11. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre mucalindamūle paṭhamābhisambuddho.
11. Thus have I heard: At one time the Blessed One was dwelling at Uruvelā, on the bank of the Nerañjarā River, at the foot of the Mucalinda tree, having just attained full enlightenment.
11. Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn trú tại Uruvelā, bên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Mucalinda, sau khi Ngài mới thành tựu Chánh Đẳng Giác.
Tena kho pana samayena bhagavā sattāhaṃ ekapallaṅkena nisinno hoti vimuttisukhapaṭisaṃvedī.
At that time, the Blessed One remained seated in one posture for seven days, experiencing the bliss of liberation.
Vào lúc ấy, Đức Thế Tôn đang ngồi kiết già trong bảy ngày, cảm nhận sự an lạc của giải thoát.
Tena kho pana samayena mahā akālamegho udapādi sattāhavaddalikā sītavātaduddinī.
At that time, a great unseasonal rain cloud arose, and there was a seven-day downpour, accompanied by cold winds.
Vào lúc ấy, một trận mưa lớn trái mùa đã xảy ra, trời mưa tầm tã suốt bảy ngày với gió lạnh và u ám.
Atha kho mucalindo nāgarājā sakabhavanā nikkhamitvā bhagavato kāyaṃ sattakkhattuṃ bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaṃ phaṇaṃ vihacca aṭṭhāsi – ‘‘mā bhagavantaṃ sītaṃ, mā bhagavantaṃ uṇhaṃ, mā bhagavantaṃ ḍaṃsamakasavātātapasarīsapa* samphasso’’ti.
Then Mucalinda, the Nāga king, came forth from his abode, and having encircled the Blessed One's body seven times with his coils, he spread his great hood over the Blessed One's head, thinking: "May no cold affect the Blessed One, may no heat affect the Blessed One, may no touch of gadflies, mosquitoes, wind, sun, or creeping things affect the Blessed One."
Rồi, vua rắn Mucalinda, từ cung điện của mình, đi ra, quấn quanh thân Đức Thế Tôn bảy vòng, rồi giương cao cái đầu lớn của mình che phía trên đầu Ngài, đứng đó với ý nghĩ: “Mong Thế Tôn đừng bị lạnh, mong Thế Tôn đừng bị nóng, mong Thế Tôn đừng bị muỗi, ruồi, gió, nắng, rắn rết chạm vào.”
Atha kho bhagavā tassa sattāhassa accayena tamhā samādhimhā vuṭṭhāsi.
Then, at the end of those seven days, the Blessed One arose from that samādhi.
Rồi, sau bảy ngày ấy, Đức Thế Tôn xuất khỏi định.
Atha kho mucalindo nāgarājā viddhaṃ vigatavalāhakaṃ devaṃ viditvā bhagavato kāyā bhoge viniveṭhetvā sakavaṇṇaṃ paṭisaṃharitvā māṇavakavaṇṇaṃ abhinimminitvā bhagavato purato aṭṭhāsi pañjaliko bhagavantaṃ namassamāno.
Then Mucalinda, the Nāga king, seeing that the sky was clear and free of clouds, uncoiled his coils from the Blessed One's body, withdrew his own form, created the form of a young man, and stood before the Blessed One with joined palms, paying homage to the Blessed One.
Rồi, vua rắn Mucalinda, khi biết trời đã quang đãng, mây mù đã tan, liền tháo các vòng quấn khỏi thân Đức Thế Tôn, trở lại hình dạng của mình, rồi hóa thành hình dạng một thanh niên, đứng trước Đức Thế Tôn, chắp tay đảnh lễ Ngài.
12. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
12. Thus have I heard: At one time the Blessed One was dwelling at Sāvatthī, in Jeta's Grove, Anāthapiṇḍika's monastery.
12. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘ko nu kho, āvuso, imesaṃ dvinnaṃ rājūnaṃ mahaddhanataro vā mahābhogataro vā mahākosataro vā mahāvijitataro vā mahāvāhanataro vā mahabbalataro vā mahiddhikataro vā mahānubhāvataro vā rājā vā māgadho seniyo bimbisāro, rājā vā pasenadi kosalo’’ti?
At that time, a number of bhikkhus, having returned from their alms-round after their meal, were sitting together in the service hall, and this discussion arose among them: "Which of these two kings, friends, is wealthier, or has greater possessions, or greater treasury, or greater dominion, or greater conveyances, or greater strength, or greater power, or greater influence—King Seniya Bimbisāra of Magadha, or King Pasenadi of Kosala?"
Vào lúc ấy, nhiều Tỳ-kheo sau khi thọ trai và trở về từ việc khất thực, đang ngồi tụ họp tại giảng đường, và giữa họ khởi lên một cuộc đàm luận: “Này chư Hiền, trong hai vị vua này, ai là người giàu có hơn, nhiều của cải hơn, nhiều kho tàng hơn, nhiều lãnh thổ hơn, nhiều phương tiện vận chuyển hơn, nhiều quân lực hơn, nhiều thần thông hơn, nhiều uy lực hơn? Vua Seniya Bimbisāra của xứ Magadha, hay vua Pasenadi của xứ Kosala?”
Ayañcarahi tesaṃ bhikkhūnaṃ antarākathā hoti vippakatā.
This, then, was the unfinished discussion of those bhikkhus.
Và cuộc đàm luận này của các Tỳ-kheo vẫn còn dang dở.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then the Blessed One, having emerged from seclusion in the evening, approached the service hall; having approached, he sat down on the seat prepared.
Sau đó, Thế Tôn vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi sự độc cư, đi đến giảng đường; sau khi đến, Ngài ngồi xuống trên chỗ đã trải sẵn.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā sannipatitā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: "With what discussion, bhikkhus, are you now sitting together, and what was your unfinished discussion?"
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo và hỏi: “Này các Tỳ-kheo, hiện giờ các con đang ngồi tụ họp với cuộc đàm luận gì? Và cuộc đàm luận nào của các con vẫn còn dang dở?”
‘‘Idha, bhante, amhākaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘ko nu kho, āvuso, imesaṃ dvinnaṃ rājūnaṃ mahaddhanataro vā mahābhogataro vā mahākosataro vā mahāvijitataro vā mahāvāhanataro vā mahabbalataro vā mahiddhikataro vā mahānubhāvataro vā rājā vā māgadho seniyo bimbisāro, rājā vā pasenadi kosalo’ti?
“Venerable Sir, here, after our meal, having returned from our alms round, as we were sitting together, assembled in the service hall, this discussion arose among us: ‘Venerable sirs, which of these two kings is wealthier, or has greater possessions, or greater treasures, or a larger dominion, or more vehicles, or a larger army, or greater psychic power, or greater majesty—King Seniya Bimbisāra of Magadha, or King Pasenadi of Kosala?’
“Bạch Thế Tôn, ở đây, sau khi chúng con thọ trai và trở về từ việc khất thực, đang ngồi tụ họp tại giảng đường, và giữa chúng con khởi lên một cuộc đàm luận: ‘Này chư Hiền, trong hai vị vua này, ai là người giàu có hơn, nhiều của cải hơn, nhiều kho tàng hơn, nhiều lãnh thổ hơn, nhiều phương tiện vận chuyển hơn, nhiều quân lực hơn, nhiều thần thông hơn, nhiều uy lực hơn? Vua Seniya Bimbisāra của xứ Magadha, hay vua Pasenadi của xứ Kosala?’
Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā, atha bhagavā anuppatto’’ti.
Venerable Sir, this discussion of ours was unfinished when the Blessed One arrived.”
Bạch Thế Tôn, cuộc đàm luận này của chúng con vẫn còn dang dở, thì Thế Tôn đã đến.”
‘‘Na khvetaṃ, bhikkhave, tumhākaṃ patirūpaṃ kulaputtānaṃ saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānaṃ yaṃ tumhe evarūpiṃ kathaṃ katheyyātha.
“Monks, it is not proper for you, sons of noble families who have gone forth from home into homelessness out of faith, to engage in such talk.
“Này các Tỳ-kheo, việc các con, những thiện nam tử đã từ bỏ gia đình để sống không gia đình với lòng tin, lại nói những lời như vậy là không thích hợp.
Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ – dhammī vā kathā ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti.
When you are assembled, monks, one of two things should be done: either a Dhamma talk or noble silence.”
Này các Tỳ-kheo, khi các con tụ họp, có hai việc cần làm: hoặc là đàm luận về Pháp, hoặc là giữ im lặng cao quý.”
13. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
13. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park.
13. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena sambahulā kumārakā antarā ca sāvatthiṃ antarā ca jetavanaṃ ahiṃ daṇḍena hananti.
Now on that occasion, a number of young boys were hitting a snake with a stick between Sāvatthī and Jeta’s Grove.
Vào lúc ấy, nhiều thiếu niên đang dùng gậy đánh một con rắn giữa Sāvatthī và Jetavana.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi.
Then the Blessed One, having dressed in the morning and taken his bowl and robe, entered Sāvatthī for alms.
Sau đó, Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, đi vào Sāvatthī để khất thực.
Addasā kho bhagavā sambahule kumārake antarā ca sāvatthiṃ antarā ca jetavanaṃ ahiṃ daṇḍena hanante.
The Blessed One saw those young boys hitting a snake with a stick between Sāvatthī and Jeta’s Grove.
Thế Tôn thấy nhiều thiếu niên đang dùng gậy đánh một con rắn giữa Sāvatthī và Jetavana.
14. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
14. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park.
14. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena bhagavā sakkato hoti garukato mānito pūjito apacito, lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ.
Now on that occasion, the Blessed One was honored, respected, esteemed, revered, and venerated, and was a recipient of robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, including medicine.
Vào lúc ấy, Thế Tôn được cung kính, tôn trọng, quý mến, cúng dường, và được kính trọng, được lợi dưỡng y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cho người bệnh.
Bhikkhusaṅghopi sakkato hoti garukato mānito pūjito apacito, lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ.
The Saṅgha of bhikkhus was also honored, respected, esteemed, revered, and venerated, and was a recipient of robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, including medicine.
Tăng đoàn cũng được cung kính, tôn trọng, quý mến, cúng dường, và được kính trọng, được lợi dưỡng y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cho người bệnh.
Aññatitthiyā pana paribbājakā asakkatā honti agarukatā amānitā* apūjitā anapacitā, na lābhino cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ.
But the wanderers of other sects were unhonored, unrespected, unesteemed, unrevered, and unvenerated, and were not recipients of robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, including medicine.
Còn các du sĩ ngoại đạo thì không được cung kính, không được tôn trọng, không được quý mến, không được cúng dường, không được kính trọng, không được lợi dưỡng y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cho người bệnh.
Atha kho te aññatitthiyā paribbājakā bhagavato sakkāraṃ asahamānā bhikkhusaṅghassa ca gāme ca araññe ca bhikkhū disvā asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosanti paribhāsanti rosenti vihesenti.
Then those wanderers of other sects, unable to tolerate the honor shown to the Blessed One and the Saṅgha of bhikkhus, would, upon seeing bhikkhus in villages or in the wilderness, revile, abuse, irritate, and harass them with rude and harsh words.
Thế rồi, các du sĩ ngoại đạo ấy, vì không chịu nổi sự cúng dường đối với Thế Tôn và Tăng đoàn, khi thấy các Tỳ-kheo trong làng hay trong rừng, liền dùng những lời lẽ thô tục, ác độc mà chửi mắng, phỉ báng, gây tức giận, và làm hại.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then a number of bhikkhus approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Sau đó, nhiều Tỳ-kheo đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘etarahi, bhante, bhagavā sakkato garukato mānito pūjito apacito, lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ.
Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “Venerable Sir, at present the Blessed One is honored, respected, esteemed, revered, and venerated, and is a recipient of robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, including medicine.
Sau khi ngồi xuống một bên, các Tỳ-kheo ấy bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, hiện giờ Thế Tôn được cung kính, tôn trọng, quý mến, cúng dường, và được kính trọng, được lợi dưỡng y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cho người bệnh.
Bhikkhusaṅghopi sakkato garukato mānito pūjito apacito, lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ.
The Saṅgha of bhikkhus is also honored, respected, esteemed, revered, and venerated, and is a recipient of robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, including medicine.
Tăng đoàn cũng được cung kính, tôn trọng, quý mến, cúng dường, và được kính trọng, được lợi dưỡng y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cho người bệnh.
Aññatitthiyā pana paribbājakā asakkatā agarukatā amānitā apūjitā anapacitā, na lābhino cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ.
But the wanderers of other sects are unhonored, unrespected, unesteemed, unrevered, and unvenerated, and are not recipients of robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, including medicine.
Còn các du sĩ ngoại đạo thì không được cung kính, không được tôn trọng, không được quý mến, không được cúng dường, không được kính trọng, không được lợi dưỡng y phục, đồ ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cho người bệnh.
Atha kho te, bhante, aññatitthiyā paribbājakā bhagavato sakkāraṃ asahamānā bhikkhusaṅghassa ca gāme ca araññe ca bhikkhū disvā asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosanti paribhāsanti rosenti vihesantī’’ti.
Then, Venerable Sir, those other sectarians, unable to bear the honour shown to the Blessed One and the Saṅgha of bhikkhus, seeing bhikkhus in villages and forests, reviled, abused, annoyed, and harassed them with ignoble and harsh words.
Thế rồi, bạch Thế Tôn, các du sĩ ngoại đạo ấy, vì không chịu nổi sự cúng dường đối với Thế Tôn và Tăng đoàn, khi thấy các Tỳ-kheo trong làng hay trong rừng, liền dùng những lời lẽ thô tục, ác độc mà chửi mắng, phỉ báng, gây tức giận, và làm hại.”
15. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
15. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Monastery.
15. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena aññataro icchānaṅgalako upāsako sāvatthiṃ anuppatto hoti kenacideva karaṇīyena.
Now on that occasion a certain lay follower from Icchānaṅgala had arrived in Sāvatthī for some business.
Vào lúc ấy, một cư sĩ từ Icchānaṅgala đã đến Sāvatthī vì một việc gì đó.
Atha kho so upāsako sāvatthiyaṃ taṃ karaṇīyaṃ tīretvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then that lay follower, having concluded his business in Sāvatthī, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Sau đó, cư sĩ ấy, sau khi hoàn tất công việc ở Sāvatthī, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ upāsakaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘cirassaṃ kho tvaṃ, upāsaka, imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāyā’’ti.
To that lay follower, sitting to one side, the Blessed One said: “It is after a long time, lay follower, that you have made this journey, that is, to come here.”
Khi cư sĩ ấy ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với ông: “Này cư sĩ, đã lâu rồi con mới có dịp đến đây.”
‘‘Cirapaṭikāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamitukāmo, api cāhaṃ kehici kehici kiccakaraṇīyehi byāvaṭo.
“For a long time, Venerable Sir, I have desired to approach the Blessed One for an audience, but I was occupied with various duties and tasks.
“Bạch Thế Tôn, đã lâu rồi con muốn đến yết kiến Thế Tôn, nhưng con bị bận rộn với nhiều công việc khác nhau.
Evāhaṃ nāsakkhiṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
Thus, I was unable to approach the Blessed One for an audience.”
Vì vậy, con đã không thể đến yết kiến Thế Tôn.”
16. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
16. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Monastery.
16. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena aññatarassa paribbājakassa daharamāṇavikā pajāpati hoti gabbhinī upavijaññā.
Now on that occasion, the young wife of a certain wanderer was pregnant and close to childbirth.
Vào lúc ấy, một nữ cư sĩ trẻ, vợ của một du sĩ, đang mang thai và sắp sinh nở.
Atha kho sā paribbājikā taṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, telaṃ āhara, yaṃ me vijātāya bhavissatī’’ti.
Then that wanderer’s wife said to that wanderer: “Go, brahmin, fetch oil, which will be for me when I give birth.”
Lúc bấy giờ, vị du sĩ nữ ấy nói với vị du sĩ kia rằng: "Này Bà-la-môn, ông hãy đi lấy dầu, để dành cho tôi khi sinh nở."
Evaṃ vutte, so paribbājako taṃ paribbājikaṃ etadavoca – ‘‘kuto panāhaṃ, bhoti* , telaṃ āharāmī’’ti?
When this was said, that wanderer said to his wife: “From where, my lady, shall I fetch oil?”
Khi được nói như vậy, vị du sĩ kia liền nói với vị du sĩ nữ ấy rằng: "Này cô nương, tôi biết lấy dầu ở đâu đây?"
Dutiyampi kho sā paribbājikā taṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, telaṃ āhara, yaṃ me vijātāya bhavissatī’’ti.
A second time that wanderer’s wife said to that wanderer: “Go, brahmin, fetch oil, which will be for me when I give birth.”
Lần thứ hai, vị du sĩ nữ ấy lại nói với vị du sĩ kia rằng: "Này Bà-la-môn, ông hãy đi lấy dầu, để dành cho tôi khi sinh nở."
Dutiyampi kho so paribbājiko taṃ paribbājikaṃ etadavoca – ‘‘kuto panāhaṃ, bhoti, telaṃ āharāmī’’ti?
A second time that wanderer said to his wife: “From where, my lady, shall I fetch oil?”
Lần thứ hai, vị du sĩ kia lại nói với vị du sĩ nữ ấy rằng: "Này cô nương, tôi biết lấy dầu ở đâu đây?"
Tatiyampi kho sā paribbājikā taṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, telaṃ āhara, yaṃ me vijātāya bhavissatī’’ti.
A third time that wanderer’s wife said to that wanderer: “Go, brahmin, fetch oil, which will be for me when I give birth.”
Lần thứ ba, vị du sĩ nữ ấy lại nói với vị du sĩ kia rằng: "Này Bà-la-môn, ông hãy đi lấy dầu, để dành cho tôi khi sinh nở."
Atha kho tassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘rañño kho pana pasenadissa kosalassa koṭṭhāgāre samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sappissa vā telassa vā yāvadatthaṃ pātuṃ dīyati, no nīharituṃ.
Then it occurred to that wanderer: “In the storehouse of King Pasenadi of Kosala, ghee or oil is given to ascetics or brahmins to drink as much as they desire, but not to take out.
Lúc bấy giờ, vị du sĩ ấy nghĩ: "Trong kho của vua Pasenadi xứ Kosala, dầu hoặc bơ được cấp cho các Sa-môn hay Bà-la-môn uống tùy thích, nhưng không được mang ra ngoài.
Yaṃnūnāhaṃ rañño pasenadissa kosalassa koṭṭhāgāraṃ gantvā telassa yāvadatthaṃ pivitvā gharaṃ āgantvā ucchadditvāna* dadeyyaṃ, yaṃ imissā vijātāya bhavissatī’’ti.
What if I were to go to the storehouse of King Pasenadi of Kosala, drink as much oil as I desire, return home, and then vomit it up to give to her for when she gives birth?”
Vậy chi bằng ta hãy đến kho của vua Pasenadi xứ Kosala, uống dầu tùy thích, rồi về nhà nôn ra để cho vợ ta khi sinh nở."
Atha kho so paribbājako rañño pasenadissa kosalassa koṭṭhāgāraṃ gantvā telassa yāvadatthaṃ pivitvā gharaṃ āgantvā neva sakkoti uddhaṃ kātuṃ, na pana adho.
Then that wanderer went to the storehouse of King Pasenadi of Kosala, drank as much oil as he desired, and returned home, but he was unable to bring it up or down.
Lúc bấy giờ, vị du sĩ ấy đến kho của vua Pasenadi xứ Kosala, uống dầu tùy thích, rồi về nhà nhưng không thể nôn ra được, cũng không thể tiêu hóa được.
So dukkhāhi tibbāhi* kharāhi kaṭukāhi vedanāhi phuṭṭho āvaṭṭati parivaṭṭati.
He was afflicted by painful, sharp, harsh, bitter feelings, and he writhed and tossed about.
Ông ta bị những cảm thọ đau đớn, dữ dội, thô cứng, cay đắng hành hạ, lăn qua lăn lại.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi.
Then the Blessed One, having dressed in the morning, taking bowl and robe, entered Sāvatthī for alms.
Lúc bấy giờ, vào buổi sáng, Thế Tôn đắp y, mang bát và y vào Sāvatthī để khất thực.
Addasā kho bhagavā taṃ paribbājakaṃ dukkhāhi tibbāhi kharāhi kaṭukāhi vedanāhi phuṭṭhaṃ āvaṭṭamānaṃ parivaṭṭamānaṃ.
The Blessed One saw that wanderer, afflicted by painful, sharp, severe, bitter feelings, writhing and rolling about.
Thế Tôn thấy vị du sĩ ấy đang bị những cảm thọ đau đớn, dữ dội, thô cứng, cay đắng hành hạ, lăn qua lăn lại.
17. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
17. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park.
Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú ở Sāvatthī, tại Jetavana, tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena aññatarassa upāsakassa ekaputtako piyo manāpo kālaṅkato hoti.
Now on that occasion, a certain lay follower’s only son, who was dear and pleasing, had passed away.
Vào thời điểm đó, một người con trai duy nhất, thân yêu và khả ái của một vị cận sự nam đã qua đời.
Atha kho sambahulā upāsakā allavatthā allakesā divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then many lay followers, with wet clothes and wet hair, approached the Blessed One during the daytime; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Lúc bấy giờ, nhiều vị cận sự nam, y phục ướt đẫm, tóc tai ướt đẫm, vào giữa ban ngày, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinne kho te upāsake bhagavā etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho tumhe, upāsakā, allavatthā allakesā idhūpasaṅkamantā divā divassā’’ti?
To those lay followers seated to one side, the Blessed One said this: “Why have you, lay followers, approached here during the daytime with wet clothes and wet hair?”
Khi các vị cận sự nam ấy ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với họ rằng: "Này các cận sự nam, vì sao các ông lại y phục ướt đẫm, tóc tai ướt đẫm, đến đây vào giữa ban ngày?"
Evaṃ vutte, so upāsako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bhante, ekaputtako piyo manāpo kālaṅkato.
When this was said, that lay follower said to the Blessed One: “My only son, dear and pleasing, Venerable Sir, has passed away.
Khi được nói như vậy, vị cận sự nam ấy bạch Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, con có một người con trai duy nhất, thân yêu và khả ái đã qua đời.
Tena mayaṃ allavatthā allakesā idhūpasaṅkamantā divā divassā’’ti.
That is why we have approached here during the daytime with wet clothes and wet hair.”
Vì vậy, chúng con y phục ướt đẫm, tóc tai ướt đẫm, đến đây vào giữa ban ngày."
18. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kuṇḍikāyaṃ* viharati kuṇḍadhānavane* .
18. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Kuṇḍikā, in the Kuṇḍadhāna Wood.
Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Kuṇḍikā, trong rừng Kuṇḍadhāna.
Tena kho pana samayena suppavāsā koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāreti.
Now on that occasion, Suppavāsā, the Koliyan daughter, had been carrying a fetus for seven years.
Vào thời điểm đó, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā dukkhāhi tibbāhi kharāhi kaṭukāhi vedanāhi phuṭṭhā tīhi vitakkehi adhivāseti – ‘‘sammāsambuddho vata so bhagavā yo imassa evarūpassa dukkhassa pahānāya dhammaṃ deseti; suppaṭipanno vata tassa bhagavato sāvakasaṅgho yo imassa evarūpassa dukkhassa pahānāya paṭipanno; susukhaṃ vata taṃ nibbānaṃ yatthidaṃ evarūpaṃ dukkhaṃ na saṃvijjatī’’ti.
For seven days she had been in obstructed labor, afflicted by painful, sharp, severe, bitter feelings, and she endured with three thoughts: “Truly, that Blessed One is perfectly enlightened, who teaches the Dhamma for the abandoning of such suffering; truly, the Saṅgha of disciples of that Blessed One is well-practiced, who are practicing for the abandoning of such suffering; truly, that Nibbāna is supremely blissful, where such suffering does not exist.”
Bảy ngày thai bị kẹt, bà bị những cảm thọ đau đớn, dữ dội, thô cứng, cay đắng hành hạ, bà suy tư ba điều: "Thật là một bậc Chánh Đẳng Giác, Thế Tôn ấy, người đã thuyết giảng Pháp để đoạn trừ những khổ đau như vậy; thật là một Tăng đoàn đệ tử thực hành đúng đắn của Thế Tôn ấy, những người đã thực hành để đoạn trừ những khổ đau như vậy; thật là một Niết Bàn an lạc, nơi mà những khổ đau như vậy không tồn tại."
Atha kho suppavāsā koliyadhītā sāmikaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ayyaputta, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi; appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – ‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā bhagavato pāde sirasā vandati; appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’ti.
Then Suppavāsā, the Koliyan daughter, addressed her husband: “Come, dear husband, approach the Blessed One; having approached, pay homage to the Blessed One’s feet with your head in my name; inquire about his health, freedom from illness, lightness of body, strength, and comfortable abiding – ‘Suppavāsā, the Koliyan daughter, Venerable Sir, pays homage to the Blessed One’s feet with her head; she inquires about his health, freedom from illness, lightness of body, strength, and comfortable abiding.’
Lúc bấy giờ, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, gọi chồng mình và nói: "Này phu quân, ông hãy đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, hãy đảnh lễ chân Thế Tôn bằng đầu của tôi; hãy hỏi thăm sức khỏe, bệnh tật, sự nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc của Ngài – 'Bạch Thế Tôn, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, đảnh lễ chân Thế Tôn bằng đầu; bà ấy hỏi thăm sức khỏe, bệnh tật, sự nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc của Ngài'.
Evañca vadehi – ‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāreti.
And say this: ‘Suppavāsā, the Koliyan daughter, Venerable Sir, has been carrying a fetus for seven years.
Và hãy nói như vầy: 'Bạch Thế Tôn, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā dukkhāhi tibbāhi kharāhi kaṭukāhi vedanāhi phuṭṭhā tīhi vitakkehi adhivāseti – sammāsambuddho vata so bhagavā yo imassa evarūpassa dukkhassa pahānāya dhammaṃ deseti; suppaṭipanno vata tassa bhagavato sāvakasaṅgho yo imassa evarūpassa dukkhassa pahānāya paṭipanno; susukhaṃ vata taṃ nibbānaṃ yatthidaṃ evarūpaṃ dukkhaṃ na saṃvijjatī’’’ti.
For seven days she has been in obstructed labor, afflicted by painful, sharp, severe, bitter feelings, and she endures with three thoughts: Truly, that Blessed One is perfectly enlightened, who teaches the Dhamma for the abandoning of such suffering; truly, the Saṅgha of disciples of that Blessed One is well-practiced, who are practicing for the abandoning of such suffering; truly, that Nibbāna is supremely blissful, where such suffering does not exist.’”
Bảy ngày thai bị kẹt, bà bị những cảm thọ đau đớn, dữ dội, thô cứng, cay đắng hành hạ, bà suy tư ba điều: Thật là một bậc Chánh Đẳng Giác, Thế Tôn ấy, người đã thuyết giảng Pháp để đoạn trừ những khổ đau như vậy; thật là một Tăng đoàn đệ tử thực hành đúng đắn của Thế Tôn ấy, những người đã thực hành để đoạn trừ những khổ đau như vậy; thật là một Niết Bàn an lạc, nơi mà những khổ đau như vậy không tồn tại.'"
‘‘Parama’’nti kho so koliyaputto suppavāsāya koliyadhītāya paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Very well,” that Koliyan son replied to Suppavāsā, the Koliyan daughter, and then approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
"Vâng, thưa phu nhân," vị con trai dòng dõi Koliyā ấy vâng lời Suppavāsā, con gái dòng dõi Koliyā, rồi đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho koliyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā bhagavato pāde sirasā vandati, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – ‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāreti.
Seated to one side, the Koliyan son said to the Blessed One: "Bhante, Suppavāsā, the Koliyan daughter, bows her head at the feet of the Blessed One, and asks after his freedom from illness, freedom from affliction, lightness of body, strength, and comfortable living; and she says this: 'Bhante, Suppavāsā, the Koliyan daughter, has carried a fetus for seven years.
Khi vị con trai dòng dõi Koliyā ấy ngồi xuống một bên, ông bạch Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, đảnh lễ chân Thế Tôn bằng đầu, hỏi thăm sức khỏe, bệnh tật, sự nhẹ nhàng, sức lực và sự an lạc của Ngài; và bà ấy nói như vầy: 'Bạch Thế Tôn, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā dukkhāhi tibbāhi kharāhi kaṭukāhi vedanāhi phuṭṭhā tīhi vitakkehi adhivāseti – sammāsambuddho vata so bhagavā yo imassa evarūpassa dukkhassa pahānāya dhammaṃ deseti; suppaṭipanno vata tassa bhagavato sāvakasaṅgho yo imassa evarūpassa dukkhassa pahānāya paṭipanno; susukhaṃ vata nibbānaṃ yatthidaṃ evarūpaṃ dukkhaṃ na saṃvijjatī’’’ti.
For seven days, with the fetus stuck, afflicted by severe, sharp, harsh, bitter pains, she endures with these three thoughts: 'Truly, that Blessed One is a Fully Self-Awakened One who teaches the Dhamma for the abandoning of such suffering; truly, well-practiced is the Saṅgha of disciples of that Blessed One who practices for the abandoning of such suffering; truly, Nibbāna is utterly blissful, where such suffering does not exist.'"
Bảy ngày thai bị kẹt, bà bị những cảm thọ đau đớn, dữ dội, thô cứng, cay đắng hành hạ, bà suy tư ba điều: Thật là một bậc Chánh Đẳng Giác, Thế Tôn ấy, người đã thuyết giảng Pháp để đoạn trừ những khổ đau như vậy; thật là một Tăng đoàn đệ tử thực hành đúng đắn của Thế Tôn ấy, những người đã thực hành để đoạn trừ những khổ đau như vậy; thật là một Niết Bàn an lạc, nơi mà những khổ đau như vậy không tồn tại.'"
‘‘Sukhinī hotu suppavāsā koliyadhītā; arogā arogaṃ puttaṃ vijāyatū’’ti.
"May Suppavāsā, the Koliyan daughter, be happy; may she be free from illness and give birth to a healthy son."
"Mong Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, được hạnh phúc; mong bà ấy không bệnh tật, sinh ra một đứa con không bệnh tật."
Saha vacanā ca pana bhagavato suppavāsā koliyadhītā sukhinī arogā arogaṃ puttaṃ vijāyi.
And immediately upon the Blessed One's words, Suppavāsā, the Koliyan daughter, became happy, free from illness, and gave birth to a healthy son.
Ngay khi Thế Tôn vừa nói lời ấy, Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, liền được hạnh phúc, không bệnh tật, và sinh ra một đứa con không bệnh tật.
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so koliyaputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena sakaṃ gharaṃ tena paccāyāsi.
"So be it, Bhante," the Koliyan son, having rejoiced in and approved of the Blessed One's words, rose from his seat, saluted the Blessed One, circumambulated him respectfully, and returned to his own home.
"Vâng, bạch Thế Tôn," vị con trai dòng dõi Koliyā ấy hoan hỷ và tùy hỷ lời Thế Tôn dạy, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi trở về nhà mình.
Addasā kho so koliyaputto suppavāsaṃ koliyadhītaraṃ sukhiniṃ arogaṃ arogaṃ puttaṃ vijātaṃ.
The Koliyan son saw Suppavāsā, the Koliyan daughter, happy, free from illness, and having given birth to a healthy son.
Vị con trai dòng dõi Koliyā ấy thấy Suppavāsā, con gái của dòng dõi Koliyā, được hạnh phúc, không bệnh tật, và đã sinh ra một đứa con không bệnh tật.
Disvānassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāmāyaṃ suppavāsā koliyadhītā saha vacanā ca pana* bhagavato sukhinī arogā arogaṃ puttaṃ vijāyissatī’’ti!
Having seen her, this thought occurred to him: "It is truly wonderful, sirs! It is truly amazing, sirs! Such is the great psychic power and great majesty of the Tathāgata, that Suppavāsā, the Koliyan daughter, immediately upon the Blessed One's words, gave birth to a happy, healthy son!"
Sau khi thấy vậy, ông suy nghĩ: “Ôi chao, thật kỳ diệu! Ôi chao, thật phi thường! Đại thần lực và đại uy đức của Đức Như Lai thật lớn lao, khi mà Suppavāsā, con gái dòng Koliya này, chỉ vừa nghe lời Đức Thế Tôn liền trở nên an lành, không bệnh tật, và đã sinh ra một người con khỏe mạnh!”
Attamano pamudito pītisomanassajāto ahosi.
He was delighted, joyful, filled with rapture and gladness.
Ông ta hoan hỷ, vui mừng, tràn đầy niềm hỷ lạc và hoan hỷ.
Atha kho suppavāsā koliyadhītā sāmikaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ayyaputta, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi – ‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā bhagavato pāde sirasā vandatī’ti; evañca vadehi – ‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāreti.
Then Suppavāsā, the Koliyan daughter, addressed her husband: "Come, dear husband, go to the Blessed One; having approached him, bow your head at the feet of the Blessed One on my behalf – 'Bhante, Suppavāsā, the Koliyan daughter, bows her head at the feet of the Blessed One' – and say this: 'Bhante, Suppavāsā, the Koliyan daughter, carried a fetus for seven years.
Rồi Suppavāsā, con gái dòng Koliya, gọi chồng mình và nói: “Này phu quân, anh hãy đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, hãy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn thay lời em – ‘Bạch Đức Thế Tôn, Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Ngài’ – và hãy nói như sau: ‘Bạch Đức Thế Tôn, Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā etarahi sukhinī arogā arogaṃ puttaṃ vijātā.
For seven days, the fetus was stuck, but now she is happy, free from illness, and has given birth to a healthy son.
Bảy ngày qua, thai bị mắc kẹt, nhưng giờ đây cô ấy đã an lành, không bệnh tật, và đã sinh ra một người con khỏe mạnh.
Sā sattāhaṃ buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhattena nimanteti.
She invites the Saṅgha of bhikkhus, with the Buddha at its head, for a meal for seven days.
Cô ấy muốn thỉnh Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu thọ thực trong bảy ngày.
Adhivāsetu kira, bhante, bhagavā suppavāsāya koliyadhītāya satta bhattāni saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’’ti.
May the Blessed One, Bhante, please accept Suppavāsā, the Koliyan daughter's, invitation for seven meals together with the Saṅgha of bhikkhus.'"
Kính xin Đức Thế Tôn cùng với Tăng đoàn chấp thuận thọ thực bảy bữa của Suppavāsā, con gái dòng Koliya’.”
‘‘Parama’’nti kho so koliyaputto suppavāsāya koliyadhītāya paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
"Very well," the Koliyan son, having assented to Suppavāsā, the Koliyan daughter's request, went to the Blessed One; having approached him, he saluted the Blessed One and sat down to one side.
Người con trai dòng Koliya ấy, sau khi vâng lời Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đáp: “Vâng, tốt lành”, rồi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so koliyaputto bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, the Koliyan son said to the Blessed One:
Ngồi một bên, người con trai dòng Koliya ấy thưa với Đức Thế Tôn:
‘‘Suppavāsā, bhante, koliyadhītā bhagavato pāde sirasā vandati; evañca vadeti – ‘suppavāsā, bhante, koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāreti.
"Bhante, Suppavāsā, the Koliyan daughter, bows her head at the feet of the Blessed One; and she says this: 'Bhante, Suppavāsā, the Koliyan daughter, carried a fetus for seven years.
“Bạch Đức Thế Tôn, Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Ngài; và cô ấy nói như sau: ‘Bạch Đức Thế Tôn, Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā etarahi sukhinī arogā arogaṃ puttaṃ vijātā.
For seven days, the fetus was stuck, but now she is happy, free from illness, and has given birth to a healthy son.
Bảy ngày qua, thai bị mắc kẹt, nhưng giờ đây cô ấy đã an lành, không bệnh tật, và đã sinh ra một người con khỏe mạnh.
Sā sattāhaṃ buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhattena nimanteti.
She invites the Saṅgha of bhikkhus, with the Buddha at its head, for a meal for seven days.
Cô ấy muốn thỉnh Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu thọ thực trong bảy ngày.
Adhivāsetu kira, bhante, bhagavā suppavāsāya koliyadhītāya satta bhattāni saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’’ti.
May the Blessed One, Bhante, please accept Suppavāsā, the Koliyan daughter's, invitation for seven meals together with the Saṅgha of bhikkhus.'"
Kính xin Đức Thế Tôn cùng với Tăng đoàn chấp thuận thọ thực bảy bữa của Suppavāsā, con gái dòng Koliya’.”
Tena kho pana samayena aññatarena upāsakena buddhappamukho bhikkhusaṅgho svātanāya bhattena nimantito hoti.
Now, at that time, the Saṅgha of bhikkhus, with the Buddha at its head, had been invited for a meal on the following day by a certain lay follower.
Vào lúc đó, Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu đã được một thiện tín khác thỉnh thọ thực vào ngày mai.
So ca upāsako āyasmato mahāmoggallānassa* upaṭṭhāko hoti.
And that lay follower was a supporter of Venerable Mahāmoggallāna.
Vị thiện tín ấy là người hộ độ của Tôn giả Mahāmoggallāna.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, moggallāna, yena so upāsako tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā taṃ upāsakaṃ evaṃ vadehi – ‘suppavāsā, āvuso, koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāresi.
Then the Blessed One addressed Venerable Mahāmoggallāna: "Come, Moggallāna, go to that lay follower; having approached him, say this to that lay follower: 'Friend, Suppavāsā, the Koliyan daughter, carried a fetus for seven years.
Rồi Đức Thế Tôn gọi Tôn giả Mahāmoggallāna và nói: “Này Moggallāna, con hãy đến chỗ thiện tín kia; sau khi đến, hãy nói với thiện tín ấy như sau: ‘Này hiền giả, Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā etarahi sukhinī arogā arogaṃ puttaṃ vijātā.
For seven days, the fetus was stuck, but now she is happy, free from illness, and has given birth to a healthy son.
Bảy ngày qua, thai bị mắc kẹt, nhưng giờ đây cô ấy đã an lành, không bệnh tật, và đã sinh ra một người con khỏe mạnh.
Sā sattāhaṃ buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhattena nimanteti.
She invites the Sangha headed by the Buddha for seven days with food.
Cô ấy muốn thỉnh Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu thọ thực trong bảy ngày.
Karotu suppavāsā koliyadhītā satta bhattāni, pacchā tvaṃ karissasī’ti* .
"Let Suppavasa, the Koliyan daughter, offer the seven meals; afterwards, you will do so."
“Hãy để Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúng dường bảy bữa ăn, sau đó ông sẽ làm.”
Tuyheso upaṭṭhāko’’ti.
He is your attendant."
“Người ấy là người hộ độ của ông.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā mahāmoggallāno bhagavato paṭissutvā yena so upāsako tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ upāsakaṃ etadavoca – ‘‘suppavāsā, āvuso, koliyadhītā satta vassāni gabbhaṃ dhāreti.
"Yes, Venerable Sir," Venerable Mahāmoggallāna, having assented to the Blessed One, approached that lay follower; having approached, he said to that lay follower: "Friend, Suppavasa, the Koliyan daughter, carried a fetus for seven years.
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn,” Tôn giả Mahāmoggallāna vâng lời Thế Tôn, rồi đi đến vị cận sự nam ấy; sau khi đến, Tôn giả nói với vị cận sự nam ấy rằng: “Này hiền hữu, Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đã mang thai bảy năm.
Sattāhaṃ mūḷhagabbhā sā etarahi sukhinī arogā arogaṃ puttaṃ vijātā.
For seven days she was in prolonged labor, but now she is well, healthy, and has given birth to a healthy son.
Trong bảy ngày, nàng đã bị thai khó, nay nàng đã an lành, không bệnh tật, đã sinh một người con không bệnh tật.
Sā sattāhaṃ buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhattena nimanteti.
She invites the Sangha headed by the Buddha for seven days with food.
Nàng ấy đang mời Tăng chúng do Đức Phật làm chủ trong bảy ngày để cúng dường bữa ăn.
Karotu suppavāsā koliyadhītā satta bhattāni, pacchā tvaṃ karissasī’’ti.
Let Suppavasa, the Koliyan daughter, offer the seven meals; afterwards, you will do so."
Hãy để Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúng dường bảy bữa ăn, sau đó ông sẽ làm.”
‘‘Sace me, bhante, ayyo mahāmoggallāno tiṇṇaṃ dhammānaṃ pāṭibhogo – bhogānañca jīvitassa ca saddhāya ca, karotu suppavāsā koliyadhītā satta bhattāni, pacchāhaṃ karissāmī’’ti.
"If, Venerable Mahāmoggallāna, you are a guarantor for me regarding three things—wealth, life, and faith—then let Suppavasa, the Koliyan daughter, offer the seven meals; afterwards, I will do so."
“Bạch Tôn giả, nếu Tôn giả Mahāmoggallāna là người bảo đảm cho con về ba điều: tài sản, mạng sống và đức tin, thì hãy để Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúng dường bảy bữa ăn, sau đó con sẽ làm.”
‘‘Dvinnaṃ kho te ahaṃ* , āvuso, dhammānaṃ pāṭibhogo – bhogānañca jīvitassa ca.
"Friend, I am a guarantor for you regarding two things—wealth and life.
“Này hiền hữu, ta là người bảo đảm cho ông về hai điều: tài sản và mạng sống.
Saddhāya pana tvaṃyeva pāṭibhogo’’ti.
But for faith, you yourself are the guarantor."
Còn về đức tin, chính ông là người bảo đảm.”
‘‘Sace me, bhante, ayyo mahāmoggallāno dvinnaṃ dhammānaṃ pāṭibhogo – bhogānañca jīvitassa ca, karotu suppavāsā koliyadhītā satta bhattāni, pacchāhaṃ karissāmī’’ti.
"If, Venerable Mahāmoggallāna, you are a guarantor for me regarding two things—wealth and life—then let Suppavasa, the Koliyan daughter, offer the seven meals; afterwards, I will do so."
“Bạch Tôn giả, nếu Tôn giả Mahāmoggallāna là người bảo đảm cho con về hai điều: tài sản và mạng sống, thì hãy để Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúng dường bảy bữa ăn, sau đó con sẽ làm.”
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno taṃ upāsakaṃ saññāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘saññatto* , bhante, so upāsako mayā; karotu suppavāsā koliyadhītā satta bhattāni, pacchā so karissatī’’ti.
Then Venerable Mahāmoggallāna, having persuaded that lay follower, approached the Blessed One; having approached, he said to the Blessed One: "Venerable Sir, that lay follower has been persuaded by me; let Suppavasa, the Koliyan daughter, offer the seven meals; afterwards, he will do so."
Rồi Tôn giả Mahāmoggallāna đã thuyết phục vị cận sự nam ấy, rồi đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, Tôn giả bạch với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, vị cận sự nam ấy đã được con thuyết phục; hãy để Suppavāsā, con gái dòng Koliya, cúng dường bảy bữa ăn, sau đó ông ấy sẽ làm.”
Atha kho āyasmā sāriputto taṃ dārakaṃ etadavoca – ‘‘kacci te, dāraka, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci na kiñci dukkha’’nti?
Then Venerable Sāriputta said to that child: "Child, are you well? Are you able to carry on? Do you have no suffering?"
Rồi Tôn giả Sāriputta nói với đứa bé ấy: “Này đứa bé, con có khỏe không, con có sống được không, con có không chút đau khổ nào không?”
‘‘Kuto me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ, kuto yāpanīyaṃ!
"Venerable Sāriputta, how can I be well? How can I carry on?
“Bạch Tôn giả Sāriputta, làm sao con có thể khỏe, làm sao con có thể sống được!
Satta me vassāni lohitakumbhiyaṃ vuttānī’’ti.
For seven years I dwelt in a pot of blood."
Con đã sống trong vũng máu bảy năm.”
Atha kho suppavāsā koliyadhītā – ‘‘putto me dhammasenāpatinā saddhiṃ mantetī’’ti attamanā pamuditā pītisomanassajātā ahosi.
Then Suppavasa, the Koliyan daughter, became delighted, joyful, and filled with rapture and gladness, thinking: "My son is conversing with the General of the Dhamma!"
Rồi Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đã hoan hỷ, vui mừng, tràn đầy niềm hỷ lạc và hạnh phúc: “Con trai ta đang nói chuyện với vị Pháp tướng quân!”
Atha kho bhagavā (suppavāsaṃ kolīyadhītaraṃ attamanaṃ pamuditaṃ pītisomanassajātaṃ viditvā* )* suppavāsaṃ koliyadhītaraṃ etadavoca – ‘‘iccheyyāsi tvaṃ, suppavāse, aññampi evarūpaṃ putta’’nti?
Then the Blessed One, knowing that Suppavasa, the Koliyan daughter, was delighted, joyful, and filled with rapture and gladness, said to Suppavasa, the Koliyan daughter: "Suppavasa, would you wish for another son like this?"
Bấy giờ, Thế Tôn, khi biết Suppavāsā, con gái dòng Koliya, đã hoan hỷ, vui mừng, tràn đầy hỷ lạc, đã nói với Suppavāsā, con gái dòng Koliya rằng: “Này Suppavāsā, cô có muốn một người con trai tương tự như vậy nữa không?”
‘‘Iccheyyāmahaṃ, bhagavā, aññānipi evarūpāni satta puttānī’’ti.
"Blessed One, I would wish for seven more sons like this."
“Bạch Thế Tôn, con muốn bảy người con trai tương tự như vậy nữa.”
19. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde.
Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in the Pubbārāma, the mansion of Migāra's mother.
19. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Đông Viên (Pubbārāma), trong Lầu của mẹ Migāra.
Tena kho pana samayena visākhāya migāramātuyā kocideva attho raññe pasenadimhi kosale paṭibaddho* hoti.
Now on that occasion, Visākhā Migāramātā had some business with King Pasenadi of Kosala.
Khi ấy, Visākhā, mẹ Migāra, có một việc gì đó liên quan đến vua Pasenadi xứ Kosala.
Taṃ rājā pasenadi kosalo na yathādhippāyaṃ tīreti.
King Pasenadi of Kosala did not settle it according to her wishes.
Vua Pasenadi xứ Kosala không giải quyết việc ấy theo ý muốn của bà.
Atha kho visākhā migāramātā divā divassa* yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Visākhā Migāramātā approached the Blessed One in the middle of the day; having approached, she paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Bấy giờ, Visākhā, mẹ Migāra, vào buổi trưa, đã đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho visākhaṃ migāramātaraṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa kuto nu tvaṃ, visākhe, āgacchasi divā divassā’’ti?
The Blessed One then said to Visākhā Migāramātā, who was sitting to one side: "Well, Visākhā, from where are you coming in the middle of the day?"
Khi Visākhā, mẹ Migāra, đã ngồi xuống một bên, Thế Tôn đã nói với bà rằng: “Này Visākhā, từ đâu mà cô đến vào buổi trưa này vậy?”
‘‘Idha me, bhante, kocideva attho raññe pasenadimhi kosale paṭibaddho; taṃ rājā pasenadi kosalo na yathādhippāyaṃ tīretī’’ti.
“Bhante, here, some matter of mine is connected with King Pasenadi of Kosala; King Pasenadi of Kosala does not settle it according to my wish.”
“Bạch Thế Tôn, con có một việc gì đó liên quan đến vua Pasenadi xứ Kosala; vua Pasenadi xứ Kosala không giải quyết việc ấy theo ý muốn của con.”
20. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā anupiyāyaṃ viharati ambavane.
20. Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying in the Ambavana at Anupiya.
20. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Anupiyā, trong rừng xoài.
Tena kho pana samayena āyasmā bhaddiyo kāḷīgodhāya putto araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi – ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti!
At that time, Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, frequently uttered this udāna: “Oh, what happiness! Oh, what happiness!”
Khi ấy, Tôn giả Bhaddiya, con trai của Kāḷīgodhā, dù ở trong rừng, dù ở gốc cây, dù ở trong nhà trống, thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: “Ôi an lạc, ôi an lạc!”
Assosuṃ kho sambahulā bhikkhū āyasmato bhaddiyassa kāḷīgodhāya puttassa araññagatassapi rukkhamūlagatassapi suññāgāragatassapi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānentassa – ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti!
Many bhikkhus heard Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, frequently uttering this udāna: “Oh, what happiness! Oh, what happiness!”
Nhiều Tỳ-kheo đã nghe Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, dù ở trong rừng, dù ở gốc cây, dù ở nơi vắng vẻ (hang động, khe núi, thung lũng), thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: “Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!”
Sutvāna nesaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho, āvuso, āyasmā bhaddiyo kāḷīgodhāya putto anabhirato brahmacariyaṃ carati, yaṃsa pubbe agāriyabhūtassa* rajjasukhaṃ, so tamanussaramāno araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’’’nti!
Having heard it, they thought: “Surely, friends, Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, is not enjoying the brahmacariya. He must be recollecting the happiness of kingship that he experienced formerly when he was a householder, and so, whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, he frequently utters this udāna: ‘Oh, what happiness! Oh, what happiness!’”
Sau khi nghe, họ nghĩ rằng: “Này các hiền giả, chắc chắn Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, không hoan hỷ với đời sống Phạm hạnh. Vì ngài đã từng hưởng lạc thú vương quyền khi còn là cư sĩ, nên khi ở trong rừng, ở gốc cây, ở nơi vắng vẻ, ngài thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: ‘Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!’”
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then many bhikkhus approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Rồi nhiều Tỳ-kheo đến chỗ Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Thế Tôn, họ ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘āyasmā, bhante, bhaddiyo kāḷīgodhāya putto araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’nti!
Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “Bhante, Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, frequently utters this udāna: ‘Oh, what happiness! Oh, what happiness!’
Khi ngồi một bên, các Tỳ-kheo ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, dù ở trong rừng, dù ở gốc cây, dù ở nơi vắng vẻ, thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: ‘Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!’”
Nissaṃsayaṃ kho, bhante, āyasmā bhaddiyo kāḷīgodhāya putto anabhirato brahmacariyaṃ carati.
Surely, Bhante, Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, is not enjoying the brahmacariya.
“Bạch Thế Tôn, chắc chắn Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, không hoan hỷ với đời sống Phạm hạnh.
Yaṃsa pubbe agāriyabhūtassa rajjasukhaṃ, so tamanussaramāno araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’’’nti!
He must be recollecting the happiness of kingship that he experienced formerly when he was a householder, and so, whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, he frequently utters this udāna: ‘Oh, what happiness! Oh, what happiness!’”
Vì ngài đã từng hưởng lạc thú vương quyền khi còn là cư sĩ, nên khi ở trong rừng, ở gốc cây, ở nơi vắng vẻ, ngài thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: ‘Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!’”
Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena bhaddiyaṃ bhikkhuṃ āmantehi – ‘satthā taṃ, āvuso bhaddiya, āmantetī’’’ti.
Then the Blessed One addressed a certain bhikkhu: “Come, bhikkhu, in my name, address Bhaddiya the bhikkhu, saying: ‘Friend Bhaddiya, the Teacher calls you.’”
Rồi Thế Tôn bảo một Tỳ-kheo khác rằng: “Này Tỳ-kheo, hãy đi, nhân danh Như Lai, gọi Tỳ-kheo Bhaddiya đến và nói: ‘Này hiền giả Bhaddiya, Bậc Đạo Sư gọi hiền giả.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yenāyasmā bhaddiyo kāḷīgodhāya putto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhaddiyaṃ kāḷīgodhāya puttaṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso bhaddiya, āmantetī’’ti.
“Yes, Bhante,” that bhikkhu replied to the Blessed One, and he approached Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā; having approached, he said to Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā: “Friend Bhaddiya, the Teacher calls you.”
“Vâng, bạch Thế Tôn,” Tỳ-kheo ấy vâng lời Thế Tôn, đến chỗ Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, và nói với Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, rằng: “Này hiền giả Bhaddiya, Bậc Đạo Sư gọi hiền giả.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā bhaddiyo kāḷīgodhāya putto tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, friend,” Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, replied to that bhikkhu, and he approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
“Vâng, hiền giả,” Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, vâng lời Tỳ-kheo ấy, đến chỗ Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Thế Tôn, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ bhaddiyaṃ kāḷīgodhāya puttaṃ bhagavā etadavoca –
Then the Blessed One said to Venerable Bhaddiya, son of Kāḷīgodhā, as he sat to one side:
Khi Tôn giả Bhaddiya, con của Kāḷīgodhā, đã ngồi một bên, Thế Tôn hỏi ngài rằng:
‘‘Saccaṃ kira tvaṃ, bhaddiya, araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’’’nti!
“Is it true, Bhaddiya, that whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, you frequently utter this udāna: ‘Oh, what happiness! Oh, what happiness!’?”
“Này Bhaddiya, có thật là khi con ở trong rừng, ở gốc cây, ở nơi vắng vẻ, con thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: ‘Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!’ không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti.
“Yes, Bhante.”
“Vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Kiṃ pana* tvaṃ, bhaddiya, atthavasaṃ sampassamāno araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’’’nti!
“What advantage, Bhaddiya, do you perceive that, whether in the forest, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, you frequently utter this udāna: ‘Oh, what happiness! Oh, what happiness!’?”
“Này Bhaddiya, con thấy lợi ích gì mà khi ở trong rừng, ở gốc cây, ở nơi vắng vẻ, con thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: ‘Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!’?”
‘‘Pubbe me, bhante, agāriyabhūtassa rajjaṃ kārentassa antopi antepure rakkhā susaṃvihitā ahosi, bahipi antepure rakkhā susaṃvihitā ahosi, antopi nagare rakkhā susaṃvihitā ahosi, bahipi nagare rakkhā susaṃvihitā ahosi, antopi janapade rakkhā susaṃvihitā ahosi, bahipi janapade rakkhā susaṃvihitā ahosi.
“Formerly, Bhante, when I was a householder ruling the kingdom, there was security well-provided within the inner palace, security well-provided outside the inner palace, security well-provided within the city, security well-provided outside the city, security well-provided within the countryside, security well-provided outside the countryside.
“Bạch Thế Tôn, trước đây, khi con còn là cư sĩ, cai trị vương quốc, thì sự bảo vệ được sắp xếp chu đáo cả bên trong và bên ngoài cung điện; sự bảo vệ được sắp xếp chu đáo cả bên trong và bên ngoài thành phố; sự bảo vệ được sắp xếp chu đáo cả bên trong và bên ngoài quốc gia.
So kho ahaṃ, bhante, evaṃ rakkhito gopito santo bhīto ubbiggo ussaṅkī utrāsī vihāsiṃ.
And yet, Bhante, though I was thus protected and guarded, I lived fearful, agitated, anxious, and terrified.
Bạch Thế Tôn, dù được bảo vệ và canh giữ như vậy, con vẫn sống trong sợ hãi, lo lắng, nghi ngờ và kinh hoàng.
Etarahi kho panāhaṃ, bhante, araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi eko* abhīto anubbiggo anussaṅkī anutrāsī appossukko pannalomo paradattavutto* , migabhūtena cetasā viharāmi.
Now, Venerable Sir, even when I am in the wilderness, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, I dwell alone, fearless, undisturbed, without doubt, without dread, free from anxiety, with hair fallen, subsisting on what is given by others, with a mind like that of a wild animal.
Nhưng bây giờ, bạch Thế Tôn, khi con ở trong rừng, ở gốc cây, ở nơi vắng vẻ, một mình, con không sợ hãi, không lo lắng, không nghi ngờ, không kinh hoàng, không bận tâm, lông tóc rụng xuống, sống nhờ vật thực của người khác, con sống với tâm hồn như loài nai.
Imaṃ* kho ahaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamāno araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi abhikkhaṇaṃ udānaṃ udānesi* – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’’’nti!
Venerable Sir, seeing this advantage, even when I am in the wilderness, at the foot of a tree, or in an empty dwelling, I repeatedly utter this solemn utterance: ‘Oh, what bliss! Oh, what bliss!’”
Bạch Thế Tôn, thấy được lợi ích này, khi con ở trong rừng, ở gốc cây, ở nơi vắng vẻ, con thường xuyên thốt lên lời cảm hứng: ‘Ôi, sung sướng thay! Ôi, sung sướng thay!’”