321. Āpattikarā dhammā jānitabbātiādimhi ekuttarikanaye āpattikarā dhammā nāma cha āpattisamuṭṭhānāni.
321. In the Ekuttarika Naya, beginning with "Offense-causing dhammas are to be known," the offense-causing dhammas are the six origins of offenses.
321. Trong phương pháp Tăng Một, bắt đầu với các pháp gây tội cần phải biết, các pháp gây tội là sáu nguồn gốc phát sinh tội (āpattisamuṭṭhāna).
Etesañhi vasena puggalo āpattiṃ āpajjati, tasmā ‘‘āpattikarā’’ti vuttā.
For it is by means of these that a person incurs an offense; therefore, they are called "offense-causing."
Quả thật, do những điều này mà một người phạm tội, vì vậy chúng được gọi là “gây tội”.
Anāpattikarā nāma satta samathā.
Non-offense-causing are the seven Samathas.
Các pháp không gây tội là bảy pháp tịnh chỉ (samatha).
Āpatti jānitabbāti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade ca vibhaṅge ca vuttā āpatti jānitabbā.
"An offense is to be known" means the offense stated in each training rule and in its analysis is to be known.
Tội cần phải biết nghĩa là tội được nói đến trong từng giới học và trong từng phần phân tích cần phải biết.
Anāpattīti ‘‘anāpatti bhikkhu asādiyantassā’’tiādinā nayena anāpatti jānitabbā.
"Non-offense" means the non-offense as explained by such phrases as "There is no offense for a bhikkhu who does not consent."
Không tội nghĩa là sự không tội cần phải biết theo cách bắt đầu bằng “Này tỳ-khưu, không có tội đối với người không chấp nhận.”
Lahukāti lahukena vinayakammena visujjhanato pañcavidhā āpatti.
"Light" refers to the five kinds of offenses that are purified by a light Vinaya act.
Nhẹ nghĩa là năm loại tội được thanh tịnh bằng hành vi Vinaya nhẹ.
Garukāti garukena vinayakammena visujjhanato saṅghādisesā āpatti.
"Heavy" refers to the Saṅghādisesa offense, which is purified by a heavy Vinaya act.
Nặng nghĩa là tội Saṅghādisesa được thanh tịnh bằng hành vi Vinaya nặng.
Kenaci ākārena anāpattibhāvaṃ upanetuṃ asakkuṇeyyato pārājikāpatti ca.
And the Pārājika offense, because it is impossible to bring it into the state of non-offense by any means.
Và tội Pārājika vì không thể dẫn đến trạng thái không tội bằng bất kỳ cách nào.
Sāvasesāti ṭhapetvā pārājikaṃ sesā.
"Having residue" refers to the remaining offenses, excluding Pārājika.
Có phần còn lại nghĩa là các tội còn lại, trừ Pārājika.
Anavasesāti pārājikāpatti.
"Without residue" refers to the Pārājika offense.
Không có phần còn lại nghĩa là tội Pārājika.
Dve āpattikkhandhā duṭṭhullā; avasesā aduṭṭhullā.
The two groups of offenses are gross (duṭṭhullā); the remaining are not gross (aduṭṭhullā).
Hai nhóm tội là trọng tội (duṭṭhulla); các tội còn lại là khinh tội (aduṭṭhulla).
Sappaṭikammadukaṃ sāvasesadukasadisaṃ.
The dyad of offenses with remedy is similar to the dyad of remaining offenses.
Nhị pháp Sappaṭikamma (có thể sửa chữa) giống như nhị pháp Sāvasesa (còn sót lại).
Desanāgāminidukaṃ lahukadukasaṅgahitaṃ.
The dyad leading to disclosure (desanāgāmini) is comprised within the dyad of light offenses.
Nhị pháp Desanāgāminī (có thể sám hối) được bao gồm trong nhị pháp lahuka (nhẹ).
Antarāyikāti sattapi āpattiyo sañcicca vītikkantā saggantarāyañceva mokkhantarāyañca karontīti antarāyikā.
" Antarāyikā" (Obstructive offenses) refers to all seven offenses that, having been intentionally transgressed, cause an obstruction to both heaven (sugati) and liberation (Nibbāna); thus, they are called antarāyikā.
“Antarāyikā” (có chướng ngại) là bảy loại pācittiya được phạm do cố ý, gây chướng ngại cho thiên giới và giải thoát. Do đó, chúng được gọi là antarāyikā.
Ajānantena vītikkantā pana paṇṇattivajjāpatti neva saggantarāyaṃ na mokkhantarāyaṃ karotīti anantarāyikā.
However, an offense of statutory transgression (paṇṇattivajjāpatti) committed unknowingly does not cause an obstruction to heaven nor to liberation; therefore, it is called anantarāyikā (non-obstructive).
Tuy nhiên, pācittiya do chế định (paṇṇattivajjāpatti) được phạm do không biết thì không gây chướng ngại cho thiên giới cũng không gây chướng ngại cho giải thoát, do đó chúng được gọi là “anantarāyikā” (không chướng ngại).
Antarāyikaṃ āpannassāpi desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhāya suddhipattassa sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitassa ca avārito saggamokkhamaggoti.
It is understood that for one who has incurred an antarāyika offense, after having disclosed the desanāgāmini offense and risen from the vuṭṭhānagāmini offense, thereby attaining purity, and for one who stands in the status of a sāmaṇera, the path to heaven and liberation is unobstructed.
Ngay cả đối với người đã phạm antarāyika, sau khi sám hối pācittiya có thể sám hối (desanāgāmini) và thoát khỏi pācittiya có thể thoát khỏi (vuṭṭhānagāmini), đạt được sự thanh tịnh, hoặc đối với người đang ở địa vị sāmaṇera, con đường đến thiên giới và giải thoát không bị cản trở.
Sāvajjapaññattīti lokavajjā.
Sāvajjapaññatti refers to a blameworthy offense in the world.
“Sāvajjapaññatti” (tội lỗi do chế định) là lỗi thế gian (lokavajjā).
Anavajjapaññattīti paṇṇattivajjā.
Anavajjapaññatti refers to a statutory offense (paṇṇattivajjāpatti).
“Anavajjapaññatti” (không tội lỗi do chế định) là lỗi do chế định (paṇṇattivajjā).
Kiriyato samuṭṭhitā nāma yaṃ karonto āpajjati pārājikāpatti viya.
Kiriyato samuṭṭhitā (arising from action) refers to an offense incurred by doing something, like a Pārājika offense.
“Kiriyato samuṭṭhitā” (phát sinh từ hành động) là pācittiya mà một người phạm khi thực hiện một hành động, như pācittiya pārājika.
Akiriyatoti yaṃ akaronto āpajjati, cīvaraanadhiṭṭhānāpatti viya.
Akiriyato (arising from inaction) refers to an offense incurred by not doing something, like the offense of not formally determining a robe (cīvara-anadhiṭṭhānāpatti).
“Akiriyato” (phát sinh từ không hành động) là pācittiya mà một người phạm khi không thực hiện một hành động, như pācittiya không yết ma y phục (cīvaraanadhiṭṭhānāpatti).
Kiriyākiriyatoti yaṃ karonto ca akaronto ca āpajjati, kuṭikārāpatti viya.
Kiriyākiriyato (arising from both action and inaction) refers to an offense incurred by both doing something and not doing something, like the offense related to building a hut (kuṭikārāpatti).
“Kiriyākiriyato” (phát sinh từ hành động và không hành động) là pācittiya mà một người phạm khi thực hiện một hành động và không thực hiện một hành động, như pācittiya xây cất tịnh xá (kuṭikārāpatti).
Pubbāpattīti paṭhamaṃ āpannāpatti.
Pubbāpatti (former offense) refers to the offense incurred first.
“Pubbāpatti” (pācittiya trước) là pācittiya được phạm lần đầu tiên.
Aparāpattīti pārivāsikādīhi pacchā āpannāpatti.
Aparāpatti (later offense) refers to an offense incurred afterwards by one undergoing pārivāsa or similar discipline.
“Aparāpatti” (pācittiya sau) là pācittiya được phạm sau đó bởi các tỳ khưu đang thọ Pārivāsa, v.v.
Pubbāpattīnaṃ antarāpatti nāma mūlavisuddhiyā antarāpatti.
Pubbāpattīnaṃ antarāpatti (interim offense among former offenses) refers to an offense incurred during the period of pārivāsa for fundamental purification.
“Pubbāpattīnaṃ antarāpatti” (pācittiya ở giữa các pācittiya trước) là pācittiya ở giữa sự thanh tịnh ban đầu (mūlavisuddhiyā).
Aparāpattīnaṃ antarāpatti nāma agghavisuddhiyā antarāpatti.
Aparāpattīnaṃ antarāpatti (interim offense among later offenses) refers to an offense incurred during the period of pārivāsa for purification corresponding to the gravity of the offense.
“Aparāpattīnaṃ antarāpatti” (pācittiya ở giữa các pācittiya sau) là pācittiya ở giữa sự thanh tịnh theo giá trị (agghavisuddhiyā).
Kurundiyaṃ pana ‘‘pubbāpatti nāma paṭhamaṃ āpannā.
However, in the Kurundi, it is stated:
Tuy nhiên, trong Kurundi, có nói rằng: “Pubbāpatti” là pācittiya được phạm lần đầu tiên.
Aparāpatti nāma mānattārahakāle āpannā.
"Pubbāpatti is an offense incurred first.
“Aparāpatti” là pācittiya được phạm trong thời gian xứng đáng thọ Mānattā.
Pubbāpattīnaṃ antarāpatti nāma parivāse āpannā.
Aparāpatti is an offense incurred at the time when one is liable for mānatta.
“Pubbāpattīnaṃ antarāpatti” là pācittiya được phạm trong thời gian thọ Pārivāsa.
Aparāpattīnaṃ antarāpatti nāma mānattacāre āpannā’’ti vuttaṃ.
Pubbāpattīnaṃ antarāpatti is an offense incurred during pārivāsa. Aparāpattīnaṃ antarāpatti is an offense incurred during the period of mānatta practice."
“Aparāpattīnaṃ antarāpatti” là pācittiya được phạm trong thời gian hành Mānattā.
Idampi ekena pariyāyena yujjati.
This too is appropriate in one sense.
Điều này cũng hợp lý theo một cách.
Desitā gaṇanūpagā nāma yā dhuranikkhepaṃ katvā puna na āpajjissāmīti desitā hoti.
Desitā gaṇanūpagā (disclosed and included in the count) refers to an offense that has been disclosed with the resolve of laying down the burden and not incurring it again.
“Desitā gaṇanūpagā” (đã sám hối và được tính) là pācittiya mà một người đã sám hối với ý định từ bỏ trách nhiệm và sẽ không phạm lại.
Agaṇanūpagā nāma yā dhuranikkhepaṃ akatvā saussāheneva cittena aparisuddhena desitā hoti.
Agaṇanūpagā (not included in the count) refers to an offense that has been disclosed without laying down the burden, with an eager but impure mind.
“Agaṇanūpagā” (không được tính) là pācittiya mà một người đã sám hối với tâm không thanh tịnh, không từ bỏ trách nhiệm, chỉ với sự nỗ lực.
Ayañhi desitāpi desitagaṇanaṃ na upeti.
Although disclosed, this offense is not counted as a disclosed offense.
Pācittiya này, dù đã sám hối, cũng không được tính vào số pācittiya đã sám hối.
Aṭṭhame vatthusmiṃ bhikkhuniyā pārājikameva hoti.
In the eighth case, it is only a Pārājika for a bhikkhunī.
Trong trường hợp thứ tám, bhikkhunī chỉ phạm pācittiya pārājika.
Paññatti jānitabbātiādīsu navasu padesu paṭhamapārājikapucchāya vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
The determination in the nine sections starting with paññatti jānitabbā (the ordinance should be known) should be understood in the same way as explained in the question concerning the first Pārājika.
Trong chín đoạn văn bắt đầu bằng “Paññatti jānitabbā” (cần biết về chế định), sự phân định nên được hiểu theo cách đã nói trong câu hỏi về pācittiya pārājika đầu tiên.
Thullavajjāti thulladose paññattā garukāpatti.
Thullavajjā (gross offenses) are grave offenses stipulated for serious faults.
“Thullavajjā” (lỗi nặng) là pācittiya nghiêm trọng được chế định vì một lỗi thô.
Athullavajjāti lahukāpatti.
Athullavajjā (non-gross offenses) are light offenses.
“Athullavajjā” (không lỗi nặng) là pācittiya nhẹ.
Gihipaṭisaṃyuttāti sudhammattherassa āpatti, yā ca dhammikassa paṭissavassa asaccāpane āpatti, avasesā na gihipaṭisaṃyuttā.
Gihipaṭisaṃyuttā (associated with laypeople) refers to the offense of Thera Sudinna and the offense of not fulfilling a lawful promise, while the remaining offenses are na gihipaṭisaṃyuttā (not associated with laypeople).
“Gihipaṭisaṃyuttā” (liên quan đến gia chủ) là pācittiya của Trưởng lão Sudhamma, và pācittiya do không giữ lời hứa hợp pháp; các pācittiya còn lại là “na gihipaṭisaṃyuttā” (không liên quan đến gia chủ).
Pañcānantariyakammāpatti niyatā, sesā aniyatā.
The offenses of the five heinous actions (pañcānantariya-kamma) are niyatā (fixed); the others are aniyatā (unfixed).
Năm pācittiya của nghiệp vô gián (pañcānantariyakammāpatti) là “niyatā” (cố định), các pācittiya còn lại là “aniyatā” (không cố định).
Ādikaroti sudinnattherādi ādikammiko.
Ādikaro (the first offender) refers to initial offenders such as Thera Sudinna.
“Ādikaro” (người phạm lỗi đầu tiên) là Trưởng lão Sudinna và những người khác, là người phạm lỗi ban đầu.
Anādikaroti makkaṭisamaṇādi anupaññattikārako.
Anādikaro (not the first offender) refers to those who cause an additional regulation (anupaññatti), such as the Makkaṭi Samaṇa.
“Anādikaro” (người không phạm lỗi đầu tiên) là Makkaṭisamaṇa và những người khác, là người gây ra sự chế định bổ sung.
Adhiccāpattiko nāma yo kadāci karahaci āpattiṃ āpajjati.
Adhiccāpattiko (occasional offender) refers to one who incurs an offense sometimes, occasionally.
“Adhiccāpattiko” (người phạm lỗi ngẫu nhiên) là người thỉnh thoảng phạm pācittiya.
Abhiṇhāpattiko nāma yo niccaṃ āpajjati.
Abhiṇhāpattiko (frequent offender) refers to one who constantly incurs offenses.
“Abhiṇhāpattiko” (người phạm lỗi thường xuyên) là người luôn luôn phạm pācittiya.
Codako nāma yo vatthunā vā āpattiyā vā paraṃ codeti.
Codako (accuser) refers to one who accuses another based on a matter or an offense.
“Codako” (người cáo buộc) là người cáo buộc người khác về một sự việc hoặc một pācittiya.
Yo pana evaṃ codito ayaṃ cuditako nāma.
One who is thus accused is called cuditako (accused).
Người bị cáo buộc như vậy được gọi là “cuditako” (người bị cáo buộc).
Pañcadasasu dhammesu appatiṭṭhahitvā abhūtena vatthunā codento adhammacodako nāma, tena tathā codito adhammacuditako nāma.
An adhammacodako (unlawful accuser) is one who, not being established in the fifteen principles, accuses another with a false matter, and one so accused by him is an adhammacuditako (unlawfully accused).
Người cáo buộc mà không dựa trên mười lăm pháp và cáo buộc bằng một sự việc không có thật được gọi là “adhammacodako” (người cáo buộc phi pháp); người bị cáo buộc như vậy được gọi là “adhammacuditako” (người bị cáo buộc phi pháp).
Vipariyāyena dhammacodakacuditakā veditabbā.
Conversely, dhammacodaka-cuditakā (lawful accuser and accused) should be understood.
Ngược lại, nên hiểu về “dhammacodaka” và “dhammacuditaka” (người cáo buộc hợp pháp và người bị cáo buộc hợp pháp).
Micchattaniyatehi vā sammattaniyatehi vā dhammehi samannāgato niyato, viparīto aniyato.
One endowed with either fixed wrong views or fixed right views is niyato (fixed), and the opposite is aniyato (unfixed).
Người có đầy đủ các pháp tà định (micchattaniyatehi) hoặc chánh định (sammattaniyatehi) được gọi là “niyato” (cố định), người ngược lại được gọi là “aniyato” (không cố định).
Sāvakā bhabbāpattikā nāma, buddhā ca paccekabuddhā ca abhabbāpattikā nāma.
Disciples (sāvakā) are called bhabbāpattikā (capable of incurring offenses), while Buddhas and Paccekabuddhas are called abhabbāpattikā (incapable of incurring offenses).
Các Sāvaka (Thanh văn) là “bhabbāpattikā” (có thể phạm pācittiya), còn chư Phật và chư Độc Giác Phật là “abhabbāpattikā” (không thể phạm pācittiya).
Ukkhepanīyakammakato ukkhittako nāma, avasesacatubbidhatajjanīyādikammakato anukkhittako nāma.
One who has been subjected to the act of suspension (ukkhepanīya-kamma) is called ukkhittako (suspended), while one who has been subjected to the other four types of acts, such as the act of rebuke (tajjanīya-kamma), is called anukkhittako (non-suspended).
Người đã bị yết ma trục xuất (ukkhepanīyakamma) được gọi là “ukkhittako” (người bị trục xuất), còn người đã bị yết ma khiển trách (tajjanīya) bốn loại khác, v.v., được gọi là “anukkhittako” (người không bị trục xuất).
Ayañhi uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā dhammaparibhogaṃ vā āmisaparibhogaṃ vā na kopeti.
This person does not violate the Uposatha, the Pavāraṇā, the communal use of Dhamma, or the communal use of requisites.
Người này không làm mất giá trị của Uposatha, Pavāraṇā, việc sử dụng Pháp, hoặc việc sử dụng vật chất.
‘‘Mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetha, dūsako nāsetabbo, kaṇṭako samaṇuddeso nāsetabbo’’ti evaṃ liṅgadaṇḍakamma-saṃvāsanāsanāhi nāsitabbo nāsitako nāma.
"Mettiyā Bhikkhunī should be expelled; the defiler should be expelled; the thorny novice should be expelled"—one who should be expelled by means of expulsion by insignia (liṅgadaṇḍa-kamma), expulsion from commensality (saṃvāsa-nāsana), or expulsion by disrobing is called nāsitako (expelled).
Người đáng bị phá hoại bằng cách tước bỏ dấu hiệu (liṅgadaṇḍakamma) và tước bỏ sự chung sống (saṃvāsanāsanā), như câu “Hãy phá hoại bhikkhunī Mettiyā, kẻ làm hư hỏng phải bị phá hoại, sāmaṇera Kaṇṭaka phải bị phá hoại”, được gọi là “nāsitako” (người bị phá hoại).
Sesā sabbe anāsitakā.
All others are anāsitakā (non-expelled).
Tất cả những người còn lại là “anāsitakā” (người không bị phá hoại).
Yena saddhiṃ uposathādiko saṃvāso atthi, ayaṃ samānasaṃvāsako, itaro nānāsaṃvāsako.
One with whom there is communal living (saṃvāsa) regarding the Uposatha and so on is samānasaṃvāsako (one with common communal living); the other is nānāsaṃvāsako (one with diverse communal living).
Người có sự chung sống (saṃvāsa) như Uposatha, v.v., được gọi là “samānasaṃvāsako” (người chung sống bình đẳng), người kia là “nānāsaṃvāsako” (người chung sống khác biệt).
So kammanānāsaṃvāsako laddhinānāsaṃvāsakoti duvidho hoti.
This one is twofold: nānāsaṃvāsako by kamma and nānāsaṃvāsako by doctrine.
Người đó có hai loại: kammanānāsaṃvāsako (chung sống khác biệt về nghiệp) và laddhinānāsaṃvāsako (chung sống khác biệt về quan điểm).
Ṭhapanaṃ jānitabbanti ‘‘ekaṃ bhikkhave adhammikaṃ pātimokkhaṭṭhapana’’ntiādinā nayena vuttaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ jānitabbanti attho.
Ṭhapanaṃ jānitabbaṃ (stopping should be known) means that the stopping of the Pātimokkha as stated in the manner beginning with "Bhikkhus, there is one unlawful stopping of the Pātimokkha" should be known.
“Ṭhapanaṃ jānitabbaṃ” (cần biết về sự đình chỉ) có nghĩa là cần biết về sự đình chỉ Pātimokkha đã được nói đến trong cách thức bắt đầu bằng “Này các Tỳ khưu, có một sự đình chỉ Pātimokkha phi pháp”.
322. Dukesu sacittakā āpatti saññāvimokkhā, acittakā nosaññāvimokkhā.
Among the dyads, an offense with consciousness is saññāvimokkhā (released by perception); an offense without consciousness is nosaññāvimokkhā (not released by perception).
Trong các nhị pháp, pācittiya có ý định (sacittakā) là “saññāvimokkhā” (được giải thoát bằng nhận thức), pācittiya không có ý định (acittakā) là “nosaññāvimokkhā” (không được giải thoát bằng nhận thức).
Laddhasamāpattikassa āpatti nāma bhūtārocanāpatti, aladdhasamāpattikassa āpatti nāma abhūtārocanāpatti.
The offense of one who has attained jhāna is the offense of truthfully declaring a superior human state (bhūtārocanāpatti); the offense of one who has not attained jhāna is the offense of falsely declaring a superior human state (abhūtārocanāpatti).
“Pācittiya của người đã đạt được thiền định” là pācittiya báo cáo sự thật, “pācittiya của người chưa đạt được thiền định” là pācittiya báo cáo điều không thật.
Saddhammapaṭisaññuttā nāma padasodhammādikā, asaddhammapaṭisaññuttā nāma duṭṭhullavācāpatti.
Saddhammapaṭisaññuttā (associated with the True Dhamma) refers to offenses like those concerning Dhamma recited word by word (padaso-dhamma); asaddhammapaṭisaññuttā (associated with the False Dhamma) refers to offenses of coarse speech.
“Saddhammapaṭisaññuttā” (liên quan đến Chánh pháp) là pācittiya về các pháp từng từ, v.v., “asaddhammapaṭisaññuttā” (không liên quan đến Chánh pháp) là pācittiya về lời nói thô tục.
Saparikkhārapaṭisaññuttā nāma nissaggiyavatthuno anissajjitvā paribhoge, pattacīvarānaṃ nidahane, kiliṭṭhacīvarānaṃ adhovane, malaggahitapattassa apacaneti evaṃ ayuttaparibhoge āpatti.
Saparikkhārapaṭisaññuttā (associated with one's own requisites) refers to an offense incurred by improper use, such as using a nissaggiya item without relinquishing it, keeping robes and bowls for too long, not washing dirty robes, or not firing a bowl covered in mold.
“Saparikkhārapaṭisaññuttā” (liên quan đến vật dụng của chính mình) là pācittiya do sử dụng vật phẩm Nissaggiya mà không xả bỏ, do cất giữ y bát, do không giặt y phục dơ, do không nung bát bị bẩn, v.v., tức là pācittiya do sử dụng không đúng cách.
Paraparikkhārapaṭisaññuttā nāma saṅghikamañcapīṭhādīnaṃ ajjhokāse santharaṇaanāpucchāgamanādīsu āpajjitabbā āpatti.
Paraparikkhārapaṭisaññuttā (associated with others' requisites) refers to an offense to be incurred when spreading out a Sanghika bed or chair in the open without asking, or leaving without putting it away.
“Paraparikkhārapaṭisaññuttā” (liên quan đến vật dụng của người khác) là pācittiya được phạm do trải giường ghế của Tăng chúng ở ngoài trời mà không xin phép, v.v.
Sapuggalapaṭisaññuttā nāma ‘‘mudupiṭṭhikassa lambissa ūrunā aṅgajātaṃ pīḷentassā’’tiādinā nayena vuttāpatti.
Sapuggalapaṭisaññuttā (associated with oneself) refers to offenses stated in the manner of "having a soft back," "being flabby," "pressing one's private parts with the thigh."
“Sapuggalapaṭisaññuttā” (liên quan đến cá nhân mình) là pācittiya được nói đến trong cách thức như “người đè ép bộ phận sinh dục bằng đùi của người lưng mềm, người lười biếng”.
Parapuggalapaṭisaññuttā nāma methunadhammakāyasaṃsaggapahāradānādīsu vuttāpatti, ‘‘sikharaṇīsī’’ti saccaṃ bhaṇanto garukaṃ āpajjati, ‘‘sampajānamusāvāde pācittiya’’nti musā bhaṇanto lahukaṃ.
Parapuggalapaṭisaññuttā (associated with others) refers to offenses stated in cases of sexual intercourse, bodily contact, striking, and so on. One who speaks truly, "Sikharaṇī", incurs a grave offense; one who speaks falsely, "Pācittiya for intentional lying," incurs a light offense.
“Parapuggalapaṭisaññuttā” (liên quan đến cá nhân khác) là pācittiya được nói đến trong các trường hợp như hành dâm, tiếp xúc thân thể, đánh đập, v.v. “Người nói thật rằng ‘Sikharaṇī là phụ nữ’ thì phạm pācittiya nặng, người nói dối rằng ‘sampajānamusāvāde pācittiya’ thì phạm pācittiya nhẹ.”
Abhūtārocane musā bhaṇanto garukaṃ.
When falsely declaring a superior human state (abhūtārocana), one who speaks falsely incurs a grave offense.
Trong trường hợp báo cáo điều không thật, người nói dối thì phạm pācittiya nặng.
Bhūtārocane saccaṃ bhaṇanto lahukaṃ.
When truthfully declaring a superior human state (bhūtārocana), one who speaks truly incurs a light offense.
Trong trường hợp báo cáo sự thật, người nói thật thì phạm pācittiya nhẹ.
‘‘Saṅghakammaṃ vaggaṃ karissāmī’’ti antosīmāya ekamante nisīdanto bhūmigato āpajjati nāma.
One who sits aside within the sīmā intending, "I will make the Saṅgha-kamma invalid," is called bhūmigato āpajjati (incurs an offense while on the ground).
Người ngồi một bên trong sīmā với ý định “Tôi sẽ làm cho Tăng sự trở thành phe phái” thì phạm pācittiya “bhūmigato” (ở trên mặt đất).
Sace pana aṅgulimattampi ākāse tiṭṭheyya, na āpajjeyya, tena vuttaṃ ‘‘no vehāsagato’’ti.
However, if he were to stand even a finger's breadth in the air, he would not incur an offense. Therefore, it is said, "not in the air."
Nếu người đó đứng trên không dù chỉ một đốt ngón tay, thì không phạm pācittiya, do đó có nói “no vehāsagato” (không ở trên không).
Vehāsakuṭiyā āhaccapādakaṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā abhinisīdanto vehāsagato āpajjati nāma.
One who sits firmly on a bed or chair with legs set down in a tree-house is called vehāsagato āpajjati (incurs an offense while in the air).
Người ngồi trên giường hoặc ghế có chân chạm vào sàn trong tịnh xá trên không thì phạm pācittiya “vehāsagato” (ở trên không).
Sace pana taṃ bhūmiyaṃ paññāpetvā nipajjeyya na āpajjeyya, tena vuttaṃ – ‘‘no bhūmigato’’ti.
However, if he were to lay it on the ground and then recline, he would not incur an offense. Therefore, it is said, "not on the ground."
Nếu người đó trải chúng trên mặt đất rồi nằm xuống thì không phạm pācittiya, do đó có nói – “no bhūmigato” (không ở trên mặt đất).
Gamiyo gamiyavattaṃ apūretvā gacchanto nikkhamanto āpajjati nāma, no pavisanto.
A traveler departing without fulfilling the traveler's duties is called nikkhamanto āpajjati nāma, no pavisanto (incurs an offense while departing, not while entering).
Người đi đường mà không hoàn thành bổn phận của người đi đường thì phạm pācittiya “nikkhamanto” (khi ra đi), không phải “pavisanto” (khi vào).
Āgantuko āgantukavattaṃ apūretvā sachattupāhano pavisanto pavisanto āpajjati nāma, no nikkhamanto.
A newly arrived monk entering with an umbrella and sandals without fulfilling the newcomer's duties is called pavisanto āpajjati nāma, no nikkhamanto (incurs an offense while entering, not while departing).
Người khách mà không hoàn thành bổn phận của người khách, đi vào với giày dép và dù thì phạm pācittiya “pavisanto” (khi vào), không phải “nikkhamanto” (khi ra đi).
Ādiyanto āpajjati nāma bhikkhunī atigambhīraṃ udakasuddhikaṃ ādiyamānā; dubbaṇṇakaraṇaṃ anādiyitvā cīvaraṃ paribhuñjanto pana anādiyanto āpajjati nāma.
Ādiyanto āpajjati (incurs an offense by taking) refers to a bhikkhunī taking a bath in excessively deep water; however, a monk using a robe without applying the disfigurement mark (kappabindū) is called anādiyanto āpajjati (incurs an offense by not taking/applying).
“Ādiyanto āpajjati” (phạm lỗi khi nhận) là khi một bhikkhunī nhận nước thanh tịnh quá sâu; còn người sử dụng y phục mà không nhận dấu chấm làm xấu màu thì phạm pācittiya “anādiyanto āpajjati” (phạm lỗi khi không nhận).
Mūgabbatādīni titthiyavattāni samādiyanto samādiyanto āpajjati nāma.
One who undertakes the practices of other sects, such as the vow of silence (mūgabbata), is called samādiyanto āpajjati (incurs an offense by undertaking).
Người giữ các hạnh của ngoại đạo như hạnh câm, v.v., thì phạm pācittiya “samādiyanto āpajjati” (phạm lỗi khi giữ).
Pārivāsikādayo pana tajjanīyādikammakatā vā attano vattaṃ asamādiyantā āpajjanti, te sandhāya vuttaṃ ‘‘atthāpatti na samādiyanto āpajjatī’’ti.
However, those such as pārivāsika bhikkhus, or those on whom tajjaniya and other acts have been imposed, or those not undertaking their own duties, incur an offense. It was said with reference to them, ‘there is an offense incurred by not undertaking’.
Tuy nhiên, những vị như Tỳ-kheo pārivāsika, hoặc những vị đã thực hiện các nghiệp như tajjanīya, nếu không tuân thủ bổn phận của mình, thì phạm tội. Nói về những vị đó, có câu: “Có tội khi không tuân thủ.”
Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaraṃ sibbanto vejjakammabhaṇḍāgārikakammacittakammādīni vā karonto karonto āpajjati nāma.
A bhikkhu who stitches a robe for a bhikkhuni who is not his relative, or who performs duties such as a physician's work, a storekeeper's work, or artistic painting work, is said to incur an offense by doing.
Vị Tỳ-kheo may y ca sa cho Tỳ-kheo-ni không phải bà con, hoặc thực hiện các công việc như làm thầy thuốc, quản lý kho báu, vẽ tranh, v.v., thì gọi là phạm tội khi đang làm.
Upajjhāyavattādīni akaronto akaronto āpajjati nāma.
One who does not perform duties such as those towards his upajjhāya is said to incur an offense by not doing.
Vị không làm các bổn phận như bổn phận của vị Upajjhāya thì gọi là phạm tội khi không làm.
Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaraṃ dadamāno dento āpajjati nāma.
One who gives a robe to a bhikkhuni who is not his relative is said to incur an offense by giving.
Vị Tỳ-kheo dâng y ca sa cho Tỳ-kheo-ni không phải bà con thì gọi là phạm tội khi đang dâng.
Saddhivihārikaantevāsikānaṃ cīvarādīni adento adento āpajjati nāma.
One who does not give robes and so on to his saddhivihārikas and antevāsikas is said to incur an offense by not giving.
Vị không dâng y ca sa, v.v., cho các vị sādhivihārika và antevāsika thì gọi là phạm tội khi không dâng.
Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaraṃ gaṇhanto paṭiggaṇhanto āpajjati nāma.
One who receives a robe from a bhikkhuni who is not his relative is said to incur an offense by receiving.
Vị Tỳ-kheo nhận y ca sa từ Tỳ-kheo-ni không phải bà con thì gọi là phạm tội khi đang nhận.
‘‘Na bhikkhave ovādo na gahetabbo’’ti vacanato ovādaṃ agaṇhanto na paṭiggaṇhanto āpajjati nāma.
One who does not accept advice, in accordance with the saying, “Monks, advice should not be rejected,” is said to incur an offense by not receiving.
Theo câu nói: “Này các Tỳ-kheo, lời khuyên không nên không nhận,” vị không nhận lời khuyên thì gọi là phạm tội khi không nhận.
Nissaggiyavatthuṃ anissajjitvā paribhuñjanto paribhogena āpajjati nāma.
One who partakes of a Nissaggiya item without disclaiming it is said to incur an offense through use.
Vị Tỳ-kheo sử dụng vật Nissaggiya mà không xả bỏ thì gọi là phạm tội do sử dụng.
Pañcāhikaṃ saṅghāṭicāraṃ atikkāmayamānā aparibhogena āpajjati nāma.
A bhikkhuni who allows the five-day limit for the saṅghāṭi robe to pass is said to incur an offense through non-use.
Vị Tỳ-kheo-ni quá thời gian năm ngày đi cùng y saṅghāṭi thì gọi là phạm tội do không sử dụng.
Sahagāraseyyaṃ rattiṃ āpajjati nāma, no divā, dvāraṃ asaṃvaritvā paṭisallīyanto divā āpajjati, no rattiṃ.
One incurs an offense by staying together in the same dwelling at night, not by day; one who retires for the day without closing the door incurs an offense by day, not by night.
Vị Tỳ-kheo ngủ chung phòng thì phạm tội vào ban đêm, không phải ban ngày; vị Tỳ-kheo nghỉ ngơi mà không đóng cửa thì phạm tội vào ban ngày, không phải ban đêm.
Ekarattachārattasattāhadasāhamāsātikkamesu vuttaāpattiṃ āpajjanto aruṇugge āpajjati nāma, pavāretvā bhuñjanto na aruṇugge āpajjati nāma.
One who incurs the stated offenses by overstepping the limits of one night, six nights, seven days, ten days, or one month, is said to incur an offense at dawn; one who eats after the pavāraṇā is said to not incur an offense at dawn.
Vị Tỳ-kheo phạm tội đã nói trong các trường hợp quá một đêm, sáu đêm, bảy ngày, mười ngày, một tháng thì gọi là phạm tội khi mặt trời mọc; vị Tỳ-kheo thọ thực sau khi đã pavāraṇā thì gọi là không phạm tội khi mặt trời mọc.
Bhūtagāmañceva aṅgajātañca chindanto chindanto āpajjati nāma, kese vā nakhe vā na chindanto na chindanto āpajjati nāma.
One who cuts plants and body parts is said to incur an offense by cutting; one who does not cut hair or nails is said to not incur an offense by cutting.
Vị Tỳ-kheo cắt cây cối và cơ quan sinh dục thì gọi là phạm tội khi đang cắt; vị Tỳ-kheo không cắt tóc hoặc móng tay thì gọi là không phạm tội khi đang cắt.
Āpattiṃ chādento chādento āpajjati nāma, ‘‘tiṇena vā paṇṇena vā paṭicchādetvā āgantabbaṃ, natveva naggena āgantabbaṃ, yo āgaccheyya āpatti dukkaṭassā’’ti imaṃ pana āpattiṃ na chādento āpajjati nāma.
One who conceals an offense is said to incur an offense by concealing; however, one who incurs an offense such as "one should come covered with grass or leaves, but should not come naked; whoever comes naked incurs a dukkaṭa offense" is said to not incur an offense by concealing.
Vị Tỳ-kheo che giấu tội thì gọi là phạm tội khi đang che giấu; còn tội này: “Này các Tỳ-kheo, nên đến sau khi che thân bằng cỏ hoặc lá, không nên đến trần truồng; ai đến (trần truồng) thì phạm tội dukkaṭa,” thì gọi là phạm tội khi không che giấu.
Kusacīrādīni dhārento dhārento āpajjati nāma, ‘‘ayaṃ te bhikkhu patto yāva bhedanāya dhāretabbo’’ti imaṃ āpattiṃ na dhārento āpajjati nāma.
One who wears robes of kusagrass and so on is said to incur an offense by wearing; one who does not wear (the bowl as in) "Monk, this bowl of yours is to be worn until it breaks" is said to incur an offense by not wearing.
Vị Tỳ-kheo mặc y làm bằng cỏ, v.v., thì gọi là phạm tội khi đang mặc; còn tội này: “Này Tỳ-kheo, y bát này của ông phải giữ cho đến khi hư hỏng,” vị không giữ thì gọi là phạm tội khi không mặc.
‘‘Attanā vā attānaṃ nānāsaṃvāsakaṃ karotī’’ti ekasīmāyaṃ dvīsu saṅghesu nisinnesu ekasmiṃ pakkhe nisīditvā parapakkhassa laddhiṃ gaṇhanto yasmiṃ pakkhe nisinno tesaṃ attanāva attānaṃ nānāsaṃvāsakaṃ karoti nāma.
When two Saṅghas are seated in one sīmā, one who sits on one side and adopts the view of the other side is said to have made himself of different communion with those on whose side he is seated.
“Tự mình làm cho mình trở thành người có saṃvāsaka khác nhau” nghĩa là, khi hai Tăng đoàn ngồi trong cùng một sīmā, một vị Tỳ-kheo ngồi về một phía và chấp nhận quan điểm của phía đối lập, thì vị đó tự mình làm cho mình trở thành người có saṃvāsaka khác nhau đối với những người mà mình đang ngồi cùng.
Yesaṃ santike nisinno tesaṃ gaṇapūrako hutvā kammaṃ kopeti, itaresaṃ hatthapāsaṃ anāgatattā.
He invalidates the act by completing the quorum for those he is sitting with, because he is not within arm’s reach of the others.
Vị đó đã trở thành người bổ sung cho nhóm mà mình đang ngồi cùng, làm hỏng nghiệp sự của họ, vì vị đó không nằm trong tầm tay của nhóm kia.
Samānasaṃvāsakepi eseva nayo.
The same method applies to those of the same communion.
Đối với người có saṃvāsaka đồng nhất cũng vậy.
Yesañhi so laddhiṃ roceti, tesaṃ samānasaṃvāsako hoti, itaresaṃ nānāsaṃvāsako.
Indeed, he is of the same communion with those whose view he approves, and of different communion with the others.
Vị đó là người có saṃvāsaka đồng nhất với những người mà vị đó tán thành quan điểm, còn với những người khác thì là người có saṃvāsaka khác nhau.
Satta āpattiyo satta āpattikkhandhāti āpajjitabbato āpattiyo, rāsaṭṭhena khandhāti evaṃ dveyeva nāmāni hontīti nāmavasena dukaṃ dassitaṃ.
Seven offenses, seven classes of offenses—they are called offenses because they are to be incurred, and classes due to their nature as a collection. Thus, a pair is shown by way of names.
Bảy tội, bảy uẩn tội – đây là hai tên gọi được trình bày theo nghĩa của tên gọi, vì chúng là các tội phải phạm (āpajjitabbato āpattiyo) và là các uẩn (khandhā) theo nghĩa là một nhóm (rāsaṭṭhena).
Kammena vā salākaggāhena vāti ettha uddeso ceva kammañca ekaṃ, vohāro ceva anussāvanā ca salākaggāho ca ekaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pubbabhāgā, kammañceva uddeso ca pamāṇaṃ.
In by means of a kamma or by taking a tally-stick, uddesa and kamma are one (cause for the Saṅgha's division); vohāra, anussāvanā, and salākaggāha are one (cause). Vohāra, anussāvanā, and salākaggāha are preliminary parts, while kamma and uddesa are the measure.
Trong câu “bằng nghiệp sự hoặc bằng cách lấy phiếu”, tụng giới và nghiệp sự là một, lời nói và sự nhắc nhở và việc lấy phiếu là một. Lời nói, sự nhắc nhở và việc lấy phiếu là các phần trước, còn nghiệp sự và tụng giới là thước đo chính.
Addhānahīno nāma ūnavīsativasso.
Addhānahīna refers to one who is less than twenty years old.
Addhānahīna nghĩa là người chưa đủ hai mươi tuổi.
Aṅgahīno nāma hatthacchinnādibhedo.
Aṅgahīna refers to one with a cut hand, and so on.
Aṅgahīna nghĩa là người bị cụt tay, v.v.
Vatthuvipanno nāma paṇḍako tiracchānagato ubhatobyañjanako ca.
Vatthuvipanna refers to a paṇḍaka, an animal, or a hermaphrodite.
Vatthuvipanna nghĩa là người hoạn, người sinh ra từ loài súc sinh, và người có hai giới tính.
Avasesā theyyasaṃvāsakādayo aṭṭha abhabbapuggalā karaṇadukkaṭakā nāma.
The remaining eight incapable individuals, such as the theyyasaṃvāsaka, are called karaṇadukkaṭaka.
Tám hạng người không thể xuất gia còn lại, như người sống chung với kẻ trộm, v.v., thì gọi là karaṇadukkaṭaka.
Dukkaṭakiriyā dukkaṭakammā, imasmiṃyeva attabhāve katena attano kammena abhabbaṭṭhānaṃ pattāti attho.
Dukkaṭakiriyā (badly performed actions) are dukkaṭakamma (bad actions), meaning they have reached the state of incapacity by their own actions performed in this very existence.
Nghĩa là, những người có hành vi xấu, nghiệp xấu, đã đạt đến tình trạng không thể xuất gia do nghiệp của chính họ đã tạo ra trong kiếp sống này.
Aparipūro nāma aparipuṇṇapattacīvaro.
Aparipūra refers to one whose bowl and robes are incomplete.
Aparipūra nghĩa là người chưa có đủ y bát.
No ca yācati nāma upasampadaṃ na yācati.
No ca yācati means he does not request upasampadā.
No ca yācati nghĩa là không cầu xin upasampadā.
Alajjissa ca bālassa cāti alajjī sacepi tepiṭako hoti, bālo ca sacepi saṭṭhivasso hoti, ubhopi nissāya na vatthabbaṃ.
Alajjissa ca bālassa ca means that even if a shameless person is an expert in the three Piṭakas, and even if a fool is sixty years old, one should not live relying on either of them.
Alajjissa ca bālassa cā (đối với người không biết hổ thẹn và kẻ ngu) nghĩa là, dù người không biết hổ thẹn có là vị thông suốt Tam Tạng, và dù kẻ ngu có sáu mươi tuổi, cũng không nên nương tựa vào cả hai.
Bālassa ca lajjissa cāti ettha bālassa ‘‘tvaṃ nissayaṃ gaṇhā’’ti āṇāyapi nissayo dātabbo, lajjissa pana yācantasseva.
In Bālassa ca lajjissa ca (for a fool and for a conscientious person), to a fool, nissaya should be given even by command, "You, take the nissaya," but to a conscientious person, only when he asks.
Trong câu “Bālassa ca lajjissa cā” (đối với kẻ ngu và người biết hổ thẹn), vị nissaya có thể được trao cho kẻ ngu ngay cả khi ra lệnh “ngươi hãy nhận nissaya này”; còn đối với người biết hổ thẹn thì chỉ khi người đó cầu xin.
Sātisāranti sadosaṃ; yaṃ ajjhācaranto āpattiṃ āpajjati.
Sātisāra means with fault; that by transgressing which one incurs an offense.
Sātisāra nghĩa là có lỗi; khi vi phạm điều gì thì phạm tội.
Kāyena paṭikkosanā nāma hatthavikārādīhi paṭikkosanā.
Kāyena paṭikkosanā refers to repudiation by bodily gestures, such as hand movements.
Kāyena paṭikkosanā nghĩa là sự từ chối bằng các cử chỉ tay, v.v.
Kāyena paṭijānātīti hatthavikārādīhi paṭijānāti.
Kāyena paṭijānāti means he acknowledges by bodily gestures.
Kāyena paṭijānāti nghĩa là thừa nhận bằng các cử chỉ tay, v.v.
Upaghātikā nāma upaghātā.
Upaghātikā refers to destructive acts.
Upaghātikā nghĩa là sự hủy hoại.
Sikkhūpaghātikā nāma sikkhūpaghāto.
Sikkhūpaghātikā refers to destruction of training.
Sikkhūpaghātikā nghĩa là sự hủy hoại giới học.
Bhogūpaghātikā nāma paribhogūpaghāto, tattha tisso sikkhā asikkhato sikkhūpaghātikāti veditabbā.
Bhogūpaghātikā refers to destruction of enjoyment. Among these, the destruction of training should be understood as for one who does not practice the three trainings.
Bhogūpaghātikā nghĩa là sự hủy hoại tài sản; trong đó, cần biết rằng sự hủy hoại giới học là do không thực hành ba giới học.
Saṅghikaṃ vā puggalikaṃ vā dupparibhogaṃ bhuñjato bhogūpaghātikāti veditabbā.
The destruction of enjoyment should be understood as for one who consumes property belonging to the Saṅgha or to individuals in such a way that it is misused.
Cần biết rằng sự hủy hoại tài sản là do thọ dụng tài sản của Tăng hoặc của cá nhân một cách không đúng đắn.
Dve venayikāti dve atthā vinayasiddhā.
Dve venayikā means two meanings that are established in the Vinaya.
Dve venayikā nghĩa là hai ý nghĩa đã được xác lập trong Luật.
Paññattaṃ nāma sakale vinayapiṭake kappiyākappiyavasena paññattaṃ.
Paññattaṃ refers to what has been laid down in the entire Vinaya Piṭaka, in terms of what is allowable and what is not.
Paññattaṃ nghĩa là điều đã được chế định trong toàn bộ Tạng Luật theo phương diện hợp pháp và không hợp pháp.
Paññattānulomaṃ nāma catūsu mahāpadesesu daṭṭhabbaṃ.
Paññattānulomaṃ should be understood in relation to the four Great Standards.
Paññattānulomaṃ cần được xem xét trong bốn đại giáo pháp (mahāpadesa).
Setughātoti paccayaghāto; yena cittena akappiyaṃ kareyya, tassa cittassāpi anuppādananti attho.
Setughāto means the destruction of the cause; the meaning is not even to generate the thought by which one might perform an unallowable act.
Setughāto nghĩa là sự hủy diệt nguyên nhân; nghĩa là không để tâm ý phát sinh mà có thể làm điều không hợp pháp.
Mattakāritāti mattāya pamāṇena karaṇaṃ; pamāṇe ṭhānanti attho.
Mattakāritā means acting with moderation or measure; the meaning is to stand within limits.
Mattakāritā nghĩa là làm theo mức độ, theo giới hạn; nghĩa là giữ đúng mức độ.
Kāyena āpajjatīti kāyadvārikaṃ kāyena āpajjati; vacīdvārikaṃ vācāya.
Kāyena āpajjati means one incurs a kāyadvārika offense through the body; a vacīdvārika offense through speech.
Kāyena āpajjati nghĩa là phạm tội qua thân môn bằng thân; còn qua ngữ môn thì bằng lời nói.
Kāyena vuṭṭhātīti tiṇavatthārakasamathe vināpi desanāya kāyeneva vuṭṭhāti; desetvā vuṭṭhahanto pana vācāya vuṭṭhāti.
Kāyena vuṭṭhāti means one rises by the body itself, even without a declaration, as in the settlement by covering with grass; but one who rises after declaring, rises by speech.
Kāyena vuṭṭhāti nghĩa là thoát khỏi tội bằng thân mà không cần thuyết giới trong nghi thức Tiṇavatthāraka; còn vị nào thoát tội sau khi thuyết giới thì thoát tội bằng lời nói.
Abbhantaraparibhogo nāma ajjhoharaṇaparibhogo.
Abbhantaraparibhogo refers to consumption by eating.
Abbhantaraparibhogo nghĩa là sự thọ dụng bằng cách ăn uống.
Bāhiraparibhogo nāma sīsamakkhanādi.
Bāhiraparibhogo refers to anointing the head, and so on.
Bāhiraparibhogo nghĩa là việc bôi dầu lên đầu, v.v.
Anāgataṃ bhāraṃ vahatīti atherova samāno therehi vahitabbaṃ bījanagāhadhammajjhesanādibhāraṃ vahati; taṃ nittharituṃ vīriyaṃ ārabhati.
Anāgataṃ bhāraṃ vahati means that being a junior bhikkhu, he undertakes burdens that should be borne by elder bhikkhus, such as fanning, taking a fan, and being asked to teach Dhamma; he exerts effort to overcome them.
Anāgataṃ bhāraṃ vahati nghĩa là, một vị Tỳ-kheo chưa phải là Trưởng lão nhưng lại gánh vác các trọng trách mà các Trưởng lão phải gánh vác, như việc cầm quạt, thỉnh cầu thuyết pháp, v.v.; vị ấy nỗ lực để hoàn thành những việc đó.
Āgataṃ bhāraṃ na vahatīti thero therakiccaṃ na karoti, ‘‘anujānāmi bhikkhave therena bhikkhunā sāmaṃ vā dhammaṃ bhāsituṃ, paraṃ vā ajjhesituṃ, anujānāmi bhikkhave therādheyyaṃ pātimokkha’’nti evamādi sabbaṃ parihāpetīti attho.
Āgataṃ bhāraṃ na vahati means that an elder bhikkhu does not perform the duties of an elder, such as "Monks, I allow an elder bhikkhu to teach Dhamma himself or to request another to do so; I allow, monks, the Pātimokkha to be recited under the authority of an elder." The meaning is that he neglects all such duties.
Āgataṃ bhāraṃ na vahati nghĩa là, một vị Trưởng lão không làm các việc của Trưởng lão, tức là bỏ qua tất cả những điều như: “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép Tỳ-kheo Trưởng lão tự mình thuyết pháp, hoặc thỉnh cầu người khác thuyết pháp; này các Tỳ-kheo, Ta cho phép Pātimokkha do Trưởng lão chủ trì,” v.v.
Na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyatīti na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyitvā karoti.
Na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyati means one performs that which should not cause remorse, with remorse.
Na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyati nghĩa là làm điều không đáng hối hận mà lại hối hận.
Kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyatīti kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyitvā karoti.
Kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyati means one performs that which should cause remorse, without remorse.
Kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyati nghĩa là làm điều đáng hối hận mà lại không hối hận.
Etesaṃ dvinnaṃ divā ca ratto ca āsavā vaḍḍhantīti attho.
For these two, the influxes increase both by day and by night.
Nghĩa là, đối với hai hạng người này, các lậu hoặc tăng trưởng cả ngày lẫn đêm.
Anantaradukepi vuttapaṭipakkhavasena attho veditabbo.
In the immediately following pair, the meaning should be understood according to the opposite of what has been stated.
Trong phần hai hạng kế tiếp, ý nghĩa cũng nên được hiểu theo cách đối lập đã nói.
Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā uttānamevāti.
The rest is clear, as the method has been stated in its respective places.
Phần còn lại là hiển nhiên vì đã được giải thích ở từng chỗ.
323. Tikesu atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti atthi āpatti, yaṃ tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti attho.
In the triads, there is an offense incurred while the Blessed One is living means that there is an offense which is incurred while the Blessed One is still living.
323. Trong phần ba hạng, atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjati nghĩa là, có tội mà khi Đức Thế Tôn còn tại thế thì phạm phải.
Eseva nayo sabbattha.
The same method applies everywhere.
Tất cả các trường hợp khác cũng theo cùng một phương pháp này.
Tattha lohituppādāpattiṃ tiṭṭhante āpajjati.
Among those, the offense of causing blood to flow is incurred while he is living.
Trong đó, tội làm chảy máu (lohituppāda) được phạm khi Đức Thế Tôn còn tại thế.
‘‘Etarahi kho panānanda, bhikkhū aññamaññaṃ āvusovādena samudācaranti, na vo mamaccayena evaṃ samudācaritabbaṃ, navakena, ānanda, bhikkhunā thero bhikkhū ‘bhante’ti vā ‘āyasmā’ti vā samudācaritabbo’’ti vacanato theraṃ āvusovādena samudācaraṇapaccayā āpattiṃ parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhante.
‘‘Now, Ānanda, bhikkhus address each other with ‘āvuso.’ After my passing, you should not address each other in this way. Ānanda, a junior bhikkhu should address an elder bhikkhu as ‘bhante’ or ‘āyasmā’.’’ Due to addressing an elder bhikkhu with ‘āvuso’ based on this statement, one incurs an offence when the Bhagavā has attained Parinibbāna, but not while he is still living.
Do lời dạy rằng: ‘‘Này Ānanda, hiện nay các Tỳ-khưu gọi nhau bằng từ ‘āvuso’. Sau khi ta nhập Niết-bàn, các con không nên gọi nhau như vậy. Này Ānanda, Tỳ-khưu trẻ tuổi phải gọi Tỳ-khưu trưởng lão là ‘bhante’ (bạch Ngài) hoặc ‘āyasmā’ (Đại đức)’’, Tỳ-khưu phạm tội pācittiya khi gọi trưởng lão bằng từ ‘āvuso’ sau khi Đức Phật đã nhập Niết-bàn, chứ không phải khi Ngài còn tại thế.
Imā dve āpattiyo ṭhapetvā avasesā dharantepi bhagavati āpajjati, parinibbutepi.
Except for these two offences, the remaining ones are incurred whether the Bhagavā is living or has attained Parinibbāna.
Trừ hai tội này ra, những tội còn lại đều phạm phải khi Đức Phật còn tại thế cũng như khi đã nhập Niết-bàn.
Pavāretvā anatirittaṃ bhuñjanto āpattiṃ kāle āpajjati no vikāle.
A bhikkhu who eats food that is not atiritta after making pavāraṇā incurs an offence at the proper time, not at the improper time.
Tỳ-khưu thọ thực đồ ăn không phải là đồ ăn thừa sau khi đã làm pavāraṇā thì phạm tội đúng giờ, không phạm tội trái giờ.
Vikālabhojanāpattiṃ pana vikāle āpajjati no kāle.
However, an offence of eating at the improper time is incurred at the improper time, not at the proper time.
Còn tội ăn phi thời thì phạm vào lúc trái giờ, không phạm vào lúc đúng giờ.
Avasesā kāle ceva āpajjati vikāle ca.
The remaining (offences) are incurred both at the proper time and at the improper time.
Các tội còn lại thì phạm cả đúng giờ lẫn trái giờ.
Sahagāraseyyaṃ rattiṃ āpajjati, dvāraṃ asaṃvaritvā paṭisallīyanaṃ divā.
The offence of sleeping together (sahagāraseyya) is incurred at night; secluded dwelling with the door not closed is incurred during the day.
Tội ngủ chung thì phạm vào ban đêm, còn tội ẩn mình mà không đóng cửa thì phạm vào ban ngày.
Sesā rattiñceva divā ca.
The remaining (offences) are incurred both at night and during the day.
Các tội khác thì phạm cả ban đêm lẫn ban ngày.
‘‘Dasavassomhi atirekadasavassomhī’’ti bālo abyatto parisaṃ upaṭṭhāpento dasavasso āpajjati no ūnadasavasso.
A foolish, inexperienced bhikkhu who arranges an assembly thinking, ‘‘I am ten years old (in robes), I am more than ten years old,’’ incurs an offence if he is ten years old (in robes), but not if he is less than ten years old.
Tỳ-khưu ngu dốt, không thông hiểu, tự xưng là ‘‘tôi đã có mười hạ lạp, tôi đã có hơn mười hạ lạp’’ rồi sắp đặt hội chúng thì phạm tội khi đã có mười hạ lạp, không phạm khi chưa đủ mười hạ lạp.
‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navo vā majjhimo vā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnadasavasso āpajjati no dasavasso.
A junior or middle bhikkhu who arranges an assembly thinking, ‘‘I am wise and experienced,’’ incurs an offence if he is less than ten years old, but not if he is ten years old.
Tỳ-khưu mới xuất gia hoặc trung niên tự xưng là ‘‘tôi là người thông minh, lanh lợi’’ rồi sắp đặt hội chúng thì phạm tội khi chưa đủ mười hạ lạp, không phạm khi đã có mười hạ lạp.
Sesā dasavasso ceva āpajjati ūnadasavasso ca.
The remaining (offences) are incurred by one who is ten years old and one who is less than ten years old.
Các tội còn lại thì phạm cả khi đã có mười hạ lạp lẫn khi chưa đủ mười hạ lạp.
‘‘Pañcavassomhī’’ti bālo abyatto anissāya vasanto pañcavasso āpajjati.
A foolish, inexperienced bhikkhu who lives without a preceptor (nissaya) thinking, ‘‘I am five years old (in robes),’’ incurs an offence if he is five years old (in robes).
Tỳ-khưu ngu dốt, không thông hiểu, tự xưng là ‘‘tôi đã có năm hạ lạp’’ rồi không nương tựa thì phạm tội khi đã có năm hạ lạp.
‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navako anissāya vasanto ūnapañcavasso āpajjati.
A junior bhikkhu who lives without a preceptor thinking, ‘‘I am wise and experienced,’’ incurs an offence if he is less than five years old.
Tỳ-khưu mới xuất gia tự xưng là ‘‘tôi là người thông minh, lanh lợi’’ rồi không nương tựa thì phạm tội khi chưa đủ năm hạ lạp.
Sesaṃ pañcavasso ceva āpajjati ūnapañcavasso ca.
The remaining (offences) are incurred by one who is five years old and one who is less than five years old.
Các tội còn lại thì phạm cả khi đã có năm hạ lạp lẫn khi chưa đủ năm hạ lạp.
Anupasampannaṃ padasodhammaṃ vācento, mātugāmassa dhammaṃ desento evarūpaṃ āpattiṃ kusalacitto āpajjati, pārājika-sukkavissaṭṭhi-kāyasaṃsagga-duṭṭhulla-attakāmapāricariya-duṭṭhadosa-saṅghabhedapahāradāna-talasattikādibhedaṃ akusalacitto āpajjati, asañcicca sahagāraseyyādiṃ abyākatacitto āpajjati, yaṃ arahāva āpajjati, sabbaṃ abyākatacittova āpajjati, methunadhammādibhedamāpattiṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, duṭṭhadosādibhedaṃ dukkhavedanāsamaṅgī, yaṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, taṃyeva majjhatto hutvā āpajjanto adukkhamasukhavedanāsamaṅgī āpajjati.
A bhikkhu who recites the Dhamma word by word to an unordained person, or teaches Dhamma to a woman, incurs such an offence with a wholesome mind; one incurs offences such as a Pārājika, emission of semen, physical contact, rude speech, self-serving service, ill-will, creating a schism in the Saṅgha, striking, or inflicting harm with an unwholesome mind; one incurs offences like sahagāraseyya unintentionally with an indeterminate mind; whatever an Arahant incurs, he incurs with an indeterminate mind; one incurs offences such as sexual intercourse with pleasant feeling; those related to ill-will with painful feeling; and if one incurs an offence with pleasant feeling, one incurs it with neutral feeling by being indifferent.
Khi giảng Pháp từng câu cho người chưa thọ giới, hoặc thuyết Pháp cho phụ nữ, thì phạm tội như vậy với tâm thiện. Phạm tội pārājika, xuất tinh trắng, thân xúc chạm, thô tục, hầu hạ vì dục vọng bản thân, ác ý, phá hòa hợp Tăng, đánh đập, dùng dao găm, v.v., thì phạm với tâm bất thiện. Phạm tội ngủ chung, v.v., không cố ý thì phạm với tâm vô ký. Tội mà chỉ bậc A-la-hán phạm, tất cả đều phạm với tâm vô ký. Phạm tội dâm dục, v.v., thì phạm với cảm thọ lạc. Phạm tội ác ý, v.v., thì phạm với cảm thọ khổ. Nếu phạm tội mà trước đó phạm với cảm thọ lạc, nay phạm với tâm trung tính thì phạm với cảm thọ không khổ không lạc.
Tayo paṭikkhepāti buddhassa bhagavato tayo paṭikkhepā.
Three rejections refers to the three rejections by the Buddha, the Bhagavā.
Ba điều cấm là ba điều cấm của Đức Thế Tôn.
Catūsu paccayesu mahicchatā asantuṭṭhitā kilesasallekhanapaṭipattiyā agopāyanā, ime hi tayo dhammā buddhena bhagavatā paṭikkhittā.
That is, having many desires regarding the four requisites, discontent, and not safeguarding the practice that eradicates defilements—these three states were rejected by the Buddha, the Bhagavā.
Tham lam, không biết đủ đối với bốn vật dụng, và không gìn giữ sự thực hành làm tiêu mòn phiền não; ba điều này đã được Đức Thế Tôn cấm.
Appicchatādayo pana tayo buddhena bhagavatā anuññātā, tena vuttaṃ ‘‘tayo anuññātā’’ti.
However, the three states beginning with having few desires were permitted by the Buddha, the Bhagavā, therefore it is said, ‘‘three are permitted.’’
Còn ba điều như thiểu dục, v.v., đã được Đức Thế Tôn cho phép. Vì thế có lời dạy rằng: ‘‘Ba điều được cho phép’’.
‘‘Dasavassomhī’’ti parisaṃ upaṭṭhāpento ‘‘pañcavassomhī’’ti nissayaṃ agaṇhanto bālo āpajjati no paṇḍito, ūnadasavasso ‘‘byattomhī’’ti bahussutattā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnapañcavasso ca nissayaṃ agaṇhanto paṇḍito āpajjati no bālo; avasesaṃ paṇḍito ceva āpajjati bālo ca.
A foolish bhikkhu who arranges an assembly thinking, ‘‘I am ten years old (in robes),’’ or who does not take a preceptor (nissaya) thinking, ‘‘I am five years old (in robes),’’ incurs an offence, but not a wise bhikkhu; a wise bhikkhu who is less than ten years old (in robes) and arranges an assembly due to his extensive learning, thinking, ‘‘I am experienced,’’ or who is less than five years old (in robes) and does not take a preceptor, incurs an offence, but not a foolish bhikkhu; the remaining (offences) are incurred by both a wise bhikkhu and a foolish bhikkhu.
Tỳ-khưu ngu dốt, tự xưng ‘‘tôi đã có mười hạ lạp’’ rồi sắp đặt hội chúng, hoặc tự xưng ‘‘tôi đã có năm hạ lạp’’ rồi không thọ y chỉ thì phạm tội, không phải người trí tuệ. Tỳ-khưu chưa đủ mười hạ lạp, tự xưng ‘‘tôi là người lanh lợi’’ vì đã học nhiều rồi sắp đặt hội chúng, hoặc chưa đủ năm hạ lạp rồi không thọ y chỉ thì phạm tội là người trí tuệ, không phải người ngu dốt; các tội còn lại thì cả người trí tuệ lẫn người ngu dốt đều phạm.
Vassaṃ anupagacchanto kāḷe āpajjati no juṇhe; mahāpavāraṇāya appavārento juṇhe āpajjati no kāḷe; avasesaṃ kāḷe ceva āpajjati juṇhe ca.
A bhikkhu who does not take residence for the Rains (vassa) incurs an offence during the dark fortnight, not during the bright fortnight; a bhikkhu who does not make pavāraṇā on the day of the Great Pavāraṇā incurs an offence during the bright fortnight, not during the dark fortnight; the remaining (offences) are incurred both during the dark fortnight and the bright fortnight.
Tỳ-khưu không an cư thì phạm tội vào ngày tối (âm lịch), không phạm vào ngày sáng (dương lịch); Tỳ-khưu không làm pavāraṇā vào ngày Đại pavāraṇā thì phạm tội vào ngày sáng, không phạm vào ngày tối; các tội còn lại thì phạm cả ngày tối lẫn ngày sáng.
Vassūpagamanaṃ kāḷe kappati no juṇhe; mahāpavāraṇāya pavāraṇā juṇhe kappati no kāḷe; sesaṃ anuññātakaṃ kāḷe ceva kappati juṇhe ca.
Taking residence for the Rains is permissible during the dark fortnight, not during the bright fortnight; making pavāraṇā on the day of the Great Pavāraṇā is permissible during the bright fortnight, not during the dark fortnight; the remaining permitted matters are permissible both during the dark fortnight and the bright fortnight.
An cư thì hợp lệ vào ngày tối, không hợp lệ vào ngày sáng; làm pavāraṇā vào ngày Đại pavāraṇā thì hợp lệ vào ngày sáng, không hợp lệ vào ngày tối; các điều được cho phép còn lại thì hợp lệ cả ngày tối lẫn ngày sáng.
Kattikapuṇṇamāsiyā pacchime pāṭipadadivase vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ nivāsento hemante āpajjati.
A bhikkhu who wears a rain-cloth that has been determined (vikappita) and put aside on the first day after the full moon of Kattika, incurs an offence in the cold season.
Tỳ-khưu mặc y tắm mưa đã được vikappana vào ngày mùng một sau ngày rằm tháng Kattika thì phạm tội vào mùa đông.
Kurundiyaṃ pana ‘‘kattikapuṇṇamadivase apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti vuttaṃ, tampi suvuttaṃ.
However, in the Kurundī, it is stated that ‘‘one incurs an offence in the cold season by wearing a rain-cloth that has not been undone (paccuddharita) on the full moon day of Kattika,’’ and this too is well-stated.
Tuy nhiên, trong Kurundī có nói rằng: ‘‘Nếu không làm paccuddharaṇa vào ngày rằm tháng Kattika rồi mặc y tắm mưa thì phạm tội vào mùa đông’’. Điều này cũng được nói đúng.
‘‘Cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti hi vuttaṃ.
For it is said, ‘‘one may determine it for four months, and after that, one may determine it (vikappa) again.’’
Vì đã có lời dạy rằng: ‘‘Nên adhiṭṭhāna trong bốn tháng, sau đó thì nên vikappana’’.
Atirekamāse sese gimhāne pariyesanto atirekaḍḍhamāse sese katvā nivāsento ca gimhe āpajjati nāma.
A bhikkhu who searches for a rain-cloth in the hot season when there is more than a month left, or who makes and wears one when there is more than half a month left, incurs an offence in the hot season.
Nếu còn hơn một tháng nữa là đến mùa hè mà tìm y tắm mưa, hoặc còn hơn nửa tháng nữa là đến mùa hè mà may và mặc y thì phạm tội vào mùa hè.
Satiyā vassikasāṭikāya naggo kāyaṃ ovassāpento vasse āpajjati nāma.
A bhikkhu who, despite having a rain-cloth, lets his body get wet naked, incurs an offence in the rainy season.
Nếu có y tắm mưa mà để thân trần tắm mưa thì phạm tội vào mùa mưa.
Pārisuddhiuposathaṃ vā adhiṭṭhānuposathaṃ vā karonto saṅgho āpajjati.
The Saṅgha incurs an offence when performing either the Pārisuddhi Uposatha or the Adhiṭṭhāna Uposatha.
Nếu Tăng-già làm lễ pārisuddhiuposatha hoặc adhiṭṭhānuposatha thì Tăng-già phạm tội.
Suttuddesañca adhiṭṭhānuposathañca karonto gaṇo āpajjati.
A group (gaṇa) incurs an offence when performing the Suttuddesa and the Adhiṭṭhāna Uposatha.
Nếu một nhóm làm lễ suttuddesa và adhiṭṭhānuposatha thì nhóm đó phạm tội.
Ekako suttuddesaṃ pārisuddhiuposathañca karonto puggalo āpajjati.
An individual (puggalo) incurs an offence when performing the Suttuddesa and the Pārisuddhi Uposatha alone.
Nếu một cá nhân làm lễ suttuddesa và pārisuddhiuposatha thì cá nhân đó phạm tội.
Pavāraṇāyapi eseva nayo.
The same applies to Pavāraṇā.
Đối với pavāraṇā cũng theo nguyên tắc này.
Saṅghuposatho ca saṅghapavāraṇā ca saṅghasseva kappati.
The Saṅgha Uposatha and Saṅgha Pavāraṇā are permissible only for the Saṅgha.
Lễ saṅghuposatha và saṅghapavāraṇā chỉ hợp lệ cho Tăng-già.
Gaṇuposatho ca gaṇapavāraṇā ca gaṇasseva kappati.
The Gaṇa Uposatha and Gaṇa Pavāraṇā are permissible only for a group (gaṇa).
Lễ gaṇuposatha và gaṇapavāraṇā chỉ hợp lệ cho một nhóm.
Adhiṭṭhānuposatho ca adhiṭṭhānapavāraṇā ca puggalasseva kappati.
The Adhiṭṭhāna Uposatha and Adhiṭṭhāna Pavāraṇā are permissible only for an individual (puggalo).
Lễ adhiṭṭhānuposatha và adhiṭṭhānapavāraṇā chỉ hợp lệ cho một cá nhân.
‘‘Pārājikaṃ āpannomhī’’tiādīni bhaṇanto vatthuṃ chādeti na āpattiṃ, ‘‘methunaṃ dhammaṃ paṭisevi’’ntiādīni bhaṇanto āpattiṃ chādeti no vatthuṃ, yo neva vatthuṃ na āpattiṃ āroceti, ayaṃ vatthuñceva chādeti āpattiñca.
One who says, ‘‘I have incurred a Pārājika,’’ and so on, conceals the basis (vatthu), not the offence (āpatti); one who says, ‘‘I have indulged in sexual intercourse,’’ and so on, conceals the offence, not the basis; one who does not declare either the basis or the offence, conceals both the basis and the offence.
Người nói ‘‘Tôi đã phạm tội pārājika’’ v.v., thì che giấu sự việc chứ không che giấu tội. Người nói ‘‘Tôi đã thực hành dâm dục’’ v.v., thì che giấu tội chứ không che giấu sự việc. Người không nói ra sự việc cũng không nói ra tội thì che giấu cả sự việc lẫn tội.
Paṭicchādetīti paṭicchādi.
Paṭicchādi means that which conceals.
Paṭicchādeti nghĩa là che đậy.
Jantāgharameva paṭicchādi jantāgharapaṭicchādi.
The Jantāghara itself is a concealer; hence, Jantāghara paṭicchādi.
Chỉ có nhà tắm hơi mới là vật che đậy, đó là jantāgharapaṭicchādi.
Itarāsupi eseva nayo.
The same principle applies to the others.
Đối với các loại khác cũng theo nguyên tắc này.
Dvāraṃ pidahitvā antojantāghare ṭhitena parikammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
It is permissible for a bhikkhu standing inside the Jantāghara with the door closed to perform personal cleansing (parikamma).
Người Tỳ-khưu đứng bên trong nhà tắm hơi đã đóng cửa thì được phép làm công việc chuẩn bị.
Udake otiṇṇenāpi etadeva vaṭṭati.
It is also permissible for a bhikkhu immersed in water to do the same.
Người Tỳ-khưu đang ở dưới nước cũng được phép làm điều này.
Ubhayattha khādituṃ bhuñjituṃ vā na vaṭṭati.
It is not permissible to eat or drink in both places.
Ở cả hai nơi đều không được phép ăn hoặc uống.
Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāya paṭicchannena sabbaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Vatthapaṭicchādi (concealment by clothing) is permissible for all proper acts; with that (clothing) it is permissible to do everything.
Vật che đậy bằng vải thì được phép làm mọi việc vì nó hợp lệ cho mọi mục đích.
Vahantīti yanti niyyanti; nindaṃ vā paṭikkosaṃ vā na labhanti.
Vahanti means they proceed, they become free; they do not receive blame or reproach.
Vahantī nghĩa là chúng đi, chúng rời đi; chúng không bị chỉ trích hay khiển trách.
Candamaṇḍalaṃ abbhāmahikādhūmarajarāhuvimuttaṃ vivaṭaṃyeva virocati, na tesu aññatarena paṭicchannaṃ.
The moon's orb shines brightly only when it is unobscured, free from clouds, mist, smoke, dust, or Rāhu, not when it is covered by any of these.
Vầng trăng chỉ rực rỡ khi không bị mây, sương mù, khói, bụi hoặc Rāhu che khuất, chứ không phải khi bị một trong số đó che khuất.
Tathā sūriyamaṇḍalaṃ, dhammavinayopi vivaritvā vibhajitvā desiyamānova virocati no paṭicchanno.
Similarly, the sun's orb. The Dhamma and Vinaya also shine brightly only when they are revealed and expounded in detail, not when they are concealed.
Tương tự như vậy là vầng mặt trời. Pháp và Luật cũng chỉ rực rỡ khi được giải thích và phân tích rõ ràng, chứ không phải khi bị che giấu.
Anto āpajjati no bahīti anupakhajja seyyaṃ kappento anto āpajjati no bahi, bahi āpajjati no antoti saṅghikaṃ mañcādiṃ ajjhokāse santharitvā pakkamanto bahi āpajjati no anto, avasesaṃ pana anto ceva āpajjati bahi ca.
Anto āpajjati no bahī means that a bhikkhu who lies down by drawing near incurs an offence inside, not outside; bahi āpajjati no anto means that a bhikkhu who spreads out a Saṅgha-owned bed or similar item in the open air and departs without removing it or asking permission incurs an offence outside, not inside; the remaining (offences) are incurred both inside and outside.
Phạm tội bên trong chứ không bên ngoài nghĩa là Tỳ-khưu sắp đặt chỗ ngủ gần nhau thì phạm tội bên trong (chỗ ở), không phạm tội bên ngoài. Phạm tội bên ngoài chứ không bên trong nghĩa là Tỳ-khưu trải giường, v.v., của Tăng-già ở ngoài trời rồi bỏ đi thì phạm tội bên ngoài, không phạm tội bên trong. Còn các tội khác thì phạm cả bên trong lẫn bên ngoài.
Antosīmāyāti āgantuko āgantukavattaṃ adassetvā sachattupāhano vihāraṃ pavisanto upacārasīmaṃ okkantamattova āpajjati.
Antosīmāya means that an arriving bhikkhu, without observing the duties of an arriving bhikkhu, and wearing an umbrella and sandals, incurs an offence as soon as he crosses the upacāra-sīmā when entering another monastery.
Bên trong sīmā: Tỳ-khưu khách không thực hành phép tắc của Tỳ-khưu khách, mang theo dù và dép đi vào tịnh xá thì phạm tội ngay khi vừa bước vào ranh giới upacāra-sīmā.
Bahisīmāyāti gamiko dārubhaṇḍapaṭisāmanādigamikavattaṃ apūretvā pakkamanto upacārasīmaṃ atikkantamattova āpajjati.
Bahisīmāya means that a departing bhikkhu, without fulfilling the duties of a departing bhikkhu such as putting away wooden articles, incurs an offence as soon as he crosses the upacāra-sīmā when departing.
Bên ngoài sīmā: Tỳ-khưu đi đường không hoàn thành phép tắc của Tỳ-khưu đi đường như cất giữ đồ gỗ, v.v., rồi bỏ đi thì phạm tội ngay khi vừa vượt qua ranh giới upacāra-sīmā.
Avasesaṃ antosīmāya ceva āpajjati bahisīmāya ca.
The remaining (offences) are incurred both within the sīmā and outside the sīmā.
Các tội còn lại thì phạm cả bên trong sīmā lẫn bên ngoài sīmā.
Sati vuḍḍhatare anajjhiṭṭho dhammaṃ bhāsanto saṅghamajjhe āpajjati nāma.
If there is an elder, a bhikkhu who, without being asked, teaches Dhamma in the midst of the Saṅgha incurs an offence.
Khi có vị trưởng lão hơn mà không được thỉnh cầu, Tỳ-khưu thuyết Pháp giữa Tăng-già thì phạm tội.
Gaṇamajjhepi puggalasantikepi eseva nayo.
The same principle applies in the midst of a group or in the presence of an individual.
Giữa một nhóm hoặc trước một cá nhân cũng theo nguyên tắc này.
Kāyena vuṭṭhātīti tiṇavatthārakasamathena vuṭṭhāti.
Kāyena vuṭṭhāti means to rise by the pacification of covering with grass.
Vượt qua bằng thân nghĩa là vượt qua bằng sự hòa giải bằng cách trải cỏ.
Kāyaṃ acāletvā vācāya desentassa vācāya vuṭṭhāti.
For one who teaches with words without moving the body, one rises by speech.
Đối với người thuyết Pháp bằng lời nói mà không cử động thân thì vượt qua bằng lời nói.
Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvā desentassa kāyena vācāya vuṭṭhāti nāma.
Having performed a bodily action accompanied by speech, for one who confesses, it is called a rising by body and by speech.
Việc xuất khỏi (tội) được gọi là xảy ra bằng thân và bằng lời nói đối với vị thuyết pháp đã thực hiện hành động thân thể liên quan đến lời nói.
Saṅghamajjhe desanāgāminīpi vuṭṭhānagāminīpi vuṭṭhāti.
In the midst of the Saṅgha, both an offense to be confessed and an offense to be risen from are risen from.
Trong Tăng đoàn, cả tội cần sám hối (desanāgāminī) và tội cần xuất khỏi (vuṭṭhānagāminī) đều được xuất khỏi.
Gaṇapuggalamajjhe pana desanāgāminīyeva vuṭṭhāti.
However, in the midst of a group or an individual, only an offense to be confessed is risen from.
Tuy nhiên, giữa một nhóm hoặc một cá nhân, chỉ có tội cần sám hối (desanāgāminī) được xuất khỏi.
Āgāḷhāya ceteyyāti āgāḷhāya daḷhabhāvāya ceteyya; tajjanīyakammādikatassa vattaṃ na pūrayato icchamāno saṅgho ukkhepanīyakammaṃ kareyyāti attho.
“ Āgāḷhāya ceteyya” means one should incite for permanence, for stability; the meaning is that if the Saṅgha wishes, it may impose an act of suspension (ukkhepanīyakamma) on one who has committed an act of rebuke (tajjanīyakamma) and so forth, but does not fulfill their duties.
Āgāḷhāya ceteyyāti: nên tác ý để được kiên cố, vững chắc; nghĩa là Tăng đoàn, nếu muốn, có thể thực hiện yết-ma cử tội đối với vị đã bị cử tội (tajjanīyakamma) nhưng không hoàn thành bổn phận của mình.
Alajjī ca hoti bālo ca apakatatto cāti ettha bālo ‘‘ayaṃ dhammādhammaṃ na jānāti’’ apakatatto vā ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti na ettāvatā kammaṃ kātabbaṃ; bālabhāvamūlakaṃ pana apakatattabhāvamūlakañca āpattiṃ āpannassa kammaṃ kātabbanti attho.
Regarding " Alajjī ca hoti bālo ca apakatatto cā" here, "bālo" means "this person does not know what is Dhamma and what is not Dhamma," or "apakatatto" means "this person does not know what is an offense and what is not an offense"; a kamma should not be performed merely for this reason. The meaning is that a kamma should be performed against one who has fallen into an offense rooted in foolishness or rooted in not being accustomed (to the Vinaya).
Ở đây, Alajjī ca hoti bālo ca apakatatto cāti (vô tàm, ngu si và không có khả năng): không phải chỉ vì vị ấy ngu si, nghĩa là “vị này không biết pháp và phi pháp”, hoặc không có khả năng, nghĩa là “vị này không biết tội và phi tội”, mà cần phải thực hiện yết-ma; mà là yết-ma cần được thực hiện đối với vị đã phạm tội do ngu si và do không có khả năng.
Adhisīle sīlavipanno nāma dve āpattikkhandhe āpanno; ācāravipanno nāma pañca āpattikkhandhe āpanno; diṭṭhivipanno nāma antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato.
One who is "sīlavipanno" (corrupt in morality) in regard to higher morality (adhisīle) is one who has fallen into two groups of offenses; one who is "ācāravipanno" (corrupt in conduct) is one who has fallen into five groups of offenses; one who is "diṭṭhivipanno" (corrupt in view) is one endowed with an extremist view.
Vị có giới hạnh bị hư hoại (sīlavipanno) trong giới tối thượng (adhisīla) được gọi là vị đã phạm hai uẩn tội; vị có oai nghi bị hư hoại (ācāravipanno) được gọi là vị đã phạm năm uẩn tội; vị có tà kiến bị hư hoại (diṭṭhivipanno) được gọi là vị có tà kiến chấp thủ cực đoan (antaggāhikā diṭṭhi).
Tesaṃ āpattiṃ apassantānaṃ appaṭikarontānaṃ diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabbaṃ.
A kamma should be performed against them only when they do not see the offense, do not rectify it, and do not abandon the view.
Yết-ma cần được thực hiện đối với những vị không thấy tội lỗi, không sửa chữa lỗi lầm và không từ bỏ tà kiến của mình.
Kāyiko davo nāma pāsakādīhi jūtakīḷanādibhedo anācāro; vācasiko davo nāma mukhālambarakaraṇādibhedo anācāro; kāyikavācasiko nāma naccanagāyanādibhedo dvīhipi dvārehi anācāro.
Bodily misbehavior (kāyiko davo) refers to improper conduct such as gambling with dice and so forth; verbal misbehavior (vācasiko davo) refers to improper conduct such as making noise with one's mouth and so forth; bodily and verbal misbehavior (kāyikavācasiko davo) refers to improper conduct through both doors, such as dancing and singing and so forth.
Sự phóng dật thuộc thân (kāyiko davo) được gọi là hành vi phi pháp như chơi cờ bạc với súc sắc, v.v.; sự phóng dật thuộc lời nói (vācasiko davo) được gọi là hành vi phi pháp như nói năng cộc cằn, v.v.; sự phóng dật thuộc thân và lời nói (kāyikavācasiko) được gọi là hành vi phi pháp qua cả hai cửa như ca hát, nhảy múa, v.v.
Kāyiko anācāro nāma kāyadvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; vācasiko anācāro nāma vacīdvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; kāyikavācasiko nāma dvāradvayepi paññattasikkhāpadavītikkamo.
Bodily misconduct (kāyiko anācāro) refers to transgressing a training rule laid down concerning the bodily door; verbal misconduct (vācasiko anācāro) refers to transgressing a training rule laid down concerning the verbal door; bodily and verbal misconduct (kāyikavācasiko anācāro) refers to transgressing a training rule laid down concerning both doors.
Hành vi phi pháp thuộc thân (kāyiko anācāro) được gọi là sự vi phạm giới luật đã được chế định qua cửa thân; hành vi phi pháp thuộc lời nói (vācasiko anācāro) được gọi là sự vi phạm giới luật đã được chế định qua cửa lời nói; hành vi phi pháp thuộc thân và lời nói (kāyikavācasiko) được gọi là sự vi phạm giới luật đã được chế định qua cả hai cửa.
Kāyikena upaghātikenāti kāyadvāre paññattassa sikkhāpadassa asikkhanena, yo hi taṃ na sikkhati, so naṃ upaghāteti, tasmā tassa taṃ asikkhanaṃ ‘‘kāyikaṃ upaghātika’’nti vuccati.
“ Kāyikena upaghātikenā” means by not practicing a training rule laid down concerning the bodily door, for indeed, one who does not practice it harms it; therefore, their not practicing it is called "bodily harmful."
Kāyikena upaghātikenāti (bằng sự làm tổn hại thuộc thân) nghĩa là do không học giới luật đã được chế định qua cửa thân. Bởi vì, vị nào không học giới luật đó, vị ấy làm tổn hại nó, do đó sự không học đó được gọi là “sự làm tổn hại thuộc thân”.
Sesapadadvayepi eseva nayo.
The same method applies to the other two terms.
Đối với hai từ còn lại cũng theo cách này.
Kāyikena micchājīvenāti jaṅghapesanikādinā vā gaṇḍaphālanādinā vā vejjakammena; vācasikenāti sāsanauggahaṇaārocanādinā; tatiyapadaṃ ubhayasampayogavasena vuttaṃ.
“ Kāyikena micchājīvena” means by wrong livelihood through body, such as by acting as a messenger or by medical work like lancing boils and so forth; “ vācasikena” means by wrong livelihood through speech, such as by teaching the Dhamma or proclaiming a message and so forth; the third term is stated based on the combination of both.
Kāyikena micchājīvenāti (bằng tà mạng thuộc thân) nghĩa là bằng nghề y như làm chân chạy việc, hoặc chích mủ nhọt, v.v.; vācasikenāti (bằng lời nói) nghĩa là bằng việc học hỏi giáo pháp, thuyết giảng, v.v.; từ thứ ba được nói theo cách kết hợp cả hai.
Alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍananti alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍanaṃ kari, mā kalahaṃ, mā vivādaṃ karīti attho.
“ Alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍana” means "Enough, monk, do not quarrel, do not dispute, do not argue."
Alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍananti (Thôi, này Tỳ-khưu, đừng tranh cãi nữa) nghĩa là thôi, này Tỳ-khưu, đừng tranh cãi, đừng gây gổ, đừng bất đồng nữa.
Na voharitabbanti na kiñci vattabbaṃ; vadatopi hi tādisassa vacanaṃ na sotabbaṃ maññanti.
“ Na voharitabba” means "nothing should be said"; for even if such a person speaks, they think that their words should not be listened to.
Na voharitabbanti (Không nên nói gì cả) nghĩa là không nên nói bất cứ điều gì; ngay cả khi vị ấy nói, người ta cũng không nghĩ rằng nên lắng nghe lời nói của vị ấy.
Na kismiñci paccekaṭṭhāneti kismiñci bījanaggāhādike ekasmimpi jeṭṭhakaṭṭhāne na ṭhapetabboti attho.
“ Na kismiñci paccekaṭṭhāne” means that he should not be placed in any single position of authority, such as taking the fan.
Na kismiñci paccekaṭṭhāneti (Không ở bất cứ vị trí riêng biệt nào) nghĩa là không nên đặt vị ấy vào bất cứ vị trí cao cấp nào, dù chỉ là một vị trí riêng biệt như cầm quạt, v.v.
Okāsakammaṃ kārentassāti ‘‘karotu āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ okāsaṃ kārentassa.
“ Okāsakammaṃ kārentassā” means for one who asks for an opportunity thus: "Venerable sir, please give me an opportunity, I wish to speak to you."
Okāsakammaṃ kārentassāti (Đối với vị yêu cầu cho phép) nghĩa là vị yêu cầu cho phép như “Thưa Đại đức, xin Đại đức cho phép, con muốn nói với Đại đức”.
Nālaṃ okāsakammaṃ kātunti ‘‘kiṃ tvaṃ karissasī’’ti okāso na kātabbo.
“ Nālaṃ okāsakammaṃ kātu” means an opportunity should not be given by saying, "What will you do?"
Nālaṃ okāsakammaṃ kātunti (Không nên cho phép) nghĩa là không nên cho phép bằng cách nói “Ông sẽ làm gì?”
Savacanīyaṃ nādātabbanti vacanaṃ na ādātabbaṃ, vacanampi na sotabbaṃ; yattha gahetvā gantukāmo hoti, na tattha gantabbanti attho.
“ Savacanīyaṃ nādātabba” means his words should not be accepted, his words should not even be listened to; it means one should not go to where he wishes to lead and go.
Savacanīyaṃ nādātabbanti (Không nên chấp nhận lời nói) nghĩa là không nên chấp nhận lời nói, cũng không nên lắng nghe lời nói; nghĩa là không nên đi đến nơi mà vị ấy muốn dẫn đến.
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayoti yaṃ so jānāti, so tassa vinayo nāma hoti; so na pucchitabboti attho.
“ Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayo” means the Vinaya that he knows is called his Vinaya; the meaning is that he should not be questioned.
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayoti (Luật của vị Tỳ-khưu có ba chi phần này) nghĩa là giới luật mà vị ấy biết, đó được gọi là giới luật của vị ấy; nghĩa là không nên hỏi vị ấy.
Anuyogo na dātabboti ‘‘idaṃ kappatī’’ti pucchantassa pucchāya okāso na dātabbo, ‘‘aññaṃ pucchā’’ti vattabbo.
“ Anuyogo na dātabbo” means that an opportunity for questioning should not be given to one who asks "Is this permissible?"; he should be told "Ask something else."
Anuyogo na dātabboti (Không nên đặt câu hỏi) nghĩa là không nên cho phép câu hỏi đối với vị hỏi “Điều này có thích hợp không?”, mà nên nói “Hãy hỏi điều khác”.
Iti so neva pucchitabbo nāssa pucchā sotabbāti attho.
Thus, he should neither be questioned nor should his questions be listened to.
Nghĩa là không nên hỏi vị ấy, cũng không nên lắng nghe câu hỏi của vị ấy.
Vinayo na sākacchātabboti vinayapañho na sākacchitabbo, kappiyākappiyakathā na saṃsandetabbā.
“ Vinayo na sākacchātabbo” means Vinaya questions should not be discussed, and discussions about what is permissible and impermissible should not be exchanged.
Vinayo na sākacchātabboti (Không nên thảo luận về giới luật) nghĩa là không nên thảo luận về vấn đề giới luật, không nên đối chiếu những câu chuyện về điều thích hợp và không thích hợp.
Idamappahāyāti etaṃ brahmacāripaṭiññātādikaṃ laddhiṃ avijahitvā.
“ Idamappahāyā” means without abandoning this view, such as the declaration of being a brahmacārī.
Idamappahāyāti (không từ bỏ điều này) nghĩa là không từ bỏ quan điểm đã tuyên bố là phạm hạnh, v.v.
Suddhaṃ brahmacārinti khīṇāsavaṃ bhikkhuṃ.
“ Suddhaṃ brahmacāri” means a bhikkhu who is an Arahant (one whose taints are destroyed).
Suddhaṃ brahmacārinti (phạm hạnh thanh tịnh) nghĩa là vị tỳ-khưu đã tận diệt các lậu hoặc (khīṇāsava).
‘‘Pātabyataṃ āpajjatī’’ti pātabyabhāvaṃ paṭisevanaṃ āpajjati.
“ ‘Pātabyataṃ āpajjati’” means one engages in the enjoyment of what is to be indulged.
‘‘Pātabyataṃ āpajjatī’’ti (phạm vào sự hưởng thụ) nghĩa là phạm vào sự hưởng thụ, sự thực hành.
‘‘Idamappahāyā’’ti vacanato pana taṃ brahmacāripaṭiññātaṃ pahāya khīṇāsavaṃ ‘‘musā mayā bhaṇitaṃ, khamatha me’’ti khamāpetvā ‘‘natthi kāmesu doso’’ti laddhiṃ vijahitvā gativisodhanaṃ kareyya.
Furthermore, from the statement “Idamappahāyā”, it means that having abandoned that declaration of brahmacārī and having obtained forgiveness from an Arahant by saying, "I have spoken falsely, please forgive me," and having abandoned the view that "there is no fault in sensual pleasures," one may purify one's destiny.
Tuy nhiên, theo lời dạy “không từ bỏ điều này”, nghĩa là vị ấy nên từ bỏ lời tuyên bố phạm hạnh đó, xin lỗi vị A-la-hán (khīṇāsava) rằng “Con đã nói dối, xin ngài tha thứ cho con”, và từ bỏ quan điểm “không có lỗi trong dục lạc”, rồi làm cho đường tái sinh được thanh tịnh.
Akusalamūlānīti akusalāni ceva mūlāni ca, akusalānaṃ vā mūlāni akusalamūlāni.
“ Akusalamūlāni” means both unwholesome and roots, or roots of the unwholesome, which are akusalamūlāni.
Akusalamūlānīti (gốc rễ bất thiện) nghĩa là những điều bất thiện và cũng là những gốc rễ, hoặc những gốc rễ của những điều bất thiện là những gốc rễ bất thiện.
Kusalamūlesupi eseva nayo.
The same method applies to kusalamūla (wholesome roots).
Đối với các gốc rễ thiện (kusalamūlesu) cũng theo cách này.
Duṭṭhu caritāni virūpāni vā caritāni duccaritāni.
Actions performed badly or actions that are deformed are duccaritāni (bad conduct).
Những hành vi đã được thực hiện một cách xấu xa hoặc những hành vi biến dạng được gọi là duccaritāni (ác hạnh).
Suṭṭhu caritāni sundarāni vā caritāni sucaritāni.
Actions performed well or actions that are beautiful are sucaritāni (good conduct).
Những hành vi đã được thực hiện một cách tốt đẹp hoặc những hành vi tốt đẹp được gọi là sucaritāni (thiện hạnh).
Kāyena karaṇabhūtena kataṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ.
Bad conduct performed through the body as an instrument is kāyaduccaritaṃ (bodily misconduct).
Ác hạnh được thực hiện bằng thân, là phương tiện, được gọi là kāyaduccaritaṃ (thân ác hạnh).
Esa nayo sabbattha.
This method applies everywhere.
Cách này cũng áp dụng cho tất cả các trường hợp khác.
Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā uttānamevāti.
The rest is clear, as it has been explained in various places.
Phần còn lại là rõ ràng vì đã được trình bày theo cách tương tự ở những chỗ khác.
324. Catukkesu sakavācāya āpajjati paravācāya vuṭṭhātīti vacīdvārikaṃ padasodhammādibhedaṃ āpattiṃ āpajjitvā tiṇavatthārakasamathaṭṭhānaṃ gato parassa kammavācāya vuṭṭhāti.
324. In the Tetrads, " He incurs an offense by his own speech, and rises from it by another's speech" means having incurred an offense relating to the verbal door, such as the padasodhamma offense and so forth, and having gone to the place of the tiṇavatthārakasamatha (tessellation procedure), he rises from the offense by another's kammavācā.
324. Trong các phần bốn (Catukka), sakavācāya āpajjati paravācāya vuṭṭhātīti (phạm tội bằng lời nói của mình, xuất khỏi bằng lời nói của người khác) nghĩa là sau khi phạm tội qua cửa lời nói, như tội padasodhammā và các loại khác, vị ấy đến nơi hòa giải tiṇavatthāraka samathaṭṭhāna và xuất khỏi tội bằng lời yết-ma của người khác.
Paravācāya āpajjati sakavācāya vuṭṭhātīti pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge parassa kammavācāya āpajjati, puggalassa santike desento sakavācāya vuṭṭhāti.
" He incurs an offense by another's speech, and rises from it by his own speech" means he incurs an offense by another's kammavācā in not abandoning a bad view; he rises from the offense by his own confession to an individual.
Paravācāya āpajjati sakavācāya vuṭṭhātīti (phạm tội bằng lời nói của người khác, xuất khỏi bằng lời nói của mình) nghĩa là do không từ bỏ tà kiến xấu xa, vị ấy phạm tội bằng lời yết-ma của người khác, nhưng khi sám hối trước một cá nhân, vị ấy xuất khỏi tội bằng lời nói của mình.
Sakavācāya āpajjati sakavācāya vuṭṭhātīti vacīdvārikaṃ padasodhammādibhedaṃ āpattiṃ sakavācāya āpajjati, desetvā vuṭṭhahantopi sakavācāya vuṭṭhāti.
" He incurs an offense by his own speech, and rises from it by his own speech" means he incurs an offense relating to the verbal door, such as the padasodhamma offense and so forth, by his own speech, and he also rises from the offense by his own speech when confessing it.
Sakavācāya āpajjati sakavācāya vuṭṭhātīti (phạm tội bằng lời nói của mình, xuất khỏi bằng lời nói của mình) nghĩa là vị ấy phạm tội qua cửa lời nói, như tội padasodhammā và các loại khác, bằng lời nói của mình, và khi sám hối để xuất khỏi tội, vị ấy cũng xuất khỏi bằng lời nói của mình.
Paravācāya āpajjati paravācāya vuṭṭhātīti yāvatatiyakaṃ saṅghādisesaṃ parassa kammavācāya āpajjati, vuṭṭhahantopi parassa parivāsakammavācādīhi vuṭṭhāti.
" He incurs an offense by another's speech, and rises from it by another's speech" means he incurs a sāṅghādisesa (Sangha-dependent offense) up to the third admonition by another's kammavācā, and he also rises from it by another's kammavācā for parivāsa (probation) and so forth.
Paravācāya āpajjati paravācāya vuṭṭhātīti (phạm tội bằng lời nói của người khác, xuất khỏi bằng lời nói của người khác) nghĩa là vị ấy phạm tội Tăng-già-disesa ba lần (yāvatatiyakaṃ saṅghādisesaṃ) bằng lời yết-ma của người khác, và khi xuất khỏi tội, vị ấy cũng xuất khỏi bằng lời yết-ma parivāsa và các loại khác của người khác.
Tato paresu kāyadvārikaṃ kāyena āpajjati, desento vācāya vuṭṭhāti.
From that, in the other cases, for an offense relating to the bodily door, he incurs it by body, and confessing it, he rises from it by speech.
Sau đó, trong các trường hợp tiếp theo, tội qua cửa thân là phạm tội bằng thân, và khi sám hối, xuất khỏi bằng lời nói.
Vacīdvārikaṃ vācāya āpajjati, tiṇavatthārake kāyena vuṭṭhāti.
For an offense relating to the verbal door, he incurs it by speech, and at the tiṇavatthāraka (tessellation procedure), he rises from it by body.
Tội qua cửa lời nói là phạm tội bằng lời nói, và khi thực hiện tiṇavatthāraka, xuất khỏi bằng thân.
Kāyadvārikaṃ kāyena āpajjati, tameva tiṇavatthārake kāyena vuṭṭhāti.
For an offense relating to the bodily door, he incurs it by body, and for that same offense at the tiṇavatthāraka, he rises from it by body.
Tội qua cửa thân là phạm tội bằng thân, và cũng chính tội đó, khi thực hiện tiṇavatthāraka, xuất khỏi bằng thân.
Vacīdvārikaṃ vācāya āpajjati, tameva desento vācāya vuṭṭhāti.
For an offense relating to the verbal door, he incurs it by speech, and confessing that same offense, he rises from it by speech.
Tội qua cửa lời nói là phạm tội bằng lời nói, và cũng chính tội đó, khi sám hối, xuất khỏi bằng lời nói.
Saṅghikamañcassa attano paccattharaṇena anattharato kāyasamphusane lomagaṇanāya āpajjitabbāpattiṃ sahagāraseyyāpattiñca pasutto āpajjati, pabujjhitvā pana āpannabhāvaṃ ñatvā desento paṭibuddho vuṭṭhāti.
Regarding a Saṅghika bed, for a bhikkhu who does not spread his own covering on it, he incurs an offense while asleep due to bodily contact, counting the hairs, and also incurs an offense of sharing a dwelling; then, having woken up, realizing that he has incurred the offense, and confessing it, he rises from it while awake.
Đối với vị tỳ-khưu không trải chiếu riêng của mình lên giường của Tăng đoàn, do thân chạm vào, vị ấy phạm tội khi đang ngủ (pasutto āpajjati) tội đáng phạm theo số sợi lông, và tội ngủ chung phòng (sahagāraseyyāpatti). Sau khi tỉnh dậy và biết mình đã phạm tội, vị ấy sám hối và xuất khỏi tội khi đã tỉnh thức (paṭibuddho vuṭṭhāti).
Jagganto āpajjitvā pana tiṇavatthārakasamathaṭṭhāne sayanto paṭibuddho āpajjati pasutto vuṭṭhāti nāma.
After incurring an offense while awake, and then sleeping at the place of the tiṇavatthārakasamatha, it is called " he incurs it while awake and rises from it while asleep."
Tuy nhiên, khi vị ấy đang thức mà phạm tội, rồi nằm ngủ tại nơi hòa giải tiṇavatthāraka samathaṭṭhāna, điều đó được gọi là phạm tội khi đã tỉnh thức nhưng xuất khỏi khi đang ngủ (paṭibuddho āpajjati pasutto vuṭṭhāti).
Pacchimapadadvayampi vuttānusāreneva veditabbaṃ.
The latter two terms should also be understood according to what has been stated.
Hai từ cuối cùng cũng nên được hiểu theo cách đã nói.
Acittakāpattiṃ acittako āpajjati nāma.
It is called an unconscious person incurs an unconscious offense.
Phạm tội vô ý (acittakāpatti) được gọi là phạm tội khi vô ý (acittako āpajjati).
Pacchā desento sacittako vuṭṭhāti.
Afterwards, when confessing, he rises from it with consciousness.
Sau đó, khi sám hối, xuất khỏi tội khi có ý (sacittako vuṭṭhāti).
Sacittakāpattiṃ sacittako āpajjati nāma.
It is called a conscious person incurs a conscious offense.
Phạm tội có ý (sacittakāpatti) được gọi là phạm tội khi có ý (sacittako āpajjati).
Tiṇavatthārakaṭṭhāne sayanto acittako vuṭṭhāti.
Sleeping at the tiṇavatthāraka place, he rises from it unconsciously.
Khi nằm ngủ tại nơi tiṇavatthāraka, xuất khỏi tội khi vô ý (acittako vuṭṭhāti).
Sesapadadvayampi vuttānusāreneva veditabbaṃ.
The remaining two terms should also be understood according to what has been stated.
Hai từ còn lại cũng nên được hiểu theo cách đã nói.
Yo sabhāgaṃ āpattiṃ deseti, ayaṃ desanāpaccayā dukkaṭaṃ āpajjanto pācittiyādīsu aññataraṃ deseti, tañca desento dukkaṭaṃ āpajjati.
One who confesses a similar offense incurs a dukkata by way of confession, confessing one of the Pācittiya offenses and so forth, and confessing that, he incurs a dukkata.
Vị nào sám hối một tội tương tự (sabhāgaṃ āpattiṃ), vị ấy phạm tội dukkata do sám hối, và sám hối một trong các tội pācittiya, v.v., và khi sám hối tội đó, vị ấy phạm tội dukkata.
Taṃ pana dukkaṭaṃ āpajjanto pācittiyādito vuṭṭhāti.
However, incurring that dukkata, he rises from the Pācittiya and so forth.
Tuy nhiên, khi phạm tội dukkata đó, vị ấy xuất khỏi tội pācittiya, v.v.
Pācittiyādito ca vuṭṭhahanto taṃ āpajjati.
And one who arises from a Pācittiya, etc., incurs that offence.
Và khi một tỳ khưu thoát khỏi pācittiya hay các giới khác, vị ấy mắc phải lỗi ấy (dukkata).
Iti ekassa puggalassa ekameva payogaṃ sandhāya ‘‘āpattiṃ āpajjanto desetī’’ti idaṃ catukkaṃ vuttanti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that this fourfold division, "one who incurs an offence confesses," refers to a single instance of an action by one individual.
Vì vậy, cần phải hiểu rằng bộ bốn này được nói đến khi đề cập đến một hành động duy nhất của một cá nhân, như trong câu “mắc tội, vị ấy sám hối”.
Kammacatukke pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissaggāpattiṃ kammena āpajjati, desento akammena vuṭṭhāti.
In the fourfold division of kamma, one incurs the offence of not renouncing a wrong view by an act (kamma), but arises from it by a non-act (akamma) when confessing.
Trong bộ bốn về hành vi (kamma-catukka), vị ấy mắc tội không từ bỏ tà kiến (pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissaggāpatti) bằng hành vi (kamma), nhưng khi sám hối, vị ấy thoát tội không bằng hành vi (akamma).
Vissaṭṭhiādikaṃ akammena āpajjati, parivāsādinā kammena vuṭṭhāti.
One incurs an offence like seminal emission by a non-act, and arises from it by an act such as parivāsa.
Vị ấy mắc tội xuất tinh (vissaṭṭhi) và các tội tương tự không bằng hành vi, nhưng thoát tội bằng hành vi như pārivāsa (thời gian thử thách) và các hình thức khác.
Samanubhāsanaṃ kammeneva āpajjati, kammena vuṭṭhāti.
One incurs the offence of samanubhāsana only by an act (kamma), and arises from it by an act (kamma).
Vị ấy mắc tội khiển trách (samanubhāsana) chỉ bằng hành vi, và thoát tội bằng hành vi.
Sesaṃ akammena āpajjati, akammena vuṭṭhāti.
The remaining (offences) one incurs by a non-act (akamma), and arises from them by a non-act (akamma).
Các tội còn lại, vị ấy mắc không bằng hành vi, và thoát tội không bằng hành vi.
Parikkhāracatukke paṭhamo sakaparikkhāro, dutiyo saṅghikova tatiyo cetiyasantako, catuttho gihiparikkhāro.
In the fourfold division of requisites (parikkhāra), the first is one's own requisite, the second is a Saṅgha's requisite, the third belongs to a cetiya, and the fourth is a layperson's requisite.
Trong bộ bốn về vật dụng (parikkhāra-catukka), thứ nhất là vật dụng của chính mình, thứ hai là của Tăng, thứ ba là của tháp thờ, thứ tư là vật dụng của cư sĩ.
Sace pana so pattacīvaranavakammabhesajjānaṃ atthāya āhaṭo hoti, avāpuraṇaṃ dātuṃ anto ṭhapāpetuñca vaṭṭati.
However, if it was brought for the purpose of bowls, robes, new construction, or medicine, it is permissible to give the key or to keep it inside.
Tuy nhiên, nếu vật dụng đó được mang đến vì mục đích bát, y, công trình mới, hoặc thuốc men, thì được phép trao chìa khóa và cất giữ bên trong.
Sammukhācatukke pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissaggāpattiṃ saṅghassa sammukhā āpajjati, vuṭṭhānakāle pana saṅghena kiccaṃ natthīti parammukhā vuṭṭhāti.
In the fourfold division of presence (sammukhā), one incurs the offence of not renouncing a wrong view in the presence of the Saṅgha; but at the time of arising from it, there is no act to be done by the Saṅgha, so one arises in their absence.
Trong bộ bốn về sự hiện diện (sammukhā-catukka), vị ấy mắc tội không từ bỏ tà kiến trước sự hiện diện của Tăng (saṅghassa sammukhā), nhưng khi thoát tội, không cần đến Tăng, nên vị ấy thoát tội khi Tăng vắng mặt (parammukhā).
Vissaṭṭhiādikaṃ parammukhā āpajjati, saṅghassa sammukhā vuṭṭhāti.
One incurs an offence like seminal emission in their absence, and arises in the presence of the Saṅgha.
Vị ấy mắc tội xuất tinh và các tội tương tự khi Tăng vắng mặt, nhưng thoát tội trước sự hiện diện của Tăng.
Samanubhāsanaṃ saṅghassa sammukhā eva āpajjati, sammukhā vuṭṭhāti.
One incurs the offence of samanubhāsana only in the presence of the Saṅgha, and arises in their presence.
Vị ấy mắc tội khiển trách chỉ trước sự hiện diện của Tăng, và thoát tội trước sự hiện diện của Tăng.
Sesaṃ sampajānamusāvādādibhedaṃ parammukhāva āpajjati, parammukhāva vuṭṭhāti.
The remaining offences, such as intentional lying, one incurs in their absence, and arises in their absence.
Các tội còn lại, như nói dối có ý thức, vị ấy mắc chỉ khi Tăng vắng mặt, và thoát tội chỉ khi Tăng vắng mặt.
Ajānantacatukkaṃ acittakacatukkasadisaṃ.
The fourfold division of unknowing (ajānantacatukka) is similar to the fourfold division of unintentionality (acittakacatukka).
Bộ bốn về sự không biết (ajānantacatukka) tương tự như bộ bốn về sự vô ý (acittakacatukka).
Liṅgapātubhāvenāti sayitasseva bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā liṅgaparivatte jāte sahagāraseyyāpatti hoti idameva taṃ paṭicca vuttaṃ.
“ By the manifestation of sex” refers to the sahagāraseyyā offence that arises when a monk or nun, while asleep, undergoes a change of sex. It is in reference to this that this statement was made.
Do sự xuất hiện của tướng (liṅgapātubhāvena): khi một tỳ khưu hoặc tỳ khưu ni đang ngủ mà tướng của vị ấy thay đổi, thì mắc tội ngủ chung phòng (sahagāraseyyāpatti); chính điều này đã được nói đến.
Ubhinnampi pana asādhāraṇāpatti liṅgapātubhāvena vuṭṭhāti.
However, an exclusive offence for both arises through the manifestation of sex.
Tuy nhiên, tội không chung (asādhāraṇāpatti) của cả hai vị đều được thoát do sự xuất hiện của tướng.
Sahapaṭilābhacatukke yassa bhikkhuno liṅgaṃ parivattati, so saha liṅgapaṭilābhena paṭhamaṃ uppannavasena seṭṭhabhāvena ca purimaṃ purisaliṅgaṃ jahati, pacchime itthiliṅge patiṭṭhāti, purisakuttapurisākārādivasena pavattā kāyavacīviññattiyo paṭippassambhanti, bhikkhūti vā purisoti vā evaṃ pavattā paṇṇattiyo nirujjhanti, yāni bhikkhunīhi asādhāraṇāni chacattālīsa sikkhāpadāni tehi anāpattiyeva hoti.
In the fourfold division of concurrent acquisition (sahapaṭilābhacatukka): when the sex of a bhikkhu changes, upon acquiring the female sex, he abandons his former male sex, which is considered primary due to its prior appearance and superior status. He becomes established in the latter female sex. His bodily and verbal expressions, which were characteristic of a male's actions and appearance, cease. The designations "bhikkhu" or "male," which were applicable to him, are annulled. For the forty-six precepts that are exclusive to bhikkhunīs, he incurs no offence.
Trong bộ bốn về sự nhận được đồng thời (sahapaṭilābha-catukka), tỳ khưu nào có tướng thay đổi, vị ấy đồng thời với việc nhận được tướng nữ, từ bỏ tướng nam trước đó do nó xuất hiện trước và có địa vị cao hơn, và an trú trong tướng nữ sau đó; các hành vi biểu hiện qua thân và lời nói trước đây, được thực hiện theo cách của nam giới, sẽ ngừng lại; các danh xưng như “tỳ khưu” hoặc “nam giới” cũng biến mất; và đối với bốn mươi sáu giới luật không chung với tỳ khưu ni, vị ấy sẽ không mắc tội.
Dutiyacatukke pana yassā bhikkhuniyā liṅgaṃ parivattati, sā pacchāsamuppattiyā vā hīnabhāvena vā pacchimanti saṅkhyaṃ gataṃ itthiliṅgaṃ jahati, vuttappakārena purimanti saṅkhyaṃ gate purisaliṅge patiṭṭhāti.
In the second fourfold division, however, when the sex of a bhikkhunī changes, she abandons her former female sex, which is considered secondary due to its later appearance or inferior status. She becomes established in the male sex, which is considered primary as described. Her bodily and verbal expressions, which were contrary to the aforementioned, cease. The designations "bhikkhunī" or "female," which were applicable to her, are also annulled. For the one hundred and thirty precepts that are exclusive to bhikkhus, she incurs no offence.
Trong bộ bốn thứ hai, tỳ khưu ni nào có tướng thay đổi, vị ấy từ bỏ tướng nữ sau đó (do nó xuất hiện sau hoặc có địa vị thấp hơn), và an trú trong tướng nam trước đó theo cách đã nói.
Vuttaviparītā viññattiyo paṭippassambhanti, bhikkhunīti vā itthīti vā evaṃ pavattā paṇṇattiyopi nirujjhanti, yāni bhikkhūhi asādhāraṇāni sataṃ tiṃsañca sikkhāpadāni, tehi anāpattiyeva hoti.
The bodily and verbal expressions contrary to what was stated cease, and the designations such as "bhikkhunī" or "woman" also cease. For the one hundred and thirty precepts that are exclusive to bhikkhus, there is no offence.
Các hành vi biểu hiện ngược lại với những gì đã nói sẽ ngừng lại; các danh xưng như “tỳ khưu ni” hoặc “nữ giới” cũng biến mất; và đối với một trăm ba mươi giới luật không chung với tỳ khưu, vị ấy sẽ không mắc tội.
Cattāro sāmukkaṃsāti cattāro mahāpadesā, te hi bhagavatā anuppanne vatthumhi sayaṃ ukkaṃsitvā ukkhipitvā ṭhapitattā ‘‘sāmukkaṃsā’’ti vuccanti.
“ The four great standards (sāmukkaṃsā)” are the four Great References (mahāpadesā). They are called sāmukkaṃsā because the Blessed One himself uplifted and established them regarding matters that had not yet arisen.
Bốn điều tự khởi (cattāro sāmukkaṃsā) là bốn đại giáo pháp (mahāpadesā). Chúng được gọi là “tự khởi” vì Đức Thế Tôn đã tự mình nâng lên và đặt ra chúng khi sự việc chưa phát sinh.
Paribhogāti ajjhoharaṇīyaparibhogā, udakaṃ pana akālikattā appaṭiggahitakaṃ vaṭṭati.
“ Consumption (paribhoga)” refers to edible consumables. Water, however, being non-seasonal, is permissible without having been accepted.
Sự thọ dụng (paribhogā) là sự thọ dụng có thể ăn uống. Nước thì được phép thọ dụng mà không cần cúng dường vì nó không phải là vật theo thời (akālika).
Yāvakālikādīni appaṭiggahitakāni ajjhoharituṃ na vaṭṭanti.
Perishable foods (yāvakālika), etc., are not permissible for consumption if they have not been accepted.
Các loại vật thực theo thời (yāvakālika) và các loại khác không được phép ăn uống nếu chưa được cúng dường.
Cattāri mahāvikaṭāni kālodissattā yathāvutte kāle vaṭṭanti.
The four Great Medicinal Remedies (mahāvikaṭāni), being time-specific (kālodiṭṭha), are permissible during the stated times.
Bốn loại dược phẩm lớn (cattāri mahāvikaṭāni) được phép thọ dụng vào thời điểm thích hợp vì chúng là vật theo thời (kālodissa).
Upāsako sīlavāti pañca vā dasa vā sīlāni gopayamāno.
“ A virtuous layfollower (upāsako sīlavā)” refers to one who observes five or ten precepts.
Cư sĩ giữ giới (upāsako sīlavā) là người giữ năm hoặc mười giới.
Āgantukādicatukke sachattupāhano sasīsaṃ pāruto vihāraṃ pavisanto tattha vicaranto ca āgantukova āpajjati, no āvāsiko.
In the fourfold division of visitors (āgantuka), etc.: a monk who enters or wanders in a monastery with a parasol and sandals, covered from head to toe, incurs an offence only as a visitor, not as a resident.
Trong bộ bốn về khách tăng và trú tăng (āgantukādi-catukka), một vị tỳ khưu đi giày dép, trùm kín đầu, bước vào và đi lại trong tu viện của người khác, thì chỉ khách tăng mắc tội, không phải trú tăng.
Āvāsikavattaṃ akaronto pana āvāsiko āpajjati, no āgantuko.
However, a monk who fails to observe the duties of a resident incurs an offence as a resident, not as a visitor.
Tuy nhiên, nếu trú tăng không thực hành bổn phận của trú tăng, thì chỉ trú tăng mắc tội, không phải khách tăng.
Sesaṃ kāyavacīdvārikaṃ āpattiṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ āpattiṃ neva āgantuko āpajjati, no āvāsiko.
For the remaining offences that pertain to bodily and verbal doors, both incur them. For exclusive offences, neither a visitor incurs them, nor a resident.
Đối với các tội còn lại liên quan đến thân và khẩu, cả hai đều mắc tội; đối với tội không chung, cả khách tăng và trú tăng đều không mắc tội.
Gamiyacatukkepi gamiyavattaṃ apūretvā gacchanto gamiko āpajjati, no āvāsiko.
In the fourfold division of travellers (gamiya), if one departs without fulfilling the duties of a traveller, the traveller incurs an offence, not the resident.
Trong bộ bốn về hành tăng (gamiyacatukka) cũng vậy, nếu hành tăng không hoàn thành bổn phận của hành tăng mà rời đi, thì chỉ hành tăng mắc tội, không phải trú tăng.
Āvāsikavattaṃ akaronto pana āvāsiko āpajjati, no gamiko.
However, if a resident does not observe the duties of a resident, the resident incurs an offence, not the traveller.
Tuy nhiên, nếu trú tăng không thực hành bổn phận của trú tăng, thì chỉ trú tăng mắc tội, không phải hành tăng.
Sesaṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ ubhopi nāpajjanti.
Both incur the remaining (offences), but neither incurs the exclusive (offences).
Các tội còn lại, cả hai đều mắc tội; đối với tội không chung, cả hai đều không mắc tội.
Vatthunānattatādicatukke catunnaṃ pārājikānaṃ aññamaññaṃ vatthunānattatāva hoti,na āpattinānattatā.
In the fourfold division of difference in ground (vatthunānattatā), etc., for the four Pārājika offences among themselves, there is only a difference in ground, not a difference in offence.
Trong bộ bốn về sự khác biệt về căn bản (vatthunānattatādi-catukka), đối với bốn tội Pārājika, giữa chúng chỉ có sự khác biệt về căn bản, không có sự khác biệt về tội.
Sabbāpi hi sā pārājikāpattiyeva.
For all of them are indeed Pārājika offences.
Vì tất cả chúng đều là tội Pārājika.
Saṅghādisesādīsupi eseva nayo.
The same applies to Saṅghādisesa offences, etc.
Điều này cũng áp dụng cho Saṅghādisesa và các tội khác.
Bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca aññamaññaṃ kāyasaṃsagge bhikkhussa saṅghādiseso bhikkhuniyā pārājikanti evaṃ āpattinānattatāva hoti, na vatthunānattatā, ubhinnampi hi kāyasaṃsaggova vatthu.
In the case of physical contact between a bhikkhu and a bhikkhunī, where for the bhikkhu it is a Saṅghādisesa and for the bhikkhunī it is a Pārājika, there is only a difference in offence, not a difference in ground, for the ground is physical contact for both.
Trong trường hợp tỳ khưu và tỳ khưu ni có sự tiếp xúc thân thể lẫn nhau, tỳ khưu mắc tội Saṅghādisesa và tỳ khưu ni mắc tội Pārājika, thì chỉ có sự khác biệt về tội, không có sự khác biệt về căn bản, vì đối với cả hai, căn bản đều là sự tiếp xúc thân thể.
Tathā ‘‘lasuṇakkhādane bhikkhuniyā pācittiyaṃ, bhikkhussa dukkaṭa’’nti evamādināpettha nayena yojanā veditabbā.
Similarly, the application of this method should be understood in cases such as "eating garlic is a Pācittiya for a bhikkhunī, and a Dukkaṭa for a bhikkhu."
Cũng vậy, cần phải hiểu rằng sự kết hợp ý nghĩa ở đây được áp dụng theo cách tương tự, như trong trường hợp “tỳ khưu ni mắc tội pācittiya khi ăn tỏi, tỳ khưu mắc tội dukkaṭa”.
Catunnaṃ pārājikānaṃ terasahi saṅghādisesehi saddhiṃ vatthunānattatā ceva āpattinānattatā ca.
Between the four Pārājika offences and the thirteen Saṅghādisesa offences, there is both a difference in ground and a difference in offence.
Đối với bốn tội Pārājika cùng với mười ba tội Saṅghādisesa, có cả sự khác biệt về căn bản và sự khác biệt về tội.
Evaṃ saṅghādisesādīnaṃ aniyatādīhi.
Thus, with the Saṅghādisesa offences, etc., and the Undetermined (aniyata) offences, etc.
Cũng vậy, đối với Saṅghādisesa và các tội khác cùng với Aniyata và các tội khác.
Ādito paṭṭhāya cattāri pārājikāni ekato āpajjantānaṃ bhikkhubhikkhunīnaṃ neva vatthunānattatā no āpattinānattatā.
For bhikkhus and bhikkhunīs who incur the four Pārājika offences together from the beginning, there is neither a difference in ground nor a difference in offence.
Đối với các tỳ khưu và tỳ khưu ni cùng mắc bốn tội Pārājika từ ban đầu, không có sự khác biệt về căn bản cũng không có sự khác biệt về tội.
Visuṃ āpajjantesupi sesā sādhāraṇāpattiyo āpajjantesupi eseva nayo.
The same method applies to those who incur them separately, and also to those who incur the remaining shared offences.
Nguyên tắc này cũng áp dụng khi họ mắc tội riêng lẻ hoặc mắc các tội chung còn lại.
Vatthusabhāgādicatukke bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca kāyasaṃsagge vatthusabhāgatā, no āpattisabhāgatā, catūsu pārājikesu āpattisabhāgatā, no vatthusabhāgatā.
In the fourfold division of similarity of ground (vatthusabhāgatā), etc.: for physical contact between a bhikkhu and a bhikkhunī, there is similarity of ground, but not similarity of offence; for the four Pārājika offences, there is similarity of offence, but not similarity of ground.
Trong bộ bốn về sự tương đồng về căn bản (vatthusabhāgādi-catukka), trong trường hợp tỳ khưu và tỳ khưu ni có sự tiếp xúc thân thể, có sự tương đồng về căn bản, nhưng không có sự tương đồng về tội. Trong bốn tội Pārājika, có sự tương đồng về tội, nhưng không có sự tương đồng về căn bản.
Esa nayo saṅghādisesādīsu.
This method applies to Saṅghādisesa offences, etc.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho Saṅghādisesa và các tội khác.
Bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca catūsu pārājikesu vatthusabhāgatā ceva āpattisabhāgatā ca.
For bhikkhus and bhikkhunīs in the four Pārājika offences, there is both similarity of ground and similarity of offence.
Trong bốn tội Pārājika của tỳ khưu và tỳ khưu ni, có cả sự tương đồng về căn bản và sự tương đồng về tội.
Esa nayo sabbāsu sādhāraṇāpattīsu.
This method applies to all shared offences.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho tất cả các tội chung.
Asādhāraṇāpattiyaṃ neva vatthusabhāgatā no āpattisabhāgatā.
For exclusive offences, there is neither similarity of ground nor similarity of offence.
Trong tội không chung, không có sự tương đồng về căn bản cũng không có sự tương đồng về tội.
Yo hi purimacatukke paṭhamo pañho, so idha dutiyo; yo ca tattha dutiyo, so idha paṭhamo.
Indeed, the first question in the former fourfold division is the second here; and the second there is the first here.
Vì vấn đề thứ nhất trong bộ bốn trước là vấn đề thứ hai ở đây; và vấn đề thứ hai ở đó là vấn đề thứ nhất ở đây.
Tatiyacatutthesu nānākaraṇaṃ natthi.
There is no difference in the third and fourth.
Không có sự khác biệt trong vấn đề thứ ba và thứ tư.
Abhivādanārahacatukke bhikkhunīnaṃ tāva bhattagge navamabhikkhunito paṭṭhāya upajjhāyāpi abhivādanārahā no paccuṭṭhānārahā.
In the fourfold division of those worthy of salutation (abhivādanāraha): among bhikkhunīs, from the ninth bhikkhunī onwards, even the preceptors (upajjhāyā) are worthy of salutation, but not worthy of rising (in respect).
Trong bộ bốn về người đáng được đảnh lễ (abhivādanāraha-catukka), đối với các tỳ khưu ni, từ tỳ khưu ni thứ chín trở đi trong phòng ăn, ngay cả thầy yết-ma cũng đáng được đảnh lễ nhưng không đáng được đứng dậy chào.
Avisesena ca vippakatabhojanassa bhikkhussa yo koci vuḍḍhataro.
And indiscriminately, any elder monk who has not yet finished his meal.
Và nói chung, bất kỳ vị tỳ khưu nào lớn tuổi hơn mà chưa dùng bữa xong.
Saṭṭhivassassāpi pārivāsikassa samīpagato tadahupasampannopi paccuṭṭhānāraho no abhivādanāraho.
Even a bhikkhu ordained on that very day, who approaches a bhikkhu undergoing parivāsa who has sixty vassas, is worthy of rising up for, but not worthy of salutation.
Vị tỳ khưu mới thọ giới trong ngày đó, dù đến gần vị tỳ khưu đang hành Pārivāsa đã 60 hạ lạp, thì vị ấy đáng được đứng dậy đón tiếp, nhưng không đáng được đảnh lễ.
Appaṭikkhittesu ṭhānesu vuḍḍho navakassa abhivādanāraho ceva paccuṭṭhānāraho ca.
In places not prohibited, the senior bhikkhu is worthy of salutation and also worthy of rising up for by the junior bhikkhu.
Ở những nơi không bị cấm, vị tỳ khưu lớn tuổi đáng được đảnh lễ và đáng được đứng dậy đón tiếp bởi vị tỳ khưu nhỏ tuổi.
Navako pana vuḍḍhassa neva abhivādanāraho na paccuṭṭhānāraho.
But the junior bhikkhu is neither worthy of salutation nor worthy of rising up for by the senior bhikkhu.
Còn vị tỳ khưu nhỏ tuổi thì không đáng được đảnh lễ cũng không đáng được đứng dậy đón tiếp bởi vị tỳ khưu lớn tuổi.
Āsanārahacatukkassa paṭhamapadaṃ purimacatukke dutiyapadena, dutiyapadañca paṭhamapadena atthato sadisaṃ.
The first statement of the āsanāraha tetrad is similar in meaning to the second statement of the preceding tetrad, and the second statement to the first statement.
Cụm từ đầu tiên của nhóm bốn về những người đáng được chỗ ngồi thì tương tự về ý nghĩa với cụm từ thứ hai trong nhóm bốn trước đó, và cụm từ thứ hai thì tương tự với cụm từ thứ nhất.
Kālacatukke pavāretvā bhuñjanto kāle āpajjati no vikāle, vikālabhojanāpattiṃ vikāle āpajjati no kāle, sesaṃ kāle ceva āpajjati vikāle ca, asādhāraṇaṃ neva kāle no vikāle.
In the kāla tetrad: a bhikkhu who eats after having made pavāraṇā commits an offence in due time, not at an untimely hour; regarding the offence of eating at an untimely hour, he commits an offence at an untimely hour, not in due time; as for the rest, he commits an offence both in due time and at an untimely hour; as for that which is not shared, he commits an offence neither in due time nor at an untimely hour.
Trong nhóm bốn về thời gian, vị tỳ khưu thọ thực sau khi đã làm Pavāraṇā thì phạm lỗi đúng thời, không phạm lỗi trái thời; về tội ăn phi thời thì phạm lỗi trái thời, không phạm lỗi đúng thời; những điều còn lại thì phạm lỗi cả đúng thời lẫn trái thời; điều không phổ biến thì không phạm lỗi cả đúng thời lẫn trái thời.
Paṭiggahitacatukke purebhattaṃ paṭiggahitāmisaṃ kāle kappati no vikāle.
In the paṭiggahita tetrad: food received before noon is appropriate in due time, not at an untimely hour.
Trong nhóm bốn về vật đã được thọ nhận, vật thực đã được thọ nhận trước bữa ăn thì hợp thời, không hợp trái thời.
Pānakaṃ vikāle kappati, punadivasamhi no kāle.
Drinks are appropriate at an untimely hour, but not in due time on the next day.
Nước uống thì hợp trái thời, không hợp đúng thời vào ngày hôm sau.
Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ kāle ceva kappati vikāle ca.
The sattāhakālika and yāvajīvika items are appropriate both in due time and at an untimely hour.
Vật thực Thattāhakālika và Yāvajīvika thì hợp cả đúng thời lẫn trái thời.
Attano attano kālātītaṃ yāvakālikādittayaṃ akappiyamaṃsaṃ uggahitakamappaṭiggahitakañca neva kāle kappati no vikāle.
His own three types of yāvakālika and so on, which have passed their time, inappropriate meat, and what is taken up by oneself or not received as an offering, are appropriate neither in due time nor at an untimely hour.
Ba loại vật thực như Yāvakālika đã quá thời của riêng mình, thịt không hợp thời, vật tự ý lấy và chưa được thọ nhận thì không hợp cả đúng thời lẫn trái thời.
Paccantimacatukke samudde sīmaṃ bandhanto paccantimesu janapadesu āpajjati, no majjhimesu; pañcavaggena gaṇena upasampādento guṇaṅguṇūpāhanaṃ dhuvanahānaṃ cammattharaṇāni ca majjhimesu janapadesu āpajjati no paccantimesu.
In the paccantima tetrad: a bhikkhu drawing a boundary in the ocean commits an offence in frontier districts, not in middle districts; a bhikkhu performing ordination with a group of five and also wearing double-layered slippers, bathing regularly, and using a hide mat commits an offence in middle districts, not in frontier districts.
Trong nhóm bốn về vùng biên địa, vị tỳ khưu đang làm Sīmā (kiết giới) trên biển thì phạm lỗi ở các vùng biên địa, không phạm lỗi ở các vùng trung tâm; vị tỳ khưu làm Upasampadā (thọ giới Cụ túc) cho một nhóm năm vị, và việc mang giày có nhiều lớp, việc tắm thường xuyên, việc trải da thú thì phạm lỗi ở các vùng trung tâm, không phạm lỗi ở các vùng biên địa.
Imāni cattāri ‘‘idha na kappantī’’ti vadantopi paccantimesu āpajjati, ‘‘idha kappantī’’ti vadanto pana majjhimesu āpajjati.
Even one who says, "These four are not appropriate here," commits an offence in frontier districts; but one who says, "These are appropriate here," commits an offence in middle districts.
Những ai nói rằng bốn điều này “không hợp ở đây” thì phạm lỗi ở vùng biên địa, còn những ai nói rằng “hợp ở đây” thì phạm lỗi ở vùng trung tâm.
Sesāpattiṃ ubhayattha āpajjati, asādhāraṇaṃ na katthaci āpajjati.
As for the remaining offence, he commits it in both places; as for that which is not shared, he commits it nowhere.
Những tội còn lại thì phạm ở cả hai nơi, điều không phổ biến thì không phạm ở bất cứ nơi nào.
Dutiyacatukke pañcavaggena gaṇena upasampadādi catubbidhampi vatthu paccantimesu janapadesu kappati.
In the second tetrad: all four matters, such as performing ordination with a group of five, are appropriate in frontier districts.
Trong nhóm bốn thứ hai, bốn loại vật phẩm như việc thọ giới Cụ túc với một nhóm năm vị thì hợp ở các vùng biên địa.
‘‘Idaṃ kappatī’’ti dīpetumpi tattheva kappati no majjhimesu.
Even to declare, "This is appropriate," is appropriate only there, not in middle districts.
Ngay cả việc chỉ ra rằng “điều này hợp” thì cũng hợp ở đó, không hợp ở các vùng trung tâm.
‘‘Idaṃ na kappatī’’ti dīpetuṃ pana majjhimesu janapadesu kappati no paccantimesu.
However, to declare, "This is not appropriate," is appropriate in middle districts, not in frontier districts.
Còn việc chỉ ra rằng “điều này không hợp” thì hợp ở các vùng trung tâm, không hợp ở các vùng biên địa.
Sesaṃ ‘‘anujānāmi bhikkhave pañca loṇānī’’tiādi anuññātakaṃ ubhayattha kappati.
As for the rest, what is permitted, such as "Monks, I allow five kinds of salt," is appropriate in both places.
Những điều còn lại đã được cho phép như “Này các Tỳ khưu, Ta cho phép năm loại muối” thì hợp ở cả hai nơi.
Yaṃ pana akappiyanti paṭikkhittaṃ, taṃ ubhayatthāpi na kappati.
But what is prohibited as inappropriate, that is not appropriate in either place.
Còn những gì bị cấm vì không hợp thời thì không hợp ở cả hai nơi.
Antoādicatukke anupakhajja seyyādiṃ anto āpajjati no bahi, ajjhokāse saṅghikamañcādīni nikkhipitvā pakkamanto bahi āpajjati no anto, sesaṃ anto ceva bahi ca, asādhāraṇaṃ neva anto na bahi.
In the antoādi tetrad: regarding sharing a bed, etc., he commits an offence inside, not outside; leaving behind communal beds, etc., in an open space, he commits an offence outside, not inside; as for the rest, he commits it both inside and outside; as for that which is not shared, he commits it neither inside nor outside.
Trong nhóm bốn về bên trong và bên ngoài, việc nằm ngủ không đúng quy cách (anupakhajja seyyā) thì phạm lỗi bên trong, không phạm lỗi bên ngoài; vị tỳ khưu bỏ lại những vật dụng của Tăng như ghế dài ở ngoài trời rồi rời đi thì phạm lỗi bên ngoài, không phạm lỗi bên trong; những điều còn lại thì phạm lỗi cả bên trong lẫn bên ngoài; điều không phổ biến thì không phạm lỗi cả bên trong lẫn bên ngoài.
Antosīmādicatukke āgantuko vattaṃ apūrento antosīmāya āpajjati, gamiyo bahisīmāya musāvādādiṃ antosīmāya ca bahisīmāya ca āpajjati,asādhāraṇaṃ na katthaci.
In the antosīmādi tetrad: a visiting bhikkhu who does not complete his duties commits an offence within the boundary; a bhikkhu about to depart outside the boundary; regarding lying, etc., he commits an offence both within the boundary and outside the boundary; as for that which is not shared, he commits it nowhere.
Trong nhóm bốn về bên trong Sīmā (kiết giới) và bên ngoài, vị tỳ khưu mới đến không thực hiện đúng phận sự thì phạm lỗi bên trong Sīmā, vị tỳ khưu sắp đi thì phạm lỗi bên ngoài Sīmā; việc nói dối và các điều tương tự thì phạm lỗi cả bên trong Sīmā lẫn bên ngoài Sīmā; điều không phổ biến thì không phạm ở bất cứ nơi nào.
Gāmacatukke antaragharapaṭisaṃyuttaṃ sekhiyapaññattiṃ gāme āpajjati no araññe.
In the gāma tetrad: a sekhiya rule pertaining to the interior of a village is committed in the village, not in the wilderness.
Trong nhóm bốn về làng, giới Sekhiya liên quan đến việc đi vào nhà dân thì phạm lỗi ở làng, không phạm lỗi ở rừng.
Bhikkhunī aruṇaṃ uṭṭhāpayamānā araññe āpajjati no gāme.
A bhikkhunī who causes the dawn to rise commits an offence in the wilderness, not in the village.
Nữ tỳ khưu làm cho bình minh ló dạng thì phạm lỗi ở rừng, không phạm lỗi ở làng.
Musāvādādiṃ gāme ceva āpajjati araññe ca, asādhāraṇaṃ na katthaci.
Regarding lying, etc., he commits an offence both in the village and in the wilderness; as for that which is not shared, he commits it nowhere.
Việc nói dối và các điều tương tự thì phạm lỗi cả ở làng lẫn ở rừng; điều không phổ biến thì không phạm ở bất cứ nơi nào.
Cattāro pubbakiccāti ‘‘sammajjanī padīpo ca udakaṃ āsanena cā’’ti idaṃ catubbidhaṃ pubbakaraṇanti vuccatīti vuttaṃ.
Four preliminary duties means that sweeping, lighting a lamp, and water with a seat—these four kinds of preliminary actions are called preliminary tasks, as it has been said.
Bốn công việc sơ khởi được nói là bốn việc chuẩn bị như quét dọn, thắp đèn, nước uống và nước dùng cùng với chỗ ngồi.
‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ bhikkhugaṇanā ca ovādo’’ti ime pana ‘‘cattāro pubbakiccā’’ti veditabbā.
However, the declaration of chandapārisuddhi, the declaration of the utu-pakka, the counting of bhikkhus, and the request for admonition are to be understood as four preliminary duties.
Tuy nhiên, bốn điều này – việc xin ý kiến (chanda), việc báo cáo về mùa (utu), việc đếm số tỳ khưu, và việc khuyên dạy (ovāda) – cần được hiểu là bốn công việc sơ khởi.
Cattāro pattakallāti uposatho yāvatikā ca bhikkhū kammappattā te āgatā honti, sabhāgāpattiyo na vijjanti, vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti, pattakallanti vuccatīti.
Four fit conditions means that the Uposatha day is present, all bhikkhus who are fit for the kamma have arrived, there are no similar offences, and there are no persons to be avoided within that assembly; these are called fit conditions.
Bốn điều kiện thuận lợi được nói là: ngày Uposatha, tất cả các vị tỳ khưu đủ điều kiện để thực hiện Tăng sự đã có mặt, không có các tội tương tự, và không có các cá nhân cần tránh mặt ở đó.
Cattāri anaññapācittiyānīti ‘‘etadeva paccayaṃ karitvā anaññaṃ pācittiya’’nti evaṃ vuttāni anupakhajjaseyyākappanasikkhāpadaṃ ‘‘ehāvuso gāmaṃ vā nigamaṃ vā’’ti sikkhāpadaṃ, sañcicca kukkuccaupadahanaṃ, upassutitiṭṭhananti imāni cattāri.
Four anaññapācittiya offences refers to the four rules stated as "a pācittiya offence arising from this very cause and no other": the training rule concerning sharing a bed, the training rule "Come, friend, to a village or a town," intentionally causing remorse, and standing listening secretly.
Bốn tội Pācittiya không có tội khác là: giới điều nằm ngủ không đúng quy cách, giới điều “Này các bạn, hãy đến làng hay thị trấn”, việc cố ý gây hối hận, và việc đứng nghe lén.
Catasso bhikkhusammutiyoti ‘‘ekarattampi ce bhikkhu ticīvarena vippavaseyya aññatra bhikkhusammutiyā, aññaṃ navaṃ santhataṃ kārāpeyya aññatra bhikkhusammutiyā, tato ce uttari vippavaseyya aññatra bhikkhusammutiyā, duṭṭhullaṃ āpattiṃ anupasampannassa āroceyya aññatra bhikkhusammutiyā’’ti evaṃ āgatā terasahi sammutīhi muttā sammutiyo.
Four bhikkhu permissions refers to the permissions that are free from the thirteen permissions mentioned in such contexts as "If a bhikkhu dwells away from his three robes even for one night, without the bhikkhu's permission," "If he causes a new coverlet to be made, without the bhikkhu's permission," "If he dwells away from them longer than that, without the bhikkhu's permission," and "If he reveals a gross offence to an unordained person, without the bhikkhu's permission."
Bốn sự cho phép của tỳ khưu là những sự cho phép được miễn trừ khỏi mười ba điều kiện được đề cập như “Nếu một vị tỳ khưu xa rời ba y trong một đêm mà không có sự cho phép của tỳ khưu, nếu làm một tấm thảm mới mà không có sự cho phép của tỳ khưu, nếu xa rời hơn thế mà không có sự cho phép của tỳ khưu, nếu nói một tội Dutthulla (trọng tội) cho người chưa thọ giới mà không có sự cho phép của tỳ khưu”.
Gilānacatukke aññabhesajjena karaṇīyena lolatāya aññaṃ viññāpento gilāno āpajjati, abhesajjakaraṇīyena bhesajjaṃ viññāpento agilāno āpajjati, musāvādādiṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ ubhopi nāpajjanti.
In the gilāna tetrad: a sick bhikkhu who, out of fickleness, requests a medicine other than what is needed for treatment with other medicine commits an offence; an unsick bhikkhu who requests medicine for an ailment that does not require medicine commits an offence; regarding lying, etc., both commit offences; as for that which is not shared, both do not commit offences.
Trong nhóm bốn về người bệnh, vị tỳ khưu bệnh mà vì tham lam xin một loại thuốc khác ngoài loại thuốc cần dùng thì phạm lỗi khi đang bệnh; vị tỳ khưu không bệnh mà xin thuốc cho một việc không cần dùng thuốc thì phạm lỗi khi không bệnh; cả hai đều phạm tội nói dối và các điều tương tự; cả hai đều không phạm tội không phổ biến.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Những điều còn lại thì rõ ràng ở tất cả các nhóm.
325. Pañcakesu pañca puggalā niyatāti ānantariyānamevetaṃ gahaṇaṃ.
325. Five individuals who are fixed in the pentads refers to the inclusion of ānantariya deeds.
325. Năm hạng người cố định trong các nhóm năm là sự bao gồm các tội Ānantariya (vô gián) này.
Pañca chedanakā āpattiyo nāma pamāṇātikkante mañcapīṭhe nisīdanakaṇḍuppaṭicchādivassikasāṭikāsu sugatacīvare ca veditabbā.
Five offences of cutting are to be understood in relation to beds and chairs exceeding the measure, nisīdāna (sitting cloths), kaṇḍuppaṭicchādi (scabies-covering cloths), vassikasāṭikā (rain-bathing cloths), and the robe of the Sugata.
Năm tội bị cắt bỏ cần được hiểu là liên quan đến ghế dài, ghế thấp, tấm trải ngồi, y che ghẻ lở, y tắm mưa vượt quá kích thước quy định, và y của Đức Phật.
Pañcahākārehīti alajjitā, aññāṇatā, kukkuccappakatatā, akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitāti imehi pañcahi.
By five reasons refers to these five: shamelessness, ignorance, having a naturally remorseful disposition, perceiving what is inappropriate as appropriate, and perceiving what is appropriate as inappropriate.
Năm cách này là: sự vô tàm, sự vô trí, sự thường hay hối hận, sự nhận thức vật không hợp thời là hợp thời, và sự nhận thức vật hợp thời là không hợp thời.
Pañca āpattiyo musāvādapaccayāti pārājikathullaccayadukkaṭasaṅghādisesapācittiyā.
Five offences due to false speech are pārājika, thullaccaya, dukkaṭa, saṅghādisesa, and pācittiya.
Năm tội do nói dối là: Pārājika, Thullaccaya, Dukkaṭa, Saṅghādisesa, Pācittiya.
Anāmantacāroti ‘‘santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā purebhattaṃ pacchābhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjeyyā’’ti imassa āpucchitvā cārassa abhāvo.
Anāmantacāra means the absence of visiting houses after announcing oneself, as stated in the training rule, "If a bhikkhu, without informing a resident bhikkhu, goes on rounds to a village or town before noon or after noon."
Không xin phép đi khất thực là sự không có việc đi khất thực sau khi đã xin phép, như đã nói trong giới điều “Này các Tỳ khưu, nếu không hỏi một vị tỳ khưu đang có mặt mà đi khất thực vào buổi sáng hay buổi chiều trong các gia đình thì phạm tội”.
Anadhiṭṭhānanti ‘‘gaṇabhojane aññatra samayā’’ti vuttaṃ samayaṃ adhiṭṭhahitvā bhojanaṃ adhiṭṭhānaṃ nāma; tathā akaraṇaṃ anadhiṭṭhānaṃ.
Anadhiṭṭhāna means that eating after having determined a specific time, as stated in "eating in a group, except at the appointed time," is called adhiṭṭhāna; not doing so is anadhiṭṭhāna.
Không làm Adhiṭṭhāna là: việc thọ thực sau khi đã làm Adhiṭṭhāna theo thời gian đã được nói trong giới điều “thọ thực theo nhóm (gaṇabhojana) ngoài thời gian quy định” được gọi là Adhiṭṭhāna; việc không làm như vậy là không làm Adhiṭṭhāna.
Avikappanā nāma yā paramparabhojane vikappanā vuttā, tassā akaraṇaṃ.
Avikappanā refers to not performing the determination (vikappanā) that was taught for successive meals.
Avikappanā là việc không thực hiện Vikappanā đã được nói đến trong việc thọ thực liên tục (paramparabhojana).
Imāni hi pañca piṇḍapātikassa dhutaṅgeneva paṭikkhittāni.
Indeed, these five are prohibited for a piṇḍapātika bhikkhu by the dhutaṅga itself.
Năm điều này đã bị cấm bởi Dhutaṅga của vị Pindapātika (người hành hạnh khất thực).
Ussaṅkitaparisaṅkitoti ye passanti, ye suṇanti, tehi ussaṅkito ceva parisaṅkito ca.
Ussaṅkita-parisaṅkito means one who is suspected and repeatedly suspected by those who see and hear him.
Ussaṅkita-parisaṅkita là người bị nghi ngờ và bị nghi ngờ nhiều lần bởi những người thấy và những người nghe.
Api akuppadhammo khīṇāsavopi samāno, tasmā agocarā pariharitabbā.
Even an Arahant, whose Dhamma is unshakeable, should avoid such improper resorts (agocara).
Dù là một vị A-la-hán (khīṇāsava) có pháp bất động (akuppadhamma), cũng nên tránh xa những nơi không thích hợp (agocara).
Na hi etesu sandissamāno ayasato vā garahato vā muccati.
For one who is seen in these places does not escape disrepute or blame.
Thật vậy, nếu bị nhìn thấy ở những nơi đó, vị ấy sẽ không thoát khỏi sự mất danh dự hay sự khiển trách.
Sosānikanti susāne patitakaṃ.
Sosānika refers to a rag found in a cemetery.
Sosānika là y rơi ở nghĩa địa.
Pāpaṇikanti āpaṇadvāre patitakaṃ.
Pāpaṇika refers to a rag found at the entrance of a shop.
Pāpaṇika là y rơi ở cổng chợ.
Thūpacīvaranti vammikaṃ parikkhipitvā balikammakataṃ.
Thūpacīvara refers to a robe offered by wrapping it around an anthill as an act of worship.
Thūpacīvara là y được cúng dường bằng cách quấn quanh một ụ mối.
Ābhisekikanti nahānaṭṭhāne vā rañño abhisekaṭṭhāne vā chaḍḍitacīvaraṃ.
Ābhisekika refers to a robe discarded at a bathing place or at a king's anointing place.
Ābhisekika là y bị vứt bỏ ở nơi tắm rửa hoặc nơi làm lễ quán đảnh của vua.
Bhatapaṭiyābhatanti susānaṃ netvā puna ānītakaṃ.
Bhatapaṭiyābhata refers to a robe taken to a cemetery and then brought back.
Bhatapaṭiyābhata là y được mang đến nghĩa địa rồi lại mang về.
Pañca mahācorā uttarimanussadhamme vuttā.
Five great thieves are mentioned in the training rule regarding uttarimanussadhamma.
Năm tên đại đạo được nói đến trong giới điều Uttarimanussadhamma.
Pañcāpattiyo kāyato samuṭṭhantīti paṭhamena āpattisamuṭṭhānena pañca āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu kappiyasaññī saññācikāya kuṭiṃ karotī’’ti evaṃ antarapeyyāle vuttāpattiyo.
"Five offenses originate from the body" means one commits five offenses due to the first origin of offense, which is the body, as stated in the antarapeyyāla (intermediate section) in the case of "a bhikkhu who, having a perception of 'allowable,' has a hut built through his own solicitation."
“Năm āpatti phát sinh từ thân” nghĩa là, với nguyên nhân phát sinh āpatti thứ nhất là thân, có năm āpatti được phạm, đó là những āpatti được nói đến trong phần giữa (antarapeyyāla) như: “Tỳ-khưu có tưởng là hợp pháp, tự mình xin (vật liệu) để làm tịnh xá.”
Pañca āpattiyo kāyato ca vācato cāti tatiyena āpattisamuṭṭhānena pañca āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu kappiyasaññī saṃvidahitvā kuṭiṃ karotī’’ti evaṃ tattheva vuttā āpattiyo.
"Five offenses originate from both body and speech" means one commits five offenses due to the third origin of offense, which is both body and speech, as stated in the same section regarding "a bhikkhu who, having a perception of 'allowable,' constructs a hut by arranging it well."
“Năm āpatti phát sinh từ thân và khẩu” nghĩa là, với nguyên nhân phát sinh āpatti thứ ba là thân và khẩu, có năm āpatti được phạm, đó là những āpatti được nói đến ngay trong phần ấy như: “Tỳ-khưu có tưởng là hợp pháp, sau khi sắp xếp thỏa thuận rồi làm tịnh xá.”
Desanāgāminiyoti ṭhapetvā pārājikañca saṅghādisesañca avasesā.
"Desanāgāminī offenses" are the remaining ones, excluding pārājika and saṅghādisesa.
“Desanāgāminīyo” (những āpatti có thể sám hối) là những āpatti còn lại, trừ pārājika và saṅghādisesa.
Pañca kammānīti tajjanīyaniyassapabbājanīyapaṭisāraṇīyāni cattāri ukkhepanīyañca tividhampi ekanti pañca.
"Five actions" are the four (acts of punishment): tajjanīya, niyassa, pabbājanīya, paṭisāraṇīya, and the one, ukkhepaniya, even though it is of three kinds, making five.
“Năm nghiệp” là bốn nghiệp: tajjanīya, niyassa, pabbājanīya, paṭisāraṇīya, và ukkhepanīya, dù có ba loại nhưng được tính là một, tổng cộng là năm.
Yāvatatiyake pañcāti ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya appaṭinissajjantiyā pārājikaṃ thullaccayaṃ dukkaṭanti tisso, bhedakānuvattakādisamanubhāsanāsu saṅghādiseso, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge pācittiyaṃ.
"Five on account of the third admonition" refers to: a pārājika, thullaccaya, and dukkaṭa for a bhikkhunī who follows an expelled bhikkhu and does not abandon her position after being admonished up to the third time; a saṅghādisesa for admonitions related to a schism-follower and so forth; and a pācittiya for not abandoning a wicked view.
“Năm āpatti trong yāvatatiyaka” là ba āpatti: pārājika, thullaccaya, dukkaṭa đối với tỳ-khưu-ni không từ bỏ (tà kiến) sau khi bị samanubhāsana lần thứ ba vì theo tỳ-khưu bị trục xuất; saṅghādisesa đối với samanubhāsana vì theo người gây chia rẽ, v.v.; pācittiya vì không từ bỏ tà kiến.
Adinnanti aññena adinnaṃ.
"Not given" refers to that which is not given by another.
“Adinnaṃ” (không được cho) nghĩa là vật không được người khác cho.
Aviditanti paṭiggaṇhāmīti cetanāya abhāvena aviditaṃ.
"Unknown" refers to that which is unknown due to the absence of the volition, "I will receive it."
“Aviditaṃ” (không biết) nghĩa là không biết do không có ý muốn thọ nhận.
Akappiyanti pañcahi samaṇakappehi akappiyakataṃ; yaṃ vā panaññampi akappiyamaṃsaṃ akappiyabhojanaṃ.
"Unallowable" refers to something made unallowable by the five monastic rules (samaṇakappehi); or any other unallowable meat or unallowable food.
“Akappiyaṃ” (không hợp pháp) nghĩa là vật không được làm cho hợp pháp theo năm loại vật hợp pháp của sa-môn; hoặc bất cứ loại thịt hay thức ăn không hợp pháp nào khác.
Akatātirittanti pavāretvā atirittaṃ akataṃ.
"Not made surplus" refers to what has not been made surplus after the formal invitation (pavāraṇā).
“Akatātirittaṃ” (không làm vật dư thừa) nghĩa là vật không được làm cho dư thừa sau khi đã pavāraṇā.
Samajjadānanti naṭasamajjādidānaṃ.
"Festival offering" refers to offerings for performances, festivals, and so forth.
“Samajjadānaṃ” (bố thí hội hè) nghĩa là bố thí cho các cuộc biểu diễn, hội hè, v.v.
Usabhadānanti gogaṇassa antare usabhavissajjanaṃ.
"Bull offering" refers to releasing a bull among a herd of cows.
“Usabhadānaṃ” (bố thí bò đực) nghĩa là thả một con bò đực đầu đàn giữa đàn bò.
Cittakammadānanti āvāsaṃ kāretvā tattha cittakammaṃ kāretuṃ vaṭṭati.
"Painting offering" refers to making a dwelling and painting it there, which is allowable.
“Cittakammadānaṃ” (bố thí tranh vẽ) nghĩa là sau khi xây dựng một trú xứ, việc vẽ tranh trang trí ở đó là hợp pháp.
Idaṃ pana paṭibhānacittakammadānaṃ sandhāya vuttaṃ.
However, this is said with reference to a spontaneous painting offering (paṭibhānacittakammadānaṃ).
Tuy nhiên, ở đây, từ “cittakammadānaṃ” được nói đến là để chỉ sự bố thí tranh vẽ được tạo ra bằng trí tuệ sáng tạo (paṭibhāna).
Imāni hi pañca kiñcāpi lokassa puññasammatāni, atha kho apuññāni akusalāniyeva.
Indeed, although these five are considered merits by the world, they are only demerits and unwholesome actions.
Quả thật, năm sự bố thí này, dù được thế gian xem là phước báu, nhưng chúng chỉ là bất thiện, là bất lành.
Uppannaṃ paṭibhānanti ettha paṭibhānanti kathetukamyatā vuccati.
In the phrase "uppannaṃ paṭibhānaṃ" (spontaneous ingenuity), paṭibhāna refers to the desire to speak.
Trong đoạn “uppannaṃ paṭibhānaṃ”, “paṭibhāna” được gọi là ý muốn nói.
Ime pañca duppaṭivinodayāti na supaṭivinodayā; upāyena pana kāraṇena anurūpāhi paccavekkhanāanusāsanādīhi sakkā paṭivinodetunti attho.
"These five are difficult to remove" means they are not easy to remove; but by suitable means, reasons, and appropriate reflection, admonition, etc., they can be removed—this is the meaning.
“Năm điều này khó loại bỏ” nghĩa là không dễ dàng loại bỏ; tuy nhiên, có thể loại bỏ chúng bằng phương tiện, nguyên nhân thích hợp, và bằng sự quán xét, giáo huấn, v.v.
Sakacittaṃ pasīdatīti ettha imāni vatthūni – kaṭaandhakāravāsī phussadevattherokira cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā sinduvārakusumasanthatamiva samavippakiṇṇavālikaṃ cetiyaṅgaṇaṃ olokento buddhārammaṇaṃ pītipāmojjaṃ uppādetvā aṭṭhāsi.
Herein are these stories regarding "his own mind becomes clear": It is said that the Elder Phussadeva, dwelling in Kaṭaandhakāra, having swept the cetiyaṅgaṇa, put his upper robe over one shoulder, and stood contemplating the cetiyaṅgaṇa, which was like a carpet of sinduvāra flowers with sand evenly spread, generating joy and delight focused on the Buddha.
Trong đoạn “tâm mình được thanh tịnh”, có những câu chuyện sau: Tôn giả Phussadeva, người sống ở Kaṭandhakāra, sau khi quét dọn sân tháp, khoác y vai trái, nhìn sân tháp với cát được rải đều như thảm hoa sinduvāra, phát sinh niềm hoan hỷ đối với Đức Phật và đứng đó.
Tasmiṃ khaṇe māro pabbatapāde nibbattakāḷamakkaṭo viya hutvā cetiyaṅgaṇe gomayaṃ vippakiranto gato.
At that moment, Māra, having become like a black monkey born at the foot of a mountain, scattered cow dung on the cetiyaṅgaṇa and departed.
Vào lúc đó, Māra, biến thành một con khỉ đen sinh ra ở chân núi, rải phân bò khắp sân tháp rồi bỏ đi.
Thero nāsakkhi arahattaṃ pāpuṇituṃ, sammajjitvā agamāsi.
The Elder was unable to attain arahantship, so he swept it and left.
Tôn giả không thể chứng đắc A-la-hán, bèn quét dọn rồi đi.
Dutiyadivasepi jaraggavo hutvā tādisameva vippakāraṃ akāsi.
On the second day, Māra became an old bull and did the same disruptive act.
Ngày thứ hai, Māra lại biến thành một con bò già và làm điều tương tự.
Tatiyadivase vaṅkapādaṃ manussattabhāvaṃ nimminitvā pādena parikasanto agamāsi.
On the third day, Māra manifested a human form with crooked legs, scratching around with his foot and left.
Ngày thứ ba, Māra tạo ra một thân người với chân cong, dùng chân cào khắp nơi rồi bỏ đi.
Thero ‘‘evarūpo bībhacchapuriso samantā yojanappamāṇesu gocaragāmesu natthi, siyā nu kho māro’’ti cintetvā ‘‘mārosi tva’’nti āha.
The Elder thought, "There is no such repulsive person in the villages within a yojana (distance) all around; could it be Māra?" and then said, "Are you Māra?"
Tôn giả nghĩ: “Một người ghê tởm như vậy không có ở các làng khất thực trong phạm vi một do-tuần xung quanh. Có lẽ đó là Māra chăng?” rồi nói: “Ngươi là Māra phải không?”
‘‘Āma, bhante, māromhi, na dāni te vañcetuṃ asakkhi’’nti.
"Yes, Venerable Sir, I am Māra, and I was unable to deceive you now," he replied.
“Vâng, bạch Đại đức, con là Māra. Bây giờ con không thể lừa dối Đại đức nữa.”
‘‘Diṭṭhapubbo tayā tathāgato’’ti?
"Have you ever seen the Tathāgata?"
“Ngươi đã từng thấy Đức Như Lai chưa?”
‘‘Āma, diṭṭhapubbo’’ti.
"Yes, I have seen him," he replied.
“Vâng, con đã từng thấy rồi.”
‘‘Māro nāma mahānubhāvo hoti, iṅgha tāva buddhassa bhagavato attabhāvasadisaṃ attabhāvaṃ nimmināhī’’ti?
"Māra is indeed mighty. Come now, create a form similar to the Blessed Buddha's form."
“Māra có đại oai lực. Nào, ngươi hãy biến hóa một thân giống như thân của Đức Thế Tôn đi!”
‘‘Na sakkā, bhante, tādisaṃ rūpaṃ nimminituṃ; apica kho pana taṃsarikkhakaṃ patirūpakaṃ nimminissāmī’’ti sakabhāvaṃ vijahitvā buddharūpasadisena attabhāvena aṭṭhāsi.
"Venerable Sir, it is not possible to create such a form; nevertheless, I will create a likeness similar to it," he said, and abandoning his own form, he stood in a form resembling that of the Buddha.
“Bạch Đại đức, con không thể tạo ra một hình dạng như vậy; nhưng con sẽ tạo ra một hình tượng tương tự.” Nói vậy, Māra từ bỏ hình dạng của mình và đứng với một thân hình giống như hình dạng của Đức Phật.
Thero māraṃ oloketvā ‘‘ayaṃ tāva sarāgadosamoho evaṃ sobhati, kathaṃ nu kho bhagavā na sobhati sabbaso vītarāgadosamoho’’ti buddhārammaṇaṃ pītiṃ paṭilabhitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi.
The Elder looked at Māra and thought, "This Māra, who is accompanied by lust, hatred, and delusion, is so resplendent; how much more resplendent must the Blessed One be, who is entirely free from lust, hatred, and delusion?" Having thus experienced joy focused on the Buddha, he cultivated vipassanā and attained arahantship.
Tôn giả nhìn Māra và nghĩ: “Māra này, với tham, sân, si, còn đẹp đẽ như vậy, thì làm sao Đức Thế Tôn, hoàn toàn thoát ly tham, sân, si, lại không đẹp đẽ được?” Tôn giả đạt được niềm hoan hỷ đối với Đức Phật, tăng trưởng thiền quán và chứng đắc A-la-hán.
Māro ‘‘vañcitomhi tayā, bhante’’ti āha.
Māra then said, "Venerable Sir, I have been deceived by you."
Māra nói: “Bạch Đại đức, con đã bị Đại đức lừa dối.”
Theropi ‘‘kiṃ atthi jaramāra, tādisaṃ vañcetu’’nti āha.
The Elder replied, "What is there, old Māra, to deceive such as you?"
Tôn giả cũng nói: “Có gì mà lừa dối một Māra già nua như ngươi?”
Lokantaravihārepi datto nāma daharabhikkhu cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā olokento odātakasiṇaṃ paṭilabhi.
In the Lokantara Monastery too, a young bhikkhu named Datta, having swept the cetiyaṅgaṇa and contemplated it, attained the white kasiṇa.
Tại tu viện Lokantara cũng có một tỳ-khưu trẻ tên Datta. Sau khi quét dọn sân tháp, khi nhìn ngắm, vị ấy đã đạt được odātakasiṇa (biến xứ màu trắng).
Aṭṭha samāpattiyo nibbattesi.
He brought forth the eight attainments.
Vị ấy đã phát triển tám samāpatti (thiền định).
Tato vipassanaṃ vaḍḍhetvā phalattayaṃ sacchākāsi.
Thereafter, cultivating vipassanā, he realized the three fruits.
Sau đó, vị ấy tăng trưởng thiền quán và chứng đắc ba quả (thấp hơn).
Paracittaṃ pasīdatīti ettha imāni vatthūni – tisso nāma daharabhikkhu jambukolacetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā saṅkārachaḍḍaniṃ hatthena gahetvāva aṭṭhāsi.
Herein are these stories regarding "another's mind becomes clear": It is said that a young bhikkhu named Tissa, having swept the cetiyaṅgaṇa of Jambukola, stood holding a basket for rubbish in his hand.
Trong đoạn “tâm người khác được thanh tịnh”, có những câu chuyện sau: Một tỳ-khưu trẻ tên Tissa, sau khi quét dọn sân tháp Jambukola, vẫn cầm giỏ rác trong tay và đứng đó.
Tasmiṃ khaṇe tissadattatthero nāma nāvāto oruyha cetiyaṅgaṇaṃ olokento bhāvitacittena sammaṭṭhaṭṭhānanti ñatvā pañhāsahassaṃ pucchi, itaro sabbaṃ vissajjesi.
At that moment, the Elder Tissadatta, having disembarked from a boat, looked at the cetiyaṅgaṇa and, realizing it was a place swept by a developed mind, asked a thousand questions, and the young bhikkhu answered all of them.
Vào lúc đó, Tôn giả Tissadatta, sau khi xuống thuyền, nhìn sân tháp và biết rằng đó là nơi được quét dọn bởi một người có tâm đã tu tập, bèn hỏi một ngàn câu hỏi, và vị tỳ-khưu trẻ kia đã trả lời tất cả.
Aññatarasmimpi vihāre thero cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā vattaṃ paricchindi.
In another monastery too, an elder swept the cetiyaṅgaṇa and completed his monastic duty.
Tại một tu viện khác, một vị Trưởng lão sau khi quét dọn sân tháp, đã hoàn thành phận sự.
Yonakavisayato cetiyavandakā cattāro therā āgantvā cetiyaṅgaṇaṃ disvā anto appavisitvā dvāreyeva ṭhatvā eko thero aṭṭha kappe anussari, eko soḷasa, eko vīsati, eko tiṃsa kappe anussari.
Four elders, who had come from the land of the Yonakas to pay homage to the cetiya, saw the cetiyaṅgaṇa and, without entering, stood at the doorway. One Elder recollected eight kappas, another sixteen, another twenty, and another thirty kappas.
Bốn vị Trưởng lão từ vùng Yonaka đến để chiêm bái tháp, khi thấy sân tháp, không bước vào mà chỉ đứng ở ngay cổng. Một vị Trưởng lão nhớ lại tám kiếp, một vị nhớ mười sáu kiếp, một vị nhớ hai mươi kiếp, và một vị nhớ ba mươi kiếp.
Devatā attamanā hontīti ettha idaṃ vatthu – ekasmiṃ kira vihāre eko bhikkhu cetiyaṅgaṇañca bodhiyaṅgaṇañca sammajjitvā nahāyituṃ gato.
Herein is this story regarding "the devas become pleased": It is said that in a certain monastery, a bhikkhu swept the cetiyaṅgaṇa and the Bodhi tree enclosure, and then went to bathe.
Trong đoạn “chư thiên hoan hỷ”, có câu chuyện này: Có một tỳ-khưu ở một tu viện nọ, sau khi quét dọn sân tháp và sân Bồ-đề, đã đi tắm.
Devatā ‘‘imassa vihārassa katakālato paṭṭhāya evaṃ vattaṃ pūretvā sammaṭṭhapubbo bhikkhu natthī’’ti pasannacittā pupphahatthā aṭṭhaṃsu.
The devas, thinking, "Since this monastery was established, there has been no bhikkhu who has fulfilled his duty and swept in such a manner," became pleased and stood with flowers in their hands.
Chư thiên, với tâm hoan hỷ, nghĩ: “Từ khi tu viện này được xây dựng đến nay, chưa từng có một tỳ-khưu nào hoàn thành phận sự và quét dọn như vậy,” bèn cầm hoa đứng đó.
Thero āgantvā ‘‘kataragāmavāsikātthā’’ti āha.
The Elder came and asked, "From which village are you, (devas)?"
Tôn giả trở về và hỏi: “Các vị là cư dân làng nào?”
‘‘Bhante, idheva vasāma, imassa vihārassa katakālato paṭṭhāya evaṃ vattaṃ pūretvā sammaṭṭhapubbo bhikkhu natthīti tumhākaṃ, bhante, vatte pasīditvā pupphahatthā ṭhitāmhā’’ti devatā āhaṃsu.
The devas replied, "Venerable Sir, we dwell right here. Thinking that 'Since this monastery was established, there has been no bhikkhu who has fulfilled his duty and swept in such a manner,' we, Venerable Sir, are pleased with your monastic duty and stand with flowers in our hands."
Chư thiên đáp: “Bạch Đại đức, chúng con sống ngay tại đây. Từ khi tu viện này được xây dựng đến nay, chưa từng có một tỳ-khưu nào hoàn thành phận sự và quét dọn như vậy. Vì vậy, bạch Đại đức, chúng con hoan hỷ với phận sự của Đại đức và đứng đây với hoa trong tay.”
Pāsādikasaṃvattanikanti ettha idaṃ vatthu – ekaṃ kira amaccaputtaṃ abhayattherañca ārabbha ayaṃ kathā udapādi ‘‘kiṃ nu kho amaccaputto pāsādiko, abhayattheroti ubhopi ne ekasmiṃ ṭhāne olokessāmā’’ti.
Herein is this story regarding "conducive to graciousness": It is said that a discussion arose concerning an minister's son and the Elder Abhaya: "Who is more graceful, the minister's son or the Elder Abhaya? Let us see both of them in one place."
Trong đoạn “mang lại sự thanh tịnh”, có câu chuyện này: Câu chuyện này phát sinh liên quan đến một con trai của vị quan đại thần và Tôn giả Abhaya, rằng: “Liệu con trai của vị quan đại thần hay Tôn giả Abhaya ai đẹp đẽ hơn? Chúng ta hãy cùng nhìn cả hai ở một nơi.”
Ñātakā amaccaputtaṃ alaṅkaritvā mahācetiyaṃ vandāpessāmāti agamaṃsu.
The relatives adorned the minister's son and departed, saying, "We will make him pay homage to the Great Cetiya."
Người thân của con trai vị quan đại thần trang điểm cho cậu và đi để chiêm bái Đại Tháp.
Theramātāpi pāsādikaṃ cīvaraṃ kāretvā puttassa pahiṇi, ‘‘putto me kese chindāpetvā imaṃ cīvaraṃ pārupitvā bhikkhusaṅghaparivuto mahācetiyaṃ vandatū’’ti.
The Elder's mother also had a graceful robe made and sent it to her son, saying, "May my son have his hair cut, put on this robe, and accompanied by the Saṅgha of bhikkhus, pay homage to the Great Cetiya."
Mẹ của Tôn giả cũng làm một chiếc y đẹp đẽ và gửi cho con trai, dặn: “Con của mẹ hãy cạo tóc, khoác chiếc y này, và cùng với chúng Tỳ-khưu đến chiêm bái Đại Tháp.”
Amaccaputto ñātiparivuto pācīnadvārena cetiyaṅgaṇaṃ āruḷho, abhayatthero bhikkhusaṅghaparivuto dakkhiṇadvārena cetiyaṅgaṇaṃ āruhitvā cetiyaṅgaṇe tena saddhiṃ samāgantvā āha – ‘‘kiṃ tvaṃ, āvuso, mahallakattherassa sammaṭṭhaṭṭhāne kacavaraṃ chaḍḍetvā mayā saddhiṃ yugaggāhaṃ gaṇhāsī’’ti.
The minister's son, accompanied by his relatives, ascended the cetiyaṅgaṇa by the eastern gate, while the Elder Abhaya, accompanied by the Saṅgha of bhikkhus, ascended the cetiyaṅgaṇa by the southern gate. Meeting him on the cetiyaṅgaṇa, the Elder said, "Friend, do you throw rubbish in the place swept by the elder thera and compete with me?"
Con trai vị quan đại thần, được người thân vây quanh, đi lên sân tháp qua cổng phía đông. Tôn giả Abhaya, được chúng Tỳ-khưu vây quanh, đi lên sân tháp qua cổng phía nam, rồi gặp con trai vị quan đại thần tại sân tháp và nói: “Này hiền giả, sao ngươi lại vứt rác vào nơi mà vị Trưởng lão cao tuổi đã quét dọn, rồi lại muốn tranh giành với ta?”
Atītattabhāve kira abhayatthero mahallakatthero nāma hutvā gocaragāme cetiyaṅgaṇaṃ sammajji, amaccaputto mahāupāsako hutvā sammaṭṭhaṭṭhāne kacavaraṃ gahetvā chaḍḍesi.
It is said that in a previous existence, the Elder Abhaya was an elder thera and swept the cetiyaṅgaṇa in an alms-round village, while the minister's son, as a great lay devotee, took rubbish and discarded it in that swept place.
Trong kiếp quá khứ, Tôn giả Abhaya là một vị Trưởng lão cao tuổi đã quét dọn sân tháp ở làng khất thực, còn con trai vị quan đại thần là một đại cư sĩ đã lấy rác và vứt vào nơi đã được quét dọn.
Satthusāsanaṃ kataṃ hotīti idaṃ sammajjanavattaṃ nāma buddhehi vaṇṇitaṃ, tasmā taṃ karontena satthusāsanaṃ kataṃ hoti.
"The Teacher's instruction is fulfilled" – this practice of sweeping is praised by the Buddhas; therefore, by performing it, the Teacher's instruction is fulfilled.
Lời dạy của Bậc Đạo Sư đã được thực hành – đây là giới bổn quét dọn, được chư Phật tán thán; do đó, người thực hành giới bổn ấy là đã thực hành lời dạy của Bậc Đạo Sư.
Tatridaṃ vatthu – āyasmā kira sāriputto himavantaṃ gantvā ekasmiṃ pabbhāre asammajjitvāva nirodhaṃ samāpajjitvā nisīdi.
Concerning this, there is this story: it is said that Venerable Sāriputta went to the Himalayas and sat down in a certain rock shelter, entering nirodha-samāpatti without sweeping it.
Về điều này, có một câu chuyện: Tôn giả Sāriputta, sau khi đến dãy Hy Mã Lạp Sơn, đã nhập diệt thọ tưởng định (nirodha-samāpatti) và ngồi xuống trong một hang núi mà không quét dọn.
Bhagavā āvajjanto therassa asammajjitvā nisinnabhāvaṃ ñatvā ākāsena gantvā therassa purato asammaṭṭhaṭṭhāne pādāni dassetvā paccāgañchi.
The Blessed One, reflecting, knew that the Elder had sat down without sweeping, and going through the air, showed his footprints in the unswept place before the Elder, and then returned.
Đức Thế Tôn, khi quán xét, biết được việc Trưởng lão ngồi mà không quét dọn, liền bay qua không trung, hiện ra dấu chân của Ngài tại chỗ chưa quét dọn trước mặt Trưởng lão, rồi trở về.
Thero samāpattito vuṭṭhito bhagavato pādāni disvā balavahirottappaṃ paccupaṭṭhāpetvā jaṇṇukehi patiṭṭhāya ‘‘asammajjitvā nisinnabhāvaṃ vata me satthā aññāsi, saṅghamajjhe dāni codanaṃ kāressāmī’’ti dasabalassa santikaṃ gantvā vanditvā nisīdi.
The Elder, having emerged from attainment, saw the Blessed One's footprints and generated strong shame and dread of wrongdoing, then knelt and thought, "Indeed, the Teacher knew that I sat down without sweeping. I will now make an accusation in the midst of the Saṅgha," and went to the Ten-Powered One, worshipped Him, and sat down.
Trưởng lão, sau khi xuất định, nhìn thấy dấu chân của Đức Thế Tôn, phát khởi sự hổ thẹn và ghê sợ mạnh mẽ, rồi quỳ gối xuống, nghĩ: “Chắc chắn Đức Đạo Sư đã biết việc ta ngồi mà không quét dọn. Bây giờ ta sẽ bị khiển trách giữa Tăng chúng,” rồi Ngài đến chỗ Bậc Thập Lực, đảnh lễ và ngồi xuống.
Bhagavā ‘‘kuhiṃ gatosi, sāriputtā’’ti vatvā ‘‘na patirūpaṃ dāni te mayhaṃ anantare ṭhāne ṭhatvā vicarantassa asammajjitvā nisīditu’’nti āha.
The Blessed One, saying, "Where did you go, Sāriputta?" then said, "It is not proper for you, who wander staying in a place directly connected to me, to sit down without sweeping."
Đức Thế Tôn hỏi: “Sāriputta, con đã đi đâu?” Rồi Ngài nói: “Thật không thích hợp cho con, khi sống và đi lại gần Ta, mà lại ngồi xuống mà không quét dọn.”
Tato paṭṭhāya thero gaṇṭhikapaṭimuñcanaṭṭhānepi tiṭṭhanto pādena kacavaraṃ viyūhitvāva tiṭṭhati.
From that time onwards, even when the Elder stood at a place for fastening his girdle, he would stand only after sweeping away the rubbish with his foot.
Từ đó trở đi, Trưởng lão, dù chỉ đứng ở chỗ buộc dây áo, cũng dùng chân gạt bỏ rác rưởi rồi mới đứng.
Attano bhāsapariyantaṃ na uggaṇhātīti ‘‘imasmiṃ vatthusmiṃ ettakaṃ suttaṃ upalabbhati, ettako vinicchayo, ettakaṃ suttañca vinicchayañca vakkhāmī’’ti evaṃ attano bhāsapariyantaṃ na uggaṇhāti.
"He does not grasp the limit of his own speech" means that he does not grasp the limit of his own speech by thinking: "In this matter, such and such a Sutta is found, such and such a Vinicchaya, I will speak of such and such a Sutta and Vinicchaya."
Không nắm bắt được giới hạn lời nói của mình có nghĩa là không tự mình xác định giới hạn lời nói như: “Trong câu chuyện này, có chừng này kinh văn, chừng này sự phân xử, tôi sẽ nói chừng này kinh văn và sự phân xử.”
‘‘Ayaṃ codakassa purimakathā, ayaṃ pacchimakathā, ayaṃ cuditakassa purimakathā, ayaṃ pacchimakathā, ettakaṃ gayhūpagaṃ, ettakaṃ na gayhūpaga’’nti evaṃ anuggaṇhanto pana parassa bhāsapariyantaṃ na uggaṇhāti nāma.
However, one who does not grasp, thinking: "This is the accuser's previous statement, this is his subsequent statement; this is the accused's previous statement, this is his subsequent statement; this much is admissible, this much is not admissible," is called "one who does not grasp the limit of another's speech."
Tuy nhiên, người không nắm bắt được như: “Đây là lời nói trước của người buộc tội, đây là lời nói sau; đây là lời nói trước của người bị buộc tội, đây là lời nói sau; chừng này là có thể chấp nhận, chừng này là không thể chấp nhận,” thì được gọi là không nắm bắt được giới hạn lời nói của người khác.
Āpattiṃ na jānātīti pārājikaṃ vā saṅghādisesaṃ vāti sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ nānākaraṇaṃ na jānāti.
"He does not know the offense" means he does not know the distinction between the seven groups of offenses, such as pārājika or saṅghādisesa.
Không biết giới (āpatti) có nghĩa là không biết sự khác biệt giữa bảy loại giới (āpattikkhandha), như pārājika hay saṅghādisesa.
Mūlanti dve āpattiyā mūlāni kāyo ca vācā ca, tāni na jānāti.
"Root" refers to the two roots of offense: body and speech; he does not know these.
Căn nguyên (mūla) là hai căn nguyên của giới là thân và khẩu; người ấy không biết chúng.
Samudayanti cha āpattisamuṭṭhānāni āpattisamudayo nāma, tāni na jānāti.
"Origin" refers to the six origins of offenses, which are called the origin of offenses; he does not know these.
Sự phát sinh (samudaya) là sáu nguồn gốc phát sinh giới (āpattisamuṭṭhāna) được gọi là āpattisamudaya; người ấy không biết chúng.
Pārājikādīnaṃ vatthuṃ na jānātītipi vuttaṃ hoti.
It is also said that he does not know the basis of pārājika and so on.
Cũng có nghĩa là không biết căn bản của các giới pārājika v.v.
Nirodhanti ayaṃ āpatti desanāya nirujjhati, vūpasammati, ayaṃ vuṭṭhānenāti evaṃ āpattinirodhaṃ na jānāti.
"Cessation" means he does not know the cessation of offenses, thinking: "This offense ceases, is settled, by confession; this by rehabilitation."
Sự diệt trừ (nirodha) có nghĩa là không biết sự diệt trừ giới, như: giới này được diệt trừ, được lắng dịu bằng sự sám hối (desanā), giới này bằng sự xuất tội (vuṭṭhāna).
Satta samathe ajānanto pana āpattinirodhagāminipaṭipadaṃ na jānāti.
Furthermore, one who does not know the seven methods of settlement does not know "the path leading to the cessation of offenses."
Tuy nhiên, người không biết bảy phương pháp giải quyết tranh chấp (samatha) thì được gọi là không biết con đường đưa đến sự diệt trừ giới (āpattinirodhagāminipaṭipadā).
Adhikaraṇapañcake adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni.
In the fivefold division of adhikaraṇa, "adhikaraṇa" means the four kinds of disputes.
Trong nhóm năm về tranh chấp (adhikaraṇa-pañcaka), tranh chấp (adhikaraṇa) là bốn loại tranh chấp.
Adhikaraṇassa mūlaṃ nāma tettiṃsa mūlāni – vivādādhikaraṇassa dvādasa mūlāni, anuvādādhikaraṇassa cuddasa, āpattādhikaraṇassa cha, kiccādhikaraṇassa ekaṃ; tāni parato āvi bhavissanti.
"The root of adhikaraṇa" means the thirty-three roots: twelve roots for vivādādhikaraṇa, fourteen for anuvādādhikaraṇa, six for āpattādhikaraṇa, and one for kiccādhikaraṇa; these will be made clear later.
Căn nguyên của tranh chấp (adhikaraṇassa mūlaṃ) là ba mươi ba căn nguyên: mười hai căn nguyên của tranh chấp về tranh luận (vivādādhikaraṇa), mười bốn của tranh chấp về sự buộc tội (anuvādādhikaraṇa), sáu của tranh chấp về giới (āpattādhikaraṇa), và một của tranh chấp về việc làm (kiccādhikaraṇa); chúng sẽ được trình bày rõ ràng sau.
Adhikaraṇasamudayo nāma adhikaraṇasamuṭṭhānaṃ.
"The origin of adhikaraṇa" refers to the cause from which disputes arise.
Sự phát sinh của tranh chấp (adhikaraṇasamudaya) là nguồn gốc phát sinh của tranh chấp.
Vivādādhikaraṇaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya uppajjati; anuvādādhikaraṇaṃ catasso vipattiyo; āpattādhikaraṇaṃ sattāpattikkhandhe; kiccādhikaraṇaṃ cattāri saṅghakiccānīti imaṃ vibhāgaṃ na jānātīti attho.
This means he does not know the distinction that vivādādhikaraṇa arises based on eighteen divisive matters; anuvādādhikaraṇa on four kinds of failings; āpattādhikaraṇa on the seven groups of offenses; and kiccādhikaraṇa on the four Saṅgha acts.
Nghĩa là, người ấy không biết sự phân biệt này: tranh chấp về tranh luận phát sinh dựa trên mười tám điều gây chia rẽ; tranh chấp về sự buộc tội dựa trên bốn sự thất bại; tranh chấp về giới dựa trên bảy loại giới; tranh chấp về việc làm dựa trên bốn việc làm của Tăng chúng.
Adhikaraṇanirodhaṃ na jānātīti dhammena vinayena satthusāsanena mūlāmūlaṃ gantvā vinicchayasamathaṃ pāpetuṃ na sakkoti; ‘‘idaṃ adhikaraṇaṃ dvīhi, idaṃ catūhi, idaṃ tīhi idaṃ ekena samathena sammatī’’ti evaṃ satta samathe ajānanto pana adhikaraṇanirodhagāminipaṭipadaṃ na jānāti nāma.
"He does not know the cessation of adhikaraṇa" means he cannot resolve and settle a dispute by going to its root and source according to Dhamma, Vinaya, and the Teacher's instruction; one who does not know the seven methods of settlement, thinking, "This dispute is settled by two, this by four, this by three, this by one method of settlement," is called "one who does not know the path leading to the cessation of adhikaraṇa."
Không biết sự diệt trừ tranh chấp (adhikaraṇanirodhaṃ na jānāti) có nghĩa là không thể đi từ căn nguyên đến căn nguyên để đưa sự phân xử đến sự lắng dịu bằng pháp (dhamma), luật (vinaya), và lời dạy của Bậc Đạo Sư (satthusāsana); tuy nhiên, người không biết bảy phương pháp giải quyết tranh chấp như: “Tranh chấp này được giải quyết bằng hai phương pháp, tranh chấp này bằng bốn, tranh chấp này bằng ba, tranh chấp này bằng một,” thì được gọi là không biết con đường đưa đến sự diệt trừ tranh chấp (adhikaraṇanirodhagāminipaṭipadā).
Vatthuṃ na jānātīti ‘‘idaṃ pārājikassa vatthu, idaṃ saṅghādisesassā’’ti evaṃ sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ vatthuṃ na jānāti.
"He does not know the basis" means he does not know the basis for the seven groups of offenses, thinking: "This is the basis for pārājika, this for saṅghādisesa."
Không biết căn bản (vatthu) có nghĩa là không biết căn bản của bảy loại giới, như: “Đây là căn bản của pārājika, đây là của saṅghādisesa.”
Nidānanti ‘‘sattannaṃ nidānānaṃ idaṃ sikkhāpadaṃ ettha paññattaṃ, idaṃ etthā’’ti na jānāti.
"Origin" means he does not know, "This training rule was laid down here among the seven origins, this one there."
Căn nguyên (nidāna) có nghĩa là không biết: “Giới học này được chế định tại đây trong số bảy căn nguyên, giới học này tại đây.”
Paññattiṃ na jānātīti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade paṭhamapaññattiṃ na jānāti.
"He does not know the initial promulgation" means he does not know the initial promulgation for each respective training rule.
Không biết sự chế định (paññatti) có nghĩa là không biết sự chế định ban đầu trong từng giới học.
Anupaññattinti punappunaṃ paññattiṃ na jānāti.
"Supplementary promulgation" means he does not know the repeated promulgation.
Sự chế định bổ sung (anupaññatti) có nghĩa là không biết sự chế định lặp đi lặp lại.
Anusandhivacanapathanti kathānusandhi-vinicchayānusandhivasena vatthuṃ na jānāti.
"The sequence of words in a discourse" means he does not know the context of the matter by way of the sequence of a narrative or the sequence of a judgment.
Con đường lời nói liên kết (anusandhivacanapatha) có nghĩa là không biết căn bản theo cách liên kết câu chuyện và liên kết sự phân xử.
Ñattiṃ na jānātīti sabbena sabbaṃ ñattiṃ na jānāti.
"He does not know the ñatti" means he does not know the ñatti in all respects.
Không biết tuyên ngôn (ñatti) có nghĩa là hoàn toàn không biết tuyên ngôn.
Ñattiyā karaṇaṃ na jānātīti ñattikiccaṃ na jānāti, osāraṇādīsu navasu ṭhānesu ñattikammaṃ nāma hoti, ñattidutiyañatticatutthakammesu ñattiyā kammappatto hutvā tiṭṭhatīti na jānāti.
"He does not know the performance of the ñatti" means he does not know the function of the ñatti, that a ñatti-kamma occurs in nine instances such as the act of reconciliation, and that in ñattidutiya and ñatticatuttha karmas, the ñatti is established, after which the process of the kamma begins.
Không biết việc làm của tuyên ngôn (ñattiyā karaṇaṃ na jānāti) có nghĩa là không biết chức năng của tuyên ngôn, việc làm tuyên ngôn xảy ra ở chín trường hợp như sự khiển trách (osāraṇa) v.v.; người ấy không biết rằng trong các hành động tuyên ngôn nhị tụng và tứ tụng, tuyên ngôn đã được thiết lập và đứng vững như một hành động hợp lệ.
Na pubbakusalo hoti na aparakusaloti pubbe kathetabbañca pacchā kathetabbañca na jānāti, ñatti nāma pubbe ṭhapetabbā, pacchā na ṭhapetabbātipi na jānāti.
"He is not skilled in the past, nor skilled in the future" means he does not know what should be said first and what should be said later, nor does he know that a ñatti should be laid down first, and not later.
Không khéo léo về trước, không khéo léo về sau (na pubbakusalo hoti na aparakusalo) có nghĩa là không biết điều nên nói trước và điều nên nói sau, cũng không biết rằng tuyên ngôn nên được thiết lập trước, không nên thiết lập sau.
Akālaññū ca hotīti kālaṃ na jānāti, anajjhiṭṭho ayācito bhāsati, ñattikālampi ñattikhettampi ñattiokāsampi na jānāti.
"And he is not a knower of time" means he does not know the proper time; he speaks when not invited or requested, and does not know the time for the ñatti, the field for the ñatti, or the opportunity for the ñatti.
Và không biết thời gian (akālaññū ca hoti) có nghĩa là không biết thời gian, nói mà không được thỉnh cầu, không được yêu cầu, cũng không biết thời gian tuyên ngôn, lĩnh vực tuyên ngôn, và cơ hội tuyên ngôn.
Mandattā momūhattāti kevalaṃ aññāṇena momūhabhāvena dhutaṅge ānisaṃsaṃ ajānitvā.
"Due to foolishness, due to delusion" means purely through ignorance and extreme delusion, without knowing the benefits of the dhutaṅga.
Do sự ngu si và sự mê muội (mandattā momūhattā) có nghĩa là chỉ do sự vô minh và sự mê muội quá mức, không biết lợi ích của hạnh đầu đà.
Pāpicchoti tena araññavāsena paccayalābhaṃ patthayamāno.
"Of evil wishes" means desiring gain of requisites through that forest dwelling.
Có ý muốn xấu (pāpiccho) có nghĩa là mong muốn tài vật (paccaya-lābha) bằng cách sống ở rừng.
Pavivekanti kāyacittaupadhivivekaṃ.
"Seclusion" means physical, mental, and substratum seclusion.
Sự độc cư (paviveka) có nghĩa là sự độc cư về thân, tâm và các phiền não (upadhi).
Idamatthitanti imāya kalyāṇāya paṭipattiyā attho etassāti idamatthi, idamatthino bhāvo idamatthitā; taṃ idamatthitaṃyeva nissāya na aññaṃ kiñci lokāmisanti attho.
"This is its purpose" means, "This noble practice has a purpose for him," so he is "one for whom this is the purpose"; the state of such a one is "this is its purpose"; relying solely on this purpose, and not on any other worldly gain.
Đây là mục đích (idamatthitā) có nghĩa là: “Mục đích của sự thực hành tốt đẹp này là của người ấy” – đó là idamatthi; trạng thái của người có mục đích này là idamatthitā; nghĩa là, chỉ dựa vào idamatthitā này mà không dựa vào bất kỳ sự ham muốn thế gian nào khác.
Uposathaṃ na jānātīti navavidhaṃ uposathaṃ na jānāti.
"He does not know the Uposatha" means he does not know the nine kinds of Uposatha.
Không biết lễ Bố Tát (Uposathaṃ na jānāti) có nghĩa là không biết chín loại lễ Bố Tát.
Uposathakammanti adhammenavaggādibhedaṃ catubbidhaṃ uposathakammaṃ na jānāti.
"Uposatha-kamma" means he does not know the four kinds of Uposatha-kamma, such as those that are unrighteous and incomplete.
Hành động Bố Tát (Uposathakamma) có nghĩa là không biết bốn loại hành động Bố Tát, như hành động không đúng pháp (adhammena-vaggādi).
Pātimokkhanti dve mātikā na jānāti.
"Pātimokkha" means he does not know the two matrices.
Pātimokkha có nghĩa là không biết hai mātikā.
Pātimokkhuddesanti sabbampi navavidhaṃ pātimokkhuddesaṃ na jānāti.
"Recitation of the Pātimokkha" means he does not know all nine kinds of Pātimokkha recitation.
Sự đọc tụng Pātimokkha (Pātimokkhuddesa) có nghĩa là không biết tất cả chín loại đọc tụng Pātimokkha.
Pavāraṇanti navavidhaṃ pavāraṇaṃ na jānāti.
"Pavāraṇā" means he does not know the nine kinds of Pavāraṇā.
Lễ Tự Tứ (Pavāraṇā) có nghĩa là không biết chín loại lễ Tự Tứ.
Pavāraṇākammaṃ uposathakammasadisameva.
The Pavāraṇā-kamma is just like the Uposatha-kamma.
Hành động Tự Tứ tương tự như hành động Bố Tát.
Apāsādikapañcake – apāsādikanti kāyaduccaritādi akusalakammaṃ vuccati.
In the fivefold division of "unpleasing" – "unpleasing" refers to unwholesome actions such as bodily misconduct.
Trong nhóm năm về sự không trang nghiêm (apāsādika-pañcaka) – không trang nghiêm (apāsādika) được gọi là các ác nghiệp như thân ác hạnh v.v.
Pāsādikanti kāyasucaritādi kusalakammaṃ vuccati.
"Pleasing" refers to wholesome actions such as bodily good conduct.
Trang nghiêm (pāsādika) được gọi là các thiện nghiệp như thân thiện hạnh v.v.
Ativelanti velaṃ atikkamma bahutaraṃ kālaṃ kulesu appaṃ vihāreti attho.
"Excessively" means exceeding the limit, spending much time in families and little time in the monastery.
Quá mức (ativela) có nghĩa là vượt quá giới hạn, dành nhiều thời gian ở các gia đình và ít ở tu viện.
Otāroti kilesānaṃ anto otaraṇaṃ.
"Opening" means the entrance of defilements within.
Sự thâm nhập (otāra) là sự thâm nhập của các phiền não vào bên trong.
Saṃkiliṭṭhanti duṭṭhullāpattikāyasaṃsaggādibhedaṃ.
"Defiled" refers to distinctions such as duṭṭhulla offenses and physical contact.
Bị ô nhiễm (saṃkiliṭṭha) là loại có các giới trọng (duṭṭhullāpatti), sự tiếp xúc thân thể v.v.
Visuddhipañcakepavāraṇāggahaṇena navavidhāpi pavāraṇā veditabbā.
In the fivefold division of purity, by taking pavāraṇā, all nine kinds of pavāraṇā should be understood.
Trong nhóm năm về sự thanh tịnh (visuddhi-pañcaka), bằng cách chấp nhận lễ Tự Tứ, tất cả chín loại lễ Tự Tứ cần được hiểu.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
All the rest is clear.
Tất cả những phần còn lại đều rõ ràng.
326. Chakkesu – cha sāmīciyoti ‘‘so ca bhikkhu anabbhito, te ca bhikkhū gārayhā, ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘yuñjantāyasmanto sakaṃ, mā vo sakaṃ vinassāti ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘ayaṃ te bhikkhu patto yāva bhedanāya dhāretabboti ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘tato nīharitvā bhikkhūhi saddhiṃ saṃvibhajitabbaṃ, ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘aññātabbaṃ paripucchitabbaṃ paripañhitabbaṃ, ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘yassa bhavissati so harissatīti ayaṃ tattha sāmīcī’’ti imā bhikkhupātimokkheyeva cha sāmīciyo.
326. In the sixes— six proper practices refers to these six proper practices in the Bhikkhu Pātimokkha: “That monk is not to be reinstated, and those monks are blameworthy; this is the proper practice there;” “Venerable sirs, apply yourselves to your own business, may your own not be lost; this is the proper practice there;” “Monk, this bowl of yours is to be kept until it is broken; this is the proper practice there;” “Having taken it from there, it is to be shared with the monks; this is the proper practice there;” “It should be known, it should be asked, it should be questioned; this is the proper practice there;” and “He whose it will be, he will take it; this is the proper practice there.”
326. Trong các pháp sáu: Sáu điều đúng đắn (sāmīciyo) này là: “Vị tỳ khưu ấy không được thỉnh mời, và các tỳ khưu ấy đáng bị khiển trách, đây là điều đúng đắn ở đó”; “Thưa các tôn giả, hãy tinh tấn tự mình, chớ để tự mình bị hủy diệt, đây là điều đúng đắn ở đó”; “Này tỳ khưu, bình bát này của ông phải được giữ cho đến khi bị vỡ, đây là điều đúng đắn ở đó”; “Sau đó, y phục phải được chia sẻ với các tỳ khưu, đây là điều đúng đắn ở đó”; “Phải biết, phải hỏi, phải thẩm vấn, đây là điều đúng đắn ở đó”; “Ai sẽ có thì người đó sẽ mang đi, đây là điều đúng đắn ở đó” – sáu điều đúng đắn này chỉ có trong Bhikkhupātimokkha.
Cha chedanakāti pañcake vuttā pañca bhikkhunīnaṃ udakasāṭikāya saddhiṃ cha.
Six that require cutting off: the five mentioned in the section on fives, together with the water-cloth of the bhikkhunīs, make six.
Sáu pháp đoạn trừ (chedanaka) là năm pháp được nêu trong phần năm, cùng với y tắm (udakasāṭikā) của các tỳ khưu ni là sáu.
Chahākārehīti alajjitā aññāṇatā kukkuccapakatatā akappiye kappiyasaññitā kappiye akappiyasaññitā satisammosāti.
By six circumstances: shamelessness, ignorance, being overcome by scruples, perceiving what is allowable in what is unallowable, perceiving what is unallowable in what is allowable, and lapse of mindfulness.
Bởi sáu cách (ākāra) là: không biết hổ thẹn, không hiểu biết, hay lo âu, cho là hợp pháp khi không hợp pháp, cho là không hợp pháp khi hợp pháp, và thất niệm.
Tattha ekarattachārattasattāhātikkamādīsu āpattiṃ satisammosena āpajjati.
Therein, in cases such as exceeding one night, four nights, or seven days, one commits an offense through a lapse of mindfulness.
Trong đó, phạm tội do thất niệm trong các trường hợp vượt quá một đêm, sáu đêm, bảy ngày, v.v.
Sesaṃ vuttanayameva.
The rest is as already explained.
Phần còn lại cũng theo cách đã nêu.
Cha ānisaṃsā vinayadhareti pañcake vuttā pañca tassādheyyo uposathoti iminā saddhiṃ cha.
Six benefits for one who is an expert in the Vinaya: the five mentioned in the section on fives, together with this one: “The Uposatha is his authority,” make six.
Sáu lợi ích cho người giữ giới luật (vinayadhara) là năm lợi ích đã nêu trong phần năm, cùng với “Uposatha tùy thuộc vào điều đó” (tassādheyyo uposatho) là sáu.
Cha paramānīti ‘‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbaṃ, māsaparamaṃ tena bhikkhunā taṃ cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ, santaruttaraparamaṃ tena bhikkhunā tato cīvaraṃ sāditabbaṃ, chakkhattuparamaṃ tuṇhībhūtena uddissa ṭhātabbaṃ, navaṃ pana bhikkhunā santhataṃ kārāpetvā chabbassāni dhāretabbaṃ chabbassaparamatā dhāretabbaṃ, tiyojanaparamaṃ sahatthā dhāretabbāni, dasāhaparamaṃ atirekapatto dhāretabbo, sattāhaparamaṃ sannidhikārakaṃ paribhuñjitabbāni, chārattaparamaṃ tena bhikkhunā tena cīvarena vippavasitabbaṃ, catukkaṃsaparamaṃ, aḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ, dvaṅgulapabbaparamaṃ ādātabbaṃ, aṭṭhaṅgulaparamaṃ mañcapaṭipādakaṃ, aṭṭhaṅgulaparamaṃ dantakaṭṭha’’nti imāni cuddasa paramāni.
Six limitations: these are the fourteen limitations: “an extra robe is to be kept for a maximum of ten days,” “that robe is to be put aside by that monk for a maximum of one month,” “a robe from there is to be accepted by that monk with an under-robe and an upper-robe at most,” “one should stand silently for a dedication for a maximum of six times,” “having had a new felt rug made, a monk should keep it for six years; it is to be kept for a maximum of six years,” “they are to be carried by hand for a maximum of three yojanas,” “an extra bowl is to be kept for a maximum of ten days,” “things stored are to be consumed for a maximum of seven days,” “that monk is to live apart from that robe for a maximum of six nights,” “a maximum of four kaṃsas,” “a maximum of two and a half kaṃsas,” “it is to be accepted up to a maximum of a two-finger-joint piece,” “a bed leg has a maximum of eight fingerbreadths,” and “a tooth-stick has a maximum of eight fingerbreadths.”
Sáu điều tối đa (paramāni) này là: “Y phục thừa phải được giữ tối đa mười ngày, y phục đó phải được vị tỳ khưu cất giữ tối đa một tháng, y phục đó phải được vị tỳ khưu nhận tối đa một lớp lót, phải đứng yên lặng tối đa sáu lần để chỉ định, một tấm thảm mới do tỳ khưu làm phải được giữ tối đa sáu năm, phải được giữ tối đa sáu năm, phải được mang theo tay tối đa ba dojana, bình bát thừa phải được giữ tối đa mười ngày, đồ vật được cất giữ phải được sử dụng tối đa bảy ngày, vị tỳ khưu ấy phải xa y phục đó tối đa sáu đêm, tối đa bốn ngón tay, tối đa hai rưỡi ngón tay, phải nhận tối đa hai đốt ngón tay, chân giường tối đa tám ngón tay, và que xỉa răng tối đa tám ngón tay” – đây là mười bốn điều tối đa.
Tattha paṭhamāni cha ekaṃ chakkaṃ, tato ekaṃ apanetvā sesesu ekekaṃ pakkhipitvātiādinā nayena aññānipi chakkāni kātabbāni.
Therein, the first six are one group of six. By removing one from that group and adding one from the remaining ones, and so on in this way, other groups of six can be formed.
Trong đó, sáu điều tối đa đầu tiên là một nhóm sáu (chakka), sau đó loại bỏ một và thêm từng điều vào các điều còn lại theo cách này, có thể tạo ra các nhóm sáu khác.
Cha āpattiyoti tīṇi chakkāni antarapeyyāle vuttāni.
Six offenses: three groups of six were mentioned in the intermediate repetition section.
Sáu tội (āpatti) là ba nhóm sáu đã được nêu trong phần giữa (antarapeyyāla).
Cha kammānīti tajjanīya-niyassa-pabbājanīya-paṭisāraṇīyāni cattāri, āpattiyā adassane ca appaṭikamme ca vuttadvayampi ekaṃ, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ekanti cha.
Six formal acts: the four—censure, subordination, banishment, and reconciliation; the two mentioned for not seeing an offense and for not making amends for it are counted as one; and the one for not renouncing a wrong view—making six.
Sáu pháp yết-ma (kamma) là bốn pháp: khiển trách (tajjanīya), phục hồi (niyassa), trục xuất (pabbājanīya), và sám hối (paṭisāraṇīya); hai điều được nêu về việc không thấy tội và không sám hối là một; và việc không từ bỏ tà kiến là một – tổng cộng là sáu.
Nahāneti orenaḍḍhamāsaṃ nahāne; vippakatacīvarādichakkadvayaṃ kathinakkhandhake niddiṭṭhaṃ.
In bathing: in the training rule on bathing within a fortnight. The two groups of six concerning an unfinished robe and so on are indicated in the Kathina Khandhaka.
Trong việc tắm (nahāne) là việc tắm trong vòng nửa tháng; hai nhóm sáu về y phục chưa hoàn thành, v.v. đã được nêu trong Kathinakkhandhaka.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear in every case.
Phần còn lại hiển nhiên ở khắp mọi nơi.
327. Sattakesu – satta sāmīciyoti pubbe vuttesu chasu ‘‘sā ca bhikkhunī anabbhitā, tā ca bhikkhuniyo gārayhā, ayaṃ tattha sāmīcī’’ti imaṃ pakkhipitvā satta veditabbā.
327. In the sevens— seven proper practices are to be understood by adding this one to the six previously mentioned: “That bhikkhunī is not to be reinstated, and those bhikkhunīs are blameworthy; this is the proper practice there,” making seven.
327. Trong các pháp bảy: Bảy điều đúng đắn (sāmīciyo) phải được hiểu là bảy điều, bằng cách thêm điều “Vị tỳ khưu ni ấy không được thỉnh mời, và các tỳ khưu ni ấy đáng bị khiển trách, đây là điều đúng đắn ở đó” vào sáu điều đã nêu trước đây.
Satta adhammikā paṭiññātakaraṇāti ‘‘bhikkhu pārājikaṃ ajjhāpanno hoti, pārājikena codiyamāno ‘saṅghādisesaṃ ajjhāpannomhī’ti paṭijānāti, taṃ saṅgho saṅghādisesena kāreti, adhammikaṃ paṭiññātakaraṇa’’nti evaṃ samathakkhandhake niddiṭṭhā.
Seven improper procedures for acting on an admission: they are indicated in the Samatha Khandhaka thus: “A monk has committed a pārājika offense; being accused of a pārājika, he admits, ‘I have committed a saṅghādisesa.’ The Saṅgha deals with him for a saṅghādisesa. This is an improper procedure for acting on an admission.”
Bảy lời thú nhận không hợp pháp (adhammikā paṭiññātakaraṇā) đã được nêu trong Samathakkhandhaka như sau: “Một tỳ khưu đã phạm tội Pārājika, khi bị buộc tội Pārājika, lại thú nhận ‘Tôi đã phạm tội Saṅghādisesa’, và Tăng đoàn xử lý ông ta bằng Saṅghādisesa, đây là lời thú nhận không hợp pháp”.
Dhammikāpi tattheva niddiṭṭhā.
The proper procedures are also indicated there.
Các lời thú nhận hợp pháp cũng được nêu ở đó.
Sattannaṃ anāpatti sattāhakaraṇīyena gantunti vassūpanāyikakkhandhake vuttaṃ.
For seven, there is no offense to go on a seven-day errand: this was stated in the Vassūpanāyika Khandhaka.
Không phạm tội đối với bảy người khi đi với việc cần làm trong bảy ngày đã được nêu trong Vassūpanāyikakkhandhaka.
Sattānisaṃsā vinayadhareti ‘‘tassādheyyo uposatho pavāraṇā’’ti imehi saddhiṃ pañcake vuttā pañca satta honti.
Seven benefits for one who is an expert in the Vinaya: the five mentioned in the section on fives, together with these: “The Uposatha is his authority” and “the Pavāraṇā,” become seven.
Bảy lợi ích cho người giữ giới luật (vinayadhara) là năm lợi ích đã nêu trong phần năm, cùng với “Uposatha và Pavāraṇā tùy thuộc vào điều đó” là bảy.
Satta paramānīti chakke vuttāniyeva sattakavasena yojetabbāni.
Seven limitations: those mentioned in the section on sixes should be arranged as a group of seven.
Bảy điều tối đa (paramāni) phải được sắp xếp theo cách của pháp bảy, như đã nêu trong phần sáu.
Katacīvarantiādīni dve sattakāni kathinakkhandhake niddiṭṭhāni.
The two groups of seven starting with A robe has been made are indicated in the Kathina Khandhaka.
Hai nhóm bảy về y phục đã làm, v.v. đã được nêu trong Kathinakkhandhaka.
Bhikkhussa na hoti āpatti daṭṭhabbā, bhikkhussa hoti āpatti daṭṭhabbā, bhikkhussa hoti āpatti paṭikātabbāti imāni tīṇi sattakāni, dve adhammikāni, ekaṃ dhammikaṃ; tāni tīṇipi campeyyake niddiṭṭhāni.
For the monk, no offense is to be seen; for the monk, an offense is to be seen; for the monk, an offense is to be made amends for—these are three groups of seven. Two are improper, one is proper; all three are indicated in the Campeyyaka Khandhaka.
Tỳ khưu không phạm tội cần được thấy, tỳ khưu phạm tội cần được thấy, tỳ khưu phạm tội cần được sám hối – đây là ba nhóm bảy, hai không hợp pháp và một hợp pháp; cả ba đều được nêu trong Campeyyaka.
Asaddhammāti asataṃ dhammā, asanto vā dhammā; asobhanā hīnā lāmakāti attho.
Unrighteous states: states of the unrighteous, or unwholesome states; the meaning is unbeautiful, inferior, base.
Asaddhammā (phi diệu pháp) có nghĩa là các pháp của những người không thiện, hoặc các pháp không thiện; tức là không tốt đẹp, thấp kém, tầm thường.
Saddhammāti sataṃ buddhādīnaṃ dhammā; santo vā dhammā sundarā uttamāti attho.
Righteous states: states of the righteous such as the Buddha and others; or wholesome states. The meaning is beautiful, excellent.
Saddhammā (diệu pháp) có nghĩa là các pháp của những người thiện như Đức Phật, v.v.; hoặc các pháp thiện, tức là tốt đẹp, cao thượng.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear in every case.
Phần còn lại hiển nhiên ở khắp mọi nơi.
328. Aṭṭhakesu – aṭṭhānisaṃseti ‘‘na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ uposathaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā uposathaṃ karissāma, na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ pavāressāma, saṅghakammaṃ karissāma, āsane nisīdissāma, yāgupāne nisīdissāma, bhattagge nisīdissāma, ekacchanne vasissāma, yathāvuḍḍhaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā karissāmā’’ti evaṃ kosambakakkhandhake vutte ānisaṃse.
328. In the eights— in the eight benefits: the benefits spoken of in the Kosambaka Khandhaka thus: “We will not perform the Uposatha with this monk, we will perform the Uposatha without this monk; we will not perform the Pavāraṇā with this monk, we will not perform a formal act of the Saṅgha, we will not sit in a seat, we will not sit at the drinking of rice-gruel, we will not sit in the dining hall, we will not dwell under one roof, we will perform salutation, rising up, respectful greeting, and proper duties according to seniority—we will do so without this monk.”
328. Trong các pháp tám: Tám lợi ích (ānisaṃsa) là những lợi ích được nêu trong Kosambakakkhandhaka như sau: “Chúng tôi sẽ không làm lễ Uposatha với tỳ khưu này, chúng tôi sẽ làm lễ Uposatha mà không có tỳ khưu này, chúng tôi sẽ không làm lễ Pavāraṇā với tỳ khưu này, chúng tôi sẽ làm yết-ma Tăng sự, chúng tôi sẽ ngồi trên chỗ ngồi, chúng tôi sẽ ngồi ở chỗ uống cháo, chúng tôi sẽ ngồi ở nhà ăn, chúng tôi sẽ ở chung một mái nhà, chúng tôi sẽ chào hỏi, đứng dậy, chắp tay, và làm các việc đúng đắn theo thứ tự tuổi tác, chúng tôi sẽ làm mà không có tỳ khưu này”.
Dutiyaaṭṭhakepi eseva nayo, tampi hi evameva kosambakakkhandhake vuttaṃ.
In the second group of eight, the same method applies, for it too was stated in the same way in the Kosambaka Khandhaka.
Nhóm tám thứ hai cũng tương tự, vì nó cũng được nêu trong Kosambakakkhandhaka theo cách đó.
Aṭṭha yāvatatiyakāti bhikkhūnaṃ terasake cattāro, bhikkhunīnaṃ sattarasake bhikkhūhi asādhāraṇā cattāroti aṭṭha.
Eight offenses requiring a third announcement: four in the section of thirteen for monks, and four in the section of seventeen for bhikkhunīs that are not shared with monks, making eight.
Tám tội Yāvatatiyaka là bốn tội trong mười ba (terasaka) của các tỳ khưu, và bốn tội không chung với tỳ khưu trong mười bảy (sattarasa) của các tỳ khưu ni – tổng cộng là tám.
Aṭṭhahākārehi kulāni dūsetīti kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesanikena vāti imehi aṭṭhahi.
He corrupts families in eight ways: he corrupts families by these eight means: by giving flowers, or fruits, or powder, or clay, or a tooth-stick, or bamboo, or by acting as a physician, or by acting as a messenger on foot.
Làm ô uế các gia đình bằng tám cách là làm ô uế các gia đình bằng cách tặng hoa, hoặc trái cây, hoặc bột, hoặc đất sét, hoặc que xỉa răng, hoặc tre, hoặc làm nghề y, hoặc làm người đưa tin – bằng tám cách này.
Aṭṭha mātikā cīvarakkhandhake, aparā aṭṭha kathinakkhandhake vuttā.
Eight matrices were mentioned in the Cīvara Khandhaka, and another eight in the Kathina Khandhaka.
Tám mātikā được nêu trong Cīvarakkhandhaka, và tám mātikā khác được nêu trong Kathinakkhandhaka.
Aṭṭhahi asaddhammehīti lābhena alābhena yasena ayasena sakkārena asakkārena pāpicchatāya pāpamittatāya.
By eight unrighteous states: by gain, by loss, by status, by disgrace, by honor, by dishonor, by evil desires, and by bad friendship.
Bởi tám phi diệu pháp (asaddhamma) là: được lợi, không được lợi, được danh vọng, không được danh vọng, được tôn kính, không được tôn kính, có ý muốn xấu xa, và có bạn xấu.
Aṭṭha lokadhammā nāma lābhe sārāgo, alābhe paṭivirodho; evaṃ yase ayase, pasaṃsāya nindāya, sukhe sārāgo, dukkhe paṭivirodhoti.
The eight worldly conditions are: strong attachment to gain, and aversion to loss; similarly, strong attachment to status and aversion to disgrace, to praise and to blame; strong attachment to pleasure, and aversion to pain.
Tám pháp thế gian (lokadhamma) là: tham đắm khi được lợi, chống đối khi không được lợi; tương tự đối với danh vọng và không danh vọng, khen ngợi và chê bai, tham đắm khi được lạc, và chống đối khi bị khổ.
Aṭṭhaṅgiko musāvādoti ‘‘vinidhāya sañña’’nti iminā saddhiṃ pāḷiyaṃ āgatehi sattahīti aṭṭhahi aṅgehi aṭṭhaṅgiko.
False speech with eight factors: it has eight factors through the eight components—the seven that appear in the Pāḷi, together with this one: “having changed one's perception.”
Nói dối có tám chi phần (aṭṭhaṅgiko musāvādo) là có tám chi phần bởi bảy chi phần đã được nêu trong Pāḷi cùng với “vinidhāya saññā” (cố ý làm sai lạc nhận thức).
Evaṃ vuttāni aṭṭha.
Thus, the eight are as stated.
Tám điều được nêu như vậy.
Aṭṭha dūteyyaṅgānīti ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti sāvetā cā’’tiādinā nayena saṅghabhedake vuttāni.
The eight qualities of a messenger: these were stated in the Saṅghabhedaka Khandhaka by the method beginning: “Here, monks, a monk is one who both listens and makes others listen.”
Tám chi phần của sứ giả (dūteyyaṅga) đã được nêu trong Saṅghabhedakakkhandhaka theo cách này: “Ở đây, này các tỳ khưu, một tỳ khưu là người lắng nghe và cũng là người truyền đạt”, v.v.
Titthiyavattāni mahākhandhake niddiṭṭhāni.
The eight practices of non-Buddhist ascetics (Titthiyavattāni) are set forth in the Mahākhandhaka.
Các bổn phận của ngoại đạo (Titthiyavattāni) được chỉ rõ trong Mahākhandhaka.
Anatirittā ca atirittā ca pavāraṇāsikkhāpade niddiṭṭhā.
Both the eight unexcessive (Anatirittā) and the eight excessive (atirittā) are set forth in the Pavāraṇā training rule.
Anatirittā (không vượt quá) và atirittā (vượt quá) được chỉ rõ trong Pavāraṇāsikkhāpada.
Aṭṭhannaṃ paccuṭṭhātabbanti bhattagge vuḍḍhabhikkhunīnaṃ, āsanampi tāsaṃyeva dātabbaṃ.
It is said that one should rise up for eight (Aṭṭhannaṃ paccuṭṭhātabbaṃ): for the eight elder bhikkhunīs at the meal-hall, and a seat should be given to them alone.
Tám điều phải đứng dậy chào là đối với các Tỳ-khưu-ni lớn tuổi tại nơi thọ thực, và chỗ ngồi cũng phải được nhường cho chính các vị ấy.
Upāsikāti visākhā.
Upāsikā refers to Visākhā.
Nữ cư sĩ (Upāsikā) là Visākhā.
Aṭṭhānisaṃsā vinayadhareti pañcake vuttesu pañcasu ‘‘tassādheyyo uposatho, pavāraṇā, saṅghakamma’’nti ime tayo pakkhipitvā aṭṭha veditabbā.
Regarding eight advantages for a master of Vinaya: among the five stated in the Pañcaka, these three—"the Uposatha, the Pavāraṇā, and Saṅgha-kamma are subject to him"—should be included, and thus eight are to be understood.
Tám lợi ích của người giữ giới luật (vinayadhare) là năm điều đã được nói trong phần năm, thêm ba điều này là “Uposatha, Pavāraṇā và Saṅghakamma thuộc về người ấy” thì sẽ biết là tám.
Aṭṭha paramānīti pubbe vuttaparamāneva aṭṭhakavasena yojetvā veditabbāni.
The eight paramās are to be understood by connecting the paramās mentioned earlier in terms of eights.
Tám điều tối thượng (paramāni) là những điều tối thượng đã nói trước đây, cần được hiểu bằng cách kết hợp theo nhóm tám.
Aṭṭhasu dhammesu sammā vattitabbanti ‘‘na pakatattassa bhikkhuno uposatho ṭhapetabbo, na pavāraṇā ṭhapetabbā’’tiādinā nayena samathakkhandhake niddiṭṭhesu aṭṭhasu.
One should practice properly in eight dhammas: in the eight dhammas set forth in the Samathakkhandhaka, in the manner of "the Uposatha of a bhikkhu who is a pakatatta should not be suspended, the Pavāraṇā should not be suspended," and so on.
Phải hành xử đúng đắn trong tám pháp là trong tám pháp được chỉ rõ trong Samathakkhandhaka theo cách như “không nên đình chỉ Uposatha của một Tỳ-khưu đang thực hành, không nên đình chỉ Pavāraṇā”.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở mọi nơi đều hiển nhiên.
329. Navakesu – nava āghātavatthūnīti ‘‘anatthaṃ me acarī’’tiādīni nava.
In the Nines: The nine grounds for resentment are the nine beginning with "He did me harm."
329. Trong nhóm chín – chín đối tượng của sự oán hận (āghātavatthūni) là chín điều như “người ấy đã làm điều bất lợi cho tôi”.
Nava āghātapaṭivinayāti ‘‘anatthaṃ me acari, taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivinetī’’tiādīni nava.
The nine ways to overcome resentment are the nine beginning with "He did me harm; how could that be obtained here?—thus he overcomes resentment."
Chín cách loại bỏ sự oán hận (āghātapaṭivinayā) là chín cách như “người ấy đã làm điều bất lợi cho tôi, làm sao có thể có được điều đó ở đây?” và loại bỏ sự oán hận.
Nava vinītavatthūnīti navahi āghātavatthūhi ārati virati paṭivirati setughāto.
The nine topics of self-restraint are the cessation, abstinence, refraining, and the breaking of the bridge from the nine grounds for resentment.
Chín đối tượng đã được loại bỏ (vinītavatthūni) là sự từ bỏ, sự đoạn trừ, sự loại bỏ hoàn toàn, sự phá hủy cây cầu của chín đối tượng oán hận.
Navahi saṅgho bhijjatīti ‘‘navannaṃ vā, upāli, atirekanavannaṃ vā saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cā’’ti.
The Saṅgha is split by nine means, "Either through nine or more than nine, Upāli, there is a faction in the Saṅgha and a split in the Saṅgha."
Tăng đoàn bị chia rẽ bởi chín điều là “này Upāli, do chín hoặc hơn chín vị Tỳ-khưu mà có sự chia rẽ trong Tăng đoàn và sự phá hòa hợp Tăng”.
Nava paramānīti pubbe vuttaparamāneva navakavasena yojetvā veditabbāni.
The nine paramās are to be understood by connecting the paramās mentioned earlier in terms of nines.
Chín điều tối thượng (paramāni) là những điều tối thượng đã nói trước đây, cần được hiểu bằng cách kết hợp theo nhóm chín.
Nava taṇhāmūlakā nāma taṇhaṃ paṭicca pariyesanā, pariyesanaṃ paṭicca lābho, lābhaṃ paṭicca vinicchayo, vinicchayaṃ paṭicca chandarāgo, chandarāgaṃ paṭicca ajjhosānaṃ, ajjhosānaṃ paṭicca pariggaho, pariggahaṃ paṭicca macchariyaṃ, macchariyaṃ paṭicca ārakkhā, ārakkhādhikaraṇaṃ daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā.
The nine things originating from craving (taṇhāmūlakā) are: seeking dependent on craving; acquisition dependent on seeking; determination dependent on acquisition; desire and lust dependent on determination; attachment dependent on desire and lust; possession dependent on attachment; avarice dependent on possession; guarding dependent on avarice; and due to guarding, taking up sticks, taking up weapons, quarrels, disputes, altercations, tuvaṃtuvaṃ, slandering, and false speech.
Chín điều phát sinh từ tham ái (taṇhāmūlakā) là: do tham ái mà có sự tìm kiếm; do sự tìm kiếm mà có sự thâu hoạch; do sự thâu hoạch mà có sự quyết định; do sự quyết định mà có sự ham muốn và tham luyến; do sự ham muốn và tham luyến mà có sự chấp thủ; do sự chấp thủ mà có sự chiếm hữu; do sự chiếm hữu mà có sự keo kiệt; do sự keo kiệt mà có sự bảo vệ; do sự bảo vệ mà có các tranh chấp, cãi vã, kiện tụng, lời lẽ thô tục, vu khống, nói dối, đánh đập và sử dụng vũ khí.
Nava vidhamānāti ‘‘seyyassa seyyohamasmī’’timānādayo.
The nine forms of conceit (vidhamānā) are the conceits beginning with "I am better than the better."
Chín loại kiêu mạn (vidhamānā) là những sự kiêu mạn như “tôi tốt hơn người tốt”.
Nava cīvarānīti ticīvaranti vā vassikasāṭikāti vātiādinā nayena vuttāni.
The nine robes (cīvarāni) are those stated in the manner of "the three robes" (ticīvaraṃ) or "the rain-cloak" (vassikasāṭikā), and so on.
Chín loại y phục (cīvarānī) là những loại đã được nói như tam y (ticīvara) hoặc y phục mưa (vassikasāṭikā).
Na vikappetabbānīti adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya na vikappetabbāni.
Should not be made subject to vicarious use: meaning they should not be made subject to vicarious use from the time they are determined.
Không được tác ý (na vikappetabbānī) là không được tác ý kể từ khi đã tác ý.
Nava adhammikāni dānānīti saṅghassa pariṇataṃ aññasaṅghassa vā cetiyassa vā puggalassa vā pariṇāmeti, cetiyassa pariṇataṃ aññacetiyassa vā saṅghassa vā puggalassa vā pariṇāmeti, puggalassa pariṇataṃ aññapuggalassa vā saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmetīti evaṃ vuttāni.
The nine unlawful gifts (adhammikāni dānāni) are those stated as: if what is intended for the Saṅgha, one diverts it to another Saṅgha, or to a cetiya, or to an individual; if what is intended for a cetiya, one diverts it to another cetiya, or to the Saṅgha, or to an individual; if what is intended for an individual, one diverts it to another individual, or to the Saṅgha, or to a cetiya.
Chín loại bố thí phi pháp (adhammikāni dānānī) là: dâng cúng cho Tăng nhưng lại chuyển sang cho Tăng khác, cho tháp hoặc cho cá nhân; dâng cúng cho tháp nhưng lại chuyển sang cho tháp khác, cho Tăng hoặc cho cá nhân; dâng cúng cho cá nhân nhưng lại chuyển sang cho cá nhân khác, cho Tăng hoặc cho tháp – những loại bố thí như vậy.
Nava paṭiggahaparibhogāti etesaṃyeva dānānaṃ paṭiggahā ca paribhogā ca.
The nine ways of receiving and consuming are the receiving and consuming of these very gifts.
Chín sự thọ nhận và sử dụng (paṭiggahaparibhogā) là sự thọ nhận và sử dụng của chính những loại bố thí này.
Tīṇi dhammikāni dānānīti saṅghassa ninnaṃ saṅghasseva deti, cetiyassa ninnaṃ cetiyasseva, puggalassa ninnaṃ puggalasseva detīti imāni tīṇi.
The three lawful gifts are these three: if what is intended for the Saṅgha, one gives it to the Saṅgha; if what is intended for a cetiya, one gives it to the cetiya; if what is intended for an individual, one gives it to the individual.
Ba loại bố thí hợp pháp (dhammikāni dānānī) là: dâng cúng cho Tăng thì chỉ dâng cho Tăng; dâng cúng cho tháp thì chỉ dâng cho tháp; dâng cúng cho cá nhân thì chỉ dâng cho cá nhân – là ba loại này.
Paṭiggahapaṭibhogāpi tesaṃyeva paṭiggahā ca paribhogā ca.
The ways of receiving and consuming are also the receiving and consuming of these same*.
Sự thọ nhận và sử dụng cũng là sự thọ nhận và sử dụng của chính những loại bố thí ấy.
Nava adhammikā saññattiyoti adhammavādipuggalo, adhammavādisambahulā, adhammavādisaṅghoti evaṃ tīṇi tikāni samathakkhandhake niddiṭṭhāni.
The nine unlawful announcements (adhammikā saññattiyo) are three triads, namely, an individual who speaks unlawfully, many individuals who speak unlawfully, and the Saṅgha that speaks unlawfully, which are set forth in the Samathakkhandhaka.
Chín sự thông báo phi pháp (adhammikā saññattiyo) là ba nhóm ba điều được chỉ rõ trong Samathakkhandhaka: người nói pháp phi pháp, nhiều người nói pháp phi pháp, và Tăng đoàn nói pháp phi pháp.
Dhammikā saññattiyopi dhammavādī puggalotiādinā nayena tattheva niddiṭṭhā.
The lawful announcements (dhammikā saññattiyo) are also set forth there in the manner of "an individual who speaks lawfully," and so on.
Các sự thông báo hợp pháp (dhammikā saññattiyo) cũng được chỉ rõ ở chính nơi đó theo cách như người nói pháp hợp pháp.
Adhammakamme dve navakāni ovādavaggassa paṭhamasikkhāpadaniddese pācittiyavasena vuttāni.
The two nines concerning unlawful acts are stated in terms of pācittiya in the first training rule explanation of the Ovādavagga.
Hai nhóm chín điều phi pháp (adhammakamme dve navakāni) đã được nói trong phần giải thích giới thứ nhất của Ovādavagga theo nghĩa pācittiya.
Dhammakamme dve navakāni tattheva dukkaṭavasena vuttāni.
The two nines concerning lawful acts are stated there in terms of dukkaṭa.
Hai nhóm chín điều hợp pháp (dhammakamme dve navakāni) đã được nói ở chính nơi đó theo nghĩa dukkaṭa.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở mọi nơi đều hiển nhiên.
330. Dasakesu – dasa āghātavatthūnīti navakesu vuttāni nava ‘‘aṭṭhāne vā pana āghāto jāyatī’’ti iminā saddhiṃ dasa honti.
In the Tens: The ten grounds for resentment are the nine mentioned in the Nines, which, together with "or indeed, resentment arises groundlessly," make ten.
330. Trong nhóm mười – mười đối tượng của sự oán hận (āghātavatthūnī) là chín điều đã nói trong nhóm chín, cộng thêm điều “hoặc sự oán hận phát sinh ở một nơi không đúng lúc” thì thành mười.
Āghātapaṭivinayāpi tattha vuttā nava ‘‘aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati, taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivinetī’’ti iminā saddhiṃ dasa veditabbā.
The ways to overcome resentment are also the nine mentioned there, which, together with "or indeed, resentment arises groundlessly; how could that be obtained here?—thus he overcomes resentment," should be understood as ten.
Các cách loại bỏ sự oán hận (āghātapaṭivinayā) cũng là chín cách đã nói ở đó, cộng thêm điều “hoặc sự oán hận phát sinh ở một nơi không đúng lúc, làm sao có thể có được điều đó ở đây?” và loại bỏ sự oán hận thì cần được biết là mười.
Dasa vinītavatthūnīti dasahi āghātavatthūhi viratisaṅkhātāni dasa.
The ten topics of self-restraint are the ten forms of abstention from the ten grounds for resentment.
Mười đối tượng đã được loại bỏ (vinītavatthūnī) là mười điều được gọi là sự từ bỏ khỏi mười đối tượng oán hận.
Dasavatthukā micchādiṭṭhīti ‘‘natthi dinna’’ntiādivasena veditabbā, ‘‘atthi dinna’’ntiādivasena sammādiṭṭhi, ‘‘sassato loko’’tiādinā vasena pana antaggāhikā diṭṭhi veditabbā.
The wrong view with ten bases (dasavatthukā micchādiṭṭhī) is to be understood in terms of "there is no giving," and so on. The right view (sammādiṭṭhi) is to be understood in terms of "there is giving," and so on. And the extreme-grasping view (antaggāhikā diṭṭhi) is to be understood in the manner of "the world is eternal," and so on.
Tà kiến có mười đối tượng (dasavatthukā micchādiṭṭhī) cần được biết theo cách như “không có sự bố thí”; Chánh kiến cần được biết theo cách như “có sự bố thí”; còn kiến chấp đoan kiến (antaggāhikā diṭṭhi) cần được biết theo cách như “thế gian là thường còn”.
Dasa micchattāti micchādiṭṭhiādayo micchāvimuttipariyosānā, viparītā sammattā.
The ten wrongnesses (micchattā) begin with wrong view and end with wrong liberation; the opposite are the rightnesses (sammattā).
Mười điều sai lầm (micchattā) là từ tà kiến (micchādiṭṭhi) cho đến tà giải thoát (micchāvimutti); ngược lại là chánh hạnh (sammattā).
Salākaggāhā samathakkhandhake niddiṭṭhā.
Taking voting-slips is set forth in the Samathakkhandhaka.
Sự thâu phiếu (salākaggāhā) được chỉ rõ trong Samathakkhandhaka.
Dasahaṅgehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabboti ‘‘sīlavā hotī’’tiādinā nayena samathakkhandhake vuttehi dasahi.
A bhikkhu endowed with ten qualities is to be appointed for adjudication; these ten qualities are stated in the Samathakkhandhaka in the manner of "he is virtuous," and so on.
Một Tỳ-khưu có đủ mười chi phần thì được Tăng đoàn cử làm người quyết định (ubbāhikāya sammannitabbo) là bởi mười chi phần đã được nói trong Samathakkhandhaka theo cách như “vị ấy có giới hạnh”.
Dasa ādīnavā rājantepurappavesane rājasikkhāpade niddiṭṭhā.
The ten disadvantages of entering the royal inner city are set forth in the Rāja-sikkhāpada.
Mười điều nguy hại khi vào cung vua (rājantepurappavesane) được chỉ rõ trong Rājasikkhāpada.
Dasa dānavatthūnīti annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālā gandhaṃ vilepanaṃ seyyāvasathaṃ padīpeyyaṃ.
The ten articles of donation (dānavatthūni) are food, drink, clothing, conveyances, garlands, perfumes, unguents, beds, dwellings, and lamps.
Mười đối tượng bố thí (dānavatthūnī) là: đồ ăn, đồ uống, y phục, xe cộ, vòng hoa, hương liệu, thuốc thoa, giường nằm, chỗ ở, và đèn dầu.
Dasa ratanānīti muttāmaṇiveḷuriyādīni.
The ten kinds of jewels (ratanāni) are pearls, gems, beryl, and so on.
Mười loại châu báu (ratanānī) là ngọc trai, ngọc maṇi, ngọc veḷuriya, v.v.
Dasa paṃsukūlānīti sosānikaṃ, pāpaṇikaṃ, undūrakkhāyitaṃ, upacikakkhāyitaṃ, aggidaḍḍhaṃ, gokhāyitaṃ, ajikakkhāyitaṃ, thūpacīvaraṃ, ābhisekiyaṃ, bhatapaṭiyābhatanti etesu upasampannena ussukkaṃ kātabbaṃ.
The ten kinds of rag-robes (paṃsukūlāni) are: from the charnel ground, from a shop, gnawed by mice, gnawed by white ants, burnt by fire, gnawed by cows, gnawed by goats, a heap-robe, a ceremonial robe, and a robe taken and brought back by a servant. One who has received the full ordination (upasampanna) should exert himself for these.
Mười loại y phấn tảo (paṃsukūlānī) là: y ở nghĩa địa (sosānikaṃ), y ở chợ (pāpaṇikaṃ), y bị chuột gặm (undūrakkhāyitaṃ), y bị mối gặm (upacikakkhāyitaṃ), y bị cháy (aggidaḍḍhaṃ), y bị bò gặm (gokhāyitaṃ), y bị dê gặm (ajikakkhāyitaṃ), y ở tháp (thūpacīvaraṃ), y dùng trong lễ quán đảnh (ābhisekiyaṃ), y được mang đến và mang đi từ nghĩa địa (bhatapaṭiyābhatanti) – một Tỳ-khưu đã thọ Cụ túc giới nên tinh tấn đối với những loại y này.
Dasa cīvaradhāraṇāti ‘‘sabbanīlakāni cīvarāni dhārentī’’ti vuttavasena dasāti kurundiyaṃ vuttaṃ.
The ten ways of wearing robes are said to be ten in the Kurundī commentary, in the sense of "they wear robes that are entirely blue."
Mười cách mặc y (cīvaradhāraṇā) là mười cách như đã được nói “mặc y toàn màu xanh” – điều này được nói trong Kurundī.
Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘navasu kappiyacīvaresu udakasāṭikaṃ vā saṅkaccikaṃ vā pakkhipitvā dasā’’ti vuttaṃ.
In the Mahāaṭṭhakathā, however, it is said, "ten, by including a bathing cloth or a saṅkaccika within the nine allowable robes."
Trong Mahāaṭṭhakathā thì nói rằng “chín loại y hợp pháp, thêm y tắm (udakasāṭikaṃ) hoặc y che ngực (saṅkaccikaṃ) thì thành mười”.
Avandanīyapuggalā senāsanakkhandhake niddiṭṭhā.
Persons not worthy of reverence (Avandanīyapuggalā) are set forth in the Senāsanakkhandhaka.
Những người không đáng được đảnh lễ (Avandanīyapuggalā) được chỉ rõ trong Senāsanakkhandhaka.
Dasa akkosavatthūni omasavāde niddiṭṭhāni.
The ten grounds for reviling (akkosavatthūni) are set forth in the Omasavāda.
Mười đối tượng của lời mắng nhiếc (akkosavatthūni) được chỉ rõ trong Omasavāda.
Dasa ākārā pesuññasikkhāpade niddiṭṭhā.
The ten modes (ākārā) are set forth in the Pesuñña training rule.
Mười cách thức (ākārā) được chỉ rõ trong Pesuññasikkhāpada.
Dasa senāsanānīti mañco, pīṭhaṃ, bhisi, bimbohanaṃ, cimilikā, uttarattharaṇaṃ, taṭṭikā, cammakhaṇḍo, nisīdanaṃ, tiṇasanthāro, paṇṇasanthāroti.
The ten kinds of lodgings (senāsanāni) are a couch, a chair, a cushion, a bolster, a mattress, an upper covering, a mat, a leather rug, a sitting cloth, a grass mat, and a leaf mat.
Mười loại chỗ nằm và chỗ ngồi (senāsanānī) là: giường (mañco), ghế (pīṭhaṃ), đệm (bhisi), gối (bimbohanaṃ), vải thô (cimilikā), tấm trải trên (uttarattharaṇaṃ), tấm chiếu (taṭṭikā), miếng da (cammakhaṇḍo), tọa cụ (nisīdanaṃ), thảm cỏ (tiṇasanthāro), thảm lá (paṇṇasanthāro).
Dasa varāni yāciṃsūti visākhā aṭṭha, suddhodanamahārājā ekaṃ, jīvako ekaṃ.
Ten boons were requested: Visākhā requested eight, King Suddhodana one, and Jīvaka one.
Mười điều ước nguyện (varāni yāciṃsū) là: Visākhā ước tám điều, Vua Suddhodana ước một điều, Jīvaka ước một điều.
Yāguānisaṃsā ca akappiyamaṃsāni ca bhesajjakkhandhake niddiṭṭhāni.
The advantages of gruel (yāguānisaṃsā) and unsuitable meats (akappiyamaṃsāni) are set forth in the Bhesajjakkhandhaka.
Các lợi ích của cháo (Yāguānisaṃsā) và các loại thịt không hợp pháp (akappiyamaṃsāni) được chỉ rõ trong Bhesajjakkhandhaka.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở mọi nơi đều hiển nhiên.
331. Ekādasakesu – ekādasāti paṇḍakādayo ekādasa.
In the Elevens: The eleven refers to the eleven persons such as eunuchs.
331. Trong nhóm mười một – mười một điều là mười một loại người như paṇḍaka (người ái nam ái nữ).
Ekādasa pādukāti dasa ratanamayā, ekā kaṭṭhapādukā.
The eleven sandals are ten jewel-studded ones and one wooden sandal.
Mười một loại dép (pādukā) là mười loại làm bằng châu báu và một loại dép gỗ.
Tiṇapādukamuñjapādukapabbajapādukādayo pana kaṭṭhapādukasaṅgahameva gacchanti.
Grass sandals, muñja-grass sandals, pabbaja-grass sandals, and so on, are included in the category of wooden sandals.
Các loại dép cỏ, dép mây, dép lau sậy, v.v., đều thuộc loại dép gỗ.
Ekādasa pattāti tambalohamayena vā dārumayena vā saddhiṃ dasa ratanamayā.
The eleven bowls are ten jewel-studded ones together with a copper or wooden bowl.
Mười một loại bát (pattā) là mười loại làm bằng châu báu, cùng với bát bằng đồng hoặc bằng gỗ.
Ekādasa cīvarānīti sabbanīlakādīni ekādasa.
The eleven robes are the eleven beginning with the all-blue ones.
Mười một loại y phục (cīvarānī) là mười một loại như y toàn màu xanh, v.v.
Yāvatatiyakāti ukkhittānuvattikā bhikkhunī, saṅghādisesā aṭṭha, ariṭṭho, caṇḍakāḷīti.
Yāvatatiyakā refers to a bhikkhunī who associates with an expelled bhikkhu, eight Saṅghādisesas of yāvatatiyaka, Ariṭṭha, and Caṇḍakāḷī.
Yāvatatiyakā là tỳ-khưu-ni theo người đã bị cử tội, tám giới Saṅghādisesa, Ariṭṭha, và Caṇḍakāḷī.
Ekādasa antarāyikā nāma ‘‘nasi animittā’’ti ādayo.
The eleven impediments are those beginning with "nasi animittā" and so on.
Mười một điều chướng ngại (antarāyikā) là những điều như “nasi animittā” và các điều khác.
Ekādasa cīvarāni adhiṭṭhātabbānīti ticīvaraṃ, vassikasāṭikā, nisīdanaṃ, paccattharaṇaṃ, kaṇḍuppaṭicchādi, mukhapuñchanacoḷaṃ, parikkhāracoḷaṃ, udakasāṭikā, saṅkaccikāti.
The eleven robes to be resolved upon are the triple robe (ticīvara), the rain-bathing robe (vassikasāṭikā), the sitting cloth (nisīdana), the spreading cloth (paccattharaṇa), the itch-covering cloth (kaṇḍuppaṭicchādi), the mouth-wiping cloth (mukhapuñchanacoḷaṃ), the accessory cloth (parikkhāracoḷaṃ), the water-straining cloth (udakasāṭikā), and the breast-covering cloth (saṅkaccikā).
Mười một y phục cần phải làm y (adhiṭṭhātabbāni) là tam y (ticīvaraṃ), y tắm mưa (vassikasāṭikā), tọa cụ (nisīdanaṃ), y trải (paccattharaṇaṃ), y che ghẻ lở (kaṇḍuppaṭicchādi), y lau mặt (mukhapuñchanacoḷaṃ), y vật dụng (parikkhāracoḷaṃ), y tắm (udakasāṭikā), y che ngực (saṅkaccikā).
Na vikappetabbānīti etāneva adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya na vikappetabbāni.
Not to be modified means that these very same*, from the time they are resolved upon, are not to be modified.
Không được làm vikappana là những y phục này, kể từ khi đã được làm y (adhiṭṭhita), thì không được làm vikappana.
Gaṇṭhikā ca vidhā ca suttamayena saddhiṃ ekādasa honti, te sabbe khuddakakkhandhake niddiṭṭhā.
Gaṇṭhikā and vidhā, together with those made of thread, are eleven; all of these are specified in the Khuddakakkhandhaka.
Gaṇṭhikā và vidhā cùng với loại làm bằng chỉ là mười một, tất cả những điều đó đã được nêu rõ trong Khuddakakkhandhaka.
Pathaviyo pathavisikkhāpade niddiṭṭhā.
Earths are specified in the pathavī-sikkhāpada.
Đất đã được nêu rõ trong giới Pathavīsikkhāpada.
Nissayapaṭipassaddhiyo upajjhāyamhā pañca, ācariyamhā cha; evaṃ ekādasa.
The cessations of dependence are five from the Upajjhāya and six from the Ācariya; thus, eleven.
Nissayapaṭipassaddhiyo (sự chấm dứt nương tựa) là năm từ Upajjhāya, sáu từ Ācariya; tổng cộng là mười một.
Avandiyapuggalā naggena saddhiṃ ekādasa, te sabbe senāsanakkhandhake niddiṭṭhā.
Persons not to be saluted, including the naked ones, are eleven; all of these are specified in the Senāsanakkhandhaka.
Những người không đáng đảnh lễ cùng với người trần truồng là mười một, tất cả những điều đó đã được nêu rõ trong Senāsanakkhandhaka.
Ekādasa paramāni pubbe vuttesu cuddasasu ekādasakavasena yojetvā veditabbāni.
The eleven paramas should be understood by combining them in groups of eleven among the fourteen mentioned previously.
Mười một điều tối thượng (paramāni) cần được biết bằng cách kết hợp theo nhóm mười một trong mười bốn điều đã nói trước đây.
Ekādasa varānīti mahāpajāpatiyā yācitavarena saddhiṃ pubbe vuttāni dasa.
The eleven boons refer to the ten boons mentioned previously, together with the boon requested by Mahāpajāpatī.
Mười một điều ước (varāni) là mười điều đã nói trước đây cùng với điều ước do Mahāpajāpatī yêu cầu.
Ekādasa sīmādosāti ‘‘atikhuddakaṃ sīmaṃ sammannantī’’tiādinā nayena kammavagge āgamissanti.
The eleven sīmā faults will appear in the Kammavagga, in the manner beginning with "they consecrate a sīmā that is too small."
Mười một lỗi của sīmā (sīmādosā) sẽ được đề cập trong Kammavagga theo cách như “sammanna sīmā quá nhỏ” và các điều khác.
Akkosakaparibhāsake puggale ekādasādīnavā nāma ‘‘yo so, bhikkhave, bhikkhu akkosako paribhāsako ariyūpavādī, sabrahmacārīnaṃ aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so ekādasannaṃ byasanānaṃ aññataraṃ byasanaṃ na nigaccheyya.
The eleven disadvantages for a reviler and slanderer are: "Bhikkhus, it is impossible, it is not appropriate, that a bhikkhu who is a reviler, a slanderer, an abuser of noble ones, should not incur one of eleven calamities.
Mười một tai họa (ādīnavā) đối với người mắng nhiếc, phỉ báng là: “Này các tỳ-khưu, một tỳ-khưu mắng nhiếc, phỉ báng, vu khống các bậc Thánh, các vị đồng phạm hạnh, thì không thể tránh khỏi việc người ấy sẽ gặp phải một trong mười một tai họa.
Katamesaṃ ekādasannaṃ?
Which eleven?
Mười một điều nào?
Anadhigataṃ nādhigacchati, adhigatā parihāyati, saddhammassa na vodāyanti, saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaṃ carati, aññataraṃ vā saṃkiliṭṭhaṃ āpattiṃ āpajjati, sikkhaṃ vā paccakkhāya hīnāyāvattati, gāḷhaṃ vā rogātaṅkaṃ phusati, ummādaṃ vā pāpuṇāti cittakkhepaṃ vā, sammūḷho kālaṃ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī’’ti (a. ni. 11.6).
He does not attain what is not yet attained, he declines from what he has attained, his good Dhamma does not become purified, or he is conceited regarding the good Dhamma, or he lives the holy life discontented, or he falls into some defiled offense, or he renounces the training and reverts to a lower state, or he suffers a severe disease, or he experiences madness or derangement of mind, he dies bewildered, upon the breakdown of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell."
Người ấy không đạt được điều chưa đạt, mất đi điều đã đạt, các Pháp Chân Diệu không được thanh tịnh, hoặc người ấy tự mãn về các Pháp Chân Diệu, hoặc người ấy sống Phạm hạnh mà không hoan hỷ, hoặc người ấy phạm một tội uế tạp nào đó, hoặc người ấy từ bỏ giới học và trở lại đời sống thấp kém, hoặc người ấy mắc phải một bệnh tật hiểm nghèo, hoặc người ấy trở nên điên loạn hoặc tâm trí bị rối loạn, người ấy chết trong sự mê muội, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, đọa lạc, địa ngục” (A.N. 11.6).
Ettha ca saddhammoti buddhavacanaṃ adhippetaṃ.
Here, saddhamma refers to the word of the Buddha.
Ở đây, Saddhamma được hiểu là lời dạy của Đức Phật.
Bahulīkatāyāti punappunaṃ katāya.
Bahulīkatāyā means repeatedly performed.
Bahulīkatāyā là đã được thực hiện nhiều lần.
Yānīkatāyāti suyuttayānasadisāya katāya.
Yānīkatāyā means made like a well-equipped vehicle.
Yānīkatāyā là đã được làm như một cỗ xe được trang bị tốt.
Vatthukatāyāti yathā patiṭṭhā hoti; evaṃ katāya.
Vatthukatāyā means made to be a foundation.
Vatthukatāyā là đã được làm như một nền tảng vững chắc.
Anuṭṭhitāyāti anu anu pavattitāya; niccādhiṭṭhitāyāti attho.
Anuṭṭhitāyā means constantly practiced; it means continually resolved upon.
Anuṭṭhitāyā là đã được thực hành liên tục; nghĩa là đã được kiên trì thực hành.
Paricitāyāti samantato citāya; sabbadisāsu citāya ācitāya bhāvitāya abhivaḍḍhitāyāti attho.
Paricitāyā means thoroughly accumulated; it means accumulated, gathered, developed, and greatly increased in all directions.
Paricitāyā là đã được tích lũy từ mọi phía; nghĩa là đã được tích lũy, đã được phát triển, đã được tăng trưởng từ mọi hướng.
Susamāraddhāyāti suṭṭhu samāraddhāya; vasībhāvaṃ upanītāyāti attho.
Susamāraddhāyā means well and properly undertaken; it means brought to mastery.
Susamāraddhāyā là đã được nỗ lực rất tốt; nghĩa là đã đạt được sự thành thạo.
Na pāpakaṃ supinanti pāpakameva na passati, bhadrakaṃ pana vuḍḍhikāraṇabhūtaṃ passati.
He sees no bad dreams means he sees no bad dreams at all, but sees good dreams that are conducive to growth.
Không thấy ác mộng nghĩa là không thấy ác mộng, mà thấy những giấc mơ tốt lành mang lại sự phát triển.
Devatā rakkhantīti ārakkhadevatā dhammikaṃ rakkhaṃ paccupaṭṭhāpenti.
The devas protect him means the guardian devas provide righteous protection.
Chư thiên bảo vệ nghĩa là các vị thiên hộ trì thực hiện sự bảo vệ hợp Pháp.
Tuvaṭaṃ cittaṃ samādhiyatīti khippaṃ cittaṃ samādhiyati.
His mind becomes quickly concentrated means his mind quickly attains concentration.
Tâm mau chóng định tĩnh nghĩa là tâm mau chóng đạt được định tĩnh.
Uttari appaṭivijjhantoti mettājhānato uttariṃ arahattaṃ asacchikaronto sekho vā puthujjano vā hutvā kālaṃ karonto brahmalokūpago hoti.
Not penetrating further means, if he does not realize arahantship beyond the jhāna of mettā, being either a Sekha or a worldling, when he dies, he attains rebirth in the Brahma world.
Không thấu hiểu cao hơn nghĩa là một vị Hữu học (sekha) hoặc phàm nhân (puthujjana) không chứng đắc A-la-hán quả cao hơn thiền Mettā, khi mạng chung sẽ tái sanh vào cõi Phạm thiên.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp mọi nơi.
332. ‘‘Uposathakammassa ko ādī’’tiādīnaṃ pucchānaṃ vissajjane sāmaggī ādīti ‘‘uposathaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapārisuddhiṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi.
In answering the questions such as "What is the beginning of the Uposatha ceremony?", concord is the beginning means that the concord of body of bhikkhus who have assembled after having cleaned the sīmā and brought their declarations of purity (chandapārisuddhi) with the intention of performing the Uposatha, is the beginning.
332. Trong việc giải đáp các câu hỏi như “Điều gì là khởi đầu của Uposathakamma?”, sự hòa hợp là khởi đầu nghĩa là sự hòa hợp thân của các tỳ-khưu đã tụ họp lại sau khi đã dọn dẹp sīmā và mang đến sự thanh tịnh (pārisuddhi) của ý chí (chanda) với ý định “Chúng ta sẽ làm Uposatha”.
Kiriyā majjheti pubbakiccaṃ katvā pātimokkhaosāraṇakiriyā majjhe.
The act is in the middle means the act of reciting the Pātimokkha after performing the preliminary duties is in the middle.
Hành động ở giữa nghĩa là hành động tụng đọc Pātimokkha sau khi đã thực hiện các nghi thức sơ bộ (pubbakicca) là ở giữa.
Niṭṭhānaṃ pariyosānanti ‘‘tattha sabbeheva samaggehi sammodamānehi avivadamānehi sikkhitabba’’nti idaṃ pātimokkhaniṭṭhānaṃ pariyosānaṃ.
The completion is the end means the conclusion of the Pātimokkha: "There, all should train themselves in concord, in harmony, without dispute," this is the completion, the end.
Sự kết thúc là hoàn tất nghĩa là lời kết thúc Pātimokkha “Ở đó, tất cả đều phải học hỏi trong sự hòa hợp, hoan hỷ và không tranh cãi” là sự hoàn tất.
Pavāraṇākammassa sāmaggī ādīti ‘‘pavāraṇaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapavāraṇaṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi.
Concord is the beginning of the Pavāraṇā ceremony means that the concord of body of bhikkhus who have assembled after having cleaned the sīmā and brought their declarations of invitation (chandapavāraṇā) with the intention of performing the Pavāraṇā, is the beginning.
Sự hòa hợp là khởi đầu của Pavāraṇākamma nghĩa là sự hòa hợp thân của các tỳ-khưu đã tụ họp lại sau khi đã dọn dẹp sīmā và mang đến sự thanh tịnh (pārisuddhi) của ý chí (chanda) với ý định “Chúng ta sẽ làm Pavāraṇā” là khởi đầu.
Kiriyā majjheti pavāraṇāñatti ca pavāraṇākathā ca majjhe, saṅghanavakassa ‘‘passanto paṭikarissāmī’’ti vacanaṃ pariyosānaṃ.
The act is in the middle means the declaration of Pavāraṇā and the discourse on Pavāraṇā are in the middle, and the statement "I will rectify it upon seeing it" by the most junior bhikkhu of the Saṅgha is the end.
Hành động ở giữa nghĩa là lời thỉnh cầu (ñatti) Pavāraṇā và lời nói (kathā) Pavāraṇā là ở giữa, lời nói của vị tỳ-khưu mới trong Tăng đoàn “Tôi sẽ sửa chữa nếu thấy lỗi” là sự hoàn tất.
Tajjanīyakammādīsu vatthu nāma yena vatthunā kammāraho hoti, taṃ vatthu.
In the Tajjanīya Kamma and others, vatthu refers to the matter by which one is subject to the Kamma.
Trong Tajjanīyakamma và các điều khác, vatthu là điều kiện mà nhờ đó một người trở thành đối tượng của nghiệp.
Puggaloti yena taṃ vatthu kataṃ, so puggalo.
Puggala refers to the person by whom that matter was committed.
Puggala là người đã thực hiện điều kiện đó.
Kammavācā pariyosānanti ‘‘kataṃ saṅghena itthannāmassa bhikkhuno tajjanīyakammaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti evaṃ tassā tassā kammavācāya avasānavacanaṃ pariyosānaṃ.
The end of the Kamma speech means the concluding words of each Kamma speech, such as "The Saṅgha has performed the Tajjanīya Kamma for such-and-such a bhikkhu. The Saṅgha approves, therefore it is silent; thus, we hold this to be so."
Kammavācā là hoàn tất nghĩa là lời kết thúc của mỗi Kammavācā như “Tăng đoàn đã thực hiện Tajjanīyakamma đối với tỳ-khưu có tên như vậy, Tăng đoàn chấp thuận, vì vậy im lặng, chúng tôi ghi nhận điều này” là sự hoàn tất.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp mọi nơi.
Atthasataṃ dhammasatantiādimhi pana yadetaṃ dasasu padesu ekekaṃ mūlaṃ katvā dasakkhattuṃ yojanāya padasataṃ vuttaṃ.
Moreover, regarding a hundred meanings, a hundred dhammas and so on, there are one hundred terms mentioned, formed by taking each of the ten grounds and combining them tenfold.
Trong một trăm ý nghĩa, một trăm Pháp và các điều khác, một trăm từ đã được nói bằng cách lấy mỗi một trong mười điểm làm gốc và kết hợp mười lần.
Tattha pacchimassa pacchimassa padassa vasena atthasataṃ purimassa purimassa vasena dhammasataṃ veditabbaṃ.
Among these, a hundred meanings should be understood according to each subsequent term, and a hundred dhammas according to each preceding term.
Ở đó, một trăm ý nghĩa (atthasataṃ) cần được hiểu theo từ sau, và một trăm Pháp (dhammasataṃ) cần được hiểu theo từ trước.
Atha vā ye dasa atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, ye pubbe paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ ‘‘tattha saṅghasuṭṭhutā nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘suṭṭhu devā’ti āgataṭṭhāne viya ‘suṭṭhu bhante’ti vacanasampaṭicchanabhāvo, yo ca tathāgatassa vacanaṃ sampaṭicchati, tassa taṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti, tasmā saṅghassa ‘suṭṭhu bhante’ti mama vacanasampaṭicchanatthaṃ paññapessāmi asampaṭicchane ādīnavaṃ sampaṭicchane ca ānisaṃsaṃ dassetvā na balakkārena abhibhavitvāti etamatthaṃ āvikaronto āha – saṅghasuṭṭhutāyā’’ti evamādinā nayena vaṇṇitā, tesaṃ idha dasakkhattuṃ āgatattā atthasataṃ tadatthajotakānañca padānaṃ vasena dhammasataṃ veditabbaṃ.
Alternatively, the ten reasons for benefit (atthavasa) on account of which the Tathāgata laid down training rules for the disciples—those that were explained previously in the exposition of the first Pārājika, in the manner beginning with "Therein, 'benefit to the Saṅgha' means the well-being of the Saṅgha, like in the phrase 'well, devas,' or the acceptance of the phrase 'well, venerable sir.' And whoever accepts the word of the Tathāgata, for him it leads to long-lasting welfare and happiness. Therefore, I will lay it down for the Saṅgha to accept my word 'well, venerable sir,' not by force, but by showing the danger of non-acceptance and the advantage of acceptance. Expressing this meaning, it is said: 'For the benefit of the Saṅgha'"—since these ten reasons for benefit are mentioned tenfold here, a hundred meanings should be understood according to them, and a hundred dhammas according to the terms that elucidate those meanings.
Hoặc, mười lợi ích (atthavase) mà nhờ đó Đức Như Lai đã chế định giới luật cho các đệ tử, những điều đã được giải thích trước đây trong phần giải thích về Pārājika thứ nhất theo cách như “Ở đó, sự tốt đẹp của Tăng đoàn (saṅghasuṭṭhutā) nghĩa là sự tốt đẹp của Tăng đoàn, giống như trong trường hợp ‘chư thiên tốt lành’, và sự chấp nhận lời nói ‘bạch Thế Tôn, tốt lành’. Và người nào chấp nhận lời nói của Đức Như Lai, điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho người ấy. Vì vậy, để Tăng đoàn chấp nhận lời nói của tôi ‘bạch Thế Tôn, tốt lành’, tôi sẽ chế định giới luật bằng cách chỉ ra những tai họa khi không chấp nhận và những lợi ích khi chấp nhận, chứ không phải bằng cách áp đặt cưỡng bức” – khi làm sáng tỏ ý nghĩa này, Đức Phật đã nói: “vì sự tốt đẹp của Tăng đoàn” – vì những lợi ích này được đề cập mười lần ở đây, nên một trăm ý nghĩa (atthasataṃ) cần được hiểu, và một trăm Pháp (dhammasataṃ) cần được hiểu theo các từ ngữ làm sáng tỏ ý nghĩa đó.
Idāni atthajotakānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisataṃ, dhammabhūtānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisatanti dve niruttisatāni, atthasate ñāṇasataṃ, dhammasate ñāṇasataṃ, dvīsu niruttisatesu dve ñāṇasatānīti cattāri ñāṇasatāni ca veditabbāni.
Now, a hundred derivations (nirutti) should be understood according to the derivations that elucidate the meanings, and a hundred derivations according to the derivations that are Dhamma; thus, two hundred derivations, and a hundred knowledges in the hundred meanings, a hundred knowledges in the hundred dhammas, and two hundred knowledges in the two hundred derivations; thus, four hundred knowledges should be understood.
Bây giờ, một trăm ngữ nguyên (niruttisataṃ) theo các ngữ nguyên làm sáng tỏ ý nghĩa, và một trăm ngữ nguyên (niruttisataṃ) theo các ngữ nguyên là Pháp; như vậy là hai trăm ngữ nguyên. Một trăm trí tuệ (ñāṇasataṃ) trong một trăm ý nghĩa, một trăm trí tuệ trong một trăm Pháp, và hai trăm trí tuệ trong hai trăm ngữ nguyên; như vậy là bốn trăm trí tuệ cần được biết.