342. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari; yena bhaggavo kumbhakāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhaggavaṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘‘sace te, bhaggava, agaru viharemu āvesane* ekaratta’’nti.
342. Thus have I heard—At one time the Blessed One, while wandering on tour in Magadha, arrived at Rājagaha. He approached Bhaggava the potter and, having approached him, said to Bhaggava the potter: “If it is not burdensome to you, Bhaggava, we would like to stay one night in your workshop.”
342. Tôi nghe như vầy – một thời, Đức Thế Tôn đang du hành trong xứ Magadha, đến Rājagaha; Ngài đến chỗ người thợ gốm Bhaggava; sau khi đến, Ngài nói với người thợ gốm Bhaggava rằng: “Này Bhaggava, nếu ông không ngại, chúng tôi có thể trú lại một đêm trong nhà ông không?”
‘‘Na kho me, bhante, garu.
“Indeed, Venerable Sir, it is not burdensome to me.
“Bạch Thế Tôn, con không ngại.
Atthi cettha pabbajito paṭhamaṃ vāsūpagato.
However, there is an ascetic who arrived here first to stay.
Nhưng có một vị xuất gia đã đến trú trước ở đây.
Sace so anujānāti, viharatha* , bhante, yathāsukha’’nti.
If he permits, Venerable Sir, you may stay as you wish.”
Nếu vị ấy chấp thuận, bạch Thế Tôn, xin hãy trú tùy nghi.”
Tena kho pana samayena pukkusāti nāma kulaputto bhagavantaṃ uddissa saddhāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito.
Now, at that time, a clansman named Pukkusāti had gone forth from home into homelessness out of faith, intending to follow the Blessed One.
Vào lúc đó, thiện nam tử Pukkusāti đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình vì lòng tin đối với Đức Thế Tôn.
So tasmiṃ kumbhakārāvesane* paṭhamaṃ vāsūpagato hoti.
He was the one who had first arrived to stay in that potter’s workshop.
Vị ấy đã đến trú trước trong nhà người thợ gốm đó.
Atha kho bhagavā yenāyasmā pukkusāti tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ pukkusātiṃ etadavoca – ‘‘sace te, bhikkhu, agaru viharemu āvesane ekaratta’’nti.
Then the Blessed One approached the Venerable Pukkusāti and, having approached him, said to the Venerable Pukkusāti: “If it is not burdensome to you, bhikkhu, we would like to stay one night in this workshop.”
Rồi Đức Thế Tôn đến chỗ Tôn giả Pukkusāti; sau khi đến, Ngài nói với Tôn giả Pukkusāti rằng: “Này Tỳ-khưu, nếu ông không ngại, chúng tôi có thể trú lại một đêm trong nhà này không?”
‘‘Urundaṃ, āvuso* , kumbhakārāvesanaṃ.
“Venerable Sir, the potter’s workshop is spacious.
“Này hiền giả, nhà của người thợ gốm này rộng rãi.
Viharatāyasmā yathāsukha’’nti.
Let the Venerable One stay as he wishes.”
Xin hiền giả hãy trú tùy nghi.”
Atha kho bhagavā kumbhakārāvesanaṃ pavisitvā ekamantaṃ tiṇasanthārakaṃ* paññāpetvā nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Then the Blessed One entered the potter’s workshop, spread a grass mat to one side, sat down cross-legged, held his body erect, and established mindfulness in front of him.
Rồi Đức Thế Tôn đi vào nhà người thợ gốm, trải một tấm thảm cỏ ra một bên, ngồi kiết già, giữ thân đoan nghiêm, thiết lập niệm trước mặt.
Atha kho bhagavā bahudeva rattiṃ nisajjāya vītināmesi.
Then the Blessed One spent much of that night seated.
Rồi Đức Thế Tôn đã trải qua một phần lớn đêm bằng cách ngồi thiền.
Āyasmāpi kho pukkusāti bahudeva rattiṃ nisajjāya vītināmesi.
The Venerable Pukkusāti also spent much of that night seated.
Tôn giả Pukkusāti cũng đã trải qua một phần lớn đêm bằng cách ngồi thiền.
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘pāsādikaṃ kho ayaṃ kulaputto iriyati.
Then it occurred to the Blessed One: “This clansman behaves in an admirable manner.
Rồi Đức Thế Tôn nghĩ rằng: “Thiện nam tử này có oai nghi thật đáng kính.
Yaṃnūnāhaṃ puccheyya’’nti.
What if I were to question him?”
Ta nên hỏi vị ấy.”
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ pukkusātiṃ etadavoca – ‘‘kaṃsi tvaṃ, bhikkhu, uddissa pabbajito?
Then the Blessed One said to the Venerable Pukkusāti: “Bhikkhu, for whose sake have you gone forth?
Rồi Đức Thế Tôn nói với Tôn giả Pukkusāti rằng: “Này Tỳ-khưu, ông xuất gia vì ai?
Ko vā te satthā?
Who is your Teacher?
Ai là bậc Đạo sư của ông?
Kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’ti?
Whose Dhamma do you approve of?”
Ông tán thành Pháp của ai?”
‘‘Atthāvuso, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito.
“Friend, there is the ascetic Gotama, a Sakyaputta, who went forth from the Sakya clan.
“Này hiền giả, có một Sa-môn Gotama, là con của dòng Sakya, đã xuất gia từ dòng Sakya.
Taṃ kho pana bhagavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Concerning that Blessed One Gotama, this excellent reputation has arisen: ‘Indeed, the Blessed One is an Arahant, perfectly enlightened, endowed with knowledge and conduct, a Fortunate One, knower of worlds, an unsurpassed leader of persons to be tamed, a teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Tiếng tốt lành về Đức Thế Tôn Gotama ấy đã vang xa như vầy: ‘Đó là Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, bậc Hiểu Biết Thế Gian, bậc Vô Thượng Điều Ngự Sĩ, bậc Đạo Sư của Trời và Người, bậc Phật, bậc Thế Tôn.’
Tāhaṃ bhagavantaṃ uddissa pabbajito.
I have gone forth for the sake of that Blessed One.
Tôi đã xuất gia vì Đức Thế Tôn ấy.
So ca me bhagavā satthā.
And that Blessed One is my Teacher.
Đức Thế Tôn ấy là bậc Đạo sư của tôi.
Tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ rocemī’’ti.
And I approve of the Dhamma of that Blessed One.”
Và tôi tán thành Pháp của Đức Thế Tôn ấy.”
‘‘Kahaṃ pana, bhikkhu, etarahi so bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti.
“Where, bhikkhu, does that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Enlightened One, reside at present?”
“Nhưng này Tỳ-khưu, hiện nay Đức Thế Tôn A-la-hán Chánh Đẳng Giác ấy đang trú ở đâu?”
‘‘Atthāvuso, uttaresu janapadesu sāvatthi nāma nagaraṃ.
“Friend, there is a city called Sāvatthī in the northern regions.
“Này hiền giả, có một thành phố tên là Sāvatthī ở các quốc độ phía bắc.
Tattha so bhagavā etarahi viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti.
There, that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Enlightened One, resides at present.”
Hiện nay, Đức Thế Tôn A-la-hán Chánh Đẳng Giác ấy đang trú ở đó.”
‘‘Diṭṭhapubbo pana te, bhikkhu, so bhagavā; disvā ca pana jāneyyāsī’’ti?
“Have you, bhikkhu, seen that Blessed One before? And if you saw him, would you recognize him?”
“Này Tỳ-khưu, ông đã từng thấy Đức Thế Tôn ấy chưa? Và nếu thấy, ông có nhận ra không?”
‘‘Na kho me, āvuso, diṭṭhapubbo so bhagavā; disvā cāhaṃ na jāneyya’’nti.
“Friend, I have not seen that Blessed One before, and if I saw him, I would not recognize him.”
“Này hiền giả, tôi chưa từng thấy Đức Thế Tôn ấy; và nếu thấy, tôi sẽ không nhận ra.”
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘mamañca khvāyaṃ* kulaputto uddissa pabbajito.
Then it occurred to the Blessed One: “This clansman has gone forth for my sake.
Rồi Đức Thế Tôn nghĩ rằng: “Thiện nam tử này đã xuất gia vì chính ta.
Yaṃnūnassāhaṃ dhammaṃ deseyya’’nti.
What if I were to teach him the Dhamma?”
Ta nên thuyết Pháp cho vị ấy.”
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ pukkusātiṃ āmantesi – ‘‘dhammaṃ te, bhikkhu, desessāmi.
Then the Blessed One addressed the Venerable Pukkusāti: “Bhikkhu, I will teach you the Dhamma.
Rồi Đức Thế Tôn gọi Tôn giả Pukkusāti: “Này Tỳ-khưu, ta sẽ thuyết Pháp cho ông.
Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
Listen to it, pay careful attention; I will speak.”
Hãy lắng nghe, hãy chú ý cẩn thận; ta sẽ nói.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā pukkusāti bhagavato paccassosi.
“Yes, friend,” replied the Venerable Pukkusāti to the Blessed One.
“Vâng, thưa hiền giả,” Tôn giả Pukkusāti đáp lời Đức Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Đức Thế Tôn nói như vầy –
343. ‘‘‘Chadhāturo* ayaṃ, bhikkhu, puriso chaphassāyatano aṭṭhārasamanopavicāro caturādhiṭṭhāno; yattha ṭhitaṃ maññassavā nappavattanti, maññassave kho pana nappavattamāne muni santoti vuccati.
343. “‘This person, bhikkhu, has six elements, six bases for contact, eighteen mental explorations, and four foundations; in whatever one is established, notions and assumptions do not arise, and when notions and assumptions do not arise, a sage (muni) is called peaceful. One should not be negligent in wisdom, one should guard truthfulness, one should cultivate renunciation, one should practice peace itself’ — this is the outline of the Dhātuvibhaṅga.
343. “Này Tỳ-khưu, con người này có sáu giới, sáu xứ xúc, mười tám dòng tư duy, bốn chỗ nương tựa; khi nào các tư kiến không khởi lên ở nơi người đã an trú, khi các tư kiến không khởi lên, vị ẩn sĩ được gọi là an tịnh.
Paññaṃ nappamajjeyya, saccamanurakkheyya, cāgamanubrūheyya, santimeva so sikkheyyā’ti – ayamuddeso dhātuvibhaṅgassa* .
This is the summary of the exposition on the elements.
Chớ xao lãng trí tuệ, hãy bảo vệ sự thật, hãy phát triển sự xả ly, vị ấy chỉ nên học tập sự an tịnh” – đây là tóm tắt của phân tích về các giới.
344. ‘‘‘Chadhāturo ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ.
344. “‘This person, bhikkhu, has six elements’ — so it was said.
344. “Này Tỳ-khưu, ‘Con người này có sáu giới’ – điều này đã được nói như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
What was that said with reference to?
Điều này được nói dựa trên cái gì?
(Chayimā, bhikkhu, dhātuyo)* – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.
These, bhikkhu, are the six elements: the earth element, the water element, the fire element, the air element, the space element, the consciousness element.
Này Tỳ-khưu, có sáu giới này – địa giới, thủy giới, hỏa giới, phong giới, không giới, thức giới.
‘Chadhāturo ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
What was said, ‘This person, bhikkhu, has six elements,’ was said with reference to this.
Điều đã nói ‘Này Tỳ-khưu, con người này có sáu giới’ – điều này được nói dựa trên cái đó.
345. ‘‘‘Chaphassāyatano ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ.
345. “‘This person, bhikkhu, has six bases for contact’ — so it was said.
345. “Này Tỳ-khưu, ‘Con người này có sáu xứ xúc’ – điều này đã được nói như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
What was that said with reference to?
Điều này được nói dựa trên cái gì?
Cakkhusamphassāyatanaṃ, sotasamphassāyatanaṃ, ghānasamphassāyatanaṃ, jivhāsamphassāyatanaṃ, kāyasamphassāyatanaṃ, manosamphassāyatanaṃ.
The eye-contact base, the ear-contact base, the nose-contact base, the tongue-contact base, the body-contact base, the mind-contact base.
Xứ xúc mắt, xứ xúc tai, xứ xúc mũi, xứ xúc lưỡi, xứ xúc thân, xứ xúc ý.
‘Chaphassāyatano ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
What was said, ‘This person, bhikkhu, has six bases for contact,’ was said with reference to this.
Điều đã nói ‘Này Tỳ-khưu, con người này có sáu xứ xúc’ – điều này được nói dựa trên cái đó.
346. ‘‘‘Aṭṭhārasamanopavicāro ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ.
346. “‘This person, bhikkhu, has eighteen mental explorations’ — so it was said.
346. “Này Tỳ-khưu, ‘Con người này có mười tám dòng tư duy’ – điều này đã được nói như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
What was that said with reference to?
Điều này được nói dựa trên cái gì?
Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati; sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati – iti cha somanassupavicārā, cha domanassupavicārā, cha upekkhupavicārā.
Seeing a form with the eye, he dwells upon a form that gives rise to joy, he dwells upon a form that gives rise to sorrow, he dwells upon a form that gives rise to equanimity; having heard a sound with the ear… having smelt a scent with the nose… having tasted a flavour with the tongue… having felt a tactile object with the body… having cognized a mental phenomenon with the mind, he dwells upon a mental phenomenon that gives rise to joy, he dwells upon a mental phenomenon that gives rise to sorrow, he dwells upon a mental phenomenon that gives rise to equanimity – thus there are six investigations associated with joy, six investigations associated with sorrow, and six investigations associated with equanimity.
Khi mắt thấy sắc, người ấy truy tầm sắc đáng hỷ lạc, truy tầm sắc đáng ưu phiền, truy tầm sắc đáng xả; khi tai nghe tiếng…pe… khi mũi ngửi hương… khi lưỡi nếm vị… khi thân xúc chạm… khi ý nhận biết pháp, người ấy truy tầm pháp đáng hỷ lạc, truy tầm pháp đáng ưu phiền, truy tầm pháp đáng xả – như vậy là sáu sự truy tầm hỷ lạc, sáu sự truy tầm ưu phiền, sáu sự truy tầm xả.
‘Aṭṭhārasamanopavicāro ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘This person, bhikkhu, has eighteen mental investigations’ – that which was stated, was stated with reference to this.
‘Này các Tỳ-khưu, người này có mười tám sự truy tầm ý’ – điều đã được nói ấy là do duyên này mà được nói.
347. ‘‘‘Caturādhiṭṭhāno ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ.
347. ‘‘‘This person, bhikkhu, has four supports’ – this too was stated.
347. ‘‘‘Này các Tỳ-khưu, người này có bốn sự y chỉ’ – điều này đã được nói.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this stated?
Do duyên nào mà điều này được nói?
Paññādhiṭṭhāno, saccādhiṭṭhāno, cāgādhiṭṭhāno, upasamādhiṭṭhāno.
He has wisdom as his support, truth as his support, relinquishment as his support, and peace as his support.
Y chỉ trí tuệ, y chỉ chân thật, y chỉ xả ly, y chỉ an tịnh.
‘Caturādhiṭṭhāno ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘This person, bhikkhu, has four supports’ – that which was stated, was stated with reference to this.
‘Này các Tỳ-khưu, người này có bốn sự y chỉ’ – điều đã được nói ấy là do duyên này mà được nói.
348. ‘‘‘Paññaṃ nappamajjeyya, saccamanurakkheyya, cāgamanubrūheyya, santimeva so sikkheyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ.
348. ‘‘‘One should not be negligent in wisdom, one should guard truth, one should cultivate relinquishment, one should train in peace alone’ – this too was stated.
348. ‘‘‘Chớ xao lãng trí tuệ, hãy bảo vệ chân thật, hãy phát triển sự xả ly, hãy tu học sự an tịnh’ – điều này đã được nói.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this stated?
Do duyên nào mà điều này được nói?
Kathañca, bhikkhu, paññaṃ nappamajjati?
And how, bhikkhu, is one not negligent in wisdom?
Và này các Tỳ-khưu, thế nào là không xao lãng trí tuệ?
Chayimā, bhikkhu, dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.
There are these six elements, bhikkhu – the earth element, the water element, the fire element, the air element, the space element, the consciousness element.
Này các Tỳ-khưu, có sáu giới này – địa giới, thủy giới, hỏa giới, phong giới, không giới, thức giới.
349. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, pathavīdhātu?
349. ‘‘And what, bhikkhu, is the earth element?
349. ‘‘Và này các Tỳ-khưu, địa giới là gì?
Pathavīdhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā.
The earth element may be internal or it may be external.
Địa giới có thể là nội tại, có thể là bên ngoài.
Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā pathavīdhātu?
And what, bhikkhu, is the internal earth element?
Và này các Tỳ-khưu, địa giới nội tại là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ* , seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ* vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā pathavīdhātu.
That which is internal, personal, hard, solid, and clung to, such as – hair of the head, hair of the body, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, large intestines, small intestines, undigested food, feces, or any other thing whatsoever that is internal, personal, hard, solid, and clung to – this, bhikkhu, is called the internal earth element.
Bất cứ thứ gì bên trong, thuộc về cá nhân, cứng rắn, thô ráp, được chấp thủ, tức là – tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột già, ruột non, dạ dày, phân, hoặc bất cứ thứ gì khác bên trong, thuộc về cá nhân, cứng rắn, thô ráp, được chấp thủ – này các Tỳ-khưu, đây được gọi là địa giới nội tại.
Yā ceva kho pana ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu pathavīdhāturevesā.
Both the internal earth element and the external earth element are just the earth element.
Địa giới nội tại và địa giới bên ngoài, tất cả đều là địa giới.
‘Taṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ – this should be seen as it really is with right wisdom.
‘Cái đó không phải của tôi, tôi không phải là cái đó, cái đó không phải là tự ngã của tôi’ – phải thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā pathavīdhātuyā nibbindati, pathavīdhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it really is with right wisdom, one becomes disenchanted with the earth element, one detaches the mind from the earth element.
Khi thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực, người ấy nhàm chán địa giới, tâm người ấy lìa bỏ sự tham đắm địa giới.
350. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, āpodhātu?
350. ‘‘And what, bhikkhu, is the water element?
350. ‘‘Và này các Tỳ-khưu, thủy giới là gì?
Āpodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā.
The water element may be internal or it may be external.
Thủy giới có thể là nội tại, có thể là bên ngoài.
Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā āpodhātu?
And what, bhikkhu, is the internal water element?
Và này các Tỳ-khưu, thủy giới nội tại là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā āpodhātu.
That which is internal, personal, liquid, watery, and clung to, such as – bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, lymph, saliva, snot, joint-fluid, urine, or any other thing whatsoever that is internal, personal, liquid, watery, and clung to – this, bhikkhu, is called the internal water element.
Bất cứ thứ gì bên trong, thuộc về cá nhân, là chất lỏng, thuộc về chất lỏng, được chấp thủ, tức là – mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ đặc, nước mắt, mỡ lỏng, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu, hoặc bất cứ thứ gì khác bên trong, thuộc về cá nhân, là chất lỏng, thuộc về chất lỏng, được chấp thủ – này các Tỳ-khưu, đây được gọi là thủy giới nội tại.
Yā ceva kho pana ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu āpodhāturevesā.
Both the internal water element and the external water element are just the water element.
Thủy giới nội tại và thủy giới bên ngoài, tất cả đều là thủy giới.
‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ – this should be seen as it really is with right wisdom.
‘Cái đó không phải của tôi, tôi không phải là cái đó, cái đó không phải là tự ngã của tôi’ – phải thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āpodhātuyā nibbindati, āpodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it really is with right wisdom, one becomes disenchanted with the water element, one detaches the mind from the water element.
Khi thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực, người ấy nhàm chán thủy giới, tâm người ấy lìa bỏ sự tham đắm thủy giới.
351. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, tejodhātu?
351. ‘‘And what, bhikkhu, is the fire element?
351. ‘‘Và này các Tỳ-khưu, hỏa giới là gì?
Tejodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā.
The fire element may be internal or it may be external.
Hỏa giới có thể là nội tại, có thể là bên ngoài.
Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā tejodhātu?
And what, bhikkhu, is the internal fire element?
Và này các Tỳ-khưu, hỏa giới nội tại là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati, yena ca jīrīyati, yena ca pariḍayhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā tejodhātu.
That which is internal, personal, fiery, heat-related, and clung to, such as – that by which one is warmed, by which one ages, by which one is consumed, by which what has been eaten, drunk, chewed, and tasted is properly digested, or any other thing whatsoever that is internal, personal, fiery, heat-related, and clung to – this, bhikkhu, is called the internal fire element.
Bất cứ thứ gì bên trong, thuộc về cá nhân, là nhiệt, thuộc về nhiệt, được chấp thủ, tức là – thứ làm ấm cơ thể, thứ làm cơ thể già nua, thứ làm cơ thể cháy bỏng, thứ làm cho thức ăn, thức uống, thức ăn cứng, thức ăn mềm được tiêu hóa đúng cách, hoặc bất cứ thứ gì khác bên trong, thuộc về cá nhân, là nhiệt, thuộc về nhiệt, được chấp thủ – này các Tỳ-khưu, đây được gọi là hỏa giới nội tại.
Yā ceva kho pana ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu tejodhāturevesā.
Both the internal fire element and the external fire element are just the fire element.
Hỏa giới nội tại và hỏa giới bên ngoài, tất cả đều là hỏa giới.
‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ – this should be seen as it really is with right wisdom.
‘Cái đó không phải của tôi, tôi không phải là cái đó, cái đó không phải là tự ngã của tôi’ – phải thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā tejodhātuyā nibbindati, tejodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it really is with right wisdom, one becomes disenchanted with the fire element, one detaches the mind from the fire element.
Khi thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực, người ấy nhàm chán hỏa giới, tâm người ấy lìa bỏ sự tham đắm hỏa giới.
352. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, vāyodhātu?
352. ‘‘And what, bhikkhu, is the air element?
352. ‘‘Và này các Tỳ-khưu, phong giới là gì?
Vāyodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā.
The air element may be internal or it may be external.
Phong giới có thể là nội tại, có thể là bên ngoài.
Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā vāyodhātu?
And what, bhikkhu, is the internal air element?
Và này các Tỳ-khưu, phong giới nội tại là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā adhogamā vātā kucchisayā vātā koṭṭhāsayā* vātā aṅgamaṅgānusārino vātā assāso passāso iti, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā vāyodhātu.
That which is internal, personal, airy, wind-related, and clung to, such as – upward-moving winds, downward-moving winds, winds in the abdomen, winds in the intestines, winds coursing through the limbs, in-breath and out-breath, or any other thing whatsoever that is internal, personal, airy, wind-related, and clung to – this, bhikkhu, is called the internal air element.
Bất cứ thứ gì bên trong, thuộc về cá nhân, là gió, thuộc về gió, được chấp thủ, tức là – gió đi lên, gió đi xuống, gió trong bụng, gió trong ruột, gió lưu chuyển khắp các chi, hơi thở vào, hơi thở ra, hoặc bất cứ thứ gì khác bên trong, thuộc về cá nhân, là gió, thuộc về gió, được chấp thủ – này các Tỳ-khưu, đây được gọi là phong giới nội tại.
Yā ceva kho pana ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu vāyodhāturevesā.
Both the internal air element and the external air element are just the air element.
Phong giới nội tại và phong giới bên ngoài, tất cả đều là phong giới.
‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ – this should be seen as it really is with right wisdom.
‘Cái đó không phải của tôi, tôi không phải là cái đó, cái đó không phải là tự ngã của tôi’ – phải thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā vāyodhātuyā nibbindati, vāyodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it really is with right wisdom, one becomes disenchanted with the air element, one detaches the mind from the air element.
Khi thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực, người ấy nhàm chán phong giới, tâm người ấy lìa bỏ sự tham đắm phong giới.
353. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, ākāsadhātu?
353. ‘‘And what, bhikkhu, is the space element?
353. ‘‘Và này các Tỳ-khưu, không giới là gì?
Ākāsadhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā.
The space element may be internal or it may be external.
Không giới có thể là nội tại, có thể là bên ngoài.
Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā ākāsadhātu?
And what, bhikkhu, is the internal space element?
Và này các Tỳ-khưu, không giới nội tại là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ* nikkhamati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaraṃ vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi upādinnaṃ – ayaṃ vuccati bhikkhu ajjhattikā ākāsadhātu.
That which is internal, personal, spacious, space-related, and clung to, such as – the ear-hole, the nostril-holes, the mouth-door, that by which what has been eaten, drunk, chewed, and tasted is swallowed, that where what has been eaten, drunk, chewed, and tasted remains, that by which what has been eaten, drunk, chewed, and tasted passes downwards, or any other thing whatsoever that is internal, personal, spacious, space-related, obstructive, obstruction-related, an opening, opening-related, unmixed with flesh and blood, and clung to – this, bhikkhu, is called the internal space element.
Bất cứ thứ gì bên trong, thuộc về cá nhân, là không gian, thuộc về không gian, được chấp thủ, tức là – lỗ tai, lỗ mũi, cửa miệng, nơi thức ăn, thức uống, thức ăn cứng, thức ăn mềm được nuốt vào, nơi thức ăn, thức uống, thức ăn cứng, thức ăn mềm được lưu lại, nơi thức ăn, thức uống, thức ăn cứng, thức ăn mềm thoát ra ở phần dưới, hoặc bất cứ thứ gì khác bên trong, thuộc về cá nhân, là không gian, thuộc về không gian, là sự trống rỗng, thuộc về sự trống rỗng, không bị thịt và máu chạm vào, được chấp thủ – này các Tỳ-khưu, đây được gọi là không giới nội tại.
Yā ceva kho pana ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu ākāsadhāturevesā.
Both the internal space element and the external space element are just the space element.
Không giới nội tại và không giới bên ngoài, tất cả đều là không giới.
‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ – this should be seen as it really is with right wisdom.
‘Cái đó không phải của tôi, tôi không phải là cái đó, cái đó không phải là tự ngã của tôi’ – phải thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā ākāsadhātuyā nibbindati, ākāsadhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it really is with right wisdom, one becomes disenchanted with the space element, one detaches the mind from the space element.
Khi thấy điều này như vậy bằng chánh trí như thực, người ấy nhàm chán không giới, tâm người ấy lìa bỏ sự tham đắm không giới.
354. ‘‘Athāparaṃ viññāṇaṃyeva avasissati parisuddhaṃ pariyodātaṃ.
354. ‘‘Then only consciousness remains, perfectly pure and bright.
354. ‘‘Sau đó, chỉ còn lại thức (viññāṇa) thanh tịnh, trong sạch.
Tena ca viññāṇena kiṃ* vijānāti?
And with that consciousness, what does one discern?
Và với thức ấy, người ấy nhận biết điều gì?
‘Sukha’ntipi vijānāti, ‘dukkha’ntipi vijānāti, ‘adukkhamasukha’ntipi vijānāti.
One discerns ‘pleasure’, one discerns ‘pain’, one discerns ‘neither-pain-nor-pleasure’.
Người ấy nhận biết ‘lạc’, người ấy nhận biết ‘khổ’, người ấy nhận biết ‘không khổ không lạc’.
Sukhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā.
Bhikkhu, a pleasant feeling arises dependent on contact that is productive of pleasant feeling.
Này Tỳ-kheo, do xúc mang lại cảm thọ lạc mà lạc thọ khởi lên.
So sukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘sukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti.
As he experiences a pleasant feeling, he understands, ‘I am experiencing a pleasant feeling.’
Khi vị ấy cảm thọ lạc thọ, vị ấy biết: ‘Ta đang cảm thọ lạc thọ’.
‘Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
He understands, ‘With the cessation of that same contact that is productive of pleasant feeling, the pleasant feeling that arose dependent on that contact productive of pleasant feeling ceases, it is appeased.’
Vị ấy biết: ‘Do sự diệt của chính xúc mang lại cảm thọ lạc ấy, lạc thọ đã khởi lên do duyên xúc mang lại cảm thọ lạc ấy, nay diệt đi, nó lắng xuống’.
355. ‘‘Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā.
355. ‘‘Bhikkhu, a painful feeling arises dependent on contact that is productive of painful feeling.
355. ‘‘Này Tỳ-kheo, do xúc mang lại cảm thọ khổ mà khổ thọ khởi lên.
So dukkhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘dukkhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti.
As he experiences a painful feeling, he understands, ‘I am experiencing a painful feeling.’
Khi vị ấy cảm thọ khổ thọ, vị ấy biết: ‘Ta đang cảm thọ khổ thọ’.
‘Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā dukkhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
He understands, ‘With the cessation of that same contact that is productive of painful feeling, the painful feeling that arose dependent on that contact productive of painful feeling ceases, it is appeased.’
Vị ấy biết: ‘Do sự diệt của chính xúc mang lại cảm thọ khổ ấy, khổ thọ đã khởi lên do duyên xúc mang lại cảm thọ khổ ấy, nay diệt đi, nó lắng xuống’.
356. ‘‘Adukkhamasukhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
356. ‘‘Bhikkhu, a neutral feeling arises dependent on contact that is productive of neutral feeling.
356. ‘‘Này Tỳ-kheo, do xúc mang lại cảm thọ không khổ không lạc mà không khổ không lạc thọ khởi lên.
So adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti.
As he experiences a neutral feeling, he understands, ‘I am experiencing a neutral feeling.’
Khi vị ấy cảm thọ không khổ không lạc thọ, vị ấy biết: ‘Ta đang cảm thọ không khổ không lạc thọ’.
‘Tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ adukkhamasukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā adukkhamasukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
He understands, ‘With the cessation of that same contact that is productive of neutral feeling, the neutral feeling that arose dependent on that contact productive of neutral feeling ceases, it is appeased.’
Vị ấy biết: ‘Do sự diệt của chính xúc mang lại cảm thọ không khổ không lạc ấy, không khổ không lạc thọ đã khởi lên do duyên xúc mang lại cảm thọ không khổ không lạc ấy, nay diệt đi, nó lắng xuống’.
357. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ saṅghaṭṭā* samodhānā usmā jāyati, tejo abhinibbattati, tesaṃyeva dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ nānābhāvā vikkhepā yā tajjā usmā sā nirujjhati, sā vūpasammati; evameva kho, bhikkhu, sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā.
357. ‘‘Just as, bhikkhu, heat arises and fire is produced from the friction and coming together of two pieces of wood, and with the separation and scattering of those same two pieces of wood, that resultant heat ceases, it is appeased; in the same way, bhikkhu, a pleasant feeling arises dependent on contact that is productive of pleasant feeling.
357. ‘‘Này Tỳ-kheo, ví như do sự cọ xát và kết hợp của hai thanh củi mà hơi nóng sinh ra, lửa bùng lên; rồi do sự tách rời và phân tán của chính hai thanh củi ấy mà hơi nóng ấy diệt đi, nó lắng xuống. Cũng vậy, này Tỳ-kheo, do xúc mang lại cảm thọ lạc mà lạc thọ khởi lên.
So sukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘sukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti.
As he experiences a pleasant feeling, he understands, ‘I am experiencing a pleasant feeling.’
Khi vị ấy cảm thọ lạc thọ, vị ấy biết: ‘Ta đang cảm thọ lạc thọ’.
‘Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
He understands, ‘With the cessation of that same contact that is productive of pleasant feeling, the pleasant feeling that arose dependent on that contact productive of pleasant feeling ceases, it is appeased.’
Vị ấy biết: ‘Do sự diệt của chính xúc mang lại cảm thọ lạc ấy, lạc thọ đã khởi lên do duyên xúc mang lại cảm thọ lạc ấy, nay diệt đi, nó lắng xuống’.
358. ‘‘Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā.
358. ‘‘Bhikkhu, a painful feeling arises dependent on contact that is productive of painful feeling.
358. ‘‘Do xúc mang lại cảm thọ khổ mà khổ thọ khởi lên.
So dukkhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘dukkhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti.
As he experiences a painful feeling, he understands, ‘I am experiencing a painful feeling.’
Khi vị ấy cảm thọ khổ thọ, vị ấy biết: ‘Ta đang cảm thọ khổ thọ’.
‘Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā dukkhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
He understands, ‘With the cessation of that same contact that is productive of painful feeling, the painful feeling that arose dependent on that contact productive of painful feeling ceases, it is appeased.’
Vị ấy biết: ‘Do sự diệt của chính xúc mang lại cảm thọ khổ ấy, khổ thọ đã khởi lên do duyên xúc mang lại cảm thọ khổ ấy, nay diệt đi, nó lắng xuống’.
359. ‘‘Adukkhamasukhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
359. ‘‘Bhikkhu, a neutral feeling arises dependent on contact that is productive of neutral feeling.
359. ‘‘Do xúc mang lại cảm thọ không khổ không lạc mà không khổ không lạc thọ khởi lên.
So adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti.
As he experiences a neutral feeling, he understands, ‘I am experiencing a neutral feeling.’
Khi vị ấy cảm thọ không khổ không lạc thọ, vị ấy biết: ‘Ta đang cảm thọ không khổ không lạc thọ’.
‘Tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ adukkhamasukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā adukkhamasukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
He understands, ‘With the cessation of that same contact that is productive of neutral feeling, the neutral feeling that arose dependent on that contact productive of neutral feeling ceases, it is appeased.’
Vị ấy biết: ‘Do sự diệt của chính xúc mang lại cảm thọ không khổ không lạc ấy, không khổ không lạc thọ đã khởi lên do duyên xúc mang lại cảm thọ không khổ không lạc ấy, nay diệt đi, nó lắng xuống’.
360. ‘‘Athāparaṃ upekkhāyeva avasissati parisuddhā pariyodātā mudu ca kammaññā ca pabhassarā ca.
360. ‘‘Furthermore, only equanimity remains, purified, cleansed, supple, workable, and radiant.
360. ‘‘Sau đó, chỉ còn lại sự xả thanh tịnh, trong sáng, mềm mại, dễ uốn nắn và rạng rỡ.
Seyyathāpi, bhikkhu, dakkho suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā ukkaṃ bandheyya, ukkaṃ bandhitvā ukkāmukhaṃ ālimpeyya, ukkāmukhaṃ ālimpetvā saṇḍāsena jātarūpaṃ gahetvā ukkāmukhe pakkhipeyya, tamenaṃ kālena kālaṃ abhidhameyya, kālena kālaṃ udakena paripphoseyya, kālena kālaṃ ajjhupekkheyya, taṃ hoti jātarūpaṃ* sudhantaṃ niddhantaṃ nīhaṭaṃ* ninnītakasāvaṃ* mudu ca kammaññañca pabhassarañca, yassā yassā ca piḷandhanavikatiyā ākaṅkhati – yadi paṭṭikāya* yadi kuṇḍalāya yadi gīveyyakāya yadi suvaṇṇamālāya tañcassa atthaṃ anubhoti; evameva kho, bhikkhu, athāparaṃ upekkhāyeva avasissati parisuddhā pariyodātā mudu ca kammaññā ca pabhassarā ca.
Just as, bhikkhu, a skilled goldsmith or his apprentice would set up a furnace, and having set up the furnace, would smear the mouth of the furnace, and having smeared the mouth of the furnace, would take gold with tongs and place it in the mouth of the furnace; he would fan it from time to time, sprinkle it with water from time to time, and observe it from time to time; that gold becomes thoroughly refined, free from impurities, flawless, soft, workable, and radiant, and whatever ornament it is desired for — whether for a headband, or earrings, or a necklace, or a golden garland — it serves that purpose; in the same way, bhikkhu, furthermore, only equanimity remains, purified, cleansed, supple, workable, and radiant.
Này Tỳ-kheo, ví như một thợ vàng lành nghề hay một người học việc của thợ vàng, đốt lò, trát miệng lò, dùng kẹp gắp vàng ròng bỏ vào miệng lò, rồi thỉnh thoảng thổi, thỉnh thoảng rảy nước, thỉnh thoảng quan sát; vàng ròng ấy trở nên được luyện kỹ, được gạn lọc, được loại bỏ tạp chất, được loại bỏ hoàn toàn các vết bẩn nhỏ, mềm mại, dễ uốn nắn và rạng rỡ. Bất kỳ loại trang sức nào vị ấy muốn làm – dù là vòng tay, dù là hoa tai, dù là vòng cổ, dù là chuỗi vàng – thì vàng ấy đều có thể dùng để làm ra món đồ đó. Cũng vậy, này Tỳ-kheo, sau đó, chỉ còn lại sự xả thanh tịnh, trong sáng, mềm mại, dễ uốn nắn và rạng rỡ.
361. ‘‘So evaṃ pajānāti – ‘imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākāsānañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ.
361. ‘‘He understands thus: ‘If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of infinite space, and cultivate a mind in accordance with it,
361. ‘‘Vị ấy biết như sau: ‘Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến không vô biên xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó,
Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya.
then this equanimity of mine, reliant on that, sustained by that, would remain for a long time, for a long period.
thì sự xả này của ta, nương tựa vào đó, chấp thủ vào đó, sẽ tồn tại lâu dài.’
Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ viññāṇañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ.
If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of infinite consciousness, and cultivate a mind in accordance with it,
‘Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến thức vô biên xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó,
Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya.
then this equanimity of mine, reliant on that, sustained by that, would remain for a long time, for a long period.
thì sự xả này của ta, nương tựa vào đó, chấp thủ vào đó, sẽ tồn tại lâu dài.’
Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākiñcaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ.
If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of nothingness, and cultivate a mind in accordance with it,
‘Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến vô sở hữu xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó,
Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya.
then this equanimity of mine, reliant on that, sustained by that, would remain for a long time, for a long period.
thì sự xả này của ta, nương tựa vào đó, chấp thủ vào đó, sẽ tồn tại lâu dài.’
Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ.
If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of neither perception nor non-perception, and cultivate a mind in accordance with it,
‘Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến phi tưởng phi phi tưởng xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó,
Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyyā’’’ti.
then this equanimity of mine, reliant on that, sustained by that, would remain for a long time, for a long period.’’’
thì sự xả này của ta, nương tựa vào đó, chấp thủ vào đó, sẽ tồn tại lâu dài’.
362. ‘‘So evaṃ pajānāti – ‘imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākāsānañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatametaṃ.
362. ‘‘He understands thus: ‘If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of infinite space, and cultivate a mind in accordance with it, that is conditioned.
362. ‘‘Vị ấy biết như sau: ‘Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến không vô biên xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó; điều này là hữu vi.
Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ viññāṇañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatametaṃ.
If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of infinite consciousness, and cultivate a mind in accordance with it, that is conditioned.
Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến thức vô biên xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó; điều này là hữu vi.
Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākiñcaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatametaṃ.
If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of nothingness, and cultivate a mind in accordance with it, that is conditioned.
Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến vô sở hữu xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó; điều này là hữu vi.
Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatameta’’’nti.
If I were to apply this equanimity, so pure and so cleansed, to the dimension of neither perception nor non-perception, and cultivate a mind in accordance with it, that is conditioned.’’’
Nếu ta đem sự xả thanh tịnh, trong sáng này đến phi tưởng phi phi tưởng xứ, và tu tập tâm tương ứng với nó; điều này là hữu vi’.
‘‘So neva taṃ abhisaṅkharoti, na abhisañcetayati bhavāya vā vibhavāya vā.
‘‘He does not form or intend anything for existence or non-existence.
‘‘Vị ấy không tạo tác, không tác ý cho sự hiện hữu hay sự không hiện hữu.
So anabhisaṅkharonto anabhisañcetayanto bhavāya vā vibhavāya vā na kiñci loke upādiyati, anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaṃyeva parinibbāyati.
Not forming or intending for existence or non-existence, he does not cling to anything in the world; not clinging, he is not agitated; being unagitated, he attains parinibbāna within himself.
Không tạo tác, không tác ý cho sự hiện hữu hay sự không hiện hữu, vị ấy không chấp thủ bất cứ điều gì trong thế gian, không chấp thủ nên không lo sợ, không lo sợ nên tự mình chứng Niết-bàn.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
He understands: ‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Vị ấy biết: ‘Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa’.
363. ‘‘So sukhañce vedanaṃ vedeti, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti.
363. ‘‘If he experiences a pleasant feeling, he understands, ‘It is impermanent,’ he understands, ‘It is not clung to,’ he understands, ‘It is not delighted in.’
363. ‘‘Nếu vị ấy cảm thọ lạc thọ, vị ấy biết: ‘Nó là vô thường’, vị ấy biết: ‘Nó không bị chấp trước’, vị ấy biết: ‘Nó không bị hoan hỷ’.
Dukkhañce vedanaṃ vedeti, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti.
If he experiences a painful feeling, he understands, ‘It is impermanent,’ he understands, ‘It is not clung to,’ he understands, ‘It is not delighted in.’
Nếu vị ấy cảm thọ khổ thọ, vị ấy biết: ‘Nó là vô thường’, vị ấy biết: ‘Nó không bị chấp trước’, vị ấy biết: ‘Nó không bị hoan hỷ’.
Adukkhamasukhañce vedanaṃ vedeti, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti.
If he feels a feeling that is neither painful nor pleasant, he understands: ‘It is impermanent,’ he understands: ‘It is ungrasped,’ he understands: ‘It is uncherished.’
Và nếu vị ấy cảm thọ lạc không khổ, vị ấy biết rằng ‘nó là vô thường’, vị ấy biết rằng ‘nó không bị chấp thủ’, vị ấy biết rằng ‘nó không bị hoan hỷ’.
364. ‘‘So sukhañce vedanaṃ vedeti, visaṃyutto naṃ vedeti; dukkhañce vedanaṃ vedeti, visaṃyutto naṃ vedeti; adukkhamasukhañce vedanaṃ vedeti, visaṃyutto naṃ vedeti.
364. ‘‘If he feels a pleasant feeling, he feels it detached; if he feels a painful feeling, he feels it detached; if he feels a feeling that is neither painful nor pleasant, he feels it detached.
364. ‘‘Vị ấy, nếu cảm thọ lạc thọ, thì cảm thọ nó một cách ly hệ; nếu cảm thọ khổ thọ, thì cảm thọ nó một cách ly hệ; nếu cảm thọ lạc không khổ thọ, thì cảm thọ nó một cách ly hệ.
So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā paraṃ maraṇā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti.
Feeling a feeling limited by the body, he understands: ‘I feel a feeling limited by the body.’ Feeling a feeling limited by life, he understands: ‘I feel a feeling limited by life.’ He understands: ‘With the breaking up of the body, beyond death, after the exhaustion of life, all feelings, being uncherished, will become cool right here.’
Vị ấy, khi cảm thọ thọ tận cùng thân, biết rằng ‘tôi cảm thọ thọ tận cùng thân’; khi cảm thọ thọ tận cùng mạng sống, biết rằng ‘tôi cảm thọ thọ tận cùng mạng sống’; vị ấy biết rằng ‘sau khi thân hoại mạng chung, tất cả các cảm thọ không còn được hoan hỷ này sẽ trở nên tịch tịnh ngay tại đây’.
365. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, telañca paṭicca vaṭṭiñca paṭicca telappadīpo jhāyati; tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā aññassa ca anupahārā* anāhāro nibbāyati; evameva kho, bhikkhu, kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā paraṃ maraṇā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti.
365. ‘‘Just as, bhikkhu, an oil lamp burns dependent on oil and a wick; with the exhaustion of that oil and wick, and with no further fuel, it is extinguished without sustenance. Even so, bhikkhu, feeling a feeling limited by the body, he understands: ‘I feel a feeling limited by the body.’ Feeling a feeling limited by life, he understands: ‘I feel a feeling limited by life.’ He understands: ‘With the breaking up of the body, beyond death, after the exhaustion of life, all feelings, being uncherished, will become cool right here.’
365. ‘‘Này Tỳ-kheo, ví như một ngọn đèn dầu cháy nhờ dầu và bấc; khi dầu và bấc ấy cạn kiệt, và không có vật tiếp tế khác, ngọn đèn ấy sẽ tắt vì không còn nhiên liệu; cũng vậy, này Tỳ-kheo, khi vị ấy cảm thọ thọ tận cùng thân, biết rằng ‘tôi cảm thọ thọ tận cùng thân’; khi cảm thọ thọ tận cùng mạng sống, biết rằng ‘tôi cảm thọ thọ tận cùng mạng sống’; vị ấy biết rằng ‘sau khi thân hoại mạng chung, tất cả các cảm thọ không còn được hoan hỷ này sẽ trở nên tịch tịnh ngay tại đây’.
Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena paññādhiṭṭhānena samannāgato hoti.
Therefore, a bhikkhu endowed in this way is endowed with this supreme foundation of wisdom.
Vì vậy, này Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có đầy đủ như vậy là có đầy đủ sự an trú vào tuệ tối thượng này.
Esā hi, bhikkhu, paramā ariyā paññā yadidaṃ – sabbadukkhakkhaye ñāṇaṃ.
For this, bhikkhu, is the supreme noble wisdom, namely, the knowledge of the destruction of all suffering.
Thật vậy, này Tỳ-kheo, đây là tuệ tối thượng của bậc Thánh, tức là trí tuệ về sự đoạn diệt tất cả khổ đau.
366. ‘‘Tassa sā vimutti sacce ṭhitā akuppā hoti.
366. ‘‘His liberation, established in truth, is unshakeable.
366. ‘‘Sự giải thoát ấy của vị ấy, an trú trong chân lý, là bất động.
Tañhi, bhikkhu, musā yaṃ mosadhammaṃ, taṃ saccaṃ yaṃ amosadhammaṃ nibbānaṃ.
For that, bhikkhu, which is subject to delusion is false; that which is not subject to delusion, Nibbāna, is true.
Thật vậy, này Tỳ-kheo, cái gì có tính chất hư hoại thì là hư dối, cái gì có tính chất không hư hoại là Nibbāna, đó là chân lý.
Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena saccādhiṭṭhānena samannāgato hoti.
Therefore, a bhikkhu endowed in this way is endowed with this supreme foundation of truth.
Vì vậy, này Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có đầy đủ như vậy là có đầy đủ sự an trú vào chân lý tối thượng này.
Etañhi, bhikkhu, paramaṃ ariyasaccaṃ yadidaṃ – amosadhammaṃ nibbānaṃ.
For this, bhikkhu, is the supreme noble truth, namely, Nibbāna, which is not subject to delusion.
Thật vậy, này Tỳ-kheo, đây là Thánh đế tối thượng, tức là Nibbāna có tính chất không hư hoại.
367. ‘‘Tasseva kho pana pubbe aviddasuno upadhī honti samattā samādinnā.
367. ‘‘Moreover, in the past, when he was ignorant, he had clung to and grasped upadhis.
367. ‘‘Trước đây, khi chưa có trí tuệ, vị ấy có những chấp thủ (upadhi) được tích tập và chấp thủ.
Tyāssa pahīnā honti ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
These are now abandoned by him, rooted out, made like a palm stump, brought to non-existence, no longer subject to future arising.
Chúng đã được vị ấy đoạn trừ, nhổ tận gốc, làm cho như gốc cây thốt nốt bị chặt, không còn tồn tại, không còn khả năng phát sinh trong tương lai.
Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena cāgādhiṭṭhānena samannāgato hoti.
Therefore, a bhikkhu endowed in this way is endowed with this supreme foundation of relinquishment.
Vì vậy, này Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có đầy đủ như vậy là có đầy đủ sự an trú vào sự xả bỏ tối thượng này.
Eso hi, bhikkhu, paramo ariyo cāgo yadidaṃ – sabbūpadhipaṭinissaggo.
For this, bhikkhu, is the supreme noble relinquishment, namely, the complete giving up of all upadhis.
Thật vậy, này Tỳ-kheo, đây là sự xả bỏ tối thượng của bậc Thánh, tức là sự từ bỏ tất cả chấp thủ (upadhi).
368. ‘‘Tasseva kho pana pubbe aviddasuno abhijjhā hoti chando sārāgo.
368. ‘‘Moreover, in the past, when he was ignorant, he had covetousness, desire, and strong attachment.
368. ‘‘Trước đây, khi chưa có trí tuệ, vị ấy có tham ái, dục vọng, và sự đắm nhiễm.
Svāssa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo.
This is now abandoned by him, rooted out, made like a palm stump, brought to non-existence, no longer subject to future arising.
Chúng đã được vị ấy đoạn trừ, nhổ tận gốc, làm cho như gốc cây thốt nốt bị chặt, không còn tồn tại, không còn khả năng phát sinh trong tương lai.
Tasseva kho pana pubbe aviddasuno āghāto hoti byāpādo sampadoso.
Moreover, in the past, when he was ignorant, he had malice, ill-will, and resentment.
Trước đây, khi chưa có trí tuệ, vị ấy có sân hận, ác ý, và sự phẫn nộ.
Svāssa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo.
This is now abandoned by him, rooted out, made like a palm stump, brought to non-existence, no longer subject to future arising.
Chúng đã được vị ấy đoạn trừ, nhổ tận gốc, làm cho như gốc cây thốt nốt bị chặt, không còn tồn tại, không còn khả năng phát sinh trong tương lai.
Tasseva kho pana pubbe aviddasuno avijjā hoti sammoho.
Moreover, in the past, when he was ignorant, he had ignorance and delusion.
Trước đây, khi chưa có trí tuệ, vị ấy có vô minh, si mê.
Svāssa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo.
This is now abandoned by him, rooted out, made like a palm stump, brought to non-existence, no longer subject to future arising.
Chúng đã được vị ấy đoạn trừ, nhổ tận gốc, làm cho như gốc cây thốt nốt bị chặt, không còn tồn tại, không còn khả năng phát sinh trong tương lai.
Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena upasamādhiṭṭhānena samannāgato hoti.
Therefore, a bhikkhu endowed in this way is endowed with this supreme foundation of tranquility.
Vì vậy, này Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có đầy đủ như vậy là có đầy đủ sự an trú vào sự tịch tịnh tối thượng này.
Eso hi, bhikkhu, paramo ariyo upasamo yadidaṃ – rāgadosamohānaṃ upasamo.
For this, bhikkhu, is the supreme noble tranquility, namely, the calming of lust, hatred, and delusion.
Thật vậy, này Tỳ-kheo, đây là sự tịch tịnh tối thượng của bậc Thánh, tức là sự tịch tịnh của tham, sân, si.
‘Paññaṃ nappamajjeyya, saccamanurakkheyya, cāgamanubrūheyya, santimeva so sikkheyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘He should not be negligent in wisdom, he should safeguard truth, he should cultivate relinquishment, he should practice calm’—what was said thus, was said with reference to this.
‘Không nên xao nhãng trí tuệ, nên giữ gìn chân lý, nên phát triển sự xả bỏ, và chỉ nên học sự an tịnh’ – điều đã được nói ấy là được nói liên quan đến điều này.
369. ‘‘‘Yattha ṭhitaṃ maññassavā nappavattanti, maññassave kho pana nappavattamāne muni santoti vuccatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ.
369. ‘‘‘Where the current of conceiving does not flow, the sage is called tranquil when the current of conceiving does not flow’—this was said.
369. ‘‘‘Nơi nào mà các tưởng niệm (maññassava) không còn khởi lên, khi các tưởng niệm không còn khởi lên, vị ẩn sĩ được gọi là an tịnh’ – điều này đã được nói.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
And with reference to what was this said?
Điều này được nói liên quan đến điều gì?
‘Asmī’ti, bhikkhu, maññitametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti maññitametaṃ, ‘bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘na bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘rūpī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘arūpī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘saññī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘asaññī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti maññitametaṃ.
‘I am’ is conceiving, bhikkhu, ‘I am this’ is conceiving, ‘I shall be’ is conceiving, ‘I shall not be’ is conceiving, ‘I shall be with form’ is conceiving, ‘I shall be without form’ is conceiving, ‘I shall be percipient’ is conceiving, ‘I shall be non-percipient’ is conceiving, ‘I shall be neither percipient nor non-percipient’ is conceiving.
Này Tỳ-kheo, ‘tôi là’ là một tưởng niệm, ‘tôi là người này’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ có’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ không có’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ có sắc’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ không có sắc’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ có tưởng’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ không có tưởng’ là một tưởng niệm, ‘tôi sẽ không tưởng cũng không phi tưởng’ là một tưởng niệm.
Maññitaṃ, bhikkhu, rogo maññitaṃ gaṇḍo maññitaṃ sallaṃ.
Conceiving, bhikkhu, is a disease; conceiving is a boil; conceiving is a dart.
Này Tỳ-kheo, tưởng niệm là bệnh, tưởng niệm là ung nhọt, tưởng niệm là mũi tên.
Sabbamaññitānaṃ tveva, bhikkhu, samatikkamā muni santoti vuccati.
But a sage, bhikkhu, is called tranquil when all conceiving is transcended.
Chỉ khi vượt qua tất cả các tưởng niệm, này Tỳ-kheo, vị ẩn sĩ mới được gọi là an tịnh.
Muni kho pana, bhikkhu, santo na jāyati, na jīyati, na mīyati, na kuppati, na piheti.
A tranquil sage, bhikkhu, is not born, does not age, does not die, is not agitated, does not crave.
Này Tỳ-kheo, vị ẩn sĩ an tịnh thì không sinh, không già, không chết, không dao động, không ham muốn.
Tañhissa, bhikkhu, natthi yena jāyetha, ajāyamāno kiṃ jīyissati, ajīyamāno kiṃ mīyissati, amīyamāno kiṃ kuppissati, akuppamāno kissa* pihessati?
For him, bhikkhu, there is nothing by which he might be born; not being born, how can he age? Not aging, how can he die? Not dying, how can he be agitated? Not agitated, what would he crave?
Thật vậy, này Tỳ-kheo, đối với vị ấy không có cái gì để sinh, không sinh thì làm sao già, không già thì làm sao chết, không chết thì làm sao dao động, không dao động thì ham muốn cái gì?
‘Yattha ṭhitaṃ maññassavā nappavattanti, maññassave kho pana nappavattamāne muni santoti vuccatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘Where the current of conceiving does not flow, the sage is called tranquil when the current of conceiving does not flow’—what was said thus, was said with reference to this.
‘Nơi nào mà các tưởng niệm không còn khởi lên, khi các tưởng niệm không còn khởi lên, vị ẩn sĩ được gọi là an tịnh’ – điều đã được nói ấy là được nói liên quan đến điều này.
Imaṃ kho me tvaṃ, bhikkhu, saṃkhittena chadhātuvibhaṅgaṃ dhārehī’’ti.
‘‘Bhikkhu, you should remember this brief exposition of the six elements.’’
Này Tỳ-kheo, ngươi hãy ghi nhớ sự phân tích lục đại này của Ta một cách tóm tắt.’’
370. Atha kho āyasmā pukkusāti – ‘‘satthā kira me anuppatto, sugato kira me anuppatto sammāsambuddho kira me anuppatto’’ti uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavantaṃ āvusovādena samudācaritabbaṃ amaññissaṃ.
370. Then Venerable Pukkusāti, thinking: ‘‘Surely the Teacher has come to me, surely the Fortunate One has come to me, surely the Perfectly Self-Enlightened One has come to me,’’ rose from his seat, arranged his outer robe over one shoulder, prostrated with his head at the Fortunate One’s feet, and said to the Fortunate One: ‘‘An offense, Bhante, overtook me, like a fool, like one deluded, like one unskillful, in that I thought it proper to address the Fortunate One as ‘friend’ (āvuso).
370. Sau đó, Tôn giả Pukkusāti – ‘‘Thật vậy, Bậc Đạo Sư đã đến với tôi, thật vậy, Thiện Thệ đã đến với tôi, thật vậy, Đức Chánh Đẳng Giác đã đến với tôi’’ – liền đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đắp y một bên vai, cúi đầu lạy dưới chân Đức Thế Tôn và bạch Đức Thế Tôn rằng: ‘‘Bạch Thế Tôn, con đã phạm lỗi lầm, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi con đã nghĩ rằng con có thể xưng hô Đức Thế Tôn bằng từ ‘Thưa Hiền giả’.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
May the Fortunate One, Bhante, accept my offense as an offense, for future restraint.’’
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm ấy của con như một lỗi lầm, để con có thể giữ giới trong tương lai.’’
‘‘Taggha tvaṃ, bhikkhu, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ maṃ tvaṃ āvusovādena samudācaritabbaṃ amaññittha.
‘‘Indeed, bhikkhu, an offense overtook you, like a fool, like one deluded, like one unskillful, in that you thought it proper to address me as ‘friend’ (āvuso).
‘‘Này Tỳ-kheo, thật vậy, ngươi đã phạm lỗi lầm như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi ngươi đã nghĩ rằng ngươi có thể xưng hô Ta bằng từ ‘Thưa Hiền giả’.
Yato ca kho tvaṃ, bhikkhu, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma.
But since, bhikkhu, you see your offense as an offense and make amends according to the Dhamma, we accept it from you.
Nhưng này Tỳ-kheo, vì ngươi đã thấy lỗi lầm là lỗi lầm và đã sửa chữa theo Pháp, nên chúng ta chấp nhận lỗi ấy của ngươi.
Vuddhihesā, bhikkhu, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti.
This, bhikkhu, is growth in the Noble Discipline: when one sees one’s offense as an offense, makes amends according to the Dhamma, and undertakes future restraint.’’
Này Tỳ-kheo, đây là sự tiến bộ trong Giới luật của bậc Thánh, khi một người thấy lỗi lầm là lỗi lầm và sửa chữa theo Pháp, và giữ giới trong tương lai.’’
‘‘Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike upasampada’’nti.
‘‘May I receive the higher ordination from the Fortunate One, Bhante?’’
‘‘Bạch Thế Tôn, con có thể thọ đại giới (upasampadā) từ Đức Thế Tôn không?’’
‘‘Paripuṇṇaṃ pana te, bhikkhu, pattacīvara’’nti?
‘‘Are your bowl and robes complete, bhikkhu?’’
‘‘Này Tỳ-kheo, y bát của ngươi đã đầy đủ chưa?’’
‘‘Na kho me, bhante, paripuṇṇaṃ pattacīvara’’nti.
‘‘My bowl and robes are not complete, Bhante.’’
‘‘Bạch Thế Tôn, y bát của con chưa đầy đủ.’’
‘‘Na kho, bhikkhu, tathāgatā aparipuṇṇapattacīvaraṃ upasampādentī’’ti.
‘‘Tathāgatas, bhikkhu, do not grant higher ordination to one whose bowl and robes are incomplete.’’
‘‘Này Tỳ-kheo, các Như Lai không thọ đại giới cho người chưa đầy đủ y bát.’’
Atha kho āyasmā pukkusāti bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pattacīvarapariyesanaṃ pakkāmi.
Then Venerable Pukkusāti, having delighted in and approved of the Fortunate One’s words, rose from his seat, paid homage to the Fortunate One, circumambulated him clockwise, and departed to seek a bowl and robes.
Sau đó, Tôn giả Pukkusāti hoan hỷ và tùy hỷ với lời dạy của Đức Thế Tôn, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu nhiễu, rồi đi tìm y bát.
Atha kho āyasmantaṃ pukkusātiṃ pattacīvarapariyesanaṃ carantaṃ vibbhantā gāvī* jīvitā voropesi.
Then, while Venerable Pukkusāti was searching for a bowl and robes, a stray cow deprived him of life.
Sau đó, khi Tôn giả Pukkusāti đang đi tìm y bát, một con bò cái đi lạc đã cướp đi mạng sống của vị ấy.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then several bhikkhus approached the Fortunate One; having approached and paid homage to the Fortunate One, they sat down to one side.
Sau đó, nhiều Tỳ-kheo đã đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘yo so, bhante, pukkusāti nāma kulaputto bhagavatā saṃkhittena ovādena ovadito so kālaṅkato.
The monks, seated to one side, said to the Blessed One: "Venerable Sir, the young man named Pukkusāti, who was admonished by the Blessed One with a brief instruction, has passed away.
Sau khi ngồi xuống một bên, các Tỳ-khưu ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, thiện nam tử Pukkusāti đã được Thế Tôn giáo huấn một cách vắn tắt, đã qua đời.
Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
What is his destination? What is his future state?"
Sự tái sinh của vị ấy là gì? Cảnh giới sau khi chết của vị ấy là gì?”
‘‘Paṇḍito, bhikkhave, pukkusāti kulaputto paccapādi dhammassānudhammaṃ, na ca maṃ dhammādhikaraṇaṃ vihesesi* .
"Monks, the young man Pukkusāti was wise; he practiced in accordance with the Dhamma, and he did not trouble me regarding the Dhamma.
“Này các Tỳ-khưu, thiện nam tử Pukkusāti là người trí tuệ, đã thực hành Pháp đúng Pháp, và không làm phiền ta về vấn đề Pháp.
Pukkusāti, bhikkhave, kulaputto pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’’ti.
Monks, the young man Pukkusāti, with the utter destruction of the five lower fetters, is a spontaneously arisen one, one who will attain final Nibbāna there and is not liable to return from that world."
Này các Tỳ-khưu, thiện nam tử Pukkusāti, do đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, đã hóa sinh (ở cõi Tịnh Cư), sẽ nhập Niết-bàn ở đó và không còn trở lại thế giới ấy nữa.”
371. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye.
371. Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying in Bārāṇasī, at Isipatana in the Deer Park.
371. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú ở Bārāṇasī, tại Isipatana, Migadāya.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the monks, saying: "Monks!"
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Venerable Sir," replied those monks to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One spoke thus:
Thế Tôn nói như sau:
‘‘Tathāgatena, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ appaṭivattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, yadidaṃ – catunnaṃ ariyasaccānaṃ ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ.
"In Bārāṇasī, at Isipatana in the Deer Park, the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, has set in motion the unsurpassed Wheel of Dhamma, which cannot be stopped by any recluse or brahmin, god or Māra or Brahmā, or anyone in the world; that is, the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Four Noble Truths.
“Này các Tỳ-khưu, tại Bārāṇasī, Isipatana, Migadāya, Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã chuyển bánh xe Pháp vô thượng, không thể bị chuyển lại bởi bất cứ Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian, đó là: sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Bốn Thánh Đế.
Katamesaṃ catunnaṃ?
Of which four?
Bốn Thánh Đế ấy là gì?
Dukkhassa ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ, dukkhasamudayassa ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ, dukkhanirodhassa ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ.
The declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of Suffering; the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of the Origin of Suffering; the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of the Cessation of Suffering; the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of the Path leading to the Cessation of Suffering.
Đó là sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Thánh Đế; sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Tập Thánh Đế; sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Diệt Thánh Đế; sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Diệt Đạo Thánh Đế.
Tathāgatena, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ appaṭivattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, yadidaṃ – imesaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ.
In Bārāṇasī, at Isipatana in the Deer Park, the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, has set in motion the unsurpassed Wheel of Dhamma, which cannot be stopped by any recluse or brahmin, god or Māra or Brahmā, or anyone in the world; that is, the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of these Four Noble Truths.
Này các Tỳ-khưu, tại Bārāṇasī, Isipatana, Migadāya, Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã chuyển bánh xe Pháp vô thượng, không thể bị chuyển lại bởi bất cứ Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian, đó là: sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Bốn Thánh Đế này.
‘‘Sevatha, bhikkhave, sāriputtamoggallāne; bhajatha, bhikkhave, sāriputtamoggallāne.
"Associate with Sāriputta and Moggallāna, monks; cultivate Sāriputta and Moggallāna, monks.
“Này các Tỳ-khưu, hãy thân cận Sāriputta và Moggallāna; này các Tỳ-khưu, hãy gần gũi Sāriputta và Moggallāna.
Paṇḍitā bhikkhū anuggāhakā sabrahmacārīnaṃ.
They are wise monks, supportive of their fellow practitioners.
Các Tỳ-khưu trí tuệ là những người trợ giúp cho các đồng Phạm hạnh.
Seyyathāpi, bhikkhave, janetā* , evaṃ sāriputto; seyyathāpi jātassa āpādetā, evaṃ moggallāno.
Just as a mother, monks, so is Sāriputta; just as one who raises what is born, so is Moggallāna.
Này các Tỳ-khưu, Sāriputta giống như người mẹ sinh ra; Moggallāna giống như người mẹ nuôi dưỡng đứa con đã sinh.
Sāriputto, bhikkhave, sotāpattiphale vineti, moggallāno uttamatthe.
Sāriputta, monks, trains in the fruit of stream-entry; Moggallāna, in the highest goal.
Này các Tỳ-khưu, Sāriputta hướng dẫn đến quả Dự Lưu; Moggallāna hướng dẫn đến mục đích tối thượng.
Sāriputto, bhikkhave, pahoti cattāri ariyasaccāni vitthārena ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātu’’nti.
Sāriputta, monks, is capable of declaring, teaching, expounding, establishing, disclosing, analyzing, and elucidating the Four Noble Truths in detail."
Này các Tỳ-khưu, Sāriputta có khả năng chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Bốn Thánh Đế một cách rộng rãi.”
Idamavoca bhagavā.
This is what the Blessed One said.
Thế Tôn đã nói điều này.
Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
Having said this, the Fortunate One rose from his seat and entered the monastery.
Sau khi nói điều này, Thiện Thệ đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi vào tịnh xá.
372. Tatra kho āyasmā sāriputto acirapakkantassa bhagavato bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso, bhikkhave’’ti.
372. Then, not long after the Blessed One had departed, Venerable Sāriputta addressed the monks, saying: "Friends, monks!"
372. Khi Thế Tôn vừa mới đi không lâu, Tôn giả Sāriputta gọi các Tỳ-khưu: “Này các Hiền giả Tỳ-khưu!”
‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ.
"Friend," those monks replied to Venerable Sāriputta.
“Thưa Hiền giả,” các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Tôn giả Sāriputta.
Āyasmā sāriputto etadavoca –
Venerable Sāriputta spoke thus:
Tôn giả Sāriputta nói như sau:
‘‘Tathāgatena, āvuso, arahatā sammāsambuddhena bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ appaṭivattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, yadidaṃ – catunnaṃ ariyasaccānaṃ ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ.
"Friends, in Bārāṇasī, at Isipatana in the Deer Park, the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, has set in motion the unsurpassed Wheel of Dhamma, which cannot be stopped by any recluse or brahmin, god or Māra or Brahmā, or anyone in the world; that is, the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Four Noble Truths.
“Này các Hiền giả, tại Bārāṇasī, Isipatana, Migadāya, Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã chuyển bánh xe Pháp vô thượng, không thể bị chuyển lại bởi bất cứ Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian, đó là: sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Bốn Thánh Đế.
Katamesaṃ catunnaṃ?
Of which four?
Bốn Thánh Đế ấy là gì?
Dukkhassa ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ, dukkhasamudayassa ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ, dukkhanirodhassa ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammaṃ.
The declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of Suffering; the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of the Origin of Suffering; the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of the Cessation of Suffering; the declaration, teaching, exposition, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of the Noble Truth of the Path leading to the Cessation of Suffering.
Đó là sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Thánh Đế; sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Tập Thánh Đế; sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Diệt Thánh Đế; sự chỉ rõ, thuyết giảng, tuyên bố, thiết lập, khai thị, phân tích, và làm sáng tỏ Khổ Diệt Đạo Thánh Đế.
373. ‘‘Katamañcāvuso, dukkhaṃ ariyasaccaṃ?
373. "And what, friends, is the Noble Truth of Suffering?
373. “Này các Hiền giả, Khổ Thánh Đế là gì?
Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, maraṇampi dukkhaṃ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ; saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā.
Birth is suffering, aging is suffering, death is suffering, sorrow, lamentation, pain, grief, and despair are suffering; not getting what one wants is suffering; in brief, the five aggregates of clinging are suffering.
Sinh cũng là khổ, già cũng là khổ, chết cũng là khổ, sầu bi khổ ưu não cũng là khổ, điều mong muốn mà không đạt được cũng là khổ; tóm lại, năm uẩn chấp thủ là khổ.
‘‘Katamā cāvuso, jāti?
"And what, friends, is birth?
“Này các Hiền giả, sinh là gì?
Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti khandhānaṃ pātubhāvo āyatanānaṃ paṭilābho, ayaṃ vuccatāvuso – ‘jāti’’’.
The birth, generation, descent, production, appearance of the aggregates, and the acquisition of the sense bases among the various beings in the various orders of beings, this, friends, is called 'birth.'
Sự sinh, sự phát sinh, sự nhập thai, sự xuất hiện, sự hiển lộ của các uẩn, sự có được các xứ của các loài hữu tình trong các loài hữu tình khác nhau, này các Hiền giả, đây gọi là ‘sinh’.
‘‘Katamā cāvuso, jarā?
"And what, friends, is aging?
“Này các Hiền giả, già là gì?
Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko, ayaṃ vuccatāvuso – ‘jarā’’’.
The aging, decrepitude, broken teeth, graying hair, wrinkled skin, decline of life, and decay of the faculties among the various beings in the various orders of beings, this, friends, is called 'aging.'
Sự già, sự suy yếu, sự răng rụng, sự tóc bạc, sự da nhăn nheo, sự suy giảm tuổi thọ, sự suy yếu của các căn của các loài hữu tình trong các loài hữu tình khác nhau, này các Hiền giả, đây gọi là ‘già’.
‘‘Katamañcāvuso, maraṇaṃ?
"And what, friends, is death?
“Này các Hiền giả, chết là gì?
Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālaṃkiriyā khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo, idaṃ vuccatāvuso – ‘maraṇaṃ’’’.
The passing away, falling away, breaking up, disappearance, death, demise, dissolution of the aggregates, casting off of the body, and severance of the life faculty among the various beings from the various orders of beings, this, friends, is called 'death.'
Sự chết, sự diệt vong, sự tan rã, sự biến mất, sự tử vong, sự qua đời, sự hủy hoại các uẩn, sự vứt bỏ thân thể, sự cắt đứt mạng căn của các loài hữu tình từ các loài hữu tình khác nhau, này các Hiền giả, đây gọi là ‘chết’.
‘‘Katamo cāvuso, soko?
"And what, friends, is sorrow?
“Này các Hiền giả, sầu là gì?
Yo kho, āvuso, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko, ayaṃ vuccatāvuso – ‘soko’’’.
The sorrow, sorrowing, state of being sorrowful, inner sorrow, inner anguish of one afflicted by some misfortune, touched by some painful phenomenon, this, friends, is called 'sorrow.'
Này các Hiền giả, sự sầu muộn, sự buồn rầu, trạng thái buồn rầu, sự sầu muộn bên trong, sự sầu muộn sâu xa của người bị bất hạnh này hay bất hạnh khác, bị chạm đến bởi khổ pháp này hay khổ pháp khác, này các Hiền giả, đây gọi là ‘sầu’.
‘‘Katamo cāvuso, paridevo?
"And what, friends, is lamentation?
“Này các Hiền giả, bi là gì?
Yo kho, āvuso, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ, ayaṃ vuccatāvuso – ‘paridevo’’’.
The wailing, lamenting, act of wailing, act of lamenting, state of having wailed, state of having lamented of one afflicted by some misfortune, touched by some painful phenomenon, this, friends, is called 'lamentation.'
Này các Hiền giả, sự than khóc, sự than vãn, sự than thở, sự than khóc liên tục, trạng thái than khóc, trạng thái than vãn liên tục của người bị bất hạnh này hay bất hạnh khác, bị chạm đến bởi khổ pháp này hay khổ pháp khác, này các Hiền giả, đây gọi là ‘bi’.
‘‘Katamañcāvuso, dukkhaṃ?
"And what, friends, is pain?
“Này các Hiền giả, khổ là gì?
Yaṃ kho, āvuso, kāyikaṃ dukkhaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyasamphassajaṃ dukkhaṃ asātaṃ vedayitaṃ, idaṃ vuccatāvuso – ‘dukkhaṃ’’’.
What, friends, is bodily pain, bodily unpleasantness, a painful, unpleasant feeling born of bodily contact, this, friends, is called 'pain.'
Này các Hiền giả, sự khổ về thân, sự không thoải mái về thân, cảm giác khổ không thoải mái do xúc chạm thân, này các Hiền giả, đây gọi là ‘khổ’.
‘‘Katamañcāvuso, domanassaṃ?
"And what, friends, is grief?
“Này các Hiền giả, ưu là gì?
Yaṃ kho, āvuso, cetasikaṃ dukkhaṃ cetasikaṃ asātaṃ manosamphassajaṃ dukkhaṃ asātaṃ vedayitaṃ, idaṃ vuccatāvuso – ‘domanassaṃ’’’.
What, friends, is mental pain, mental unpleasantness, a painful, unpleasant feeling born of mental contact, this, friends, is called 'grief.'
Này các Hiền giả, sự khổ về tâm, sự không thoải mái về tâm, cảm giác khổ không thoải mái do xúc chạm ý, này các Hiền giả, đây gọi là ‘ưu’.
‘‘Katamo cāvuso, upāyāso?
"And what, friends, is despair?
“Này các Hiền giả, não là gì?
Yo kho, āvuso, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ, ayaṃ vuccatāvuso – ‘upāyāso’’’.
“Friends, when one is afflicted with some misfortune, touched by some painful phenomenon, the distress, the anguish, the state of being distressed, the state of being anguished—this, friends, is called ‘anguish’.”
Này chư Hiền, bất cứ sự phiền muộn, sự khổ não, trạng thái phiền muộn, trạng thái khổ não nào của người bị bất kỳ tai họa nào, bị bất kỳ pháp khổ nào chạm đến, đó được gọi là ‘khổ não’ (upāyāsa), này chư Hiền.”
‘‘Katamañcāvuso, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ?
“And what, friends, is ‘not getting what one wants is also dukkha’?”
“Này chư Hiền, thế nào là ‘mong cầu mà không đạt được cũng là khổ’?
Jātidhammānaṃ, āvuso, sattānaṃ evaṃ icchā uppajjati – ‘aho vata, mayaṃ na jātidhammā assāma; na ca, vata, no jāti āgaccheyyā’ti.
“Friends, for beings subject to birth, such a wish arises: ‘Oh, if only we were not subject to birth! If only birth would not come to us!’
Này chư Hiền, đối với các chúng sanh có pháp sanh, ý muốn như sau khởi lên: ‘Ôi, ước gì chúng ta không có pháp sanh; và ước gì sự sanh không đến với chúng ta!’
Na kho panetaṃ icchāya pattabbaṃ.
But this is not to be attained by wishing.
Nhưng điều đó không thể đạt được bằng ý muốn.
Idampi – ‘yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ’.
This, too, is ‘not getting what one wants is also dukkha’.
Đây cũng là ‘mong cầu mà không đạt được cũng là khổ’.
Jarādhammānaṃ, āvuso, sattānaṃ…pe… byādhidhammānaṃ, āvuso, sattānaṃ… maraṇadhammānaṃ, āvuso, sattānaṃ… sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammānaṃ, āvuso, sattānaṃ evaṃ icchā uppajjati – ‘aho vata, mayaṃ na sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā assāma; na ca, vata, no sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā āgaccheyyu’nti.
For beings subject to aging, friends, … For beings subject to illness, friends, … For beings subject to death, friends, … For beings subject to sorrow, lamentation, pain, displeasure, and anguish, friends, such a wish arises: ‘Oh, if only we were not subject to sorrow, lamentation, pain, displeasure, and anguish! If only sorrow, lamentation, pain, displeasure, and anguish would not come to us!’
Này chư Hiền, đối với các chúng sanh có pháp già… (tương tự như trên)… đối với các chúng sanh có pháp bệnh… đối với các chúng sanh có pháp chết… đối với các chúng sanh có pháp sầu, bi, khổ, ưu, não, ý muốn như sau khởi lên: ‘Ôi, ước gì chúng ta không có pháp sầu, bi, khổ, ưu, não; và ước gì sầu, bi, khổ, ưu, não không đến với chúng ta!’
Na kho panetaṃ icchāya pattabbaṃ.
But this is not to be attained by wishing.
Nhưng điều đó không thể đạt được bằng ý muốn.
Idampi – ‘yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ’’’.
This, too, is ‘not getting what one wants is also dukkha’.”
Đây cũng là ‘mong cầu mà không đạt được cũng là khổ’.”
‘‘Katame cāvuso, saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā?
“And what, friends, in brief, are the five aggregates of clinging that are dukkha?”
“Này chư Hiền, thế nào là ‘tóm lại, năm uẩn chấp thủ là khổ’?
Seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho.
“That is, the rūpūpādānakkhandha (aggregate of clinging to form), vedanūpādānakkhandha (aggregate of clinging to feeling), saññūpādānakkhandha (aggregate of clinging to perception), saṅkhārūpādānakkhandha (aggregate of clinging to volitional formations), viññāṇūpādānakkhandha (aggregate of clinging to consciousness).
Đó là: sắc uẩn chấp thủ, thọ uẩn chấp thủ, tưởng uẩn chấp thủ, hành uẩn chấp thủ, thức uẩn chấp thủ.
Ime vuccantāvuso – ‘saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā’.
These, friends, are called ‘in brief, the five aggregates of clinging that are dukkha’.
Này chư Hiền, những điều này được gọi là ‘tóm lại, năm uẩn chấp thủ là khổ’.
Idaṃ vuccatāvuso – ‘dukkhaṃ ariyasaccaṃ’’’.
This, friends, is called ‘the Noble Truth of Dukkha’.”
Này chư Hiền, đây được gọi là ‘Khổ Thánh Đế’.”
374. ‘‘Katamañcāvuso, dukkhasamudayaṃ* ariyasaccaṃ?
374. “And what, friends, is the Noble Truth of the Origin of Dukkha?
374. “Này chư Hiền, thế nào là Khổ Tập Thánh Đế?
Yāyaṃ taṇhā ponobbhavikā* nandīrāgasahagatā* tatratatrābhinandinī, seyyathidaṃ – kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā, idaṃ vuccatāvuso – ‘dukkhasamudayaṃ* ariyasaccaṃ’’’.
It is this taṇhā (craving) which leads to renewed existence, accompanied by delight and lust, seeking delight here and there; that is, kāmataṇhā (craving for sensual pleasures), bhavataṇhā (craving for existence), vibhavataṇhā (craving for non-existence). This, friends, is called ‘the Noble Truth of the Origin of Dukkha’.”
Chính là ái này dẫn đến tái sanh, đi kèm với hỷ và tham, tìm cầu sự hoan lạc ở mọi nơi, đó là: dục ái, hữu ái, vô hữu ái. Này chư Hiền, đây được gọi là ‘Khổ Tập Thánh Đế’.”
‘‘Katamañcāvuso, dukkhanirodhaṃ* ariyasaccaṃ?
“And what, friends, is the Noble Truth of the Cessation of Dukkha?
“Này chư Hiền, thế nào là Khổ Diệt Thánh Đế?
Yo tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo, idaṃ vuccatāvuso – ‘dukkhanirodhaṃ* ariyasaccaṃ’’’.
It is the complete fading away and cessation of that very craving, giving it up, relinquishing it, release from it, non-attachment to it. This, friends, is called ‘the Noble Truth of the Cessation of Dukkha’.”
Đó là sự ly tham, đoạn diệt hoàn toàn, sự từ bỏ, sự xả ly, sự giải thoát, sự không chấp trước đối với chính ái đó. Này chư Hiền, đây được gọi là ‘Khổ Diệt Thánh Đế’.”
375. ‘‘Katamañcāvuso, dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ?
375. “And what, friends, is the Noble Truth of the Path Leading to the Cessation of Dukkha?
375. “Này chư Hiền, thế nào là Khổ Diệt Đạo Thánh Đế?
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
It is this Noble Eightfold Path itself, namely: Right View, Right Intention, Right Speech, Right Action, Right Livelihood, Right Effort, Right Mindfulness, Right Concentration.”
Chính là Bát Chánh Đạo này, đó là: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định.
‘‘Katamācāvuso, sammādiṭṭhi?
“And what, friends, is Right View?
“Này chư Hiền, thế nào là chánh kiến?
Yaṃ kho, āvuso, dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ, ayaṃ vuccatāvuso – ‘sammādiṭṭhi’’’.
That, friends, which is knowledge of dukkha, knowledge of the origin of dukkha, knowledge of the cessation of dukkha, knowledge of the path leading to the cessation of dukkha—this, friends, is called ‘Right View’.”
Này chư Hiền, trí tuệ về khổ, trí tuệ về khổ tập, trí tuệ về khổ diệt, trí tuệ về con đường đưa đến khổ diệt, đây được gọi là ‘chánh kiến’, này chư Hiền.”
‘‘Katamā cāvuso, sammāvācā?
“And what, friends, is Right Speech?
“Này chư Hiền, thế nào là chánh ngữ?
Musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, ayaṃ vuccatāvuso – ‘sammāvācā’’’.
Abstaining from false speech, abstaining from divisive speech, abstaining from harsh speech, abstaining from idle chatter—this, friends, is called ‘Right Speech’.”
Tránh nói dối, tránh nói lời chia rẽ, tránh nói lời thô ác, tránh nói lời vô ích, đây được gọi là ‘chánh ngữ’, này chư Hiền.”
‘‘Katamo cāvuso, sammāājīvo?
“And what, friends, is Right Livelihood?
“Này chư Hiền, thế nào là chánh mạng?
Idhāvuso, ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ kappeti, ayaṃ vuccatāvuso – ‘sammāājīvo’’’.
Here, friends, a noble disciple, having abandoned wrong livelihood, earns a living by right livelihood. This, friends, is called ‘Right Livelihood’.”
Này chư Hiền, ở đây, vị Thánh đệ tử từ bỏ tà mạng, sống bằng chánh mạng. Đây được gọi là ‘chánh mạng’, này chư Hiền.”
‘‘Katamo cāvuso, sammāvāyāmo?
“And what, friends, is Right Effort?
“Này chư Hiền, thế nào là chánh tinh tấn?
Idhāvuso, bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, ayaṃ vuccatāvuso – ‘sammāvāyāmo’’’.
Here, friends, a bhikkhu generates desire for the non-arising of unarisen evil unwholesome states; he makes an effort, arouses energy, exerts his mind, and strives. He generates desire for the abandonment of arisen evil unwholesome states; he makes an effort, arouses energy, exerts his mind, and strives. He generates desire for the arising of unarisen wholesome states; he makes an effort, arouses energy, exerts his mind, and strives. He generates desire for the maintenance, non-disappearance, increase, development, cultivation, and perfection of arisen wholesome states; he makes an effort, arouses energy, exerts his mind, and strives. This, friends, is called ‘Right Effort’.”
Này chư Hiền, ở đây, vị Tỳ-kheo phát sanh ý muốn, tinh tấn, khởi lên nỗ lực, nắm giữ tâm, cố gắng để các pháp bất thiện ác chưa sanh không sanh khởi; phát sanh ý muốn, tinh tấn, khởi lên nỗ lực, nắm giữ tâm, cố gắng để các pháp bất thiện ác đã sanh được đoạn trừ; phát sanh ý muốn, tinh tấn, khởi lên nỗ lực, nắm giữ tâm, cố gắng để các pháp thiện chưa sanh được sanh khởi; phát sanh ý muốn, tinh tấn, khởi lên nỗ lực, nắm giữ tâm, cố gắng để các pháp thiện đã sanh được tồn tại, không bị quên lãng, được tăng trưởng, được phát triển, được tu tập, được viên mãn. Đây được gọi là ‘chánh tinh tấn’, này chư Hiền.”
‘‘Katamā cāvuso, sammāsati?
“And what, friends, is Right Mindfulness?
“Này chư Hiền, thế nào là chánh niệm?
Idhāvuso, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Here, friends, a bhikkhu dwells contemplating the body in the body, ardent, clearly comprehending, mindful, having overcome covetousness and displeasure concerning the world.
Này chư Hiền, ở đây, vị Tỳ-kheo sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Vedanāsu vedanānupassī viharati…pe… citte cittānupassī viharati… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, ayaṃ vuccatāvuso – ‘sammāsati’’’.
He dwells contemplating feelings in feelings… he dwells contemplating the mind in the mind… he dwells contemplating phenomena in phenomena, ardent, clearly comprehending, mindful, having overcome covetousness and displeasure concerning the world. This, friends, is called ‘Right Mindfulness’.”
Sống quán thọ trên các thọ… (tương tự như trên)… sống quán tâm trên tâm… sống quán pháp trên các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời. Đây được gọi là ‘chánh niệm’, này chư Hiền.”
‘‘Katamo cāvuso, sammāsamādhi?
“And what, friends, is Right Concentration?
“Này chư Hiền, thế nào là chánh định?
Idhāvuso, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… viharati, ayaṃ vuccatāvuso – ‘sammāsamādhi’.
Here, friends, a bhikkhu, secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, enters and dwells in the first jhāna, which is accompanied by vitakka (directed thought) and vicāra (evaluation), with piti (rapture) and sukha (happiness) born of seclusion. With the subsiding of vitakka and vicāra, with the internal assurance and unification of mind, he enters and dwells in the second jhāna, which is without vitakka and vicāra, with piti and sukha born of concentration. With the fading of piti as well, he dwells equanimous… he enters and dwells in the third jhāna… This, friends, is called ‘Right Concentration’.
Này chư Hiền, ở đây, vị Tỳ-kheo ly dục, ly các pháp bất thiện, chứng và trú Sơ thiền, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, có tầm có tứ; làm lắng dịu tầm và tứ, nội tâm thanh tịnh, tâm chuyên nhất, chứng và trú Nhị thiền, một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm không tứ; ly hỷ, trú xả… (tương tự như trên)… Tam thiền… trú. Đây được gọi là ‘chánh định’.
Idaṃ vuccatāvuso – ‘dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ’’’.
This, friends, is called ‘the Noble Truth of the Path Leading to the Cessation of Dukkha’.”
Này chư Hiền, đây được gọi là ‘Khổ Diệt Đạo Thánh Đế’.”
‘‘Tathāgatenāvuso, arahatā sammāsambuddhena bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ appaṭivattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, yadidaṃ – imesaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ ācikkhanā desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkamma’’nti.
“Friends, by the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, in Isipatana at Bārāṇasi, in Migadāya, the unsurpassed Wheel of Dhamma was set in motion, not to be turned back by any recluse or brahmin or deva or Māra or Brahmā or anyone in the world—that is, the declaration, teaching, proclamation, establishment, disclosure, analysis, and elucidation of these Four Noble Truths.”
“Này chư Hiền, bởi Đức Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, tại Isipatana, Migadāya, Bārāṇasī, đã chuyển bánh xe Pháp vô thượng, không thể bị chuyển bởi bất kỳ Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, hay bất kỳ ai khác trên thế gian, đó chính là sự chỉ bày, sự thuyết giảng, sự thiết lập, sự xác định, sự khai mở, sự phân tích, sự làm rõ của bốn Thánh Đế này.”
376. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
376. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling among the Sakyans at Kapilavatthu in the Nigrodha Park.
376. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Kapilavatthu, trong vườn Nigrodha, thuộc xứ Sakka.
Atha kho mahāpajāpati* gotamī navaṃ dussayugaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahāpajāpati Gotamī took a new pair of cloths and went to the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, she sat down to one side.
Rồi Đại Ái Đạo Gotamī mang theo một cặp y phục mới, đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, bà đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho mahāpajāpati gotamī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ me, bhante, navaṃ dussayugaṃ bhagavantaṃ uddissa sāmaṃ kantaṃ sāmaṃ vāyitaṃ.
Seated to one side, Mahāpajāpati Gotamī said to the Blessed One: “Venerable sir, this new pair of cloths was spun by my own hand and woven by my own hand, for the Blessed One.”
Ngồi xuống một bên, Đại Ái Đạo Gotamī bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Đức Thế Tôn, đây là cặp y phục mới do con tự dệt, tự may, dâng cúng Đức Thế Tôn.
Taṃ me, bhante, bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti.
“Venerable Sir, may the Blessed One accept this from me, out of compassion.”
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn vì lòng từ mẫn mà thâu nhận vật này của con."
Evaṃ vutte, bhagavā mahāpajāpatiṃ gotamiṃ etadavoca – ‘‘saṅghe, gotami, dehi.
When this was said, the Blessed One spoke to Mahāpajāpatī Gotamī: “Gotamī, give it to the Saṅgha.
Khi được nói vậy, Thế Tôn bảo Mahāpajāpati Gotamī rằng: "Này Gotamī, hãy cúng dường cho Tăng đoàn.
Saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’’ti.
When it is given to the Saṅgha, both I and the Saṅgha will be honored.”
Khi cô đã cúng dường cho Tăng đoàn, thì cả Ta và Tăng đoàn đều sẽ được cúng dường."
Dutiyampi kho mahāpajāpati gotamī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ me, bhante, navaṃ dussayugaṃ bhagavantaṃ uddissa sāmaṃ kantaṃ sāmaṃ vāyitaṃ.
For a second time, Mahāpajāpatī Gotamī spoke to the Blessed One: “Venerable Sir, this new pair of robes was spun and woven by me personally, intending it for the Blessed One.
Lần thứ hai, Mahāpajāpati Gotamī lại thưa với Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, cặp y phục mới này do chính con tự dệt, tự quay, dành riêng cho Thế Tôn.
Taṃ me, bhante, bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti.
Venerable Sir, may the Blessed One accept this from me, out of compassion.”
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn vì lòng từ mẫn mà thâu nhận vật này của con."
Dutiyampi kho bhagavā mahāpajāpatiṃ gotamiṃ etadavoca – ‘‘saṅghe, gotami, dehi.
For a second time, the Blessed One spoke to Mahāpajāpatī Gotamī: “Gotamī, give it to the Saṅgha.
Lần thứ hai, Thế Tôn lại bảo Mahāpajāpati Gotamī rằng: "Này Gotamī, hãy cúng dường cho Tăng đoàn.
Saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’’ti.
When it is given to the Saṅgha, both I and the Saṅgha will be honored.”
Khi cô đã cúng dường cho Tăng đoàn, thì cả Ta và Tăng đoàn đều sẽ được cúng dường."
Tatiyampi kho mahāpajāpati gotamī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ me, bhante, navaṃ dussayugaṃ bhagavantaṃ uddissa sāmaṃ kantaṃ sāmaṃ vāyitaṃ.
For a third time, Mahāpajāpatī Gotamī spoke to the Blessed One: “Venerable Sir, this new pair of robes was spun and woven by me personally, intending it for the Blessed One.
Lần thứ ba, Mahāpajāpati Gotamī lại thưa với Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, cặp y phục mới này do chính con tự dệt, tự quay, dành riêng cho Thế Tôn.
Taṃ me, bhante, bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti.
Venerable Sir, may the Blessed One accept this from me, out of compassion.”
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn vì lòng từ mẫn mà thâu nhận vật này của con."
Tatiyampi kho bhagavā mahāpajāpatiṃ gotamiṃ etadavoca – ‘‘saṅghe, gotami, dehi.
For a third time, the Blessed One spoke to Mahāpajāpatī Gotamī: “Gotamī, give it to the Saṅgha.
Lần thứ ba, Thế Tôn lại bảo Mahāpajāpati Gotamī rằng: "Này Gotamī, hãy cúng dường cho Tăng đoàn.
Saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’’ti.
When it is given to the Saṅgha, both I and the Saṅgha will be honored.”
Khi cô đã cúng dường cho Tăng đoàn, thì cả Ta và Tăng đoàn đều sẽ được cúng dường."
377. Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘paṭiggaṇhātu, bhante, bhagavā mahāpajāpatiyā gotamiyā navaṃ dussayugaṃ.
377. When this was said, Venerable Ānanda spoke to the Blessed One: “Venerable Sir, may the Blessed One accept this new pair of robes from Mahāpajāpatī Gotamī.
377. Khi được nói vậy, Tôn giả Ānanda thưa với Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn thâu nhận cặp y phục mới của Mahāpajāpati Gotamī.
Bahūpakārā* , bhante, mahāpajāpati gotamī bhagavato mātucchā āpādikā posikā khīrassa dāyikā; bhagavantaṃ janettiyā kālaṅkatāya thaññaṃ pāyesi.
Venerable Sir, Mahāpajāpatī Gotamī, the aunt of the Blessed One, has been of great help, as she was a nurse, a foster-mother, and a giver of milk; when the mother of the Blessed One passed away, she fed the Blessed One her own milk.
Bạch Thế Tôn, Mahāpajāpati Gotamī là người có nhiều ân đức đối với Thế Tôn, là dì ruột của Thế Tôn, là người nuôi dưỡng, chăm sóc, cho bú sữa; khi mẹ của Thế Tôn (Mahāmāyā) qua đời, bà đã cho Thế Tôn bú sữa.
Bhagavāpi, bhante, bahūpakāro mahāpajāpatiyā gotamiyā.
Venerable Sir, the Blessed One has also been of great help to Mahāpajāpatī Gotamī.
Bạch Thế Tôn, Thế Tôn cũng có nhiều ân đức đối với Mahāpajāpati Gotamī.
Bhagavantaṃ, bhante, āgamma mahāpajāpati gotamī buddhaṃ saraṇaṃ gatā, dhammaṃ saraṇaṃ gatā, saṅghaṃ saraṇaṃ gatā.
Venerable Sir, on account of the Blessed One, Mahāpajāpatī Gotamī has gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, gone for refuge to the Saṅgha.
Bạch Thế Tôn, nhờ Thế Tôn mà Mahāpajāpati Gotamī đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng.
Bhagavantaṃ, bhante, āgamma mahāpajāpati gotamī pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā.
Venerable Sir, on account of the Blessed One, Mahāpajāpatī Gotamī abstains from the destruction of life, abstains from taking what is not given, abstains from misconduct in sensual pleasures, abstains from false speech, abstains from the consumption of intoxicants which are a cause for heedlessness.
Bạch Thế Tôn, nhờ Thế Tôn mà Mahāpajāpati Gotamī đã từ bỏ sát sinh, từ bỏ trộm cắp, từ bỏ tà hạnh trong các dục, từ bỏ nói dối, từ bỏ việc uống rượu và các chất say gây lơ đễnh.
Bhagavantaṃ, bhante, āgamma mahāpajāpati gotamī buddhe aveccappasādena samannāgatā, dhamme aveccappasādena samannāgatā, saṅghe aveccappasādena samannāgatā ariyakantehi sīlehi samannāgatā.
Venerable Sir, on account of the Blessed One, Mahāpajāpatī Gotamī is endowed with unwavering faith in the Buddha, endowed with unwavering faith in the Dhamma, endowed with unwavering faith in the Saṅgha, endowed with virtues cherished by the noble ones.
Bạch Thế Tôn, nhờ Thế Tôn mà Mahāpajāpati Gotamī đã thành tựu niềm tin bất động nơi Phật, nơi Pháp, nơi Tăng, thành tựu các giới được bậc Thánh yêu thích.
Bhagavantaṃ, bhante, āgamma mahāpajāpati gotamī dukkhe nikkaṅkhā, dukkhasamudaye nikkaṅkhā, dukkhanirodhe nikkaṅkhā, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya nikkaṅkhā.
Venerable Sir, on account of the Blessed One, Mahāpajāpatī Gotamī has no doubt concerning suffering, no doubt concerning the origin of suffering, no doubt concerning the cessation of suffering, no doubt concerning the path leading to the cessation of suffering.
Bạch Thế Tôn, nhờ Thế Tôn mà Mahāpajāpati Gotamī đã không còn nghi ngờ về Khổ, không còn nghi ngờ về Khổ tập, không còn nghi ngờ về Khổ diệt, không còn nghi ngờ về con đường đưa đến Khổ diệt.
Bhagavāpi, bhante, bahūpakāro mahāpajāpatiyā gotamiyā’’ti.
Venerable Sir, the Blessed One has also been of great help to Mahāpajāpatī Gotamī.”
Bạch Thế Tôn, Thế Tôn cũng có nhiều ân đức đối với Mahāpajāpati Gotamī."
378. ‘‘Evametaṃ, ānanda.
378. “So it is, Ānanda.
378. "Này Ānanda, đúng là như vậy.
Yaṃ hānanda, puggalo puggalaṃ āgamma buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti, imassānanda, puggalassa iminā puggalena na suppatikāraṃ vadāmi, yadidaṃ – abhivādana-paccuṭṭhāna-añjalikamma sāmīcikammacīvarapiṇḍapātasenāsanagilā- nappaccayabhesajjaparikkhārānuppadānena.
Indeed, Ānanda, if a person, on account of another person, has gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, gone for refuge to the Saṅgha, I declare that such a person cannot sufficiently repay that other person through salutations, rising up to greet, gestures of respect, appropriate conduct, or by providing robes, almsfood, lodgings, and medicines for the sick.
Này Ānanda, khi một người nhờ một người khác mà quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, thì Ta không nói rằng người này đã đền đáp đầy đủ ân nghĩa cho người kia, dù người đó có cúng dường y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cần thiết cho người bệnh, cùng với việc chào hỏi, đứng dậy đón tiếp, chắp tay và làm các cử chỉ tôn kính.
‘‘Yaṃ hānanda, puggalo puggalaṃ āgamma pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti, imassānanda, puggalassa iminā puggalena na suppatikāraṃ vadāmi, yadidaṃ – abhivādana-paccuṭṭhāna-añjalikamma-sāmīcikammacīvarapiṇḍapātasenāsanagilā- nappaccayabhesajjaparikkhārānuppadānena.
“Indeed, Ānanda, if a person, on account of another person, abstains from the destruction of life, abstains from taking what is not given, abstains from misconduct in sensual pleasures, abstains from false speech, abstains from the consumption of intoxicants which are a cause for heedlessness, I declare that such a person cannot sufficiently repay that other person through salutations, rising up to greet, gestures of respect, appropriate conduct, or by providing robes, almsfood, lodgings, and medicines for the sick.
Này Ānanda, khi một người nhờ một người khác mà từ bỏ sát sinh, từ bỏ trộm cắp, từ bỏ tà hạnh trong các dục, từ bỏ nói dối, từ bỏ việc uống rượu và các chất say gây lơ đễnh, thì Ta không nói rằng người này đã đền đáp đầy đủ ân nghĩa cho người kia, dù người đó có cúng dường y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cần thiết cho người bệnh, cùng với việc chào hỏi, đứng dậy đón tiếp, chắp tay và làm các cử chỉ tôn kính.
‘‘Yaṃ hānanda, puggalo puggalaṃ āgamma buddhe aveccappasādena samannāgato hoti, dhamme… saṅghe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti, imassānanda, puggalassa iminā puggalena na suppatikāraṃ vadāmi, yadidaṃ – abhivādana-paccuṭṭhāna-añjalikamma-sāmīcikammacīvarapiṇḍapātasenāsanagilā- nappaccayabhesajjaparikkhārānuppadānena.
“Indeed, Ānanda, if a person, on account of another person, is endowed with unwavering faith in the Buddha, in the Dhamma, in the Saṅgha, and is endowed with virtues cherished by the noble ones, I declare that such a person cannot sufficiently repay that other person through salutations, rising up to greet, gestures of respect, appropriate conduct, or by providing robes, almsfood, lodgings, and medicines for the sick.
Này Ānanda, khi một người nhờ một người khác mà thành tựu niềm tin bất động nơi Phật, nơi Pháp, nơi Tăng, thành tựu các giới được bậc Thánh yêu thích, thì Ta không nói rằng người này đã đền đáp đầy đủ ân nghĩa cho người kia, dù người đó có cúng dường y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cần thiết cho người bệnh, cùng với việc chào hỏi, đứng dậy đón tiếp, chắp tay và làm các cử chỉ tôn kính.
‘‘Yaṃ hānanda, puggalo puggalaṃ āgamma dukkhe nikkaṅkho hoti, dukkhasamudaye nikkaṅkho hoti, dukkhanirodhe nikkaṅkho hoti, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya nikkaṅkho hoti, imassānanda, puggalassa iminā puggalena na suppatikāraṃ vadāmi, yadidaṃ – abhivādana-paccuṭṭhānaañjalikamma-sāmīcikamma-cīvarapiṇḍapātasenāsanagilā- nappaccayabhesajjaparikkhārānuppadānena.
“Indeed, Ānanda, if a person, on account of another person, has no doubt concerning suffering, no doubt concerning the origin of suffering, no doubt concerning the cessation of suffering, no doubt concerning the path leading to the cessation of suffering, I declare that such a person cannot sufficiently repay that other person through salutations, rising up to greet, gestures of respect, appropriate conduct, or by providing robes, almsfood, lodgings, and medicines for the sick.
Này Ānanda, khi một người nhờ một người khác mà không còn nghi ngờ về Khổ, không còn nghi ngờ về Khổ tập, không còn nghi ngờ về Khổ diệt, không còn nghi ngờ về con đường đưa đến Khổ diệt, thì Ta không nói rằng người này đã đền đáp đầy đủ ân nghĩa cho người kia, dù người đó có cúng dường y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men và các vật dụng cần thiết cho người bệnh, cùng với việc chào hỏi, đứng dậy đón tiếp, chắp tay và làm các cử chỉ tôn kính.
379. ‘‘Cuddasa kho panimānanda, pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
379. “Ānanda, there are these fourteen kinds of individual offerings.
379. Này Ānanda, có mười bốn loại cúng dường đến cá nhân (pāṭipuggalika dakkhiṇā).
Katamā cuddasa?
Which fourteen?
Mười bốn loại đó là gì?
Tathāgate arahante sammāsambuddhe dānaṃ deti – ayaṃ paṭhamā pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One—this is the first individual offering.
Cúng dường đến chư Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ nhất.
Paccekasambuddhe* dānaṃ deti – ayaṃ dutiyā pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to a Paccekasambuddha—this is the second individual offering.
Cúng dường đến chư Độc Giác Phật (Paccekasambuddha) – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ hai.
Tathāgatasāvake arahante dānaṃ deti – ayaṃ tatiyā pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to an Arahant disciple of the Tathāgata—this is the third individual offering.
Cúng dường đến chư Thanh văn A-la-hán của Như Lai – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ ba.
Arahattaphalasacchikiriyāya paṭipanne dānaṃ deti – ayaṃ catutthī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to one practicing for the realization of the fruit of arahattā—this is the fourth individual offering.
Cúng dường đến những vị đang thực hành để chứng đắc quả vị A-la-hán – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ tư.
Anāgāmissa dānaṃ deti – ayaṃ pañcamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to an Anāgāmī—this is the fifth individual offering.
Cúng dường đến bậc Bất Lai (Anāgāmī) – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ năm.
Anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanne dānaṃ deti – ayaṃ chaṭṭhī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to one practicing for the realization of the fruit of anāgāmī—this is the sixth individual offering.
Cúng dường đến những vị đang thực hành để chứng đắc quả vị Bất Lai – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ sáu.
Sakadāgāmissa dānaṃ deti – ayaṃ sattamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to a Sakadāgāmī—this is the seventh individual offering.
Cúng dường đến bậc Nhất Lai (Sakadāgāmī) – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ bảy.
Sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanne dānaṃ deti – ayaṃ aṭṭhamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to one practicing for the realization of the fruit of sakadāgāmī—this is the eighth individual offering.
Cúng dường đến những vị đang thực hành để chứng đắc quả vị Nhất Lai – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ tám.
Sotāpanne dānaṃ deti – ayaṃ navamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to a Sotāpanna—this is the ninth individual offering.
Cúng dường đến bậc Nhập Lưu (Sotāpanna) – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ chín.
Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanne dānaṃ deti – ayaṃ dasamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to one practicing for the realization of the fruit of sotāpatti—this is the tenth individual offering.
Cúng dường đến những vị đang thực hành để chứng đắc quả vị Nhập Lưu – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ mười.
Bāhirake kāmesu vītarāge dānaṃ deti – ayaṃ ekādasamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to an outsider who is free from sensual passion—this is the eleventh individual offering.
Cúng dường đến những người ngoại đạo đã ly tham dục – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ mười một.
Puthujjanasīlavante dānaṃ deti – ayaṃ dvādasamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to an ordinary person who is virtuous—this is the twelfth individual offering.
Cúng dường đến những phàm nhân có giới hạnh – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ mười hai.
Puthujjanadussīle dānaṃ deti – ayaṃ terasamī pāṭipuggalikā dakkhiṇā.
Giving a donation to an ordinary person who is immoral—this is the thirteenth individual offering.
Cúng dường đến những phàm nhân không có giới hạnh – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ mười ba.
Tiracchānagate dānaṃ deti – ayaṃ cuddasamī pāṭipuggalikā dakkhiṇāti.
Giving a donation to an animal—this is the fourteenth individual offering.”
Cúng dường đến loài súc sinh – đây là loại cúng dường đến cá nhân thứ mười bốn."
‘‘Tatrānanda, tiracchānagate dānaṃ datvā sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā, puthujjanadussīle dānaṃ datvā sahassaguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā, puthujjanasīlavante dānaṃ datvā satasahassaguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā, bāhirake kāmesu vītarāge dānaṃ datvā koṭisatasahassaguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā, sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanne dānaṃ datvā asaṅkheyyā appameyyā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā, ko pana vādo sotāpanne, ko pana vādo sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanne, ko pana vādo sakadāgāmissa, ko pana vādo anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanne, ko pana vādo anāgāmissa, ko pana vādo arahattaphalasacchikiriyāya paṭipanne, ko pana vādo arahante, ko pana vādo paccekasambuddhe, ko pana vādo tathāgate arahante sammāsambuddhe!
“Therein, Ānanda, having given a gift to an animal, a gift yielding a hundredfold return is to be expected; having given a gift to an immoral ordinary person, a gift yielding a thousandfold return is to be expected; having given a gift to a virtuous ordinary person, a gift yielding a hundred thousandfold return is to be expected; having given a gift to one outside (the Saṅgha) who is free from lust for sensual pleasures, a gift yielding a hundred thousand millionfold return is to be expected; having given a gift to one practicing for the realization of the fruit of Stream-entry, a gift yielding immeasurable and incalculable return is to be expected. What need is there to speak of a Stream-enterer? What need is there to speak of one practicing for the realization of the fruit of Once-returning? What need is there to speak of a Once-returner? What need is there to speak of one practicing for the realization of the fruit of Non-returning? What need is there to speak of a Non-returner? What need is there to speak of one practicing for the realization of the fruit of Arahantship? What need is there to speak of an Arahant? What need is there to speak of a Paccekabuddha? What need is there to speak of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One!
Này Ānanda, ở đây, bố thí cho súc sanh, quả phước mong đợi là một trăm lần. Bố thí cho phàm phu ác giới, quả phước mong đợi là một ngàn lần. Bố thí cho phàm phu trì giới, quả phước mong đợi là một trăm ngàn lần. Bố thí cho những người ngoại đạo đã ly tham đối với các dục, quả phước mong đợi là một trăm ngàn vạn lần. Bố thí cho người đang thực hành để chứng đắc quả Nhập Lưu (Sotāpatti-phala), quả phước mong đợi là vô số, vô lượng. Huống chi bố thí cho bậc Nhập Lưu (Sotāpanna)! Huống chi bố thí cho người đang thực hành để chứng đắc quả Nhất Lai (Sakadāgāmi-phala)! Huống chi bố thí cho bậc Nhất Lai (Sakadāgāmi)! Huống chi bố thí cho người đang thực hành để chứng đắc quả Bất Hoàn (Anāgāmi-phala)! Huống chi bố thí cho bậc Bất Hoàn (Anāgāmi)! Huống chi bố thí cho người đang thực hành để chứng đắc quả A-la-hán (Arahatta-phala)! Huống chi bố thí cho các bậc A-la-hán (Arahant)! Huống chi bố thí cho các vị Độc Giác Phật (Paccekasambuddha)! Huống chi bố thí cho Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác (Sammāsambuddha)!
380. ‘‘Satta kho panimānanda, saṅghagatā dakkhiṇā.
380. “And, Ānanda, there are these seven Saṅgha-related gifts.
380. Này Ānanda, có bảy loại cúng dường đến Tăng chúng.
Katamā satta?
What are the seven?
Bảy loại ấy là gì?
Buddhappamukhe ubhatosaṅghe dānaṃ deti – ayaṃ paṭhamā saṅghagatā dakkhiṇā.
One gives a gift to the Saṅgha of both bhikkhus and bhikkhunīs with the Buddha as its head — this is the first Saṅgha-related gift.
Bố thí cho cả hai chúng Tăng gồm Đức Phật đứng đầu – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ nhất.
Tathāgate parinibbute ubhatosaṅghe dānaṃ deti – ayaṃ dutiyā saṅghagatā dakkhiṇā.
When the Tathāgata has attained Parinibbāna, one gives a gift to the Saṅgha of both bhikkhus and bhikkhunīs — this is the second Saṅgha-related gift.
Sau khi Như Lai đã nhập Niết Bàn, bố thí cho cả hai chúng Tăng – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ hai.
Bhikkhusaṅghe dānaṃ deti – ayaṃ tatiyā saṅghagatā dakkhiṇā.
One gives a gift to the Saṅgha of bhikkhus — this is the third Saṅgha-related gift.
Bố thí cho chúng Tỳ-khưu (Bhikkhusaṅgha) – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ ba.
Bhikkhunisaṅghe dānaṃ deti – ayaṃ catutthī saṅghagatā dakkhiṇā.
One gives a gift to the Saṅgha of bhikkhunīs — this is the fourth Saṅgha-related gift.
Bố thí cho chúng Tỳ-khưu-ni (Bhikkhunīsaṅgha) – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ tư.
‘Ettakā me bhikkhū ca bhikkhuniyo ca saṅghato uddissathā’ti dānaṃ deti – ayaṃ pañcamī saṅghagatā dakkhiṇā.
One gives a gift, saying, ‘Please designate this many bhikkhus and bhikkhunīs from the Saṅgha for me’ — this is the fifth Saṅgha-related gift.
Bố thí với ý nghĩ: ‘Xin hãy chỉ định cho tôi bấy nhiêu vị Tỳ-khưu và Tỳ-khưu-ni từ Tăng chúng’ – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ năm.
‘Ettakā me bhikkhū saṅghato uddissathā’ti dānaṃ deti – ayaṃ chaṭṭhī saṅghagatā dakkhiṇā.
One gives a gift, saying, ‘Please designate this many bhikkhus from the Saṅgha for me’ — this is the sixth Saṅgha-related gift.
Bố thí với ý nghĩ: ‘Xin hãy chỉ định cho tôi bấy nhiêu vị Tỳ-khưu từ Tăng chúng’ – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ sáu.
‘Ettakā me bhikkhuniyo saṅghato uddissathā’ti dānaṃ deti – ayaṃ sattamī saṅghagatā dakkhiṇā.
One gives a gift, saying, ‘Please designate this many bhikkhunīs from the Saṅgha for me’ — this is the seventh Saṅgha-related gift.
Bố thí với ý nghĩ: ‘Xin hãy chỉ định cho tôi bấy nhiêu vị Tỳ-khưu-ni từ Tăng chúng’ – đây là loại cúng dường đến Tăng chúng thứ bảy.
‘‘Bhavissanti kho panānanda, anāgatamaddhānaṃ gotrabhuno kāsāvakaṇṭhā dussīlā pāpadhammā.
“Ānanda, in the future there will be those who bear only the name and lineage of a monk (gotrabhuno), wearing a yellow robe around their necks, who are immoral and of evil nature.
Này Ānanda, trong tương lai sẽ có những người chỉ mang danh hiệu Sa-môn, khoác áo cà-sa, nhưng lại là những người ác giới, có ác pháp.
Tesu dussīlesu saṅghaṃ uddissa dānaṃ dassanti.
To these immoral ones, people will give gifts dedicating them to the Saṅgha.
Người ta sẽ bố thí cho Tăng chúng, dù trong số đó có những người ác giới.
Tadāpāhaṃ, ānanda, saṅghagataṃ dakkhiṇaṃ asaṅkheyyaṃ appameyyaṃ vadāmi.
At that time too, Ānanda, I declare a Saṅgha-related gift to be immeasurable and incalculable in its result.
Này Ānanda, ngay cả khi đó, Ta vẫn tuyên bố rằng sự cúng dường đến Tăng chúng là vô số, vô lượng.
Na tvevāhaṃ, ānanda, kenaci pariyāyena saṅghagatāya dakkhiṇāya pāṭipuggalikaṃ dānaṃ mahapphalataraṃ vadāmi.
However, Ānanda, I do not, in any way, declare a gift to an individual to be more fruitful than a Saṅgha-related gift.
Tuy nhiên, này Ānanda, Ta không hề tuyên bố rằng bố thí cho cá nhân nào đó lại có quả phước lớn hơn sự cúng dường đến Tăng chúng.
381. ‘‘Catasso kho imā, ānanda, dakkhiṇā visuddhiyo.
381. “Ānanda, there are these four purifications of gifts.
381. Này Ānanda, có bốn sự thanh tịnh của bố thí này.
Katamā catasso?
What are the four?
Bốn sự ấy là gì?
Atthānanda, dakkhiṇā dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato.
There is, Ānanda, a gift that is purified on the part of the giver, but not on the part of the recipient.
Này Ānanda, có bố thí thanh tịnh từ người thí chủ nhưng không thanh tịnh từ người thọ nhận.
Atthānanda, dakkhiṇā paṭiggāhakato visujjhati no dāyakato.
There is, Ānanda, a gift that is purified on the part of the recipient, but not on the part of the giver.
Này Ānanda, có bố thí thanh tịnh từ người thọ nhận nhưng không thanh tịnh từ người thí chủ.
Atthānanda, dakkhiṇā neva dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato.
There is, Ānanda, a gift that is purified neither on the part of the giver nor on the part of the recipient.
Này Ānanda, có bố thí không thanh tịnh từ người thí chủ cũng không thanh tịnh từ người thọ nhận.
Atthānanda, dakkhiṇā dāyakato ceva visujjhati paṭiggāhakato ca.
There is, Ānanda, a gift that is purified both on the part of the giver and on the part of the recipient.
Này Ānanda, có bố thí thanh tịnh từ cả người thí chủ và người thọ nhận.
‘‘Kathañcānanda, dakkhiṇā dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato?
“And how, Ānanda, is a gift purified on the part of the giver, but not on the part of the recipient?
Này Ānanda, bố thí thanh tịnh từ người thí chủ nhưng không thanh tịnh từ người thọ nhận là như thế nào?
Idhānanda, dāyako hoti sīlavā kalyāṇadhammo, paṭiggāhakā honti dussīlā pāpadhammā – evaṃ kho, ānanda, dakkhiṇā dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato.
Here, Ānanda, the giver is virtuous and of good character, while the recipients are immoral and of evil nature — this is how, Ānanda, a gift is purified on the part of the giver, but not on the part of the recipient.
Này Ānanda, ở đây, người thí chủ là người trì giới, có thiện pháp; còn những người thọ nhận là những người ác giới, có ác pháp – như vậy, này Ānanda, bố thí thanh tịnh từ người thí chủ nhưng không thanh tịnh từ người thọ nhận.
‘‘Kathañcānanda, dakkhiṇā paṭiggāhakato visujjhati no dāyakato?
“And how, Ānanda, is a gift purified on the part of the recipient, but not on the part of the giver?
Này Ānanda, bố thí thanh tịnh từ người thọ nhận nhưng không thanh tịnh từ người thí chủ là như thế nào?
Idhānanda, dāyako hoti dussīlo pāpadhammo, paṭiggāhakā honti sīlavanto* kalyāṇadhammā – evaṃ kho, ānanda, dakkhiṇā paṭiggāhakato visujjhati no dāyakato.
Here, Ānanda, the giver is immoral and of evil nature, while the recipients are virtuous and of good character — this is how, Ānanda, a gift is purified on the part of the recipient, but not on the part of the giver.
Này Ānanda, ở đây, người thí chủ là người ác giới, có ác pháp; còn những người thọ nhận là những người trì giới, có thiện pháp – như vậy, này Ānanda, bố thí thanh tịnh từ người thọ nhận nhưng không thanh tịnh từ người thí chủ.
‘‘Kathañcānanda, dakkhiṇā neva dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato?
“And how, Ānanda, is a gift purified neither on the part of the giver nor on the part of the recipient?
Này Ānanda, bố thí không thanh tịnh từ người thí chủ cũng không thanh tịnh từ người thọ nhận là như thế nào?
Idhānanda, dāyako ca hoti dussīlo pāpadhammo, paṭiggāhakā ca honti dussīlā pāpadhammā – evaṃ kho, ānanda, dakkhiṇā neva dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato.
Here, Ānanda, both the giver is immoral and of evil nature, and the recipients are immoral and of evil nature — this is how, Ānanda, a gift is purified neither on the part of the giver nor on the part of the recipient.
Này Ānanda, ở đây, người thí chủ là người ác giới, có ác pháp; và những người thọ nhận cũng là những người ác giới, có ác pháp – như vậy, này Ānanda, bố thí không thanh tịnh từ người thí chủ cũng không thanh tịnh từ người thọ nhận.
‘‘Kathañcānanda, dakkhiṇā dāyakato ceva visujjhati paṭiggāhakato ca?
“And how, Ānanda, is a gift purified both on the part of the giver and on the part of the recipient?
Này Ānanda, bố thí thanh tịnh từ cả người thí chủ và người thọ nhận là như thế nào?
Idhānanda, dāyako ca hoti sīlavā kalyāṇadhammo, paṭiggāhakā ca honti sīlavanto kalyāṇadhammā – evaṃ kho, ānanda, dakkhiṇā dāyakato ceva visujjhati paṭiggāhakato ca.
Here, Ānanda, both the giver is virtuous and of good character, and the recipients are virtuous and of good character — this is how, Ānanda, a gift is purified both on the part of the giver and on the part of the recipient.
Này Ānanda, ở đây, người thí chủ là người trì giới, có thiện pháp; và những người thọ nhận cũng là những người trì giới, có thiện pháp – như vậy, này Ānanda, bố thí thanh tịnh từ cả người thí chủ và người thọ nhận.
Imā kho, ānanda, catasso dakkhiṇā visuddhiyo’’ti.
These, Ānanda, are the four purifications of gifts.”
Này Ānanda, đây là bốn sự thanh tịnh của bố thí.”