330. Saṅghabhedakakkhandhake abhiññātā abhiññātāti pākaṭā pākaṭā.
330. In the Saṅghabhedakakkhandhaka, abhiññātā abhiññātā means renowned, renowned.
330. Trong chương về chia rẽ Tăng chúng (Saṅghabhedaka-khandhaka), abhiññātā abhiññātā có nghĩa là nổi tiếng, nổi tiếng.
Sakyakumārā nāma kāḷudāyippabhutayo dasa dūtā saddhiṃ parivārehi aññe ca bahū janā.
Sakyakumārā refers to the ten messengers headed by Kāḷudāyi, together with their entourages, and many other people.
Sakyakumārā là mười vị sứ giả như Kāludāyī và những người tùy tùng của họ, cùng nhiều người khác.
Amhākanti amhesu; amhākaṃ kulatoti vā vuttaṃ hoti.
Amhākaṃ means among us; or it means from our family.
Amhākaṃ có nghĩa là trong chúng ta; hoặc được nói là từ dòng tộc của chúng ta.
Gharāvāsatthaṃ anusāsissāmīti gharāvāse yaṃ kattabbaṃ, taṃ jānāpessāmi.
Gharāvāsatthaṃ anusāsissāmīti means "I will make known what should be done in household life."
Gharāvāsatthaṃ anusāsissāmī có nghĩa là ta sẽ chỉ dạy những gì cần làm trong đời sống gia đình.
Udakaṃ ninnetabbanti yathā udakaṃ sabbaṭṭhāne samaṃ hoti, evaṃ kātabbaṃ.
Udakaṃ ninnetabbaṃ means it should be done so that the water is even in all places.
Udakaṃ ninnetabbaṃ có nghĩa là phải làm sao cho nước đều khắp mọi nơi.
Niddhāpetabbanti tiṇāni uddharitabbāni.
Niddhāpetabbaṃ means the grasses should be removed.
Niddhāpetabbaṃ có nghĩa là phải nhổ cỏ.
Bhusikā uddharāpetabbāti sukhumapalālamissadhaññā palālikā palāpetabbā.
Bhusikā uddharāpetabbā means fine chaff mixed with grain, or husks, should be removed.
Bhusikā uddharāpetabbā có nghĩa là phải loại bỏ những hạt thóc lẫn trấu mịn.
Opunāpetabbanti sukhumapalālaṃ apanetabbaṃ.
Opunāpetabbaṃ means fine chaff should be removed.
Opunāpetabbaṃ có nghĩa là phải loại bỏ trấu mịn.
Tvaññeva gharāvāsatthena upajānāhīti tvaññeva gharāvāsatthaṃ jānāhi.
Tvaññeva gharāvāsatthena upajānāhīti means "You yourself know what is to be done in household life."
Tvaññeva gharāvāsatthena upajānāhī có nghĩa là chính ngươi hãy biết việc gia đình.
Ahaṃ tayā yathāsukhaṃ pabbajāhīti ettha ahaṃ tayā saddhiṃ pabbajissāmīti sahāyasinehena sahasā vattukāmo hutvā puna rajjasirilobhena parikaḍḍhiyamānahadayo ‘‘ahaṃ tayā’’ti ettakameva vatvā sesaṃ vattuṃ nāsakkhīti evamattho veditabbo.
Ahaṃ tayā yathāsukhaṃ pabbajāhīti: Here, the meaning should be understood as follows: "I will go forth with you" — wishing to say this quickly out of companionate affection, but then, with his heart drawn by the allure of royal glory, he only said "I, with you" and was unable to utter the rest.
Ahaṃ tayā yathāsukhaṃ pabbajāhī – ở đây, ý nghĩa nên hiểu là: “Ta sẽ xuất gia cùng với ngươi” – vì tình bạn bè, muốn nói nhanh như vậy, nhưng rồi tâm bị lôi kéo bởi lòng tham vinh hoa phú quý của vương quốc, nên chỉ nói được “Ahaṃ tayā” (Ta cùng ngươi) mà không nói hết phần còn lại.
332. Yassantarato na santi kopāti tatiyamaggena samūhatattā yassa citte kopā na santi.
332. Yassantarato na santi kopā means "in whose mind there are no angers," because they have been uprooted by the third path.
332. Yassantarato na santi kopā có nghĩa là trong tâm người ấy không có những sự phẫn nộ, vì chúng đã bị nhổ tận gốc bằng đạo thứ ba.
Yasmā pana bhavoti sampatti, vibhavoti vipatti; tathā bhavoti vuḍḍhi, vibhavoti hāni; bhavoti sassataṃ, vibhavoti ucchedo; bhavoti puññaṃ, vibhavoti pāpaṃ; vibhavoti ca abhavoti ca atthato ekameva, tasmā itibhavābhavatañca vītivattoti ettha yā esā sampattivipattivuḍḍhihānisassatucchedapuññapāpavasena iti anekappakārā bhavābhavatā vuccati; catūhipi maggehi yathāsambhavaṃ tena tena nayena taṃ itibhavābhavatañca vītivattoti evamattho daṭṭhabbo.
Since bhava means prosperity and vibhava means adversity; likewise, bhava means growth and vibhava means decay; bhava means eternalism and vibhava means annihilationism; bhava means merit and vibhava means demerit; and vibhavo and abhavo are essentially one and the same, therefore, in itibhavābhavatañca vītivatto, the phrase refers to this manifold existence and non-existence, called bhava and abhava, in terms of prosperity and adversity, growth and decay, eternalism and annihilationism, merit and demerit; it should be understood that by means of the four paths, as appropriate and in various ways, he has transcended that existence and non-existence.
Vì bhava có nghĩa là thành tựu, vibhava có nghĩa là thất bại; cũng vậy, bhava có nghĩa là tăng trưởng, vibhava có nghĩa là suy thoái; bhava có nghĩa là thường còn, vibhava có nghĩa là đoạn diệt; bhava có nghĩa là phước, vibhava có nghĩa là tội; và vibhava cùng abhava về ý nghĩa là một, do đó, ở đây, itibhavābhavatañca vītivatto nên được hiểu là: cái gọi là trạng thái hữu và vô hữu đa dạng này, xét theo sự thành tựu và thất bại, tăng trưởng và suy thoái, thường còn và đoạn diệt, phước và tội, đã được vượt qua bởi người ấy tùy theo khả năng bằng mỗi đạo trong bốn đạo; ý nghĩa nên được hiểu như vậy.
Nānubhavantīti na sampāpuṇanti; tassa dassanaṃ devānampi dullabhanti adhippāyo.
Nānubhavanti means they do not attain; the intention is that even for devas, the sight of him is rare.
Nānubhavantī có nghĩa là không thể đạt đến; ý nghĩa là thậm chí chư thiên cũng khó thấy được người ấy.
343. Tikabhojananti ettha tīhi janehi bhuñjitabbabhojanaṃ.
343. Tikabhojana here means food to be eaten by three persons.
343. Tikabhojanaṃ – ở đây, là bữa ăn mà ba người nên dùng.
Taṃ paññāpessāmīti taṃ anujānissāmi.
Taṃ paññāpessāmīti means "I will authorize it."
Taṃ paññāpessāmī có nghĩa là ta sẽ cho phép điều đó.
Gaṇabhojane pana yathādhammo kāretabboti.
But regarding collective meals, it should be done according to the Dhamma.
Còn đối với bữa ăn tập thể (gaṇabhojana), phải làm theo Pháp.
Pañcavatthuyācanakathā saṅghādisesavaṇṇanāyaṃ vuttā.
Pañcavatthuyācanakathā (Discourse on the Request for Five Items) is mentioned in the exposition of the Saṅghādisesa.
Pañcavatthuyācanakathā (Câu chuyện về việc xin năm điều) đã được nói trong phần giải thích Saṅghādisesa.
Kappanti āyukappaṃ.
Kappa means a life-span.
Kappaṃ có nghĩa là trọn một kiếp sống.
Brahmaṃ puññanti seṭṭhaṃ puññaṃ.
Brahmaṃ puñña means excellent merit.
Brahmaṃ puññaṃ có nghĩa là phước báu tối thượng.
Kappaṃ saggamhīti āyukappameva.
Kappaṃ saggamhīti means for the duration of a lifetime.
Kappaṃ saggamhī có nghĩa là trọn một kiếp sống (ở cõi trời).
346. Mamānukubbanti mamānukiriyaṃ kurumāno.
346. Mamānukubba means performing a deed similar to mine.
346. Mamānukubbaṃ có nghĩa là làm theo hành động của ta.
Kapaṇoti dukkhito.
Kapaṇo means miserable.
Kapaṇo có nghĩa là đau khổ.
Mahāvarāhassāti mahānāgassa.
Mahāvarāhassā means of the great elephant.
Mahāvarāhassā có nghĩa là của con voi lớn.
Mahiṃ vikubbatoti pathaviṃ padālentassa.
Mahiṃ vikubbato means of one who tears up the earth.
Mahiṃ vikubbato có nghĩa là của kẻ đang đào xới mặt đất.
Bhisaṃ ghasamānassāti bhisaṃ khādantassa.
Bhisaṃ ghasamānassā means of one who eats lotus stems.
Bhisaṃ ghasamānassā có nghĩa là của kẻ đang ăn ngó sen.
Nadīsu jaggatoti ettha so kira hatthināgo sāyanhasamayaṃ taṃ nadināmakaṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā kilanto sabbarattiṃ vītināmesi, jālikaṃ karoti, tena vuttaṃ ‘‘nadīsu jaggato’’ti.
Nadīsu jaggato: Here, it is said "nadīsu jaggato" because that elephant, after descending into the pond named Nadī in the evening, spent the whole night, tired from playing, creating a network of paths.
Nadīsu jaggato – ở đây, con voi chúa ấy đã xuống hồ nước tên Nadī vào buổi chiều, và vì mệt mỏi, nó đã trải qua cả đêm, tạo ra những đường đi như lưới; vì thế mới nói “nadīsu jaggato” (thức canh ở các con sông).
Mā jātu koci lokasminti mā kadācipi koci satto lokasmiṃ.
Mā jātu koci lokasmiṃ means may no being ever in the world.
Mā jātu koci lokasmiṃ có nghĩa là đừng bao giờ có bất kỳ chúng sinh nào trên thế gian.
Udapajjathāti upapajjatha.
Udapajjathāti means "may it not arise."
Udapajjathā có nghĩa là sinh ra.
Jalaṃva yasasā aṭṭhāti yasasā jalanto viya ṭhito.
Jalaṃva yasasā aṭṭhā means stood as if blazing with glory.
Jalaṃva yasasā aṭṭhā có nghĩa là đứng vững như đang tỏa sáng rực rỡ bởi danh tiếng.
Devadattoti me sutanti ‘‘īdiso devadatto’’ti bhagavatā sutampi atthi, tadeva gahetvā idaṃ vuttaṃ.
Devadattoti me sutanti: "Such is Devadatta" - the Blessed One also heard this, and taking that, this was said.
Devadattoti me sutaṃ có nghĩa là Đức Thế Tôn cũng đã từng nghe nói “Devadatta là người như thế này”; chính điều đó đã được lấy để nói điều này.
So pamādamanuciṇṇoti ettha pamādaṃ anucinātīti anuciṇṇo, pamādo appahīnoti attho.
So pamādamanuciṇṇo: Here, anuciṇṇo means one who practices heedlessness repeatedly, the meaning is that heedlessness is not abandoned.
So pamādamanuciṇṇo – ở đây, anuciṇṇo có nghĩa là người thường xuyên thực hành sự xao lãng (pamāda); ý nghĩa là sự xao lãng chưa được đoạn trừ.
Āsajja nanti pāpakena cittena patvā, visosetvāti vā attho.
Āsajja nanti means having reached with an evil mind, or it means having made dry.
Āsajja naṃ có nghĩa là đạt đến với tâm ác, hoặc ý nghĩa là làm cho khô héo.
Avīcinirayaṃ pattoti idaṃ pana āsīsāyaṃ atītavacanaṃ.
Avīcinirayaṃ patto here is a past tense verb used in a desiderative sense.
Avīcinirayaṃ patto – đây là một từ quá khứ mang ý nghĩa cầu mong.
Bhesmāti bhayānako.
Bhesmā means terrifying.
Bhesmā có nghĩa là đáng sợ.
351. Ekato upāli ekoti dhammavādipakkhe eko.
351. Ekato upāli eko means one on the side of the Dhamma-speaker.
351. Ekato upāli eko có nghĩa là một vị thuộc phe chánh pháp (dhammavādī).
Ekato dveti adhammavādipakkhe dve.
Ekato dve means two on the side of the non-Dhamma-speaker.
Ekato dve có nghĩa là hai vị thuộc phe tà pháp (adhammavādī).
Catuttho anussāvetīti saṅghaṃ bhindissāmīti adhammavādicatuttho hutvā anussāveti; anunayanto sāveti ‘‘na tumhākaṃyeva narakabhayaṃ atthi, amhākampi atthi, na amhākaṃ avīcimaggo pihito, na mayaṃ akusalā na bhāyāma.
Catuttho anussāvetīti means, intent on splitting the Saṅgha, the fourth, being a non-Dhamma-speaker, announces persuasively, saying: "It is not that only you are free from the fear of hell; we too have the fear of hell. The path to Avīci is not closed to us, nor are we unskillful or unafraid.
Catuttho anussāvetī có nghĩa là vị thứ tư thuộc phe tà pháp, với ý định chia rẽ Tăng chúng, thuyết phục (khiến họ nghe); ông ta thuyết phục bằng cách nói: “Không phải chỉ các vị mới có nỗi sợ địa ngục, chúng tôi cũng có. Con đường đến địa ngục Avīci không bị đóng kín đối với chúng tôi, chúng tôi không phải là những kẻ bất thiện và chúng tôi không sợ hãi.
Yadi hi ayaṃ adhammo avinayo asatthusāsanaṃ vā bhaveyya, na mayaṃ gaṇheyyāmā’’tiādinā nayena ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti evaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni bodhetīti attho.
"For indeed, if this were un-Dhamma, un-Vinaya, or not the Teacher's Dispensation, we would not accept it"—by such a method, explaining eighteen matters that cause schism as "un-Dhamma is Dhamma." This is the meaning.
Nếu đây là phi pháp, phi luật, hoặc không phải giáo pháp của Đức Phật, thì chúng tôi sẽ không chấp nhận.” Theo cách này, bằng cách nói “phi pháp là pháp”, vị ấy làm cho người ta hiểu mười tám điều gây chia rẽ. Đó là ý nghĩa.
Salākaṃ gāhetīti evaṃ anussāvetvā pana ‘‘idaṃ gaṇhatha, idaṃ rocethā’’ti vadanto salākaṃ gāheti.
Taking the voting ticket: Having thus prompted them, saying, "Accept this, approve this," he causes them to take the voting ticket.
Salākaṃ gāheti (lấy thẻ bầu) nghĩa là, sau khi thuyết phục như vậy, người nói “Hãy chấp nhận điều này, hãy tán thành điều này” thì lấy thẻ bầu.
Bhikkhu kho upāli pakatatto samānasaṃvāsako samānasīmāyaṃ ṭhito saṅghaṃ bhindatīti ettha siyā evaṃ ‘‘devadatto kathaṃ pakatatto’’ti.
In this passage, "Upāli, a bhikkhu who is fully qualified, living in communion, and within the same boundary, causes a schism in the Saṅgha", one might ask, "How was Devadatta fully qualified?"
Trong câu Bhikkhu kho upāli pakatatto samānasaṃvāsako samānasīmāyaṃ ṭhito saṅghaṃ bhindatī (Này Upāli, một Tỳ-khưu bình thường, cùng chung trú xứ, cùng ở trong một giới trường, phá vỡ Tăng đoàn), có thể có câu hỏi: “Devadatta làm sao là người bình thường?”
Kathaṃ tāva na pakatatto, rañño ghātāpitattā ruhiruppādassa ca katattāti?
How was he not fully qualified, given that he caused the king to be killed and caused blood to flow?
Tại sao ông ấy không bình thường, vì ông ấy đã ra lệnh vua sát hại* và đã làm cho máu* chảy ra?
Tattha vadāma – āṇattiyā tāva viraddhattā rañño ghātāpanaṃ natthi.
In response to that, we say that, firstly, the king's killing was not caused by Devadatta's command, as the command was thwarted.
Về điều đó, chúng tôi nói rằng: Trước hết, việc ra lệnh vua sát hại* không xảy ra vì lệnh đã bị thất bại.
‘‘Tena hi tvaṃ, kumāra, pitaraṃ hantvā rājā hohi, ahaṃ bhagavantaṃ hantvā buddho bhavissāmī’’ti evañhi tassa āṇatti.
For his command was, "Then, young prince, having killed your father, become king; and I, having killed the Blessed One, will become a Buddha."
Thật vậy, lệnh của ông ấy là: “Vậy thì, này hoàng tử, hãy giết cha ngươi và làm vua; ta sẽ giết Đức Thế Tôn và trở thành Phật.”
Kumāro pana rājā hutvā pacchā pitaraṃ māresi; evaṃ tāva āṇattiyā viraddhattā rañño ghātāpanaṃ natthi.
However, the prince became king and killed his father only afterwards; thus, the killing of the king was not caused by his command, as the command was thwarted.
Nhưng hoàng tử đã làm vua rồi sau đó mới giết cha mình; như vậy, việc ra lệnh vua sát hại* không xảy ra vì lệnh đã bị thất bại.
Ruhiruppāde pana katamatteyeva ruhiruppādapaccayā bhagavatā abhabbatā na vuttā, na ca sakkā bhagavato vacanaṃ vināyeva tassa abhabbatā āropetuṃ.
As for causing blood to flow, merely by causing blood to flow, the Blessed One did not declare him to be incapable (abhabbata); and it is not possible to declare him incapable without the word of the Blessed One.
Còn về việc làm cho máu chảy ra, chỉ sau khi việc làm cho máu chảy ra đã xảy ra, Đức Thế Tôn vẫn chưa tuyên bố rằng ông ấy không thể thành tựu (abhabbatā) vì nguyên nhân làm cho máu chảy ra; và không thể tự ý gán cho ông ấy sự không thể thành tựu mà không có lời của Đức Thế Tôn.
Adhammaṃ dhammoti dīpentītiādīsu aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu suttantapariyāyena tāva dasa kusalakammapathā dhammo, dasa akusalakammapathā adhammo.
Among the eighteen matters that cause schism, such as "declaring un-Dhamma as Dhamma", according to the Suttanta method, the ten wholesome courses of action are Dhamma, and the ten unwholesome courses of action are un-Dhamma.
Trong mười tám điều gây chia rẽ như Adhammaṃ dhammoti dīpenti (tuyên bố phi pháp là pháp), theo phương pháp kinh tạng, mười thiện nghiệp đạo là pháp (Dhamma), mười bất thiện nghiệp đạo là phi pháp (Adhamma).
Tathā cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā dhammo nāma; tayo satipaṭṭhānā, tayo sammappadhānā, tayo iddhipādā, cha indriyāni, cha balāni, aṭṭha bojjhaṅgā, navaṅgiko maggoti ca cattāro upādānā, pañca nīvaraṇā, satta anusayā, aṭṭha micchattāti ca ayaṃ adhammo.
Similarly, the four foundations of mindfulness (satipaṭṭhānā), the four right efforts (sammappadhānā), the four bases of psychic power (iddhipādā), the five faculties (indriyāni), the five powers (balāni), the seven factors of enlightenment (bojjhaṅgā), and the Noble Eightfold Path (ariyo aṭṭhaṅgiko maggo) are called Dhamma; while three foundations of mindfulness, three right efforts, three bases of psychic power, six faculties, six powers, eight factors of enlightenment, and a nine-fold path, as well as the four clingings (upādānā), five hindrances (nīvaraṇā), seven underlying tendencies (anusayā), and eight wrongnesses (micchattā), are un-Dhamma.
Tương tự, bốn niệm xứ (cattāro satipaṭṭhānā), bốn chánh cần (cattāro sammappadhānā), bốn thần túc (cattāro iddhipādā), năm căn (pañcindriyāni), năm lực (pañca balāni), bảy giác chi (satta bojjhaṅgā), và Bát Chánh Đạo (ariyo aṭṭhaṅgiko maggo) được gọi là pháp; còn ba niệm xứ, ba chánh cần, ba thần túc, sáu căn, sáu lực, tám giác chi, và Cửu Chánh Đạo, cùng với bốn thủ (upādānā), năm triền cái (nīvaraṇā), bảy tùy miên (anusayā), và tám tà kiến (micchattā) được gọi là phi pháp.
Tattha yaṃkiñci ekaṃ adhammakoṭṭhāsaṃ gahetvā ‘‘imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāma; evaṃ amhākaṃ ācariyakulaṃ nissāya niyyānikaṃ bhavissati, mayañca loke pākaṭā bhavissāmā’’ti taṃ adhammaṃ ‘‘dhammo aya’’nti kathayantā adhammaṃ dhammoti dīpenti nāma.
In this regard, taking any single part of un-Dhamma and saying, "We will make this un-Dhamma into Dhamma; in this way, relying on our teacher's lineage, it will be conducive to liberation, and we shall become famous in the world"—those who speak of that un-Dhamma as "this is Dhamma" are said to be declaring un-Dhamma as Dhamma.
Trong số đó, khi một người lấy bất kỳ một phần phi pháp nào và nói: “Chúng ta sẽ biến phi pháp này thành pháp; như vậy, nương tựa vào dòng truyền thừa của chúng ta, nó sẽ đưa đến sự giải thoát, và chúng ta sẽ trở nên nổi tiếng trên thế gian,” thì việc nói phi pháp đó là “pháp này” được gọi là tuyên bố phi pháp là pháp.
Tatheva dhammakoṭṭhāsesu ca ekaṃ gahetvā ayaṃ adhammoti kathentā dhammaṃ adhammoti dīpenti nāma.
Likewise, taking one of the parts of Dhamma and saying "this is un-Dhamma"—those are said to be declaring Dhamma as un-Dhamma.
Tương tự, khi một người lấy một phần pháp và nói rằng đây là phi pháp, thì việc đó được gọi là tuyên bố pháp là phi pháp.
Vinayapariyāyena pana bhūtena vatthunā codetvā sāretvā yathāpaṭiññāya kātabbaṃ kammaṃ dhammo nāma, abhūtena vatthunā acodetvā asāretvā apaṭiññāya kātabbaṃ kammaṃ adhammo nāma.
According to the Vinaya method, an act that is to be performed by means of accusation based on a real transgression, causing recollection (of the offense), and according to confession, is called Dhamma; an act that is to be performed without accusation based on a non-existent transgression, without causing recollection, and without confession, is called un-Dhamma.
Tuy nhiên, theo phương pháp luật tạng, một hành động được thực hiện sau khi đã khiển trách và cảnh cáo bằng một sự việc có thật, và được thực hiện theo lời thú nhận, được gọi là pháp; một hành động được thực hiện mà không khiển trách, không cảnh cáo bằng một sự việc không thật, và không theo lời thú nhận, được gọi là phi pháp.
Suttantapariyāyena rāgavinayo dosavinayo mohavinayo saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti ayaṃ vinayo nāma, rāgādīnaṃ avinayo asaṃvaro appahānaṃ appaṭisaṅkhāti ayaṃ avinayo nāma.
According to the Suttanta method, the removal of lust, the removal of hatred, the removal of delusion, restraint, abandonment, and reflection—this is called Vinaya; the non-removal of lust and so on, non-restraint, non-abandonment, non-reflection—this is called un-Vinaya.
Theo phương pháp kinh tạng, sự diệt trừ tham (rāgavinayo), sự diệt trừ sân (dosavinayo), sự diệt trừ si (mohavinayo), sự chế ngự (saṃvaro), sự đoạn trừ (pahānaṃ), sự quán sát (paṭisaṅkhā) được gọi là luật (Vinaya); còn sự không diệt trừ tham, v.v., sự không chế ngự, sự không đoạn trừ, sự không quán sát được gọi là phi luật (Avinaya).
Vinayapariyāyena vatthusampatti ñattisampatti anussāvanasampatti sīmāsampatti parisāsampattīti ayaṃ vinayo nāma, vatthuvipatti…pe… parisāvipattīti ayaṃ avinayo nāma.
According to the Vinaya method, the completeness of the matter (vatthusampatti), the completeness of the motion (ñattisampatti), the completeness of the proclamation (anussāvanasampatti), the completeness of the boundary (sīmāsampatti), the completeness of the assembly (parisāsampatti)—this is called Vinaya; the failure of the matter... and so on... the failure of the assembly—this is called un-Vinaya.
Theo phương pháp luật tạng, sự viên mãn về đối tượng (vatthusampatti), sự viên mãn về yết-ma (ñattisampatti), sự viên mãn về tuyên bố (anussāvanasampatti), sự viên mãn về giới trường (sīmāsampatti), sự viên mãn về hội chúng (parisāsampatti) được gọi là luật; còn sự khiếm khuyết về đối tượng... v.v... sự khiếm khuyết về hội chúng được gọi là phi luật.
Suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā… aṭṭhaṅgiko maggoti idaṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena; tayo satipaṭṭhānā, tayo sammappadhānā, tayo iddhipādā, cha indriyāni, cha balāni, aṭṭha bojjhaṅgā, navaṅgiko maggoti idaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena.
According to the Suttanta method, the four foundations of mindfulness... the eightfold path—this was spoken and uttered by the Tathāgata; while three foundations of mindfulness, three right efforts, three bases of psychic power, six faculties, six powers, eight factors of enlightenment, and a nine-fold path—this was not spoken or uttered by the Tathāgata.
Theo phương pháp kinh tạng, bốn niệm xứ... Bát Chánh Đạo, đây là những điều được Đức Như Lai thuyết giảng và nói ra; ba niệm xứ, ba chánh cần, ba thần túc, sáu căn, sáu lực, tám giác chi, Cửu Chánh Đạo, đây là những điều không được Đức Như Lai thuyết giảng và không được nói ra.
Vinayapariyāyena cattāro pārājikā, terasa saṅghādisesā, dve aniyatā, tiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena; tayo pārājikā, cuddasa saṅghādisesā, tayo aniyatā, ekattiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena.
According to the Vinaya method, the four pārājikas, the thirteen saṅghādisesas, the two aniyatas, and the thirty nissaggiya pācittiyas—this was spoken and uttered by the Tathāgata; while three pārājikas, fourteen saṅghādisesas, three aniyatas, and thirty-one nissaggiya pācittiyas—this was not spoken or uttered by the Tathāgata.
Theo phương pháp luật tạng, bốn Pārājika, mười ba Saṅghādisesa, hai Aniyata, ba mươi Nissaggiya Pācittiya, đây là những điều được Đức Như Lai chế định và nói ra; ba Pārājika, mười bốn Saṅghādisesa, ba Aniyata, ba mươi mốt Nissaggiya Pācittiya, đây là những điều không được Đức Như Lai chế định và không được nói ra.
Suttantapariyāyena devasikaṃ phalasamāpattisamāpajjanaṃ, mahākaruṇāsamāpattisamāpajjanaṃ, buddhacakkhunā lokavolokanaṃ, aṭṭhuppattivasena suttantadesanā, jātakakathāti idaṃ āciṇṇaṃ; na devasikaṃ phalasamāpattisamāpajjanaṃ…pe… na jātakakathāti idaṃ anāciṇṇaṃ.
According to the Suttanta method, entering into fruit-attainment daily, entering into great compassion-attainment, surveying the world with the Buddha-eye, teaching suttantas according to the occasion, and Jātaka stories—these are accustomed practices; not entering into fruit-attainment daily... and so on... not Jātaka stories—these are unaccustomed practices.
Theo phương pháp kinh tạng, việc nhập quả định hàng ngày, việc nhập đại bi định, việc quán sát thế gian bằng Phật nhãn, việc thuyết kinh theo sự việc phát sinh, việc kể chuyện Jātaka, đây là những điều được thực hành; việc không nhập quả định hàng ngày... v.v... việc không kể chuyện Jātaka, đây là những điều không được thực hành.
Vinayapariyāyena nimantitassa vassāvāsaṃ vasitvā apaloketvā cāriyapakkamanaṃ, pavāretvā cāriyapakkamanaṃ, āgantukehi saddhiṃ paṭhamaṃ paṭisanthārakaraṇanti idaṃ āciṇṇaṃ; tasseva āciṇṇassa akaraṇaṃ anāciṇṇaṃ nāma.
According to the Vinaya method, having resided for the rains retreat, and having informed the inviter, going forth on pilgrimage, having performed the pavāraṇā, going forth on pilgrimage, and making initial greetings with visiting bhikkhus—these are accustomed practices; not performing these accustomed practices is called unaccustomed practice.
Theo phương pháp luật tạng, việc trú an cư mùa mưa sau khi được thỉnh mời, sau đó từ giã để đi du hành; việc từ giã sau khi đã tự tứ để đi du hành; việc chào hỏi các Tỳ-khưu mới đến trước tiên, đây là những điều được thực hành; việc không thực hành những điều đã được thực hành đó được gọi là không được thực hành.
‘‘Anāpatti ajānantassa, atheyyacittassa, na maraṇādhippāyassa, anullapanādhippāyassa, na mocanādhippāyassā’’ti tattha tattha vuttā anāpatti anāpatti nāma.
Non-offense (anāpatti) for one who does not know, for one without a thieving intent, for one without an intention to kill, for one without an intention to deceive, for one without an intention to liberate—the non-offense declared here and there is called anāpatti.
Việc không phạm (anāpatti) được nói đến ở từng chỗ là: “không phạm đối với người không biết, đối với người không có ý định trộm cắp, đối với người không có ý định giết hại, đối với người không có ý định lừa dối, đối với người không có ý định giải thoát*.”
‘‘Jānantassa, theyyacittassā’’tiādinā nayena vuttā āpatti āpatti nāma.
Offense (āpatti) for one who knows, for one with a thieving intent—the offense declared in this manner and so on is called āpatti.
Việc phạm (āpatti) được nói đến theo cách “đối với người biết, đối với người có ý định trộm cắp, v.v.” được gọi là āpatti.
Pañcāpattikkhandhā lahukāpatti nāma, dve āpattikkhandhā garukāpatti nāma.
The five classes of offenses are called light offenses (lahukāpatti); the two classes of offenses are called grave offenses (garukāpatti).
Năm uẩn phạm (āpattikkhandhā) được gọi là khinh tội (lahukāpatti), hai uẩn phạm được gọi là trọng tội (garukāpatti).
Cha āpattikkhandhā sāvasesāpatti nāma, eko pārājikāpattikkhandho anavasesāpatti nāma.
The six classes of offenses are called offenses with remainder (sāvasesāpatti); the single class of pārājika offenses is called offense without remainder (anavasesāpatti).
Sáu uẩn phạm được gọi là hữu dư tội (sāvasesāpatti), một uẩn phạm Pārājika được gọi là vô dư tội (anavasesāpatti).
Dve āpattikkhandhā duṭṭhullāpatti nāma, pañcāpattikkhandhā aduṭṭhullāpatti nāma.
The two classes of offenses are called serious offenses (duṭṭhullāpatti); the five classes of offenses are called non-serious offenses (aduṭṭhullāpatti).
Hai uẩn phạm được gọi là tội nặng (duṭṭhullāpatti), năm uẩn phạm được gọi là tội không nặng (aduṭṭhullāpatti).
Purimanayeneva panettha vuttappakāraṃ dhammaṃ ‘‘adhammo aya’’nti kathayantā ‘‘dhammaṃ adhammo’’ti dīpenti nāma.
In this context, those who declare the Dhamma described in the former manner as "this is un-Dhamma" are called those who declare Dhamma as un-Dhamma.
Ở đây, theo cách thức đã nói ở trên, những người nói pháp (dhamma) là “phi pháp này” được gọi là tuyên bố pháp là phi pháp.
Avinayaṃ ‘‘vinayo aya’’nti…pe… aduṭṭhullāpattiṃ ‘‘duṭṭhullāpatti aya’’nti kathayantā ‘‘aduṭṭhullāpattiṃ duṭṭhullāpattī’’ti dīpenti nāma.
Those who declare un-Vinaya as "this is Vinaya"... and so on... those who declare a non-serious offense as "this is a serious offense" are called those who declare a non-serious offense as a serious offense.
Những người nói phi luật (avinaya) là “luật này”... v.v... nói tội không nặng (aduṭṭhullāpatti) là “tội nặng này” được gọi là tuyên bố tội không nặng là tội nặng.
Evaṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti vā…pe… ‘‘aduṭṭhullāpattiṃ duṭṭhullāpattī’’ti vā dīpetvā pakkhaṃ labhitvā catunnaṃ saṅghakammānaṃ aññataraṃ saṅghakammaṃ ekasīmāyaṃ visuṃ karontehi saṅgho bhinno nāma hoti.
Thus, by declaring "un-Dhamma as Dhamma" or... and so on... "a non-serious offense as a serious offense," and by gaining a faction, when they perform one of the four Saṅgha-kamma separately within the same boundary, the Saṅgha is considered to be schismatically divided.
Như vậy, sau khi tuyên bố “phi pháp là pháp”... v.v... hoặc “tội không nặng là tội nặng”, và sau khi có được phe phái, khi các Tỳ-khưu thực hiện riêng biệt một trong bốn Tăng sự trong cùng một giới trường, thì Tăng đoàn được gọi là bị phá vỡ.
Tena vuttaṃ – ‘‘te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi apakassantī’’tiādi.
Therefore, it was said: "They, with these eighteen matters, draw away..." and so on.
Vì vậy, đã nói: “Họ dùng mười tám điều này để apakassanti (kéo ra, tách ra), v.v.”
Tattha apakassantīti parisaṃ ākaḍḍhanti, vijaṭenti, ekamantaṃ ussārenti ca.
Here, "draw away (apakassanti)" means they pull away the assembly, untangle it, and set it aside.
Trong đó, apakassanti nghĩa là họ kéo hội chúng ra, làm rối loạn, và đẩy sang một bên.
Avapakāsantīti ati viya pakāsenti yathā visaṃsaṭṭhāva honti, evaṃ karonti.
"Avapakāsantī" means they reveal excessively, acting in such a way that the Saṅgha members become unmixed.
Avapakāsantī có nghĩa là họ tuyên bố một cách quá mức, đến nỗi họ trở nên không hòa hợp với nhau, họ làm như vậy.
Āveninti visuṃ.
"Āvenin" means separately.
Āveninti có nghĩa là riêng biệt.
Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hotīti evaṃ aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’’ti saññāpetvā salākaṃ gāhāpetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti.
"Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hoti" means that when, among these eighteen schism-causing matters, any one matter has been declared and, by such and such a reason, people have been convinced with "take this (view), approve this," and voting-slips have been taken, and a separate Saṅgha-act has been performed, the Saṅgha is broken.
Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hotī có nghĩa là: Bằng cách này, sau khi trình bày bất kỳ một trong mười tám điều gây chia rẽ, và bằng lý do này hay lý do khác, khiến họ hiểu rằng "Hãy chấp nhận điều này, hãy ưa thích điều này", và sau khi họ đã nhận phiếu bầu (salākaṃ gāhāpetvā), khi một hành động Tăng sự (saṅghakamma) riêng biệt (visuṃ) đã được thực hiện, thì Tăng đoàn bị chia rẽ (saṅgho bhinno hoti).
Parivāre pana ‘‘pañcahi upāli ākārehi saṅgho bhijjatī’’tiādi vuttaṃ, tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi.
However, in the Parivāra, it is said, "The Saṅgha is broken by five modes, Upāli," and so on. This statement does not differ in meaning from the characteristic of schism here.
Tuy nhiên, trong Parivāra, đã nói rằng "Tăng đoàn bị chia rẽ bởi năm phương diện, này Upāli," v.v., điều này không khác biệt về ý nghĩa với đặc điểm chia rẽ Tăng đoàn được nói đến ở đây.
Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāma.
We shall explain the non-difference in meaning there itself.
Chúng tôi sẽ giải thích sự không khác biệt đó ngay tại đó.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở khắp mọi nơi đều rõ ràng.
357. Vattakkhandhake idāni ārāmaṃ pavisissāmīti iminā upacārasīmasamīpaṃ dasseti; tasmā upacārasīmaṃ patvā upāhanāomuñcanādi sabbaṃ kātabbaṃ.
In the Khandhaka on Duties, "idāni ārāmaṃ pavisissāmi" indicates the vicinity of the upacāra boundary; therefore, having reached the upacāra boundary, everything such as removing sandals and so on, should be done.
357. Trong Vattakkhandhaka, câu idāni ārāmaṃ pavisissāmī (bây giờ tôi sẽ vào tu viện) cho thấy gần ranh giới upacāra (upacārasīma); do đó, khi đến ranh giới upacāra, tất cả các việc như cởi dép phải được thực hiện.
Gahetvāti upāhanadaṇḍakena gahetvā.
"Gahetvā" means having taken with a sandal-hook.
Gahetvā có nghĩa là cầm bằng cây gậy dép.
Paṭikkamantīti sannipatanti.
"Paṭikkamantī" means they gather.
Paṭikkamantī có nghĩa là tụ họp lại.
Vissajjetabbanti pattharitabbaṃ.
"Vissajjetabbaṃ" means it should be spread out.
Vissajjetabba có nghĩa là trải ra.
Gocaro pucchitabboti ‘‘gocaragāmo āsanne udāhu dūre, kālasseva piṇḍāya caritabbaṃ udāhu divā’’ti evaṃ bhikkhācāro pucchitabbo.
"Gocaro pucchitabbo" means that the alms-round village should be inquired about, asking "Is the alms-round village near or far? Should one go for alms early or in the daytime?"
Gocaro pucchitabbo có nghĩa là nên hỏi về việc đi khất thực, như "làng khất thực gần hay xa, nên đi khất thực sớm hay vào ban ngày".
Agocaro nāma micchādiṭṭhikānaṃ vā gāmo paricchinnabhikkho vā gāmo; yattha ekassa vā dvinnaṃ vā bhikkhā diyyati, sopi pucchitabbo.
"Agocaro" means a village of those with wrong views or a village with limited alms; where alms are given to one or two monks, that too should be inquired about.
Agocaro là làng của những người tà kiến hoặc làng có số lượng khất thực hạn chế; nơi chỉ có một hoặc hai vị Tỳ-kheo nhận được vật thực, cũng nên hỏi về điều đó.
Pānīyaṃ pucchitabbanti ‘‘kiṃ imissā pokkharaṇiyā pānīyaṃyeva pivanti, nahānādiparibhogampi karontī’’ti evaṃ pānīyañceva paribhojanīyañca pucchitabbaṃ.
"Pānīyaṃ pucchitabbaṃ" means that drinking water and bathing water should be inquired about, asking, "Do they only drink the water from this pond, or do they also use it for bathing and other purposes?"
Pānīyaṃ pucchitabba có nghĩa là nên hỏi về nước uống và nước dùng, như "họ chỉ uống nước từ hồ này, hay họ cũng dùng để tắm và các mục đích khác?"
Kesuci ṭhānesu vāḷamigā vā amanussā vā honti, tasmā ‘‘kaṃ kālaṃ pavisitabbaṃ, kaṃ kālaṃ nikkhamitabba’’nti pucchitabbaṃ.
In some places, there are wild animals or non-humans; therefore, one should ask, "At what time should one enter, and at what time should one leave?"
Ở một số nơi có thú dữ hoặc phi nhân, do đó nên hỏi "nên vào lúc nào, nên ra lúc nào?"
Bahi ṭhitenāti bahi nikkhamantassa ahino vā amanussassa vā maggaṃ datvā ṭhitena nilloketabbo.
"Bahi ṭhitena" means one should watch while standing outside, having given way to a snake or a non-human exiting.
Bahi ṭhitenā có nghĩa là phải đứng bên ngoài nhường đường cho rắn hoặc phi nhân đang đi ra, rồi nhìn vào.
Sace ussahati sodhetabboti yadi sakkoti, sabbo vihāro sodhetabbo.
"Sace ussahati sodhetabbo" means if one is able, the entire monastery should be cleaned.
Sace ussahati sodhetabbo có nghĩa là nếu có thể, toàn bộ tu viện nên được dọn dẹp.
Asakkontena attano vasanokāso jaggitabbo.
If unable, one should take care of one's own dwelling place.
Nếu không thể, thì nên dọn dẹp nơi ở của mình.
Sabbaṃ sodhetuṃ sakkontassa pana dassite vihārasodhanavatte vinicchayo mahākhandhake vuttanayeneva veditabbo.
However, for one who is able to clean the entire monastery, the decision regarding the duties of cleaning the monastery, as shown, should be understood in the manner stated in the Mahākhandhaka.
Tuy nhiên, đối với người có thể dọn dẹp toàn bộ, sự quyết định về bổn phận dọn dẹp tu viện đã được chỉ ra nên được hiểu theo cách đã nói trong Mahākhandhaka.
359. Āvāsikavatte – āsanaṃ paññapetabbanti evamādi sabbaṃ vuḍḍhatare āgate cīvarakammaṃ vā navakammaṃ vā ṭhapetvāpi kātabbaṃ.
In the duties of a resident monk – "āsanaṃ paññapetabbaṃ" and so on; all this should be done even by setting aside robe work or new construction work when an elder monk arrives.
359. Trong bổn phận của vị Tỳ-kheo thường trú – āsanaṃ paññapetabba v.v. tất cả những việc này nên được thực hiện ngay cả khi phải tạm dừng việc may y hoặc công việc mới khi một vị trưởng lão đến.
Cetiyaṅgaṇaṃ sammajjantena sammajjaniṃ nikkhipitvā tassa vattaṃ kātuṃ ārabhitabbaṃ.
One who is sweeping the cetiyaṅgaṇa should put down the broom and begin to perform that duty.
Vị Tỳ-kheo đang quét sân tháp nên đặt chổi xuống và bắt đầu thực hiện bổn phận đối với vị khách.
Paṇḍito hi āgantuko ‘‘sammajjāhi tāva cetiyaṅgaṇa’’nti vakkhati.
For a wise arriving monk would say, "Sweep the cetiyaṅgaṇa first."
Vị Tỳ-kheo khách có trí tuệ sẽ nói: "Hãy quét sân tháp xong đã."
Gilānabhesajjaṃ karontena pana sace nātiāturo gilāno hoti, bhesajjaṃ akatvā vattameva kātabbaṃ.
However, when administering medicine to a sick monk, if the sick monk is not extremely ill, one should perform the duty first without administering the medicine.
Nếu vị Tỳ-kheo bệnh không quá nặng, vị Tỳ-kheo đang làm thuốc cho người bệnh nên thực hiện bổn phận trước khi làm thuốc.
Mahāgilānassa pana bhesajjameva kātabbaṃ.
But for a gravely ill monk, medicine should be administered first.
Tuy nhiên, đối với người bệnh nặng, nên làm thuốc trước.
Paṇḍito hi āgantuko ‘‘karohi tāva bhesajja’’nti vakkhati.
For a wise arriving monk would say, "Administer the medicine first."
Vị Tỳ-kheo khách có trí tuệ sẽ nói: "Hãy làm thuốc xong đã."
Pānīyena pucchantena sace sakiṃ ānītaṃ pānīyaṃ sabbaṃ pivati, ‘‘puna ānemī’’ti pucchitabboyeva.
If the arriving monk, when asked with water, drinks all the water brought once, one should ask, "Shall I bring more?"
Nếu vị Tỳ-kheo khách uống hết nước đã mang đến một lần, thì vị Tỳ-kheo thường trú nên hỏi: "Tôi có nên mang thêm không?"
Apica bījanenapi bījitabbo, bījantena sakiṃ pādapiṭṭhiyaṃ bījitvā sakiṃ majjhe sakiṃ sīse bījitabbaṃ, ‘‘alaṃ hotū’’ti vuttena tato mandataraṃ bījitabbaṃ.
Moreover, one should fan him with a fan. When fanning, one should fan the top of the feet once, then the middle once, then the head once. When he says, "Enough," one should fan more gently than before.
Hơn nữa, nên quạt cho vị khách, khi quạt, nên quạt một lần ở mu bàn chân, một lần ở giữa thân, một lần ở đầu, và khi vị khách nói "đủ rồi", nên quạt nhẹ hơn.
Puna ‘‘ala’’nti vuttena tato mandataraṃ bījitabbaṃ.
When he says "Enough" again, one should fan even more gently than before.
Khi vị khách nói "đủ rồi" lần nữa, nên quạt nhẹ hơn nữa.
Tatiyavāraṃ vuttena bījanī ṭhapetabbā.
When he says it for the third time, the fan should be put down.
Khi vị khách nói lần thứ ba, nên đặt quạt xuống.
Pādāpissa dhovitabbā, dhovitvā sace attano telaṃ atthi, tena makkhetabbā.
His feet should also be washed. After washing, if one has one's own oil, one should anoint them with it.
Cũng nên rửa chân cho vị khách, sau khi rửa, nếu mình có dầu, nên xoa dầu đó.
No ce atthi, tassa santakena makkhetabbā.
If one does not have any, one should anoint them with his own oil.
Nếu không có, nên xoa dầu của vị khách.
Upāhanāpuñchanaṃ pana attano rucivasena kātabbaṃ.
Wiping the sandals, however, should be done according to one's preference.
Tuy nhiên, việc lau dép nên được thực hiện theo ý muốn của mình.
Teneva hettha ‘‘sace ussahatī’’ti vuttaṃ.
For this reason, it is said here, "if one is able."
Vì lý do đó, ở đây đã nói: "nếu có thể".
Tasmā upāhanā apuñchantassāpi anāpatti.
Therefore, there is no offense even for one who does not wipe the sandals.
Do đó, không có lỗi đối với người không lau dép.
‘‘Kattha mayhaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti pucchitena senāsanaṃ paññapetabbaṃ, ‘‘etaṃ tumhākaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti evaṃ ācikkhitabbanti attho.
When asked, "Where is my lodging assigned?", the lodging should be arranged, meaning it should be shown, "This lodging is assigned to you."
Khi được hỏi "Chỗ nghỉ của tôi ở đâu?", nên sắp xếp chỗ nghỉ, có nghĩa là nên chỉ cho biết "Đây là chỗ nghỉ của quý ngài."
Papphoṭetvā hi pattharituṃ pana vaṭṭatiyeva.
It is indeed permissible to shake out and spread (the bedding).
Thật vậy, việc giũ sạch và trải ra là được phép.
Navakassa vatte – pānīyaṃ ācikkhitabbanti ‘‘etaṃ pānīyaṃ gahetvā pivāhī’’ti ācikkhitabbaṃ.
In the duties of a junior monk – "pānīyaṃ ācikkhitabbaṃ" means it should be explained, "Take this water and drink it."
Trong bổn phận của vị Tỳ-kheo mới (navaka): pānīyaṃ ācikkhitabba có nghĩa là nên chỉ cho biết: "Đây là nước uống, hãy lấy mà uống."
Paribhojanīyepi eseva nayo.
The same method applies to bathing water.
Đối với nước dùng cũng vậy.
Sesaṃ purimasadisameva.
The rest is similar to the preceding.
Phần còn lại tương tự như trước.
Mahāāvāsepi attano santikaṃ sampattassa āgantukassa vattaṃ akātuṃ na labhati.
Even in a large monastery, one is not permitted to fail to perform the duties for an arriving monk who has come to one's vicinity.
Ngay cả trong một tu viện lớn, cũng không được không thực hiện bổn phận đối với một vị Tỳ-kheo khách đến nơi mình.
360. Gamikavattesu dārubhaṇḍanti senāsanakkhandhake vuttaṃ mañcapīṭhādi.
In the duties of a departing monk, "dārubhaṇḍaṃ" refers to wooden articles like beds and chairs, as stated in the Khandhaka on Lodging.
360. Trong các bổn phận của vị Tỳ-kheo đi xa, dārubhaṇḍa là các vật dụng bằng gỗ như giường, ghế, v.v. đã nói trong Senāsanakkhandhaka.
Mattikābhaṇḍampi rajanabhājanādi sabbaṃ tattha vuttappabhedameva.
"Mattikābhaṇḍampi" (earthenware) also refers to all types of pottery, such as dyeing pots and so on, as classified there.
Mattikābhaṇḍampi (vật dụng bằng đất sét) là tất cả các loại đã nói ở đó, như nồi nhuộm, v.v.
Taṃ sabbaṃ aggisālāya vā aññatarasmiṃ vā guttaṭṭhāne paṭisāmetvā gantabbaṃ.
All of that should be put away in the fire-hall or any other safe place before one departs.
Tất cả những thứ đó nên được cất giữ trong phòng lửa hoặc một nơi an toàn khác trước khi đi.
Anovassake pabbhārepi ṭhapetuṃ vaṭṭati.
It is also permissible to place it in a cave that is not exposed to rain.
Cũng được phép đặt chúng ở một nơi không bị mưa ướt.
Senāsanaṃ āpucchitabbanti ettha yaṃ pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇatthambhesu vā katasenāsanaṃ, yattha upacikā nārohanti, taṃ anāpucchantassāpi anāpatti.
Regarding "senāsanaṃ āpucchitabbaṃ" (lodging should be taken leave of), there is no offense for one who does not take leave of a lodging made on a rock slab or on stone pillars, where termites do not climb.
Đối với câu Senāsanaṃ āpucchitabba (nên xin phép về chỗ nghỉ), không có lỗi đối với người không xin phép về chỗ nghỉ được làm trên phiến đá hoặc cột đá, nơi kiến không leo lên được.
Catūsu pāsāṇakesūtiādi upacikānaṃ uppattiṭṭhāne paṇṇasālādisenāsane kattabbākāradassanatthaṃ vuttaṃ.
"Catūsu pāsāṇakesu" (on four stones) and so on, was said to show the way to act for lodgings like leaf-huts in places where termites arise.
Catūsu pāsāṇakesū v.v. được nói ra để chỉ cách làm chỗ nghỉ như nhà lá, v.v. ở những nơi kiến thường xuất hiện.
Appeva nāma aṅgānipi seseyyunti ayaṃ ajjhokāse ṭhapitamhi ānisaṃso.
"Appeva nāma aṅgānipi seseyyuṃ" (at least the parts would remain) is the advantage when it is placed in the open.
Appeva nāma aṅgānipi seseyyu (có lẽ các bộ phận cũng sẽ còn lại) là lợi ích khi đặt ở ngoài trời.
Ovassakagehe pana tiṇesu ca mattikāpiṇḍesu ca upari patantesu mañcapīṭhānaṃ aṅgānipi vinassanti.
However, in a building exposed to rain, when grass and lumps of earth fall from above, even the parts of beds and chairs are destroyed.
Tuy nhiên, trong một ngôi nhà bị mưa ướt, khi cỏ và cục đất rơi xuống, các bộ phận của giường và ghế cũng sẽ bị hư hỏng.
362. Anumodanavatthusmiṃ iddhaṃ ahosīti sampannaṃ ahosi.
In the matter of acknowledgment, "iddhaṃ ahosi" means it was prosperous.
362. Trong trường hợp tùy hỷ (anumodanavatthu), iddhaṃ ahosī có nghĩa là đã thịnh vượng (sampanna).
Catūhi pañcahīti saṅghattherena anumodanatthāya nisinne heṭṭhā paṭipāṭiyā catūhi nisīditabbaṃ.
"Catūhi pañcahi" means that when the Saṅghatthera is seated for acknowledgment, four elder monks should sit in order below him.
Catūhi pañcahī có nghĩa là: khi vị Trưởng lão Tăng (saṅghatthera) ngồi để tùy hỷ, bốn vị Tỳ-kheo nên ngồi theo thứ tự bên dưới (heṭṭhā paṭipāṭiyā).
Anuthere nisinne mahātherena ca heṭṭhā ca tīhi nisīditabbaṃ.
When the Anutthera is seated, the Mahāthera above and three monks below should sit.
Khi vị thứ (anuthera) ngồi, vị Đại Trưởng lão (mahāthera) và ba vị Tỳ-kheo bên dưới nên ngồi.
Pañcame nisinne upari catūhi nisīditabbaṃ.
When the fifth is seated, four monks above should sit.
Khi vị thứ năm ngồi, bốn vị Tỳ-kheo bên trên nên ngồi.
Saṅghattherena heṭṭhā daharabhikkhusmiṃ ajjhiṭṭhepi saṅghattherato paṭṭhāya catūhi nisīditabbameva.
Even if the Saṅghatthera has urged a junior monk below him, four monks from the Saṅghatthera downwards must sit.
Ngay cả khi vị Trưởng lão Tăng yêu cầu một vị Tỳ-kheo trẻ hơn ngồi bên dưới, bốn vị Tỳ-kheo từ vị Trưởng lão Tăng trở xuống vẫn phải ngồi.
Sace pana anumodako bhikkhu ‘‘gacchatha bhante, āgametabbakiccaṃ natthī’’ti vadati, gantuṃ vaṭṭati.
However, if the monk offering acknowledgment says, "Venerable sirs, please go, there is no need to wait," it is permissible to go.
Tuy nhiên, nếu vị Tỳ-kheo tùy hỷ nói: "Thưa chư Tôn đức, xin hãy đi, không có việc gì phải chờ đợi," thì được phép đi.
Mahātherena ‘‘gacchāma āvuso’’ti vutte ‘‘gacchathā’’ti vadati, evampi vaṭṭati.
If the Mahāthera says, "Friends, let us go," and (the monk offering acknowledgment) says, "Please go," it is also permissible thus.
Nếu vị Đại Trưởng lão nói: "Này chư Hiền giả, chúng ta hãy đi," và vị Tỳ-kheo tùy hỷ nói: "Xin chư Tôn đức hãy đi," thì cũng được phép đi.
‘‘Bahigāme āgamessāmā’’ti ābhogaṃ katvāpi bahigāmaṃ gantvā attano nissitake ‘‘tumhe tassa āgamanaṃ āgamethā’’ti vatvāpi gantuṃ vaṭṭatiyeva.
It is also permissible to resolve, "We shall wait outside the village," and having gone outside the village, to tell one's disciples, "You wait for his arrival," and then to go.
Cũng được phép đi ra ngoài làng trước, sau khi đã nghĩ rằng "Chúng ta sẽ chờ ở ngoài làng," và nói với các đệ tử của mình: "Các con hãy chờ sự đến của vị ấy."
Sace pana manussā attano rucikena ekena anumodanaṃ kārenti, neva tassa anumodato āpatti, na mahātherassa bhāro hoti.
However, if people, according to their preference, have one monk perform the acknowledgment, there is no offense for that monk in acknowledging, nor is it a burden on the Mahāthera.
Tuy nhiên, nếu mọi người tự nguyện yêu cầu một vị Tỳ-kheo tùy hỷ, thì vị Tỳ-kheo tùy hỷ đó không có lỗi, và vị Đại Trưởng lão cũng không có trách nhiệm.
Upanisinnakathāyameva hi manussesu kathāpentesu mahāthero āpucchitabbo, mahātherena ca anumodanāya ajjhiṭṭhova āgametabboti idamettha lakkhaṇaṃ.
Indeed, only in the Upanisinnakathā, when people arrange for a discourse, should the Mahāthera be invited; and only the monk urged by the Mahāthera for the anumodanā should be awaited. This is the characteristic here.
Thật vậy, khi mọi người thỉnh thuyết pháp trong buổi thuyết pháp upanisinna, thì phải thỉnh vị Trưởng lão. Và Trưởng lão chỉ nên đợi vị tỳ khưu được thỉnh để tùy hỷ. Đây là dấu hiệu trong nghi thức tùy hỷ này.
Vaccitoti sañjātavacco; vaccapīḷitoti adhippāyo.
Vaccito means having much excretion; the meaning is "afflicted by excretion".
Vaccito có nghĩa là đã có phân; ý là bị phân làm phiền.
364. Bhattaggavatte ‘‘antogāmo vā hotu vihāro vā, manussānaṃ parivesanaṭṭhānaṃ gacchantena cīvaraṃ pārupitvā kāyabandhanaṃ bandhanameva vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāsu vuttaṃ.
In the observance at the alms-hall, it is stated in the Aṭṭhakathās: "Whether it be within the village or a monastery, a monk going to the place where food is served for people should wear his outer robe and fasten his waist-band."
Trong nghi thức tại phòng ăn, trong các bản Chú giải có nói rằng: “Dù là trong làng hay trong tu viện, khi đi đến nơi mọi người dâng cúng thức ăn, thì phải đắp y và thắt dây lưng.”
Na there bhikkhū anupakhajjāti there bhikkhū atiallīyitvā na nisīditabbaṃ.
Na there bhikkhū anupakhajjā means one should not sit too close to the elder bhikkhus.
Không chen lấn các vị tỳ khưu Trưởng lão có nghĩa là không nên ngồi quá sát các vị tỳ khưu Trưởng lão.
Sace mahātherassa nisinnāsanena samakaṃ āsanaṃ hoti, bahūsu āsanesu sati ekaṃ dve āsanāni ṭhapetvā nisīditabbaṃ.
If there is a seat equal to the one occupied by the Mahāthera, and there are many seats, one should sit leaving one or two seats vacant.
Nếu có chỗ ngồi ngang hàng với chỗ ngồi của Đại Trưởng lão, và có nhiều chỗ ngồi, thì nên chừa lại một hoặc hai chỗ rồi mới ngồi.
Bhikkhū gaṇetvā paññattāsanesu anisīditvā mahātherena nisīdāti vuttena nisīditabbaṃ.
One should not sit immediately on the seats arranged, but should count the bhikkhus and sit only when told by the Mahāthera to sit.
Sau khi đếm các vị tỳ khưu và chưa ngồi vào các chỗ đã được sắp đặt, thì khi Đại Trưởng lão nói “Hãy ngồi đi” thì mới nên ngồi.
No ce mahāthero vadati, ‘‘idaṃ, bhante, āsanaṃ ucca’’nti vattabbaṃ.
If the Mahāthera does not speak, one should say, "Bhante, this seat is too high."
Nếu Đại Trưởng lão không nói, thì nên thưa: “Bạch Đại đức, chỗ ngồi này cao.”
‘‘Nisīdā’’ti vutte nisīditabbaṃ.
When told, "Sit," one should sit.
Khi được nói “Hãy ngồi đi” thì mới nên ngồi.
Sace pana evaṃ āpucchitepi na vadati, nisīdantassa anāpatti; mahātherasseva āpatti.
However, if, even after being asked, he does not speak, there is no offense for the one who sits; the offense is for the Mahāthera himself.
Nhưng nếu sau khi đã thỉnh cầu như vậy mà Ngài vẫn không nói, thì vị tỳ khưu ngồi xuống không phạm lỗi; lỗi là của chính Đại Trưởng lão.
Navako hi evarūpe āsane anāpucchā nisīdanto āpajjati, thero āpucchite ananujānanto.
A novice incurs an offense if he sits in such a seat without asking, while an elder incurs an offense if he does not permit when asked.
Vì một vị tỳ khưu mới mà ngồi vào chỗ như vậy mà không thỉnh cầu thì sẽ phạm lỗi, còn một vị Trưởng lão mà không cho phép khi được thỉnh cầu thì sẽ phạm lỗi.
Na saṅghāṭiṃ ottharitvāti na saṅghāṭiṃ avattharitvā nisīditabbaṃ.
Na saṅghāṭiṃ ottharitvā means one should not sit covering the saṅghāṭi.
Không phủ y saṅghāṭī lên có nghĩa là không nên ngồi mà phủ y saṅghāṭī lên.
Sūpassa okāsoti yathā sūpassa okāso hoti; evaṃ mattāya odano gaṇhitabboti attho.
Sūpassa okāso means in such a measure that there is room for the curry; that is the meaning of how much rice should be taken.
Sūpassa okāso có nghĩa là nên nhận cơm vừa đủ để có chỗ cho canh.
Samakaṃ sampādehīti idaṃ na kevalaṃ sappiādīsuyeva odanepi vattabbaṃ.
Samakaṃ sampādehī refers not only to ghee and so forth, but also to rice.
Samakaṃ sampādehī – lời này không chỉ được nói đối với bơ sappi và các món khác, mà còn đối với cả cơm.
Sappiādīsu pana yaṃ appaṃ hoti ekassa vā dvinnaṃ vā anurūpakaṃ, taṃ sabbesaṃ samakaṃ sampādehīti vutte manussānaṃ vihasā hoti, tasmā tādisaṃ sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā gahetvā sesaṃ na gahetabbaṃ.
However, among ghee and so forth, if there is a small amount, suitable for one or two persons, and it is said, "Serve equally to all," it causes distress to the people. Therefore, one should take such an item once or twice and not take the rest.
Tuy nhiên, đối với bơ sappi và các món khác, nếu món nào ít mà chỉ đủ cho một hoặc hai người, thì khi được nói “Hãy chia đều cho tất cả,” điều đó sẽ gây khó khăn cho mọi người. Vì vậy, đối với món như vậy, sau khi lấy một hoặc hai lần, thì không nên lấy thêm nữa.
Na tāva udakanti idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ.
Na tāva udaka was said in reference to water for washing hands.
Na tāva udaka được nói đến khi rửa tay.
Antarā pipāsitena pana gale vilaggāmisena vā pānīyaṃ pivitvā hatthā na dhovitabbā.
However, if one is thirsty in the interim or if food is stuck in one's throat, one may drink water, but the hands should not be washed.
Tuy nhiên, nếu đang khát giữa chừng hoặc có thức ăn mắc kẹt trong cổ họng, thì có thể uống nước nhưng không được rửa tay.
Sace manussā ‘‘dhovatha bhante pattañca hatthe cā’’ti vadanti, bhikkhū vā ‘‘tumhe udakaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, vaṭṭati.
If people say, "Bhante, please wash your bowl and hands," or if bhikkhus say, "Please take water," it is permissible.
Nếu mọi người nói: “Bạch Đại đức, xin hãy rửa bát và tay,” hoặc các vị tỳ khưu nói: “Các vị hãy nhận nước,” thì điều đó là được phép.
Nivattantenāti bhattaggato uṭṭhāya nivattantena saṅghena evaṃ nivattitabbanti dasseti.
Nivattantena indicates that the Saṅgha should return in this manner after rising from the alms-hall.
Nivattantena chỉ ra rằng Tăng đoàn khi rời khỏi phòng ăn nên rời đi theo cách này.
‘‘Navakehī’’ti sabbaṃ daṭṭhabbaṃ.
"Navakehī" should be understood in its entirety.
“Navakehī” – tất cả đều phải được hiểu như vậy.
Sambādhesu hi gharesu mahātherānaṃ nikkhamanokāso na hoti, tasmā evaṃ vuttaṃ.
Indeed, in crowded houses, there is no space for the Mahātheras to exit, thus it was said this way.
Thật vậy, trong những ngôi nhà chật hẹp, các Đại Trưởng lão không có chỗ để đi ra, vì vậy đã nói như vậy.
Evaṃ nivattantehi pana navakehi gehadvāre ṭhatvā theresu nikkhantesu paṭipāṭiyā gantabbaṃ.
However, when returning in this manner, the novices should stand at the doorway and proceed in order after the elders have exited.
Khi rời đi như vậy, các vị tỳ khưu mới nên đứng ở cửa nhà, và sau khi các vị Trưởng lão đã đi ra, thì nên đi theo thứ tự.
Sace pana mahātherā dhure nisinnā honti, navakā antogehe, therāsanato paṭṭhāya paṭipāṭiyā eva nikkhamitabbaṃ.
But if the Mahātheras are seated at the front and the novices are inside the house, they should exit in order starting from the elder's seat.
Tuy nhiên, nếu các Đại Trưởng lão ngồi ở phía trước và các vị tỳ khưu mới ở bên trong nhà, thì nên đi ra theo thứ tự bắt đầu từ chỗ ngồi của các vị Trưởng lão.
Kāyena kāyaṃ aghaṭṭentena yathā antarena manussā gantuṃ sakkonti, evaṃ viraḷāya paṭipāṭiyā gantabbaṃ.
One should proceed in a spaced-out line, without bumping body against body, so that people can pass through the gaps.
Nên đi theo hàng thưa thớt, không để thân chạm vào nhau, sao cho mọi người có thể đi qua giữa các vị.
366. Piṇḍacārikavatte – kammaṃ vā nikkhipatīti kappāsaṃ vā suppaṃ vā musalaṃ vā yaṃ gahetvā kammaṃ karonti, ṭhitā vā nisinnā vā honti, taṃ nikkhipati.
In the observance of the alms-round— kammaṃ vā nikkhipatī means one puts down cotton, or a winnowing basket, or a pestle, or whatever one holds to do work, whether standing or sitting.
Trong nghi thức khất thực – kammaṃ vā nikkhipatī có nghĩa là đặt xuống bông vải, cái sàng, cái chày, hoặc bất cứ vật gì mà họ đang cầm để làm việc, dù đang đứng hay đang ngồi.
Na ca bhikkhādāyikāyāti itthī vā hotu puriso vā, bhikkhādānasamaye mukhaṃ na ulloketabbaṃ.
Na ca bhikkhādāyikāyā means one should not look at the face of the alms-giver, whether a woman or a man, at the time of receiving alms.
Na ca bhikkhādāyikāyā có nghĩa là không nên nhìn mặt người dâng cúng thức ăn, dù là phụ nữ hay đàn ông, vào lúc dâng cúng.
Paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetabbanti sace bhājanāni nappahonti, pānīyameva paribhojanīyampi katvā upaṭṭhāpetabbaṃ.
Paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetabba: if there are not enough vessels, drinking water itself should be used as washing water and set out.
Paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetabba có nghĩa là nếu không đủ bát đĩa, thì nên dùng nước uống làm nước dùng và sắp đặt.
Bhājanaṃ alabhantena veḷunāḷikāyapi upaṭṭhāpetabbaṃ.
One who cannot obtain a vessel should set it out even in a bamboo tube.
Nếu không có bát đĩa, thì có thể dùng ống tre để sắp đặt.
Tampi alabhantassa yathā samīpe udakaāvāṭo hoti, evaṃ kātabbaṃ.
If one cannot obtain even that, one should arrange it so that there is a water-pit nearby.
Nếu cũng không có ống tre, thì nên làm sao cho có một hố nước gần đó.
Araṇisahite sati aggiṃ akātumpi vaṭṭati.
If a fire-stick set is available, it is permissible not to make a fire.
Nếu có bộ dụng cụ đánh lửa araṇi, thì cũng được phép không nhóm lửa.
Yathā ca āraññikassa, evaṃ kantārappaṭipannassāpi araṇisahitaṃ icchitabbaṃ.
Just as for a forest dweller, a fire-stick set is desirable for one traversing a wilderness.
Và giống như vị tỳ khưu ở rừng, vị tỳ khưu đi qua vùng hoang dã cũng nên có bộ dụng cụ đánh lửa araṇi.
Gaṇavāsino pana tena vināpi vaṭṭati.
But for one living in a group, it is permissible even without it.
Còn đối với vị tỳ khưu sống trong đoàn thể, thì không cần có nó cũng được.
Nakkhattāneva nakkhattapadāni.
The lunar mansions themselves are nakkhattapadāni.
Nakkhattapadāni chính là các chòm sao nakkhattāne.
369. Senāsanavatte – dvāraṃ nāma yasmā mahāvaḷañjaṃ, tasmā tattha āpucchanakiccaṃ natthi, sesāni pana uddesadānādīni āpucchitvāva kātabbāni.
In the observance of dwellings—because a dvāraṃ (door) is a main thoroughfare, there is no need to ask permission there; but other matters like uddesa-dāna (imparting of merit) and so forth should be done only after asking permission.
Trong nghi thức tại chỗ ở – dvāraṃ được gọi là lối đi chính, vì vậy không cần phải thỉnh cầu khi đi qua đó. Tuy nhiên, các việc khác như tụng đọc uddesa, bố thí dāna, v.v., đều phải được thỉnh cầu trước khi thực hiện.
Devasikampi āpucchituṃ vaṭṭati.
It is permissible to ask daily.
Cũng được phép thỉnh cầu hàng ngày.
Athāpi ‘‘bhante āpucchitameva hotū’’ti vutte vuḍḍhataro ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, sayameva vā ‘‘tvaṃ yathāsukhaṃ viharāhī’’ti vadati; evampi vaṭṭati.
Also, if an elder agrees by saying "Sādhu" when it is said, "Bhante, let it be as if permission has been asked," or if he himself says, "You may dwell as you please," that is also permissible.
Hoặc nếu được nói: “Bạch Đại đức, xin cứ xem như đã được thỉnh cầu,” và vị Trưởng lão lớn tuổi chấp thuận bằng cách nói “Lành thay,” hoặc chính Ngài nói: “Con cứ sống thoải mái đi”; thì cũng được phép.
Sabhāgassa vissāsenāpi vaṭṭatiyeva.
It is also permissible due to familiarity with one who is of like disposition.
Cũng được phép dựa vào sự thân thiết với vị đồng phạm hạnh.
Yena vuḍḍho tena parivattitabbanti vuḍḍhābhimukhena parivattitabbaṃ.
Yena vuḍḍho tena parivattitabba means one should turn towards the elder.
Yena vuḍḍho tena parivattitabba có nghĩa là nên quay mặt về phía vị Trưởng lão.
Bhojanasālādīsupi evameva paṭipajjitabbaṃ.
In bhojanasālā (alms-halls) and so forth, one should likewise practice in the same way.
Cũng nên thực hành như vậy tại phòng ăn bhojanasālā và các nơi khác.
373. Ācamanavatthusmiṃ – sati udaketi ettha sace udakaṃ atthi, paṭicchannaṭṭhānaṃ pana natthi, bhājanena nīharitvā ācamitabbaṃ.
In sati udake in the matter of rinsing the mouth—if there is water but no concealed place, one should take water with a vessel and rinse one's mouth.
Trong phần về nghi thức rửa mặt ācamana – sati udake – ở đây, nếu có nước nhưng không có chỗ kín đáo, thì nên múc nước bằng vật chứa và rửa mặt.
Bhājane asati pattena nīharitabbaṃ.
If there is no vessel, one should take it with the bowl.
Nếu không có vật chứa, thì nên múc nước bằng bát.
Pattepi asati asantaṃ nāma hoti.
If there is no bowl either, it is considered as if there is nothing.
Nếu cũng không có bát, thì xem như không có.
‘‘Idaṃ ativivaṭaṃ purato aññaṃ udakaṃ bhavissatī’’ti gatassa udakaṃ alabhantasseva bhikkhācāravelā hoti, kaṭṭhena vā kenaci vā puñchitvā gantabbaṃ, bhuñjitumpi anumodanampi kātuṃ vaṭṭati.
If one thinks, "This place is too open, there will be other water further on," and goes, but before finding water, the time for the alms-round arrives, one should wipe (one's mouth) with a stick or something else and then go; it is permissible to eat and to perform anumodanā.
Nếu một vị tỳ khưu nghĩ: “Chỗ này quá trống trải, phía trước sẽ có nước khác,” rồi đi đến đó mà chưa tìm được nước đã đến giờ khất thực, thì nên lau bằng cành cây hoặc vật gì đó rồi đi. Cũng được phép ăn và tùy hỷ.
Āgatapaṭipāṭiyāti vaccakuṭiyaṃ passāvaṭṭhāne nhānatittheti tīsupi āgatapaṭipāṭiyeva pamāṇaṃ.
Āgatapaṭipāṭiyā means the order of arrival is the standard in all three places: the latrine, the urinal, and the bathing place.
Āgatapaṭipāṭiyā có nghĩa là ở cả ba nơi: nhà vệ sinh vaccakuṭī, chỗ đi tiểu passāvaṭṭhāna, và bến tắm nhānatittha, thứ tự đến là điều quan trọng.
374. Vaccakuṭivatte – na dantakaṭṭhaṃ khādantenāti ayaṃ vaccakuṭiyāpi avaccakuṭiyāpi sabbattheva paṭikkhepo.
In the observance of the latrine— na dantakaṭṭhaṃ khādantenā is a prohibition everywhere, both in the latrine and outside the latrine.
Trong nghi thức tại nhà vệ sinh vaccakuṭī – na dantakaṭṭhaṃ khādantenā – điều cấm này áp dụng cho tất cả mọi nơi, cả trong nhà vệ sinh và ngoài nhà vệ sinh.
Na pharusena kaṭṭhenāti phālitakaṭṭhena vā kharena vā gaṇṭhikena vā kaṇṭakena vā susirena vā pūtinā vā na avalekhitabbaṃ.
Not with a rough stick—this means one should not scrape or wipe with a split stick, or with a rough one, or with a knotty one, or with a thorny one, or with a hollow one, or with a putrid one.
Không dùng cây thô cứng nghĩa là, không được chùi rửa bằng cây bị nứt, hoặc cây thô ráp, hoặc cây có mấu, hoặc cây có gai, hoặc cây rỗng, hoặc cây mục nát.
Avalekhanakaṭṭhaṃ pana aggahetvā paviṭṭhassa āpatti natthi.
However, for one who enters without taking a scraping or wiping stick, there is no offense.
Tuy nhiên, nếu đi vào mà không mang theo cây chùi rửa thì không có tội.
Na ācamanasarāvaketi sabbasādhāraṇaṭṭhānaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
Not in a rinsing basin—this was stated with reference to a place common to all.
Không để lại nước rửa miệng – điều này được nói đến với ý nghĩa là một nơi công cộng dành cho tất cả mọi người.
Tatra hi aññe aññe āgacchanti, tasmā udakaṃ na sesetabbaṃ.
For indeed, others come there, therefore water should not be left over.
Vì ở đó, những người khác sẽ đến, do đó không được để lại nước.
Yaṃ pana saṅghikepi vihāre ekadese nibaddhagamanatthāya kataṃ ṭhānaṃ hoti puggalikaṭṭhānaṃ vā, tasmiṃ vaṭṭati.
But if it is a place made in a certain part of a monastery belonging to the Saṅgha for one's regular use, or a personal place, it is permissible there.
Nhưng nếu là một nơi được thiết lập để một người thường xuyên đi lại, dù là trong tu viện của Tăng-già hay là một nơi riêng tư, thì được phép.
Virecanaṃ pivitvā punappunaṃ pavisantassāpi vaṭṭatiyeva.
For one who has drunk a purgative and enters repeatedly, it is also permissible.
Đối với người đã uống thuốc xổ và ra vào nhiều lần cũng được phép.
Ūhatāti ūhaditā; bahi vaccamakkhitāti attho.
Ūhatā means ūhaditā; it means smeared with excrement on the outside.
Bị vấy bẩn nghĩa là bị vấy bẩn nhiều uế vật; tức là bị dính phân bên ngoài.
Dhovitabbāti udakaṃ āharitvā dhovitabbā.
Should be washed means water should be brought and washed.
Phải rửa sạch nghĩa là phải mang nước đến rửa sạch.
Udakaṃ atthi, bhājanaṃ natthi, asantaṃ nāma hoti.
If there is water but no vessel, it is considered as not being present.
Nếu có nước mà không có đồ đựng thì xem như không có.
Bhājanaṃ atthi, udakaṃ natthi, etampi asantaṃ.
If there is a vessel but no water, this too is considered as not being present.
Nếu có đồ đựng mà không có nước thì cũng xem như không có.
Ubhaye pana asati asantameva, kaṭṭhena vā kenaci vā puñchitvā gantabbaṃ.
If both are absent, it is certainly not present, and one should wipe with a stick or something else and go.
Nếu cả hai đều không có thì xem như hoàn toàn không có, nên chùi rửa bằng cây hoặc bất cứ thứ gì rồi đi.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở khắp mọi nơi đều rõ ràng.
383. Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake – (nandimukhiyā rattiyāti aruṇuṭṭhitakālepi hi nandimukhā viya ratti khāyati. Tenāha ‘‘nandimukhiyā rattiyā’’ti. Antopūtinti attacittasantāne kilesapūtibhāvena antopūtiṃ. Avassutanti kilesavassanavasena avassutaṃ. Kasambukajātanti ākiṇṇadosatāya saṃkiliṭṭhajātaṃ.) Yāva bāhāgahaṇāpi nāmāti ‘‘aparisuddhā ānanda parisā’’ti vacanaṃ sutvāyeva hi tena pakkamitabbaṃ siyā, evaṃ apakkamitvā yāva bāhāgahaṇāpi nāma so moghapuriso āgamessati, acchariyamidanti dasseti.
In the Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhaka — (on the pleasant-faced night means even at the time of dawn, the night appears pleasant-faced. Therefore, it is said, "on the pleasant-faced night." Inwardly rotten refers to one who is inwardly rotten due to the putrid state of defilements in their own mind-continuum. Leaking refers to being soaked by the raining down of defilements. Like a thorny growth refers to one who is defiled due to the prevalence of faults.) Even up to being grabbed by the arm—it is astonishing that such an unworthy person would wait, without leaving, even until being grabbed by the arm, after hearing the statement, "The assembly, Ānanda, is impure."
383. Trong Tạng Giới luật về sự đình chỉ Pātimokkha – (Nandimukhiyā rattiyā nghĩa là, ngay cả vào lúc bình minh, đêm cũng dường như có vẻ mặt vui tươi. Vì vậy, nói “Nandimukhiyā rattiyā”. Antopūtiṃ nghĩa là, bên trong thối rữa do sự thối rữa của phiền não trong dòng tâm thức của chính mình. Avassutaṃ nghĩa là, bị thấm ướt do sự thấm ướt của phiền não. Kasambukajātaṃ nghĩa là, bị ô nhiễm do sự pha trộn của các lỗi lầm.) Yāva bāhāgahaṇāpi nāmā nghĩa là, đáng lẽ người ấy phải rời đi ngay khi nghe câu nói “Này Ānanda, hội chúng không thanh tịnh”, nhưng người vô ích ấy vẫn nán lại cho đến khi bị nắm cánh tay. Điều này cho thấy sự lạ lùng.
384. Na āyatakeneva papātoti na paṭhamameva gambhīro; anupubbena gambhīroti attho.
384. Not an immediate precipice means it is not deep right from the start; it is deep gradually.
384. Không phải ngay lập tức mà là vực sâu nghĩa là, không phải ngay từ đầu đã sâu; mà dần dần mới sâu.
Ṭhitadhammo velaṃ nātivattatīti vīcīnaṃ osakkanakandaraṃ mariyādavelaṃ nātikkamati.
The established Dhamma does not transgress the boundary means it does not exceed the boundary line, which is the hollow where waves recede.
Pháp đã an trú không vượt qua bờ biển nghĩa là, không vượt qua bờ giới hạn là vực sâu nơi sóng rút lui.
Tīraṃ vāhetīti tīrato appeti; ussāretīti attho.
It pushes away the shore means it reaches the shore; it means it drives it up.
Đẩy bờ nghĩa là đẩy ra khỏi bờ; tức là làm cho nó nhô lên.
Aññāpaṭivedhoti arahattappatti.
Penetration of knowledge means the attainment of Arahantship.
Aññāpaṭivedho là sự chứng đắc A-la-hán quả.
386. Ṭhapitaṃ hoti pātimokkhanti ettha pure vā pacchā vā ṭhapitampi aṭṭhapitaṃ hoti, khette ṭhapitameva pana ṭhapitaṃ nāma hoti.
386. The Pātimokkha is suspended—here, even if suspended before or after, it is not considered suspended; only what is suspended in the proper field is considered suspended.
386. Pātimokkha đã được đình chỉ – ở đây, dù đình chỉ trước hay sau thì cũng không được xem là đã đình chỉ; chỉ khi đình chỉ tại nơi diễn ra thì mới được xem là đã đình chỉ.
Tasmā ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, ajjuposatho pannaraso, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho uposathaṃ kareyyā’’ti ettha yāva re-kāraṃ bhaṇati, tāva ṭhapetabbaṃ, idañhi khettaṃ.
Therefore, in the formula "May the Saṅgha hear me, venerable sirs, today is the fifteenth Uposatha. If it is suitable for the Saṅgha, may the Saṅgha perform the Uposatha," it should be suspended up to the utterance of the syllable 're', for this is the field.
Do đó, trong câu “Bạch chư Tôn giả Tăng-già, hôm nay là ngày Uposatha rằm, nếu Tăng-già đồng ý, Tăng-già sẽ cử hành Uposatha”, phải đình chỉ cho đến khi đọc chữ “re”, vì đây là nơi diễn ra.
Yya-kāre pana vutte ṭhapentena pacchā ṭhapitaṃ nāma hoti.
However, if one suspends it after the syllable 'yya' is uttered, it is considered suspended afterwards.
Nếu đình chỉ sau khi đọc chữ “yya” thì được xem là đình chỉ sau.
‘‘Suṇātu me’’ti anāraddheyeva ṭhapentena pure ṭhapitaṃ hoti.
If one suspends it even before "May the Saṅgha hear me" is begun, it is considered suspended beforehand.
Nếu đình chỉ trước khi bắt đầu đọc “Suṇātu me” thì được xem là đình chỉ trước.
Dhammikaṃ sāmaggiṃ na upetīti kammaṃ kopetukāmatāya saṅghassa kamme karīyamāne neva āgacchati, na chandaṃ deti, sammukhībhūtova paṭikkosati, tena dukkaṭaṃ āpajjati.
He does not come to a rightful concord—due to the desire to invalidate the act, when the Saṅgha's act is being performed, he neither comes nor gives his consent, but being present, he objects, and thereby incurs a dukkata offense.
Không tham gia vào sự hòa hợp hợp pháp nghĩa là, do muốn phá hoại nghi thức, khi Tăng-già đang thực hiện nghi thức, người ấy không đến, không cho phép, hoặc công khai phản đối, do đó phạm tội dukkaṭa.
Iccassāpi sāpattikasseva pātimokkhaṃ ṭhapitaṃ hoti.
Thus, the Pātimokkha is suspended even for such a person who is with offense.
Trong trường hợp này, Pātimokkha cũng được đình chỉ đối với người phạm tội.
Paccādiyatīti ‘‘puna kātabbaṃ kamma’’nti paccādiyati, tena ukkoṭanakena pācittiyaṃ āpajjati.
He takes it back means he takes it back, saying, "The act should be done again," and thereby incurs a pācittiya offense by such nullification.
Paccādiyati nghĩa là “nghi thức phải được thực hiện lại”, người ấy lấy lại, do sự hủy bỏ đó mà phạm tội pācittiya.
Iccassāpi sāpattikasseva pātimokkhaṃ ṭhapitaṃ hoti.
Thus, the Pātimokkha is suspended even for such a person who is with offense.
Trong trường hợp này, Pātimokkha cũng được đình chỉ đối với người phạm tội.
388. Yehi ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehīti ettha maggenamaggapaṭipādanādīsu ākārādisaññā veditabbā.
388. By which modes, by which signs, by which indications—here, the terms 'modes' and so on should be understood in connection with such things as leading one from the path to the path.
388. Bằng những cách thức nào, bằng những dấu hiệu nào, bằng những biểu hiện nào – ở đây, nên hiểu các từ ākāra, liṅga, nimitta liên quan đến việc chỉ đường cho con đường, v.v.
Tena diṭṭhena tena sutena tāya parisaṅkāyāti ettha diṭṭhañca sutañca pāḷiyaṃ āgatameva.
By what has been seen, by what has been heard, by that suspicion—here, what is seen and what is heard are directly stated in the Pāli.
Bằng điều đã thấy, bằng điều đã nghe, bằng sự nghi ngờ đó – ở đây, điều đã thấy và điều đã nghe đã được đề cập trong Pāḷi.
Sace pana tehi diṭṭhasutehi parisaṅkaṃ uppādeyya, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tāya parisaṅkāyā’’ti.
But if one were to arouse suspicion through what has been seen and heard, it is with reference to that that it was said, "by that suspicion."
Tuy nhiên, nếu do những điều đã thấy và đã nghe đó mà phát sinh sự nghi ngờ, thì câu “tāya parisaṅkāyā” được nói đến với ý nghĩa đó.
398. Attādānaṃ ādātukāmenāti ettha sāsanaṃ sodhetukāmo bhikkhu yaṃ adhikaraṇaṃ attanā ādiyati, taṃ attādānanti vuccati.
398. By one wishing to take on a case—here, when a bhikkhu who wishes to purify the Sāsana takes on an ecclesiastical case himself, that is called 'taking on a case'.
398. Attādānaṃ ādātukāmena – ở đây, một tỳ-khưu muốn thanh lọc giáo pháp, khi tự mình tiếp nhận một vấn đề (adhikaraṇa), vấn đề đó được gọi là attādāna.
Akālo imaṃ attādānaṃ ādātunti ettha rājabhayaṃ corabhayaṃ dubbhikkhabhayaṃ vassārattoti ayaṃ akālo, viparīto kālo.
This is an unsuitable time to take on this case—here, fear of kings, fear of robbers, fear of famine, and the rainy season are unsuitable times; the opposite is a suitable time.
Akālo imaṃ attādānaṃ ādātuṃ – ở đây, sự sợ hãi vua chúa, sợ hãi trộm cướp, sợ hãi nạn đói, và mùa mưa là những thời điểm không thích hợp; ngược lại là thời điểm thích hợp.
Abhūtaṃ idaṃ attādānanti asantamidaṃ, mayā adhammo vā dhammoti, dhammo vā adhammoti, avinayo vā vinayoti, vinayo vā avinayoti, dussīlo vā puggalo sīlavāti, sīlavā vā dussīloti gahitoti attho; vipariyāyena bhūtaṃ veditabbaṃ.
This case is not real means this is not actually present; it means that I have taken what is not Dhamma as Dhamma, or Dhamma as not Dhamma, or not Vinaya as Vinaya, or Vinaya as not Vinaya, or an immoral person as moral, or a moral person as immoral; conversely, what is real should be understood.
Abhūtaṃ idaṃ attādānaṃ nghĩa là, điều này không có thật, tức là, tôi đã chấp nhận phi pháp là pháp, hay pháp là phi pháp, hay phi luật là luật, hay luật là phi luật, hay người phá giới là người giữ giới, hay người giữ giới là người phá giới; ngược lại nên hiểu là có thật.
Anatthasaṃhitaṃ idaṃ attādānanti ettha yaṃ jīvitantarāyāya vā brahmacariyantarāyāya vā saṃvattati, idaṃ anatthasaṃhitaṃ, viparītaṃ atthasaṃhitaṃ nāma.
This case is not conducive to welfare—here, that which leads to danger to life or danger to the holy life is not conducive to welfare; conversely, it is conducive to welfare.
Anatthasaṃhitaṃ idaṃ attādānaṃ – ở đây, điều gì dẫn đến nguy hiểm cho sinh mạng hoặc nguy hiểm cho phạm hạnh, điều đó được gọi là anatthasaṃhitaṃ (không lợi ích); ngược lại là atthasaṃhitaṃ (có lợi ích).
Na labhissāmi sandiṭṭhe sambhatte bhikkhūti appekadā hi rājabhayādīsu evarūpā attano pakkhassa upatthambhakā bhikkhū laddhuṃ na sakkā honti, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘na labhissāmī’’ti.
I will not find bhikkhus who are in agreement and harmonious—for sometimes, in cases of fear of kings, etc., it is impossible to find such bhikkhus who would support one's side; it is with reference to this that it was said, "I will not find."
Tôi sẽ không tìm được các tỳ-khưu đồng quan điểm, đồng chí hướng nghĩa là, đôi khi, trong những trường hợp như sợ hãi vua chúa, v.v., không thể tìm được những tỳ-khưu ủng hộ phe mình như vậy, điều này được nói đến với ý nghĩa “na labhissāmī” (sẽ không tìm được).
Appekadā pana khemasubhikkhādīsu laddhuṃ sakkā honti, taṃ sandhāya ‘‘labhissāmī’’ti vuttaṃ.
But sometimes, in times of safety and abundance, it is possible to find them; it is with reference to this that it was said, "I will find."
Đôi khi, trong những trường hợp an toàn, sung túc, v.v., có thể tìm được, điều này được nói đến với ý nghĩa “labhissāmī” (sẽ tìm được).
Bhavissati saṅghassa tatonidānaṃ bhaṇḍananti kosambakānaṃ viya bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo saṅghabhedo ca bhavissatīti.
From that, contention will arise for the Saṅgha means there will be discord, strife, dispute, quarrel, and schism of the Saṅgha, like that of the Kosambaka bhikkhus.
Sẽ có sự tranh cãi phát sinh từ đó trong Tăng-già nghĩa là, sẽ có sự tranh cãi, xung đột, bất hòa, tranh chấp và chia rẽ Tăng-già như của các tỳ-khưu Kosambī.
Pacchāpi avippaṭisārakaraṃ bhavissatīti subhaddaṃ vuḍḍhapabbajitaṃ niggahetvā pañcasatikasaṅgītiṃ karontassa mahākassapattherasseva, dasavatthuke adhikaraṇe dasabhikkhusahassāni niggahetvā sattasatikasaṅgītiṃ karontassa āyasmato yasasseva, saṭṭhibhikkhusahassāni niggahetvā sahassikasaṅgītiṃ karontassa moggaliputtatissattherasseva ca pacchā samanussaraṇakaraṇaṃ hoti, sāsanassa ca vigatupakkilesacandimasūriyasassirikatāya saṃvattati.
There will be no regret afterwards means, like the Elder Mahākassapa, who, having suppressed the elderly ordained Subhadda, performed the Pañcasatika Saṅgīti; and like the Venerable Yasa, who, having suppressed ten thousand bhikkhus regarding the ten points of dispute, performed the Sattasatika Saṅgīti; and like the Elder Moggaliputtatissa, who, having suppressed sixty thousand bhikkhus, performed the Sahassika Saṅgīti—there is recollection afterwards, and it leads to the Sāsana being glorious like the moon and sun, free from defilements.
Về sau cũng sẽ không có sự hối tiếc nghĩa là, giống như Đại Trưởng lão Mahākassapa đã khiển trách vị tỳ-khưu lớn tuổi Subhadda và cử hành Đại hội kết tập kinh điển lần thứ năm trăm, giống như Tôn giả Yasa đã khiển trách mười ngàn tỳ-khưu trong vụ tranh chấp mười điều và cử hành Đại hội kết tập kinh điển lần thứ bảy trăm, và giống như Trưởng lão Moggaliputtatissa đã khiển trách sáu mươi ngàn tỳ-khưu và cử hành Đại hội kết tập kinh điển lần thứ ngàn, về sau cũng sẽ có sự hồi tưởng và điều đó sẽ dẫn đến sự huy hoàng của giáo pháp không còn phiền não, giống như mặt trăng và mặt trời.
399. Acchiddena appaṭimaṃsenātiādīsu yena gahaṭṭhapabbajitesu yo koci pahaṭo vā hoti, gihīnaṃ gaṇḍaphālanādīni vejjakammāni vā katāni, tassa kāyasamācāro upacikāhi khāyitatālapaṇṇamiva chiddo ca paṭimāsituṃ yattha katthaci gahetvā ākaḍḍhituṃ sakkuṇeyyatāya sappaṭimaṃso ca hoti, viparīto acchiddo appaṭimaṃsoti veditabboti.
399. In the phrases like without flaws, without reproach, if a bhikkhu has struck anyone among householders or monastics, or has performed medical procedures such as lancing boils for householders, his physical conduct is flawed, like a palm leaf gnawed by termites, and is assailable, meaning he can be seized and pulled anywhere. The opposite is to be understood as without flaws and without reproach.
399. Trong các câu như Acchiddena appaṭimaṃsenā (không lỗ hổng, không thể nắm bắt), v.v.: Vị Tỳ-khưu nào đã đánh đập bất kỳ ai trong số cư sĩ hay người xuất gia, hoặc đã thực hiện các công việc y tế như chích mụn nhọt cho cư sĩ, thì kāyasamācāra (thân hành) của vị ấy có chidda (lỗ hổng) như lá cọ bị kiến mối ăn, và sappaṭimaṃsa (có thể nắm bắt) vì có thể bị nắm kéo ở bất cứ đâu. Ngược lại, kāyasamācāra là acchidda (không lỗ hổng) và appaṭimaṃsa (không thể nắm bắt) – điều này nên được hiểu như vậy.
Vacīsamācāro pana musāvādaomasavādapesuññaamūlakānuddhaṃsanādīhi chiddo ca sappaṭimaṃso ca hoti, viparīto acchiddo appaṭimaṃso.
Verbal conduct, however, is flawed and assailable due to false speech, abusive speech, slanderous speech, baseless accusations, and so on. The opposite is without flaws and without reproach.
Còn vacīsamācāra (khẩu hành) thì có chidda (lỗ hổng) và sappaṭimaṃsa (có thể nắm bắt) do nói dối, nói lời xúc phạm, nói lời chia rẽ, vu khống vô căn cứ, v.v. Ngược lại, vacīsamācāra là acchidda (không lỗ hổng) và appaṭimaṃsa (không thể nắm bắt).
Mettaṃ nu kho me cittanti palibodhe chinditvā kammaṭṭhānabhāvanānuyogena adhigataṃ mettacittaṃ.
Is my mind filled with loving-kindness? refers to a mind of loving-kindness attained by cutting off hindrances and earnestly cultivating meditation.
Mettaṃ nu kho me cittaṃ (Tâm từ của tôi có hiện hữu không?) là tâm từ đã đạt được do chuyên chú tu tập thiền định, đoạn trừ các chướng ngại (palibodha).
Anāghātanti āghātavirahitaṃ, vikkhambhanavasena vihatāghātanti attho.
Without ill will means free from ill will; the meaning is ill will suppressed by means of subduing.
Anāghātaṃ (không oán hận) nghĩa là không có oán hận, tức là oán hận đã bị loại bỏ bằng cách trấn áp.
Idaṃ panāvuso kattha vuttaṃ bhagavatāti idaṃ sikkhāpadaṃ katarasmiṃ nagare vuttanti attho.
Where, venerable sir, was this taught by the Blessed One? means in which town was this training rule taught.
Idaṃ panāvuso kattha vuttaṃ bhagavatā (Thưa chư hiền, điều này đã được Đức Thế Tôn nói ở đâu?) có nghĩa là giới điều này đã được nói ở thành phố nào.
400. Kālena vakkhāmītiādīsu eko ekaṃ okāsaṃ kāretvā codento kālena vadati nāma.
400. In phrases like I will speak at the proper time, when one accuser gives another the opportunity and then accuses, this is called speaking at the proper time.
400. Trong các câu như Kālena vakkhāmī (Tôi sẽ nói đúng lúc), v.v., một người khiển trách, sau khi tạo cơ hội cho người bị khiển trách, nói đúng lúc thì gọi là kālena vadati (nói đúng lúc).
Saṅghamajjhagaṇamajjhasalākaggayāguaggavitakkamāḷakabhikkhācāramaggaāsanasālādīsu upaṭṭhākehi parivāritakkhaṇe vā codento akālena vadati nāma.
But when one accuses in the midst of the Saṅgha, in the midst of a group, at a place for taking voting-slips, at a place for taking gruel, in a meditation pavilion, on an alms-round route, or in a seating hall while surrounded by attendants, this is called speaking at an improper time.
Nếu khiển trách khi đang ở giữa Tăng chúng, giữa một nhóm, ở nơi lấy phiếu, ở nơi nhận cháo, ở sảnh đường suy tư, trên đường khất thực, trong giảng đường, v.v., hoặc khi đang được các thị giả vây quanh, thì gọi là akālena vadati (nói không đúng lúc).
Tacchena vadanto bhūtena vadati nāma.
One who speaks truthfully is called speaking in accordance with fact.
Người nói sự thật thì gọi là bhūtena vadati (nói đúng sự thật).
‘‘Ambho mahallaka, parisāvacara, paṃsukūlika, dhammakathika, patirūpaṃ tava ida’’nti vadanto pharusena vadati nāma.
One who says, “Hey, elder! You who frequent assemblies! You wearer of rags! You Dhamma speaker! Is this fitting for you?” is called speaking harshly.
Người nói: “Này ông già, này người quen thuộc với hội chúng, này người mặc y phấn tảo, này người thuyết pháp, điều này có phù hợp với ông không?” thì gọi là pharusena vadati (nói lời thô lỗ).
Kāraṇanissitaṃ pana katvā ‘‘bhante mahallakattha, parisāvacarā, paṃsukūlikā, dhammakathikattha, patirūpaṃ tumhākaṃ ida’’nti vadanto saṇhena vadati nāma.
But one who speaks with a reason, saying, “Venerable sir, you are an elder, you frequent assemblies, you are a wearer of rags, you are a Dhamma speaker, is this fitting for you?” is called speaking gently.
Nhưng nếu dựa vào lý do mà nói: “Bạch Đại đức, Đại đức là bậc trưởng lão, là người quen thuộc với hội chúng, là người mặc y phấn tảo, là người thuyết pháp, điều này có phù hợp với Đại đức không?” thì gọi là saṇhena vadati (nói lời dịu dàng).
Kāraṇanissitaṃ katvā vadanto atthasaṃhitena vadati nāma.
One who speaks with a reason is called speaking meaningfully.
Người nói dựa vào lý do thì gọi là atthasaṃhitena vadati (nói lời có lợi ích).
Mettacitto vakkhāmi no dosantaroti mettacittaṃ upaṭṭhapetvā vakkhāmi, na duṭṭhacitto hutvā.
I will speak with a mind of loving-kindness, not with ill will means I will speak after establishing a mind of loving-kindness, not with a hostile mind.
Mettacitto vakkhāmi no dosantaro (Tôi sẽ nói với tâm từ, không với tâm sân hận) nghĩa là tôi sẽ nói với tâm từ được thiết lập, chứ không phải với tâm sân hận.
401. Ajjhattaṃ manasikaritvāti attano citte uppādetvā.
401. Reflecting inwardly means generating it in one's own mind.
401. Ajjhattaṃ manasikaritvā (sau khi quán niệm nội tâm) nghĩa là sau khi khởi lên trong tâm mình.
Kāruññatāti karuṇābhāvo.
Compassion means the state of having karuṇā.
Kāruññatā (lòng bi mẫn) nghĩa là trạng thái có lòng bi.
Iminā karuṇañca karuṇāpubbabhāgañca dasseti.
By this, it shows both karuṇā and the preliminary stage of karuṇā.
Với điều này, nó chỉ ra cả bi và giai đoạn chuẩn bị của bi.
Hitesitāti hitagavesanatā.
Wishing for welfare means seeking welfare.
Hitesitā (mong muốn lợi ích) nghĩa là sự tìm kiếm lợi ích.
Anukampitāti tena hitena saṃyojanatā.
Sympathy means associating with that welfare.
Anukampitā (lòng trắc ẩn) nghĩa là sự gắn kết với lợi ích đó.
Dvīhipi mettañca mettāpubbabhāgañca dasseti.
By these two, it shows both mettā and the preliminary stage of mettā.
Với hai điều này, nó chỉ ra cả từ và giai đoạn chuẩn bị của từ.
Āpattivuṭṭhānatāti āpattito vuṭṭhāpetvā suddhante patiṭṭhāpanā.
Recovery from an offense means raising one from an offense and establishing them in purity.
Āpattivuṭṭhānatā (sự thoát khỏi tội) nghĩa là đưa ra khỏi tội và thiết lập vào sự thanh tịnh.
Vatthuṃ codetvā sāretvā paṭiññaṃ āropetvā yathāpaṭiññāya kammakaraṇaṃ vinayapurekkhāratā nāma.
To accuse a matter, remind of the fault, establish a confession, and perform the saṅghakamma according to the confession is called prioritizing the Vinaya.
Việc khiển trách một sự việc, nhắc nhở về lỗi lầm, đưa ra lời hứa, và thực hiện hành động theo lời hứa đó được gọi là vinayapurekkhāratā (sự tôn trọng Vinaya).
Ime pañca dhammeti ye ete kāruññatātiādinā nayena vuttā, ime pañca dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabboti.
These five qualities means that the other person should be accused after reflecting inwardly on these five qualities, as stated starting with compassion and so on.
Ime pañca dhamme (năm pháp này) nghĩa là năm pháp đã được nói theo cách bắt đầu bằng kāruññatā (lòng bi mẫn) này, sau khi quán niệm nội tâm năm pháp này, người khác nên được khiển trách.
Sacce ca akuppe cāti vacīsacce ca akuppanatāya ca.
In truth and without anger means in truthful speech and without being angry.
Sacce ca akuppe cā (trong sự thật và không nổi giận) nghĩa là trong lời nói chân thật và không nổi giận.
Cuditakena hi saccañca vattabbaṃ, kopo ca na kātabbo.
Indeed, the accused should speak the truth and should not become angry.
Người bị khiển trách phải nói sự thật và không được nổi giận.
Neva attanā kujjhitabbo, na paro ghaṭṭetabboti attho.
The meaning is that one should not get angry oneself, nor should one provoke others.
Nghĩa là không được tự mình nổi giận, cũng không được khiêu khích người khác.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear in all places.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp mọi nơi.