1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati devadahaṃ nāma sakyānaṃ nigamo.
Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling among the Sakyans, at a Sakyan town named Devadaha.
1. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại thị trấn Devadaha của dân Sakka, trong xứ Sakka.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus: "Bhikkhus!"
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Venerable sir," they replied to the Blessed One.
Các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn!”
Bhagavā etadavoca – ‘‘santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
The Blessed One spoke thus: "Bhikkhus, there are some ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: 'Whatever this person experiences, be it pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant, all that is due to past deeds.
Thế Tôn nói như sau: “Này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, có quan điểm như sau: ‘Bất cứ điều gì một người này cảm thọ, hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc bất khổ bất lạc, tất cả đều do nghiệp quá khứ đã làm.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti.
Thus, by austerities, the old kamma is exhausted; by not doing new kamma, there is no influx in the future; with no influx in the future, there is the destruction of kamma; with the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; with the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; with the destruction of feeling, all suffering will be worn away.'
Do vậy, nhờ khổ hạnh diệt trừ các nghiệp cũ, không tạo các nghiệp mới, tương lai sẽ không có sự tái sinh; không có sự tái sinh trong tương lai tức là nghiệp diệt; nghiệp diệt tức là khổ diệt; khổ diệt tức là thọ diệt; thọ diệt tức là tất cả khổ đã được tiêu trừ.’
Evaṃvādino, bhikkhave, nigaṇṭhā.
Bhikkhus, such are the Nigaṇṭhas."
Này các Tỳ-khưu, các Nigaṇṭha có chủ trương như vậy.”
‘‘Evaṃvādāhaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhe upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
"Bhikkhus, I approach Nigaṇṭhas who speak thus and say: 'Is it true, friends, Nigaṇṭhas, that you speak thus and hold such a view: "Whatever this person experiences, be it pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant, all that is due to past deeds.
“Này các Tỳ-khưu, khi các Nigaṇṭha có chủ trương như vậy, Ta đến hỏi họ như sau: ‘Này các bạn Nigaṇṭha, có thật các bạn có chủ trương, có quan điểm như sau: Bất cứ điều gì một người này cảm thọ, hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc bất khổ bất lạc, tất cả đều do nghiệp quá khứ đã làm.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti?
Thus, by austerities, the old kamma is exhausted; by not doing new kamma, there is no influx in the future; with no influx in the future, there is the destruction of kamma; with the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; with the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; with the destruction of feeling, all suffering will be worn away"?'
Do vậy, nhờ khổ hạnh diệt trừ các nghiệp cũ, không tạo các nghiệp mới, tương lai sẽ không có sự tái sinh; không có sự tái sinh trong tương lai tức là nghiệp diệt; nghiệp diệt tức là khổ diệt; khổ diệt tức là thọ diệt; thọ diệt tức là tất cả khổ đã được tiêu trừ, phải không?’
Te ca me, bhikkhave, nigaṇṭhā evaṃ puṭṭhā ‘āmā’ti paṭijānanti.
And, bhikkhus, when I question them thus, these Nigaṇṭhas acknowledge it, saying, 'Yes.'"
Này các Tỳ-khưu, khi Ta hỏi như vậy, các Nigaṇṭha ấy trả lời: ‘Vâng, đúng vậy.’”
2. ‘‘Iti kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
"Therefore, friends, Nigaṇṭhas, since you do not know: 'We existed in the past, not that we did not exist'; you do not know: 'We did evil kamma in the past, not that we did not do it'; you do not know: 'We did such and such evil kamma'; you do not know: 'So much suffering has been worn away, so much suffering remains to be worn away, and when so much suffering has been worn away, all suffering will be worn away'; you do not know of the abandoning of unwholesome states and the acquiring of wholesome states here and now; such being the case, it is not fitting for the venerable Nigaṇṭhas to declare: 'Whatever this person experiences, be it pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant, all that is due to past deeds.
2. “Này các bạn Nigaṇṭha, như vậy là các bạn không biết rằng: “Chúng ta đã từng tồn tại trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng tồn tại”; các bạn không biết rằng: “Chúng ta đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng làm”; các bạn không biết rằng: “Chúng ta đã làm ác nghiệp như thế này hay như thế kia”; các bạn không biết rằng: “Đã tiêu trừ chừng này khổ, còn chừng này khổ cần phải tiêu trừ, khi chừng này khổ đã tiêu trừ thì tất cả khổ sẽ được tiêu trừ”; các bạn không biết rằng: “Trong hiện tại này, có sự đoạn trừ các pháp bất thiện và sự thành tựu các pháp thiện”; như vậy thì các Tôn giả Nigaṇṭha không thể tuyên bố rằng: “Bất cứ điều gì một người này cảm thọ, hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc bất khổ bất lạc, tất cả đều do nghiệp quá khứ đã làm.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.
Thus, by austerities, the old kamma is exhausted; by not doing new kamma, there is no influx in the future; with no influx in the future, there is the destruction of kamma; with the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; with the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; with the destruction of feeling, all suffering will be worn away.'"
Do vậy, nhờ khổ hạnh diệt trừ các nghiệp cũ, không tạo các nghiệp mới, tương lai sẽ không có sự tái sinh; không có sự tái sinh trong tương lai tức là nghiệp diệt; nghiệp diệt tức là khổ diệt; khổ diệt tức là thọ diệt; thọ diệt tức là tất cả khổ đã được tiêu trừ.””
‘‘Sace pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jāneyyātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, jāneyyātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, jāneyyātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, jāneyyātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, jāneyyātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
"But if you, friends, Nigaṇṭhas, were to know: 'We existed in the past, not that we did not exist'; if you were to know: 'We did evil kamma in the past, not that we did not do it'; if you were to know: 'We did such and such evil kamma'; if you were to know: 'So much suffering has been worn away, so much suffering remains to be worn away, and when so much suffering has been worn away, all suffering will be worn away'; if you were to know of the abandoning of unwholesome states and the acquiring of wholesome states here and now; then, such being the case, it would be fitting for the venerable Nigaṇṭhas to declare: 'Whatever this person experiences, be it pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant, all that is due to past deeds.
“Nếu, này các bạn Nigaṇṭha, các bạn biết rằng: “Chúng ta đã từng tồn tại trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng tồn tại”; các bạn biết rằng: “Chúng ta đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, không phải là chúng ta chưa từng làm”; các bạn biết rằng: “Chúng ta đã làm ác nghiệp như thế này hay như thế kia”; các bạn biết rằng: “Đã tiêu trừ chừng này khổ, còn chừng này khổ cần phải tiêu trừ, khi chừng này khổ đã tiêu trừ thì tất cả khổ sẽ được tiêu trừ”; các bạn biết rằng: “Trong hiện tại này, có sự đoạn trừ các pháp bất thiện và sự thành tựu các pháp thiện”; như vậy thì các Tôn giả Nigaṇṭha có thể tuyên bố rằng: “Bất cứ điều gì một người này cảm thọ, hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc bất khổ bất lạc, tất cả đều do nghiệp quá khứ đã làm.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.
Thus, by austerities, the old kamma is exhausted; by not doing new kamma, there is no influx in the future; with no influx in the future, there is the destruction of kamma; with the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; with the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; with the destruction of feeling, all suffering will be worn away.'"
Do vậy, nhờ khổ hạnh diệt trừ các nghiệp cũ, không tạo các nghiệp mới, tương lai sẽ không có sự tái sinh; không có sự tái sinh trong tương lai tức là nghiệp diệt; nghiệp diệt tức là khổ diệt; khổ diệt tức là thọ diệt; thọ diệt tức là tất cả khổ đã được tiêu trừ.””
3. ‘‘Seyyathāpi, āvuso nigaṇṭhā, puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena* ; so sallassapi vedhanahetu* dukkhā tibbā* kaṭukā vedanā vediyeyya.
"Just as, friends, Nigaṇṭhas, a man might be pierced by an arrow, poisoned and deeply smeared; and he would experience painful, sharp, and severe feelings due to the piercing of the arrow.
3. “Này các bạn Nigaṇṭha, ví như một người bị trúng một mũi tên có độc, được bôi chất độc dày đặc;
Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ.
His friends, companions, relatives, and kinsmen would summon a surgeon.
do mũi tên đâm vào, người ấy cảm thọ những cảm giác khổ, mãnh liệt, đau đớn.
Tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya; so satthenapi vaṇamukhassa parikantanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya.
That surgeon would cut open the mouth of the wound with a knife; and he would experience painful, sharp, and severe feelings due to the cutting open of the mouth of the wound with the knife.
Bạn bè, thân hữu, bà con huyết thống của người ấy mời một vị lương y phẫu thuật.
Tassa so bhisakko sallakatto esaniyā sallaṃ eseyya; so esaniyāpi sallassa esanāhetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya.
That surgeon would search for the arrow with an instrument; and he would experience painful, sharp, and severe feelings due to the searching for the arrow with the instrument.
Vị lương y phẫu thuật ấy dùng dao mổ để rạch miệng vết thương; do rạch miệng vết thương bằng dao mổ, người ấy cảm thọ những cảm giác khổ, mãnh liệt, đau đớn.
Tassa so bhisakko sallakatto sallaṃ abbuheyya* ; so sallassapi abbuhanahetu* dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya.
That surgeon would pull out the arrow; and he would experience painful, sharp, and severe feelings due to the pulling out of the arrow.
Vị lương y phẫu thuật ấy dùng dụng cụ dò để dò tìm mũi tên; do dò tìm mũi tên bằng dụng cụ dò, người ấy cảm thọ những cảm giác khổ, mãnh liệt, đau đớn.
Tassa so bhisakko sallakatto agadaṅgāraṃ vaṇamukhe odaheyya; so agadaṅgārassapi vaṇamukhe odahanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya.
That surgeon would apply a healing ointment to the mouth of the wound; and he would experience painful, sharp, and severe feelings due to the application of the healing ointment to the mouth of the wound.
Vị lương y phẫu thuật ấy rút mũi tên ra; do rút mũi tên ra, người ấy cảm thọ những cảm giác khổ, mãnh liệt, đau đớn.
So aparena samayena rūḷhena vaṇena sañchavinā arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṅgamo.
Later, with the wound healed and covered by skin, he would be well, happy, free, self-controlled, and able to go wherever he wished.
Vị lương y phẫu thuật ấy đặt thuốc than vào miệng vết thương; do đặt thuốc than vào miệng vết thương, người ấy cảm thọ những cảm giác khổ, mãnh liệt, đau đớn.
Tassa evamassa – ahaṃ kho pubbe sallena viddho ahosiṃ savisena gāḷhūpalepanena.
He would think: 'Formerly, I was pierced by an arrow, poisoned and deeply smeared.
Sau một thời gian, vết thương lành lặn, da thịt liền lại, người ấy trở nên không bệnh tật, an lạc, tự do, tự chủ, muốn đi đâu thì đi.
Sohaṃ sallassapi vedhanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ.
And I experienced painful, sharp, and severe feelings due to the piercing of the arrow.
Khi ấy, người ấy nghĩ: ‘Trước đây, ta bị trúng một mũi tên có độc, được bôi chất độc dày đặc.
Tassa me mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapesuṃ.
My friends, companions, relatives, and kinsmen summoned a surgeon for me."
Do mũi tên đâm vào, ta cảm thọ những cảm giác khổ, mãnh liệt, đau đớn.
Tassa me so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanti; sohaṃ satthenapi vaṇamukhassa parikantanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ.
That physician, the surgeon, cut open the mouth of the wound with a knife for me; and I, due to the cutting open of the wound with the knife, experienced painful, sharp, and severe feelings.
Vị lương y phẫu thuật đó đã dùng dao cắt miệng vết thương của tôi; vì miệng vết thương bị cắt bằng dao, tôi đã cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng.
Tassa me so bhisakko sallakatto esaniyā sallaṃ esi; so ahaṃ esaniyāpi sallassa esanāhetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ.
That physician, the surgeon, probed for the arrow for me with a probe; and I, due to the probing for the arrow with the probe, experienced painful, sharp, and severe feelings.
Vị lương y phẫu thuật đó đã dùng dụng cụ dò tìm để tìm mũi tên; vì mũi tên bị tìm bằng dụng cụ dò tìm, tôi đã cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng.
Tassa me so bhisakko sallakatto sallaṃ abbuhi* ; sohaṃ sallassapi abbuhanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ.
That physician, the surgeon, pulled out the arrow for me; and I, due to the pulling out of the arrow, experienced painful, sharp, and severe feelings.
Vị lương y phẫu thuật đó đã rút mũi tên ra; vì mũi tên bị rút ra, tôi đã cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng.
Tassa me so bhisakko sallakatto agadaṅgāraṃ vaṇamukhe odahi; sohaṃ agadaṅgārassapi vaṇamukhe odahanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ.
That physician, the surgeon, applied a medicinal charcoal paste to the mouth of the wound for me; and I, due to the application of the medicinal charcoal paste to the mouth of the wound, experienced painful, sharp, and severe feelings.
Vị lương y phẫu thuật đó đã đặt thuốc than vào miệng vết thương; vì thuốc than được đặt vào miệng vết thương, tôi đã cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng.
Somhi etarahi rūḷhena vaṇena sañchavinā arogo sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṅgamo’’ti.
Now I have a healed wound, with healthy skin, I am free from illness, happy, free, self-controlled, and can go wherever I wish.”
Giờ đây, với vết thương đã lành, da đã liền, tôi không bệnh tật, an lạc, tự do, tự chủ, muốn đi đâu thì đi.”
‘‘Evameva kho, āvuso nigaṇṭhā, sace tumhe jāneyyātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, jāneyyātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, jāneyyātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, jāneyyātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, jāneyyātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
“In the same way, friends, Nigaṇṭhas, if you knew, ‘We existed in the past, we did not not exist,’ and you knew, ‘We committed bad kamma in the past, we did not not commit it,’ and you knew, ‘We committed such and such bad kamma,’ and you knew, ‘This much suffering has been worn away, this much suffering remains to be worn away, and when this much suffering has been worn away, all suffering will be worn away,’ and you knew the abandonment of unwholesome states and the acquisition of wholesome states in this very life, then it would be proper for you, venerable Nigaṇṭhas, to declare: ‘Whatever this individual experiences, whether pleasure or pain or neither-pain-nor-pleasure, all that is due to past kamma.
“Cũng vậy, này các bạn Ni-kiền-tử, nếu các bạn biết rằng: ‘Chúng ta đã từng tồn tại trong quá khứ, không phải là không tồn tại’, biết rằng: ‘Chúng ta đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, không phải là không làm’, biết rằng: ‘Chúng ta đã làm ác nghiệp như thế này hoặc như thế kia’, biết rằng: ‘Chừng này khổ đã được tiêu trừ, chừng này khổ cần phải được tiêu trừ, khi chừng này khổ được tiêu trừ thì tất cả khổ sẽ được tiêu trừ’, biết rằng: ‘Trong hiện pháp này, có sự đoạn trừ các pháp bất thiện, có sự thành tựu các pháp thiện’; thì trong trường hợp đó, các Tôn giả Ni-kiền-tử có thể tuyên bố rằng: ‘Bất cứ điều gì người này cảm nhận, dù là lạc, khổ, hay phi khổ phi lạc, tất cả đều do nghiệp đã làm trong quá khứ.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.
Thus, through ascetic practices, old kamma is exhausted; through not committing new kamma, there is no influx in the future; from no influx in the future, there is the destruction of kamma; from the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; from the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; from the destruction of feeling, all suffering will be worn away.’”
Như vậy, do sự tiêu diệt các nghiệp cũ bằng khổ hạnh, do không tạo nghiệp mới, nên không có sự tái sinh trong tương lai; do không có sự tái sinh trong tương lai nên nghiệp diệt; nghiệp diệt nên khổ diệt; khổ diệt nên cảm thọ diệt; cảm thọ diệt nên tất cả khổ sẽ được tiêu trừ’.”
‘‘Yasmā ca kho tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; tasmā āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
“But since you, friends, Nigaṇṭhas, do not know, ‘We existed in the past, we did not not exist,’ and you do not know, ‘We committed bad kamma in the past, we did not not commit it,’ and you do not know, ‘We committed such and such bad kamma,’ and you do not know, ‘This much suffering has been worn away, this much suffering remains to be worn away, and when this much suffering has been worn away, all suffering will be worn away,’ and you do not know the abandonment of unwholesome states and the acquisition of wholesome states in this very life, therefore it is not proper for you, venerable Nigaṇṭhas, to declare: ‘Whatever this individual experiences, whether pleasure or pain or neither-pain-nor-pleasure, all that is due to past kamma.
“Nhưng này các bạn Ni-kiền-tử, vì các bạn không biết rằng: ‘Chúng ta đã từng tồn tại trong quá khứ, không phải là không tồn tại’, không biết rằng: ‘Chúng ta đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, không phải là không làm’, không biết rằng: ‘Chúng ta đã làm ác nghiệp như thế này hoặc như thế kia’, không biết rằng: ‘Chừng này khổ đã được tiêu trừ, chừng này khổ cần phải được tiêu trừ, khi chừng này khổ được tiêu trừ thì tất cả khổ sẽ được tiêu trừ’, không biết rằng: ‘Trong hiện pháp này, có sự đoạn trừ các pháp bất thiện, có sự thành tựu các pháp thiện’; do đó, các Tôn giả Ni-kiền-tử không thể tuyên bố rằng: ‘Bất cứ điều gì người này cảm nhận, dù là lạc, khổ, hay phi khổ phi lạc, tất cả đều do nghiệp đã làm trong quá khứ.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.
Thus, through ascetic practices, old kamma is exhausted; through not committing new kamma, there is no influx in the future; from no influx in the future, there is the destruction of kamma; from the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; from the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; from the destruction of feeling, all suffering will be worn away.’”
Như vậy, do sự tiêu diệt các nghiệp cũ bằng khổ hạnh, do không tạo nghiệp mới, nên không có sự tái sinh trong tương lai; do không có sự tái sinh trong tương lai nên nghiệp diệt; nghiệp diệt nên khổ diệt; khổ diệt nên cảm thọ diệt; cảm thọ diệt nên tất cả khổ sẽ được tiêu trừ’.”
4. ‘‘Evaṃ vutte, bhikkhave, te nigaṇṭhā maṃ etadavocuṃ – ‘nigaṇṭho, āvuso, nāṭaputto* sabbaññū sabbadassāvī, aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti.
4. “When this was said, bhikkhus, those Nigaṇṭhas said to me: ‘Friend, Nigaṇṭha Nāṭaputta is omniscient and all-seeing; he claims an all-encompassing knowledge and vision.
4. Này các Tỷ-kheo, khi được nói như vậy, các Ni-kiền-tử ấy nói với tôi rằng: “Này bạn, Ni-kiền-tử Nāṭaputta là bậc Toàn tri, Toàn kiến, tuyên bố có trí kiến vô dư.
Carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti.
Whether I am walking, standing, sleeping, or awake, knowledge and vision are constantly and continually present to me.’
Trong khi đi, đứng, ngủ, thức, trí kiến luôn hiện diện liên tục, không gián đoạn nơi tôi.”
So evamāha – ‘atthi kho vo, āvuso nigaṇṭhā, pubbeva pāpakammaṃ kataṃ, taṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya nijjīretha, yaṃ panettha etarahi kāyena saṃvutā vācāya saṃvutā manasā saṃvutā taṃ āyatiṃ pāpakammassa akaraṇaṃ.
He says this: ‘Friends, Nigaṇṭhas, you have indeed committed bad kamma in the past; you should wear that away with this severe ascetic practice. And whatever restraint you maintain now by body, speech, and mind, that is for not committing bad kamma in the future.
Vị ấy nói như sau: “Này các bạn Ni-kiền-tử, các bạn đã từng làm ác nghiệp trong quá khứ, hãy tiêu trừ nó bằng sự thực hành khổ hạnh cay đắng này. Còn điều gì các bạn giữ gìn thân, giữ gìn lời nói, giữ gìn ý nghĩ trong hiện tại, đó là không làm ác nghiệp trong tương lai.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti.
Thus, through ascetic practices, old kamma is exhausted; through not committing new kamma, there is no influx in the future; from no influx in the future, there is the destruction of kamma; from the destruction of kamma, there is the destruction of suffering; from the destruction of suffering, there is the destruction of feeling; from the destruction of feeling, all suffering will be worn away.’
Như vậy, do sự tiêu diệt các nghiệp cũ bằng khổ hạnh, do không tạo nghiệp mới, nên không có sự tái sinh trong tương lai; do không có sự tái sinh trong tương lai nên nghiệp diệt; nghiệp diệt nên khổ diệt; khổ diệt nên cảm thọ diệt; cảm thọ diệt nên tất cả khổ sẽ được tiêu trừ.”
Tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca, tena camhā attamanā’’ti.
And that pleases us and satisfies us, and we are content with that.”
Điều đó vừa lòng và hợp ý chúng tôi, và chúng tôi hoan hỷ với điều đó.”
5. ‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘pañca kho ime, āvuso nigaṇṭhā, dhammā diṭṭheva dhamme dvidhāvipākā.
5. “When this was said, bhikkhus, I said to those Nigaṇṭhas: ‘Friends, Nigaṇṭhas, there are these five things that have a twofold result in this very life.
5. Này các Tỷ-kheo, khi được nói như vậy, tôi đã nói với các Ni-kiền-tử ấy rằng: “Này các bạn Ni-kiền-tử, có năm pháp này có hai loại kết quả ngay trong hiện pháp.
Katame pañca?
What are these five?
Năm pháp nào?
Saddhā, ruci, anussavo, ākāraparivitakko, diṭṭhinijjhānakkhanti – ime kho, āvuso nigaṇṭhā, pañca dhammā diṭṭheva dhamme dvidhāvipākā.
Faith, inclination, tradition, reasoned thought, and reflective acceptance of a view — these five things, friends, Nigaṇṭhas, have a twofold result in this very life.
Đó là: đức tin (saddhā), sự ưa thích (ruci), sự nghe theo (anussavo), sự suy tư theo hình tướng (ākāraparivitakko), và sự chấp nhận do quán sát (diṭṭhinijjhānakkhanti) – này các bạn Ni-kiền-tử, đây là năm pháp có hai loại kết quả ngay trong hiện pháp.
Tatrāyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kā atītaṃse satthari saddhā, kā ruci, ko anussavo, ko ākāraparivitakko, kā diṭṭhinijjhānakkhantī’ti.
What is the faith, what is the inclination, what is the tradition, what is the reasoned thought, what is the reflective acceptance of a view that you, venerable Nigaṇṭhas, have in your teacher concerning the past?’
Trong số đó, đối với vị Đạo sư trong quá khứ của các Tôn giả Ni-kiền-tử, đâu là đức tin, đâu là sự ưa thích, đâu là sự nghe theo, đâu là sự suy tư theo hình tướng, đâu là sự chấp nhận do quán sát?”
Evaṃvādī* kho ahaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhesu na kañci* sahadhammikaṃ vādapaṭihāraṃ samanupassāmi.
When I spoke thus, bhikkhus, I did not see any counter-argument in accordance with the Dhamma from the Nigaṇṭhas.”
Này các Tỷ-kheo, khi tôi nói như vậy với các Ni-kiền-tử, tôi không thấy bất kỳ lời đáp nào phù hợp với Chánh pháp từ họ.
‘‘Puna caparāhaṃ* , bhikkhave, te nigaṇṭhe evaṃ vadāmi – ‘taṃ kiṃ maññatha, āvuso nigaṇṭhā.
“Furthermore, bhikkhus, I spoke to those Nigaṇṭhas thus: ‘What do you think, friends, Nigaṇṭhas?
“Hơn nữa, này các Tỷ-kheo, tôi nói với các Ni-kiền-tử ấy như sau: ‘Này các bạn Ni-kiền-tử, các bạn nghĩ sao?
Yasmiṃ vo samaye tibbo* upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyethā’ti?
At what time do you have intense striving and intense exertion, do you then experience painful, sharp, and severe feelings due to that striving? And at what time do you not have intense striving and not intense exertion, do you then not experience painful, sharp, and severe feelings due to that striving?’
Khi các bạn có sự nỗ lực mãnh liệt, sự tinh tấn mãnh liệt, thì trong lúc đó, các bạn có cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng do sự nỗ lực ấy không? Còn khi các bạn không có sự nỗ lực mãnh liệt, không có sự tinh tấn mãnh liệt, thì trong lúc đó, các bạn có cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng do sự nỗ lực ấy không?’”
‘Yasmiṃ no, āvuso gotama, samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyāma; yasmiṃ pana no samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyāmā’’’ti.
‘When we have intense striving and intense exertion, friend Gotama, we then experience painful, sharp, and severe feelings due to that striving; but when we do not have intense striving and not intense exertion, we then do not experience painful, sharp, and severe feelings due to that striving.’”
“Bạch Tôn giả Gotama, khi chúng tôi có sự nỗ lực mãnh liệt, sự tinh tấn mãnh liệt, thì trong lúc đó, chúng tôi cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng do sự nỗ lực ấy. Còn khi chúng tôi không có sự nỗ lực mãnh liệt, không có sự tinh tấn mãnh liệt, thì trong lúc đó, chúng tôi không cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng do sự nỗ lực ấy.”
6. ‘‘Iti kira, āvuso nigaṇṭhā, yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha.
6. “Thus, it is true, friends, Nigaṇṭhas, that when you have intense striving and intense exertion, you then experience painful, sharp, and severe feelings due to that striving; and when you do not have intense striving and not intense exertion, you then do not experience painful, sharp, and severe feelings due to that striving.
6. “Như vậy, này các bạn Ni-kiền-tử, khi các bạn có sự nỗ lực mãnh liệt, sự tinh tấn mãnh liệt, thì trong lúc đó, các bạn cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng do sự nỗ lực ấy; còn khi các bạn không có sự nỗ lực mãnh liệt, không có sự tinh tấn mãnh liệt, thì trong lúc đó, các bạn không cảm nhận những cảm thọ đau đớn, dữ dội, cay đắng do sự nỗ lực ấy.
Evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
Given this, it is not proper for you, venerable Nigaṇṭhas, to declare: ‘Whatever this individual experiences, whether pleasure or pain or neither-pain-nor-pleasure, all that is due to past kamma.
Trong trường hợp đó, các Tôn giả Ni-kiền-tử không thể tuyên bố rằng: ‘Bất cứ điều gì người này cảm nhận, dù là lạc, khổ, hay phi khổ phi lạc, tất cả đều do nghiệp đã làm trong quá khứ.’
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
Thus, by the destruction of old kamma through austerity, and by not performing new kamma, there is no inflow in the future; with no inflow in the future, there is the cessation of kamma; with the cessation of kamma, the cessation of suffering; with the cessation of suffering, the cessation of feeling; with the cessation of feeling, all suffering will be worn away.
Như vậy, do các nghiệp cũ được tiêu trừ bằng khổ hạnh, do không tạo nghiệp mới, nên trong tương lai không còn sự tái sinh; không còn sự tái sinh thì nghiệp sẽ diệt; nghiệp diệt thì khổ diệt; khổ diệt thì cảm thọ diệt; cảm thọ diệt thì tất cả khổ đau sẽ được tiêu trừ hoàn toàn.
Sace, āvuso nigaṇṭhā, yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha* ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
If, friends Nigaṇṭhas, at the time when you have intense effort and intense striving, you do not experience severe, painful, bitter feelings resulting from your efforts; but at the time when you do not have intense effort and intense striving, you experience severe, painful, bitter feelings resulting from your efforts—then it would be appropriate for the venerable Nigaṇṭhas to declare: ‘Whatever a person experiences—be it pleasure, pain, or neither-pleasure-nor-pain—all of it is due to past deeds.
Này các Tôn giả Nigaṇṭha, nếu khi các vị có sự tinh tấn mãnh liệt, có sự nỗ lực mãnh liệt, thì vào lúc đó các vị sẽ không cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng do nghiệp hiện tại gây ra; nhưng khi các vị không có sự tinh tấn mãnh liệt, không có sự nỗ lực mãnh liệt, thì vào lúc đó các vị lại cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng do nghiệp hiện tại gây ra; nếu vậy thì các Tôn giả Nigaṇṭha có thể giải thích rằng: ‘Bất cứ điều gì mà cá nhân này cảm nhận – hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc không khổ không lạc – tất cả đều do nghiệp đã làm trong quá khứ’.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.
Thus, by the destruction of old kamma through austerity, and by not performing new kamma, there is no inflow in the future; with no inflow in the future, there is the cessation of kamma; with the cessation of kamma, the cessation of suffering; with the cessation of suffering, the cessation of feeling; with the cessation of feeling, all suffering will be worn away.’”
Như vậy, do các nghiệp cũ được tiêu trừ bằng khổ hạnh, do không tạo nghiệp mới, nên trong tương lai không còn sự tái sinh; không còn sự tái sinh thì nghiệp sẽ diệt; nghiệp diệt thì khổ diệt; khổ diệt thì cảm thọ diệt; cảm thọ diệt thì tất cả khổ đau sẽ được tiêu trừ hoàn toàn.”
‘‘‘Yasmā ca kho, āvuso nigaṇṭhā, yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; te tumhe sāmaṃyeva opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānā avijjā aññāṇā sammohā vipaccetha – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu.
“However, friends Nigaṇṭhas, since at the time when you have intense effort and intense striving, you experience severe, painful, bitter feelings resulting from your efforts; and at the time when you do not have intense effort and intense striving, you do not experience severe, painful, bitter feelings resulting from your efforts—you yourselves, experiencing severe, painful, bitter feelings resulting from your efforts, diverge from the truth due to ignorance, lack of knowledge, and delusion—(thinking): ‘Whatever a person experiences—be it pleasure, pain, or neither-pleasure-nor-pain—all of it is due to past deeds.
“Nhưng này các Tôn giả Nigaṇṭha, vì khi các vị có sự tinh tấn mãnh liệt, có sự nỗ lực mãnh liệt, thì vào lúc đó các vị lại cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng do nghiệp hiện tại gây ra; và khi các vị không có sự tinh tấn mãnh liệt, không có sự nỗ lực mãnh liệt, thì vào lúc đó các vị lại không cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng do nghiệp hiện tại gây ra; do đó, chính các vị tự mình cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng do nghiệp hiện tại gây ra, mà lại bị sai lầm do vô minh, không biết, và mê muội, khi nói rằng: ‘Bất cứ điều gì mà cá nhân này cảm nhận – hoặc lạc, hoặc khổ, hoặc không khổ không lạc – tất cả đều do nghiệp đã làm trong quá khứ.
Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti.
Thus, by the destruction of old kamma through austerity, and by not performing new kamma, there is no inflow in the future; with no inflow in the future, there is the cessation of kamma; with the cessation of kamma, the cessation of suffering; with the cessation of suffering, the cessation of feeling; with the cessation of feeling, all suffering will be worn away.’
Như vậy, do các nghiệp cũ được tiêu trừ bằng khổ hạnh, do không tạo nghiệp mới, nên trong tương lai không còn sự tái sinh; không còn sự tái sinh thì nghiệp sẽ diệt; nghiệp diệt thì khổ diệt; khổ diệt thì cảm thọ diệt; cảm thọ diệt thì tất cả khổ đau sẽ được tiêu trừ hoàn toàn.’
Evaṃvādīpi* kho ahaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhesu na kañci sahadhammikaṃ vādapaṭihāraṃ samanupassāmi.
Bhikkhus, even when the Nigaṇṭhas speak thus, I do not see any coherent argument among them.”
Này các Tỳ-khưu, đối với các Nigaṇṭha chủ trương như vậy, tôi không thấy có bất kỳ lời đáp nào phù hợp với Pháp.
7. ‘‘Puna caparāhaṃ, bhikkhave, te nigaṇṭhe evaṃ vadāmi – ‘taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā samparāyavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
7. “Furthermore, bhikkhus, I say to those Nigaṇṭhas: ‘What do you think, friends Nigaṇṭhas? Is it possible for a kamma that is experienced in this present life to become experienced in a future life through effort or striving?’
7. “Này các Tỳ-khưu, hơn nữa, tôi nói với các Nigaṇṭha ấy như sau: ‘Này các Tôn giả Nigaṇṭha, các vị nghĩ sao, liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp sẽ được cảm thọ trong hiện tại, có thể trở thành nghiệp được cảm thọ trong kiếp sau do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘Is it possible for a kamma that is experienced in a future life to become experienced in this present life through effort or striving?’
‘Liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp được cảm thọ trong kiếp sau, có thể trở thành nghiệp được cảm thọ trong hiện tại do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā dukkhavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘What do you think, friends Nigaṇṭhas? Is it possible for a kamma that results in pleasure to become one that results in pain through effort or striving?’
‘Này các Tôn giả Nigaṇṭha, các vị nghĩ sao, liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả lạc, có thể trở thành nghiệp có quả khổ do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā sukhavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘Is it possible for a kamma that results in pain to become one that results in pleasure through effort or striving?’
‘Liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả khổ, có thể trở thành nghiệp có quả lạc do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā aparipakkavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘What do you think, friends Nigaṇṭhas? Is it possible for a kamma that is ripened to be experienced to become unripened through effort or striving?’
‘Này các Tôn giả Nigaṇṭha, các vị nghĩ sao, liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả đã chín muồi, có thể trở thành nghiệp có quả chưa chín muồi do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā paripakkavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘Is it possible for a kamma that is unripened to be experienced to become ripened through effort or striving?’
‘Liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả chưa chín muồi, có thể trở thành nghiệp có quả đã chín muồi do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā appavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘What do you think, friends Nigaṇṭhas? Is it possible for a kamma that is extensively to be experienced to become slightly to be experienced through effort or striving?’
‘Này các Tôn giả Nigaṇṭha, các vị nghĩ sao, liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả cảm thọ nhiều, có thể trở thành nghiệp có quả cảm thọ ít do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā bahuvedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘Is it possible for a kamma that is slightly to be experienced to become extensively to be experienced through effort or striving?’
‘Liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả cảm thọ ít, có thể trở thành nghiệp có quả cảm thọ nhiều do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ savedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā avedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘What do you think, friends Nigaṇṭhas? Is it possible for a kamma that is to be experienced to become not to be experienced through effort or striving?’
‘Này các Tôn giả Nigaṇṭha, các vị nghĩ sao, liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp có quả cảm thọ, có thể trở thành nghiệp không có quả cảm thọ do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā savedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti?
‘Is it possible for a kamma that is not to be experienced to become to be experienced through effort or striving?’
‘Liệu có thể có được điều này không: rằng nghiệp không có quả cảm thọ, có thể trở thành nghiệp có quả cảm thọ do sự tinh tấn hay nỗ lực?’
‘No hidaṃ, āvuso’.
‘No, friend.’
‘Thưa Tôn giả, không thể được.’
9. ‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pubbe dukkaṭakammakārino yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti.
9. “If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to past deeds, then surely, bhikkhus, the Nigaṇṭhas performed bad deeds in the past, which is why they now experience such painful, severe, and bitter feelings.
9. “Này các Tỳ-khưu, nếu các chúng sinh cảm nhận lạc và khổ do nghiệp đã làm trong quá khứ, thì chắc chắn, này các Tỳ-khưu, các Nigaṇṭha đã làm ác nghiệp trong quá khứ, nên hiện tại họ cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng như vậy.
Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pāpakena issarena nimmitā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to creation by a lord, then surely, bhikkhus, the Nigaṇṭhas were created by an evil lord, which is why they now experience such painful, severe, and bitter feelings.
Này các Tỳ-khưu, nếu các chúng sinh cảm nhận lạc và khổ do sự tạo hóa của Thượng đế, thì chắc chắn, này các Tỳ-khưu, các Nigaṇṭha đã bị một Thượng đế độc ác tạo hóa, nên hiện tại họ cảm nhận những cảm thọ khổ đau, mãnh liệt, cay đắng như vậy.
Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pāpasaṅgatikā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to the condition of constant association, then, monks, the Nigaṇṭhas certainly have bad association, because of which they now experience such painful, sharp, severe feelings.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên thường xuyên giao du, thì chắc chắn, này chư Tỳ-khưu, các Ni-kiền-tử có sự giao du với những kẻ xấu ác, do sự giao du với những kẻ xấu ác như vậy mà hiện tại họ đang cảm thọ những cảm thọ khổ, dữ dội, cay đắng có tính chất như thế này.
Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pāpābhijātikā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to birth/origin, then, monks, the Nigaṇṭhas certainly have a bad birth/origin, because of which they now experience such painful, sharp, severe feelings.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên về chủng loại (sáu loại), thì chắc chắn, này chư Tỳ-khưu, các Ni-kiền-tử có chủng loại thấp kém, do có chủng loại thấp kém như vậy mà hiện tại họ đang cảm thọ những cảm thọ khổ, dữ dội, cay đắng có tính chất như thế này.
Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā evarūpā diṭṭhadhammūpakkamā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to exertion in this present life, then, monks, the Nigaṇṭhas certainly have such exertion in this present life, because of which they now experience such painful, sharp, severe feelings.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên tinh tấn trong hiện tại, thì chắc chắn, này chư Tỳ-khưu, các Ni-kiền-tử có sự tinh tấn trong hiện tại như thế này, do có sự tinh tấn trong hiện tại như vậy mà hiện tại họ đang cảm thọ những cảm thọ khổ, dữ dội, cay đắng có tính chất như thế này.
‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā.
“Monks, if beings experience pleasure and pain due to past actions, the Nigaṇṭhas are blameworthy; if beings do not experience pleasure and pain due to past actions, the Nigaṇṭhas are blameworthy.
“Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên nghiệp đã làm từ trước, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách; nếu chúng sinh không cảm thọ khổ lạc do nhân duyên nghiệp đã làm từ trước, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách.
Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to creation by a sovereign power, the Nigaṇṭhas are blameworthy; if beings do not experience pleasure and pain due to creation by a sovereign power, the Nigaṇṭhas are blameworthy.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên do đấng Tối cao tạo ra, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách; nếu chúng sinh không cảm thọ khổ lạc do nhân duyên do đấng Tối cao tạo ra, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách.
Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to the condition of constant association, the Nigaṇṭhas are blameworthy; if beings do not experience pleasure and pain due to the condition of constant association, the Nigaṇṭhas are blameworthy.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên thường xuyên giao du, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách; nếu chúng sinh không cảm thọ khổ lạc do nhân duyên thường xuyên giao du, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách.
Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to birth/origin, the Nigaṇṭhas are blameworthy; if beings do not experience pleasure and pain due to birth/origin, the Nigaṇṭhas are blameworthy.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên về chủng loại, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách; nếu chúng sinh không cảm thọ khổ lạc do nhân duyên về chủng loại, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách.
Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā.
Monks, if beings experience pleasure and pain due to exertion in this present life, the Nigaṇṭhas are blameworthy; if beings do not experience pleasure and pain due to exertion in this present life, the Nigaṇṭhas are blameworthy.
Này chư Tỳ-khưu, nếu chúng sinh cảm thọ khổ lạc do nhân duyên tinh tấn trong hiện tại, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách; nếu chúng sinh không cảm thọ khổ lạc do nhân duyên tinh tấn trong hiện tại, thì các Ni-kiền-tử đáng bị quở trách.
Evaṃvādī, bhikkhave, nigaṇṭhā.
Such, monks, are the Nigaṇṭhas’ assertions.
Này chư Tỳ-khưu, các Ni-kiền-tử nói như vậy.
Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhānaṃ ime dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchanti.
For Nigaṇṭhas, monks, who assert thus, these ten Dhamma-based assertions lead to a blameworthy position.
Này chư Tỳ-khưu, đối với các Ni-kiền-tử nói như vậy, mười lời tranh luận hợp pháp này dẫn đến chỗ đáng bị quở trách.
Evaṃ kho, bhikkhave, aphalo upakkamo hoti, aphalaṃ padhānaṃ.
Thus, monks, is exertion fruitless, striving fruitless.
Này chư Tỳ-khưu, sự tinh tấn như vậy là vô ích, sự nỗ lực là vô ích.
10. ‘‘Kathañca, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ?
10. “And how, monks, is exertion fruitful, striving fruitful?
10. “Này chư Tỳ-khưu, thế nào là sự tinh tấn có kết quả, sự nỗ lực có kết quả?
Idha, bhikkhave, bhikkhu na heva anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti, dhammikañca sukhaṃ na pariccajati, tasmiñca sukhe anadhimucchito hoti.
Here, monks, a bhikkhu does not overpower himself with suffering, nor does he abandon rightful happiness, and he is not infatuated with that happiness.
Này chư Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu không làm cho mình bị khổ não bởi đau đớn, không từ bỏ sự an lạc đúng pháp, và không bị tham đắm trong sự an lạc ấy.
So evaṃ pajānāti – ‘imassa kho me dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, imassa pana me dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hotī’ti.
He understands thus: ‘When I exert myself to destroy this source of suffering, dispassion arises through the destruction of exertion; but when I remain equanimous towards this source of suffering, cultivating equanimity, dispassion arises.’
Vị ấy biết như sau: ‘Đối với nguyên nhân khổ này của ta, khi ta tinh tấn đoạn trừ các hành (saṅkhāra), thì do sự đoạn trừ các hành mà có sự ly tham; nhưng khi ta xả bỏ nguyên nhân khổ này, tu tập tâm xả (upekkhā), thì có sự ly tham’.
So yassa hi khvāssa* dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, saṅkhāraṃ tattha padahati.
So, for whichever source of suffering dispassion arises when he exerts himself to destroy it, he exerts himself there.
Vậy thì, đối với nguyên nhân khổ nào của vị ấy, khi tinh tấn đoạn trừ các hành, mà có sự ly tham do sự đoạn trừ các hành, thì vị ấy tinh tấn đoạn trừ các hành ở đó.
Yassa panassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti, upekkhaṃ tattha bhāveti.
And for whichever source of suffering dispassion arises when he remains equanimous, cultivating equanimity, he cultivates equanimity there.
Còn đối với nguyên nhân khổ nào của vị ấy, khi xả bỏ mà tu tập tâm xả, mà có sự ly tham, thì vị ấy tu tập tâm xả ở đó.
Tassa tassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti.
When, for that particular source of suffering, dispassion arises through his exertion to destroy it, then that suffering of his is worn away.
Khi vị ấy tinh tấn đoạn trừ các hành đối với nguyên nhân khổ ấy, mà có sự ly tham do sự đoạn trừ các hành, thì khổ ấy của vị ấy đã được tiêu diệt như vậy.
Tassa tassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti.
When, for that particular source of suffering, dispassion arises through his remaining equanimous, cultivating equanimity, then that suffering of his is worn away.
Khi vị ấy xả bỏ mà tu tập tâm xả đối với nguyên nhân khổ ấy, mà có sự ly tham, thì khổ ấy của vị ấy đã được tiêu diệt như vậy.
11. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho.
11. “Just as, monks, a man might be infatuated with a woman, his mind bound to her, with intense desire and intense longing.
11. “Này chư Tỳ-khưu, ví như một người đàn ông say đắm một người phụ nữ, tâm bị trói buộc, ý muốn mãnh liệt, sự mong cầu mãnh liệt.
So taṃ itthiṃ passeyya aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ.
He might see that woman standing, talking, laughing, and smiling with another man.
Người ấy thấy người phụ nữ đó đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tassa purisassa amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti?
What do you think, monks, would sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise in that man upon seeing that woman standing, talking, laughing, and smiling with another man?”
Này chư Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, có phải người đàn ông đó khi thấy người phụ nữ kia đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác, sẽ phát sinh sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
“For what reason?”
“Vì lý do gì?”
‘‘Amu hi, bhante, puriso amussā itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho.
“Because, Venerable Sir, that man is infatuated with that woman, his mind bound to her, with intense desire and intense longing.
“Bạch Thế Tôn, vì người đàn ông ấy say đắm người phụ nữ kia, tâm bị trói buộc, ý muốn mãnh liệt, sự mong cầu mãnh liệt.
Tasmā taṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti.
Therefore, seeing that woman standing, conversing, laughing, smiling with another man, sorrows, lamentations, pains, distresses, and despairs would arise.
Vì vậy, khi thấy người phụ nữ đó đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác, sẽ phát sinh sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng.”
‘‘Atha kho, bhikkhave, tassa purisassa evamassa – ‘ahaṃ kho amussā itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho.
Then, bhikkhus, that man would think thus: ‘I am indeed enamored of that woman, my mind is bound to her, I have strong desire, strong longing for her.
“Này chư Tỳ-khưu, rồi người đàn ông đó nghĩ: ‘Ta say đắm người phụ nữ kia, tâm bị trói buộc, ý muốn mãnh liệt, sự mong cầu mãnh liệt.
Tassa me amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā.
When I see that woman standing, conversing, laughing, smiling with another man, sorrows, lamentations, pains, distresses, and despairs arise in me.
Khi ta thấy người phụ nữ đó đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác, thì sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng phát sinh nơi ta.
Yaṃnūnāhaṃ yo me amussā itthiyā chandarāgo taṃ pajaheyya’nti.
What if I were to abandon the desire and lust I have for that woman?’
Thà ta từ bỏ lòng tham ái của ta đối với người phụ nữ đó còn hơn!’
So yo amussā itthiyā chandarāgo taṃ pajaheyya.
So he abandons the desire and lust he has for that woman.
Người ấy từ bỏ lòng tham ái của mình đối với người phụ nữ đó.
So taṃ itthiṃ passeyya aparena samayena aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ.
After some time, he would see that woman standing, conversing, laughing, smiling with another man.
Sau một thời gian, người ấy thấy người phụ nữ đó đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tassa purisassa amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti?
What do you think, bhikkhus, would sorrows, lamentations, pains, distresses, and despairs arise in that man upon seeing that woman standing, conversing, laughing, smiling with another man?”
Này chư Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, có phải người đàn ông đó khi thấy người phụ nữ kia đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác, sẽ phát sinh sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, venerable sir.”
“Bạch Thế Tôn, không phải vậy.”
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
“For what reason?”
“Vì lý do gì?”
‘‘Amu hi, bhante, puriso amussā itthiyā virāgo.
“Because, venerable sir, that man is dispassionate towards that woman.
“Bạch Thế Tôn, vì người đàn ông ấy đã ly tham đối với người phụ nữ đó.
Tasmā taṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ na uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti.
Therefore, seeing that woman standing, conversing, laughing, smiling with another man, sorrows, lamentations, pains, distresses, and despairs would not arise in him.”
Vì vậy, khi thấy người phụ nữ đó đang đứng, nói chuyện, cười đùa, mỉm cười với một người đàn ông khác, sẽ không phát sinh sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng.”
‘‘Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu na heva anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti, dhammikañca sukhaṃ na pariccajati, tasmiñca sukhe anadhimucchito hoti.
“Even so, bhikkhus, a bhikkhu does not make himself afflicted with suffering when he is not afflicted, nor does he abandon righteous happiness, and he is not infatuated with that happiness.
“Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không làm cho mình bị khổ não bởi đau đớn, không từ bỏ sự an lạc đúng pháp, và không bị tham đắm trong sự an lạc ấy.
So evaṃ pajānāti – ‘imassa kho me dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, imassa pana me dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hotī’ti.
He understands thus: ‘When I abandon the volitional formations (saṅkhāra) that are the cause of this suffering, dispassion arises from the abandonment of volitional formations; when I look on with equanimity (ajjhupekkhanto) at the cause of this suffering, cultivating equanimity, dispassion arises.’
Vị ấy biết như sau: ‘Đối với nguyên nhân khổ này của ta, khi ta tinh tấn đoạn trừ các hành, thì do sự đoạn trừ các hành mà có sự ly tham; nhưng khi ta xả bỏ nguyên nhân khổ này, tu tập tâm xả, thì có sự ly tham’.
So yassa hi khvāssa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, saṅkhāraṃ tattha padahati; yassa panassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti, upekkhaṃ tattha bhāveti.
So, for whichever cause of suffering dispassion arises from abandoning volitional formations, he abandons volitional formations there; and for whichever cause of suffering dispassion arises from looking on with equanimity, cultivating equanimity, he cultivates equanimity there.
Vậy thì, đối với nguyên nhân khổ nào của vị ấy, khi tinh tấn đoạn trừ các hành, mà có sự ly tham do sự đoạn trừ các hành, thì vị ấy tinh tấn đoạn trừ các hành ở đó; còn đối với nguyên nhân khổ nào của vị ấy, khi xả bỏ mà tu tập tâm xả, mà có sự ly tham, thì vị ấy tu tập tâm xả ở đó.
Tassa tassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti.
When he abandons the volitional formations that are the cause of that suffering, dispassion arises from the abandonment of volitional formations—thus that suffering is worn away for him.
Khi vị ấy tinh tấn đoạn trừ các hành đối với nguyên nhân khổ ấy, mà có sự ly tham do sự đoạn trừ các hành, thì khổ ấy của vị ấy đã được tiêu diệt như vậy.
Tassa tassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti.
When he looks on with equanimity at the cause of that suffering, cultivating equanimity, dispassion arises—thus that suffering is worn away for him.
Khi vị ấy xả bỏ mà tu tập tâm xả đối với nguyên nhân khổ ấy, mà có sự ly tham, thì khổ ấy của vị ấy đã được tiêu diệt như vậy.
Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.
Thus, bhikkhus, the endeavor is fruitful, the exertion is fruitful.
Này chư Tỳ-khưu, sự tinh tấn như vậy là có kết quả, sự nỗ lực là có kết quả.”
12. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu iti paṭisañcikkhati – ‘yathāsukhaṃ kho me viharato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti; dukkhāya pana me attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti.
12. “Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu reflects thus: ‘When I live at ease, unwholesome states increase, and wholesome states decrease; but when I strive in pain, unwholesome states decrease, and wholesome states increase.
12. “Này chư Tỳ-khưu, và lại nữa, một vị Tỳ-khưu quán xét như sau: ‘Khi ta sống một cách an lạc, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm; nhưng khi ta nỗ lực bản thân với hạnh khổ, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng.
Yaṃnūnāhaṃ dukkhāya attānaṃ padaheyya’nti.
Why don’t I strive in pain?’
Thật tốt nếu ta nỗ lực bản thân với hạnh khổ.’”
So dukkhāya attānaṃ padahati.
So he strives in pain.
Vị ấy nỗ lực bản thân với hạnh khổ.
Tassa dukkhāya attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti.
As he strives in pain, unwholesome states decrease, and wholesome states increase.
Khi vị ấy nỗ lực bản thân với hạnh khổ, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng.
So na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati.
He does not strive in pain on a later occasion.
Sau đó, vị ấy không còn nỗ lực bản thân với hạnh khổ nữa.
Taṃ kissa hetu?
Why is that?
Vì sao vậy?
Yassa hi so, bhikkhave, bhikkhu atthāya dukkhāya attānaṃ padaheyya svāssa attho abhinipphanno hoti.
Because, bhikkhus, the purpose for which that bhikkhu would strive in pain has been achieved.
Này chư Tỳ-khưu, bởi vì mục đích mà vị Tỳ-khưu ấy nỗ lực bản thân với hạnh khổ đã được thành tựu.
Tasmā na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati.
Therefore, he does not strive in pain on a later occasion.
Do đó, vị ấy không còn nỗ lực bản thân với hạnh khổ nữa.
Seyyathāpi, bhikkhave, usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ.
Just as, bhikkhus, an arrow-maker heats and softens a crooked arrow-shaft between two fire-brands, making it straight and workable.
Này chư Tỳ-khưu, ví như một người thợ làm tên nung và đốt mũi tên trên hai ngọn lửa, làm cho nó thẳng và dễ sử dụng.
Yato kho, bhikkhave, usukārassa tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpitaṃ hoti paritāpitaṃ ujuṃ kataṃ* kammaniyaṃ, na so taṃ aparena samayena usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ.
When that arrow-shaft, bhikkhus, has been heated and softened between two fire-brands by the arrow-maker, and made straight and workable, that arrow-maker does not heat and soften that arrow-shaft between two fire-brands, making it straight and workable on a later occasion.
Này chư Tỳ-khưu, khi mũi tên của người thợ làm tên đã được nung, đốt trên hai ngọn lửa, đã được làm cho thẳng và dễ sử dụng, thì người thợ làm tên ấy không còn nung, đốt mũi tên trên hai ngọn lửa, làm cho nó thẳng và dễ sử dụng nữa.
Taṃ kissa hetu?
Why is that?
Vì sao vậy?
Yassa hi so, bhikkhave, atthāya usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeyya paritāpeyya ujuṃ kareyya kammaniyaṃ svāssa attho abhinipphanno hoti.
Because, bhikkhus, the purpose for which that arrow-maker would heat, soften, straighten, and make workable the arrow-shaft, has been achieved.
Này chư Tỳ-khưu, bởi vì mục đích mà người thợ làm tên nung, đốt mũi tên trên hai ngọn lửa, làm cho nó thẳng và dễ sử dụng đã được thành tựu.
Tasmā na aparena samayena usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ.
Therefore, that arrow-maker does not heat and soften that arrow-shaft between two fire-brands, making it straight and workable on a later occasion.
Do đó, người thợ làm tên ấy không còn nung, đốt mũi tên trên hai ngọn lửa, làm cho nó thẳng và dễ sử dụng nữa.
Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu iti paṭisañcikkhati – ‘yathāsukhaṃ kho me viharato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti; dukkhāya pana me attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti.
In the same way, bhikkhus, a bhikkhu reflects thus: ‘When I live at ease, unwholesome states increase, and wholesome states decrease; but when I strive in pain, unwholesome states decrease, and wholesome states increase.
Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, một vị Tỳ-khưu quán xét như sau: ‘Khi ta sống một cách an lạc, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm; nhưng khi ta nỗ lực bản thân với hạnh khổ, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng.
Yaṃnūnāhaṃ dukkhāya attānaṃ padaheyya’nti.
Why don’t I strive in pain?’
Thật tốt nếu ta nỗ lực bản thân với hạnh khổ.’”
So dukkhāya attānaṃ padahati.
So he strives in pain.
Vị ấy nỗ lực bản thân với hạnh khổ.
Tassa dukkhāya attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti.
As he strives in pain, unwholesome states decrease, and wholesome states increase.
Khi vị ấy nỗ lực bản thân với hạnh khổ, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng.
So na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati.
He does not strive in pain on a later occasion.
Sau đó, vị ấy không còn nỗ lực bản thân với hạnh khổ nữa.
Taṃ kissa hetu?
Why is that?
Vì sao vậy?
Yassa hi so, bhikkhave, bhikkhu atthāya dukkhāya attānaṃ padaheyya svāssa attho abhinipphanno hoti.
Because, bhikkhus, the purpose for which that bhikkhu would strive in pain has been achieved.
Này chư Tỳ-khưu, bởi vì mục đích mà vị Tỳ-khưu ấy nỗ lực bản thân với hạnh khổ đã được thành tựu.
Tasmā na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati.
Therefore, he does not strive in pain on a later occasion.
Do đó, vị ấy không còn nỗ lực bản thân với hạnh khổ nữa.
Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.
Thus, bhikkhus, is the endeavor fruitful, the exertion fruitful.
Như vậy, này chư Tỳ-khưu, sự nỗ lực có kết quả, sự tinh tấn có kết quả.
13. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā.
13. “Furthermore, bhikkhus, here a Tathāgata arises in the world, an Arahant, a Fully Self-Enlightened One, endowed with knowledge and conduct, the Fortunate One, knower of worlds, unsurpassed leader of persons to be tamed, teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.
13. “Này chư Tỳ-khưu, và lại nữa, ở đây, một vị Như Lai xuất hiện trên đời, là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, Phật, Thế Tôn.
So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti.
He, having realized and directly known this world with its devas, Māras, and Brahmās, this generation with its recluses and brahmins, its devas and humans, proclaims it.
Ngài tự mình chứng ngộ, thấy rõ thế giới này cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, rồi tuyên bố.
So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti.
He teaches the Dhamma that is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with meaning and with letter, and proclaims a holy life that is perfectly complete and purified.
Ngài thuyết pháp toàn hảo ở phần đầu, toàn hảo ở phần giữa, toàn hảo ở phần cuối, với ý nghĩa và văn cú đầy đủ, trình bày một đời sống phạm hạnh hoàn toàn viên mãn và thanh tịnh.
Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto.
A householder or a householder’s son, or one born in some other family, hears that Dhamma.
Một gia chủ hay con trai của gia chủ, hoặc người sinh ra trong một gia đình nào đó, nghe pháp ấy.
So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati.
Having heard that Dhamma, he gains faith in the Tathāgata.
Sau khi nghe pháp ấy, người ấy khởi lòng tin nơi Như Lai.
So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā.
Endowed with that acquired faith, he reflects thus: ‘Confined is household life, a path of dust; the going forth into homelessness is like the open air.
Với lòng tin đã được khởi ấy, người ấy quán xét như sau: ‘Đời sống gia đình thật chật hẹp, con đường của bụi bặm; đời sống xuất gia thật khoáng đạt.
Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ.
It is not easy for one living in a household to lead a holy life that is perfectly complete, perfectly pure, and polished like a conch shell.
Thật không dễ dàng để sống một đời sống phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, hoàn toàn thanh tịnh, trong sạch như vỏ ốc, khi còn sống trong gia đình.
Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
Why don’t I shave off my hair and beard, don yellow robes, and go forth from the household life into homelessness?’
Thật tốt nếu ta cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình để sống không gia đình.’”
So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya, appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.
So, after some time, having abandoned a small accumulation of wealth or a large accumulation of wealth, having abandoned a small circle of relatives or a large circle of relatives, he shaves off his hair and beard, puts on yellow robes, and goes forth from the household life into homelessness.
Sau đó, người ấy từ bỏ một phần nhỏ tài sản hay một phần lớn tài sản, từ bỏ một số ít thân quyến hay một số đông thân quyến, cạo bỏ râu tóc, đắp y cà-sa, từ bỏ gia đình để sống không gia đình.
14. ‘‘So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
14. “Having thus gone forth, he lives having undertaken the training rules and livelihood of bhikkhus; having abandoned the killing of living beings, he abstains from the killing of living beings; laying aside stick and weapon, he is conscientious and full of compassion, dwelling with loving-kindness for all living beings.
14. “Sau khi xuất gia như vậy, vị ấy thọ trì giới luật và đời sống của các Tỳ-khưu, từ bỏ sát sinh, tránh xa sát sinh, đã đặt gậy, đã đặt vũ khí, biết hổ thẹn, có lòng từ bi, sống với tâm thương xót vì lợi ích của tất cả chúng sinh.
Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati.
Having abandoned the taking of what is not given, he abstains from taking what is not given; he takes only what is given, expecting what is given, and dwells with a self that is un-thieving and pure.
Từ bỏ trộm cắp, tránh xa trộm cắp, chỉ nhận những gì được cho, mong đợi những gì được cho, sống với bản thân thanh tịnh, không trộm cắp.
Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato methunā gāmadhammā.
Having abandoned unchastity, he is chaste, living apart, abstaining from sexual intercourse, which is a village custom.
Từ bỏ phi phạm hạnh, sống phạm hạnh, sống cách ly, tránh xa sự giao cấu, pháp tục.
Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.
Having abandoned false speech, he abstains from false speech; he is a speaker of truth, bound to truth, firm, reliable, and not a deceiver of the world.
Từ bỏ nói dối, tránh xa nói dối, nói lời chân thật, giữ lời chân thật, đáng tin cậy, không lừa dối thế gian.
Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti; ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya – iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
Having abandoned divisive speech, he abstains from divisive speech; having heard here, he does not repeat it there to cause division among these; having heard there, he does not repeat it here to cause division among those—thus he is a reconciler of the divided and an encourager of the united; he delights in unity, rejoices in unity, enjoys unity, and speaks words that promote unity.
Từ bỏ lời nói đâm thọc, tránh xa lời nói đâm thọc; nghe từ người này không nói với người kia để gây chia rẽ, nghe từ người kia không nói với người này để gây chia rẽ – như vậy, vị ấy là người hòa giải những kẻ chia rẽ, khuyến khích những kẻ hòa hợp, vui thích hòa hợp, hoan hỷ hòa hợp, nói lời làm cho hòa hợp.
Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti; yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
Having abandoned harsh speech, he abstains from harsh speech; he speaks words that are gentle, pleasing to the ear, affectionate, heartwarming, courteous, desired by many, and agreeable to many.
Từ bỏ lời nói thô tục, tránh xa lời nói thô tục; vị ấy nói lời nhu hòa, dễ nghe, đáng yêu, đi vào lòng người, lịch sự, được nhiều người ưa thích, được nhiều người hoan hỷ.
Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.
Having abandoned idle chatter, he abstains from idle chatter; he speaks at the right time, speaks what is factual, speaks what is beneficial, speaks about the Dhamma, speaks about the Vinaya; he speaks words that are worthy of being treasured, reasoned, well-defined, and beneficial.
Từ bỏ lời nói phù phiếm, tránh xa lời nói phù phiếm, nói lời đúng lúc, nói lời chân thật, nói lời có ý nghĩa, nói lời về Pháp, nói lời về Luật, nói lời đáng ghi nhớ, có lý do, có giới hạn, có liên quan đến lợi ích.
So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti.
He abstains from harming seeds and plants.
Vị ấy tránh xa việc phá hoại các loại hạt giống và cây cối.
Ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā.
He eats only once a day, abstaining from food at night and from untimely food.
Vị ấy chỉ ăn một bữa, tránh ăn vào ban đêm, tránh ăn phi thời.
Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti.
He abstains from seeing dancing, singing, music, and spectacles.
Vị ấy tránh xa việc xem múa, hát, nhạc, kịch.
Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti.
He abstains from wearing garlands, using perfumes, and applying ointments, and from adornment and beautification.
Vị ấy tránh xa việc đeo vòng hoa, dùng hương liệu, thoa dầu thơm, trang sức, điểm tô.
Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti.
He abstains from high and luxurious beds.
Vị ấy tránh xa giường cao, chỗ nằm lớn.
Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting gold and silver.
Vị ấy tránh xa việc nhận vàng bạc.
Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting raw grain.
Vị ấy tránh xa việc nhận ngũ cốc tươi.
Āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting raw meat.
Vị ấy tránh xa việc nhận thịt tươi.
Itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting women and girls.
Vị ấy tránh xa việc nhận phụ nữ và thiếu nữ.
Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting male and female slaves.
Vị ấy tránh xa việc nhận nô tỳ nam và nữ.
Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting goats and sheep.
Vị ấy tránh xa việc nhận dê và cừu.
Kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting chickens and pigs.
Vị ấy tránh xa việc nhận gà và heo.
Hatthigavassavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting elephants, cattle, horses, and mares.
Vị ấy tránh xa việc nhận voi, bò, ngựa, ngựa cái.
Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
He abstains from accepting fields and lands.
Vị ấy tránh xa việc nhận ruộng đất và đất đai.
Dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti.
He abstains from engaging in messaging and courier duties.
Vị ấy tránh xa việc làm sứ giả, đi đưa tin.
Kayavikkayā paṭivirato hoti.
He abstains from buying and selling.
Vị ấy tránh xa việc mua bán.
Tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti.
He abstains from cheating with scales, weights, and measures.
Vị ấy tránh xa việc gian lận cân, gian lận tiền tệ, gian lận đo lường.
Ukkoṭanavañcananikatisāciyogā* paṭivirato hoti.
He abstains from bribery, deception, fraud, and crookedness.
Vị ấy tránh xa việc hối lộ, lừa gạt, gian trá, mưu mẹo.
Chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti* .
He abstains from maiming, murdering, binding, highway robbery, looting, and acts of violence.
Vị ấy tránh xa việc cắt xén, giết hại, trói buộc, cướp bóc, hãm hiếp, bạo lực.
15. ‘‘So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī.
15. “When he sees a form with the eye, he does not grasp at its signs or its minor details.
15. Vị ấy, khi thấy sắc bằng mắt, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng.
Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati.
He practices for the restraint of that eye faculty through which evil unwholesome states of covetousness and distress might assail him if it were left unrestrained; he guards the eye faculty; he undertakes the restraint of the eye faculty.
Vì những nguyên nhân gì mà nhãn căn không được phòng hộ có thể khiến những pháp ác bất thiện như tham ái và ưu phiền xâm nhập, vị ấy thực hành để phòng hộ nhãn căn, bảo vệ nhãn căn, thành tựu sự phòng hộ nhãn căn.
Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī.
When he hears a sound with the ear... (similarly for nose, tongue, body) ...When he cognizes a mental phenomenon with the mind, he does not grasp at its signs or its minor details.
Khi nghe tiếng bằng tai… (v.v.)… khi ngửi hương bằng mũi… (v.v.)… khi nếm vị bằng lưỡi… (v.v.)… khi xúc chạm bằng thân… (v.v.)… khi nhận thức pháp bằng ý, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng.
Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati.
He practices for the restraint of that mind faculty through which evil unwholesome states of covetousness and distress might assail him if it were left unrestrained; he guards the mind faculty; he undertakes the restraint of the mind faculty.
Vì những nguyên nhân gì mà ý căn không được phòng hộ có thể khiến những pháp ác bất thiện như tham ái và ưu phiền xâm nhập, vị ấy thực hành để phòng hộ ý căn, bảo vệ ý căn, thành tựu sự phòng hộ ý căn.
So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
Endowed with this noble restraint of the faculties, he experiences an inner bliss free from vexation.
Vị ấy, thành tựu sự phòng hộ các căn cao thượng này, cảm nhận được niềm an lạc không bị quấy nhiễu trong nội tâm.
16. ‘‘So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato, (imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato,)* iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato, iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
16. “Endowed with this noble aggregate of virtue, (endowed with this noble contentment,) endowed with this noble restraint of the faculties, and endowed with this noble mindfulness and clear comprehension, he resorts to a secluded dwelling: a forest, the foot of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a jungle thicket, an open field, or a heap of straw.
16. Vị ấy, thành tựu giới uẩn cao thượng này, (thành tựu sự tri túc cao thượng này), thành tựu sự phòng hộ các căn cao thượng này, thành tựu chánh niệm tỉnh giác cao thượng này, tìm đến chỗ ở vắng vẻ: rừng núi, gốc cây, hang động, khe núi, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
After his meal, having returned from his alms round, he sits down, crosses his legs, holds his body erect, and establishes mindfulness in front of him.
Sau bữa ăn, khi đã trở về từ cuộc khất thực, vị ấy ngồi kiết già, giữ thân thẳng, thiết lập chánh niệm trước mặt.
So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti.
He abandons covetousness for the world and dwells with a mind free from covetousness; he purifies his mind from covetousness.
Vị ấy từ bỏ tham ái đối với thế gian, sống với tâm không tham ái, thanh lọc tâm khỏi tham ái.
Byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti.
He abandons ill will and malice and dwells with a mind free from ill will, compassionate for all beings; he purifies his mind from ill will and malice.
Vị ấy từ bỏ sân hận và ác ý, sống với tâm không sân hận, với lòng từ bi đối với tất cả chúng sinh, thanh lọc tâm khỏi sân hận và ác ý.
Thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti.
He abandons sloth and torpor and dwells free from sloth and torpor, perceiving light, mindful and clearly comprehending; he purifies his mind from sloth and torpor.
Vị ấy từ bỏ hôn trầm và thụy miên, sống không hôn trầm thụy miên, có tưởng ánh sáng, chánh niệm tỉnh giác, thanh lọc tâm khỏi hôn trầm và thụy miên.
Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti.
He abandons restlessness and remorse and dwells undisturbed, with his mind inwardly peaceful; he purifies his mind from restlessness and remorse.
Vị ấy từ bỏ trạo cử và hối hận, sống không trạo cử, với tâm an tịnh nội tại, thanh lọc tâm khỏi trạo cử và hối hận.
Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
He abandons doubt and dwells having overcome doubt, without uncertainty about wholesome states; he purifies his mind from doubt.
Vị ấy từ bỏ nghi ngờ, sống vượt qua nghi ngờ, không do dự đối với các thiện pháp, thanh lọc tâm khỏi nghi ngờ.
17. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
17. “When his mind is thus concentrated, purified, cleansed, unblemished, rid of defilement, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, he directs and inclines his mind to the knowledge of previous existences.
17. Với tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sạch, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, vị ấy hướng tâm đến Túc mạng trí.
So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ* – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti.
He recollects his manifold previous existences, that is, one birth, two births, three births, four births, five births, ten births, twenty births, thirty births, forty births, fifty births, a hundred births, a thousand births, a hundred thousand births, many eons of cosmic contraction, many eons of cosmic expansion, many eons of cosmic contraction and expansion: ‘There I was such a name, of such a clan, of such a complexion, fed on such food, experienced such pleasure and pain, with such a lifespan; dying there, I reappeared elsewhere; there too I was such a name, of such a clan, of such a complexion, fed on such food, experienced such pleasure and pain, with such a lifespan; dying there, I reappeared here.’
Vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau, như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, một trăm đời, một ngàn đời, một trăm ngàn đời, nhiều kiếp hoại, nhiều kiếp thành, nhiều kiếp hoại và kiếp thành: “Ở đời trước, ta có tên như thế này, dòng dõi như thế này, màu da như thế này, thức ăn như thế này, cảm thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ như thế này. Ta chết từ đó, sinh vào đời khác. Ở đó, ta có tên như thế này, dòng dõi như thế này, màu da như thế này, thức ăn như thế này, cảm thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ như thế này. Ta chết từ đó, sinh vào đời này.”
Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
Thus, with all their details and features, he recollects his manifold previous existences.
Như vậy, vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau, với đầy đủ các chi tiết và đặc điểm.
Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.
Even so, bhikkhus, is the endeavor fruitful, the exertion fruitful.
Này các Tỷ-kheo, như vậy, sự nỗ lực có kết quả, sự tinh tấn có kết quả.
18. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
18. “When his mind is thus concentrated, purified, cleansed, unblemished, rid of defilement, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, he directs and inclines his mind to the knowledge of the passing away and reappearance of beings.
18. Với tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sạch, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, vị ấy hướng tâm đến Thiên nhãn trí, biết sự chết và sinh của chúng sinh.
So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā.
With the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, beautiful and ugly, fortunate and unfortunate; he understands how beings fare according to their kamma: ‘These beings, alas, engaged in misconduct by body, speech, and mind, revilers of the Noble Ones, holding wrong views, and undertaking actions based on wrong views—with the breakup of the body, after death, they have reappeared in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
Với thiên nhãn thanh tịnh, vượt xa tầm nhìn của loài người, vị ấy thấy chúng sinh chết và sinh, hạ liệt và cao sang, đẹp đẽ và xấu xí, được sinh vào thiện thú và ác thú, và biết rõ chúng sinh tùy theo nghiệp của mình: “Những chúng sinh này, thật vậy, đã hành động ác bằng thân, bằng lời, bằng ý, phỉ báng các bậc Thánh, có tà kiến, chấp giữ tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, đã sinh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti.
Or again, reverend sirs, these beings, endowed with good bodily conduct, endowed with good verbal conduct, endowed with good mental conduct, not reviling the noble ones, having right view, undertaking actions based on right view, they, with the dissolution of the body, after death, are reborn in a good destination, a heavenly world.
Hoặc này các hiền giả, những chúng sanh này thành tựu thân thiện hạnh, thành tựu khẩu thiện hạnh, thành tựu ý thiện hạnh, không phỉ báng các bậc Thánh, có chánh kiến, thọ trì nghiệp chánh kiến, thì sau khi thân hoại mạng chung, họ sanh vào cõi thiện, cõi trời.
Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and being reborn, inferior and superior, fair and ugly, well-destined and ill-destined, and he understands beings as they fare according to their kamma.
Như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh siêu việt phàm nhân, vị ấy thấy các chúng sanh đang diệt, đang sanh, kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ tốt đẹp, người xấu xí, kẻ may mắn, người bất hạnh, và vị ấy biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của họ.
Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.
Even so, bhikkhus, the effort is fruitful, the exertion is fruitful.
Này các Tỳ-kheo, ngay cả như vậy, sự nỗ lực vẫn có kết quả, sự tinh tấn vẫn có kết quả.
19. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
19. ‘‘He, with his mind thus concentrated, purified, cleansed, unblemished, rid of defilements, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, directs it to the knowledge of the destruction of the āsavas.
19. ‘‘Vị ấy hướng tâm đến Tuệ tri sự đoạn tận các lậu hoặc, khi tâm đã định tĩnh, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyễn, dễ sử dụng, vững chắc, bất động.
So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
He understands ‘this is suffering’ as it actually is, ‘this is the origin of suffering’ as it actually is, ‘this is the cessation of suffering’ as it actually is, ‘this is the path leading to the cessation of suffering’ as it actually is; he understands ‘these are the āsavas’ as they actually are, ‘this is the origin of the āsavas’ as it actually is, ‘this is the cessation of the āsavas’ as it actually is, ‘this is the path leading to the cessation of the āsavas’ as it actually is.
Vị ấy như thật tuệ tri: ‘Đây là Khổ’; như thật tuệ tri: ‘Đây là Khổ tập’; như thật tuệ tri: ‘Đây là Khổ diệt’; như thật tuệ tri: ‘Đây là con đường đưa đến Khổ diệt’; như thật tuệ tri: ‘Đây là các lậu hoặc’; như thật tuệ tri: ‘Đây là sự tập khởi của các lậu hoặc’; như thật tuệ tri: ‘Đây là sự diệt trừ các lậu hoặc’; như thật tuệ tri: ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt trừ các lậu hoặc’.
Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati.
When he knows and sees thus, his mind is liberated from the āsava of sensuality, his mind is liberated from the āsava of becoming, his mind is liberated from the āsava of ignorance.
Khi vị ấy biết như vậy, thấy như vậy, tâm của vị ấy được giải thoát khỏi dục lậu, được giải thoát khỏi hữu lậu, được giải thoát khỏi vô minh lậu.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When it is liberated, the knowledge arises: ‘It is liberated.’
Khi được giải thoát, sự tuệ tri rằng ‘đã giải thoát’ phát sanh.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no further state of being.’
Vị ấy tuệ tri: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sanh nữa’.
Evampi kho, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.
Even so, bhikkhus, the effort is fruitful, the exertion is fruitful.
Này các Tỳ-kheo, ngay cả như vậy, sự nỗ lực vẫn có kết quả, sự tinh tấn vẫn có kết quả.
Evaṃvādī, bhikkhave, tathāgatā.
Thus, bhikkhus, do Tathāgatas declare.
Này các Tỳ-kheo, chư Như Lai nói như vậy.
Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, tathāgatānaṃ* dasa sahadhammikā pāsaṃsaṭṭhānā āgacchanti.
To such Tathāgatas, bhikkhus, who declare thus, these ten commendable points of righteous doctrine accrue.
Này các Tỳ-kheo, đối với chư Như Lai nói như vậy, mười điểm đáng khen ngợi phù hợp với Chánh pháp này sẽ đến.
20. ‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato pubbe sukatakammakārī yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.
20. ‘‘If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to past kamma; then, bhikkhus, the Tathāgata was one who performed good deeds in the past, which is why he now experiences such pure and pleasant feelings.
20. ‘‘Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do nghiệp đã làm trong quá khứ; thì chắc chắn, này các Tỳ-kheo, Như Lai đã làm những nghiệp thiện trong quá khứ, nên bây giờ Ngài cảm thọ những cảm giác lạc vô lậu như vậy.
Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato bhaddakena issarena nimmito yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to creation by a lord; then, bhikkhus, the Tathāgata was created by a benevolent lord, which is why he now experiences such pure and pleasant feelings.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự tạo hóa của Thượng đế; thì chắc chắn, này các Tỳ-kheo, Như Lai đã được một Thượng đế tốt lành tạo hóa, nên bây giờ Ngài cảm thọ những cảm giác lạc vô lậu như vậy.
Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato kalyāṇasaṅgatiko yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to association; then, bhikkhus, the Tathāgata had good associations, which is why he now experiences such pure and pleasant feelings.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự kết hợp; thì chắc chắn, này các Tỳ-kheo, Như Lai có sự kết hợp tốt lành, nên bây giờ Ngài cảm thọ những cảm giác lạc vô lậu như vậy.
Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato kalyāṇābhijātiko yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to birth; then, bhikkhus, the Tathāgata had a good birth, which is why he now experiences such pure and pleasant feelings.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự sanh; thì chắc chắn, này các Tỳ-kheo, Như Lai có sự sanh tốt lành, nên bây giờ Ngài cảm thọ những cảm giác lạc vô lậu như vậy.
Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato kalyāṇadiṭṭhadhammūpakkamo yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to exertion in this very life; then, bhikkhus, the Tathāgata had good exertion in this very life, which is why he now experiences such pure and pleasant feelings.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự nỗ lực trong hiện tại; thì chắc chắn, này các Tỳ-kheo, Như Lai có sự nỗ lực tốt lành trong hiện tại, nên bây giờ Ngài cảm thọ những cảm giác lạc vô lậu như vậy.
‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato.
‘‘If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to past kamma, the Tathāgata is praised; if beings do not experience pleasure and pain due to past kamma, the Tathāgata is praised.
‘‘Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do nghiệp đã làm trong quá khứ, thì Như Lai đáng được khen ngợi; nếu các chúng sanh không cảm thọ khổ lạc do nghiệp đã làm trong quá khứ, thì Như Lai vẫn đáng được khen ngợi.
Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to creation by a lord, the Tathāgata is praised; if beings do not experience pleasure and pain due to creation by a lord, the Tathāgata is praised.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự tạo hóa của Thượng đế, thì Như Lai đáng được khen ngợi; nếu các chúng sanh không cảm thọ khổ lạc do sự tạo hóa của Thượng đế, thì Như Lai vẫn đáng được khen ngợi.
Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to association, the Tathāgata is praised; if beings do not experience pleasure and pain due to association, the Tathāgata is praised.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự kết hợp, thì Như Lai đáng được khen ngợi; nếu các chúng sanh không cảm thọ khổ lạc do sự kết hợp, thì Như Lai vẫn đáng được khen ngợi.
Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to birth, the Tathāgata is praised; if beings do not experience pleasure and pain due to birth, the Tathāgata is praised.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự sanh, thì Như Lai đáng được khen ngợi; nếu các chúng sanh không cảm thọ khổ lạc do sự sanh, thì Như Lai vẫn đáng được khen ngợi.
Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato.
If, bhikkhus, beings experience pleasure and pain due to exertion in this very life, the Tathāgata is praised; if beings do not experience pleasure and pain due to exertion in this very life, the Tathāgata is praised.
Này các Tỳ-kheo, nếu các chúng sanh cảm thọ khổ lạc do sự nỗ lực trong hiện tại, thì Như Lai đáng được khen ngợi; nếu các chúng sanh không cảm thọ khổ lạc do sự nỗ lực trong hiện tại, thì Như Lai vẫn đáng được khen ngợi.
Evaṃvādī, bhikkhave, tathāgatā.
Thus, bhikkhus, do Tathāgatas declare.
Này các Tỳ-kheo, chư Như Lai nói như vậy.
Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, tathāgatānaṃ ime dasa sahadhammikā pāsaṃsaṭṭhānā āgacchantī’’ti.
To such Tathāgatas, bhikkhus, who declare thus, these ten commendable points of righteous doctrine accrue.’’
Này các Tỳ-kheo, đối với chư Như Lai nói như vậy, mười điểm đáng khen ngợi phù hợp với Chánh pháp này sẽ đến’’.
21. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
21. Thus have I heard: At one time the Bhagavā was staying in Sāvatthī, at Jetavana, in Anāthapiṇḍika’s monastery.
21. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Bhagavā addressed the bhikkhus, saying: ‘‘Bhikkhus.’’
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo:
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Bhante,’’ they replied to the Bhagavā.
‘‘Này các Tỳ-kheo!’’ Các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn:
Bhagavā etadavoca – ‘‘santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni* abhivadanti.
The Bhagavā said this: ‘‘There are, bhikkhus, some recluses and brahmins who speculate about the future, who have views about the future, and who declare various doctrines concerning the future.
Thế Tôn nói như sau: ‘‘Này các Tỳ-kheo, có một số Sa-môn, Bà-la-môn, là những người có quan điểm về đời sau, có những nhận định về đời sau, nói lên nhiều quan điểm khác nhau về đời sau.
‘Saññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; ‘asaññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; ‘nevasaññīnāsaññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti* , diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti.
‘The self is percipient and healthy after death’—some declare thus; ‘The self is non-percipient and healthy after death’—some declare thus; ‘The self is neither percipient nor non-percipient and healthy after death’—some declare thus; or some proclaim the annihilation, destruction, and disappearance of an existing being, or some proclaim nibbāna in this very life.
Một số người nói: ‘Tự ngã có tưởng, không bệnh, sau khi chết’; một số người nói: ‘Tự ngã không tưởng, không bệnh, sau khi chết’; một số người nói: ‘Tự ngã không tưởng cũng không không tưởng, không bệnh, sau khi chết’; hoặc một số người khác tuyên bố sự đoạn diệt, sự hủy hoại, sự biến mất của chúng sanh hiện hữu; hoặc một số người khác tuyên bố Niết-bàn ngay trong hiện tại.
Iti santaṃ vā attānaṃ paññapenti arogaṃ* paraṃ maraṇā, sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti, diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti.
Thus, they either proclaim an existing self as healthy after death, or they proclaim the annihilation, destruction, and disappearance of an existing being, or some proclaim nibbāna in this very life.
Như vậy, một số người tuyên bố tự ngã hiện hữu, không bệnh, sau khi chết; hoặc một số người khác tuyên bố sự đoạn diệt, sự hủy hoại, sự biến mất của chúng sanh hiện hữu; hoặc một số người khác tuyên bố Niết-bàn ngay trong hiện tại.
Iti imāni pañca* hutvā tīṇi honti, tīṇi hutvā pañca honti – ayamuddeso pañcattayassa.
Thus, these five become three, and three become five—this is the summary of the Pañcattaya.
Như vậy, năm điều này trở thành ba, ba điều này trở thành năm—đây là tóm lược về Pañcattaya.
22. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, etaṃ* vā panekesaṃ* upātivattataṃ viññāṇakasiṇameke abhivadanti appamāṇaṃ āneñjaṃ.
22. “Monks, among those recluses and brahmins who declare the self to be conscious and healthy beyond death, some venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be material; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be both material and immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be neither material nor immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be unified in perception; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be varied in perception; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be limited in perception; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be immeasurable in perception. And some, transcending this, proclaim the immeasurable and imperturbable āneñja as the viññāṇa-kasiṇa.
22. “Này các Tỳ-kheo, trong số đó, những Sa-môn, Bà-la-môn nào tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết, thì những Sa-môn, Bà-la-môn quý kính ấy tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc và không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là phi sắc phi không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng đồng nhất, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng dị biệt, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng hữu hạn, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng vô lượng. Hoặc một số trong những vị vượt qua điều này, tuyên bố rằng viññāṇakasiṇa là vô lượng, bất động (āneñjaṃ).
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti* .
This, monks, the Tathāgata knows directly.
Này các Tỳ-kheo, Như Lai thấu rõ điều này.
Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā* , yā vā panetāsaṃ saññānaṃ parisuddhā paramā aggā anuttariyā akkhāyati – yadi rūpasaññānaṃ yadi arūpasaññānaṃ yadi ekattasaññānaṃ yadi nānattasaññānaṃ.
Those venerable recluses and brahmins who declare the self to be conscious and healthy beyond death—whether these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be material; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be both material and immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be neither material nor immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be unified in perception; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be varied in perception; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be limited in perception; or these venerable recluses and brahmins declare the self, conscious and healthy beyond death, to be immeasurable in perception—whatever pure, supreme, excellent, incomparable among these perceptions is declared—whether among material perceptions, or immaterial perceptions, or unified perceptions, or varied perceptions.
Những Sa-môn, Bà-la-môn quý kính ấy tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc và không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là phi sắc phi không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng đồng nhất, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng dị biệt, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng hữu hạn, hoặc tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có tưởng vô lượng, hoặc bất kỳ tưởng nào trong số những tưởng này được gọi là thanh tịnh, tối thượng, cao nhất, vô thượng – dù là tưởng về sắc, tưởng về vô sắc, tưởng về đồng nhất, hay tưởng về dị biệt.
‘Natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanameke abhivadanti appamāṇaṃ āneñjaṃ.
Some declare the dimension of nothingness (ākiñcaññāyatana) as 'there is nothing' to be immeasurable and imperturbable āneñja.
Một số vị tuyên bố Ākiñcaññāyatana (Không Vô Biên Xứ) là ‘không có gì cả’, là vô lượng, bất động.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
Knowing, ‘This is constructed (saṅkhata), coarse (oḷārika); there is indeed a cessation of formations (saṅkhāra), there is that,’ the Tathāgata, having seen the escape from it, transcends it.
Như Lai biết rằng: ‘Điều này là hữu vi, thô thiển; tuy nhiên, có sự đoạn diệt của các hành (saṅkhāra) ở đây.’ Biết vậy, Như Lai thấy được sự giải thoát của nó, và đã vượt qua nó.
23. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā.
23. “Monks, among those recluses and brahmins who declare the self to be unconscious and healthy beyond death—whether these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be material; or these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be both material and immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be neither material nor immaterial.
23. “Này các Tỳ-kheo, trong số đó, những Sa-môn, Bà-la-môn nào tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết, thì những Sa-môn, Bà-la-môn quý kính ấy tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc, hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc và không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là phi sắc phi không sắc.
Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti.
Among these, monks, those recluses and brahmins who declare the self to be unconscious and healthy beyond death reject those who declare the self to be conscious and healthy beyond death.
Này các Tỳ-kheo, trong số đó, những Sa-môn, Bà-la-môn nào tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết, thì những vị này bác bỏ họ.
Taṃ kissa hetu?
And why is that?
Vì sao vậy?
Saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ, etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – ‘asañña’nti.
Perception is a sickness, perception is a boil, perception is a dart. This is peaceful, this is sublime, namely: 'unconscious'.
Tưởng là bệnh, tưởng là mụn nhọt, tưởng là mũi tên. Điều này là an tịnh, điều này là vi diệu, tức là ‘không tưởng’ (asaññā).
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā.
This, monks, the Tathāgata knows directly: those venerable recluses and brahmins who declare the self to be unconscious and healthy beyond death—whether these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be material; or these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be both material and immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, unconscious and healthy beyond death, to be neither material nor immaterial.
Này các Tỳ-kheo, Như Lai thấu rõ điều này: những Sa-môn, Bà-la-môn quý kính nào tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết, là có sắc, hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc và không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết là phi sắc phi không sắc.
Yo hi koci, bhikkhave, samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya – ‘ahamaññatra rūpā, aññatra vedanāya, aññatra saññāya, aññatra saṅkhārehi, viññāṇassa* āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññapessāmī’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
Indeed, monks, if any recluse or brahmin were to say, ‘I will declare the coming or going or passing away or rebirth or growth or increase or abundance of consciousness apart from form, apart from feeling, apart from perception, apart from formations,’ such a statement is not possible.
Này các Tỳ-kheo, bất kỳ Sa-môn hay Bà-la-môn nào nói rằng: ‘Ta sẽ tuyên bố sự đến, sự đi, sự chết, sự tái sinh, sự tăng trưởng, sự phát triển, sự sung mãn của thức (viññāṇa) mà không có sắc, không có thọ, không có tưởng, không có hành’ – điều đó là không thể có.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
Knowing, ‘This is constructed (saṅkhata), coarse (oḷārika); there is indeed a cessation of formations (saṅkhāra), there is that,’ the Tathāgata, having seen the escape from it, transcends it.
Như Lai biết rằng: ‘Điều này là hữu vi, thô thiển; tuy nhiên, có sự đoạn diệt của các hành ở đây.’ Biết vậy, Như Lai thấy được sự giải thoát của nó, và đã vượt qua nó.
24. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā.
24. “Monks, among those recluses and brahmins who declare the self to be neither conscious nor unconscious and healthy beyond death—whether these venerable recluses and brahmins declare the self, neither conscious nor unconscious and healthy beyond death, to be material; or these venerable recluses and brahmins declare the self, neither conscious nor unconscious and healthy beyond death, to be immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, neither conscious nor unconscious and healthy beyond death, to be both material and immaterial; or these venerable recluses and brahmins declare the self, neither conscious nor unconscious and healthy beyond death, to be neither material nor immaterial.
24. “Này các Tỳ-kheo, trong số đó, những Sa-môn, Bà-la-môn nào tuyên bố tự ngã phi tưởng phi phi tưởng, không hoại diệt sau khi chết, thì những Sa-môn, Bà-la-môn quý kính ấy tuyên bố tự ngã phi tưởng phi phi tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc, hoặc tuyên bố tự ngã phi tưởng phi phi tưởng, không hoại diệt sau khi chết là không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã phi tưởng phi phi tưởng, không hoại diệt sau khi chết là có sắc và không sắc, hoặc tuyên bố tự ngã phi tưởng phi phi tưởng, không hoại diệt sau khi chết là phi sắc phi không sắc.
Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti.
Among these, monks, those recluses and brahmins who declare the self to be neither conscious nor unconscious and healthy beyond death reject those who declare the self to be conscious and healthy beyond death, and they also reject those venerable recluses and brahmins who declare the self to be unconscious and healthy beyond death.
Này các Tỳ-kheo, trong số đó, những Sa-môn, Bà-la-môn nào tuyên bố tự ngã có tưởng, không hoại diệt sau khi chết, thì những vị này bác bỏ họ; và những Sa-môn, Bà-la-môn quý kính nào tuyên bố tự ngã không tưởng, không hoại diệt sau khi chết, thì những vị này cũng bác bỏ họ.
Taṃ kissa hetu?
And why is that?
Vì sao vậy?
Saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ, asaññā sammoho, etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – ‘nevasaññānāsañña’nti.
Perception is a sickness, perception is a boil, perception is a dart; non-perception is delusion. This is peaceful, this is sublime, namely: 'neither conscious nor unconscious'.
Tưởng là bệnh, tưởng là mụn nhọt, tưởng là mũi tên; không tưởng là sự mê muội. Điều này là an tịnh, điều này là vi diệu, tức là ‘phi tưởng phi phi tưởng’ (nevasaññānāsañña).
* Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti.
This, monks, the Tathāgata knows directly.
Này các Tỳ-kheo, Như Lai thấu rõ điều này.
Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā.
Those venerable ascetics and brahmins who declare a self in the state of neither-perception-nor-non-perception to be free from illness after death — those venerable ascetics and brahmins declare a self in the state of neither-perception-nor-non-perception to be possessed of form, free from illness after death; or those venerable ascetics and brahmins declare a self in the state of neither-perception-nor-non-perception to be formless, free from illness after death; or those venerable ascetics and brahmins declare a self in the state of neither-perception-nor-non-perception to be both possessed of form and formless, free from illness after death; or those venerable ascetics and brahmins declare a self in the state of neither-perception-nor-non-perception to be neither possessed of form nor formless, free from illness after death.
Này các hiền giả, những Sa-môn, Bà-la-môn nào tuyên bố tự ngã không tưởng cũng không không tưởng, không bệnh, sau khi chết, thì những Sa-môn, Bà-la-môn ấy hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng cũng không không tưởng, không bệnh, sau khi chết là có sắc; hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng cũng không không tưởng, không bệnh, sau khi chết là vô sắc; hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng cũng không không tưởng, không bệnh, sau khi chết là có sắc và vô sắc; hoặc tuyên bố tự ngã không tưởng cũng không không tưởng, không bệnh, sau khi chết là không sắc cũng không vô sắc.
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā* diṭṭhasutamutaviññātabbasaṅkhāramattena etassa āyatanassa upasampadaṃ paññapenti, byasanañhetaṃ, bhikkhave, akkhāyati* etassa āyatanassa upasampadāya.
Bhikkhus, if any ascetics or brahmins declare the attainment of this base (of neither-perception-nor-non-perception) merely through the gross saṅkhāras cognized through what is seen, heard, sensed, and known, then, bhikkhus, this is declared to be a failure in the attainment of this base.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào tuyên bố sự thành tựu của xứ này chỉ bằng các hành (saṅkhāra) được thấy, được nghe, được cảm nhận và được nhận thức, thì này các Tỳ-khưu, điều đó được xem là sự thất bại trong việc thành tựu xứ này.
Na hetaṃ, bhikkhave, āyatanaṃ saṅkhārasamāpattipattabbamakkhāyati; saṅkhārāvasesasamāpattipattabbametaṃ, bhikkhave, āyatanamakkhāyati.
For, bhikkhus, this base is not declared to be attainable through the gross saṅkhāras; this base, bhikkhus, is declared to be attainable through the remainder of saṅkhāras (subtle saṅkhāras).
Này các Tỳ-khưu, xứ này không được xem là thành tựu bằng sự nhập định của các hành (saṅkhāra) thô; này các Tỳ-khưu, xứ này được xem là thành tựu bằng sự nhập định của các hành còn lại (vi tế).
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
Knowing, ‘This is conditioned and coarse, but there is cessation of saṅkhāras,’ the Tathāgata, seeing the escape from it, has transcended it.
“Điều này là hữu vi, là thô, và có sự diệt tận của các hành (saṅkhāra)”, sau khi biết rõ điều đó, Như Lai đã vượt qua nó, thấy được sự giải thoát khỏi nó.
25. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti, tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti.
25. “Bhikkhus, regarding those ascetics and brahmins who declare the cutting off, annihilation, and disappearance of an existing being, and regarding those ascetics and brahmins who declare a sentient self to be free from illness after death—these (latter) refute them. And those venerable ascetics and brahmins who declare a non-sentient self to be free from illness after death—these (latter) also refute them. And those venerable ascetics and brahmins who declare a self in the state of neither-perception-nor-non-perception to be free from illness after death—these (latter) also refute them.
25. “Này các Tỳ-khưu, trong số các Sa-môn và Bà-la-môn ấy, những ai tuyên bố sự đoạn diệt, tiêu vong, hủy hoại của một chúng sanh hiện hữu, thì những Sa-môn và Bà-la-môn ấy bác bỏ những ai tuyên bố tự ngã có tưởng (saññī) là không bệnh sau khi chết; họ cũng bác bỏ những Sa-môn và Bà-la-môn tuyên bố tự ngã không tưởng (asaññī) là không bệnh sau khi chết; họ cũng bác bỏ những Sa-môn và Bà-la-môn tuyên bố tự ngã không tưởng cũng không phải không tưởng (nevasaññīnāsaññī) là không bệnh sau khi chết.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Tại sao vậy?
Sabbepime bhonto samaṇabrāhmaṇā uddhaṃ saraṃ* āsattiṃyeva abhivadanti – ‘iti pecca bhavissāma, iti pecca bhavissāmā’ti.
All these venerable ascetics and brahmins, recalling what is above, advocate attachment, saying, ‘Thus shall we be after death, thus shall we be after death.’
Tất cả những Sa-môn và Bà-la-môn đáng kính này đều nói về sự chấp thủ hướng lên trên – ‘Chúng ta sẽ trở thành như thế này sau khi chết, chúng ta sẽ trở thành như thế này sau khi chết’.
Seyyathāpi nāma vāṇijassa vāṇijjāya gacchato evaṃ hoti – ‘ito me idaṃ bhavissati, iminā idaṃ lacchāmī’ti, evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā vāṇijūpamā maññe paṭibhanti – ‘iti pecca bhavissāma, iti pecca bhavissāmā’ti.
Just as a merchant going to trade thinks, ‘From this capital, this profit will come to me; with this capital, I shall obtain this profit,’ even so, these venerable ascetics and brahmins appear to me like merchants, thinking, ‘Thus shall we be after death, thus shall we be after death.’
Này các Tỳ-khưu, giống như một thương gia đi buôn bán và nghĩ: ‘Từ đây ta sẽ có cái này, với cái này ta sẽ đạt được cái kia’; cũng vậy, này các Sa-môn và Bà-la-môn đáng kính này, ta nghĩ rằng họ giống như những thương gia – ‘Chúng ta sẽ trở thành như thế này sau khi chết, chúng ta sẽ trở thành như thế này sau khi chết’.
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti.
Bhikkhus, the Tathāgata fully understands this.
Này các Tỳ-khưu, Như Lai đã biết rõ điều này.
Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti te sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti.
Those venerable ascetics and brahmins who declare the cutting off, annihilation, and disappearance of an existing being, they, fearing sakkāya and disgusted with sakkāya, still revolve around and cling to sakkāya itself.
Những Sa-môn và Bà-la-môn đáng kính nào tuyên bố sự đoạn diệt, tiêu vong, hủy hoại của một chúng sanh hiện hữu, thì vì sợ hãi thân kiến (sakkāya), vì ghê tởm thân kiến, họ cứ mãi chạy theo, cứ mãi quay quanh thân kiến.
Seyyathāpi nāma sā gaddulabaddho daḷhe thambhe vā khile* vā upanibaddho, tameva thambhaṃ vā khilaṃ vā anuparidhāvati anuparivattati; evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti.
Just as a dog, tied by a leash to a strong post or pillar, keeps running around and revolving around that very post or pillar; even so, these venerable ascetics and brahmins, fearing sakkāya and disgusted with sakkāya, still revolve around and cling to sakkāya itself.
Này các Tỳ-khưu, ví như một con chó bị buộc vào một cây cột hoặc cọc chắc chắn, nó cứ mãi chạy quanh, cứ mãi quay quanh chính cây cột hoặc cọc ấy; cũng vậy, những Sa-môn và Bà-la-môn đáng kính này, vì sợ hãi thân kiến, vì ghê tởm thân kiến, họ cứ mãi chạy theo, cứ mãi quay quanh thân kiến.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
Knowing, ‘This is conditioned and coarse, but there is cessation of saṅkhāras,’ the Tathāgata, seeing the escape from it, has transcended it.
“Điều này là hữu vi, là thô, và có sự diệt tận của các hành (saṅkhāra)”, sau khi biết rõ điều đó, Như Lai đã vượt qua nó, thấy được sự giải thoát khỏi nó.
27. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti.
27. “Bhikkhus, there are some ascetics and brahmins who are speculators about the past, who speculate about the past, and who declare various declarations concerning the past.
27. “Này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn và Bà-la-môn có quan điểm về quá khứ, nhìn về quá khứ, và tuyên bố nhiều loại quan điểm về quá khứ.
‘Sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘asassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘sassato ca asassato ca attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nevasassato nāsassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘antavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘anantavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘antavā ca anantavā ca attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nevantavā nānantavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekattasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nānattasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘parittasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘appamāṇasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekantasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekantadukkhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘sukhadukkhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘adukkhamasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti.
Some declare, ‘The self and the world are eternal; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are non-eternal; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are both eternal and non-eternal; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are neither eternal nor non-eternal; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are finite; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are infinite; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are both finite and infinite; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are neither finite nor infinite; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are of a single perception; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are of diverse perceptions; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are of limited perception; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are of immeasurable perception; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are entirely happy; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are entirely miserable; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are both happy and miserable; this alone is true, any other view is vain.’ Some declare, ‘The self and the world are neither happy nor miserable; this alone is true, any other view is vain.’
Một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới là thường còn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới là vô thường, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới là thường còn và vô thường, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới không phải thường còn cũng không phải vô thường, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới là hữu hạn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới là vô hạn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới là hữu hạn và vô hạn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới không phải hữu hạn cũng không phải vô hạn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới có tưởng đồng nhất, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới có tưởng dị biệt, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới có tưởng hữu hạn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới có tưởng vô lượng, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới hoàn toàn an lạc, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới hoàn toàn khổ đau, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới có cả an lạc và khổ đau, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’; một số người tuyên bố: ‘Tự ngã và thế giới không khổ cũng không lạc, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’.
28. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti, tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaṃyeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
28. “Bhikkhus, concerning those ascetics and brahmins who hold such views and declare, ‘The self and the world are eternal; this alone is true, any other view is vain’—it is not possible that they could have pure and clarified personal knowledge, apart from faith, apart from inclination, apart from hearsay, apart from speculative reasoning, apart from delight in a view. (It is not possible that they will have a pure and clear personal knowledge).
28. “Này các Tỳ-khưu, trong số các Sa-môn và Bà-la-môn ấy, những ai có lời nói và quan điểm như vậy – ‘Tự ngã và thế giới là thường còn, đây là sự thật, những điều khác là sai lầm’ – thì việc họ có trí tuệ thuần tịnh, trong sáng, tự mình chứng biết, ngoài niềm tin, ngoài sự ưa thích, ngoài truyền thống, ngoài suy luận theo hình tướng, ngoài sự chấp nhận quan điểm do suy tư, điều đó là không thể xảy ra.
Paccattaṃ kho pana, bhikkhave, ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi* te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati.
But, bhikkhus, when there is no pure and clarified personal knowledge, whatever portion of knowledge those venerable ascetics and brahmins clarify therein—that, too, is declared to be clinging for those venerable ascetics and brahmins.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, khi không có trí tuệ thuần tịnh, trong sáng, tự mình chứng biết, thì dù những Sa-môn và Bà-la-môn đáng kính ấy chỉ thanh lọc một phần nhỏ của trí tuệ ở đó, điều đó cũng được xem là sự chấp thủ (upādāna) của những Sa-môn và Bà-la-môn đáng kính ấy.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
Knowing, ‘This is conditioned and coarse, but there is cessation of saṅkhāras,’ the Tathāgata, seeing the escape from it, has transcended it.
“Điều này là hữu vi, là thô, và có sự diệt tận của các hành (saṅkhāra)”, sau khi biết rõ điều đó, Như Lai đã vượt qua nó, thấy được sự giải thoát khỏi nó.
29. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti…pe…* sassato ca asassato ca attā ca loko ca… nevasassato nāsassato attā ca loko ca… antavā attā ca loko ca… anantavā attā ca loko ca… antavā ca anantavā ca attā ca loko ca… nevantavā nānantavā attā ca loko ca… ekattasaññī attā ca loko ca… nānattasaññī attā ca loko ca… parittasaññī attā ca loko ca… appamāṇasaññī attā ca loko ca… ekantasukhī attā ca loko ca… ekantadukkhī attā ca loko ca… sukhadukkhī attā ca loko ca… adukkhamasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamaññanti, tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaṃyeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
29. ‘‘There, bhikkhus, as for those ascetics and brahmins who hold such views and such doctrines—‘the self and the world are non-eternal; only this is true, anything else is false’—...and so on... ‘the self and the world are both eternal and non-eternal’... ‘the self and the world are neither eternal nor non-eternal’... ‘the self and the world are finite’... ‘the self and the world are infinite’... ‘the self and the world are both finite and infinite’... ‘the self and the world are neither finite nor infinite’... ‘the self and the world are conscious of unity’... ‘the self and the world are conscious of diversity’... ‘the self and the world are conscious of minor things’... ‘the self and the world are conscious of immeasurable things’... ‘the self and the world are wholly happy’... ‘the self and the world are wholly miserable’... ‘the self and the world are both happy and miserable’... ‘the self and the world are neither happy nor miserable’—and who say, ‘only this is true, anything else is false’, that for them, apart from faith, apart from preference, apart from oral tradition, apart from reasoning based on aspects, apart from approval of their own view, purified and cleansed personal knowledge will arise—this is not possible.
29. ‘‘Này các Tỳ-khưu, trong trường hợp đó, những Sa-môn, Bà-la-môn có lời nói như vậy, có tà kiến như vậy – ‘Tự ngã và thế gian là vô thường, đây là sự thật, những điều khác là hư vọng’…v.v…* ‘Tự ngã và thế gian là thường còn và vô thường… Tự ngã và thế gian không thường còn cũng không vô thường… Tự ngã và thế gian có giới hạn… Tự ngã và thế gian vô hạn… Tự ngã và thế gian có giới hạn và vô hạn… Tự ngã và thế gian không có giới hạn cũng không vô hạn… Tự ngã và thế gian có nhận thức là một… Tự ngã và thế gian có nhận thức là đa dạng… Tự ngã và thế gian có nhận thức nhỏ hẹp… Tự ngã và thế gian có nhận thức vô lượng… Tự ngã và thế gian chỉ có lạc… Tự ngã và thế gian chỉ có khổ… Tự ngã và thế gian có lạc và khổ… Tự ngã và thế gian không khổ không lạc, đây là sự thật, những điều khác là hư vọng’, thì không có trường hợp nào mà họ có thể tự mình chứng đắc trí tuệ thanh tịnh và trong sáng, ngoài niềm tin, ngoài sự ưa thích, ngoài truyền thống, ngoài sự suy luận, ngoài sự chấp nhận theo quan điểm của họ.
Paccattaṃ kho pana, bhikkhave, ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati.
But, bhikkhus, when purified and cleansed personal knowledge is absent, whatever little share of knowledge those reverend ascetics and brahmins purify in that regard, even that is declared to be grasping by them.
Này các Tỳ-khưu, khi không có trí tuệ thanh tịnh và trong sáng do tự mình chứng đắc, thì cái phần trí tuệ mà các Sa-môn, Bà-la-môn ấy làm cho trong sáng ở đó, đó cũng được gọi là sự chấp thủ của các Sa-môn, Bà-la-môn ấy.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
‘This conditioned, gross thing exists, but there is also a cessation of formations’—thus having known, the Tathāgata, seeing the escape from it, has transcended it.
‘Cái này là hữu vi, thô thiển; nhưng quả thật có sự đoạn diệt của các hành này’ – sau khi biết như vậy, Như Lai thấy được sự thoát ly khỏi đó và đã vượt qua sự chấp thủ ấy.
30. ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmī’ti.
30. ‘‘Here, bhikkhus, some ascetic or brahmin, through the relinquishment of views concerning the past, and through the relinquishment of views concerning the future, and through the complete non-establishment of all kāmasaṃyojana, dwells having entered into the piti of seclusion, thinking: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, that I dwell having entered into the piti of seclusion.’
30. ‘‘Này các Tỳ-khưu, ở đây, một số Sa-môn hay Bà-la-môn, do từ bỏ các tà kiến về quá khứ, do từ bỏ các tà kiến về tương lai, do hoàn toàn không chấp thủ các kiết sử dục lạc, chứng đạt và an trú trong hỷ lạc ly dục (paviveka pīti), nghĩ rằng: ‘Đây là an tịnh, đây là vi diệu, đó là việc ta chứng đạt và an trú trong hỷ lạc ly dục’.
Tassa sā pavivekā pīti nirujjhati.
That piti of seclusion ceases for him.
Hỷ lạc ly dục ấy của vị ấy diệt đi.
Pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti.
With the cessation of the piti of seclusion, domanassa arises; with the cessation of domanassa, the piti of seclusion arises.
Do sự diệt của hỷ lạc ly dục, ưu sầu khởi lên; do sự diệt của ưu sầu, hỷ lạc ly dục khởi lên.
Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti.
Just as, bhikkhus, what shadow abandons, heat pervades; what heat abandons, shadow pervades; even so, bhikkhus, with the cessation of the piti of seclusion, domanassa arises; with the cessation of domanassa, the piti of seclusion arises.
Này các Tỳ-khưu, ví như nơi nào bóng mát rời đi thì nắng chiếu đến, nơi nào nắng rời đi thì bóng mát chiếu đến; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, do sự diệt của hỷ lạc ly dục, ưu sầu khởi lên; do sự diệt của ưu sầu, hỷ lạc ly dục khởi lên.
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti.
This, bhikkhus, the Tathāgata fully knows.
Này các Tỳ-khưu, Như Lai đã thấu hiểu điều này.
Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmī’ti.
This reverend ascetic or brahmin, through the relinquishment of views concerning the past, and through the relinquishment of views concerning the future, and through the complete non-establishment of all kāmasaṃyojana, dwells having entered into the piti of seclusion, thinking: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, that I dwell having entered into the piti of seclusion.’
Vị Sa-môn hay Bà-la-môn này, do từ bỏ các tà kiến về quá khứ, do từ bỏ các tà kiến về tương lai, do hoàn toàn không chấp thủ các kiết sử dục lạc, chứng đạt và an trú trong hỷ lạc ly dục, nghĩ rằng: ‘Đây là an tịnh, đây là vi diệu, đó là việc ta chứng đạt và an trú trong hỷ lạc ly dục’.
Tassa sā pavivekā pīti nirujjhati.
That piti of seclusion ceases for him.
Hỷ lạc ly dục ấy của vị ấy diệt đi.
Pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti.
With the cessation of the piti of seclusion, domanassa arises; with the cessation of domanassa, the piti of seclusion arises.
Do sự diệt của hỷ lạc ly dục, ưu sầu khởi lên; do sự diệt của ưu sầu, hỷ lạc ly dục khởi lên.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
‘This conditioned, gross thing exists, but there is also a cessation of formations’—thus having known, the Tathāgata, seeing the escape from it, has transcended it.
‘Cái này là hữu vi, thô thiển; nhưng quả thật có sự đoạn diệt của các hành này’ – sau khi biết như vậy, Như Lai thấy được sự thoát ly khỏi đó và đã vượt qua sự chấp thủ ấy.
31. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmī’ti.
31. ‘‘Here again, bhikkhus, some ascetic or brahmin, through the relinquishment of views concerning the past, and through the relinquishment of views concerning the future, and through the complete non-establishment of all kāmasaṃyojana, through the transcending of the piti of seclusion, dwells having entered into dispassionate happiness, thinking: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, that I dwell having entered into dispassionate happiness.’
31. ‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây, một số Sa-môn hay Bà-la-môn, do từ bỏ các tà kiến về quá khứ, do từ bỏ các tà kiến về tương lai, do hoàn toàn không chấp thủ các kiết sử dục lạc, do vượt qua hỷ lạc ly dục, chứng đạt và an trú trong lạc phi vật chất (nirāmisa sukha), nghĩ rằng: ‘Đây là an tịnh, đây là vi diệu, đó là việc ta chứng đạt và an trú trong lạc phi vật chất’.
Tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati.
That dispassionate happiness ceases for him.
Lạc phi vật chất ấy của vị ấy diệt đi.
Nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ.
With the cessation of dispassionate happiness, the piti of seclusion arises; with the cessation of the piti of seclusion, dispassionate happiness arises.
Do sự diệt của lạc phi vật chất, hỷ lạc ly dục khởi lên; do sự diệt của hỷ lạc ly dục, lạc phi vật chất khởi lên.
Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ.
Just as, bhikkhus, what shadow abandons, heat pervades; what heat abandons, shadow pervades; even so, bhikkhus, with the cessation of dispassionate happiness, the piti of seclusion arises; with the cessation of the piti of seclusion, dispassionate happiness arises.
Này các Tỳ-khưu, ví như nơi nào bóng mát rời đi thì nắng chiếu đến, nơi nào nắng rời đi thì bóng mát chiếu đến; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, do sự diệt của lạc phi vật chất, hỷ lạc ly dục khởi lên; do sự diệt của hỷ lạc ly dục, lạc phi vật chất khởi lên.
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti.
This, bhikkhus, the Tathāgata fully knows.
Này các Tỳ-khưu, Như Lai đã thấu hiểu điều này.
Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmī’ti.
This reverend ascetic or brahmin, through the relinquishment of views concerning the past, and through the relinquishment of views concerning the future, and through the complete non-establishment of all kāmasaṃyojana, through the transcending of the piti of seclusion, dwells having entered into dispassionate happiness, thinking: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, that I dwell having entered into dispassionate happiness.’
Vị Sa-môn hay Bà-la-môn này, do từ bỏ các tà kiến về quá khứ, do từ bỏ các tà kiến về tương lai, do hoàn toàn không chấp thủ các kiết sử dục lạc, do vượt qua hỷ lạc ly dục, chứng đạt và an trú trong lạc phi vật chất, nghĩ rằng: ‘Đây là an tịnh, đây là vi diệu, đó là việc ta chứng đạt và an trú trong lạc phi vật chất’.
Tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati.
That dispassionate happiness ceases for him.
Lạc phi vật chất ấy của vị ấy diệt đi.
Nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ.
With the cessation of dispassionate happiness, the piti of seclusion arises; with the cessation of the piti of seclusion, dispassionate happiness arises.
Do sự diệt của lạc phi vật chất, hỷ lạc ly dục khởi lên; do sự diệt của hỷ lạc ly dục, lạc phi vật chất khởi lên.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
‘This conditioned, gross thing exists, but there is also a cessation of formations’—thus having known, the Tathāgata, seeing the escape from it, has transcended it.
‘Cái này là hữu vi, thô thiển; nhưng quả thật có sự đoạn diệt của các hành này’ – sau khi biết như vậy, Như Lai thấy được sự thoát ly khỏi đó và đã vượt qua sự chấp thủ ấy.
32. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmī’ti.
32. ‘‘Here again, bhikkhus, some ascetic or brahmin, through the relinquishment of views concerning the past, and through the relinquishment of views concerning the future, and through the complete non-establishment of all kāmasaṃyojana, through the transcending of the piti of seclusion, through the transcending of dispassionate happiness, dwells having entered into feeling that is neither painful nor pleasant, thinking: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, that I dwell having entered into feeling that is neither painful nor pleasant.’
32. ‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây, một số Sa-môn hay Bà-la-môn, do từ bỏ các tà kiến về quá khứ, do từ bỏ các tà kiến về tương lai, do hoàn toàn không chấp thủ các kiết sử dục lạc, do vượt qua hỷ lạc ly dục, do vượt qua lạc phi vật chất, chứng đạt và an trú trong cảm thọ không khổ không lạc (adukkhamasukha vedanā), nghĩ rằng: ‘Đây là an tịnh, đây là vi diệu, đó là việc ta chứng đạt và an trú trong cảm thọ không khổ không lạc’.
Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati.
That feeling that is neither painful nor pleasant ceases for him.
Cảm thọ không khổ không lạc ấy của vị ấy diệt đi.
Adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
With the cessation of feeling that is neither painful nor pleasant, dispassionate happiness arises; with the cessation of dispassionate happiness, feeling that is neither painful nor pleasant arises.
Do sự diệt của cảm thọ không khổ không lạc, lạc phi vật chất khởi lên; do sự diệt của lạc phi vật chất, cảm thọ không khổ không lạc khởi lên.
Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
Just as, bhikkhus, what shadow abandons, heat pervades; what heat abandons, shadow pervades; even so, bhikkhus, with the cessation of feeling that is neither painful nor pleasant, dispassionate happiness arises; with the cessation of dispassionate happiness, feeling that is neither painful nor pleasant arises.
Này các Tỳ-khưu, ví như nơi nào bóng mát rời đi thì nắng chiếu đến, nơi nào nắng rời đi thì bóng mát chiếu đến; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, do sự diệt của cảm thọ không khổ không lạc, lạc phi vật chất khởi lên; do sự diệt của lạc phi vật chất, cảm thọ không khổ không lạc khởi lên.
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti.
This, bhikkhus, the Tathāgata fully knows.
Này các Tỳ-khưu, Như Lai đã thấu hiểu điều này.
Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmī’ti.
This reverend ascetic or brahmin, through the relinquishment of views concerning the past, and through the relinquishment of views concerning the future, and through the complete non-establishment of all kāmasaṃyojana, through the transcending of the piti of seclusion, through the transcending of dispassionate happiness, dwells having entered into feeling that is neither painful nor pleasant, thinking: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, that I dwell having entered into feeling that is neither painful nor pleasant.’
Vị Sa-môn hay Bà-la-môn này, do từ bỏ các tà kiến về quá khứ, do từ bỏ các tà kiến về tương lai, do hoàn toàn không chấp thủ các kiết sử dục lạc, do vượt qua hỷ lạc ly dục, do vượt qua lạc phi vật chất, chứng đạt và an trú trong cảm thọ không khổ không lạc, nghĩ rằng: ‘Đây là an tịnh, đây là vi diệu, đó là việc ta chứng đạt và an trú trong cảm thọ không khổ không lạc’.
Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati.
That feeling that is neither painful nor pleasant ceases for him.
Cảm thọ không khổ không lạc ấy của vị ấy diệt đi.
Adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā.
With the cessation of feeling that is neither painful nor pleasant, dispassionate happiness arises; with the cessation of dispassionate happiness, feeling that is neither painful nor pleasant arises.
Do sự diệt của cảm thọ không khổ không lạc, lạc phi vật chất khởi lên; do sự diệt của lạc phi vật chất, cảm thọ không khổ không lạc khởi lên.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
“This conditioned, coarse thing exists; yet there is, moreover, the cessation of formations. This is for the self”—having understood this, the Tathāgata, seeing the escape from that, has gone beyond it.
“Cái này là pháp hữu vi, thô thiển; nhưng có sự diệt tận của các hành”—sau khi biết như vậy, Như Lai, là bậc thấy sự thoát ly khỏi điều đó, đã vượt qua điều đó.
33. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati.
33. “Here, bhikkhus, a certain recluse or brahman, by relinquishing the views concerning the past, by relinquishing the views concerning the future, by completely abandoning sensual fetters, by surpassing the delight of seclusion, by surpassing unworldly bliss, by surpassing the feeling that is neither painful nor pleasant, repeatedly contemplates: ‘I am peaceful, I am extinguished, I am unattached.’
33. “Ở đây, này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn hay Bà-la-môn, do từ bỏ các kiến chấp về quá khứ, do từ bỏ các kiến chấp về tương lai, do không chấp trước hoàn toàn vào các kiết sử dục lạc, do vượt qua hỷ vị của sự độc cư, do vượt qua lạc vị không nhiễm ô, do vượt qua thọ không khổ không lạc—vị ấy quán sát rằng: ‘Ta là người an tịnh, ta là người đã tịch diệt, ta là người không chấp thủ.’
Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti.
Bhikkhus, the Tathāgata discerns this.
Này các Tỳ-khưu, Như Lai biết rõ điều đó.
Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati; addhā ayamāyasmā nibbānasappāyaṃyeva paṭipadaṃ abhivadati.
‘This Venerable recluse or brahman, by relinquishing the views concerning the past, by relinquishing the views concerning the future, by completely abandoning sensual fetters, by surpassing the delight of seclusion, by surpassing unworldly bliss, by surpassing the feeling that is neither painful nor pleasant, repeatedly contemplates: “I am peaceful, I am extinguished, I am unattached.” Surely, this venerable one asserts a path conducive to Nibbāna.’
Vị Sa-môn hay Bà-la-môn đáng kính này, do từ bỏ các kiến chấp về quá khứ, do từ bỏ các kiến chấp về tương lai, do không chấp trước hoàn toàn vào các kiết sử dục lạc, do vượt qua hỷ vị của sự độc cư, do vượt qua lạc vị không nhiễm ô, do vượt qua thọ không khổ không lạc—vị ấy quán sát rằng: ‘Ta là người an tịnh, ta là người đã tịch diệt, ta là người không chấp thủ’; chắc chắn vị Tôn giả này đang tuyên bố một con đường thích hợp với Nibbāna.
Atha ca panāyaṃ bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati, aparantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati, kāmasaṃyojanaṃ vā upādiyamāno upādiyati, pavivekaṃ vā pītiṃ upādiyamāno upādiyati, nirāmisaṃ vā sukhaṃ upādiyamāno upādiyati, adukkhamasukhaṃ vā vedanaṃ upādiyamāno upādiyati.
And yet, this Venerable recluse or brahman, while taking up a view concerning the past, takes it up; while taking up a view concerning the future, takes it up; while taking up a sensual fetter, takes it up; while taking up the delight of seclusion, takes it up; while taking up unworldly bliss, takes it up; while taking up the feeling that is neither painful nor pleasant, takes it up.
Tuy nhiên, vị Sa-môn hay Bà-la-môn đáng kính này, nếu chấp thủ kiến chấp về quá khứ, thì chấp thủ; nếu chấp thủ kiến chấp về tương lai, thì chấp thủ; nếu chấp thủ kiết sử dục lạc, thì chấp thủ; nếu chấp thủ hỷ vị của sự độc cư, thì chấp thủ; nếu chấp thủ lạc vị không nhiễm ô, thì chấp thủ; nếu chấp thủ thọ không khổ không lạc, thì chấp thủ.
Yañca kho ayamāyasmā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati tadapi imassa bhoto samaṇassa brāhmaṇassa upādānamakkhāyati.
And that which this venerable one contemplates—‘I am peaceful, I am extinguished, I am unattached’—even that is declared to be an clinging for this Venerable recluse or brahman.
Và điều mà vị Tôn giả này quán sát rằng: ‘Ta là người an tịnh, ta là người đã tịch diệt, ta là người không chấp thủ’, điều đó cũng được xem là sự chấp thủ của vị Sa-môn hay Bà-la-môn đáng kính này.
‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
“This conditioned, coarse thing exists; yet there is, moreover, the cessation of formations. This is for the self”—having understood this, the Tathāgata, seeing the escape from that, has gone beyond it.
“Cái này là pháp hữu vi, thô thiển; nhưng có sự diệt tận của các hành”—sau khi biết như vậy, Như Lai, là bậc thấy sự thoát ly khỏi điều đó, đã vượt qua điều đó.