Majjhimanikāya (pu-vi)

250

Kandarakasutta

Kandaraka Sutta

Kinh Kandarakā

251

Pucchā – tenāvuso jānatā…pe… sammāsambuddhena kandarakasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where was the Kandaraka Sutta spoken by that knowing…pe… Perfectly Self-Enlightened One, concerning whom, and on what occasion?

Câu hỏi – Thưa chư hiền, vậy thì Thế Tôn, bậc Toàn Giác, đã biết… v.v… kinh Kandarakā đã được thuyết ở đâu, nhân sự việc gì, trong hoàn cảnh nào?

252

Vissajjanā – campāyaṃ bhante gaggarāya pokkharaṇiyā tīre pessañca hatthārohaputtaṃ kandarakañca paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ, kandarako bhante paribbājako bhagavato ca bhikkhusaṅghassa ca vaṇṇaṃ abhāsi, pesso ca bhante hatthārohaputto bhagavato ca dhammadesanāya ca vaṇṇaṃ abhāsi.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, at Campā, on the bank of the Gaggara Lake, concerning Pessa, the son of the elephant-trainer, and Kandaraka the wanderer. Kandaraka the wanderer, Venerable Sir, spoke in praise of the Blessed One and the Bhikkhu Saṅgha. And Pessa, the son of the elephant-trainer, Venerable Sir, spoke in praise of the Blessed One and his Dhamma teaching.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết tại bờ hồ Gaggara ở Campā, liên quan đến Pessa, con trai người huấn luyện voi, và du sĩ Kandaraka. Thưa Tôn giả, du sĩ Kandaraka đã tán thán Đức Thế Tôn và Tăng đoàn Tỳ-kheo. Và thưa Tôn giả, Pessa, con trai người huấn luyện voi, đã tán thán Đức Thế Tôn và giáo pháp được Ngài thuyết giảng.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, Venerable Sir, on that occasion.

Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

253

Pucchā – evaṃ kho āvuso kandarakena paribbājakena bhagavato ca bhikkhusaṅghassa ca abhippasannena vaṇṇe bhāsite kathaṃ bhagavā taṃ samanujānitvā dhammadesanārambhaṃ ārabhi, kathañca pesso hatthārohaputto bhagavato ca dhammadesanāya ca vaṇṇaṃ abhāsi, kathañca pessassa hatthārohaputtassa ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ desesi.

Question – When Kandaraka the wanderer, friend, with deep faith, spoke in praise of the Blessed One and the Bhikkhu Saṅgha in this way, how did the Blessed One approve it and begin the Dhamma teaching? And how did Pessa, the son of the elephant-trainer, speak in praise of the Blessed One and his Dhamma teaching? And how did he teach the Dhamma in accordance with Pessa, the son of the elephant-trainer's, disposition?

Hỏi – Thưa Hiền giả, khi du sĩ Kandaraka đã tán thán Đức Thế Tôn và Tăng đoàn Tỳ-kheo với lòng tin sâu sắc như vậy, Đức Thế Tôn đã chấp thuận lời tán thán đó như thế nào và bắt đầu thuyết giảng giáo pháp ra sao? Và Pessa, con trai người huấn luyện voi, đã tán thán Đức Thế Tôn và giáo pháp được Ngài thuyết giảng như thế nào? Và Đức Thế Tôn đã thuyết giảng giáo pháp phù hợp với tâm ý của Pessa, con trai người huấn luyện voi, như thế nào?

254

Vissajjanā – evaṃ kho bhante kandarakena paribbājakena bhagavato ca bhikkhusaṅghassa ca abhippasannena vaṇṇe bhāsite ‘‘evametaṃ kandaraka evametaṃ kandaraka’’ evamādinā bhagavā taṃ samanujānitvā ‘‘santi hi kandaraka bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā’’ti evamādinā dhammadesanaṃ samārabhi.

Answer – When Kandaraka the wanderer, Venerable Sir, with deep faith, spoke in praise of the Blessed One and the Bhikkhu Saṅgha in this way, the Blessed One approved it with words like: ‘‘It is so, Kandaraka; it is so, Kandaraka,’’ and began the Dhamma teaching with words like: ‘‘Indeed, Kandaraka, there are bhikkhus in this Bhikkhu Saṅgha who are Arahants, whose taints are destroyed, who have lived the holy life, who have done what had to be done, who have laid down the burden, who have attained their own goal, whose fetters of existence are utterly destroyed, who are completely liberated through right knowledge.’’

Giải đáp – Thưa Tôn giả, khi du sĩ Kandaraka đã tán thán Đức Thế Tôn và Tăng đoàn Tỳ-kheo với lòng tin sâu sắc như vậy, Đức Thế Tôn đã chấp thuận lời tán thán đó bằng cách nói “Đúng vậy, Kandaraka, đúng vậy, Kandaraka” và bắt đầu thuyết giảng giáo pháp bằng cách nói “Này Kandaraka, có những Tỳ-kheo trong Tăng đoàn Tỳ-kheo này là bậc A-la-hán, các lậu hoặc đã đoạn tận, đã sống đời Phạm hạnh, đã làm những việc cần làm, đã đặt gánh nặng xuống, đã đạt được mục đích của mình, đã đoạn tận mọi kiết sử của đời sống, đã giải thoát hoàn toàn nhờ chánh trí.”

Atha kho bhante pesso hatthārohaputto ‘‘acchariyaṃ bhante abbhutaṃ bhante yāva supaññattā cime bhante bhagavatā cattāro satipaṭṭhānā sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāyā’’ti evamādinā bhagavato ca dhammadesanāya vaṇṇaṃ abhāsi, bhagavāpi bhante ‘‘gahanañhetaṃ pessa yadidaṃ manussā, uttānakañhetaṃ pessa yadidaṃ pasavo’’tiādinā pessassa hatthārohaputtassa ajjhāsayānurūpaṃ dhammakathaṃ desesi.

Then, Venerable Sir, Pessa, the son of the elephant-trainer, spoke in praise of the Blessed One and his Dhamma teaching with words like: ‘‘It is amazing, Venerable Sir! It is wonderful, Venerable Sir! How well expounded by the Blessed One are these four foundations of mindfulness for the purification of beings, for the surmounting of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the path, for the realization of Nibbāna!’’ And the Blessed One, Venerable Sir, taught the Dhamma talk in accordance with Pessa, the son of the elephant-trainer's, disposition, with words like: ‘‘This, Pessa, is profound, namely humans; this, Pessa, is shallow, namely animals.’’

Sau đó, thưa Tôn giả, Pessa, con trai người huấn luyện voi, đã tán thán Đức Thế Tôn và giáo pháp được Ngài thuyết giảng bằng cách nói “Thật kỳ diệu, thưa Tôn giả! Thật hy hữu, thưa Tôn giả! Bốn pháp Niệm xứ này, thưa Tôn giả, được Đức Thế Tôn giảng dạy thật khéo léo, để thanh tịnh hóa chúng sanh, vượt qua sầu bi, diệt trừ khổ ưu, đạt được chánh pháp, chứng ngộ Niết-bàn.” Và thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn cũng đã thuyết giảng giáo pháp phù hợp với tâm ý của Pessa, con trai người huấn luyện voi, bằng cách nói “Này Pessa, loài người là sâu thẳm, còn loài vật là nông cạn,” v.v.

255

Pucchā – taṃ panāvuso dhammadesanaṃ sutvā pessassa hatthārohaputtassa kīdiso ānisaṃso adhigato, kathañca bhagavā taṃ puggalacatukkadesanaṃ saṃkhittena bhāsitaṃ, bhikkhūnaṃ vitthārena vibhajitvā desesi.

Question – Having heard that Dhamma teaching, friend, what kind of benefit did Pessa, the son of the elephant-trainer, achieve? And how did the Blessed One teach that exposition of the four types of individuals, which was briefly spoken, by explaining it in detail to the bhikkhus?

Hỏi – Thưa Hiền giả, sau khi nghe bài thuyết pháp đó, Pessa, con trai người huấn luyện voi, đã đạt được lợi ích gì? Và Đức Thế Tôn đã thuyết giảng bài pháp về bốn hạng người đó, vốn được nói tóm tắt, cho các Tỳ-kheo bằng cách phân tích rộng rãi như thế nào?

256

Vissajjanā – taṃ kho pana bhante dhammaṃ sutvā pessassa hatthārohaputtassa dve ānisaṃsā adhigatā saṅghe ca pasādo satipaṭṭhānapariggahaṇūpāyo ca abhinavo.

Answer – Having heard that Dhamma, Venerable Sir, Pessa, the son of the elephant-trainer, achieved two benefits: faith in the Saṅgha and a new way of comprehending the foundations of mindfulness.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, sau khi nghe bài pháp đó, Pessa, con trai người huấn luyện voi, đã đạt được hai lợi ích: lòng tin đối với Tăng đoàn và phương pháp thực hành Niệm xứ mới mẻ.

Bhagavā ca bhante taṃ puggalacatukkadesanaṃ bhikkhūhi yācito ‘‘katamo ca bhikkhave puggalo attaparitāpanānuyogamanuyutto’’tiādinā saṃkhittena bhāsitaṃ, vitthārena atthaṃ avibhattaṃ.

And the Blessed One, Venerable Sir, being requested by the bhikkhus, explained in detail that exposition of the four types of individuals, which was briefly spoken and whose meaning was not divided, with words like: ‘‘And what kind of individual, bhikkhus, is devoted to self-affliction?’’

Và thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn, khi được các Tỳ-kheo thỉnh cầu, đã phân tích rộng rãi bài pháp về bốn hạng người đó, vốn được nói tóm tắt và nghĩa chưa được phân chia, bằng cách nói “Này các Tỳ-kheo, hạng người nào chuyên tâm vào việc tự hành hạ mình?” v.v.

Vitthārena vibhajitvā desesi.

He explained it by dividing it in detail.

Ngài đã thuyết giảng bằng cách phân tích rộng rãi.

257

Aṭṭhakanāgarasutta

Aṭṭhakanāgara Sutta

Kinh Aṭṭhakanāgara

258

Pucchā – aṭṭhakanāgarasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – And where, friend, was the Aṭṭhakanāgara Sutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom?

Hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Aṭṭhakanāgara được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và do ai thuyết?

259

Vissajjanā – vesāliyaṃ bhante veḷuvagāmake gahapatiṃ aṭṭhakanāgaraṃ ārabbha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, in Vesālī, at the Veḷuvagāma, concerning the householder Aṭṭhakanāgara, by the venerable Ānanda Thera, the custodian of the Dhamma.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được Tôn giả Ānanda Trưởng lão, bậc giữ gìn kho tàng Pháp bảo, thuyết tại Veḷuvagāmaka ở Vesālī, liên quan đến gia chủ Aṭṭhakanāgara.

Dasamo bhante gahapati aṭṭhakanāgaro āyasmantaṃ ānandaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘atthi nu kho bhante ānanda tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttañceva cittaṃ vimuccati, aparikkhiṇā ca āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattañca anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇātī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

The householder Aṭṭhakanāgara, Venerable Sir, approached the venerable Ānanda and said this: ‘‘Is there, Venerable Ānanda, a single Dhamma taught by that Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Fully Self-Awakened One, where, while a bhikkhu dwells diligent, ardent, and resolute, his unliberated mind becomes liberated, his unexhausted taints come to an end, and he attains the unexcelled security from bondage that has not yet been attained?’’ It was spoken, Venerable Sir, on that occasion.

Thưa Tôn giả, gia chủ Aṭṭhakanāgara thứ mười đã đến gặp Tôn giả Ānanda và nói điều này: “Thưa Tôn giả Ānanda, có phải Đức Thế Tôn, bậc Toàn giác, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác, đã thuyết giảng một pháp nào đó mà khi Tỳ-kheo sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa giải thoát được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi mọi ràng buộc chưa đạt được sẽ được đạt đến không?” Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

260

Sekhasutta

Sekha Sutta

Kinh Sekha

261

Pucchā – sekhasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – And where, friend, was the Sekha Sutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom?

Hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Sekha được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và do ai thuyết?

262

Vissajjanā – sakkesu bhante kapilavatthusmiṃ santhāgāre āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena kāpilavatthave sakye ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, among the Sakyas in Kapilavatthu, at the Assembly Hall, by the venerable Ānanda Thera, the custodian of the Dhamma, concerning the Sakyas of Kapilavatthu.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được Tôn giả Ānanda Trưởng lão, bậc giữ gìn kho tàng Pháp bảo, thuyết tại hội trường ở Kapilavatthu, xứ Sakya, liên quan đến các Sakya ở Kapilavatthu.

Bhagavā bhante kāpilavatthave sakye bahudevarattiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi ‘‘paṭibhātu taṃ ānanda kāpilavatthavānaṃ sakyānaṃ sekho pāṭipado, piṭṭhi me āgilāyati, tamahaṃ āyamissāmī’’ti.

The Blessed One, Venerable Sir, after instructing, rousing, inspiring, and gladdening the Sakyas of Kapilavatthu with a Dhamma talk for much of the night, addressed the venerable Ānanda: ‘‘Ānanda, let the trainees’ practice for the Sakyas of Kapilavatthu occur to you. My back is aching, I shall stretch it.’’

Thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn đã khai thị, sách tấn, khích lệ và làm cho các Sakya ở Kapilavatthu hoan hỷ với một bài pháp trong nhiều đêm, rồi Ngài gọi Tôn giả Ānanda và nói: “Này Ānanda, hãy thuyết giảng về con đường tu tập của bậc Hữu học cho các Sakya ở Kapilavatthu. Lưng Ta mỏi rồi, Ta sẽ nằm nghỉ.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, Venerable Sir, on that occasion.

Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

263

Potaliyasutta

Potaliya Sutta

Kinh Potaliya

264

Pucchā – potaliyasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – And where, friend, was the Potaliya Sutta spoken by the Blessed One, concerning whom, on what occasion?

Hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Potaliya được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào?

265

Vissajjanā – aṅguttarāpesu bhante āpaṇe nāma aṅguttarāpānaṃ nigame potaliyaṃ gahapatiṃ paṭikkhittasabbakammantaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, in the market town of the Aṅguttarāpas named Āpaṇa, concerning the householder Potaliya, who had renounced all activities.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết tại thị trấn Āpaṇa của người Aṅguttarāpa, xứ Aṅguttarāpa, liên quan đến gia chủ Potaliya, người đã từ bỏ mọi công việc.

Potaliyo bhante gahapati paṭikkhittasabbakammanto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamanto bhagavatā gahapativādena samudācariyamāno kupito anattamano bhagavantaṃ etadavoca ‘‘tayidaṃ bho gotama nacchannaṃ tayidaṃ nappatirūpaṃ, yaṃ maṃ tvaṃ gahapativādena samudācarasī’’ti.

The householder Potaliya, Venerable Sir, who had renounced all activities, approached the Blessed One. As he approached, being addressed by the Blessed One as ‘householder’, he became angry and displeased, and said to the Blessed One: ‘‘This is unseemly, good Gotama, this is inappropriate, that you address me as ‘householder’.’’

Thưa Tôn giả, gia chủ Potaliya, người đã từ bỏ mọi công việc, đã đến gặp Đức Thế Tôn. Khi đến, ông ta bị Đức Thế Tôn gọi bằng danh xưng gia chủ, nên ông ta tức giận và không hài lòng, nói với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Tôn giả Gotama, điều này không phù hợp, điều này không thích đáng, khi Ngài gọi tôi bằng danh xưng gia chủ.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, Venerable Sir, on that occasion.

Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

266

Pucchā – kathañcāvuso bhagavā kāmānaṃ ādīnavaṃ vitthārena pakāsetvā ariyassa vinaye vohārasamucchedaṃ dassesi.

Question – And how, friend, did the Blessed One explain the drawbacks of sensual pleasures in detail and demonstrate the cutting off of transactions in the noble discipline?

Hỏi – Thưa Hiền giả, Đức Thế Tôn đã trình bày những hiểm họa của dục vọng một cách rộng rãi như thế nào, và đã chỉ ra sự đoạn trừ mọi giao tiếp trong giới luật của bậc Thánh như thế nào?

267

Vissajjanā – atha bhante bhagavā ariyassa vinaye vohārasamucchedāya aṭṭha dhamme vibhajitvā ‘‘seyyathāpi gahapati kukkuro jighacchādubbalyapareto goghātakasūnaṃ paccupaṭṭhito assa’’ evamādinā kāmesu ādīnavaṃ dassetvā pariyosāne tīhi vijjāhi ariyassa vinaye vohārasamucchedaṃ sabbenasabbaṃ sabbathāsabbaṃ vohārasamucchedaṃ vitthārena vibhajitvā desesi.

Answer – Then, Venerable Sir, the Blessed One, having explained eight dhammas for the cutting off of transactions in the noble discipline, demonstrated the drawbacks in sensual pleasures with words like: ‘‘Just as, householder, a dog, weak from hunger, might stand near a butcher’s stall,’’ and at the conclusion, with the three knowledges, he explained the cutting off of transactions in the noble discipline, the complete and absolute cutting off of all transactions, in detail.

Giải đáp – Sau đó, thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn đã phân tích tám pháp để đoạn trừ mọi giao tiếp trong giới luật của bậc Thánh, và bằng cách nói “Thưa gia chủ, ví như một con chó đang đói khát và suy yếu, đứng trước lò mổ bò,” v.v., Ngài đã chỉ ra những hiểm họa trong dục vọng. Cuối cùng, Ngài đã phân tích rộng rãi sự đoạn trừ mọi giao tiếp hoàn toàn, mọi phương diện, mọi cách thức trong giới luật của bậc Thánh bằng ba minh.

268

Jīvakasutta

Jīvaka Sutta

Kinh Jīvaka

269

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena jīvakasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – And where, friend, was the Jīvaka Sutta spoken by that Blessed One…pe… the Fully Self-Awakened One, concerning whom, on what occasion?

Hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Jīvaka được Đức Thế Tôn… v.v… bậc Chánh Đẳng Giác thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào?

270

Vissajjanā – rājagahe bhante jīvakaṃ komārabhaccaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, in Rājagaha, concerning Jīvaka Komārabhacca.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết tại Rājagaha, liên quan đến Jīvaka Komārabhacca.

Jīvako bhante komārabhacco bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘sutaṃ metaṃ bhante samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhanti, taṃ samaṇo gotamo jānaṃ uddissa kataṃ maṃsaṃ paribhuñjati paṭicca kammanti.

Jīvaka Komārabhacca, Venerable Sir, approached the Blessed One and said this: ‘‘I have heard, Venerable Sir, that living beings are slaughtered for the ascetic Gotama, and the ascetic Gotama knowingly consumes meat slaughtered specifically for him, with full awareness of the deed.’’

Thưa Tôn giả, Jīvaka Komārabhacca đã đến gặp Đức Thế Tôn và nói điều này: “Thưa Tôn giả, tôi nghe nói rằng người ta giết hại sinh vật vì Sa-môn Gotama, và Sa-môn Gotama biết rõ điều đó, ăn thịt đã được giết hại vì mình, tùy thuộc vào nghiệp.”

Ye te bhante evamāhaṃsu ‘samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhanti, taṃ samaṇo gotamo jānaṃ uddissa kataṃ maṃsaṃ paribhuñjati paṭicca kamma’nti, kacci te bhante bhagavato vuttavādino na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti.

“Those, Venerable Sir, who say: ‘They kill living beings intending for the recluse Gotama, and the recluse Gotama, knowing that meat was prepared intending for him, consumes it and thereby accrues kamma,’ are those, Venerable Sir, speakers of what the Blessed One has said? And do they not misrepresent the Blessed One with what is untrue? And do they declare the Dhamma in accordance with the Dhamma? And does no co-dhamma speaker come to a blameworthy situation on this point?”

“Bạch Thế Tôn, những người nói như vầy: ‘Họ giết hại sinh vật vì Sa-môn Gotama, Sa-môn Gotama biết rõ thịt đó được làm vì mình mà thọ dụng, đó là nghiệp’. Bạch Thế Tôn, những người ấy có phải là người nói đúng lời của Thế Tôn không? Và không phỉ báng Thế Tôn bằng điều không thật không? Và họ có giải thích Pháp đúng với Chánh Pháp không? Và không có sự tranh luận nào của những người cùng Pháp đi đến chỗ đáng bị khiển trách không?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

On that point, Venerable Sir, it was spoken.

Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy được thuyết trong trường hợp đó.

271

Upālisutta

The Upāli Sutta

Kinh Upāli

272

Pucchā – upālisuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – “Venerable Sir, where, concerning whom, and on what occasion was the Upāli Sutta spoken by the Blessed One?”

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Upāli được Thế Tôn thuyết ở đâu, nhân ai, trong trường hợp nào?

273

Vissajjanā – nāḷandāyaṃ bhante upāliṃ gahapatiṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – “Venerable Sir, it was spoken at Nāḷandā concerning Upāli the householder.

Đáp – Bạch Thế Tôn, được thuyết ở Nāḷandā, nhân gia chủ Upāli.

Upāli bhante gahapati bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘āgamā nukhvidha bhante dīghatapassī nigaṇṭho’’ti, evamādinā ca bhante upāli gahapati bhagavato paṭisandhāraṃ katvā attano ācariyassa nigaṇṭhassa nāṭaputtassa vādaṃ pakāsesi, vādaṃ vaṇṇesi.

Venerable Sir, Upāli the householder approached the Blessed One and said: ‘Has the ascetic Dīghatapassī the Nigaṇṭha arrived here, Venerable Sir?’ And having exchanged polite greetings with the Blessed One, Venerable Sir, Upāli the householder then expounded the doctrine of his own teacher, Nigaṇṭha Nāṭaputta, and praised that doctrine.

Bạch Thế Tôn, gia chủ Upāli đến gặp Thế Tôn và nói: “Bạch Thế Tôn, có phải vị Ni-kiền-tử Dīghatapasī đã đến đây không?” Bạch Thế Tôn, sau khi gia chủ Upāli đàm đạo với Thế Tôn như vậy, ông đã trình bày giáo lý của vị đạo sư Ni-kiền-tử Nāṭaputta của mình, đã tán thán giáo lý đó.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

On that point, Venerable Sir, it was spoken.”

Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy được thuyết trong trường hợp đó.

274

Pucchā – atha kho āvuso bhagavā upāliṃ gahapatiṃ tasmiṃ vāde kathaṃ samanuyuñjī samanugāhī samanubhāsī, kathañcassa upāyaṃ dassetvā yathābhūtaṃ atthaṃ ñāpesi.

Question – “Then, Venerable Sir, how did the Blessed One question, refute, and admonish Upāli the householder concerning that doctrine? And how did he reveal the method to him and make him understand the true meaning?”

Hỏi – Vậy này chư Hiền, Thế Tôn đã chất vấn, đã khiển trách, đã đối đáp với gia chủ Upāli về giáo lý đó như thế nào, và đã chỉ ra phương pháp như thế nào để ông ấy hiểu được ý nghĩa chân thật?

275

Vissajjanā – atha kho bhante bhagavā upāliṃ gahapatiṃ ‘‘sace kho tvaṃ gahapati sacce patiṭṭhāya manteyyāsi, siyā no ettha kathāsallāpo’’ti upāliṃ gahapatiṃ kathaṃ samuṭṭhāpetvā ‘‘taṃ kiṃmaññasi gahapati, idhassa nigaṇṭho ābādhiko dukkhito bāñhagilāno sītodakaparikkhitto uṇhodakapaṭisevī, so sītodakaṃ alabhamāno kālaṅkareyyā’’ti evamādinā bhante bhagavā cattāro upāye dassetvā upāliṃ gahapatiṃ yathābhūtamatthaṃ ñāpesi.

Answer – “Then, Venerable Sir, the Blessed One, having initiated a conversation with Upāli the householder by saying: ‘If, householder, you would speak based on truth, then we could have a discussion about this,’ and then, saying: ‘What do you think, householder? Suppose a Nigaṇṭha here is ill, suffering, gravely ill, deprived of cold water, and in need of hot water. If he were to die because he could not get cold water,’ in this way, Venerable Sir, the Blessed One, having shown four methods, made Upāli the householder understand the true meaning.”

Đáp – Vậy bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã khởi đầu cuộc đàm thoại với gia chủ Upāli bằng cách nói: “Này gia chủ, nếu ông đứng vững trên sự thật mà tranh luận, thì chúng ta có thể đàm thoại được.” Rồi Thế Tôn hỏi: “Này gia chủ, ông nghĩ sao? Giả sử có một Ni-kiền-tử bị bệnh, đau khổ, bệnh nặng, bị cấm dùng nước lạnh và phải dùng nước nóng. Nếu không có nước lạnh, ông ta sẽ chết.” Bạch Thế Tôn, bằng cách này, Thế Tôn đã chỉ ra bốn phương pháp và đã làm cho gia chủ Upāli hiểu được ý nghĩa chân thật.

276

Pucchā – evaṃ kho āvuso upāli gahapati bhagavatā saññāpito imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāraṃ akāsi, kathañca bhagavā taṃ puna anusāsitvā uttari vinesi.

Question – “Venerable Sir, how did Upāli the householder, thus instructed by the Blessed One, demonstrate his confidence in this Dhamma and Vinaya? And how did the Blessed One further advise and train him?”

Hỏi – Này chư Hiền, gia chủ Upāli được Thế Tôn khai thị như vậy, đã hoan hỷ với Pháp và Luật này, đã thể hiện sự hoan hỷ như thế nào, và Thế Tôn đã tiếp tục giáo huấn và hướng dẫn ông ấy như thế nào?

277

Vissajjanā – ‘‘purimenevāhaṃ bhante opammena bhagavato attamano abhiraddho, apicāhaṃ imāni bhagavato vicitrāni pañhapaṭibhānāni sotukāmo, evāhaṃ bhagavantaṃ paccanīkaṃ kātabbaṃ amaññissa’’nti, evamādinā bhante upāli gahapati bhagavatā viññāpito imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāraṃ akāsi.

Answer – “Venerable Sir, Upāli the householder, being convinced by the Blessed One, expressed his confidence in this Dhamma and Vinaya, saying: ‘Indeed, Venerable Sir, I was already delighted and pleased with the Blessed One’s earlier analogy. But I desired to hear these diverse and brilliant answers of the Blessed One; thus, I thought I should oppose the Blessed One.’

Đáp – “Bạch Thế Tôn, con đã hoan hỷ và rất hài lòng với Thế Tôn qua ví dụ trước đó. Tuy nhiên, con muốn nghe những câu hỏi và câu trả lời đa dạng của Thế Tôn, nên con đã nghĩ rằng con sẽ đối kháng với Thế Tôn.” Bạch Thế Tôn, bằng cách này, gia chủ Upāli được Thế Tôn khai thị, đã hoan hỷ với Pháp và Luật này và đã thể hiện sự hoan hỷ.

Tattha bhagavā ca bhante ‘‘anuviccakāraṃ kho gahapati karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’’ti evamādinā puna anusāsitvā uttari yāva dhammacakkhupaṭilābhā vinesi.

There, Venerable Sir, the Blessed One further advised him, saying: ‘Householder, make a thorough investigation. A thorough investigation is good for distinguished people like yourselves,’ and so on, and trained him until he attained the Dhamma-eye.”

Tại đó, bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã tiếp tục giáo huấn và hướng dẫn ông ấy cho đến khi đạt được Pháp nhãn bằng cách nói: “Này gia chủ, hãy suy xét kỹ lưỡng, việc suy xét kỹ lưỡng là tốt cho những người nổi tiếng như ông.”

278

Pucchā – kathañcāvuso nigaṇṭhassa nāṭaputtassa upālissa gahapatissa nivesanaṃ gantvā āvīmaṃsanā ca upālissa gahapatissa paccuttarā kathā ca ahosi.

Question – “And, Venerable Sir, how did Nigaṇṭha Nāṭaputta go to Upāli the householder’s residence to test him, and what was Upāli the householder’s reply?”

Hỏi – Này chư Hiền, việc Ni-kiền-tử Nāṭaputta đến nhà gia chủ Upāli để thử thách, và lời đáp trả của gia chủ Upāli đã diễn ra như thế nào?

279

Vissajjanā – ‘‘ummattosi tvaṃ gahapati dattosi tvaṃ gahapatī’’ti evamādinā bhante nigaṇṭhassa nāṭaputtassa upālissa gahapatissa nivesanaṃ gantvā vīmaṃsā ca ‘‘bhaddikā bhante āvaṭṭanīmāyā kalyāṇī bhante āvaṭṭanīmāyāti’’ evamādinā upālissa gahapatissa paccuttarakathā ca ahosi.

Answer – “Venerable Sir, Nigaṇṭha Nāṭaputta went to Upāli the householder’s residence to test him, saying: ‘You are deluded, householder! You are confused, householder!’ And Upāli the householder’s reply was: ‘Venerable Sir, excellent is this turning away! Venerable Sir, auspicious is this turning away!’ and so on.”

Đáp – Bạch Thế Tôn, Ni-kiền-tử Nāṭaputta đã đến nhà gia chủ Upāli để thử thách bằng cách nói: “Này gia chủ, ông bị điên rồi! Này gia chủ, ông bị mê muội rồi!” Và lời đáp trả của gia chủ Upāli là: “Bạch Thế Tôn, đây là một sự chuyển đổi tốt đẹp, bạch Thế Tôn, đây là một sự chuyển đổi tốt đẹp!”

280

Dhīrassa vigatamohassa,

I am a disciple of that Blessed One,

Bậc Trí giả đã loại bỏ si mê,

281

Pabhinnakhīlassa vijitavijayassa;

The wise one, free from delusion, with defilements eradicated, the conqueror of conquest,

Đã phá tan sự ràng buộc, đã chiến thắng mọi chiến thắng;

282

Anīghassa susamacittassa,

Free from trouble, with a well-composed mind,

Không phiền não, tâm ý an tịnh,

283

Vuddhasīlassa sādhupaññassa;

Perfect in virtue, with excellent wisdom,

Đức hạnh cao thượng, trí tuệ ưu việt;

284

Vesamantarassa vimalassa,

Unattached, pure.

Vô lượng, vô cấu,

285

Bhagavato tassa sāvakohamasmiṃ.

I am a disciple of that Blessed One.

Con là đệ tử của Thế Tôn ấy.

286

Akathaṃ kathissa tusitassa,

The one free from doubt, content,

Không nghi ngờ, an lạc,

287

Vantalokāmisassa muditassa;

Who has vomited worldly allurements, joyful,

Đã từ bỏ mọi tham ái thế gian, hoan hỷ;

288

Katasamaṇassa manujassa,

The ascetic made, the human being,

Đã hoàn thành đời sống Phạm hạnh, con người ấy,

289

Antimasārīrassa narassa.

The one with the final body, the man.

Thân cuối cùng của người ấy.

290

Anopamassa virajassa,

The incomparable one, free from defilement.

Vô song, không bụi trần,

291

Bhagavato tassa sāvako hamasmi –

I am a disciple of that Blessed One –

Con là đệ tử của Thế Tôn ấy –

292

Taṇhacchidassa buddhassa,

The Buddha, who cut off craving,

Bậc đã cắt đứt tham ái, Đức Phật,

293

Vītadhūmassa anupalittassa.

Free from smoke (passions), unsoiled.

Không còn khói bụi, không bị ô nhiễm.

294

Āhuneyyassa yakkhassa,

Worthy of offerings, the spiritual being,

Bậc đáng cúng dường, bậc phi nhân,

295

Uttamapuggalassa atulassa;

The supreme person, peerless;

Bậc tối thượng, vô song;

296

Mahato yasaggapattassa,

Who has attained great renown.

Đã đạt đến đỉnh cao danh vọng,

297

Bhagavato tassa sāvako hamasmi –

I am a disciple of that Blessed One –

Con là đệ tử của Thế Tôn ấy –

298

Kukkuravatikasutta

The Kukkuravatika Sutta

Kinh Kukkuravatika

299

Pucchā – kukkuravatikasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – “Venerable Sir, where, concerning whom, and on what occasion was the Kukkuravatika Sutta spoken by the Blessed One?”

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Kukkuravatika được Thế Tôn thuyết ở đâu, nhân ai, trong trường hợp nào?

300

Vissajjanā – koliyesu bhante haliddavasane nāma koliyānaṃ nigame puṇṇañca koliyaputtaṃ govatikaṃ acelañca seniyaṃ kukkuravatikaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – “Venerable Sir, it was spoken among the Koliyas, at a market town of the Koliyas named Haliddavasana, concerning Puṇṇa Koliyaputta, the ox-duty ascetic, and Seniya the naked ascetic, the dog-duty ascetic.

Đáp – Bạch Thế Tôn, được thuyết ở Koliyas, tại thị trấn Haliddavasana của người Koliya, nhân Puṇṇa, con trai người Koliya, người thực hành hạnh con bò, và Seniya, một người lõa thể thực hành hạnh con chó.

Puṇṇo bhante koliya putto govatiko bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ayaṃ bhante acelo seniyo kukkuravatiko dukkarakārako chamānikkhittaṃ bhojanaṃ bhuñjati, tassa taṃ kukkuravataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ, tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable Sir, Puṇṇa Koliyaputta, the ox-duty ascetic, approached the Blessed One and said: ‘Venerable Sir, this naked ascetic Seniya, the dog-duty ascetic, performs difficult austerities, eats food placed on the ground, and his dog-duty has been undertaken perfectly for a long time. What is his destination, what is his future rebirth?’ On that point, Venerable Sir, it was spoken.”

Bạch Thế Tôn, Puṇṇa, con trai người Koliya, người thực hành hạnh con bò, đã nói với Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, vị lõa thể Seniya này, người thực hành hạnh con chó, thực hành những việc khó khăn, ăn thức ăn đặt dưới đất. Hạnh con chó đó đã được ông ấy thực hành đầy đủ trong một thời gian dài. Đâu là cõi đi, đâu là cõi tái sinh của ông ấy?” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy được thuyết trong trường hợp đó.

301

Abhayarājakumārasutta

The Abhayarājakumāra Sutta

Kinh Abhayarājakumāra

302

Pucchā – tenāvuso jānatā…pe… sammāsambuddhena abhayarājakumārasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – “Venerable Sir, where, concerning whom, and on what occasion was the Abhayarājakumāra Sutta spoken by that knowing…pe… Perfectly Self-Awakened One?”

Hỏi – Vậy này chư Hiền, bởi bậc Toàn Tri… cho đến… Bậc Chánh Đẳng Giác, Kinh Abhayarājakumāra được thuyết ở đâu, nhân ai, trong trường hợp nào?

303

Vissajjanā – rājagahe me bhante abhayaṃ rājakumāraṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – “Venerable Sir, it was spoken to me in Rājagaha concerning Prince Abhaya.

Đáp – Bạch Thế Tôn, được thuyết ở Rājagaha, nhân vương tử Abhaya.

Abhayo bhante rājakumāro bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘bhāseyya nu kho bhante tathāgato taṃ vācaṃ, yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable Sir, Prince Abhaya approached the Blessed One and said: ‘Venerable Sir, would a Tathāgata speak a statement that is unpleasing and disagreeable to others?’ On that point, Venerable Sir, it was spoken.”

Bạch Thế Tôn, vương tử Abhaya đến gặp Thế Tôn và nói: “Bạch Thế Tôn, liệu Như Lai có nói những lời mà người khác không thích, không hài lòng không?” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy được thuyết trong trường hợp đó.

304

Bahuvedanīyasutta

The Bahuvedanīya Sutta

Kinh Bahuvedanīya

305

Pucchā – bahuvedanīyasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – “Venerable Sir, where, concerning whom, and on what occasion was the Bahuvedanīya Sutta spoken by the Blessed One?”

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Bahuvedanīya được Thế Tôn thuyết ở đâu, nhân ai, trong trường hợp nào?

306

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantañca udāyiṃ pañcakaṅgañca thapatiṃ ārabbha bhāsitaṃ, pañcakaṅgo bhante thapati āyasmantaṃ udāyiṃ upasaṅkamitvā vedanaṃ pucchi, āyasmā bhante udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ etadavoca ‘‘tisso kho thapati vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā’’ti.

Answer – “Venerable Sir, it was spoken in Sāvatthī concerning Venerable Udāyī and the carpenter Pañcakaṅga. Venerable Sir, the carpenter Pañcakaṅga approached Venerable Udāyī and asked about feeling. Venerable Sir, Venerable Udāyī said to the carpenter Pañcakaṅga: ‘Carpenter, the Blessed One has taught three feelings: pleasant feeling, painful feeling, and neither-painful-nor-pleasant feeling.’

Đáp – Bạch Thế Tôn, được thuyết ở Sāvatthī, nhân Tôn giả Udāyī và thợ mộc Pañcakaṅga. Bạch Thế Tôn, thợ mộc Pañcakaṅga đến gặp Tôn giả Udāyī và hỏi về cảm thọ. Bạch Thế Tôn, Tôn giả Udāyī đã nói với thợ mộc Pañcakaṅga: “Này thợ mộc, có ba loại cảm thọ được Thế Tôn nói đến: cảm thọ lạc, cảm thọ khổ, cảm thọ không khổ không lạc.”

Evaṃ vutte bhante pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca ‘‘na kho bhante udāyi tisso vedanā vuttā bhagavatā, dve vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā, yāyaṃ bhante adukkhamasukhā vedanā, santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti.

When this was said, Venerable Sir, the carpenter Pañcakaṅga said to Venerable Udāyī: ‘No, Venerable Udāyī, the Blessed One has not taught three feelings; the Blessed One has taught two feelings: pleasant feeling and painful feeling. This feeling that is neither painful nor pleasant, Venerable Sir, is taught by the Blessed One as a refined pleasure within the tranquil state.’

Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, thợ mộc Pañcakaṅga đã nói với Tôn giả Udāyī: “Bạch Tôn giả Udāyī, không phải có ba loại cảm thọ được Thế Tôn nói đến, mà có hai loại cảm thọ được Thế Tôn nói đến: cảm thọ lạc và cảm thọ khổ. Bạch Thế Tôn, cảm thọ không khổ không lạc này, được Thế Tôn nói đến là lạc vi tế và thù thắng.”

Neva asakkhi kho bhante āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ saññāpetuṃ, na pana asakkhi pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ saññāpetuṃ.

Venerable Sir, Venerable Udāyī could not convince the carpenter Pañcakaṅga, nor could the carpenter Pañcakaṅga convince Venerable Udāyī.

Bạch Thế Tôn, Tôn giả Udāyī không thể thuyết phục được thợ mộc Pañcakaṅga, và thợ mộc Pañcakaṅga cũng không thể thuyết phục được Tôn giả Udāyī.

Assosi kho āyasmā ānando āyasmato udāyissa pañcakaṅgena thapatinā saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ, atha kho bhante āyasmā ānando yāvatako ahosi āyasmato udāyissa pañcakaṅgena thapatinā saddhiṃ kathāsallāpo, taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.

Venerable Ānanda heard this discussion between Venerable Udāyī and the carpenter Pañcakaṅga. Then, Venerable Sir, Venerable Ānanda reported to the Blessed One the entirety of the discussion that had taken place between Venerable Udāyī and the carpenter Pañcakaṅga.”

Bạch Thế Tôn, Tôn giả Ānanda đã nghe cuộc đàm thoại này giữa Tôn giả Udāyī và thợ mộc Pañcakaṅga. Sau đó, bạch Thế Tôn, Tôn giả Ānanda đã thuật lại toàn bộ cuộc đàm thoại giữa Tôn giả Udāyī và thợ mộc Pañcakaṅga cho Thế Tôn nghe.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

The Blessed One delivered it on that occasion, venerable sir.

Trong trường hợp đó, bạch Thế Tôn, bài kinh đã được thuyết giảng.

307

Apaṇṇakasutta

The Apaṇṇaka Sutta

Kinh Apaṇṇaka (Chánh Đạo)

308

Pucchā – apaṇṇakasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One deliver the Apaṇṇaka Sutta, concerning whom, and on what occasion?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Apaṇṇaka đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

309

Vissajjanā – kosalesu bhante sālāyaṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāme sāleyyake brāhmaṇagahapatike ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, in the Kosala country, in a brahmin village of the Kosalans named Sālā, concerning the brahmin householders of Sāleyyaka.

Đáp – Bạch Thế Tôn, tại Kosala, trong làng Bà-la-môn Salā của người Kosala, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến các Bà-la-môn gia chủ ở Saleyyaka.

Sambahulā bhante aññatitthiyā sāleyyakānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ attano attano micchādiṭṭhiyo paṭiggaṇhāpesuṃ uggaṇhāpesuṃ.

Many other ascetics, venerable sir, made the brahmin householders of Sāleyyaka accept and adopt their own wrong views (micchādiṭṭhiyo).

Bạch Thế Tôn, nhiều ngoại đạo đã khiến các Bà-la-môn gia chủ ở Saleyyaka chấp nhận và nắm giữ các tà kiến riêng của họ.

Te pana bhante sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā ekadiṭṭhiyampi patiṭṭhātuṃ na sakkhiṃsu.

However, venerable sir, those brahmin householders of Sāleyyaka were unable to settle on any single view.

Nhưng bạch Thế Tôn, các Bà-la-môn gia chủ ở Saleyyaka đó không thể kiên định trong một quan điểm duy nhất.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

The Blessed One delivered it on that occasion, venerable sir.

Trong trường hợp đó, bạch Thế Tôn, bài kinh đã được thuyết giảng.

310

Pucchā – tatra āvuso bhagavatā paṭhamaṃ micchāvādo ca sammāvādo ca kathaṃ vibhajitvā pakāsito.

Question – There, friend, how did the Blessed One first analyze and declare wrong speech (micchāvāda) and right speech (sammāvāda)?

Hỏi – Này chư Hiền, ở đó, Thế Tôn đã phân biệt và công bố tà thuyết và chánh thuyết như thế nào?

311

Vissajjanā – tatra bhante bhagavatā ‘‘santi gahapatayo eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino natthi dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti evamādinā paṭhamaṃ micchāvādo ca sammāvādo ca vibhajitvā pakāsito.

Answer – There, venerable sir, the Blessed One first analyzed and declared wrong speech and right speech, beginning with: ‘‘Householders, there are some ascetics and brahmins who hold such views and teach thus: 'There is no gift, no offering, no sacrifice; there is no fruit or result of good and bad deeds,'” and so forth.

Đáp – Bạch Thế Tôn, ở đó, Thế Tôn đã phân biệt và công bố tà thuyết và chánh thuyết trước tiên bằng cách nói: “Này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có những lời nói và quan điểm như sau: ‘Không có sự bố thí, không có sự cúng dường, không có sự tế lễ, không có quả báo, không có kết quả của các nghiệp thiện ác đã làm’”, và vân vân.

312

Pucchā – tattha āvuso bhagavatā micchāvādīnañca doso sammāvādīnañca guṇo kathaṃ vicāretvā pakāsito.

Question – There, friend, how did the Blessed One analyze and declare the fault of those with wrong speech and the virtue of those with right speech?

Hỏi – Này chư Hiền, ở đó, Thế Tôn đã xem xét và công bố lỗi lầm của những người theo tà thuyết và công đức của những người theo chánh thuyết như thế nào?

313

Vissajjanā – tattha bhante bhagavatā ‘‘tatra gahapatayo yete samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino natthi dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti evamādinā bhante micchāvādīnañca doso sammāvādīnañca guṇo bhagavatā vicāretvā pakāsito.

Answer – There, venerable sir, the Blessed One analyzed and declared the fault of those with wrong speech and the virtue of those with right speech, beginning with: ‘‘Householders, there are some ascetics and brahmins who hold such views and teach thus: 'There is no gift, no offering, no sacrifice; there is no fruit or result of good and bad deeds,'” and so forth, venerable sir.

Đáp – Bạch Thế Tôn, ở đó, Thế Tôn đã xem xét và công bố lỗi lầm của những người theo tà thuyết và công đức của những người theo chánh thuyết bằng cách nói: “Này các gia chủ, trong số đó, những Sa-môn, Bà-la-môn có những lời nói và quan điểm như sau: ‘Không có sự bố thí, không có sự cúng dường, không có sự tế lễ, không có quả báo, không có kết quả của các nghiệp thiện ác đã làm’”, và vân vân.

314

Pucchā – kathañcāvuso tattha bhagavatā viññuno purisapuggalassa paṭisañcikkhaṇā pakāsitā.

Question – And how, friend, did the Blessed One declare the reflection of a discerning person there?

Hỏi – Này chư Hiền, ở đó, Thế Tôn đã công bố sự suy xét của một người trí như thế nào?

315

Vissajjanā – tatra gahapatayo viññū puriso iti paṭisañcikkhatīti evamādinā bhante tattha bhagavatā viññuno purisapuggalassa paṭisañcikkhaṇā pakāsitā.

Answer – There, venerable sir, the Blessed One declared the reflection of a discerning person, beginning with: ‘‘Householders, a discerning person reflects thus,” and so forth.

Đáp – Bạch Thế Tôn, ở đó, Thế Tôn đã công bố sự suy xét của một người trí bằng cách nói: “Này các gia chủ, người trí suy xét như sau: ‘Nếu…”, và vân vân.

316

Pucchā – kathañcāvuso bhagavatā aññesupi micchāvādasammāvādesu apaṇṇakapaṭipadā vicāretvā pakāsitā, taṃ saṅkhepato kathesi.

Question – And how, friend, did the Blessed One analyze and declare the Apaṇṇaka practice regarding other wrong views and right views? Please explain it in brief.

Hỏi – Này chư Hiền, Thế Tôn đã xem xét và công bố con đường chắc chắn (Apaṇṇaka-paṭipadā) trong các tà thuyết và chánh thuyết khác như thế nào? Xin hãy nói tóm tắt.

317

Vissajjanā – yatheva bhante paṭhame vāde, evameva kho bhante akiriyavādādīsu catūsu ca micchāvādesu dosaṃ kiriyavādādīsu ca catūsu sammāvādesu guṇaṃ, tattha ca viññuno purisassa paṭisañcikkhaṇākāraṃ dassetvā bhagavatā apaṇṇakapaṭipadā pakāsitā.

Answer – Just as in the first discourse, venerable sir, so too regarding the four wrong views such as the non-actionist view (akiriyavāda) and others, the Blessed One showed their fault, and regarding the four right views such as the actionist view (kiriyavāda) and others, their virtue, and the manner of a discerning person's reflection therein, and thus declared the Apaṇṇaka practice.

Đáp – Bạch Thế Tôn, cũng như trong lời nói đầu tiên, Thế Tôn đã công bố con đường chắc chắn (Apaṇṇaka-paṭipadā) bằng cách chỉ ra lỗi lầm trong bốn tà thuyết như thuyết vô hành (akiriyavāda) và công đức trong bốn chánh thuyết như thuyết hữu hành (kiriyavāda), và cách suy xét của người trí trong đó.

318

Ambalaṭṭhikarāhulovādasutta

The Ambalaṭṭhikārāhulovāda Sutta

Kinh Ambalaṭṭhikarāhulovāda

319

Pucchā – ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One deliver the Ambalaṭṭhikārāhulovāda Sutta, concerning whom?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Ambalaṭṭhikarāhulovāda đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai?

320

Vissajjanā – rājagahe bhante āyasmantaṃ rāhulaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, at Rājagaha, concerning the Venerable Rāhula.

Đáp – Bạch Thế Tôn, tại Rājagaha, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến Tôn giả Rāhula.

321

Mahārāhulovādasutta

The Mahārāhulovāda Sutta

Kinh Mahārāhulovāda

322

Pucchā – mahārāhulovādasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One deliver the Mahārāhulovāda Sutta, concerning whom, and on what occasion?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Mahārāhulovāda đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

323

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ rāhulaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, at Sāvatthī, concerning the Venerable Rāhula.

Đáp – Bạch Thế Tôn, tại Sāvatthī, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến Tôn giả Rāhula.

Āyasmā bhante rāhulo bhagavato ceva attano ca attabhāvasampattiṃ nissāya gehassitaṃ chandarāgaṃ uppādesi.

The Venerable Rāhula, venerable sir, developed attachment and lust (chandarāga) for household life due to his own and the Blessed One's physical accomplishments.

Bạch Thế Tôn, Tôn giả Rāhula đã phát sinh tham ái đối với gia đình, dựa vào sự thành tựu thân thể của Thế Tôn và của chính mình.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

The Blessed One delivered it on that occasion, venerable sir.

Trong trường hợp đó, bạch Thế Tôn, bài kinh đã được thuyết giảng.

324

Cūḷamālukyasutta

The Cūḷamālukya Sutta

Kinh Cūḷamālukya

325

Pucchā – cūḷamālukyasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One deliver the Cūḷamālukya Sutta, concerning whom, and on what occasion?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Cūḷamālukya đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

326

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ mālukyaputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, at Sāvatthī, concerning the Venerable Mālukyaputta.

Đáp – Bạch Thế Tôn, tại Sāvatthī, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến Tôn giả Mālukyaputta.

Āyasmā bhante mālukyaputto attano pavivittassa rahogatassa paṭisallīnassa cetaso parivitakkaṃ bhagavato ārocesi.

The Venerable Mālukyaputta, venerable sir, reported to the Blessed One the reflections that arose in his mind while he was withdrawn, secluded, and in retreat.

Bạch Thế Tôn, Tôn giả Mālukyaputta đã trình bày với Thế Tôn những suy nghĩ trong tâm của mình khi sống độc cư, ở nơi vắng vẻ, ẩn dật.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

The Blessed One delivered it on that occasion, venerable sir.

Trong trường hợp đó, bạch Thế Tôn, bài kinh đã được thuyết giảng.

327

Mahāmālukyasutta

The Mahāmālukya Sutta

Kinh Mahāmālukya

328

Pucchā – mahāmālukyasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One deliver the Mahāmālukya Sutta, concerning whom, and on what occasion?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Mahāmālukya đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

329

Vissajjanā – tasmiṃyeva bhante sāvatthiyaṃ āyasmantaṃ mahāmālukyaputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, in that very Sāvatthī, concerning the Venerable Mahāmālukyaputta.

Đáp – Bạch Thế Tôn, cũng tại Sāvatthī, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến Tôn giả Mahāmālukyaputta.

330

Bhaddālisutta

The Bhaddāli Sutta

Kinh Bhaddāli

331

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena bhaddālisuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One, the Perfectly Self-Enlightened One...pe... deliver the Bhaddāli Sutta, concerning whom, and on what occasion?

Hỏi – Này chư Hiền, Thế Tôn… (vân vân)… bậc Chánh Đẳng Giác đã thuyết giảng Kinh Bhaddāli ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

332

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ bhaddāliṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, at Sāvatthī, concerning the Venerable Bhaddāli.

Đáp – Bạch Thế Tôn, tại Sāvatthī, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến Tôn giả Bhaddāli.

Āyasmā bhante bhaddāli bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.

The Venerable Bhaddāli, venerable sir, declared his lack of enthusiasm when the Blessed One was laying down a training rule and the monastic community was undertaking the training.

Bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang tuân giữ giới luật, Tôn giả Bhaddāli đã bày tỏ sự thiếu nhiệt tâm.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

The Blessed One delivered it on that occasion, venerable sir.

Trong trường hợp đó, bạch Thế Tôn, bài kinh đã được thuyết giảng.

333

Accayo maṃ bhante accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ, tassa me bhante bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāya –

Venerable sir, I have committed an offense, foolishly, ignorantly, unskillfully, in that I declared my lack of enthusiasm when the Blessed One was laying down a training rule and the monastic community was undertaking the training. May the Blessed One, venerable sir, accept my offense as an offense for future restraint –

Bạch Thế Tôn, một lỗi lầm đã xảy đến cho con, như một người ngu, như một người mê muội, như một người bất thiện, khi con đã bày tỏ sự thiếu nhiệt tâm trong khi Thế Tôn chế định học giới và Tăng đoàn đang tuân giữ giới luật. Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm đó của con như một lỗi lầm, để con có thể tự chế ngự trong tương lai –

334

Pucchā – atha kho āvuso āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ kīdisaṃ pañhaṃ pucchi, kathañcassa bhagavā taṃ vibhajitvā byākāsi.

Question – Then, friend, what kind of question did the Venerable Bhaddāli ask the Blessed One, and how did the Blessed One analyze and answer it?

Hỏi – Vậy này chư Hiền, Tôn giả Bhaddāli đã hỏi Thế Tôn câu hỏi như thế nào, và Thế Tôn đã phân tích và giải thích câu hỏi đó cho ngài như thế nào?

335

Vissajjanā – atha kho bhante āyasmā bhaddāli ‘‘ko nu kho bhante hetu, ko paccayo, yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayu pasayu kāraṇaṃ karontī’’ti evamādinā bhagavantaṃ pañhaṃ apucchi.

Answer – Then, venerable sir, the Venerable Bhaddāli asked the Blessed One a question, beginning with: ‘‘What, venerable sir, is the reason, what is the cause, that in this teaching, some bhikkhus are often criticized and made to act?”

Đáp – Bạch Thế Tôn, vậy Tôn giả Bhaddāli đã hỏi Thế Tôn câu hỏi: “Bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào khiến một số Tỳ-kheo ở đây bị khiển trách, bị buộc tội?”, và vân vân.

Bhagavā ca bhante ‘‘idha bhaddāli ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti, āpattibahulo’’ evamādinā āyasmato bhaddālissa vibhajitvā byākāsi.

And the Blessed One, venerable sir, analyzed and answered the Venerable Bhaddāli, beginning with: ‘‘Here, Bhaddāli, some bhikkhu is frequently delinquent, abundant in offenses,” and so forth.

Và bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã phân tích và giải thích cho Tôn giả Bhaddāli bằng cách nói: “Này Bhaddāli, ở đây, một số Tỳ-kheo thường phạm lỗi, phạm nhiều lỗi”, và vân vân.

336

Pucchā – tadāpi kho āvuso āyasmā bhaddāli punapi bhagavantaṃ kīdisaṃ pañhaṃ pucchi, kathañcassa bhagavā tampi vibhajitvā byākāsi.

Question – Then, friend, what kind of question did the Venerable Bhaddāli ask the Blessed One again, and how did the Blessed One analyze and answer that too?

Hỏi – Này chư Hiền, khi đó, Tôn giả Bhaddāli lại hỏi Thế Tôn câu hỏi như thế nào, và Thế Tôn cũng đã phân tích và giải thích câu hỏi đó cho ngài như thế nào?

337

Vissajjanā – tadāpi bhante āyasmā bhaddāli ‘‘ko nu kho bhante hetu, ko paccayo, yena pubbe appatarāni ceva sikkhāpadāni ahesuṃ, bahutarā ca bhikkhū aññāya saṇḍahiṃsu.

Answer – Then, venerable sir, the Venerable Bhaddāli asked the Blessed One again: ‘‘What, venerable sir, is the reason, what is the cause, that formerly there were fewer training rules, and more bhikkhus became firmly established in higher knowledge?

Đáp – Bạch Thế Tôn, khi đó, Tôn giả Bhaddāli lại hỏi Thế Tôn câu hỏi: “Bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào khiến trước đây có ít học giới hơn, nhưng nhiều Tỳ-kheo thành tựu trí tuệ hơn?

Ko pana bhante hetu, ko paccayo yena etarahi bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇḍahantī’’ti bhagavantaṃ punapi pañhaṃ apucchi.

But what, venerable sir, is the reason, what is the cause, that nowadays there are more training rules, and fewer bhikkhus become firmly established in higher knowledge?”

Và bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào khiến hiện nay có nhiều học giới hơn, nhưng ít Tỳ-kheo thành tựu trí tuệ hơn?”

Bhagavā ca bhante ‘‘evametaṃ bhaddāli hoti, sattesu hāyamānesu saddhamme antaradhāyamāne bahutarāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇḍahantī’’ti, evamādinā āyasmato bhaddālissa vibhajitvā vibhajitvā byākatā.

And the Blessed One, venerable sir, analyzed and answered the Venerable Bhaddāli, beginning with: ‘‘It is so, Bhaddāli, when beings decline and the Dhamma disappears, there are more training rules, and fewer bhikkhus become firmly established in higher knowledge,” and so forth.

Và bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã phân tích và giải thích cho Tôn giả Bhaddāli bằng cách nói: “Này Bhaddāli, điều đó xảy ra như vậy, khi chúng sinh suy đồi, khi Chánh Pháp biến mất, thì có nhiều học giới hơn, và ít Tỳ-kheo thành tựu trí tuệ hơn”, và vân vân.

338

Laṭukikopamasutta

The Laṭukikopama Sutta

Kinh Laṭukikopama (Ví Dụ Chim Cút)

339

Pucchā – laṭukikopamasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, did the Blessed One deliver the Laṭukikopama Sutta, concerning whom, and on what occasion?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Laṭukikopama đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

340

Vissajjanā – aṅguttarāpesu bhante āpaṇe nāma aṅguttarāpānaṃ nigame āyasmantaṃ udāyiṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – The Blessed One delivered it, venerable sir, in the market town (nigama) of Āpaṇa in the Aṅguttarāpa country, concerning the Venerable Udāyī.

Đáp – Bạch Thế Tôn, tại Āpaṇa, một thị trấn của người Aṅguttarāpa, bài kinh đã được thuyết giảng liên quan đến Tôn giả Udāyī.

Āyasmā bhante udāyī bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘idha mayhaṃ bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi ‘‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’ti’’.

The Venerable Udāyī, bhante, approached the Blessed One and said this: ‘‘Here, bhante, while I was secluded and in retreat, this thought arose in my mind: ‘Truly, bhante, the Blessed One is the remover of many states of suffering, the bringer of many states of happiness; the remover of many unwholesome states, the bringer of many wholesome states’.’’

Tôn giả Udāyī, bạch Thế Tôn, đã đến gần Thế Tôn và nói rằng: “Bạch Thế Tôn, ở đây, khi con đang ở một mình, tĩnh cư, một ý nghĩ như sau đã khởi lên trong tâm con: ‘Thật vậy, Thế Tôn là Đấng loại bỏ nhiều pháp khổ cho chúng con, thật vậy, Thế Tôn là Đấng mang lại nhiều pháp lạc cho chúng con, thật vậy, Thế Tôn là Đấng loại bỏ nhiều pháp bất thiện cho chúng con, thật vậy, Thế Tôn là Đấng mang lại nhiều pháp thiện cho chúng con.’”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, bhante, in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

341

Pucchā – atha kho āvuso bhagavā kīdisī upamāyo dassetvā bhikkhūnaṃ ovādaṃ adāsi.

Question – Then, friend, what kind of similes did the Blessed One use when giving instructions to the bhikkhus?

Hỏi – Này chư Hiền, vậy Thế Tôn đã dùng những ví dụ nào để khuyên dạy các Tỳ-kheo?

342

Vissajjanā – atha kho bhante bhagavā laṭukikopamaṃ hatthināgopamaṃ daliddapurisopamaṃ gahapatikopamanti catasso upamāyo dassetvā bhikkhūnaṃ ovādamadāsi.

Answer – Then, bhante, the Blessed One, using four similes—the Quail simile, the Noble Elephant simile, the Destitute Man simile, and the Householder simile—gave instructions to the bhikkhus.

Đáp – Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã dùng bốn ví dụ là ví dụ chim cút (laṭukikā), ví dụ voi chúa (hatthināga), ví dụ người nghèo khổ (daliddapurisa) và ví dụ gia chủ (gahapatika) để khuyên dạy các Tỳ-kheo.

343

Pucchā – evañcāvuso bhagavā catūhi upamāhi bhikkhūnaṃ ovādaṃ datvā kathaṃ uttari dhammadesanaṃ pavaḍḍhesi.

Question – And so, friend, after the Blessed One gave instructions to the bhikkhus with these four similes, how did he further elaborate on the Dhamma teaching?

Hỏi – Này chư Hiền, sau khi Thế Tôn đã dùng bốn ví dụ này để khuyên dạy các Tỳ-kheo, Ngài đã tiếp tục thuyết giảng giáo pháp như thế nào?

344

Vissajjanā – evaṃ kho bhante bhagavā catūhi upamāhi bhikkhūnaṃ ovādaṃ datvā ‘‘cattāro me udāyi puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ’’nti evamādinā uttari bhikkhūnaṃ dhammakathaṃ pavaḍḍhesi.

Answer – Thus, bhante, after the Blessed One gave instructions to the bhikkhus with these four similes, he further elaborated on the Dhamma talk to the bhikkhus, starting with: ‘‘Udāyī, these four types of individuals are present, are found in the world.’’

Đáp – Bạch Thế Tôn, sau khi Thế Tôn đã dùng bốn ví dụ này để khuyên dạy các Tỳ-kheo, Ngài đã tiếp tục thuyết pháp cho các Tỳ-kheo bằng cách nói: “Này Udāyī, có bốn hạng người này hiện hữu, có mặt trên thế gian,” và tương tự như vậy.

345

Cātumasutta

Cātumāsutta

Kinh Cātuma

346

Pucchā – cātumasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – And, friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Cātumāsutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, kinh Cātuma đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

347

Vissajjanā – cātumāyaṃ bhante āyasmantānaṃ sāriputtamoggalānattherānaṃ saddhivihārike adhunā pabbajite sambahule bhikkhū ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, at Cātumā, concerning numerous recently ordained bhikkhus, the disciples of the Venerables Sāriputta and Moggallāna.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được thuyết giảng tại Cātuma, liên quan đến một số đông Tỳ-kheo mới xuất gia là các đệ tử của các Trưởng lão Sāriputta và Moggallāna.

Sāriputtamoggallānappamukhāni bhante pañcamattāni bhikkhusatāni cātumaṃ anuppattāni honti bhagavantaṃ dassanāya, te ca āgantukā bhikkhū nevāsikehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammodamānā senāsanāni paññāpayamānā pattacīvarāni paṭisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ.

Bhante, five hundred bhikkhus, with Sāriputta and Moggallāna as their leaders, had arrived at Cātumā to see the Blessed One, and these newly arrived bhikkhus, while exchanging greetings with the resident bhikkhus, arranging their lodgings, and putting away their bowls and robes, were making a loud noise, a great noise.

Bạch Thế Tôn, khoảng năm trăm Tỳ-kheo, đứng đầu là Sāriputta và Moggallāna, đã đến Cātuma để yết kiến Thế Tôn, và những Tỳ-kheo khách này đã nói chuyện ồn ào, làm giường tọa cụ, cất giữ y bát với các Tỳ-kheo trú xứ, gây ra tiếng ồn lớn.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, bhante, in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

348

Pucchā – kathañcāvuso tattha bhagavā bhikkhūnaṃ ovādaṃ adāsi.

Question – And how, friend, did the Blessed One give instructions to the bhikkhus there?

Hỏi – Này chư Hiền, vậy Thế Tôn đã khuyên dạy các Tỳ-kheo ở đó như thế nào?

349

Vissajjanā – cattārimāni bhikkhave bhayāni udakorohante pātikaṅkhitabbānīti evamādinā bhante bhagavā tattha bhikkhūnaṃ ovādaṃ adāsi.

Answer – Bhante, the Blessed One gave instructions to the bhikkhus there, beginning with: ‘‘Bhikkhus, these four dangers are to be expected when descending into water.’’

Đáp – Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã khuyên dạy các Tỳ-kheo ở đó bằng cách nói: “Này các Tỳ-kheo, có bốn nỗi sợ hãi này cần được dự đoán cho những ai xuống nước,” và tương tự như vậy.

350

Naḷakapānasutta

Kinh Naḷakapāna

351

Pucchā – naḷakapānasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Question – And, friend, where and concerning whom was the Naḷakapānasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, kinh Naḷakapāna đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai?

352

Vissajjanā – naḷakapāne bhante anuruddhattherappamukhe sambahule abhiññāte abhiññāte kulaputte ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, at Naḷakapāna, concerning numerous well-known sons of good families, with Venerable Anuruddha as their leader.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được thuyết giảng tại Naḷakapāna, liên quan đến một số đông các thiện gia nam tử nổi tiếng, đứng đầu là Trưởng lão Anuruddha.

353

Goliyānisutta

Kinh Goliyāni

354

Pucchā – goliyānisuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – And, friend, where, concerning whom, on what occasion, and by whom was the Goliyānisutta spoken?

Hỏi – Này chư Hiền, kinh Goliyāni đã được thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào, do ai thuyết giảng?

355

Vissajjanā – rājagahe bhante āyasmantaṃ goliyāniṃ ārabbha āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, at Rājagaha, concerning Venerable Goliyāni, by Venerable Sāriputta Thera, the General of the Dhamma.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được Pháp tướng Trưởng lão Sāriputta thuyết giảng tại Rājagaha, liên quan đến Tôn giả Goliyāni.

Āyasmā bhante goliyāni āraññiko padasamācāro saṅghamajjhe osaṭo hoti kenacideva karaṇīyena, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Bhante, Venerable Goliyāni, an ascetic of austere practices, had come into the midst of the Saṅgha for some reason, bhante, and it was spoken in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, Tôn giả Goliyāni là một vị sống trong rừng, có hạnh đầu đà, đã đến giữa Tăng chúng vì một việc cần thiết nào đó, bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

356

Kīṭāgirisutta

Kinh Kīṭāgiri

357

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena kīṭāgirisuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Then, friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Kīṭāgirisutta spoken by the Blessed One… by the Perfectly Enlightened One?

Hỏi – Này chư Hiền, vậy Thế Tôn… vị Chánh Đẳng Giác đã thuyết giảng kinh Kīṭāgiri ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

358

Vissajjanā – kāsīsu bhante kīṭāgirismiṃ kāsīnaṃ nigame assajipunabbasuke bhikkhū ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, in Kāsī, at Kīṭāgiri, a market town of Kāsī, concerning the bhikkhus Assaji and Punabbasu.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được thuyết giảng tại Kīṭāgiri, trong một thị trấn của dân Kāsī, liên quan đến các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu.

Assajipunabbasukā bhante bhikkhū bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamānā evamāhaṃsu ‘‘mayaṃ kho āvuso sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle, te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca, te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma, sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’’ti.

Bhante, when the bhikkhus Assaji and Punabbasu were admonished by other bhikkhus in accordance with the Dhamma, they said this: ‘‘Friends, we eat in the evening, and in the morning, and at midday during the wrong time. By eating in the evening, and in the morning, and at midday during the wrong time, we perceive ourselves to be free from illness, free from affliction, light, strong, and living comfortably. What present benefit would we abandon to pursue that which is temporary? We shall eat in the evening, and in the morning, and at midday during the wrong time.’’

Bạch Thế Tôn, các Tỳ-kheo Assaji và Punabbasu khi được các Tỳ-kheo khác nói pháp đồng phạm hạnh, đã nói như sau: “Này chư Hiền, chúng tôi ăn vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào lúc phi thời. Do ăn vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào lúc phi thời, chúng tôi cảm thấy ít bệnh tật, ít đau ốm, nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc. Vậy chúng tôi sẽ từ bỏ điều lợi ích hiện tại này để theo đuổi điều tạm thời ư? Chúng tôi sẽ ăn vào buổi tối, buổi sáng, ban ngày và vào lúc phi thời.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, bhante, in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

359

Tevijjavacchasutta

Kinh Tevijjavaccha

360

Pucchā – tevijjavacchasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – And, friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Tevijjavacchasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, kinh Tevijjavaccha đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

361

Vissajjanā – vesāliyaṃ bhante vacchagottaṃ paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, at Vesālī, concerning the wanderer Vacchagotta.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được thuyết giảng tại Vesālī, liên quan đến du sĩ Vaccha-gotta.

Vacchagotto bhante paribbājako bhagavantaṃ etadavoca ‘‘sutaṃ me bhante samaṇo gotamo sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti, carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’’nti.

Bhante, the wanderer Vacchagotta approached the Blessed One and said this: ‘‘Bhante, I have heard that the ascetic Gotama is omniscient, all-seeing, and claims to possess unobstructed knowledge and vision, and that knowledge and vision are constantly, continually present to him whether he is walking, standing, sleeping, or awake.’’

Bạch Thế Tôn, du sĩ Vaccha-gotta đã nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, tôi đã nghe nói rằng Sa-môn Gotama là bậc Toàn tri, Toàn kiến, tuyên bố có trí tuệ và thấy biết không giới hạn, và sự thấy biết ấy luôn hiện hữu cho Ngài khi đi, khi đứng, khi ngủ và khi thức.”

Ye te bhante evamāhaṃsu ‘‘samaṇo gotamo sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti, carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’’nti.

‘‘Bhante, are those who say this—‘the ascetic Gotama is omniscient, all-seeing, and claims to possess unobstructed knowledge and vision, and that knowledge and vision are constantly, continually present to him whether he is walking, standing, sleeping, or awake’—speaking in accordance with the Blessed One’s words?

“Bạch Thế Tôn, những ai đã nói như vậy: ‘Sa-môn Gotama là bậc Toàn tri, Toàn kiến, tuyên bố có trí tuệ và thấy biết không giới hạn, và sự thấy biết ấy luôn hiện hữu cho Ngài khi đi, khi đứng, khi ngủ và khi thức’ —

Kacci te bhante bhagavato vuttavādino, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti.

Do they not misrepresent the Blessed One with what is untrue? Do they explain the Dhamma in conformity with the Dhamma? And does no one who engages in Dhamma discourse incur blame for their assertion?’’

những người ấy có nói đúng lời của Thế Tôn không, có không phỉ báng Thế Tôn bằng điều không thật không, có giải thích pháp đúng theo pháp không, và có ai đồng phạm hạnh nào có thể chỉ trích lời nói của họ không?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, bhante, in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

362

Aggivacchasutta

Kinh Aggivaccha

363

Pucchā – aggivacchasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – And, friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Aggivacchasutta spoken?

Hỏi – Này chư Hiền, kinh Aggivaccha đã được thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

364

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante vacchagottaṃ paribbājakaṃ bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, at Sāvatthī, concerning the wanderer Vacchagotta.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến du sĩ Vaccha-gotta.

Vacchagotto bhante paribbājako bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘kiṃ nu kho bho gotama ‘sassato loko idameva saccaṃ moghamañña’nti evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti evamādikaṃ pañhaṃ apucchi.

Bhante, the wanderer Vacchagotta approached the Blessed One and asked questions such as: ‘‘Good Gotama, are you of the view that ‘the world is eternal; this alone is true, any other view is foolish’?’’

Bạch Thế Tôn, du sĩ Vaccha-gotta đã đến gần Thế Tôn và hỏi những câu hỏi như: “Này Tôn giả Gotama, Tôn giả Gotama có quan điểm rằng ‘thế gian là thường còn, đây là sự thật, điều khác là hư vọng’ không?” và tương tự như vậy.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, bhante, in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

365

Mahāvacchasutta

Kinh Mahāvaccha

366

Pucchā – mahāvacchasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – And, friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Mahāvacchasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, kinh Mahāvaccha đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

367

Vissajjanā – rājagahe bhante vacchagottaṃyeva paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, bhante, at Rājagaha, concerning the wanderer Vacchagotta himself.

Đáp – Bạch Thế Tôn, kinh này đã được thuyết giảng tại Rājagaha, liên quan đến chính du sĩ Vaccha-gotta.

Vacchagotto bhante paribbājako bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘dīgharattāhaṃ bhotā gotamena sahakathī, sādhu me bhavaṃ gotamo saṃkhittena kusalākusalaṃ desetū’’ti.

Bhante, the wanderer Vacchagotta approached the Blessed One and said this: ‘‘Good Gotama, I have conversed with you for a long time. Please, good Gotama, teach me wholesome and unwholesome states in brief.’’

Bạch Thế Tôn, du sĩ Vaccha-gotta đã đến gần Thế Tôn và nói rằng: “Con đã nói chuyện với Tôn giả Gotama trong một thời gian dài. Xin Tôn giả Gotama hãy tóm tắt cho con về thiện và bất thiện.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, bhante, in reference to that matter.

Bạch Thế Tôn, bài kinh này đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

368

Pucchā – evaṃ vutte kho āvuso vacchagotto paribbājako imasmiṃ dhammavinaye pasanno hutvā kīdisaṃ pasannākāraṃ akāsi, kathañcassa dhammābhisamayo ahosi.

Question – When this was said, friend, what kind of expression of confidence did the wanderer Vacchagotta make, having gained confidence in this Dhamma and Discipline, and how did his penetration of the Dhamma occur?

Hỏi – Này chư Hiền, khi được nói như vậy, du sĩ Vaccha-gotta đã biểu lộ sự tin tưởng vào Pháp và Luật này như thế nào, và sự thâm nhập Pháp của ông ấy đã diễn ra như thế nào?

369

Vissajjanā – evaṃ vutte bhante vacchagotto paribbājako ‘‘sace hi bho gotama imaṃ dhammaṃ bhavaṃyeva gotamo ārādhako abhavissa, no ca kho bhikkhū ārādhakā abhavissaṃsu, evamidaṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ abhavissa tenaṅgenā’’ti evamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – When this was said, bhante, the wanderer Vacchagotta, having gained confidence in this Dhamma and Discipline, made an expression of confidence beginning with: ‘‘Indeed, good Gotama, if only you, good Gotama, had been the one to succeed in this Dhamma, and the bhikkhus had not succeeded, then this holy life would have been incomplete in that respect.’’

Đáp – Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, du sĩ Vaccha-gotta đã biểu lộ sự tin tưởng vào Pháp và Luật này bằng cách nói: “Nếu, này Tôn giả Gotama, chỉ riêng Tôn giả Gotama là người thành tựu Pháp này, mà các Tỳ-kheo không thành tựu, thì đời sống Phạm hạnh này sẽ không hoàn hảo về phương diện đó,” và tương tự như vậy.

Yāva arahattañcassa dhammābhisamayo ahosi.

And until Arahantship, his comprehension of the Dhamma took place.

Và sự chứng ngộ Pháp của vị ấy đã xảy ra cho đến A-la-hán.

370

Dīghanakhasutta

The Dīghanakha Sutta

Kinh Dīghanakha

371

Pucchā – dīghanakhasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where was the Dīghanakha Sutta spoken by the Blessed One, concerning whom, and on what occasion?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Kinh Dīghanakha đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, và trong trường hợp nào?

372

Vissajjanā – rājagahe bhante dīghanakhaṃ paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, Venerable Sir, it was spoken concerning the wandering ascetic Dīghanakha.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Rājagaha, liên quan đến du sĩ Dīghanakha.

Dīghanakho bhante paribbājako bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘ahañhi bho gotama evaṃvādī evaṃdiṭṭhi sabbaṃ me nakkhamatī’’ti.

Venerable Sir, the wandering ascetic Dīghanakha approached the Blessed One and said: "Indeed, good Gotama, I am one who holds such a doctrine, such a view: 'Nothing is agreeable to me.'"

Bạch Thế Tôn, du sĩ Dīghanakha đã đến gặp Đức Thế Tôn và nói rằng: “Thưa Tôn giả Gotama, tôi có quan điểm như thế này, tôi có tà kiến như thế này: ‘Tất cả mọi thứ đều không làm tôi vừa ý.’”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable Sir, it was spoken on that occasion.

Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

373

Pucchā – imasmiṃ ca panāvuso veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne kesaṃ puggalānaṃ visesādhigamo ahosi.

Question – And friend, when this exposition was being spoken, which individuals attained special understanding?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, khi bài giảng này được thuyết giảng, những người nào đã đạt được sự thù thắng đặc biệt?

374

Vissajjanā – imasmiñca pana bhante veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne āyasmato sāriputtassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci, dīghanakhassa pana paribbājakassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi yaṃkiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti.

Answer – And Venerable Sir, when this exposition was being spoken, the mind of the Venerable Sāriputta was liberated from the cankers without clinging. And for the wandering ascetic Dīghanakha, on that very seat, the dust-free, stainless Dhamma-eye arose: "Whatever is of the nature to arise, all that is of the nature to cease."

Trả lời – Bạch Thế Tôn, khi bài giảng này được thuyết giảng, tâm của Tôn giả Sāriputta đã giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không còn chấp thủ; còn đối với du sĩ Dīghanakha, ngay trong chỗ ngồi đó, Pháp nhãn không nhiễm bụi, không vết nhơ đã phát sinh, rằng: “Bất cứ điều gì có tính chất sinh khởi, tất cả đều có tính chất diệt tận.”

375

Māgaṇḍiyasutta

The Māgaṇḍiya Sutta

Kinh Māgaṇḍiya

376

Pucchā – māgaṇḍiyasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where was the Māgaṇḍiya Sutta spoken by the Blessed One, concerning whom, and on what occasion?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Kinh Māgaṇḍiya đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, và trong trường hợp nào?

377

Vissajjanā – kurūsu bhante kammāsadhamme nāma kurūnaṃ nigame bhāradvāja gottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇasanthārake māgaṇḍiyaṃ paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In the Kuru country, Venerable Sir, in the Kuru market town called Kammāsadhamma, in the fire-chapel of the Brahmin of the Bhāradvāja clan, it was spoken concerning the wandering ascetic Māgaṇḍiya, on a bed of grass.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Kammāsadhamma, một thị trấn của người Kurū, ở xứ Kurū, trên đống cỏ trong nhà thờ lửa của một Bà-la-môn thuộc dòng Bhāradvāja, liên quan đến du sĩ Māgaṇḍiya.

Māgaṇḍiyo bhante paribbājako bhagavantaṃ ‘‘bhūnahu samaṇo gotamo’’ti vadesi, tasmiṃ bhante vaṭṭhusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable Sir, the wandering ascetic Māgaṇḍiya spoke of the Blessed One as "the Bhūnahu recluse Gotama." Venerable Sir, it was spoken on that occasion.

Bạch Thế Tôn, du sĩ Māgaṇḍiya đã nói về Đức Thế Tôn rằng: “Sa-môn Gotama là kẻ phá hoại.” Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

378

Pucchā – kathañcāvuso bhagavā tattha māgaṇḍiyassa paribbājakassa samanuyuñjitvā samanuyuñjitvā dhammaṃ desesi.

Question – And friend, how did the Blessed One teach the Dhamma to the wandering ascetic Māgaṇḍiya, questioning him again and again?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Đức Thế Tôn đã thuyết Pháp cho du sĩ Māgaṇḍiya ở đó bằng cách chất vấn và chất vấn như thế nào?

379

Vissajjanā – ‘‘cakkhuṃ kho māgaṇḍiya rūpārataṃ rūpasammuditaṃ, taṃ tathāgatassa dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ saṃvutaṃ, tassa ca saṃvarāya dhammaṃ desetī’’ti evamādinā bhante tattha bhagavā māgaṇḍiyassa paribbājakassa samanuyuñjitvā samanuyuñjitvā dhammaṃ desesi.

Answer – "Māgaṇḍiya, the eye is delighted by forms, rejoicing in forms; it is tamed, guarded, protected, and restrained by the Tathāgata. He teaches the Dhamma for its restraint." In this way, Venerable Sir, the Blessed One taught the Dhamma to the wandering ascetic Māgaṇḍiya, questioning him again and again.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, ở đó, Đức Thế Tôn đã thuyết Pháp cho du sĩ Māgaṇḍiya bằng cách chất vấn và chất vấn, bắt đầu bằng lời này: “Này Māgaṇḍiya, con mắt ham thích các sắc, vui thích các sắc, nó đã được Như Lai chế ngự, được bảo vệ, được giữ gìn, được phòng hộ; và Như Lai thuyết Pháp để phòng hộ nó.”

380

Pucchā – evaṃ kho āvuso māgaṇḍiyena paribbājakena ‘‘nakiñci bho gotamā’’ti yathābhūtaṃ paṭissute kathaṃ bhagavā attanopi na kiñci kenacipi vattabbataṃ pakāsesi.

Question – When, friend, Māgaṇḍiya the wandering ascetic truthfully admitted "Nothing, good Gotama," how did the Blessed One declare that nothing could be said about himself by anyone?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, khi du sĩ Māgaṇḍiya đã thừa nhận một cách đúng đắn rằng: “Không có gì, thưa Tôn giả Gotama,” thì Đức Thế Tôn đã tuyên bố rằng chính Ngài cũng không có gì đáng để ai nói đến như thế nào?

381

Vissajjanā – evaṃ kho bhante māgaṇḍiyena paribbājakena nakiñci bhogotamāti yathābhūtaṃ paṭissute ‘‘ahaṃ kho pana māgaṇḍiya pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ cakkhuviññeyyahi rūpehi iṭṭhehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehī’’ti evamādinā bhagavā attanopi na kiñci kenacipi vattabbataṃ pakāsesi.

Answer – When, Venerable Sir, Māgaṇḍiya the wandering ascetic truthfully admitted "Nothing, good Gotama," the Blessed One declared that nothing could be said about himself by anyone, saying: "Māgaṇḍiya, in the past, when I was a householder, I was endowed and equipped with the five strands of sensual pleasure, indulging in forms cognizable by the eye—agreeable, pleasing, charming, associated with sensual desire, and enticing."

Trả lời – Bạch Thế Tôn, khi du sĩ Māgaṇḍiya đã thừa nhận một cách đúng đắn rằng: “Không có gì, thưa Tôn giả Gotama,” thì Đức Thế Tôn đã tuyên bố rằng chính Ngài cũng không có gì đáng để ai nói đến, bắt đầu bằng lời này: “Này Māgaṇḍiya, trước đây khi còn là cư sĩ, Ta đã được trang bị và đầy đủ năm dục công đức, Ta đã thọ hưởng các sắc khả tri bằng mắt, khả ái, khả ý, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say mê.”

382

Pucchā – imasmiṃ sutte pariyosānapucchaṃ pucchissāmi imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā māgaṇḍiyo paribbājako imasmiṃ dhammavinaye pasanno hutvā kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – Friend, I will ask the final question in this Sutta. Having heard this Dhamma discourse, what kind of expression of conviction did Māgaṇḍiya the wandering ascetic make, being convinced in this Dhamma and Vinaya?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, tôi xin hỏi câu hỏi cuối cùng trong kinh này: Sau khi nghe bài Pháp thoại này, du sĩ Māgaṇḍiya đã tin tưởng vào Pháp và Luật này, và đã thể hiện sự tin tưởng đó như thế nào?

383

Vissajjanā – imaṃ ca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā māgaṇḍiyo paribbājako ‘abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotamā’’ti evamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – Having heard this Dhamma discourse, Venerable Sir, Māgaṇḍiya the wandering ascetic made an expression of conviction in this Dhamma and Vinaya, saying: "Excellent, good Gotama! Excellent, good Gotama!" and so on.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài Pháp thoại này, du sĩ Māgaṇḍiya đã tin tưởng vào Pháp và Luật này, và đã thể hiện sự tin tưởng đó, bắt đầu bằng lời này: “Tuyệt diệu thay, thưa Tôn giả Gotama! Tuyệt diệu thay, thưa Tôn giả Gotama!”

384

Sandakasutta

The Sandaka Sutta

Kinh Sandaka

385

Pucchā – sandakasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – Friend, where was the Sandaka Sutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Kinh Sandaka đã được ai thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, và trong trường hợp nào?

386

Vissajjanā – kosambiyaṃ bhante sandakaṃ paribbājakaṃ ārabbha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Answer – In Kosambī, Venerable Sir, it was spoken concerning the wandering ascetic Sandaka, by the Venerable Ānanda Thera, the Treasurer of the Dhamma.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, đã được Tôn giả Ānanda, vị giữ kho Pháp, thuyết giảng tại Kosambī, liên quan đến du sĩ Sandaka.

Sandako bhante paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca ‘‘sādhuvata bhavantaṃyeva ānandaṃ paṭibhātu sake ācariya ke dhammikathā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable Sir, the wandering ascetic Sandaka said to the Venerable Ānanda: "It would be good if you, Venerable Ānanda, would expound on the Dhamma-talk of your own teacher." Venerable Sir, it was spoken on that occasion.

Bạch Thế Tôn, du sĩ Sandaka đã nói với Tôn giả Ānanda rằng: “Thật tốt lành thay, thưa Tôn giả Ānanda, xin Tôn giả hãy tự mình trình bày một bài Pháp thoại về các giáo lý của bậc thầy của mình.” Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng trong trường hợp đó.

387

Pucchā – kathañcāvuso tattha cattāro abrahmacariyavāsā āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena vicāretvā pakāsitā.

Question – And friend, how were the four non-celibate lives expounded and declared there by the Venerable Ānanda Thera, the Treasurer of the Dhamma?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, ở đó, bốn nếp sống phi Phạm hạnh đã được Tôn giả Ānanda, vị giữ kho Pháp, phân tích và tuyên bố như thế nào?

388

Vissajjanā – idha sandaka ekacco satthā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃvipāko, natthi ayaṃloko, natthi paroloko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikāti

Answer – "Here, Sandaka, some teacher holds such a doctrine, such a view: 'There is no gift, no offering, no sacrifice, no fruit or result of good and bad deeds; there is no this world, no other world, no mother, no father, no spontaneously arisen beings,'"

Trả lời – “Này Sandaka, ở đây, có một số bậc đạo sư có quan điểm như thế này, có tà kiến như thế này: ‘Không có bố thí, không có cúng dường, không có tế lễ, không có quả báo của các nghiệp thiện ác, không có đời này, không có đời sau, không có mẹ, không có cha, không có các loài hữu tình hóa sinh.’”

389

Evamādinā bhante tattha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena cattāro abrahmacariyavāsā vicāretvā pakāsitā.

In this way, Venerable Sir, the four non-celibate lives were expounded and declared there by the Venerable Ānanda Thera, the Treasurer of the Dhamma.

Bạch Thế Tôn, ở đó, bốn nếp sống phi Phạm hạnh đã được Tôn giả Ānanda, vị giữ kho Pháp, phân tích và tuyên bố như thế đó, bắt đầu bằng lời này.

390

Pucchā – kathañcāvuso tattha cattāri anassāsikāni brahmacariyāni āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena vicāretvā pakāsitāni.

Question – And friend, how were the four unauspicious celibate lives expounded and declared there by the Venerable Ānanda Thera, the Treasurer of the Dhamma?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, ở đó, bốn nếp sống Phạm hạnh không đáng tin cậy đã được Tôn giả Ānanda, vị giữ kho Pháp, phân tích và tuyên bố như thế nào?

391

Vissajjanā – idha sandaka ekacco satthā sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti ‘‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’’nti evamādinā bhante tattha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena cattāri anassāsikāni brahmacariyāni vibhajitvā pakāsitāni.

Answer – "Here, Sandaka, some teacher claims to be omniscient, all-seeing, possessing unlimited knowledge and vision: 'Constantly and continually, whether walking, standing, sleeping, or awake, knowledge and vision are present to me.'" In this way, Venerable Sir, the four unauspicious celibate lives were analyzed and declared there by the Venerable Ānanda Thera, the Treasurer of the Dhamma.

Trả lời – “Này Sandaka, ở đây, có một số bậc đạo sư tự xưng là bậc Toàn tri, Toàn kiến, tuyên bố sự thấy biết không còn sót lại, rằng: ‘Khi Ta đi, khi Ta đứng, khi Ta ngủ, khi Ta thức, sự thấy biết luôn luôn hiện hữu.’” Bạch Thế Tôn, ở đó, bốn nếp sống Phạm hạnh không đáng tin cậy đã được Tôn giả Ānanda, vị giữ kho Pháp, phân chia và tuyên bố như thế đó, bắt đầu bằng lời này.

392

Pucchā – atha

Question – Then

Câu hỏi – Vậy

393

Kho āvuso sandako paribbājako āyasmantaṃ ānandattheraṃ kathaṃ pucchi, tathañcassāyasmānandatthero byākāsi.

friend, how did Sandaka the wandering ascetic question the Venerable Ānanda Thera, and how did the Venerable Ānanda Thera explain it to him?

thưa hiền giả, du sĩ Sandaka đã hỏi Tôn giả Ānanda như thế nào, và Tôn giả Ānanda đã giải thích cho vị ấy như thế nào?

394

Vissajjanā – atha kho bhante sandako paribbājako ‘‘so pana bho ānanda satthā kiṃvādī kiṃ akkhāyī’’ti evamādinā āyasmantaṃ ānandattheraṃ pucchi, āyasmā ca bhante ānandatthero ‘‘idha sandaka tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno’’ti evamādinā sandakassa paribbājakassa vibhajitvā vibhajitvā byākāsi.

Answer – Then, Venerable Sir, Sandaka the wandering ascetic questioned the Venerable Ānanda Thera, saying: "But good Ānanda, what does that teacher teach, what does he proclaim?" In this way, Venerable Sir, the Venerable Ānanda Thera explained it to the wandering ascetic Sandaka, analyzing it section by section: "Here, Sandaka, a Tathāgata arises in the world, an Arahant, a Perfectly Self-Enlightened One, perfect in knowledge and conduct."

Trả lời – Bạch Thế Tôn, vậy thì du sĩ Sandaka đã hỏi Tôn giả Ānanda, bắt đầu bằng lời này: “Thưa Tôn giả Ānanda, vị đạo sư đó tuyên bố điều gì, giảng giải điều gì?” Và bạch Thế Tôn, Tôn giả Ānanda đã phân tích và giải thích cho du sĩ Sandaka, bắt đầu bằng lời này: “Này Sandaka, ở đây, một Như Lai xuất hiện trên đời, là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh.”

395

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā sandako paribbājako imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – And friend, having heard this Dhamma discourse, what kind of expression of conviction did Sandaka the wandering ascetic make, being convinced in this Dhamma and Vinaya?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, sau khi nghe bài Pháp thoại này, du sĩ Sandaka đã tin tưởng vào Pháp và Luật này, và đã thể hiện sự tin tưởng đó như thế nào?

396

Vissajjanā – imañca bhante dhammadesanaṃ sutvā sandako paribbājako ‘‘acchariyaṃ bho ānanda, abbhutaṃ bho ānanda, na ca nāma sadhammokkaṃsanā bhavissati, na paradhammavambhanā, āyatane ca dhammadesanā, tāva bahukā ca niyyātāro paññāyissantī’’ti evamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – Having heard this Dhamma discourse, Venerable Sir, Sandaka the wandering ascetic made an expression of conviction in this Dhamma and Vinaya, saying: "Wonderful, good Ānanda! Marvelous, good Ānanda! There will not be self-praise of one's own Dhamma, nor disparagement of others' Dhamma; there will be a Dhamma discourse based on the spheres; and so many leading figures will be found!" and so on.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài Pháp thoại này, du sĩ Sandaka đã tin tưởng vào Pháp và Luật này, và đã thể hiện sự tin tưởng đó, bắt đầu bằng lời này: “Thật kỳ diệu thay, thưa Tôn giả Ānanda! Thật phi thường thay, thưa Tôn giả Ānanda! Sẽ không có sự tán dương Pháp của mình, không có sự chê bai Pháp của người khác, và sẽ có sự thuyết Pháp đúng lúc, và sẽ có rất nhiều người được dẫn dắt ra khỏi.”

397

Mahāsakuludāyīsutta

The Mahāsakuludāyī Sutta

Kinh Mahāsakuludāyī

398

Pucchā – mahāsakuludāyisuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where was the Mahāsakuludāyī Sutta spoken by the Blessed One, concerning whom, and on what occasion?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Kinh Mahāsakuludāyī đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, và trong trường hợp nào?

399

Vissajjanā – rājagahe bhante sakuludāyiṃ paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, Venerable Sir, it was spoken concerning the wandering ascetic Sakuludāyī.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Rājagaha, liên quan đến du sĩ Sakuludāyī.

Sakuludāyī bhante paribbājako purimāni divasāni purimatarāni kotūhalasālāyaṃ nānātitthiyānaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yāvatako ahosi bhagavantañca cha ca satthāro ārabbha kathāsallāpo, taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.

Venerable sir, in earlier days, the wanderer Sakuludāyī recounted to the Blessed One all the discussions he had with various ascetics and brahmins in the debating hall concerning the Blessed One and the six teachers.

Bạch Thế Tôn, du sĩ Sakuludāyī, vào những ngày trước đây, tại hội trường hiếu kỳ, đã có cuộc đàm luận giữa các sa môn và Bà la môn thuộc các giáo phái khác nhau về Thế Tôn và sáu vị đạo sư. Ông ấy đã trình bày tất cả những điều đó lên Thế Tôn.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

400

Samaṇamuṇḍikasutta

Samaṇamuṇḍika Sutta

Kinh Samaṇamuṇḍika

401

Pucchā – samaṇamuṇḍikasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion was the Samaṇamuṇḍika Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Samaṇamuṇḍika đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, và trong bối cảnh nào?

402

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante uggāhamāna paribbājakaṃ samaṇamuṇḍikāputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Sāvatthī, venerable sir, it was spoken concerning the wanderer Uggāhamāna, son of Samaṇamuṇḍikā.

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, về du sĩ Uggāhamāna, con trai của Samaṇamuṇḍika.

Uggāhamāno bhante paribbājako samaṇamuṇḍikāputto pañcakaṅgaṃ tapatiṃ etadavoca ‘‘catūhi kho ahaṃ gahapati dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjha’’nti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the wanderer Uggāhamāna, son of Samaṇamuṇḍikā, said this to the householder Pañcakaṅga Tapati: ‘Householder, I declare a person endowed with four qualities to be fully perfected in skillful conduct, supremely skillful, having attained the highest attainment, an unconquerable ascetic.’ It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Bạch Thế Tôn, du sĩ Uggāhamāna, con trai của Samaṇamuṇḍika, đã nói với gia chủ Pañcakaṅga Tapati rằng: “Này gia chủ, tôi tuyên bố một người có đủ bốn pháp là bậc thiện xảo hoàn hảo, bậc thiện xảo tối thượng, đạt được thành tựu cao nhất, là một sa môn không thể bị đánh bại.” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

403

Cūḷasakuludāyīsutta

Cūḷasakuludāyī Sutta

Kinh Cūḷasakuludāyī

404

Pucchā – cūḷasakuludāyīsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion was the Cūḷasakuludāyī Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Cūḷasakuludāyī đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, và trong bối cảnh nào?

405

Vissajjanā – rājagahe bhante sakuludāyiṃ paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ, sakuludāyī bhante paribbājako bhagavantaṃ etadavoca ‘‘yadāhaṃ bhante imaṃ parisaṃ anupasaṅkanto homi, athāyaṃ parisā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathenti nisinnā hoti.

Answer – In Rājagaha, venerable sir, it was spoken concerning the wanderer Sakuludāyī. Venerable sir, the wanderer Sakuludāyī said this to the Blessed One: ‘When, venerable sir, I do not approach this assembly, then this assembly sits engaged in various kinds of mundane talk.

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng tại Rājagaha, về du sĩ Sakuludāyī. Bạch Thế Tôn, du sĩ Sakuludāyī đã nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, khi con chưa đến hội chúng này, hội chúng này ngồi đàm luận nhiều chuyện tầm phào khác nhau.

Yadā ca kho ahaṃ bhante imaṃ parisaṃ upasaṅkamanto homi, athāyaṃ parisā mamaññeva mukhaṃ ullokentī nisinnā hoti ‘yaṃ no samaṇo udāyī dhammaṃ bhāsissati, taṃ sossāmā’ti, yadā pana bhante bhagavā imaṃ parisaṃ upasaṅkanto hoti, athāhañceva ayañca parisā bhagavato mukhaṃ ullokentā nisinnā homa yaṃ no bhagavā dhammaṃ bhāsissati, taṃ sossāmā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

But when, venerable sir, I approach this assembly, then this assembly sits looking to me, thinking, “We shall listen to whatever Dhamma the ascetic Udāyī teaches.” But when, venerable sir, the Blessed One approaches this assembly, then both I and this assembly sit looking to the Blessed One, thinking, “We shall listen to whatever Dhamma the Blessed One teaches.”’ It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Và bạch Thế Tôn, khi con đến hội chúng này, hội chúng này ngồi nhìn chằm chằm vào con, nghĩ rằng ‘Sa môn Udāyī sẽ thuyết pháp gì cho chúng ta, chúng ta sẽ lắng nghe điều đó’. Nhưng bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn đến hội chúng này, thì cả con và hội chúng này ngồi nhìn chằm chằm vào Thế Tôn, nghĩ rằng ‘Thế Tôn sẽ thuyết pháp gì cho chúng ta, chúng ta sẽ lắng nghe điều đó’.” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

406

Vekhanasasutta

Vekhanasa Sutta

Kinh Vekhanasa

407

Pucchā – vekhanasasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion was the Vekhanasa Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Vekhanasa đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, và trong bối cảnh nào?

408

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante vekhanasaṃ paribbājakaṃ ārabbha bhāsitaṃ, vekhanaso bhante paribbājako bhagavato santike udānaṃ udānesi ‘‘ayaṃ paramo vaṇṇo ayaṃ paramo vaṇṇo’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Answer – In Sāvatthī, venerable sir, it was spoken concerning the wanderer Vekhanasa. Venerable sir, the wanderer Vekhanasa uttered an exclamation of joy in the presence of the Blessed One: ‘This is the highest beauty! This is the highest beauty!’ It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, về du sĩ Vekhanasa. Bạch Thế Tôn, du sĩ Vekhanasa đã thốt lên lời cảm hứng trước Thế Tôn rằng: “Đây là vẻ đẹp tối thượng, đây là vẻ đẹp tối thượng.” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

409

Ghaṭikārasutta

Ghaṭikāra Sutta

Kinh Ghaṭikāra

410

Pucchā – ghaṭikārasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion was the Ghaṭikāra Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Ghaṭikāra đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, và trong bối cảnh nào?

411

Vissajjanā – kosalesu bhante ghaṭikārassa kumbhakārassa gharavatthupadese āyasmantaṃ ānandaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Kosala, venerable sir, it was spoken concerning Venerable Ānanda, at the site of the potter Ghaṭikāra’s home.

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng tại xứ Kosala, tại nền nhà của người thợ gốm Ghaṭikāra, về Tôn giả Ānanda.

Bhagavā bhante tasmiṃ bhūmipadese sitaṃ pātvākāsi, āyasmā ca ānando bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ko nu kho bhante hetu ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya, na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the Blessed One revealed a smile in that locality, and Venerable Ānanda said this to the Blessed One: ‘What, venerable sir, is the reason, what is the cause for the Blessed One’s smile to appear? Tathāgatas do not smile without cause.’ It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã mỉm cười tại nơi ấy. Và Tôn giả Ānanda đã nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên cớ nào khiến Thế Tôn mỉm cười? Các Như Lai không mỉm cười mà không có lý do.” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

412

Raṭṭhapālasutta

Raṭṭhapāla Sutta

Kinh Raṭṭhapāla

413

Pucchā – raṭṭhapālasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion, and by whom was the Raṭṭhapāla Sutta spoken?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Raṭṭhapāla đã được thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào, và do ai thuyết giảng?

414

Vissajjanā – kurūsu bhante rājānaṃ korabyaṃ ārabbha āyasmatā raṭṭhapālattherena bhāsitaṃ.

Answer – In the Kurus, venerable sir, it was spoken concerning King Korabya by Venerable Raṭṭhapāla Thera.

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được Trưởng lão Raṭṭhapāla thuyết giảng tại xứ Kurū, về vua Korabya.

Rājā bhante korabyo āyasmantaṃ raṭṭhapālaṃ etadavoca ‘‘cattārimāni bho raṭṭhapāla pārijuññāni, yehi pārijuññehi samannāgatā idhekacce kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anāgāriyaṃ pabbajantī’’ti evamādikaṃ vacanaṃ avoca, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, King Korabya said this to Venerable Raṭṭhapāla: ‘There are these four kinds of impairment, venerable Raṭṭhapāla, being endowed with which some individuals here shave off their hair and beard, put on saffron robes, and go forth from the home life into homelessness.’ He spoke these and similar words. It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Bạch Thế Tôn, vua Korabya đã nói với Tôn giả Raṭṭhapāla rằng: “Này Tôn giả Raṭṭhapāla, có bốn điều suy tàn này, do những điều suy tàn này mà một số người ở đây cạo bỏ râu tóc, đắp y cà sa, xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình.” Ông ấy đã nói lời ấy, v.v… Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

415

Pucchā – atha kho āvuso āyasmā raṭṭhapālatthero rañño korabyassa kathaṃ paṭhamaṃ dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Question – And how, friends, did Venerable Raṭṭhapāla Thera elaborate and expound the first Dhamma discourse to King Korabya?

Hỏi – Vậy thưa chư hiền, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp đầu tiên cho vua Korabya như thế nào?

416

Vissajjanā – atha kho bhante āyasmā raṭṭhapālatthero ‘‘taṃ kiṃ maññasi mahārāja tvaṃ vīsativassuddesikopi paṇṇavīsativassuddesikopi hatthismimpi katāvī assasmimpi katāvī rathasmimpi katāvī dhanusmimpi katāvī tharusmimpi katāvī ūrubalī bāhubalī alamatto saṅgāmāvacaro’’ti evamādinā paṭhamaṃ dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Answer – Then, venerable sir, Venerable Raṭṭhapāla Thera elaborated and expounded the first Dhamma discourse by saying: ‘What do you think, great king? When you were twenty or twenty-five years old, were you skilled in elephants, skilled in horses, skilled in chariots, skilled in archery, skilled in swordsmanship, strong in thigh, strong in arm, capable enough to engage in battle?’ and so on.

Đáp – Vậy thưa chư hiền, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp đầu tiên bằng cách hỏi: “Này Đại Vương, ngài nghĩ sao, khi ngài hai mươi tuổi, hoặc hai mươi lăm tuổi, ngài có thành thạo về voi, thành thạo về ngựa, thành thạo về xe, thành thạo về cung, thành thạo về kiếm, có sức mạnh đùi, sức mạnh cánh tay, đủ khả năng chiến đấu trong trận mạc không?” v.v….

417

Pucchā – kathaṃ panāvuso āyasmā raṭṭhapālatthero rañño korabyassa dutiyampi dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Question – And how, friends, did Venerable Raṭṭhapāla Thera elaborate and expound the second Dhamma discourse to King Korabya?

Hỏi – Vậy thưa chư hiền, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp thứ hai cho vua Korabya như thế nào?

418

Vissajjanā – ‘‘taṃ kiṃ maññasi mahārāja, atthi te koci anusāyiko ābādho’’ti evamādinā bhante āyasmā raṭṭhapālo rañño korabyassa dutiyaṃ dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Answer – Venerable sir, Venerable Raṭṭhapāla elaborated and expounded the second Dhamma discourse to King Korabya by saying: ‘What do you think, great king? Do you have any lingering ailment?’ and so on.

Đáp – Bạch Thế Tôn, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp thứ hai cho vua Korabya bằng cách hỏi: “Này Đại Vương, ngài nghĩ sao, ngài có bệnh tật nào đang tiềm ẩn không?” v.v….

419

Pucchā – kathaṃ panāvuso āyasmā raṭṭhapālatthero rañño korabyassa tatiyampi dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Question – And how, friends, did Venerable Raṭṭhapāla Thera elaborate and expound the third Dhamma discourse to King Korabya?

Hỏi – Vậy thưa chư hiền, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp thứ ba cho vua Korabya như thế nào?

420

Vissajjanā – ‘‘taṃ kiṃ maññasi mahārāja, yathā tvaṃ etarahi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresi, lacchasi tvaṃ paratthāpi evamevāhaṃ imeheva pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāremī’’ti evamādinā bhante āyasmā raṭṭhapālo rañño korabyassa tatiyaṃ dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Answer – Venerable sir, Venerable Raṭṭhapāla elaborated and expounded the third Dhamma discourse to King Korabya by saying: ‘What do you think, great king? Just as you are now fully endowed and equipped with the five strands of sensual pleasure, and are enjoying them, will you obtain in the next world similar full endowment and equipment with these same five strands of sensual pleasure, and enjoy them?’ and so on.

Đáp – Bạch Thế Tôn, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp thứ ba cho vua Korabya bằng cách hỏi: “Này Đại Vương, ngài nghĩ sao, như hiện tại ngài đang tận hưởng đầy đủ năm dục lạc, ngài có thể tận hưởng y như vậy ở đời sau với năm dục lạc này không?” v.v….

421

Pucchā – catutthampi kho āvuso dhammuddesaṃ āyasmā raṭṭhapālatthero rañño korabyassa kathaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Question – And how, friends, did Venerable Raṭṭhapāla Thera elaborate and expound the fourth Dhamma discourse to King Korabya?

Hỏi – Và thưa chư hiền, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp thứ tư cho vua Korabya như thế nào?

422

Vissajjanā – ‘‘taṃ kiṃ maññasi mahārāja, phītaṃ kuruṃ ajjhāvasasī’’ti evamādinā bhante āyasmā raṭṭhapālatthero rañño korabyassa catutthaṃ dhammuddesaṃ vitthāretvā pakāsesi.

Answer – Venerable sir, Venerable Raṭṭhapāla Thera elaborated and expounded the fourth Dhamma discourse to King Korabya by saying: ‘What do you think, great king? Do you dwell in a prosperous Kuru realm?’ and so on.

Đáp – Bạch Thế Tôn, Trưởng lão Raṭṭhapāla đã giải thích và trình bày rộng rãi lời giáo huấn pháp thứ tư cho vua Korabya bằng cách hỏi: “Này Đại Vương, ngài nghĩ sao, ngài đang sống ở xứ Kurū thịnh vượng phải không?” v.v….

423

Maghadevasutta

Maghadeva Sutta

Kinh Maghadeva

424

Pucchā – maghadevasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion was the Maghadeva Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Maghadeva đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, và trong bối cảnh nào?

425

Vissajjanā – mithilāyaṃ bhante maghadevaambavane āyasmantaṃ ānandaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Mithilā, venerable sir, in the Maghadeva Mango Grove, it was spoken concerning Venerable Ānanda.

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng tại Mithilā, trong vườn xoài Maghadeva, về Tôn giả Ānanda.

Bhagavā bhante aññatarasmiṃ padese sitaṃ pātvākāsi, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ko nu kho bhante ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya, na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the Blessed One revealed a smile in a certain place, and Venerable Ānanda said this to the Blessed One: ‘What, venerable sir, is the reason, what is the cause for the Blessed One’s smile to appear? Tathāgatas do not smile without cause.’ It was spoken, venerable sir, on that occasion.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã mỉm cười tại một nơi. Tôn giả Ānanda đã nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên cớ nào khiến Thế Tôn mỉm cười? Các Như Lai không mỉm cười mà không có lý do.” Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được thuyết giảng trong bối cảnh đó.

426

Madhurasutta

Madhura Sutta

Kinh Madhura

427

Pucchā – madhurasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, and concerning whom, and on what occasion, and by whom was the Madhura Sutta spoken?

Hỏi – Thưa chư hiền, kinh Madhura đã được thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào, và do ai thuyết giảng?

428

Vissajjanā – madhurāyaṃ bhante rājānaṃ mādhuraṃ avantiputtaṃ ārabbha āyasmatā mahākaccānattherena bhāsitaṃ, rājā bhante mādhuro avantiputto āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca ‘‘brahmaṇā bho kaccāna evamāhaṃsu brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo.

Answer – In Madhurā, venerable sir, it was spoken concerning King Madhura, Avantiputta, by Venerable Mahākaccāna Thera. Venerable sir, King Madhura, Avantiputta, said this to Venerable Mahākaccāna: ‘Brahmins, good Kaccāna, say thus: “Brahmins are the highest caste; any other caste is inferior.”

Đáp – Bạch Thế Tôn, bài kinh ấy đã được Trưởng lão Mahākaccāna thuyết giảng tại Madhurā, về vua Mādhura Avantiputta. Bạch Thế Tôn, vua Mādhura Avantiputta đã nói với Tôn giả Mahākaccāna rằng: “Này Kaccāna, các Bà la môn nói rằng: ‘Bà la môn là giai cấp tối thượng, các giai cấp khác là hạ tiện.’

Brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo.

Brahmins are the fair complexion; the dark complexion is another.

Chỉ Bà-la-môn là màu trắng, màu đen là màu khác.

Brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā.

Only Brahmins are purified, not non-Brahmins.

Chỉ Bà-la-môn được thanh tịnh, không phải người không phải Bà-la-môn.

Brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādāti.

Only Brahmins are the trueborn sons of Brahmā, born from his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā."

Chỉ Bà-la-môn là con chính thống của Phạm thiên, sinh ra từ miệng, do Phạm thiên sinh ra, do Phạm thiên tạo ra, là người thừa kế của Phạm thiên.

Idha bhavaṃ kaccāno kimakkhāyī’’ti.

Here, Venerable Kaccāna, what was declared?"

Ở đây, Tôn giả Kaccāna đã nói gì?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

It was spoken, venerable sir, concerning that matter.

Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết trong trường hợp đó.

429

Bodhirājakumārasutta

The Discourse to Prince Bodhi

Kinh Bodhirājakumāra

430

Pucchā – bodhirājakumārasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Bodhirājakumāra Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Bodhirājakumāra đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

431

Vissajjanā – bhaggesu bhante susumāragire bodhiṃ rājakumāraṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken among the Bhaggas, on Susumāragira, concerning Prince Bodhi.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết ở Susumāragira, xứ Bhaggā, liên quan đến Thái tử Bodhi.

Bodhi bhante rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca ‘‘mayaṃ kho bhante evaṃ hoti.

Venerable sir, Prince Bodhi said this to the Blessed One: "Venerable sir, it occurs to me thus:

Bạch Ngài, Thái tử Bodhi đã nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Ngài, tôi nghĩ rằng:

Na kho sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabba’’nti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Happiness is not to be attained through happiness, but through suffering is happiness to be attained." It was spoken, venerable sir, concerning that matter.

Không thể đạt được hạnh phúc bằng hạnh phúc, mà phải đạt được hạnh phúc bằng khổ đau.” Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết trong trường hợp đó.

432

Pucchā – evaṃ vutte kho āvuso bodhi rājakumāro bhagavantaṃ kathaṃ pucchi, kathañcassa bhagavā byākāsi.

Question – Friend, when this was said, how did Prince Bodhi question the Blessed One, and how did the Blessed One answer him?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, khi được nói như vậy, Thái tử Bodhi đã hỏi Thế Tôn như thế nào, và Thế Tôn đã giải thích cho Thái tử như thế nào?

433

Vissajjanā – evaṃ vutte bhante bodhirājakumāro bhagavantaṃ etadavoca ‘‘kīva cirena nu kho bhante bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’’ti, bhagavā ca bhante ‘‘tena hi rājakumāra taṃyevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsī’’ti, evamādinā vibhajitvā byākāsi.

Answer – Venerable sir, when this was said, Prince Bodhi said this to the Blessed One: "For how long, venerable sir, would a bhikkhu, having the Tathāgata as his guide, and for the sake of which noble sons rightly go forth from the household life into homelessness, attain and abide, having personally realized with direct knowledge in this very life, that unsurpassed culmination of the holy life?" And the Blessed One, venerable sir, replied: "Then, Prince, I will question you on this very matter; answer it as you deem fit," and so on, he explained it by analyzing it thus.

Trả lời – Bạch Ngài, khi được nói như vậy, Thái tử Bodhi đã nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Ngài, một Tỳ-kheo có được vị dẫn đạo là Như Lai, thì trong bao lâu sẽ chứng ngộ, tự mình chứng đạt, an trú vào sự hoàn mãn vô thượng của đời sống Phạm hạnh, vì mục đích đó mà các thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, ngay trong hiện tại?” Bạch Ngài, Thế Tôn đã phân tích và giải thích như sau: “Vậy thì, này Thái tử, Ta sẽ hỏi lại con điều này, con hãy trả lời theo ý con.”

434

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā bodhirājakumāro imissaṃ dhammadesanāyaṃ pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – Friend, having heard this teaching, how did Prince Bodhi express his confidence in this teaching?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, sau khi nghe bài pháp thoại này, Thái tử Bodhi đã biểu lộ sự hoan hỷ như thế nào đối với bài pháp thoại này?

435

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā bodhirājakumāro ‘‘aho buddho aho dhammo aho dhammassa svākkhātatā, yatra hi nāma sāyamanusiṭṭho, pāto visesaṃ adhigamissati, pātamanusiṭṭho sāyaṃ visesaṃ adhigamissatī’’ti evamādinā imissaṃ dhammadesanāyaṃ pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – Venerable sir, having heard this teaching, Prince Bodhi, full of confidence in this teaching, expressed his confidence thus: "Oh, the Buddha! Oh, the Dhamma! Oh, the well-proclaimed nature of the Dhamma! For where, if one is instructed in the evening, he will attain distinction in the morning; if instructed in the morning, he will attain distinction in the evening!"

Trả lời – Bạch Ngài, sau khi nghe bài pháp thoại này, Thái tử Bodhi đã biểu lộ sự hoan hỷ đối với bài pháp thoại này như sau: “Ôi, Đức Phật! Ôi, Pháp! Ôi, Pháp được thuyết giảng khéo léo! Thật vậy, nếu được giáo huấn vào buổi chiều, sẽ đạt được sự tiến bộ vào buổi sáng; nếu được giáo huấn vào buổi sáng, sẽ đạt được sự tiến bộ vào buổi chiều.”

436

Aṅgulimālasutta

The Discourse on Aṅgulimāla

Kinh Aṅgulimāla

437

Pucchā – aṅgulimālasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Aṅgulimāla Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Aṅgulimāla đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

438

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ aṅgulimālattheraṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning Venerable Elder Aṅgulimāla.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết ở Sāvatthī, liên quan đến Trưởng lão Aṅgulimāla.

Āyasmā bhante aṅgulimālatthero bhagavantaṃ etadavoca ‘‘idhāhaṃ bhante pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisiṃ, addasaṃ kho ahaṃ bhante sāvatthiyaṃ sapadānaṃ piṇḍāya caramāno aññataraṃ itthiṃ mūḷhagabbhaṃ vighātagabbhaṃ disvāna mayhaṃ etadahosi ‘‘kilissanti vata bho sattā, kilissanti vata bho sattā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, Venerable Elder Aṅgulimāla said this to the Blessed One: "Here, venerable sir, in the morning, having dressed and taken my bowl and robe, I entered Sāvatthī for alms. As I was walking for alms, house to house, in Sāvatthī, venerable sir, I saw a certain woman with a difficult pregnancy, whose fetus was in distress. Seeing this, it occurred to me: 'Indeed, beings suffer! Indeed, beings suffer!'" It was spoken, venerable sir, concerning that matter.

Bạch Ngài, vào buổi sáng, Trưởng lão Aṅgulimāla đã đắp y, mang bát và y vào Sāvatthī để khất thực. Bạch Ngài, khi đang khất thực tuần tự ở Sāvatthī, tôi đã thấy một người phụ nữ mang thai khó khăn, thai bị nghẽn, và tôi đã nghĩ: “Than ôi, chúng sinh thật khổ sở! Than ôi, chúng sinh thật khổ sở!” Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết trong trường hợp đó.

439

Piyajātikasutta

The Discourse on the Dearly Beloved

Kinh Piyajātika

440

Pucchā – piyajātikasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Piyajātika Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Piyajātika đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

441

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ gahapatiṃ ārabbha bhāsitaṃ, sāvatthiyaṃ bhante aññatarassa gahapatissa ekaputtako piyo manāpo kālaṅkato hoti, tassa kālaṃ kiriyāya neva kammantā paṭibhanti, na bhattaṃ paṭibhāti, so āḷāhanaṃ gantvā kandati ‘‘kahaṃ ekaputtaka kahaṃ ekaputtakā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning a certain householder. Venerable sir, a certain householder in Sāvatthī had a only son, dear and beloved, who had passed away. Because of his death, he could not attend to his work, nor could he eat. Going to the cremation ground, he would weep, "Where is my only son? Where is my only son?" It was spoken, venerable sir, concerning that matter.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết ở Sāvatthī, liên quan đến một gia chủ. Bạch Ngài, một gia chủ ở Sāvatthī có một người con trai duy nhất, yêu quý, khả ái đã qua đời. Vì cái chết của con, ông ta không còn thiết tha công việc, không còn thiết tha ăn uống. Ông ta đến nơi hỏa táng và khóc: “Con trai duy nhất của ta ở đâu? Con trai duy nhất của ta ở đâu?” Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết trong trường hợp đó.

442

Bāhitikasutta

The Bāhitika Discourse

Kinh Bāhitika

443

Pucchā – bāhitika suttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, on what occasion, and by whom was the Bāhitika Sutta spoken?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Bāhitika đã được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào, do ai thuyết?

444

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala, by the venerable Elder Ānanda, the Treasurer of the Dhamma.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được Trưởng lão Ānanda, vị giữ kho tàng Pháp, thuyết ở Sāvatthī, liên quan đến Vua Pasenadi xứ Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca ‘‘kiṃ nu kho bhante ānanda sobhagavā tathārūpaṃ kāyasamācāraṃ samācareyya, yvassa kāyasamācāro opārambho samaṇehi brāhmaṇehī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala said this to Venerable Ānanda: "Venerable Ānanda, what kind of bodily conduct would that Blessed One perform, that would be a cause for reproach by recluses and brahmins?" It was spoken, venerable sir, concerning that matter.

Bạch Ngài, Vua Pasenadi xứ Kosala đã nói với Tôn giả Ānanda rằng: “Bạch Tôn giả Ānanda, liệu Thế Tôn có thực hành một loại thân hành nào mà thân hành đó bị các Sa-môn, Bà-la-môn chỉ trích không?” Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết trong trường hợp đó.

445

Dhammacetiyasutta

The Dhamma-Cetiya Discourse

Kinh Dhammacetiya

446

Pucchā – dhammacetiyasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kena saddhiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, and with whom, was the Dhammacetiya Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Dhammacetiya đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, cùng với ai?

447

Vissajjanā – sakkesu bhante medāḷupe nāma sakyānaṃ nigame raññā pasenadinā kosalena saddhiṃ bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in the Sākyan town called Medāḷupa, among the Sākyans, with King Pasenadi of Kosala.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết ở thị trấn Medāḷupa của dòng Sakya, xứ Sakya, cùng với Vua Pasenadi xứ Kosala.

448

Kaṇṇakatthalasutta

The Kaṇṇakatthaḷa Discourse

Kinh Kaṇṇakatthaḷa

449

Pucchā – kaṇṇakatthalasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kena saddhiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, and with whom, was the Kaṇṇakatthaḷa Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Kaṇṇakatthaḷa đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, cùng với ai?

450

Vissajjanā – uruññāyaṃ bhante kaṇṇakatthale migadāye raññā pasenadinā kosalena saddhiṃ bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Uruññā, at the Kaṇṇakatthaḷa deer park, with King Pasenadi of Kosala.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết ở công viên hươu Kaṇṇakatthaḷa, tại Uruññā, cùng với Vua Pasenadi xứ Kosala.

451

Brahmāyusutta

The Brahmāyu Discourse

Kinh Brahmāyu

452

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena brahmāyusuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Brahmāyu Sutta spoken by that Blessed One… the Perfectly Enlightened One?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Brahmāyu đã được Thế Tôn… vị Chánh Đẳng Giác thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào?

453

Vissajjanā – videhesu bhante mithilāyaṃ maghadevaambavane brahmāyuṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Mithilā, in Videha, in the Maghadeva Mango Grove, concerning the Brahmin Brahmāyu.

Trả lời – Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết ở rừng xoài Maghadeva, tại Mithilā, xứ Videha, liên quan đến Bà-la-môn Brahmāyu.

Brahmāyu bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā aṭṭhapañhāni pucchi, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the Brahmin Brahmāyu approached the Blessed One and asked eight questions. It was spoken, venerable sir, concerning that matter.

Bạch Ngài, Bà-la-môn Brahmāyu đã đến gặp Thế Tôn và hỏi tám câu hỏi. Bạch Ngài, bài kinh đó đã được thuyết trong trường hợp đó.

454

Pucchā – tattha āvuso uttaro māṇavo kathaṃ bhagavato dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgatataṃ attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Question – Friend, there, how did Uttarā the student report to his teacher, the Brahmin Brahmāyu, that the Blessed One was endowed with the thirty-two marks of a Great Man?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, ở đó, thanh niên Uttara đã báo cáo cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu về việc Thế Tôn có ba mươi hai tướng đại nhân như thế nào?

455

Vissajjanā – tattha bhante uttaro māṇavo ‘‘suppatiṭṭhitapādo kho pana so bhavaṃ gotamo, idampi tassa bhoto gotamassa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavatī’’ti evamādinā bhagavato dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgatataṃ attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Answer – Venerable sir, there, Uttarā the student reported to his teacher, the Brahmin Brahmāyu, that the Blessed One was endowed with the thirty-two marks of a Great Man, saying: "Indeed, that Venerable Gotama has firmly planted feet; this too is a great man's mark of that Venerable Gotama, a Great Man," and so on.

Trả lời – Bạch Ngài, ở đó, thanh niên Uttara đã báo cáo cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu về việc Thế Tôn có ba mươi hai tướng đại nhân như sau: “Tôn giả Gotama có bàn chân đặt vững chắc, đây cũng là một tướng đại nhân của vị đại nhân Gotama đó.”

456

Pucchā – aparampi āvuso uttaro māṇavo bhagavato gamanakāle kīdisaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Question – Friend, what further dignified demeanor of the Blessed One, during his walk, did Uttarā the student see and observe, and report to his teacher, the Brahmin Brahmāyu?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, ngoài ra, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ khả ái nào của Thế Tôn khi Ngài đi, và đã báo cáo cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu?

457

Vissajjanā – aparampi bhante uttaro māṇavo bhagavato gamanakāle paṭhamaṃ dakkhiṇaṃ pāduddharaṇādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Answer – Venerable sir, Uttarā the student further saw and observed the dignified demeanor of the Blessed One during his walk, such as the initial lifting of his right foot, and reported it to his teacher, the Brahmin Brahmāyu.

Trả lời – Bạch Ngài, ngoài ra, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ khả ái của Thế Tôn khi Ngài đi, như việc nhấc chân phải lên trước, và đã báo cáo cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu.

458

Pucchā – aparampi āvuso uttaro māṇavo bhagavato antaragharaṃ pavisanakāle kīdisaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Question – Friend, what further dignified demeanor of the Blessed One, when entering a house, did Uttarā the student see and observe, and report to his teacher, the Brahmin Brahmāyu?

Câu hỏi – Thưa Tôn giả, ngoài ra, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ khả ái nào của Thế Tôn khi Ngài bước vào nhà, và đã báo cáo cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu?

459

Vissajjanā – aparampi bhante uttaro māṇavo bhagavato antaragharaṃ pavisanakāle na kāyassa unnamanādikaṃ pāsādikaṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Answer – Moreover, venerable sir, when the young man Uttara was entering the Blessed One's dwelling, he saw and observed the pleasing way the Blessed One did not raise his body up, and he reported it to his own teacher, the brahmin Brahmāyu.

Giải đáp – Lại nữa, bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn vào trong nhà (để khất thực), thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm của Ngài, không ngẩng cao thân thể, v.v., và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu.

460

Pucchā – aparampi āvuso uttaro māṇavo bhagavato bhojanakāle kīdisaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Question – Moreover, friend, what kind of pleasing manner did the young man Uttara see and observe when the Blessed One was eating, and report to his own teacher, the brahmin Brahmāyu?

Câu hỏi – Lại nữa, này chư hiền, khi Thế Tôn dùng bữa, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm như thế nào và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu?

461

Vissajjanā – aparampi bhante uttaro māṇavo bhagavato bhojanakāle pattodakādikaṃ paṭiggahaṇādikāle na pattassa unnamanādikaṃ bhagavato pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Answer – Moreover, venerable sir, when the young man Uttara was receiving the alms-food and water from the bowl during the Blessed One's meal, he saw and observed the pleasing way the Blessed One did not raise his bowl up, and he reported it to his own teacher, the brahmin Brahmāyu.

Giải đáp – Lại nữa, bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn dùng bữa, khi nhận bát nước, v.v., thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm của Ngài, không ngẩng cao bát, v.v., và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu.

462

Pucchā – aparampi āvuso uttaro māṇavo bhagavato bhuttāvikāle kīdisaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Question – Moreover, friend, what kind of pleasing manner did the young man Uttara see and observe when the Blessed One had finished eating, and report to his own teacher, the brahmin Brahmāyu?

Câu hỏi – Lại nữa, này chư hiền, khi Thế Tôn đã dùng bữa xong, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm như thế nào và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu?

463

Vissajjanā – aparampi bhante uttaro māṇavo bhagavato bhuttāvikāle pattodanādikaṃ paṭiggaṇhādikāle na pattassa unnamanādikaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Answer – Moreover, venerable sir, when the young man Uttara was receiving the alms-food and water from the bowl after the Blessed One had eaten, he saw and observed the pleasing way the Blessed One did not raise his bowl up, and he reported it to his own teacher, the brahmin Brahmāyu.

Giải đáp – Lại nữa, bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn đã dùng bữa xong, khi nhận bát cơm, v.v., thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm của Ngài, không ngẩng cao bát, v.v., và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu.

464

Pucchā – aparampi āvuso uttaro māṇavo bhagavato cīvaradhāraṇe ca ārāmagatakāle ca dhammadesanākāle ca sabbairiyāpathesu ca kīdisaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Question – Moreover, friend, what kind of pleasing manner did the young man Uttara see and observe concerning the Blessed One's wearing of robes, his going to the monastery, his teaching the Dhamma, and in all his postures, and report to his own teacher, the brahmin Brahmāyu?

Câu hỏi – Lại nữa, này chư hiền, khi Thế Tôn mặc y, khi đi đến tinh xá, khi thuyết pháp và trong tất cả các oai nghi, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm như thế nào và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu?

465

Vissajjanā – aparampi bhante uttaro māṇavo bhagavato cīvaradhāraṇakāle ca ārāmagatakāle ca sabbesu ca iriyāpathesu na accukkaṭṭhādikaṃ pāsādikaṃ ākāraṃ disvā ca sallakkhetvā ca attano ācariyassa brahmāyussa brāhmaṇassa sampaṭivedesi.

Answer – Moreover, venerable sir, when the young man Uttara saw and observed the pleasing manner of the Blessed One, that he did not act excessively in wearing robes, in going to the monastery, and in all his postures, he reported it to his own teacher, the brahmin Brahmāyu.

Giải đáp – Lại nữa, bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn mặc y, khi đi đến tinh xá và trong tất cả các oai nghi, thanh niên Uttara đã thấy và nhận ra dáng vẻ trang nghiêm của Ngài, không quá cao ngạo, v.v., và đã báo cáo lại cho vị thầy của mình là Bà-la-môn Brahmāyu.

466

Pucchā – kathañcāvuso brahmāyu brahmaṇo bhagavantaṃ pucchi, kathañcassa bhagavā byākāsi.

Question – How, friend, did the brahmin Brahmāyu question the Blessed One, and how did the Blessed One answer him?

Câu hỏi – Này chư hiền, Bà-la-môn Brahmāyu đã hỏi Thế Tôn như thế nào, và Thế Tôn đã trả lời ông ta như thế nào?

467

Vissajjanā – ‘‘kathaṃ kho brāhmaṇo hoti, kathaṃ bhavati vedagū.

Answer – ‘‘How, venerable sir, does one become a brahmin, how does one become a vedagū?

Giải đáp – “Bạch Ngài, một Bà-la-môn là như thế nào, một bậc đạt được tri kiến là như thế nào?

Tevijjo bho kathaṃ hoti, sottiyo kinti vuccati.

How, venerable sir, is one a tevijja, what is one called a sottiya?

Bạch Ngài, một bậc Tam Minh là như thế nào, một bậc Sotiya được gọi là gì?

Arahaṃ bho kathaṃ hoti, kathaṃ bhavati kevalī.

How, venerable sir, is one an arahant, how does one become a kevalī?

Bạch Ngài, một bậc A-la-hán là như thế nào, một bậc toàn thiện là như thế nào?

Muni ca bho kathaṃ hoti, buddho kinti pavuccatī’’ti – evaṃ kho bhante brahmāyu brāhmaṇo bhagavantaṃ pañhaṃ apucchi.

How, venerable sir, is one a muni, what is one called a Buddha?’’ — Thus, venerable sir, the brahmin Brahmāyu asked the Blessed One this question.

Bạch Ngài, một bậc ẩn sĩ là như thế nào, một bậc Phật được gọi là gì?” – Bạch Thế Tôn, Bà-la-môn Brahmāyu đã hỏi Thế Tôn câu hỏi như vậy.

Bhagavā bhante–

The Blessed One, venerable sir—

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã (trả lời):

468

‘‘Pubbenivāsaṃ yo vedi, saggāpāyañca passati;

‘‘One who knows past lives, and sees heaven and hell;

“Ai biết được túc mạng,

469

Atho jātikkhayaṃ patto, abhiññāvosito muni;

And has reached the destruction of birth, a muni perfected in supernormal knowledge;

Thấy được cõi trời và địa ngục,

470

Cittaṃ visuddhaṃ jānāti, muttaṃ rāgehi sabbaso;

Knows his mind to be pure, completely released from defilements;

Và đã đạt đến sự diệt tận của tái sinh, bậc ẩn sĩ ấy đã hoàn tất các thắng trí;

471

Pahīnajātimaraṇo, brahmacariyassa kevalī;

Having abandoned birth and death, perfect in the holy life;

Biết được tâm đã thanh tịnh, đã thoát ly hoàn toàn khỏi các dục;

472

Pāragū sabbadhammānaṃ, buddho tādī pavuccatī’’ti –

One who has crossed over all phenomena, such a one is called a Buddha’’ —

Đã đoạn tận sinh và tử, đã hoàn thành Phạm hạnh; đã vượt qua tất cả các pháp, bậc ấy được gọi là Đức Phật, bậc như vậy.”

473

Evaṃ kho bhante bhagavā brahmāyussa brāhmaṇassa vibhajitvā byākāsi.

Thus, venerable sir, the Blessed One answered the brahmin Brahmāyu by explaining it.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã giải thích và trả lời Bà-la-môn Brahmāyu như vậy.

474

Pucchā – imañca panāvuso bhagavato byākaraṇaṃ sutvā brahmāyu brāhmaṇo bhagavati kīdisaṃ nipaccakāraṃ akāsi, kathañcassa bhagavā punapi anupubbiṃ dhammakathaṃ kathesi.

Question – And friend, after hearing this explanation from the Blessed One, what kind of veneration did the brahmin Brahmāyu show to the Blessed One, and how did the Blessed One again teach him the Dhamma in gradual discourse?

Câu hỏi – Này chư hiền, sau khi nghe lời giải đáp này của Thế Tôn, Bà-la-môn Brahmāyu đã thể hiện sự tôn kính như thế nào đối với Thế Tôn, và Thế Tôn đã lại thuyết pháp tuần tự cho ông ta như thế nào?

475

Vissajjanā – imañca pana bhante bhagavato byākaraṇaṃ sutvā brahmāyu brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati, pāṇīhi ca parisambāhati, nāmañca sāveti ‘‘brahmāyu ahaṃ bho gotama brāhmaṇo, brahmāyu ahaṃ bho gotama brāhmaṇo’’ti, evaṃ paramanipaccakāraṃ akāsi, bhagavā ca bhante dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi, evaṃ kho bhante brahmāyussa brāhmaṇassa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi.

Answer – And venerable sir, after hearing this explanation from the Blessed One, the brahmin Brahmāyu rose from his seat, arranged his upper robe over one shoulder, prostrated with his head at the Blessed One’s feet, kissed the Blessed One’s feet with his mouth, massaged them with his hands, and announced his name, saying, ‘‘I am the brahmin Brahmāyu, venerable Gotama, I am the brahmin Brahmāyu, venerable Gotama,’’ — he showed such supreme veneration. And the Blessed One, venerable sir, expounded a discourse on giving, a discourse on morality, a discourse on heaven, the danger, degradation, and defilement of sensual pleasures, and the benefit of renunciation. Thus, venerable sir, the Blessed One gave a gradual discourse to the brahmin Brahmāyu.

Giải đáp – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe lời giải đáp này của Thế Tôn, Bà-la-môn Brahmāyu đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi, vắt y vai trái, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Thế Tôn, hôn chân Thế Tôn bằng miệng, xoa bóp bằng tay, và xưng tên: “Bạch Ngài Gotama, tôi là Bà-la-môn Brahmāyu, bạch Ngài Gotama, tôi là Bà-la-môn Brahmāyu,” ông ta đã thể hiện sự tôn kính tột bậc như vậy. Và bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết về bố thí, thuyết về giới, thuyết về cõi trời, về sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các dục, và về lợi ích của sự xuất ly. Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết pháp tuần tự cho Bà-la-môn Brahmāyu như vậy.

476

Pucchā – imañca panāvuso dammadesanaṃ sutvā brahmāyussa brāhmaṇassa kīdiso dhammābhisamayo ahosi.

Question – And friend, after hearing this Dhamma teaching, what kind of penetration of the Dhamma occurred to the brahmin Brahmāyu?

Câu hỏi – Này chư hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Brahmāyu đã đạt được sự chứng ngộ pháp như thế nào?

477

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā brahmāyussa brāhmaṇassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi ‘‘yaṃkiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti.

Answer – And venerable sir, after hearing this Dhamma teaching, the stainless, immaculate Dhamma-eye arose in the brahmin Brahmāyu right there on that seat, (realizing) ‘‘Whatever is of the nature to arise, all that is of the nature to cease.’’

Giải đáp – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Brahmāyu đã phát sinh Pháp nhãn thanh tịnh, không cấu uế ngay tại chỗ ngồi ấy: “Phàm cái gì có tính chất sinh khởi, tất cả cái đó đều có tính chất diệt tận.”

478

Selasutta

Kinh Sela

479

Pucchā – selasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, concerning whom, and on what occasion was the Selasutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Này chư hiền, kinh Sela đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, nhân ai, trong bối cảnh nào?

480

Vissajjanā – aṅguttarāpesu bhante āpaṇe nāma aṅguttarāpānaṃ nigameselaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Aṅguttarāpesu, at a market town called Āpaṇa in Aṅguttarāpa, concerning the brahmin Sela.

Giải đáp – Bạch Thế Tôn, kinh ấy được thuyết ở Āpaṇa, một thị trấn của người Aṅguttarāpa, nhân Bà-la-môn Sela.

Selo bhante brāhmaṇo sapariso bhagavantaṃ upasaṅkamitvā bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the brahmin Sela, together with his retinue, approached the Blessed One and praised the Blessed One directly with appropriate verses. Venerable sir, it was spoken on that occasion.

Bạch Thế Tôn, Bà-la-môn Sela cùng với đoàn tùy tùng đã đến gặp Thế Tôn và ca ngợi Thế Tôn trực tiếp bằng những bài kệ thích hợp. Bạch Thế Tôn, kinh ấy được thuyết trong bối cảnh đó.

481

Paripuṇṇakāyo suruci, sujāto cārudassano;

‘‘Your body is perfect, pleasing to the eye, well-born, charming to behold;

Thân thể tròn đầy, dung nhan tươi sáng, dáng vẻ đoan trang;

482

Suvaṇṇavaṇṇosi bhagavā, susukkadāṭhosi vīriyavā;

You, Blessed One, are golden-hued, with very white teeth, and endowed with vigour;

Bạch Thế Tôn, Ngài có sắc da vàng óng, răng trắng tinh, đầy nghị lực;

483

Narassa hi sujātassa, ye bhavanti viyañcanā;

Indeed, all the marks that belong to a well-born person

Tất cả các tướng tốt của một người cao quý

484

Sabbe te tava kāyasmiṃ, mahāpurisalakkhaṇā.

— all these great marks of a great man — are on your body.’’

Đều hiện diện trên thân Ngài, những tướng Đại nhân.

485

Assalāyanasutta

Kinh Assalāyana

486

Pucchā – assalāyanasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, concerning whom, and on what occasion was the Assalāyanasutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Này chư hiền, kinh Assalāyana đã được Thế Tôn thuyết ở đâu, nhân ai, trong bối cảnh nào?

487

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante assalāyanaṃ māṇavaṃ ārabbha bhāsitaṃ, assalāyano bhante māṇavo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘brāhmaṇā bho gotama evamāhaṃsu ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the young man Assalāyana. Venerable sir, the young man Assalāyana, accompanied by a large group of brahmins, approached the Blessed One and said this: ‘‘Venerable Gotama, brahmins say this: ‘Brahmins are the highest class, other classes are inferior.

Giải đáp – Bạch Thế Tôn, kinh ấy được thuyết ở Sāvatthī, nhân thanh niên Assalāyana. Bạch Thế Tôn, thanh niên Assalāyana cùng với một nhóm Bà-la-môn đông đảo đã đến gặp Thế Tôn và nói như sau: “Bạch Ngài Gotama, các Bà-la-môn nói rằng: ‘Chỉ có giai cấp Bà-la-môn là tối thượng, các giai cấp khác là hạ tiện.

Brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo.

Brahmins are the fair class, other classes are dark.

Chỉ có giai cấp Bà-la-môn là thanh tịnh, các giai cấp khác là đen tối.

Brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā.

Brahmins alone are purified, not non-brahmins.

Chỉ có Bà-la-môn được thanh tịnh, không phải những người không phải Bà-la-môn.

Brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti, idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Brahmins are the legitimate sons of Brahmā, born from his mouth, Brahmā-born, Brahmā-created, heirs of Brahmā.’ What does the venerable Gotama say about this?’’ Venerable sir, it was spoken on that occasion.

Bà-la-môn là con của Brahmā, là con cháu chính tông, sinh ra từ miệng (của Brahmā), do Brahmā tạo ra, là người thừa kế của Brahmā.’ Về điều này, Ngài Gotama nói gì?” Bạch Thế Tôn, kinh ấy được thuyết trong bối cảnh đó.

488

Ghoṭamukhasutta

Kinh Ghoṭamukha

489

Pucchā – ghoṭamukhasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, concerning whom, on what occasion, and by whom was the Ghoṭamukhasutta spoken?

Câu hỏi – Này chư hiền, kinh Ghoṭamukha đã được thuyết ở đâu, nhân ai, trong bối cảnh nào, do ai thuyết?

490

Vissajjanā – bārāṇasiyaṃ bhante khemiyambavane ghoṭamukhaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha āyasmatā udenena bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Bārāṇasī, in the Khemiyambavana, concerning the brahmin Ghoṭamukha, by Venerable Udena.

Giải đáp – Bạch Thế Tôn, kinh ấy được thuyết ở Bārāṇasī, trong rừng xoài Khemiya, nhân Bà-la-môn Ghoṭamukha, do Tôn giả Udena thuyết.

Ghoṭamukho bhante brāhmaṇo āyasmantaṃ udenaṃ caṅkamantaṃ anucaṅkamamāno evamāha ‘‘ambho samaṇa natthi dhammiko paribbajo, evaṃ me ettha hoti, tañca kho bhavantarūpānaṃ vā adassanā, yo vā panettha dhammā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the brahmin Ghoṭamukha, following Venerable Udena as he was walking, said this: ‘‘Good sir ascetic, there is no proper ascetic life; this is what I think of it, either because I do not see venerable ones, or because of the Dhamma in this matter.’’ Venerable sir, it was spoken on that occasion.

Bạch Thế Tôn, Bà-la-môn Ghoṭamukha đã đi theo Tôn giả Udena khi Ngài đang kinh hành và nói như sau: “Này Sa-môn, không có sự xuất gia chân chính, tôi nghĩ như vậy. Điều này là do tôi chưa từng thấy những bậc tôn giả, hoặc không có pháp nào như vậy.” Bạch Thế Tôn, kinh ấy được thuyết trong bối cảnh đó.

491

Caṅkīsutta

Kinh Caṅkī

492

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena caṅkīsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, concerning whom, and on what occasion was the Caṅkīsutta spoken by that Blessed One…pe… the Perfectly Enlightened One?

Câu hỏi – Này chư hiền, kinh Caṅkī đã được Thế Tôn… (tức) bậc Chánh Đẳng Giác thuyết ở đâu, nhân ai, trong bối cảnh nào?

493

Vissajjanā – kosalesu bhante opāsāde nāma kosalānaṃ nigame kāpaṭikaṃ māṇavaṃ ārabbha bhāsitaṃ, kāpaṭiko bhante māṇavo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘yadidaṃ bho gotama brāhmaṇānaṃ porāṇaṃ mantapadaṃ itihitihaparamparāya piṭakasampadāya, tattha ca brāhmaṇā ekaṃsena niṭṭhaṃ gacchanti ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti, idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Opasāda, a market town of the Kosalans, concerning a deceitful young man. Venerable sir, that deceitful young man said this to the Blessed One: "Regarding this ancient mantra-text of the Brahmins, handed down through a succession of teachers, forming part of the Piṭaka tradition, concerning which the Brahmins definitively conclude, 'This alone is truth; anything else is false' – what does Venerable Gotama say about this?" Venerable sir, it was spoken concerning that matter.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết tại Opāsāda, một thị trấn của xứ Kosala, liên quan đến một thanh niên Bà la môn tên Kāpaṭika. Thưa Tôn giả, thanh niên Bà la môn Kāpaṭika đã nói với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Gotama, đối với những câu thần chú cổ xưa của các Bà la môn, được truyền thừa qua nhiều thế hệ, qua các bộ kinh điển, và các Bà la môn nhất quyết cho rằng ‘chỉ điều này là sự thật, những điều khác đều vô nghĩa’, thì ở đây, Tôn giả Gotama nói gì?” Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

494

Esukārīsutta

Esukārī Sutta

Kinh Esukārī

495

Pucchā – esukārīsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Esukārī Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Esukārī được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, và trong bối cảnh nào?

496

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante esukāriṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ, esukārī bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘brāhmaṇā bho gotama catasso pāricariyā paññapenti, brāhmaṇassa pāricariyaṃ paññapenti, khattiyassa pāricariyaṃ paññapenti, vessassa pāricariyaṃ paññapenti, suddassa pāricariyaṃ paññapentī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī concerning the Brahmin Esukārī. Venerable sir, the Brahmin Esukārī approached the Blessed One and said this: "Venerable Gotama, Brahmins declare four kinds of service: they declare service for a Brahmin, they declare service for a Khattiya, they declare service for a Vessa, they declare service for a Sudda." Venerable sir, it was spoken concerning that matter.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà la môn Esukārī. Thưa Tôn giả, Bà la môn Esukārī đã đến gặp Đức Thế Tôn và nói rằng: “Thưa Gotama, các Bà la môn quy định bốn loại phục vụ: họ quy định việc phục vụ Bà la môn, họ quy định việc phục vụ Sát đế lị, họ quy định việc phục vụ Phệ xá, họ quy định việc phục vụ Thủ đà la.” Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

497

Dhanañjānisutta

Dhanañjānī Sutta

Kinh Dhanañjāni

498

Pucchā – dhanañjānisuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, on what occasion, and by whom was the Dhanañjānī Sutta spoken?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Dhanañjāni được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào, và do ai thuyết?

499

Vissajjanā – rājagahe bhante dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ ārabbha āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ, dhanañjāni bhante brāhmaṇo pamādavihāraṃ vihāsi, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Rājagaha concerning the Brahmin Dhanañjānī, by the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati. Venerable sir, the Brahmin Dhanañjānī was living heedlessly. Venerable sir, it was spoken concerning that matter.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết tại Rājagaha, liên quan đến Bà la môn Dhanañjāni, do Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, thuyết. Thưa Tôn giả, Bà la môn Dhanañjāni đã sống một cuộc sống phóng dật. Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

500

Pucchā – atha kho āvuso āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati kathaṃ dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ pucchi, kathañca so āyasmato sāriputtattherassa dhammasenāpatissa ārocesi.

Question – Then, friend, how did the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, question the Brahmin Dhanañjānī, and how did he respond to the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati?

Câu hỏi – Vậy, thưa Hiền giả, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, đã hỏi Bà la môn Dhanañjāni như thế nào, và vị ấy đã trình bày với Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, như thế nào?

501

Vissajjanā – ‘‘kaccāsi dhanañjāni appamatto’’ti, evaṃ kho bhante āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ pucchi, dhanañjāni ca bhante brāhmaṇo ‘‘kuto bho sāriputta amhākaṃ appamādo, yesaṃ no mātāpitaro posetabbā’’ti, evamādinā āyasmato sāriputtassa dhammasenāpatissa ārocesi.

Answer – "Are you heedful, Dhanañjānī?" Venerable sir, this is how the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, questioned the Brahmin Dhanañjānī. And Venerable sir, the Brahmin Dhanañjānī responded to the Venerable Sāriputta, the Dhammasenāpati, with words such as: "How can we be heedful, Venerable Sāriputta, we who have parents to support?"

Giải đáp – Thưa Tôn giả, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, đã hỏi Bà la môn Dhanañjāni rằng: “Này Dhanañjāni, ông có sống không phóng dật không?” Thưa Tôn giả, Bà la môn Dhanañjāni đã trình bày với Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, bắt đầu bằng câu: “Thưa Tôn giả Sāriputta, làm sao chúng con có thể không phóng dật được, khi chúng con phải nuôi dưỡng cha mẹ?”

502

Pucchā – evaṃ vutte kho āvuso āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati dhanañjānissa brāhmaṇassa kīdisaṃ dhammakathaṃ kathesi.

Question – When this was said, friend, what kind of Dhamma discourse did the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, give to the Brahmin Dhanañjānī?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, khi được nói như vậy, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, đã thuyết pháp gì cho Bà la môn Dhanañjāni?

503

Vissajjanā – evaṃ vutte bhante āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati ‘‘taṃ kiṃ maññasi dhanañjāni, idhekacco mātāpitūnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyā visamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyu’’nti, evamādinā dhanañjānissa brāhmaṇassa dhammakathaṃ kathesi.

Answer – When this was said, Venerable sir, the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, gave a Dhamma discourse to the Brahmin Dhanañjānī with words such as: "What do you think, Dhanañjānī, if someone here were to act unrighteously and unevenly for the sake of his parents, and because of that unrighteous and uneven conduct, the guardians of hell were to drag him to hell?"

Giải đáp – Thưa Tôn giả, khi được nói như vậy, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, đã thuyết pháp cho Bà la môn Dhanañjāni, bắt đầu bằng câu: “Này Dhanañjāni, ông nghĩ sao, ở đây, một người nào đó vì cha mẹ mà hành xử phi pháp, bất chính, rồi do hành vi phi pháp, bất chính đó, các cai ngục địa ngục sẽ kéo người ấy xuống địa ngục?”

504

Pucchā – puna pi āvuso āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati kathaṃ dhanañjānissa brāhmaṇassa aparenapi pariyāyena anusāsaniṃ adāsi.

Question – Again, friend, how did the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, give instruction to the Brahmin Dhanañjānī by another method?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, sau đó, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, lại khuyên dạy Bà la môn Dhanañjāni theo một cách khác như thế nào?

505

Vissajjanā – punapi bhante āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati ‘‘taṃ kiṃ maññasi dhanañjāni, yo vā mātāpitūnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā mātāpitūnaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, katamaṃ seyyo’’ti, evamādinā dhanañjānissa brāhmaṇassa aparenapi pariyāyena ovādamadāsi.

Answer – Again, Venerable sir, the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, gave advice to the Brahmin Dhanañjānī by another method with words such as: "What do you think, Dhanañjānī? Which is better: one who acts unrighteously and unevenly for the sake of his parents, or one who acts righteously and evenly for the sake of his parents?"

Giải đáp – Thưa Tôn giả, sau đó, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, lại khuyên dạy Bà la môn Dhanañjāni theo một cách khác, bắt đầu bằng câu: “Này Dhanañjāni, ông nghĩ sao, một người vì cha mẹ mà hành xử phi pháp, bất chính, hay một người vì cha mẹ mà hành xử đúng pháp, chính đáng, điều nào tốt hơn?”

506

Pucchā – aparabhāge pi āvuso āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati kathaṃ dhanañjānissa brāhmaṇassa maraṇasamaye dhammakathaṃ kathesi, kathañcassa abhisamparāyo ahosi.

Question – Afterwards, friend, how did the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, give a Dhamma discourse to the Brahmin Dhanañjānī at the time of his death, and what was his destiny in the next life?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, sau này, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, đã thuyết pháp gì cho Bà la môn Dhanañjāni vào lúc lâm chung, và sự tái sanh của vị ấy đã diễn ra như thế nào?

507

Vissajjanā – aparabhāge pi bhante āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati dhanañjānissa brāhmaṇassa maraṇasamayepi cattāro brahmavihāre desesi, dhanañjāni ca bhante brāhmaṇo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi.

Answer – Afterwards, Venerable sir, the Venerable Sāriputta Thera, the Dhammasenāpati, taught the four Brahmavihāras to the Brahmin Dhanañjānī even at the time of his death, and Venerable sir, after the breaking up of the body, beyond death, the Brahmin Dhanañjānī went to the Brahma-world.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, sau này, Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, đã thuyết bốn pháp Phạm trú cho Bà la môn Dhanañjāni vào lúc lâm chung. Thưa Tôn giả, Bà la môn Dhanañjāni, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sanh vào cõi Phạm thiên.

508

Vāseṭṭhasutta

Vāseṭṭha Sutta

Kinh Vāseṭṭha

509

Pucchā – vāseṭṭhasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Vāseṭṭha Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Vāseṭṭha được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, và trong bối cảnh nào?

510

Vissajjanā – icchānaṅgale bhante vāseṭṭhaṃ māṇavaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Icchānaṅgala concerning the young man Vāseṭṭha.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết tại Icchānaṅgala, liên quan đến thanh niên Vāseṭṭha.

Vāseṭṭho bhante māṇavo bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

Venerable sir, the young man Vāseṭṭha addressed the Blessed One with verses:

Thưa Tôn giả, thanh niên Vāseṭṭha đã dùng kệ để thưa với Đức Thế Tôn –

511

‘‘Anuññātapaṭiññātā, tevijjā mayamasmubho;

"Both of us are recognized and acknowledged as those who possess the three Vedas (tevijjā).

“Chúng con cả hai đều là người có ba minh,

512

Ahaṃ pokkharasātissa, tārukkhassāyaṃ māṇavo.

I am a young man of Pokkharasāti, and this one is of Tārukkhā.

Được công nhận và tuyên bố như vậy;

513

Tevijjānaṃ yadakkhātaṃ, tatra kevalinesmase;

In what is taught by those possessing the three Vedas, we are experts;

Con là đệ tử của Pokkharasāti, còn vị này là của Tārukkhā.

514

Padakasmā veyyākaraṇā, jappe ācariyasādisā;

In word-analysis and grammar, we are like our teachers in recitation;

Chúng con hoàn toàn thông thạo những gì được các người có ba minh nói đến;

515

Tesaṃ no jātivādasmiṃ, vivādo atthi gotama.

But between us, Gotama, there is a dispute regarding birth (jāti-vāda).

Chúng con là những người giải thích từng từ, giống như các bậc thầy trong việc tụng niệm;

516

Jātiyā brāhmaṇo hoti, bhāradvājo iti bhāsati;

Bharadvāja says that one is a Brahmin by birth;

Thưa Gotama, giữa chúng con có sự tranh cãi về vấn đề chủng tộc.

517

Ahañca kammunā brūmi, evaṃ jānāhi cakkhuma.

But I say it is by action, know this, O Seer.

Bhāradvāja nói rằng người ta là Bà la môn do chủng tộc;

518

Tena sakkoma ñāpetuṃ, aññaṃmaññaṃ mayaṃ ubho;

With this, we two are unable to convince each other;

Còn con nói rằng do nghiệp; xin bậc có mắt hãy biết điều này.

519

Bhavantaṃ puṭṭhumāgamā, sambuddhaṃ iti vissutaṃ.

We have come to ask the Exalted One, renowned as the Perfectly Awakened One (Sambuddha).

Vì vậy, chúng con không thể làm cho nhau hiểu được;

520

Candaṃ yathā khayātītaṃ, pecca pañjalikā janā;

As people, with clasped hands, honor and pay homage to the moon that has overcome its waning,

Chúng con đã đến để hỏi Tôn giả, bậc được biết đến là Chánh Đẳng Giác.

521

Vandanā namassanti, evaṃ lokasmiṃ gotamaṃ.

So do they honor Gotama in the world.

Như mặt trăng đã vượt qua sự suy giảm, người đời chắp tay cung kính;

522

Cakkhuṃ loke samuppannaṃ, mayaṃ pucchāma gotamaṃ;

We ask Gotama, the Eye that has arisen in the world:

Cung kính và đảnh lễ, thưa Gotama, cũng vậy trong thế gian này.

523

Jātiyā brāhmaṇo hoti, udāhu bhavati kammunā;

Is one a Brahmin by birth, or does one become so by action?

Bậc mắt đã xuất hiện trong thế gian, chúng con hỏi Gotama:

524

Ajānataṃ no pabrūhi, yathā jānemu brāhmaṇanti.

Please explain to us who do not know, so that we may understand who is a Brahmin."

Người ta là Bà la môn do chủng tộc, hay do hành động?

525

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, it was spoken concerning that matter.

Xin hãy nói cho chúng con những người không biết, để chúng con có thể hiểu thế nào là Bà la môn.”

526

Subhasutta

Subha Sutta

Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

527

Pucchā – subhasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Subha Sutta spoken by the Blessed One?

Kinh Subha

528

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante subhaṃ māṇavaṃ todeyyaputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī concerning the young man Subha, son of Todeyya.

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Subha được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, và trong bối cảnh nào?

Subho bhante māṇavo todeyyaputto bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘brāhmaṇā bho gotama evamāhaṃsu’ gahaṭṭho ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ, na pabbajito ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalanti, idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Venerable sir, the young man Subha, son of Todeyya, approached the Blessed One and said this: "Venerable Gotama, Brahmins say, 'A householder is capable of accomplishing the Dhamma, the wholesome path, but one who has gone forth is not capable of accomplishing the Dhamma, the wholesome path.' What does Venerable Gotama say about this?" Venerable sir, it was spoken concerning that matter.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến thanh niên Subha, con của Todeyya. Thưa Tôn giả, thanh niên Subha, con của Todeyya, đã đến gặp Đức Thế Tôn và nói rằng: “Thưa Gotama, các Bà la môn nói rằng: ‘Người tại gia là người có thể thành tựu chánh pháp, thiện pháp, chứ không phải người xuất gia là người có thể thành tựu chánh pháp, thiện pháp.’ Ở đây, Tôn giả Gotama nói gì?” Thưa Tôn giả, bài kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

529

Pucchā – puna pi āvuso subho māṇavo todeyyaputto kathaṃ bhagavantaṃ pucchi, kathañca bhagavā vibhajja byākāsi.

Question – Again, friend, how did the young man Subha, son of Todeyya, question the Blessed One, and how did the Blessed One distinguish and declare?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, thanh niên Subha, con của Todeyya, lại hỏi Đức Thế Tôn như thế nào, và Đức Thế Tôn đã phân tích và giải thích như thế nào?

530

Vissajjanā – ‘‘brāhmaṇā bho gotama evamāhaṃsu ‘mahaṭṭhamidaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ, gharāvāsakammaṭṭhānaṃ mahapphalaṃ hoti.

Answer – "Venerable Gotama, Brahmins say, 'The householder's way of life is of great purpose, great work, great occupation, great undertaking; it yields great fruit.

Giải đáp – “Thưa Gotama, các Bà la môn nói rằng: ‘Việc tại gia này là việc lớn, công việc lớn, trách nhiệm lớn, khởi sự lớn, việc tại gia mang lại quả báo lớn.

Appaṭṭhamidaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ, pabbajjā kammaṭṭhānaṃ appaphalaṃ hotī’ti.

This going forth (pabbajjā) is of little purpose, little work, little occupation, little undertaking; it yields little fruit.'

Việc xuất gia này là việc nhỏ, công việc nhỏ, trách nhiệm nhỏ, khởi sự nhỏ, việc xuất gia mang lại quả báo nhỏ.’

Idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti.

What does Venerable Gotama say about this?"

Ở đây, Tôn giả Gotama nói gì?”

Evaṃ kho bhante subho māṇavo todeyyaputto punapi bhagavantaṃ pucchi.

Venerable sir, this is how the young man Subha, son of Todeyya, again questioned the Blessed One.

Thưa Tôn giả, thanh niên Subha, con của Todeyya, lại hỏi Đức Thế Tôn như vậy.

Bhagavā ca bhante ‘‘etthāpi kho ahaṃ māṇava vibhajjavādā, nāhamettha ekaṃsavādoti’’ evamādinā vibhajja byākāsi.

And Venerable sir, the Blessed One distinguished and declared thus: "Here too, young man, I am a discriminator (vibhajjavādī); I am not an assertor of a single view (ekaṃsavādī)."

Thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn đã phân tích và giải thích, bắt đầu bằng câu: “Này thanh niên, ở đây Ta là người phân tích, Ta không phải là người nói một chiều.”

531

Saṅgāravasutta

Saṅgārava Sutta

Kinh Saṅgārava

532

Pucchā – saṅgāravasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, and on what occasion was the Saṅgārava Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, Kinh Saṅgārava được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, và trong bối cảnh nào?

533

Vissajjanā – kosalesu bhante cañcalikappe nāma gāme saṅgāravaṃ māṇavaṃ ārabbha bhāsitaṃ, saṅgāravo bhante māṇavo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘santi kho bho gotama eke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, in the Kosala country, concerning the brahmin Saṅgārava in a village named Cañcalikappa. The brahmin Saṅgārava, Venerable Sir, addressed the Blessed One thus: "Indeed, good Gotama, there are some ascetics and brahmins who declare a foremost brahmacariya, having attained the culmination of direct knowledge in this very life.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết tại làng Cañcalakappa thuộc xứ Kosala, liên quan đến thanh niên Saṅgārava. Thưa Tôn giả, thanh niên Saṅgārava đã đến nói với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Tôn giả Gotama, có một số Sa-môn, Bà-la-môn đã đạt đến sự thành tựu tột đỉnh của thắng trí trong đời này, và họ tuyên bố rằng họ đã hoàn thành phạm hạnh ban đầu.”

Tatra bho gotama ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesaṃ bhavaṃ gotamo katamo’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ bhāsitaṃ.

Among those ascetics and brahmins, good Gotama, who declare a foremost brahmacariya, having attained the culmination of direct knowledge in this very life, which one are you, Venerable Gotama?" It was spoken, Venerable Sir, concerning that matter.

“Thưa Tôn giả Gotama, trong số các Sa-môn, Bà-la-môn đã đạt đến sự thành tựu tột đỉnh của thắng trí trong đời này và tuyên bố đã hoàn thành phạm hạnh ban đầu đó, Đức Tôn giả Gotama thuộc loại nào?” Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết trong bối cảnh đó.

534

Devadahasutta

Devadaha Sutta

Kinh Devadaha

535

Pucchā – tenāvuso bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena devadahasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Question – Where, friend, and concerning whom, was the Devadaha Sutta spoken by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, kinh Devadaha này được Đức Thế Tôn, bậc Toàn Tri, Toàn Kiến, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, thuyết ở đâu và liên quan đến ai?

536

Vissajjanā – sakkesu bhante devadahe nāma sakyānaṃ nigame samma hule bhikkhū ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, among the Sakyans, concerning many bhikkhus in a Sakyan town named Devadaha.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết tại thị trấn Devadaha của dòng Sakya, thuộc xứ Sakya, liên quan đến nhiều Tỳ-kheo.

537

Pañcattayasutta

Pañcattaya Sutta

Kinh Pañcattaya

538

Pucchā – pañcattayasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Question – And where, friend, and concerning whom, was the Pañcattaya Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa Hiền giả, kinh Pañcattaya này được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu và liên quan đến ai?

539

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – It was spoken, Venerable Sir, in Sāvatthī, concerning many bhikkhus.

Giải đáp – Thưa Tôn giả, kinh này được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến nhiều Tỳ-kheo.

Table of Contents

Kandarakasutta

Kandaraka Sutta

Kinh Kandarakā

Aṭṭhakanāgarasutta

Aṭṭhakanāgara Sutta

Kinh Aṭṭhakanāgara

Sekhasutta

Sekha Sutta

Kinh Sekha

Potaliyasutta

Potaliya Sutta

Kinh Potaliya

Jīvakasutta

Jīvaka Sutta

Kinh Jīvaka

Upālisutta

The Upāli Sutta

Kinh Upāli

Kukkuravatikasutta

The Kukkuravatika Sutta

Kinh Kukkuravatika

Abhayarājakumārasutta

The Abhayarājakumāra Sutta

Kinh Abhayarājakumāra

Bahuvedanīyasutta

The Bahuvedanīya Sutta

Kinh Bahuvedanīya

Apaṇṇakasutta

The Apaṇṇaka Sutta

Kinh Apaṇṇaka (Chánh Đạo)

Ambalaṭṭhikarāhulovādasutta

The Ambalaṭṭhikārāhulovāda Sutta

Kinh Ambalaṭṭhikarāhulovāda

Mahārāhulovādasutta

The Mahārāhulovāda Sutta

Kinh Mahārāhulovāda

Cūḷamālukyasutta

The Cūḷamālukya Sutta

Kinh Cūḷamālukya

Mahāmālukyasutta

The Mahāmālukya Sutta

Kinh Mahāmālukya

Bhaddālisutta

The Bhaddāli Sutta

Kinh Bhaddāli

Laṭukikopamasutta

The Laṭukikopama Sutta

Kinh Laṭukikopama (Ví Dụ Chim Cút)

Cātumasutta

Cātumāsutta

Kinh Cātuma

Naḷakapānasutta

Naḷakapānasutta

Kinh Naḷakapāna

Goliyānisutta

Goliyānisutta

Kinh Goliyāni

Kīṭāgirisutta

Kīṭāgirisutta

Kinh Kīṭāgiri

Tevijjavacchasutta

Tevijjavacchasutta

Kinh Tevijjavaccha

Aggivacchasutta

Aggivacchasutta

Kinh Aggivaccha

Mahāvacchasutta

Mahāvacchasutta

Kinh Mahāvaccha

Dīghanakhasutta

The Dīghanakha Sutta

Kinh Dīghanakha

Māgaṇḍiyasutta

The Māgaṇḍiya Sutta

Kinh Māgaṇḍiya

Sandakasutta

The Sandaka Sutta

Kinh Sandaka