21. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
21. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho āyasmā ca samiddho* āyasmā ca mahākoṭṭhiko* yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodiṃsu.
Then Venerable Samiddha and Venerable Mahākoṭṭhika approached Venerable Sāriputta; having approached, they exchanged greetings with Venerable Sāriputta.
Rồi Tôn giả Samiddha và Tôn giả Mahākoṭṭhika đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, họ chào hỏi Tôn giả Sāriputta.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
When they had concluded their courteous and amiable talk, they sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ samiddhaṃ āyasmā sāriputto etadavoca –
Venerable Sāriputta then said to Venerable Samiddha, who was sitting to one side –
Khi Tôn giả Samiddha đã ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta nói với vị ấy rằng:
‘‘Tayome, āvuso samiddha, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“There are, friend Samiddha, these three types of individuals existing, found in the world.
“Này Hiền giả Samiddha, có ba hạng người này hiện hữu, có mặt trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng ấy là gì?
Kāyasakkhī, diṭṭhippatto* , saddhāvimutto.
A body-witness (kāyasakkhī), one attained to view (diṭṭhippatto), and one liberated by faith (saddhāvimutto).
Người chứng thân (kāyasakkhī), người đạt kiến (diṭṭhippatto), người giải thoát bằng niềm tin (saddhāvimutto).
Ime kho, āvuso, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, friend, are the three types of individuals existing, found in the world.
Này các hiền giả, quả thật có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti?
Among these three types of individuals, friend, which individual do you find more excellent and more sublime?”
Này các hiền giả, trong số ba hạng người này, hạng người nào đối với các hiền giả là cao thượng hơn và vi diệu hơn?
‘‘Tayome, āvuso sāriputta, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“There are, friend Sāriputta, these three types of individuals existing, found in the world.
“Này hiền giả Sāriputta, có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto.
A body-witness (kāyasakkhī), one attained to view (diṭṭhippatto), and one liberated by faith (saddhāvimutto).
Kāyasakkhī (Thân Chứng), Diṭṭhippatto (Kiến Đáo), Saddhāvimutto (Tín Giải Thoát).
Ime kho, āvuso, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, friend, are the three types of individuals existing, found in the world.
Này các hiền giả, quả thật có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ* puggalo saddhāvimutto, ayaṃ me puggalo khamati imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca.
Among these three types of individuals, friend, the individual who is liberated by faith (saddhāvimutto) is the one I find more excellent and more sublime among these three types of individuals.
Này các hiền giả, trong số ba hạng người này, hạng người nào là Tín Giải Thoát, thì hạng người đó đối với tôi là cao thượng hơn và vi diệu hơn trong số ba hạng người này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Imassa, āvuso, puggalassa saddhindriyaṃ adhimatta’’nti.
Because, friend, the faculty of faith (saddhindriya) of this individual is excessive.”
Này các hiền giả, tín căn của hạng người này là mạnh mẽ hơn.”
Atha kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ etadavoca – ‘‘tayome, āvuso koṭṭhika, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
Then Venerable Sāriputta said to Venerable Mahākoṭṭhika: “There are, friend Koṭṭhika, these three types of individuals existing, found in the world.
Rồi Tôn giả Sāriputta nói với Tôn giả Mahākoṭṭhika: “Này hiền giả Koṭṭhika, có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto.
A body-witness (kāyasakkhī), one attained to view (diṭṭhippatto), and one liberated by faith (saddhāvimutto).
Kāyasakkhī, Diṭṭhippatto, Saddhāvimutto.
Ime kho, āvuso, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, friend, are the three types of individuals existing, found in the world.
Này các hiền giả, quả thật có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti?
Among these three types of individuals, friend, which individual do you find more excellent and more sublime?”
Này các hiền giả, trong số ba hạng người này, hạng người nào đối với hiền giả là cao thượng hơn và vi diệu hơn?”
‘‘Tayome, āvuso sāriputta, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“There are, friend Sāriputta, these three types of individuals existing, found in the world.
“Này hiền giả Sāriputta, có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto.
A body-witness (kāyasakkhī), one attained to view (diṭṭhippatto), and one liberated by faith (saddhāvimutto).
Kāyasakkhī, Diṭṭhippatto, Saddhāvimutto.
Ime kho, āvuso, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, friend, are the three types of individuals existing, found in the world.
Này các hiền giả, quả thật có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo kāyasakkhī, ayaṃ me puggalo khamati imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca.
Among these three types of individuals, friend, the individual who is a body-witness (kāyasakkhī) is the one I find more excellent and more sublime among these three types of individuals.
Này các hiền giả, trong số ba hạng người này, hạng người nào là Kāyasakkhī, thì hạng người đó đối với tôi là cao thượng hơn và vi diệu hơn trong số ba hạng người này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Imassa, āvuso, puggalassa samādhindriyaṃ adhimatta’’nti.
Because, friend, the faculty of concentration (samādhindriya) of this individual is excessive.”
Này các hiền giả, định căn của hạng người này là mạnh mẽ hơn.”
Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘tayome, āvuso sāriputta, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
Then Venerable Mahākoṭṭhika said to Venerable Sāriputta: “There are, friend Sāriputta, these three types of individuals existing, found in the world.
Rồi Tôn giả Mahākoṭṭhika nói với Tôn giả Sāriputta: “Này hiền giả Sāriputta, có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto.
A body-witness (kāyasakkhī), one attained to view (diṭṭhippatto), and one liberated by faith (saddhāvimutto).
Kāyasakkhī, Diṭṭhippatto, Saddhāvimutto.
Ime kho, āvuso, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, friend, are the three types of individuals existing, found in the world.
Này các hiền giả, quả thật có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti?
Among these three types of individuals, friend, which individual do you find more excellent and more sublime?”
Này các hiền giả, trong số ba hạng người này, hạng người nào đối với hiền giả là cao thượng hơn và vi diệu hơn?”
‘‘Tayome, āvuso koṭṭhika, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“There are, friend Koṭṭhika, these three types of individuals existing, found in the world.
“Này hiền giả Koṭṭhika, có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto.
A body-witness (kāyasakkhī), one attained to view (diṭṭhippatto), and one liberated by faith (saddhāvimutto).
Kāyasakkhī, Diṭṭhippatto, Saddhāvimutto.
Ime kho, āvuso, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, friend, are the three types of individuals existing, found in the world.
Này các hiền giả, quả thật có ba hạng người này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo diṭṭhippatto, ayaṃ me puggalo khamati imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca.
Among these three types of individuals, friend, the individual who is one attained to view (diṭṭhippatto) is the one I find more excellent and more sublime among these three types of individuals.
Này các hiền giả, trong số ba hạng người này, hạng người nào là Diṭṭhippatto, thì hạng người đó đối với tôi là cao thượng hơn và vi diệu hơn trong số ba hạng người này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Imassa, āvuso, puggalassa paññindriyaṃ adhimatta’’nti.
Because, friend, the faculty of wisdom (paññindriya) of this individual is excessive.”
Này các hiền giả, tuệ căn của hạng người này là mạnh mẽ hơn.”
Atha kho āyasmā sāriputto āyasmantañca samiddhaṃ āyasmantañca mahākoṭṭhikaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ.
Then Venerable Sāriputta said to Venerable Samiddha and Venerable Mahākoṭṭhika: “Our respective views, friends, have all been declared by us.
Rồi Tôn giả Sāriputta nói với Tôn giả Samiddha và Tôn giả Mahākoṭṭhika: “Này các hiền giả, tất cả chúng ta đều đã trình bày ý kiến riêng của mình.
Āyāmāvuso, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāma.
Come, friends, let us go to the Blessed One; having approached him, we will report this matter to the Blessed One.
Này các hiền giả, chúng ta hãy đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, chúng ta sẽ trình bày vấn đề này với Thế Tôn.
Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti.
Whatever the Blessed One declares to us, that we shall remember.”
Chúng ta sẽ ghi nhớ theo cách Thế Tôn giải thích.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā ca samiddho āyasmā ca mahākoṭṭhiko āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ.
“Yes, friend,” Venerable Samiddha and Venerable Mahākoṭṭhika replied to Venerable Sāriputta.
“Thưa vâng, hiền giả,” Tôn giả Samiddha và Tôn giả Mahākoṭṭhika đã đồng ý với Tôn giả Sāriputta.
Atha kho āyasmā ca sāriputto āyasmā ca samiddho āyasmā ca mahākoṭṭhiko yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then Venerable Sāriputta, Venerable Samiddha, and Venerable Mahākoṭṭhika approached the Blessed One; having approached him and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Rồi Tôn giả Sāriputta, Tôn giả Samiddha và Tôn giả Mahākoṭṭhika đã đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto yāvatako ahosi āyasmatā ca samiddhena āyasmatā ca mahākoṭṭhikena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
Sitting to one side, Venerable Sāriputta reported to the Blessed One all the conversation that had taken place with Venerable Samiddha and Venerable Mahākoṭṭhika.
Sau khi ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta đã trình bày tất cả những gì đã được thảo luận giữa Tôn giả Samiddha và Tôn giả Mahākoṭṭhika với Thế Tôn.
‘‘Na khvettha, sāriputta, sukaraṃ ekaṃsena byākātuṃ – ‘ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’ti.
“Indeed, Sāriputta, it is not easy to declare definitively, ‘This one among these three individuals is more excellent and more refined.’”
“Này Sāriputta, không dễ để giải thích một cách dứt khoát rằng ‘hạng người này là cao thượng hơn và vi diệu hơn trong số ba hạng người này.’
Ṭhānañhetaṃ, sāriputta, vijjati yvāyaṃ puggalo saddhāvimutto svāssa* arahattāya paṭipanno, yvāyaṃ puggalo kāyasakkhī svāssa sakadāgāmī vā anāgāmī vā, yo cāyaṃ puggalo diṭṭhippatto sopassa* sakadāgāmī vā anāgāmī vā.
“Indeed, Sāriputta, there is the case where an individual who is a saddhāvimutta might be one practicing for Arahantship; an individual who is a kāyasakkhī might be a once-returner or a non-returner; and an individual who is a diṭṭhippatta might be a once-returner or a non-returner.”
Này Sāriputta, có trường hợp hạng người Tín Giải Thoát đang trên đường chứng A-la-hán, hạng người Kāyasakkhī có thể là Bất Lai hay Nhất Lai, và hạng người Diṭṭhippatto cũng có thể là Bất Lai hay Nhất Lai.
‘‘Na khvettha, sāriputta, sukaraṃ ekaṃsena byākātuṃ – ‘ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’ti.
“Indeed, Sāriputta, it is not easy to declare definitively, ‘This one among these three individuals is more excellent and more refined.’”
“Này Sāriputta, không dễ để giải thích một cách dứt khoát rằng ‘hạng người này là cao thượng hơn và vi diệu hơn trong số ba hạng người này.’
Ṭhānañhetaṃ, sāriputta, vijjati yvāyaṃ puggalo kāyasakkhī svāssa arahattāya paṭipanno, yvāyaṃ puggalo saddhāvimutto svāssa sakadāgāmī vā anāgāmī vā, yo cāyaṃ puggalo diṭṭhippatto sopassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā.
“Indeed, Sāriputta, there is the case where an individual who is a kāyasakkhī might be one practicing for Arahantship; an individual who is a saddhāvimutta might be a once-returner or a non-returner; and an individual who is a diṭṭhippatta might be a once-returner or a non-returner.”
Này Sāriputta, có trường hợp hạng người Kāyasakkhī đang trên đường chứng A-la-hán, hạng người Tín Giải Thoát có thể là Bất Lai hay Nhất Lai, và hạng người Diṭṭhippatto cũng có thể là Bất Lai hay Nhất Lai.
‘‘Na khvettha, sāriputta, sukaraṃ ekaṃsena byākātuṃ – ‘ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’ti.
“Indeed, Sāriputta, it is not easy to declare definitively, ‘This one among these three individuals is more excellent and more refined.’”
“Này Sāriputta, không dễ để giải thích một cách dứt khoát rằng ‘hạng người này là cao thượng hơn và vi diệu hơn trong số ba hạng người này.’
Ṭhānañhetaṃ, sāriputta, vijjati yvāyaṃ puggalo diṭṭhippatto svāssa arahattāya paṭipanno, yvāyaṃ puggalo saddhāvimutto svāssa sakadāgāmī vā anāgāmī vā, yo cāyaṃ puggalo kāyasakkhī sopassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā.
“Indeed, Sāriputta, there is the case where an individual who is a diṭṭhippatta might be one practicing for Arahantship; an individual who is a saddhāvimutta might be a once-returner or a non-returner; and an individual who is a kāyasakkhī might be a once-returner or a non-returner.”
Này Sāriputta, có trường hợp hạng người Diṭṭhippatto đang trên đường chứng A-la-hán, hạng người Tín Giải Thoát có thể là Bất Lai hay Nhất Lai, và hạng người Kāyasakkhī cũng có thể là Bất Lai hay Nhất Lai.
22.* ‘‘Tayome, bhikkhave, gilānā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“Monks, there are these three kinds of sick persons found existing in the world.
“Này các Tỳ-kheo, có ba hạng người bệnh này đang hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Idha, bhikkhave, ekacco gilāno labhanto vā sappāyāni bhojanāni alabhanto vā sappāyāni bhojanāni, labhanto vā sappāyāni bhesajjāni alabhanto vā sappāyāni bhesajjāni, labhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ alabhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ neva vuṭṭhāti tamhā ābādhā.
Here, monks, a certain sick person, whether obtaining suitable food or not obtaining suitable food, whether obtaining suitable medicines or not obtaining suitable medicines, whether obtaining a suitable attendant or not obtaining a suitable attendant, does not recover from that illness.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có một người bệnh, dù được hay không được thức ăn phù hợp, dù được hay không được thuốc men phù hợp, dù được hay không được người chăm sóc thích hợp, người ấy vẫn không khỏi bệnh đó.
‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ gilāno labhantova sappāyāni bhojanāni no alabhanto, labhantova sappāyāni bhesajjāni no alabhanto, labhantova patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ no alabhanto vuṭṭhāti tamhā ābādhā, imaṃ kho, bhikkhave, gilānaṃ paṭicca gilānabhattaṃ anuññātaṃ gilānabhesajjaṃ anuññātaṃ gilānupaṭṭhāko anuññāto.
“Among these, monks, with reference to that sick person who only obtains suitable food, not not obtaining it; only obtains suitable medicines, not not obtaining them; only obtains a suitable attendant, not not obtaining one, and recovers from that illness—it is for this sick person, monks, that sick-food is allowed, sick-medicine is allowed, a sick-attendant is allowed.
Này các Tỳ-kheo, trong số đó, người bệnh nào chỉ khi nhận được các món ăn thích hợp, không nhận được thì không khỏi; chỉ khi nhận được thuốc men thích hợp, không nhận được thì không khỏi; chỉ khi nhận được người chăm sóc phù hợp, không nhận được thì không khỏi bệnh đó mà hồi phục, thì này các Tỳ-kheo, vì người bệnh này mà việc cúng dường thức ăn cho người bệnh được cho phép, việc cúng dường thuốc men cho người bệnh được cho phép, và người chăm sóc người bệnh được cho phép.
Imañca pana, bhikkhave, gilānaṃ paṭicca aññepi gilānā upaṭṭhātabbā.
And monks, with reference to this sick person, other sick persons should also be attended to.
Và này các Tỳ-kheo, vì người bệnh này mà những người bệnh khác cũng cần được chăm sóc.
Ime kho, bhikkhave, tayo gilānā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, monks, are the three kinds of sick persons found existing in the world.
Này các Tỳ-kheo, có ba loại người bệnh này hiện hữu và có mặt trên đời.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, tayome gilānūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“Even so, monks, there are these three kinds of individuals resembling sick persons found existing in the world.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, có ba loại người ví như người bệnh này hiện hữu và có mặt trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba loại nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo labhanto vā tathāgataṃ dassanāya alabhanto vā tathāgataṃ dassanāya, labhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savanāya alabhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savanāya neva okkamati niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ.
Here, monks, a certain individual, whether obtaining a sight of the Tathāgata or not obtaining a sight of the Tathāgata, whether obtaining a hearing of the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata or not obtaining a hearing of the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata, does not enter the definite path in wholesome states, into rightness.”
Này các Tỳ-kheo, ở đây, có một số người, dù có cơ hội gặp Như Lai hay không có cơ hội gặp Như Lai, dù có cơ hội nghe Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng hay không có cơ hội nghe Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng, vẫn không thể nhập vào sự chắc chắn, sự chân chánh trong các thiện pháp.
‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ puggalo labhantova tathāgataṃ dassanāya no alabhanto, labhantova tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savanāya no alabhanto okkamati niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ, imaṃ kho bhikkhave, puggalaṃ paṭicca dhammadesanā anuññātā.
“Among these, bhikkhus, that individual who only obtains a sight of the Tathāgata, not failing to obtain it, only obtains to hear the Dhamma-Vinaya proclaimed by the Tathāgata, not failing to obtain it, and enters the fixed course, the certainty, in wholesome states—it is for the sake of this individual, bhikkhus, that the teaching of the Dhamma is permitted.
Này các Tỳ-kheo, trong số đó, người nào chỉ khi có cơ hội gặp Như Lai, không phải không có cơ hội; chỉ khi có cơ hội nghe Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng, không phải không có cơ hội, mới có thể nhập vào sự chắc chắn, sự chân chánh trong các thiện pháp, thì này các Tỳ-kheo, vì người này mà việc thuyết pháp được cho phép.
Imañca pana, bhikkhave, puggalaṃ paṭicca aññesampi dhammo desetabbo.
And, bhikkhus, for the sake of this individual, the Dhamma should be taught to others as well.
Và này các Tỳ-kheo, vì người này mà Pháp cũng cần được thuyết giảng cho những người khác.
‘‘Ime kho, bhikkhave, tayo gilānūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
“These, bhikkhus, are the three individuals comparable to sick persons, existing, found in the world.”
Này các Tỳ-kheo, có ba loại người ví như người bệnh này hiện hữu và có mặt trên đời.
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
23. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
23. “There are, bhikkhus, these three individuals existing, found in the world.
23. Này các Tỳ-kheo, có ba loại người này hiện hữu và có mặt trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba loại nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabyābajjhaṃ* kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti.
Here, bhikkhus, a certain individual performs a bodily formation that leads to affliction, performs a verbal formation that leads to affliction, performs a mental formation that leads to affliction.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, có một số người tạo tác thân hành gây khổ, tạo tác khẩu hành gây khổ, tạo tác ý hành gây khổ.
So sabyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyābajjhaṃ lokaṃ upapajjati.
Having performed a bodily formation that leads to affliction, having performed a verbal formation that leads to affliction, having performed a mental formation that leads to affliction, he is reborn in a world of affliction.
Sau khi tạo tác thân hành gây khổ, tạo tác khẩu hành gây khổ, tạo tác ý hành gây khổ, người ấy tái sinh vào cõi gây khổ.
Tamenaṃ sabyābajjhaṃ lokaṃ upapannaṃ samānaṃ sabyābajjhā phassā phusanti.
When he is reborn in a world of affliction, he is touched by afflictive contacts.
Khi đã tái sinh vào cõi gây khổ, người ấy bị xúc chạm bởi các xúc gây khổ.
So sabyābajjhehi phassehi phuṭṭho samāno sabyābajjhaṃ vedanaṃ vedayati ekantadukkhaṃ, seyyathāpi sattā nerayikā.
Being touched by afflictive contacts, he experiences a feeling of unmixed suffering, just like beings in hell.
Bị xúc chạm bởi các xúc gây khổ, người ấy cảm nhận một cảm thọ hoàn toàn khổ, ví như các chúng sinh trong địa ngục.
‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo abyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, abyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, abyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti.
“Here, bhikkhus, a certain individual performs a bodily formation that leads to non-affliction, performs a verbal formation that leads to non-affliction, performs a mental formation that leads to non-affliction.
Tuy nhiên, này các Tỳ-kheo, ở đây, có một số người tạo tác thân hành không gây khổ, tạo tác khẩu hành không gây khổ, tạo tác ý hành không gây khổ.
So abyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, abyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, abyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā abyābajjhaṃ lokaṃ upapajjati.
Having performed a bodily formation that leads to non-affliction, having performed a verbal formation that leads to non-affliction, having performed a mental formation that leads to non-affliction, he is reborn in a world of non-affliction.
Sau khi tạo tác thân hành không gây khổ, tạo tác khẩu hành không gây khổ, tạo tác ý hành không gây khổ, người ấy tái sinh vào cõi không gây khổ.
Tamenaṃ abyābajjhaṃ lokaṃ upapannaṃ samānaṃ abyābajjhā phassā phusanti.
When he is reborn in a world of non-affliction, he is touched by non-afflictive contacts.
Khi đã tái sinh vào cõi không gây khổ, người ấy bị xúc chạm bởi các xúc không gây khổ.
So abyābajjhehi phassehi phuṭṭho samāno abyābajjhaṃ vedanaṃ vedayati ekantasukhaṃ, seyyathāpi devā subhakiṇhā.
Being touched by non-afflictive contacts, he experiences a feeling of unmixed happiness, just like the Subhakiṇhā devas.
Bị xúc chạm bởi các xúc không gây khổ, người ấy cảm nhận một cảm thọ hoàn toàn lạc, ví như các vị Phạm thiên Subhakinha.
‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco puggalo sabyābajjhampi abyābajjhampi kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhampi abyābajjhampi vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhampi abyābajjhampi manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti.
“Here, bhikkhus, a certain individual performs a bodily formation that leads to both affliction and non-affliction, performs a verbal formation that leads to both affliction and non-affliction, performs a mental formation that leads to both affliction and non-affliction.
Tuy nhiên, này các Tỳ-kheo, ở đây, có một số người tạo tác thân hành vừa gây khổ vừa không gây khổ, tạo tác khẩu hành vừa gây khổ vừa không gây khổ, tạo tác ý hành vừa gây khổ vừa không gây khổ.
So sabyābajjhampi abyābajjhampi kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhampi abyābajjhampi vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhampi abyābajjhampi manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyābajjhampi abyābajjhampi lokaṃ upapajjati.
Having performed a bodily formation that leads to both affliction and non-affliction, having performed a verbal formation that leads to both affliction and non-affliction, having performed a mental formation that leads to both affliction and non-affliction, he is reborn in a world of both affliction and non-affliction.
Sau khi tạo tác thân hành vừa gây khổ vừa không gây khổ, tạo tác khẩu hành vừa gây khổ vừa không gây khổ, tạo tác ý hành vừa gây khổ vừa không gây khổ, người ấy tái sinh vào cõi vừa gây khổ vừa không gây khổ.
Tamenaṃ sabyābajjhampi abyābajjhampi lokaṃ upapannaṃ samānaṃ sabyābajjhāpi abyābajjhāpi phassā phusanti.
When he is reborn in a world of both affliction and non-affliction, he is touched by contacts that are both afflictive and non-afflictive.
Khi đã tái sinh vào cõi vừa gây khổ vừa không gây khổ, người ấy bị xúc chạm bởi các xúc vừa gây khổ vừa không gây khổ.
So sabyābajjhehipi abyābajjhehipi phassehi phuṭṭho samāno sabyābajjhampi abyābajjhampi vedanaṃ vedayati vokiṇṇasukhadukkhaṃ, seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā.
Being touched by contacts that are both afflictive and non-afflictive, he experiences a feeling of mixed happiness and suffering, just like humans, some devas, and some fallen ones.
Bị xúc chạm bởi các xúc vừa gây khổ vừa không gây khổ, người ấy cảm nhận một cảm thọ lẫn lộn lạc và khổ, ví như loài người và một số chư thiên, một số loài đọa xứ.
Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These, bhikkhus, are the three individuals existing, found in the world.”
Này các Tỳ-kheo, có ba loại người này hiện hữu và có mặt trên đời.
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
24. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā puggalassa bahukārā.
24. “There are, bhikkhus, these three individuals who are of great help to an individual.
24. Này các Tỳ-kheo, có ba loại người có đại ân đối với một người.
Katame tayo?
Which three?
Ba loại nào?
Yaṃ, bhikkhave, puggalaṃ āgamma puggalo buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti; ayaṃ, bhikkhave, puggalo imassa puggalassa bahukāro.
Monks, that person, by relying on whom another person has gone for refuge to the Buddha, has gone for refuge to the Dhamma, has gone for refuge to the Saṅgha; this person, monks, is of great help to that person.
Này các Tỳ-kheo, một người nào đó, nhờ nương tựa một người khác mà trở thành người quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng; này các Tỳ-kheo, người đó có đại ân đối với người này.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, yaṃ puggalaṃ āgamma puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati; ayaṃ, bhikkhave, puggalo imassa puggalassa bahukāro.
“Furthermore, monks, that person, by relying on whom another person, with the destruction of the āsavas, enters and dwells in the Stainless liberation of mind and liberation by wisdom, having realized it for themselves with direct knowledge in this very life; this person, monks, is of great help to that person.
Hơn nữa, này các Tỳ-kheo, một người nào đó, nhờ nương tựa một người khác mà tự mình chứng ngộ, an trú và sống trong sự giải thoát tâm, giải thoát tuệ vô lậu ngay trong hiện tại, do sự đoạn tận các lậu hoặc; này các Tỳ-kheo, người đó có đại ân đối với người này.
Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā puggalassa bahukārā.
These three persons, monks, are of great help to a person.
Này các Tỳ-kheo, có ba loại người này có đại ân đối với một người.
‘‘Imehi ca pana, bhikkhave, tīhi puggalehi imassa puggalassa natthañño puggalo bahukāroti vadāmi.
“And I declare, monks, that there is no other person of greater help to this person than these three persons.
Và này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng không có người nào khác có đại ân hơn ba loại người này đối với người này.
Imesaṃ pana, bhikkhave, tiṇṇaṃ puggalānaṃ iminā puggalena na suppatikāraṃ vadāmi, yadidaṃ abhivādanapaccuṭṭhānaañjalikammasāmīcikammacīvarapiṇḍapātasenāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārānuppadānenā’’ti.
However, monks, I declare that it is not easy for this person to repay these three persons, by means of salutation, rising to greet, reverential gestures, dutiful acts, and the offering of robes, almsfood, lodging, and requisites for the sick, including medicine.”
Tuy nhiên, này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng không thể đền đáp một cách dễ dàng ba loại người này bằng cách cúng dường y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cần thiết cho người bệnh, cùng với việc đảnh lễ, đứng dậy chào đón, chắp tay và hành lễ cung kính.
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
25. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
25. “There are, monks, these three persons existing, found in the world.
25. Này các Tỳ-kheo, có ba loại người này hiện hữu và có mặt trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba loại nào?
Arukūpamacitto puggalo, vijjūpamacitto puggalo, vajirūpamacitto puggalo.
A person with a mind like a festering sore, a person with a mind like lightning, and a person with a mind like a diamond.
Người có tâm ví như vết thương, người có tâm ví như tia chớp, người có tâm ví như kim cương.
Katamo ca, bhikkhave, arukūpamacitto puggalo?
And what kind of person, monks, has a mind like a festering sore?
Và này các Tỳ-kheo, người có tâm ví như vết thương là người như thế nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
Here, monks, a certain person is irritable and very distressed; when even a little is said, they become angry, upset, hostile, and display anger, resentment, and displeasure.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người là kẻ hay sân hận, đầy sự phiền muộn, dù bị nói ít thôi cũng nổi giận, phẫn nộ, trở nên thù hằn, biểu lộ sự sân hận, oán ghét và bất mãn.
Seyyathāpi, bhikkhave, duṭṭhāruko* kaṭṭhena vā kaṭhalāya* vā ghaṭṭito* bhiyyosomattāya āsavaṃ deti* ; evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
Just as, monks, a festering sore, when struck with a stick or a potsherd, discharges even more pus; even so, monks, here a certain person is irritable and very distressed; when even a little is said, they become angry, upset, hostile, and display anger, resentment, and displeasure.
Này các Tỳ-khưu, ví như một vết thương mưng mủ, khi bị que củi hay mảnh sành chạm vào, sẽ chảy mủ nhiều hơn; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người là kẻ hay sân hận, đầy sự phiền muộn, dù bị nói ít thôi cũng nổi giận, phẫn nộ, trở nên thù hằn, biểu lộ sự sân hận, oán ghét và bất mãn.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, arukūpamacitto puggalo.
This, monks, is called a person with a mind like a festering sore.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người có tâm như vết thương.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, vijjūpamacitto puggalo?
“And what kind of person, monks, has a mind like lightning?
“Và này các Tỳ-khưu, người có tâm như tia chớp là ai?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
Here, monks, a certain person understands ‘this is suffering’ as it really is, understands ‘this is the origin of suffering’ as it really is, understands ‘this is the cessation of suffering’ as it really is, understands ‘this is the path leading to the cessation of suffering’ as it really is.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người như thật biết: ‘Đây là khổ’; như thật biết: ‘Đây là nguyên nhân của khổ’; như thật biết: ‘Đây là sự diệt khổ’; như thật biết: ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ’.
Seyyathāpi bhikkhave, cakkhumā puriso rattandhakāratimisāyaṃ vijjantarikāya rūpāni passeyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
Just as, monks, a sharp-sighted person might see forms in the pitch-dark night by means of a flash of lightning; even so, monks, here a certain person understands ‘this is suffering’ as it really is…pe… understands ‘this is the path leading to the cessation of suffering’ as it really is.
Này các Tỳ-khưu, ví như một người có mắt có thể thấy các hình sắc trong đêm tối mịt mờ nhờ ánh chớp; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người như thật biết: ‘Đây là khổ’…pe… ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ’.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vijjūpamacitto puggalo.
This, monks, is called a person with a mind like lightning.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người có tâm như tia chớp.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, vajirūpamacitto puggalo?
“And what kind of person, monks, has a mind like a diamond?
“Và này các Tỳ-khưu, người có tâm như kim cương là ai?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
Here, monks, a certain person, with the destruction of the āsavas, enters and dwells in the Stainless liberation of mind and liberation by wisdom, having realized it for themselves with direct knowledge in this very life.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người, do sự đoạn tận các lậu hoặc, tự mình chứng ngộ, an trú trong sự giải thoát tâm, giải thoát tuệ vô lậu ngay trong hiện tại.
Seyyathāpi, bhikkhave, vajirassa natthi kiñci abhejjaṃ maṇi vā pāsāṇo vā; evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā…pe… upasampajja viharati.
Just as, monks, there is nothing that a diamond cannot cut, be it a gem or a stone; even so, monks, here a certain person, with the destruction of the āsavas…pe… enters and dwells.
Này các Tỳ-khưu, ví như kim cương không có bất cứ viên ngọc hay tảng đá nào mà nó không thể xuyên phá; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người, do sự đoạn tận các lậu hoặc…pe… an trú.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vajirūpamacitto puggalo.
This, monks, is called a person with a mind like a diamond.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người có tâm như kim cương.
‘Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’’nti* .
‘These three persons, monks, are existing, found in the world.’”
Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này có mặt, hiện hữu trên đời.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
26. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
26. ‘‘Monks, these three types of individuals exist, are found in the world.
26. “Này các Tỳ-khưu, có ba hạng người có mặt, hiện hữu trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Atthi, bhikkhave, puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Monks, there is an individual who should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon.
Này các Tỳ-khưu, có hạng người không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ.
Atthi, bhikkhave, puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Monks, there is an individual who should be associated with, should be resorted to, should be waited upon.
Có hạng người nên thân cận, nên giao du, nên phục vụ.
Atthi, bhikkhave, puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Monks, there is an individual who should be associated with, should be resorted to, should be waited upon with respect and reverence.
Có hạng người nên cung kính, tôn trọng mà thân cận, giao du, phục vụ.
Katamo ca, bhikkhave, puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo?
And which individual, monks, should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon?
Và này các Tỳ-khưu, hạng người nào không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo hīno hoti sīlena samādhinā paññāya.
Here, monks, a certain individual is inferior in sīla, samādhi, and paññā.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người thấp kém về giới, về định, về tuệ.
Evarūpo, bhikkhave, puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo aññatra anuddayā aññatra anukampā.
Such an individual, monks, should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon, except out of compassion and sympathy.
Này các Tỳ-khưu, hạng người như vậy không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ, trừ lòng trắc ẩn, trừ lòng bi mẫn.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo?
‘‘And which individual, monks, should be associated with, should be resorted to, should be waited upon?
“Và này các Tỳ-khưu, hạng người nào nên thân cận, nên giao du, nên phục vụ?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sadiso hoti sīlena samādhinā paññāya.
Here, monks, a certain individual is equal in sīla, samādhi, and paññā.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người bằng mình về giới, về định, về tuệ.
Evarūpo, bhikkhave, puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Such an individual, monks, should be associated with, should be resorted to, should be waited upon.
Này các Tỳ-khưu, hạng người như vậy nên thân cận, nên giao du, nên phục vụ.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Sīlasāmaññagatānaṃ sataṃ sīlakathā ca no bhavissati, sā ca no pavattinī* bhavissati, sā ca no phāsu bhavissati.
When we are equal in sīla, there will be talk about sīla among us, and it will be conducive to progress, and it will be comfortable for us.
Khi chúng ta có cùng giới, sẽ có những câu chuyện về giới, và những câu chuyện ấy sẽ được tiếp nối, và những câu chuyện ấy sẽ mang lại sự an lạc cho chúng ta.
Samādhisāmaññagatānaṃ sataṃ samādhikathā ca no bhavissati, sā ca no pavattinī bhavissati, sā ca no phāsu bhavissati.
When we are equal in samādhi, there will be talk about samādhi among us, and it will be conducive to progress, and it will be comfortable for us.
Khi chúng ta có cùng định, sẽ có những câu chuyện về định, và những câu chuyện ấy sẽ được tiếp nối, và những câu chuyện ấy sẽ mang lại sự an lạc cho chúng ta.
Paññāsāmaññagatānaṃ sataṃ paññākathā ca no bhavissati, sā ca no pavattinī bhavissati, sā ca no phāsu bhavissatīti.
When we are equal in paññā, there will be talk about paññā among us, and it will be conducive to progress, and it will be comfortable for us.
Khi chúng ta có cùng tuệ, sẽ có những câu chuyện về tuệ, và những câu chuyện ấy sẽ được tiếp nối, và những câu chuyện ấy sẽ mang lại sự an lạc cho chúng ta.
Tasmā evarūpo puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Therefore, such an individual should be associated with, should be resorted to, should be waited upon.
Do đó, hạng người như vậy nên thân cận, nên giao du, nên phục vụ.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo?
‘‘And which individual, monks, should be associated with, should be resorted to, should be waited upon with respect and reverence?
“Và này các Tỳ-khưu, hạng người nào nên cung kính, tôn trọng mà thân cận, giao du, phục vụ?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo adhiko hoti sīlena samādhinā paññāya.
Here, monks, a certain individual is superior in sīla, samādhi, and paññā.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người cao hơn về giới, về định, về tuệ.
Evarūpo, bhikkhave, puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Such an individual, monks, should be associated with, should be resorted to, should be waited upon with respect and reverence.
Này các Tỳ-khưu, hạng người như vậy nên cung kính, tôn trọng mà thân cận, giao du, phục vụ.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Iti aparipūraṃ vā sīlakkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā sīlakkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmi; aparipūraṃ vā samādhikkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā samādhikkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmi; aparipūraṃ vā paññākkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā paññākkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmīti.
Thinking: ‘Thus, I shall perfect my unperfected aggregate of sīla, or I shall assist my perfected aggregate of sīla with paññā here and there; I shall perfect my unperfected aggregate of samādhi, or I shall assist my perfected aggregate of samādhi with paññā here and there; I shall perfect my unperfected aggregate of paññā, or I shall assist my perfected aggregate of paññā with paññā here and there.’
Để tôi sẽ làm cho đầy đủ giới uẩn chưa đầy đủ, hoặc sẽ dùng tuệ để nâng đỡ giới uẩn đã đầy đủ ở chỗ này chỗ kia; sẽ làm cho đầy đủ định uẩn chưa đầy đủ, hoặc sẽ dùng tuệ để nâng đỡ định uẩn đã đầy đủ ở chỗ này chỗ kia; sẽ làm cho đầy đủ tuệ uẩn chưa đầy đủ, hoặc sẽ dùng tuệ để nâng đỡ tuệ uẩn đã đầy đủ ở chỗ này chỗ kia.
Tasmā evarūpo puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Therefore, such an individual should be associated with, should be resorted to, should be waited upon with respect and reverence.
Do đó, hạng người như vậy nên cung kính, tôn trọng mà thân cận, giao du, phục vụ.
Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These, monks, are the three types of individuals who exist, are found in the world.’’
Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này có mặt, hiện hữu trên đời.”
27. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
27. ‘‘Monks, these three types of individuals exist, are found in the world.
27. “Này các Tỳ-khưu, có ba hạng người có mặt, hiện hữu trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Atthi, bhikkhave, puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Monks, there is an individual who should be despised, should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon.
Này các Tỳ-khưu, có hạng người đáng ghê tởm, không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ.
Atthi, bhikkhave, puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Monks, there is an individual who should be overlooked, should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon.
Có hạng người đáng thờ ơ, không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ.
Atthi, bhikkhave, puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Monks, there is an individual who should be associated with, should be resorted to, should be waited upon.
Có hạng người nên thân cận, nên giao du, nên phục vụ.
Katamo ca, bhikkhave, puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo?
And which individual, monks, should be despised, should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon?
Và này các Tỳ-khưu, hạng người nào đáng ghê tởm, không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo asuci saṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto, assamaṇo samaṇapaṭiñño, abrahmacārī brahmacāripaṭiñño, antopūti avassuto kasambujāto.
Here, monks, a certain individual is immoral, of evil character, impure, of doubtful conduct, with hidden deeds; not an ascetic, yet claiming to be an ascetic; not a celibate, yet claiming to be a celibate; inwardly rotten, oozing, born of corruption.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số người là kẻ ác giới, có những hành vi xấu xa, bất tịnh, có những hành động đáng nghi ngờ, che giấu những việc làm của mình, không phải Sa-môn nhưng tự xưng là Sa-môn, không phải Phạm hạnh nhưng tự xưng là Phạm hạnh, bên trong thối nát, đầy lậu hoặc, như cặn bã.
Evarūpo, bhikkhave, puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Such an individual, monks, should be despised, should not be associated with, should not be resorted to, should not be waited upon.
Này các Tỳ-khưu, hạng người như vậy đáng ghê tởm, không nên thân cận, không nên giao du, không nên phục vụ.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Kiñcāpi, bhikkhave, evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati – ‘pāpamitto purisapuggalo pāpasahāyo pāpasampavaṅko’ti.
Even if, monks, one does not follow the views of such an individual, a bad reputation arises concerning him: ‘This person is a bad friend, has bad companions, is associated with evil.’
Này các Tỳ-khưu, dù không học theo hành vi của hạng người như vậy, nhưng tiếng xấu về người ấy sẽ lan truyền rộng rãi: ‘Người ấy là bạn xấu, là kẻ đồng hành với điều ác, là người có xu hướng làm điều ác’.
Seyyathāpi, bhikkhave, ahi gūthagato kiñcāpi na daṃsati* , atha kho naṃ makkheti; evamevaṃ kho, bhikkhave, kiñcāpi evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati – ‘pāpamitto purisapuggalo pāpasahāyo pāpasampavaṅko’ti.
Just as, bhikkhus, a snake fallen into a cesspit, even if it does not bite, smears one with excrement; in the same way, bhikkhus, even if one does not follow the views of such a person, a bad reputation spreads about him – ‘This person is a bad friend, has bad companions, is inclined towards bad people.’
Này các Tỳ-khưu, ví như một con rắn nằm trong đống phân, dù không cắn, nhưng vẫn làm ô uế; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, dù không học theo hành vi của hạng người như vậy, nhưng tiếng xấu về người ấy sẽ lan truyền rộng rãi: ‘Người ấy là bạn xấu, là kẻ đồng hành với điều ác, là người có xu hướng làm điều ác’.
Tasmā evarūpo puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Therefore, such a person should be shunned, not associated with, not cultivated, and not attended upon.
Do đó, một người như vậy đáng bị khinh ghét, không nên gần gũi, không nên kết bạn, không nên phụng sự.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo?
“And what kind of person, bhikkhus, should be overlooked, not associated with, not cultivated, and not attended upon?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là một người đáng bị bỏ qua, không nên gần gũi, không nên kết bạn, không nên phụng sự?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
Here, bhikkhus, a certain person is irritable and prone to distress; when spoken to even a little, he becomes angry, displeased, resentful, and displays anger, ill-will, and resentment.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người nóng giận, đầy phiền não, dù chỉ bị nói một chút cũng nổi giận, phẫn nộ, trở nên thù địch, cố chấp, biểu lộ sự giận dữ, sân hận và bất mãn.
Seyyathāpi, bhikkhave, duṭṭhāruko kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā ghaṭṭito bhiyyosomattāya āsavaṃ deti; evamevaṃ kho, bhikkhave…pe… seyyathāpi, bhikkhave, tindukālātaṃ kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā ghaṭṭitaṃ bhiyyosomattāya cicciṭāyati ciṭiciṭāyati; evamevaṃ kho bhikkhave…pe… seyyathāpi, bhikkhave, gūthakūpo kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā ghaṭṭito bhiyyosomattāya duggandho hoti; evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
Just as, bhikkhus, a festering sore, when poked with a stick or a potsherd, discharges even more pus; in the same way, bhikkhus… Just as, bhikkhus, a tinduka ember, when poked with a stick or a potsherd, hisses and crackles even more; in the same way, bhikkhus… Just as, bhikkhus, a cesspit, when poked with a stick or a potsherd, becomes even more foul-smelling; in the same way, bhikkhus, here a certain person is irritable and prone to distress; when spoken to even a little, he becomes angry, displeased, resentful, and displays anger, ill-will, and resentment.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một vết thương độc khi bị que củi hay mảnh sành chạm vào thì càng chảy mủ nhiều hơn; cũng vậy, này các Tỳ-khưu… (lược)… Ví như, này các Tỳ-khưu, một cây đuốc làm từ gỗ cây Tinduka khi bị que củi hay mảnh sành chạm vào thì càng kêu xèo xèo, tí tách nhiều hơn; cũng vậy, này các Tỳ-khưu… (lược)… Ví như, này các Tỳ-khưu, một hố phân khi bị que củi hay mảnh sành chạm vào thì càng bốc mùi hôi thối nhiều hơn; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây có người nóng giận, đầy phiền não, dù chỉ bị nói một chút cũng nổi giận, phẫn nộ, trở nên thù địch, cố chấp, biểu lộ sự giận dữ, sân hận và bất mãn.
Evarūpo, bhikkhave, puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Such a person, bhikkhus, should be overlooked, not associated with, not cultivated, and not attended upon.
Này các Tỳ-khưu, một người như vậy đáng bị bỏ qua, không nên gần gũi, không nên kết bạn, không nên phụng sự.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Akkoseyyapi maṃ paribhāseyyapi maṃ anatthampi maṃ kareyyāti.
‘He might abuse me, he might revile me, he might harm me.’
Vì người ấy có thể mắng nhiếc ta, có thể lăng mạ ta, có thể gây hại cho ta.
Tasmā evarūpo puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
Therefore, such a person should be overlooked, not associated with, not cultivated, and not attended upon.
Do đó, một người như vậy đáng bị bỏ qua, không nên gần gũi, không nên kết bạn, không nên phụng sự.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo?
“And what kind of person, bhikkhus, should be associated with, cultivated, and attended upon?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là một người đáng được gần gũi, đáng được kết bạn, đáng được phụng sự?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo.
Here, bhikkhus, a certain person is virtuous and of good character.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người giữ giới, có những đức tính tốt đẹp.
Evarūpo, bhikkhave, puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Such a person, bhikkhus, should be associated with, cultivated, and attended upon.
Này các Tỳ-khưu, một người như vậy đáng được gần gũi, đáng được kết bạn, đáng được phụng sự.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Kiñcāpi, bhikkhave, evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati – ‘kalyāṇamitto purisapuggalo kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko’ti.
Even if, bhikkhus, one does not follow the views of such a person, a good reputation spreads about him – ‘This person is a good friend, has good companions, is inclined towards good people.’
Dù cho, này các Tỳ-khưu, người ta không noi gương hành vi của người như vậy, nhưng tiếng tốt lành về người ấy vẫn vang xa – ‘Người đàn ông này có bạn lành, có đồng hành lành, có xu hướng lành’.
Tasmā evarūpo puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
Therefore, such a person should be associated with, cultivated, and attended upon.
Do đó, một người như vậy đáng được gần gũi, đáng được kết bạn, đáng được phụng sự.
‘Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’’nti.
‘These, bhikkhus, are the three kinds of individuals found existing in the world.’”
Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này tồn tại, hiện hữu trên đời.”
28. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
28. “There are, bhikkhus, these three kinds of individuals found existing in the world.
28. “Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này tồn tại, hiện hữu trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Gūthabhāṇī, pupphabhāṇī, madhubhāṇī.
The excrement-speaker, the flower-speaker, the honey-speaker.
Người nói lời như phân, người nói lời như hoa, người nói lời như mật.
Katamo ca, bhikkhave, puggalo gūthabhāṇī?
And what kind of person, bhikkhus, is an excrement-speaker?
Này các Tỳ-khưu, thế nào là người nói lời như phân?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabhaggato vā parisaggato vā* ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti.
Here, bhikkhus, a certain person, having gone to an assembly, or a gathering, or among relatives, or among a guild, or among a royal court, is led forth and questioned as a witness – ‘Come, good sir, declare what you know.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người được dẫn đến một hội đồng, một nhóm người, giữa gia đình, giữa đoàn thể, hoặc giữa triều đình, và bị chất vấn như một nhân chứng: ‘Này anh, hãy nói điều anh biết!’
So ajānaṃ vā āha ‘jānāmī’ti, jānaṃ vā āha ‘na jānāmī’ti, apassaṃ vā āha ‘passāmī’ti, passaṃ vā āha ‘na passāmī’ti* ; iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.
He, not knowing, says ‘I know’; or knowing, says ‘I do not know’; not seeing, says ‘I see’; or seeing, says ‘I do not see’; thus, for his own sake, or for another’s sake, or for some trifling material gain, he knowingly speaks a falsehood.
Người ấy, không biết thì nói ‘tôi biết’, biết thì nói ‘tôi không biết’; không thấy thì nói ‘tôi thấy’, thấy thì nói ‘tôi không thấy’; như vậy, vì lợi ích của bản thân hay vì lợi ích của người khác, hay vì một chút lợi lộc vật chất, người ấy đã cố ý nói dối.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo gūthabhāṇī.
This, bhikkhus, is called an excrement-speaker.
Này các Tỳ-khưu, người như vậy được gọi là người nói lời như phân.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo pupphabhāṇī?
“And what kind of person, bhikkhus, is a flower-speaker?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là người nói lời như hoa?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ pajānāsi taṃ vadehī’ti, so ajānaṃ vā āha ‘na jānāmī’ti, jānaṃ vā āha ‘jānāmī’ti, apassaṃ vā āha ‘na passāmī’ti, passaṃ vā āha ‘passāmī’ti; iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.
Here, bhikkhus, a certain person, having gone to an assembly, or to a gathering, or to a family circle, or to a guild, or to a royal court, having been brought forward, questioned as a witness—‘Come, good man, tell what you know!’—he, not knowing, says ‘I do not know’; or knowing, says ‘I know’; or not seeing, says ‘I do not see’; or seeing, says ‘I see’. Thus, for his own sake, or for another’s sake, or for the sake of a trifling bribe, no deliberate falsehood is spoken.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người được dẫn đến một hội đồng, một nhóm người, giữa gia đình, giữa đoàn thể, hoặc giữa triều đình, và bị chất vấn như một nhân chứng: ‘Này anh, hãy nói điều anh biết!’ Người ấy, không biết thì nói ‘tôi không biết’, biết thì nói ‘tôi biết’; không thấy thì nói ‘tôi không thấy’, thấy thì nói ‘tôi thấy’; như vậy, vì lợi ích của bản thân hay vì lợi ích của người khác, hay vì một chút lợi lộc vật chất, người ấy đã không cố ý nói dối.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo pupphabhāṇī.
This, bhikkhus, is called a person who speaks like a flower (pupphabhāṇī).
Này các Tỳ-khưu, người như vậy được gọi là người nói lời như hoa.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo madhubhāṇī?
“And what kind of person, bhikkhus, is one who speaks like honey (madhubhāṇī)?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là người nói lời như mật?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti; yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
Here, bhikkhus, a certain person, having abandoned harsh speech, abstains from harsh speech; he speaks such words as are faultless, pleasing to the ear, affectionate, heart-touching, urbane, agreeable to many, and pleasing to many.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người từ bỏ lời nói thô lỗ, tránh xa lời nói thô lỗ; người ấy nói những lời không lỗi, dễ nghe, đáng yêu, đi vào lòng người, lịch sự, được nhiều người ưa thích, được nhiều người vừa ý.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo madhubhāṇī.
This, bhikkhus, is called a person who speaks like honey.
Này các Tỳ-khưu, người như vậy được gọi là người nói lời như mật.
Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These, bhikkhus, are the three kinds of persons existing and found in the world.”
Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này tồn tại, hiện hữu trên đời.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
29. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
29. “There are, bhikkhus, these three kinds of persons existing and found in the world.
29. “Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này tồn tại, hiện hữu trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Andho, ekacakkhu, dvicakkhu.
The blind, the one-eyed, and the two-eyed.
Người mù, người một mắt, người hai mắt.
Katamo ca, bhikkhave, puggalo andho?
And what kind of person, bhikkhus, is the blind man?
Này các Tỳ-khưu, thế nào là người mù?
Idha, bhikkhave, ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya* ; tathārūpampissa cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya.
Here, bhikkhus, a certain person does not have such an eye by which he might acquire unacquired wealth or increase acquired wealth; nor does he have such an eye by which he might know wholesome and unwholesome states, blameworthy and blameless states, inferior and superior states, and states that are dark and bright with their counterparts.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người không có con mắt (trí tuệ) để nhờ đó có thể đạt được tài sản chưa có, hoặc làm cho tài sản đã có tăng trưởng; người ấy cũng không có con mắt (trí tuệ) để nhờ đó có thể biết các pháp thiện và bất thiện, biết các pháp có lỗi và không lỗi, biết các pháp hạ liệt và cao thượng, biết các pháp đen và trắng đối nghịch nhau.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo andho.
This, bhikkhus, is called a blind person.
Này các Tỳ-khưu, người như vậy được gọi là người mù.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo ekacakkhu?
“And what kind of person, bhikkhus, is the one-eyed man?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là người một mắt?
Idha, bhikkhave, ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpaṃ panassa* cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya.
Here, bhikkhus, a certain person has such an eye by which he might acquire unacquired wealth or increase acquired wealth; but he does not have such an eye by which he might know wholesome and unwholesome states, blameworthy and blameless states, inferior and superior states, and states that are dark and bright with their counterparts.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người có con mắt (trí tuệ) để nhờ đó có thể đạt được tài sản chưa có, hoặc làm cho tài sản đã có tăng trưởng; nhưng người ấy không có con mắt (trí tuệ) để nhờ đó có thể biết các pháp thiện và bất thiện, biết các pháp có lỗi và không lỗi, biết các pháp hạ liệt và cao thượng, biết các pháp đen và trắng đối nghịch nhau.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo ekacakkhu.
This, bhikkhus, is called a one-eyed person.
Này các Tỳ-khưu, người như vậy được gọi là người một mắt.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo dvicakkhu?
“And what kind of person, bhikkhus, is the two-eyed man?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là người hai mắt?
Idha, bhikkhave, ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpampissa cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya; sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya.
Here, bhikkhus, a certain person has such an eye by which he might acquire unacquired wealth or increase acquired wealth; and he also has such an eye by which he might know wholesome and unwholesome states, blameworthy and blameless states, inferior and superior states, and states that are dark and bright with their counterparts.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có người có con mắt (trí tuệ) để nhờ đó có thể đạt được tài sản chưa có, hoặc làm cho tài sản đã có tăng trưởng; người ấy cũng có con mắt (trí tuệ) để nhờ đó có thể biết các pháp thiện và bất thiện; biết các pháp có lỗi và không lỗi, biết các pháp hạ liệt và cao thượng, biết các pháp đen và trắng đối nghịch nhau.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo dvicakkhu.
This, bhikkhus, is called a two-eyed person.
Này các Tỳ-khưu, người như vậy được gọi là người hai mắt.
‘Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’’nti.
These, bhikkhus, are the three kinds of persons existing and found in the world.”
Này các Tỳ-khưu, ba hạng người này tồn tại, hiện hữu trên đời.”
30. ‘‘Tayome, bhikkhave* , puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
30. “Monks, these three persons exist, are found in the world.
30. “Này các Tỳ-khưu, có ba hạng người hiện hữu, tồn tại trên đời.
Katame tayo?
Which three?
Ba hạng nào?
Avakujjapañño puggalo, ucchaṅgapañño puggalo, puthupañño puggalo.
A person with overturned wisdom, a person with lap-wisdom, a person with widespread wisdom.
Người có trí tuệ úp ngược (Avakujjapañña), người có trí tuệ như lòng chéo áo (Ucchaṅgapañña), người có trí tuệ rộng lớn (Puthupañña).
Katamo ca, bhikkhave, avakujjapañño puggalo?
And which, monks, is the person with overturned wisdom?
Này các Tỳ-khưu, người có trí tuệ úp ngược là hạng người nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavanāya.
Here, monks, some person frequently goes to the monastery to the bhikkhus to hear the Dhamma.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có một số người thường xuyên đến tịnh xá để nghe pháp từ các Tỳ-khưu.
Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti.
To him, the bhikkhus teach the Dhamma, which is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with meaning and with phrasing, proclaiming the entirely complete and purified holy life.
Các Tỳ-khưu thuyết pháp cho người ấy, pháp thiện hảo ở đoạn đầu, thiện hảo ở đoạn giữa, thiện hảo ở đoạn cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, công hạnh Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, thanh tịnh.
So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti; vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti.
While seated in that assembly, he does not pay attention to the beginning of that talk, nor to the middle, nor to the end; and having risen from that assembly, he does not pay attention to the beginning of that talk, nor to the middle, nor to the end.
Người ấy khi ngồi trên chỗ ngồi đó, không chú tâm đến phần đầu của bài pháp, không chú tâm đến phần giữa, không chú tâm đến phần cuối; khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, cũng không chú tâm đến phần đầu của bài pháp, không chú tâm đến phần giữa, không chú tâm đến phần cuối.
Seyyathāpi, bhikkhave, kumbho nikkujjo* tatra udakaṃ āsittaṃ vivaṭṭati, no saṇṭhāti; evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavanāya.
Just as, monks, a pot turned upside down, if water is poured into it, spills out and does not remain; even so, monks, here some person frequently goes to the monastery to the bhikkhus to hear the Dhamma.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một cái bình bị úp ngược, nước đổ vào sẽ chảy ra hết, không đọng lại; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người thường xuyên đến tịnh xá để nghe pháp từ các Tỳ-khưu.
Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti.
To him, the bhikkhus teach the Dhamma, which is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with meaning and with phrasing, proclaiming the entirely complete and purified holy life.
Các Tỳ-khưu thuyết pháp cho người ấy, pháp thiện hảo ở đoạn đầu, thiện hảo ở đoạn giữa, thiện hảo ở đoạn cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, công hạnh Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, thanh tịnh.
So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti; vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya nevādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti.
While seated in that assembly, he does not pay attention to the beginning of that talk, nor to the middle, nor to the end; and having risen from that assembly, he does not pay attention to the beginning of that talk, nor to the middle, nor to the end.
Người ấy khi ngồi trên chỗ ngồi đó, không chú tâm đến phần đầu của bài pháp, không chú tâm đến phần giữa, không chú tâm đến phần cuối; khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, cũng không chú tâm đến phần đầu của bài pháp, không chú tâm đến phần giữa, không chú tâm đến phần cuối.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, avakujjapañño puggalo.
This, monks, is called a person with overturned wisdom.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người có trí tuệ úp ngược.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, ucchaṅgapañño puggalo?
“And which, monks, is the person with lap-wisdom?
“Này các Tỳ-khưu, người có trí tuệ như lòng chéo áo là hạng người nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavanāya.
Here, monks, some person frequently goes to the monastery to the bhikkhus to hear the Dhamma.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có một số người thường xuyên đến tịnh xá để nghe pháp từ các Tỳ-khưu.
Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti.
To him, the bhikkhus teach the Dhamma, which is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with meaning and with phrasing, proclaiming the entirely complete and purified holy life.
Các Tỳ-khưu thuyết pháp cho người ấy, pháp thiện hảo ở đoạn đầu, thiện hảo ở đoạn giữa, thiện hảo ở đoạn cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, công hạnh Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, thanh tịnh.
So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti; vuṭṭhito ca kho tamhā āsanā tassā kathāya nevādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti.
While seated in that assembly, he pays attention to the beginning of that talk, and to the middle, and to the end; but having risen from that assembly, he does not pay attention to the beginning of that talk, nor to the middle, nor to the end.
Người ấy khi ngồi trên chỗ ngồi đó, chú tâm đến phần đầu của bài pháp, chú tâm đến phần giữa, chú tâm đến phần cuối; nhưng khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, lại không chú tâm đến phần đầu của bài pháp, không chú tâm đến phần giữa, không chú tâm đến phần cuối.
Seyyathāpi, bhikkhave, purisassa ucchaṅge nānākhajjakāni ākiṇṇāni – tilā taṇḍulā modakā badarā.
Just as, monks, various snacks—sesame seeds, rice grains, sweetmeats, jujubes—are scattered in a man’s lap.
Ví như, này các Tỳ-khưu, trong lòng chéo áo của một người có nhiều thứ đồ ăn vặt hỗn tạp – mè, gạo, bánh ngọt, táo tàu.
So tamhā āsanā vuṭṭhahanto satisammosā pakireyya.
When he rises from that seat, he might scatter them due to forgetfulness.
Khi người ấy đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, vì quên lãng mà làm rơi vãi hết.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavanāya.
Even so, monks, here some person frequently goes to the monastery to the bhikkhus to hear the Dhamma.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người thường xuyên đến tịnh xá để nghe pháp từ các Tỳ-khưu.
Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti.
To him, the bhikkhus teach the Dhamma, which is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with meaning and with phrasing, proclaiming the entirely complete and purified holy life.
Các Tỳ-khưu thuyết pháp cho người ấy, pháp thiện hảo ở đoạn đầu, thiện hảo ở đoạn giữa, thiện hảo ở đoạn cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, công hạnh Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, thanh tịnh.
So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti; vuṭṭhito ca kho tamhā āsanā tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti.
While seated in that assembly, he pays attention to the beginning of that talk, and to the middle, and to the end; but having risen from that assembly, he does not pay attention to the beginning of that talk, nor to the middle, nor to the end.
Người ấy khi ngồi trên chỗ ngồi đó, chú tâm đến phần đầu của bài pháp, chú tâm đến phần giữa, chú tâm đến phần cuối; nhưng khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, lại không chú tâm đến phần đầu của bài pháp, không chú tâm đến phần giữa, không chú tâm đến phần cuối.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ucchaṅgapañño puggalo.
This, monks, is called a person with lap-wisdom.
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người có trí tuệ như lòng chéo áo.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puthupañño puggalo?
“And which, monks, is the person with widespread wisdom?
“Này các Tỳ-khưu, người có trí tuệ rộng lớn là hạng người nào?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavanāya.
Here, monks, some person frequently goes to the monastery to the bhikkhus to hear the Dhamma.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có một số người thường xuyên đến tịnh xá để nghe pháp từ các Tỳ-khưu.
Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti.
To him, the bhikkhus teach the Dhamma, which is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with meaning and with phrasing, proclaiming the entirely complete and purified holy life.
Các Tỳ-khưu thuyết pháp cho người ấy, pháp thiện hảo ở đoạn đầu, thiện hảo ở đoạn giữa, thiện hảo ở đoạn cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, công hạnh Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, thanh tịnh.
So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti; vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti.
Seated on that seat, he attends to the beginning of that discourse, he attends to the middle, and he attends to the end; having risen from that seat, he attends to the beginning of that discourse, he attends to the middle, and he attends to the end.
Người ấy khi ngồi trên chỗ ngồi đó, chú tâm đến phần đầu của bài pháp, chú tâm đến phần giữa, chú tâm đến phần cuối; khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, cũng chú tâm đến phần đầu của bài pháp, chú tâm đến phần giữa, chú tâm đến phần cuối.
Seyyathāpi, bhikkhave, kumbho ukkujjo tatra udakaṃ āsittaṃ saṇṭhāti no vivaṭṭati; evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavanāya.
Just as, bhikkhus, an upright pot, when water is poured into it, the water stands therein and does not flow out; in the same way, bhikkhus, a certain individual here frequently goes to the monastery to listen to the Dhamma from the bhikkhus.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một cái bình được ngửa lên, nước đổ vào sẽ đọng lại, không chảy ra hết; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người thường xuyên đến tịnh xá để nghe pháp từ các Tỳ-khưu.
Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti.
To him, the bhikkhus teach the Dhamma, beautiful in the beginning, beautiful in the middle, beautiful in the end, with meaning and with phrasing, proclaiming the entirely complete and purified holy life.
Các Tỳ-khưu thuyết pháp cho người ấy, pháp thiện hảo ở đoạn đầu, thiện hảo ở đoạn giữa, thiện hảo ở đoạn cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, công hạnh Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, thanh tịnh.
So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti; vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti.
Seated on that seat, he attends to the beginning of that discourse, he attends to the middle, and he attends to the end; having risen from that seat, he attends to the beginning of that discourse, he attends to the middle, and he attends to the end.
Người ấy khi ngồi trên chỗ ngồi đó, chú tâm đến phần đầu của bài pháp, chú tâm đến phần giữa, chú tâm đến phần cuối; khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi đó, cũng chú tâm đến phần đầu của bài pháp, chú tâm đến phần giữa, chú tâm đến phần cuối.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puthupañño puggalo.
This, bhikkhus, is called a person of broad wisdom (puthupañño).
Này các Tỳ-khưu, người này được gọi là người có trí tuệ rộng lớn.
‘Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’’nti.
‘These, bhikkhus, are the three types of individuals existing, found in the world.’
Này các Tỳ-khưu, đây là ba hạng người hiện hữu, tồn tại trên đời.”