Table of Contents

⮲

Cariyāpiṭakapāḷi

Edit
220
9. Vessantaracariyā
9. The Practice of Vessantara
9. Hành Trạng Của Vessantara
221
67.
67.
67.
222
‘‘Yā me ahosi janikā, phussatī* nāma khattiyā;
“My mother, a khattiya named Phussatī;
Người mẹ đã sinh ra tôi, là vị nữ vương tên Phussatī;
223
Sā atītāsu jātīsu, sakkassa mahesī piyā.
In past existences, she was the beloved chief queen of Sakka.
Trong những kiếp quá khứ, bà là vị hoàng hậu được yêu quý của Sakka.
224
68.
68.
68.
225
‘‘Tassā āyukkhayaṃ ñatvā, devindo etadabravi;
“Knowing her lifespan was ending, the king of devas said this;
Biết rằng tuổi thọ của bà sắp hết, vị vua của chư thiên nói lời này;
226
‘Dadāmi te dasa vare, varabhadde yadicchasi’.
‘I grant you ten boons, O noble lady, whatever you desire.’
“Này người đẹp, ta ban cho ngươi mười điều ước, tùy ngươi muốn gì.”
227
69.
69.
69.
228
‘‘Evaṃ vuttā ca sā devī, sakkaṃ punidamabravi;
“Thus addressed, that devī spoke again to Sakka;
Được nói như vậy, vị thiên nữ ấy lại nói với Sakka rằng;
229
‘Kiṃ nu me aparādhatthi, kiṃ nu dessā ahaṃ tava;
‘What fault have I committed? Am I hateful to you?
“Tôi đã phạm lỗi gì, hay tôi không được ngài yêu thích sao;
230
Rammā cāvesi maṃ ṭhānā, vātova dharaṇīruhaṃ’.
Do you wish to remove me from this pleasant abode, like the wind a tree?’
Ngài muốn dời tôi khỏi nơi chốn an lạc này, như gió lay cây vậy.”
231
70.
70.
70.
232
‘‘Evaṃ vutto ca so sakko, puna tassidamabravi;
“Thus addressed, Sakka spoke again to her;
Được nói như vậy, Sakka lại nói với bà rằng;
233
‘Na ceva te kataṃ pāpaṃ, na ca me tvaṃsi appiyā.
‘You have committed no evil, nor are you unloved by me.
“Ngươi không hề làm điều ác, và ngươi cũng không phải là người ta không yêu thích.
234
71.
71.
71.
235
‘‘‘Ettakaṃyeva te āyu, cavanakālo bhavissati;
“‘Your lifespan is only this much, and the time for your passing will come;
Tuổi thọ của ngươi chỉ có bấy nhiêu, thời điểm chuyển kiếp sẽ đến;
236
Paṭiggaṇha mayā dinne, vare dasa varuttame’.
Accept the ten supreme boons given by me.’
Hãy nhận lấy mười điều ước tối thượng do ta ban tặng.”
237
72.
72.
72.
238
‘‘Sakkena sā dinnavarā, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā;
“That Phussatī, having been granted boons by Sakka, was joyful and delighted;
Được Sakka ban cho các điều ước, bà Phussatī vui mừng khôn xiết;
239
Mamaṃ abbhantaraṃ katvā, phussatī dasa vare varī.
And having made me her innermost wish, she chose ten boons.
Bà đã ước mười điều, trong đó có việc sinh ra tôi.
240
73.
73.
73.
241
‘‘Tato cutā sā phussatī, khattiye upapajjatha;
“Then, having passed away, that Phussatī was reborn into a royal family;
Sau đó, bà Phussatī chuyển kiếp, tái sinh vào dòng dõi quý tộc;
242
Jetuttaramhi nagare, sañjayena samāgami.
In the city of Jetuttara, she was united with Sañjaya.
Tại thành Jetuttara, bà kết duyên cùng vua Sañjaya.
243
74.
74.
74.
244
‘‘Yadāhaṃ phussatiyā kucchiṃ, okkanto piyamātuyā;
“When I entered the womb of Phussatī, my beloved mother;
Khi tôi nhập vào thai của mẹ hiền Phussatī;
245
Mama tejena me mātā, sadā dānaratā ahu.
Through my power, my mother was always devoted to giving.
Nhờ uy lực của tôi, mẹ tôi luôn hoan hỷ bố thí.
246
75.
75.
75.
247
‘‘Adhane āture jiṇṇe, yācake addhike* jane;
“To the poor, the sick, the aged, to beggars and travelers;
Bà bố thí cho những người nghèo, bệnh tật, già yếu, người cầu xin, khách lữ hành;
248
Samaṇe brāhmaṇe khīṇe, deti dānaṃ akiñcane.
To ascetics, brahmins, the destitute, and the propertyless, she gave gifts.
Cho các Sa-môn, Bà-la-môn, những người thiếu thốn, không có gì.
249
76.
76.
76.
250
‘‘Dasa māse dhārayitvāna, karonte puraṃ padakkhiṇaṃ;
“After carrying me for ten months, while circumambulating the city;
Sau khi mang thai mười tháng, khi đang đi nhiễu quanh thành phố;
251
Vessānaṃ vīthiyā majjhe, janesi phussatī mamaṃ.
Phussatī gave birth to me in the middle of the merchants’ street.
Phussatī đã sinh ra tôi giữa con đường của các thương gia.
252
77.
77.
77.
253
‘‘Na mayhaṃ mattikaṃ nāmaṃ, napi pettikasambhavaṃ;
“My name was neither from my mother nor from my father;
Tên của tôi không phải do mẹ đặt, cũng không phải do cha đặt;
254
Jātettha vessavīthiyā, tasmā vessantaro ahu.
Since I was born there in the merchants’ street, I became Vessantara.
Vì được sinh ra ở con đường của các thương gia, nên tôi có tên là Vessantara.
255
78.
78.
78.
256
‘‘Yadāhaṃ dārako homi, jātiyā aṭṭhavassiko;
“When I was a child, eight years of age by birth;
Khi tôi còn là một đứa trẻ, vừa tròn tám tuổi;
257
Tadā nisajja pāsāde, dānaṃ dātuṃ vicintayiṃ.
Then, sitting in the palace, I resolved to give gifts.
Khi đó, ngồi trong cung điện, tôi đã suy nghĩ về việc bố thí.
258
79.
79.
79.
259
‘‘‘Hadayaṃ dadeyyaṃ cakkhuṃ, maṃsampi rudhirampi ca;
“‘I would give my heart, my eyes, even my flesh and blood;
“Tôi sẽ cho tim, cho mắt, cả thịt và máu;
260
Dadeyyaṃ kāyaṃ sāvetvā, yadi koci yācaye mamaṃ’.
I would give my body, proclaiming it as a servant, if anyone were to ask me.’
Tôi sẽ cho thân thể này làm nô lệ, nếu có ai cầu xin tôi.”
261
80.
80.
80.
262
‘‘Sabhāvaṃ cintayantassa, akampitamasaṇṭhitaṃ;
“As I was contemplating this nature, unwavering and unhesitating;
Khi tôi đang suy nghĩ về bản chất ấy, không hề lay động, không hề do dự;
263
Akampi tattha pathavī, sineruvanavaṭaṃsakā.
The earth, adorned with Mount Sineru and its forests, trembled there.
Khi đó, trái đất đã rung chuyển, cùng với các khu rừng và núi Sineru.
264
81.
81.
81.
265
‘‘Anvaddhamāse pannarase, puṇṇamāse uposathe;
“On the fifteenth day of the half-month, on the full moon Uposatha day;
Vào ngày rằm Uposatha, giữa tháng, ngày mười lăm;
266
Paccayaṃ nāgamāruyha, dānaṃ dātuṃ upāgamiṃ.
Mounting the auspicious elephant, I went to give gifts.
Tôi cưỡi con voi báu và đến để bố thí.
267
82.
82.
82.
268
‘‘Kaliṅgaraṭṭhavisayā, brāhmaṇā upagañchu maṃ;
“Brahmins from the Kalinga country approached me;
Các Bà-la-môn từ xứ Kalinga đã đến gặp tôi;
269
Ayācuṃ maṃ hatthināgaṃ, dhaññaṃ maṅgalasammataṃ.
They begged me for the elephant, which brings prosperity and is considered auspicious.
Họ cầu xin tôi con voi chúa, được xem là điềm lành, mang lại tài sản.
270
83.
83.
83.
271
‘‘Avuṭṭhiko janapado, dubbhikkho chātako mahā;
“‘The country is without rain, there is a great famine and starvation;
“Xứ sở đang hạn hán, nạn đói kém hoành hành;
272
Dadāhi pavaraṃ nāgaṃ, sabbasetaṃ gajuttamaṃ.
Give us the excellent elephant, the supreme elephant, all white.’
Xin hãy ban con voi chúa tối thượng, toàn thân trắng ngà.”
273
84.
84.
84.
274
‘‘Dadāmi na vikampāmi, yaṃ maṃ yācanti brāhmaṇā;
“I give it, I do not waver, what the brahmins ask of me;
Tôi ban cho mà không hề do dự, những gì các Bà-la-môn cầu xin tôi;
275
Santaṃ nappatigūhāmi* , dāne me ramate mano.
I do not conceal what I possess; my mind delights in giving.
Tôi không che giấu những gì mình có, tâm tôi hoan hỷ trong sự bố thí.
276
85.
85.
85.
277
‘‘Na me yācakamanuppatte, paṭikkhepo anucchavo;
"When a supplicant approaches me, refusal is not proper;
Khi người cầu xin đến, tôi không từ chối, điều đó không phù hợp với tôi;
278
‘Mā me bhijji samādānaṃ, dassāmi vipulaṃ gajaṃ’.
‘May my resolution not be broken; I shall give the magnificent elephant.’"
“Nguyện cho lời nguyện của tôi không bị phá vỡ, tôi sẽ ban con voi vĩ đại.”
279
86.
86.
86.
280
‘‘Nāgaṃ gahetvā soṇḍāya, bhiṅgāre ratanāmaye;
"Taking the elephant by its trunk, with jewel-studded pitchers;
Nắm lấy vòi voi, tôi đổ nước từ bình vàng ngọc;
281
Jalaṃ hatthe ākiritvā, brāhmaṇānaṃ adaṃ gajaṃ.
Pouring water into the Brahmins’ hands, I gave the elephant.
Vào tay các Bà-la-môn, và ban con voi cho họ.
282
87.
87.
87.
283
‘‘Punāparaṃ dadantassa, sabbasetaṃ gajuttamaṃ;
"When I gave again the supreme elephant, all white;
Khi tôi lại ban con voi chúa toàn thân trắng ngà;
284
Tadāpi pathavī kampi, sineruvanavaṭaṃsakā.
Then too the earth quaked, adorned with Sineru's forests.
Khi đó, trái đất cũng rung chuyển, cùng với các khu rừng và núi Sineru.
285
88.
88.
88.
286
‘‘Tassa nāgassa dānena, sivayo kuddhā samāgatā;
"Because of the gift of that elephant, the Sivis, angered, assembled;
Vì món bố thí voi ấy, dân chúng Sīvi tức giận mà tụ tập lại;
287
Pabbājesuṃ sakā raṭṭhā, ‘vaṅkaṃ gacchatu pabbataṃ’.
They banished me from their own country, saying, ‘Go to Vaṅka mountain!’"
Họ trục xuất tôi khỏi đất nước của họ, “Hãy đi đến núi Vaṅka.”
288
89.
89.
89.
289
‘‘Tesaṃ nicchubhamānānaṃ, akampitthamasaṇṭhitaṃ;
"Though they were banishing me, I remained unshaken and resolute;
Khi họ đang trục xuất tôi, tâm tôi không hề lay động, không hề do dự;
290
Mahādānaṃ pavattetuṃ, ekaṃ varamayācisaṃ.
To continue giving great gifts, I requested one boon.
Để thực hiện một món đại bố thí, tôi đã cầu xin một điều ước.
291
90.
90.
90.
292
‘‘Yācitā sivayo sabbe, ekaṃ varamadaṃsu me;
"When I requested, all the Sivis granted me one boon;
Tất cả dân chúng Sīvi, được tôi cầu xin, đã ban cho tôi một điều ước;
293
Sāvayitvā kaṇṇabheriṃ, mahādānaṃ dadāmahaṃ.
Having sounded the drum, I gave a great gift.
Tôi đã đánh trống bố thí và thực hiện món đại bố thí.
294
91.
91.
91.
295
‘‘Athettha vattatī saddo, tumulo bheravo mahā;
"Then a loud, dreadful, great sound arose there;
Khi đó, một tiếng động lớn, dữ dội và ồn ào đã vang lên;
296
Dānenimaṃ nīharanti, puna dānaṃ dadātayaṃ.
‘They are banishing him for giving, yet he gives again!’"
“Họ trục xuất ông ta vì bố thí, nhưng ông ta lại bố thí nữa!”
297
92.
92.
92.
298
‘‘Hatthiṃ asse rathe datvā, dāsiṃ dāsaṃ gavaṃ dhanaṃ;
"Having given elephants, horses, chariots, female slaves, male slaves, cows, and wealth;
Sau khi ban voi, ngựa, xe, nữ tỳ, nam tỳ, bò và tài sản;
299
Mahādānaṃ daditvāna, nagarā nikkhamiṃ tadā.
Having given a great gift, I then departed from the city.
Sau khi thực hiện món đại bố thí, tôi đã rời khỏi thành phố khi đó.
300
93.
93.
93.
301
‘‘Nikkhamitvāna nagarā, nivattitvā vilokite;
"Having departed from the city, and having turned back to look;
Sau khi rời khỏi thành phố, tôi quay lại nhìn;
302
Tadāpi pathavī kampi, sineruvanavaṭaṃsakā.
Then too the earth quaked, adorned with Sineru's forests.
Khi đó, trái đất cũng rung chuyển, cùng với các khu rừng và núi Sineru.
303
94.
94.
94.
304
‘‘Catuvāhiṃ rathaṃ datvā, ṭhatvā cātummahāpathe;
"Having given a four-horse chariot, standing at the crossroads;
Sau khi ban cỗ xe bốn ngựa, tôi đứng ở ngã tư đường;
305
Ekākiyo adutiyo, maddideviṃ idamabraviṃ.
Alone, without a companion, I spoke this to Maddīdevī.
Một mình, không có ai khác, tôi nói với Maddīdevī rằng:
306
95.
95.
95.
307
‘‘‘Tvaṃ maddi kaṇhaṃ gaṇhāhi, lahukā esā kaniṭṭhikā;
"‘Maddī, you take Kaṇhā; she is light, being the younger sister;
“Nàng Maddī, hãy bế Kaṇhā, cô bé này nhẹ thôi;
308
Ahaṃ jāliṃ gahessāmi, garuko bhātiko hi so’.
I will take Jālī, for he is heavy, being the elder brother.’"
Còn ta sẽ bế Jālī, vì cậu bé là anh trai nên nặng hơn.”
309
96.
96.
96.
310
‘‘Padumaṃ puṇḍarīkaṃva, maddī kaṇhājinaggahī;
"Like a lotus or a white water lily, Maddī took Kaṇhājina;
Maddī bế Kaṇhājinā như hoa sen trắng;
311
Ahaṃ suvaṇṇabimbaṃva, jāliṃ khattiyamaggahiṃ.
Like a golden image, I took Jālī, the khattiya.
Còn tôi bế Jālī, vị vương tử như tượng vàng.
312
97.
97.
97.
313
‘‘Abhijātā sukhumālā, khattiyā caturo janā;
"Born of noble lineage, delicate, four khattiyas are we;
Bốn người chúng tôi, dòng dõi quý tộc, thân thể mềm mại;
314
Visamaṃ samaṃ akkamantā, vaṅkaṃ gacchāma pabbataṃ.
Treading uneven and even ground, we go to Vaṅka mountain.
Bước đi trên đường gồ ghề và bằng phẳng, chúng tôi đi đến núi Vaṅka.
315
98.
98.
98.
316
‘‘Ye keci manujā enti, anumagge paṭippathe;
"Whoever people come, on byways or main roads;
Bất cứ ai mà chúng tôi gặp trên đường mòn hay đường chính;
317
Maggante paṭipucchāma, ‘kuhiṃ vaṅkanta* pabbato’.
We ask them along the way, ‘Where is Vaṅka mountain?’"
Chúng tôi đều hỏi họ trên đường, “Núi Vaṅka ở đâu?”
318
99.
99.
99.
319
‘‘Te tattha amhe passitvā, karuṇaṃ giramudīrayuṃ;
"Seeing us there, they uttered a pitiable cry;
Họ thấy chúng tôi ở đó, đã cất tiếng nói đầy lòng trắc ẩn;
320
Dukkhaṃ te paṭivedenti, dūre vaṅkantapabbato.
They informed us of our suffering, ‘Vaṅka mountain is far away.’"
Họ báo cho chúng tôi biết nỗi khổ rằng, “Núi Vaṅka còn xa lắm.”
321
100.
100.
100.
322
‘‘Yadi passanti pavane, dārakā phaline dume;
"If the children see fruit-bearing trees in the forest;
Nếu các con thấy cây có quả trong rừng;
323
Tesaṃ phalānaṃ hetumhi, uparodanti dārakā.
Because of those fruits, the children cry.
Vì những quả cây ấy, các con bắt đầu khóc.
324
101.
101.
101.
325
‘‘Rodante dārake disvā, ubbiddhā* vipulā dumā;
"Seeing the crying children, the lofty, great trees;
Thấy các con khóc, những cây to lớn vươn cao;
326
Sayamevoṇamitvāna, upagacchanti dārake.
Bent down by themselves and approached the children.
Tự mình cúi xuống, đến gần các con.
327
102.
102.
102.
328
‘‘Idaṃ acchariyaṃ disvā, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;
"Seeing this wonder, this amazing, hair-raising event;
Thấy điều kỳ diệu này, một điều phi thường, dựng tóc gáy;
329
Sāhukāraṃ* pavattesi, maddī sabbaṅgasobhanā.
Maddī, beautiful in all her limbs, uttered a cry of approval.
Maddī, người đẹp toàn thân, đã cất tiếng tán thán.
330
103.
103.
103.
331
‘‘Accheraṃ vata lokasmiṃ, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;
"‘How wonderful in the world, how amazing, how hair-raising!
“Ôi, thật kỳ diệu trong thế gian, thật phi thường, dựng tóc gáy;
332
Vessantarassa tejena, sayamevoṇatā dumā.
By the power of Vessantara, the trees bent down by themselves.’"
Nhờ uy lực của Vessantara, các cây tự mình cúi xuống.”
333
104.
104.
104.
334
‘‘Saṅkhipiṃsu pathaṃ yakkhā, anukampāya dārake;
"The yakkhas shortened the path, out of compassion for the children;
Các Dạ-xoa đã rút ngắn con đường, vì lòng thương xót các con;
335
Nikkhantadivaseneva* , cetaraṭṭhamupāgamuṃ.
On the very day they departed, they reached Ceta country.
Ngay trong ngày rời đi, chúng tôi đã đến xứ Ceta.
336
105.
105.
105.
337
‘‘Saṭṭhirājasahassāni, tadā vasanti mātule;
"Sixty thousand kings, who were maternal uncles, then dwelt there;
Sáu mươi ngàn vị vua, khi đó đang sống ở nhà cậu;
338
Sabbe pañjalikā hutvā, rodamānā upāgamuṃ.
All, with clasped hands, weeping, approached us.
Tất cả đều chắp tay, khóc lóc mà đến gần.
339
106.
106.
106.
340
‘‘Tattha vattetvā sallāpaṃ, cetehi cetaputtehi;
"Having conversed there with the Cetans and the Ceta princes;
Sau khi trò chuyện với các vị vua và vương tử Ceta ở đó;
341
Te tato nikkhamitvāna, vaṅkaṃ agamu pabbataṃ.
They then departed from there, and we went to Vaṅka mountain.
Từ đó, họ rời đi và đến núi Vaṅka.
342
107.
107.
107.
343
‘‘Āmantayitvā devindo, vissakammaṃ* mahiddhikaṃ;
"The king of devas, Sakka, having addressed Visukamma, the mighty one;
Vị vua của chư thiên đã gọi Vissakamma, vị thần có đại thần thông;
344
Assamaṃ sukataṃ rammaṃ, paṇṇasālaṃ sumāpaya.
‘Construct a well-made, delightful hermitage, a leaf-hut.’"
“Hãy xây dựng một am thất đẹp đẽ, một tịnh xá lá cây được làm tốt.”
345
108.
108.
108.
346
‘‘Sakkassa vacanaṃ sutvā, vissakammo mahiddhiko;
"Having heard Sakka’s words, Visukamma, the mighty one;
Nghe lời của Sakka, Vissakamma, vị thần có đại thần thông;
347
Assamaṃ sukataṃ rammaṃ, paṇṇasālaṃ sumāpayi.
Constructed a well-made, delightful hermitage, a leaf-hut.
Đã xây dựng một am thất đẹp đẽ, một tịnh xá lá cây được làm tốt.
348
109.
109.
109.
349
‘‘Ajjhogāhetvā pavanaṃ, appasaddaṃ nirākulaṃ;
"Having entered the forest, quiet and undisturbed;
Đi sâu vào rừng, nơi yên tĩnh, không ồn ào;
350
Caturo janā mayaṃ tattha, vasāma pabbatantare.
We four people dwelt there amidst the mountains.
Bốn người chúng tôi sống ở đó, giữa núi.
351
110.
110.
110.
352
‘‘Ahañca maddidevī ca, jālī kaṇhājinā cubho;
"I and Maddīdevī, and Jālī and Kaṇhājina, both;
Tôi và thiên nữ Maddī, cùng với Jālī và Kaṇhājinā;
353
Aññamaññaṃ sokanudā, vasāma assame tadā.
Relieving each other’s sorrow, we then dwelt in the hermitage.
Chúng tôi sống trong am thất khi đó, xua tan nỗi buồn cho nhau.
354
111.
111.
111.
355
‘‘Dārake anurakkhanto, asuñño homi assame;
"Guarding the children, I was not absent from the hermitage;
Tôi bảo vệ các con, không để am thất trống vắng;
356
Maddī phalaṃ āharitvā, poseti sā tayo jane.
Maddī brought fruits and nourished the three of us.
Maddī mang trái cây về, nuôi dưỡng ba người kia.
357
112.
112.
112.
358
‘‘Pavane vasamānassa, addhiko maṃ upāgami;
"While I was dwelling in the forest, a wanderer approached me;
Khi tôi đang sống trong rừng, một khách lữ hành đã đến gặp tôi;
359
Āyāci puttake mayhaṃ, jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.
He begged for my children, Jālī and Kaṇhājina, both.
Ông ta cầu xin hai đứa con của tôi, Jālī và Kaṇhājinā.
360
113.
113.
113.
361
‘‘Yācakaṃ upagataṃ disvā, hāso me upapajjatha;
"Seeing the supplicant who had come, joy arose in me;
Thấy người cầu xin đã đến, tôi cảm thấy vui mừng;
362
Ubho putte gahetvāna, adāsiṃ brāhmaṇe tadā.
Taking both children, I gave them to the Brahmin then.
Tôi đã nắm lấy hai đứa con và ban cho Bà-la-môn khi đó.
363
114.
114.
114.
364
‘‘Sake putte cajantassa, jūjake brāhmaṇe yadā;
“When I gave away my own children to the brahmin Jūjaka;
Khi tôi ban các con của mình cho Bà-la-môn Jūjaka;
365
Tadāpi pathavī kampi, sineruvanavaṭaṃsakā.
At that time too, the earth, adorned with the Sineru forest, quaked.
Khi ấy, đất này, với những rừng cây và núi Sineru như vương miện, cũng rung chuyển.
366
115.
115.
115.
367
‘‘Punadeva sakko oruyha, hutvā brāhmaṇasannibho;
“Again, Sakka descended and, appearing as a brahmin;
“Rồi nữa, Thích Ca (Sakko) lại giáng xuống, hóa thành một vị Bà-la-môn;
368
Āyāci maṃ maddideviṃ, sīlavantiṃ patibbataṃ.
He asked me for Maddīdevī, who was virtuous and devoted to her husband.
Đến xin ta nàng Maddī, người giữ giới hạnh, người vợ trung trinh.
369
116.
116.
116.
370
‘‘Maddiṃ hatthe gahetvāna, udakañjali pūriya;
“Holding Maddī by the hand, and filling his cupped hands with water;
Nắm tay nàng Maddī, ta đổ đầy nước vào lòng bàn tay (của người xin);
371
Pasannamanasaṅkappo, tassa maddiṃ adāsahaṃ.
With a mind intent on enlightenment, I gave Maddī to him.
Với tâm ý trong sáng, ta đã trao Maddī cho người ấy.
372
117.
117.
117.
373
‘‘Maddiyā dīyamānāya, gagane devā pamoditā;
“When Maddī was being given away, the devas in the sky rejoiced;
Khi Maddī được trao đi, các vị trời trên không trung hân hoan;
374
Tadāpi pathavī kampi, sineruvanavaṭaṃsakā.
At that time too, the earth, adorned with the Sineru forest, quaked.
Khi ấy, đất này, với những rừng cây và núi Sineru như vương miện, cũng rung chuyển.
375
118.
118.
118.
376
‘‘Jāliṃ kaṇhājinaṃ dhītaṃ, maddideviṃ patibbataṃ;
“Giving away Jālī, Kaṇhājinā, and Maddīdevī, who was devoted to her husband;
Ta đã không bận tâm khi từ bỏ Jāli, Kaṇhājina và nàng Maddī, người vợ trung trinh;
377
Cajamāno na cintesiṃ, bodhiyāyeva kāraṇā.
I did not regret it, solely for the sake of bodhi.
Chỉ vì lý do giác ngộ (bodhi).
378
119.
119.
119.
379
‘‘Na me dessā ubho puttā, maddidevī na dessiyā;
“My two children were not hateful to me, nor was Maddīdevī hateful;
Hai người con không phải là không được ta yêu quý, nàng Maddī cũng không phải là không được yêu quý;
380
Sabbaññutaṃ piyaṃ mayhaṃ, tasmā piye adāsahaṃ.
Omniscience is dear to me, therefore I gave away those who were dear.
Trí Toàn Giác (Sabbaññutā) là điều ta yêu quý, vì vậy ta đã trao những người thân yêu.
381
120.
120.
120.
382
‘‘Punāparaṃ brahāraññe, mātāpitusamāgame;
“Again, in the great forest, at the reunion with my parents;
Rồi nữa, trong khu rừng rộng lớn, khi cha mẹ gặp nhau;
383
Karuṇaṃ paridevante, sallapante sukhaṃ dukhaṃ.
When they were lamenting piteously, and conversing about joy and sorrow.
Họ than khóc thảm thiết, nói chuyện về niềm vui và nỗi buồn.
384
121.
121.
121.
385
‘‘Hirottappena garunā* , ubhinnaṃ upasaṅkami;
“Out of reverence, with hiri and ottappa, I approached both of them;
Với lòng hổ thẹn và ghê sợ tội lỗi (hiri-ottappa) sâu sắc, ta đã đến gần cả hai người;
386
Tadāpi pathavī kampi, sineruvanavaṭaṃsakā.
At that time too, the earth, adorned with the Sineru forest, quaked.
Khi ấy, đất này, với những rừng cây và núi Sineru như vương miện, cũng rung chuyển.
387
122.
122.
122.
388
‘‘Punāparaṃ brahāraññā, nikkhamitvā sañātibhi;
“Again, from the great forest, having departed with my relatives;
Rồi nữa, sau khi rời khu rừng rộng lớn, cùng với bà con thân quyến;
389
Pavisāmi puraṃ rammaṃ, jetuttaraṃ puruttamaṃ.
I entered the delightful city, Jetuttara, the foremost of cities.
Ta bước vào thành phố xinh đẹp, Jetuttara, thành phố tối thượng.
390
123.
123.
123.
391
‘‘Ratanāni satta vassiṃsu, mahāmegho pavassatha;
“Seven kinds of jewels rained down, a great cloud poured rain;
Bảy loại châu báu đã rơi xuống như mưa, một trận mưa lớn đã đổ;
392
Tadāpi pathavī kampi, sineruvanavaṭaṃsakā.
At that time too, the earth, adorned with the Sineru forest, quaked.
Khi ấy, đất này, với những rừng cây và núi Sineru như vương miện, cũng rung chuyển.
393
124.
124.
124.
394
‘‘Acetanāyaṃ pathavī, aviññāya sukhaṃ dukhaṃ;
“This inanimate earth, not knowing joy or sorrow;
Mảnh đất vô tri này, không biết khổ vui;
395
Sāpi dānabalā mayhaṃ, sattakkhattuṃ pakampathā’’ti.
Even it, by the power of my giving, quaked seven times.”
Cũng đã rung chuyển bảy lần nhờ sức mạnh bố thí của ta.”
396
Vessantaracariyaṃ navamaṃ.
The ninth, Vessantara's Practice, is concluded.
Hạnh Vessantara, thứ chín.
397
10. Sasapaṇḍitacariyā
10. The Practice of the Wise Hare
10. Hạnh Sasapaṇḍita
398
125.
125.
125.
399
‘‘Punāparaṃ yadā homi, sasako pavanacārako;
“Again, when I was a hare, roaming the forest;
“Rồi nữa, khi ta là một con thỏ rừng sống trong rừng;
400
Tiṇapaṇṇasākaphalabhakkho, paraheṭhanavivajjito.
Feeding on grass, leaves, herbs, and fruits, refraining from harming others.
Ăn cỏ, lá cây, rau và trái cây, tránh làm hại người khác.
401
126.
126.
126.
402
‘‘Makkaṭo ca siṅgālo ca, suttapoto cahaṃ tadā;
“A monkey, a jackal, an otter, and I at that time;
Khi ấy, một con khỉ, một con chó rừng, một con rái cá và ta;
403
Vasāma ekasāmantā, sāyaṃ pāto ca dissare* .
We lived in the same vicinity, appearing morning and evening.
Cùng sống gần nhau, sáng chiều gặp gỡ.
404
127.
127.
127.
405
‘‘Ahaṃ te anusāsāmi, kiriye kalyāṇapāpake;
“I admonished them regarding good and bad actions;
Ta đã khuyên răn chúng về những hành động thiện và ác;
406
‘Pāpāni parivajjetha, kalyāṇe abhinivissatha’.
‘Avoid evil deeds, and apply yourselves to good deeds.’
‘Hãy tránh xa những điều ác, hãy chuyên tâm vào những điều thiện.’
407
128.
128.
128.
408
‘‘Uposathamhi divase, candaṃ disvāna pūritaṃ;
“On the Uposatha day, seeing the full moon;
Vào ngày Uposatha, khi thấy trăng tròn;
409
Etesaṃ tattha ācikkhiṃ, divaso ajjuposatho.
I told them there, ‘Today is the Uposatha day.’
Ta đã nói với chúng rằng: ‘Hôm nay là ngày Uposatha.’
410
129.
129.
129.
411
‘‘Dānāni paṭiyādetha, dakkhiṇeyyassa dātave;
“‘Prepare gifts to be given to those worthy of offerings;
‘Hãy chuẩn bị các vật bố thí để dâng cho những người xứng đáng được cúng dường;
412
Datvā dānaṃ dakkhiṇeyye, upavassathuposathaṃ.
Having given gifts to those worthy of offerings, observe the Uposatha.’
Sau khi bố thí cho những người xứng đáng được cúng dường, hãy giữ giới Uposatha.’
413
130.
130.
130.
414
‘‘Te me sādhūti vatvāna, yathāsatti yathābalaṃ;
“They, saying to me, ‘So be it,’ according to their ability and strength;
Chúng nói: ‘Lành thay!’ với ta, rồi tùy theo khả năng và sức lực;
415
Dānāni paṭiyādetvā, dakkhiṇeyyaṃ gavesisuṃ* .
Having prepared gifts, sought someone worthy of offerings.
Chúng chuẩn bị các vật bố thí và tìm kiếm người xứng đáng được cúng dường.
416
131.
131.
131.
417
‘‘Ahaṃ nisajja cintesiṃ, dānaṃ dakkhiṇanucchavaṃ;
“Sitting, I pondered about a gift suitable for one worthy of offerings;
Ta ngồi suy nghĩ về sự bố thí xứng đáng được cúng dường;
418
‘Yadihaṃ labhe dakkhiṇeyyaṃ, kiṃ me dānaṃ bhavissati.
‘If I find someone worthy of offerings, what will my gift be?
‘Nếu ta gặp được người xứng đáng được cúng dường, thì ta sẽ bố thí gì đây?
419
132.
132.
132.
420
‘‘‘Na me atthi tilā muggā, māsā vā taṇḍulā ghataṃ;
“‘I have no sesame, no mung beans, no black gram, no rice, or ghee;
Ta không có mè, đậu xanh, đậu đen, gạo hay bơ;
421
Ahaṃ tiṇena yāpemi, na sakkā tiṇa dātave.
I subsist on grass, it is not possible to give grass.
Ta sống nhờ cỏ, không thể bố thí cỏ được.
422
133.
133.
133.
423
‘‘‘Yadi koci eti dakkhiṇeyyo, bhikkhāya mama santike;
“‘If someone worthy of offerings comes to me for alms;
Nếu có ai đến xin ăn ở chỗ ta;
424
Dajjāhaṃ sakamattānaṃ, na so tuccho gamissati’.
I will give my own self, he will not go empty-handed.’
Ta sẽ bố thí chính bản thân mình, người ấy sẽ không ra về tay không.’
425
134.
134.
134.
426
‘‘Mama saṅkappamaññāya, sakko brāhmaṇavaṇṇinā;
“Knowing my thought, Sakka, in the guise of a brahmin;
Thích Ca (Sakko), biết được ý định của ta, với hình dạng Bà-la-môn;
427
Āsayaṃ me upāgacchi, dānavīmaṃsanāya me.
Approached my dwelling, to test my generosity.
Đã đến chỗ ta, để thử thách lòng bố thí của ta.
428
135.
135.
135.
429
‘‘Tamahaṃ disvāna santuṭṭho, idaṃ vacanamabraviṃ;
“Seeing him, I was delighted and spoke these words;
Khi thấy người ấy, ta vui mừng và nói những lời này;
430
‘Sādhu khosi anuppatto, ghāsahetu mamantike.
‘It is indeed good that you have arrived at my abode for food.
‘Thật tốt lành khi ngài đã đến chỗ ta để tìm thức ăn.
431
136.
136.
136.
432
‘‘‘Adinnapubbaṃ dānavaraṃ, ajja dassāmi te ahaṃ;
“‘Today I will give you the supreme gift, never given before;
Hôm nay ta sẽ trao cho ngài một món quà bố thí chưa từng được trao trước đây;
433
Tuvaṃ sīlaguṇūpeto, ayuttaṃ te paraheṭhanaṃ.
You are endowed with virtue, it is not proper for you to harm others.
Ngài là người có giới hạnh, việc làm hại người khác là không phù hợp với ngài.
434
137.
137.
137.
435
‘‘‘Ehi aggiṃ padīpehi, nānākaṭṭhe samānaya;
“‘Come, light a fire, gather various kinds of wood;
Hãy đến, hãy đốt lửa, hãy gom nhiều loại củi;
436
Ahaṃ pacissamattānaṃ, pakkaṃ tvaṃ bhakkhayissasi’.
I will cook myself, and you shall eat the cooked meat.’
Ta sẽ tự nướng mình, ngài sẽ ăn thịt đã chín.’
437
138.
138.
138.
438
‘‘‘Sādhū’ti so haṭṭhamano, nānākaṭṭhe samānayi;
“Saying, ‘So be it,’ he, with a joyful mind, gathered various kinds of wood;
Người ấy, với tâm hoan hỷ, nói ‘Lành thay!’ và gom nhiều loại củi;
439
Mahantaṃ akāsi citakaṃ, katvā aṅgāragabbhakaṃ.
He made a large pyre, forming a chamber for embers.
Người ấy đã chất một đống củi lớn, tạo thành một lò than.
440
139.
139.
139.
441
‘‘Aggiṃ tattha padīpesi, yathā so khippaṃ mahā bhave;
“He lit a fire there, so that it might quickly become great;
Người ấy đã đốt lửa ở đó, để lửa nhanh chóng bùng lên;
442
Phoṭetvā rajagate gatte, ekamantaṃ upāvisiṃ.
Having shaken off the dust from my body, I sat down at one side.
Ta đã phủi sạch bụi bẩn trên người và ngồi xuống một bên.
443
140.
140.
140.
444
‘‘Yadā mahākaṭṭhapuñjo, āditto dhamadhamāyati* ;
“When the great pile of wood, blazing, roared with flames;
Khi đống củi lớn đã cháy rực, bùng lên ngọn lửa;
445
Taduppatitvā papatiṃ, majjhe jālasikhantare.
Then I sprang up and fell into the midst of the fiery flames.
Khi ấy, ta nhảy lên và rơi xuống giữa các ngọn lửa đang bùng cháy.
446
141.
141.
141.
447
‘‘Yathā sītodakaṃ nāma, paviṭṭhaṃ yassa kassaci;
“Just as cold water, when entered by anyone;
Giống như nước lạnh, khi ai đó uống vào;
448
Sameti darathapariḷāhaṃ, assādaṃ deti pīti ca.
Calms the distress and burning, and gives delight and joy.
Nó làm dịu đi sự mệt mỏi và nóng bức, mang lại hương vị và niềm vui.
449
142.
142.
142.
450
‘‘Tatheva jalitaṃ aggiṃ, paviṭṭhassa mamaṃ tadā;
“Even so, for me, when I entered the blazing fire at that time;
Cũng vậy, khi ta bước vào ngọn lửa đang cháy;
451
Sabbaṃ sameti darathaṃ, yathā sītodakaṃ viya.
All distress subsided, just like cold water.”
Mọi sự mệt mỏi của ta đều tan biến, giống như nước lạnh.
452
143.
143.
143.
453
‘‘Chaviṃ cammaṃ maṃsaṃ nhāruṃ, aṭṭhiṃ hadayabandhanaṃ;
“Skin, hide, flesh, sinews, bones, and the heart's binding;
Da, lông, thịt, gân, xương và dây chằng tim;
454
Kevalaṃ sakalaṃ kāyaṃ, brāhmaṇassa adāsaha’’nti.
I gave my entire, complete body to the brahmin.”
Ta đã trao toàn bộ thân thể mình cho vị Bà-la-môn.”
455
Sasapaṇḍitacariyaṃ dasamaṃ.
The tenth Cariya of the Wise Hare is concluded.
Hạnh Sasapaṇḍita, thứ mười.
456
Akittivaggo paṭhamo.
The first chapter, Akitti, is concluded.
Phẩm Akitti, thứ nhất.
457
Tassuddānaṃ –
The summary of this is –
Phần tóm tắt của phẩm đó –
458
Akittibrāhmaṇo saṅkho, kururājā dhanañcayo;
Akitti the brahmin, Saṅkha, King Dhanañjaya of the Kuru country;
Bà-la-môn Akitti, Saṅkha, vua Kuru, Dhanañcaya;
459
Mahāsudassano rājā, mahāgovindabrāhmaṇo.
King Mahāsudassana, and Mahāgovinda the brahmin.
Vua Mahāsudassana, Bà-la-môn Mahāgovinda.
460
Nimi candakumāro ca, sivi vessantaro saso;
Nimi, Prince Canda, Sivi, Vessantara, and the Hare;
Nimi và hoàng tử Canda, Sivi, Vessantara, Sasapaṇḍita;
461
Ahameva tadā āsiṃ, yo te dānavare adā.
I myself was he who, at that time, gave those supreme gifts.
Khi ấy, chính ta là người đã trao những món quà bố thí tối thượng đó.
462
Ete dānaparikkhārā, ete dānassa pāramī;
These are the requisites of giving, these are the perfections of giving;
Đây là những vật bố thí, đây là những Ba-la-mật của bố thí;
463
Jīvitaṃ yācake datvā, imaṃ pārami pūrayiṃ.
Having given my life to petitioners, I fulfilled this perfection.
Trao mạng sống cho người cầu xin, ta đã viên mãn Ba-la-mật này.
464
Bhikkhāya upagataṃ disvā, sakattānaṃ pariccajiṃ;
Seeing one who had come for alms, I sacrificed my own self;
Khi thấy người đến xin ăn, ta đã hy sinh chính mình;
465
Dānena me samo natthi, esā me dānapāramīti.
There is none equal to my giving; this is my perfection of giving.”
Không có sự bố thí nào sánh bằng ta, đây là Ba-la-mật bố thí của ta.
Next Page →

Settings