Như vậy, sau khi trải qua nhiều loại khổ đau và nhiều loại hạnh phúc;

1180

Bhavābhave anubhavitvā, patto sambodhimuttamaṃ.

in various existences, I attained the supreme perfect enlightenment.

Trong các kiếp sống, ta đã đạt được giác ngộ tối thượng.

1181

Datvā dātabbakaṃ dānaṃ, sīlaṃ pūretvā asesato;

Having given what was to be given, having fulfilled sīla completely,

Sau khi bố thí những gì cần bố thí, và hoàn thành giới hạnh một cách trọn vẹn;

1182

Nekkhamme pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.

having gone to the perfection of renunciation, I attained the supreme perfect enlightenment.

Sau khi đạt đến Ba-la-mật về Xuất ly, ta đã đạt được giác ngộ tối thượng.

1183

Paṇḍite paripucchitvā, vīriyaṃ katvāna muttamaṃ;

Having questioned the wise, having exerted supreme effort,

Sau khi hỏi các bậc hiền trí, và thực hành tinh tấn tối thượng;

1184

Khantiyā pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.

having gone to the perfection of forbearance, I attained the supreme perfect enlightenment.

Sau khi đạt đến Ba-la-mật về Nhẫn nại, ta đã đạt được giác ngộ tối thượng.

1185

Katvā daḷhamadhiṭṭhānaṃ, saccavācānurakkhiya;

Having made a firm determination, carefully guarding truthful speech,

Sau khi tạo lập quyết định vững chắc, và giữ gìn lời chân thật;

1186

Mettāya pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.

having gone to the perfection of loving-kindness, I attained the supreme perfect enlightenment.

Sau khi đạt đến Ba-la-mật về Từ, ta đã đạt được giác ngộ tối thượng.

1187

Lābhālābhe yasāyase, sammānanāvamānane;

In gains and losses, fame and disrepute, honor and dishonor,

Trong lợi lộc và tổn thất, danh tiếng và ô nhục, được tôn trọng và bị khinh miệt;

1188

Sabbattha samako hutvā, patto sambodhimuttamaṃ.

having become equal in all, I attained the supreme perfect enlightenment.

Sau khi giữ tâm bình đẳng trong mọi hoàn cảnh, ta đã đạt được giác ngộ tối thượng.

1189

Kosajjaṃ bhayato disvā, vīriyārambhañca khemato;

Seeing idleness as fearful, and the arousal of effort as secure,

Thấy sự biếng nhác là đáng sợ, và sự tinh tấn là an toàn;

1190

Āraddhavīriyā hotha, esā buddhānusāsanī.

be diligent in effort; this is the instruction of the Buddhas.

Hãy tinh tấn, đây là lời giáo huấn của chư Phật.

1191

Vivādaṃ bhayato disvā, avivādañca khemato;

Seeing contention as fearful, and non-contention as secure,

Thấy sự tranh cãi là đáng sợ, và sự hòa hợp là an toàn;

1192

Samaggā sakhilā hotha, esā buddhānusāsanī.

be harmonious and friendly; this is the instruction of the Buddhas.

Hãy sống hòa thuận và thân ái, đây là lời giáo huấn của chư Phật.

1193

Pamādaṃ bhayato disvā, appamādañca khemato;

Seeing heedlessness as fearful, and heedfulness as secure,

Thấy sự phóng dật là đáng sợ, và sự không phóng dật là an toàn;

1194

Bhāvethaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, esā buddhānusāsanī.

develop the Noble Eightfold Path; this is the instruction of the Buddhas.

Hãy tu tập Bát Chánh Đạo, đây là lời giáo huấn của chư Phật.

1195

Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano pubbacariyaṃ sambhāvayamāno buddhāpadāniyaṃ nāma dhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.

Thus, indeed, the Blessed One, honoring his own past conduct, delivered this discourse on the Dhamma called Buddāpadāniya.

Như vậy, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng bài pháp về các hành trạng của chư Phật, tán thán các hành trạng trong quá khứ của chính Ngài.

Table of Contents