Jinavaṃsadīpaṃ

2700

Padātukāmova visuṃvisuṃ sute; ()

as if desirous of giving sons individually.

Để phục vụ hoàng tử. ()

2701

69.

2702

Asesadosāpagatā sukhedhi tā

Free from all faults, well-nourished,

Những người vú nuôi đó, không có bất kỳ khuyết điểm nào, được nuôi dưỡng trong hạnh phúc,

2703

Suvaṇṇakumbhorupayodharo na tā,

with golden, pot-like, large breasts,

Với bộ ngực đầy đặn như bình vàng,

2704

Anekadhātī varavaṇṇagabbi tā

many wet nurses, proud of their excellent complexion,

Nhiều vú nuôi có vẻ đẹp kiêu sa,

2705

Sapaccupaṭṭhāpayi taṅkhaṇepi tā; ()

attended upon him at that very moment.

Đã được sắp xếp để chăm sóc hoàng tử ngay lúc đó. ()

2706

70.

2707

Taḷākatīramhi taraṅgabhāsure

On the bank of a shining, wave-filled lake,

Giống như một con thiên nga cái chăm sóc con của mình,

2708

Yatheva haṃsyā kalahaṃsapotakaṃ,

just as a female swan (looks at) a cygnet,

Bên bờ hồ lấp lánh sóng nước,

2709

Mahesiyā’ṅke sayane sitatthare

on the royal consort's lap, on a white couch,

Vị vua đã nhìn thấy con trai mình trên giường trắng muốt,

2710

Suvāsare bhupati puttamaddasa; ()

on an auspicious day, the king saw his son.

Trong lòng hoàng hậu, vào một ngày tốt lành. ()

2711

71.

2712

Adiṭṭhaputtānanapaṅkajā ciraṃ

Having not seen her son's lotus-like face for long,

Hoàng hậu Maya, người chưa từng nhìn thấy khuôn mặt sen của con trai mình trong một thời gian dài,

2713

Lahuṃ parikkhīṇavayoguṇā ito,

her youthful qualities quickly faded away;

Với tuổi đời nhanh chóng suy giảm,

2714

Cutā’va māyājanani nirāmayā

thus, Mother Māyā, free from ailment,

Đã từ bỏ thế gian này một cách an lành,

2715

Upāvisi sattamavāsare divaṃ; ()

passed away and ascended to the heavenly realm on the seventh day.

Và tái sinh lên cõi trời vào ngày thứ bảy. ()

2716

72.

2717

Mahesimāyābhaginī tadā mahā-

Then, Queen Mahāpajāpati Gotamī,

Khi đó, em gái của Hoàng hậu Maya,

2718

Pajāpatigotamināmarājinī,

the sister of Queen Māyā,

Hoàng hậu Mahāpajāpatī Gotamī,

2719

Nijaṃ kumāraṃ bharaṇāya dhātinaṃ

having assigned wet nurses to raise her own prince,

Đã giao phó con trai của mình cho vú nuôi,

2720

Vidhāya bhāraṃ paṭijaggi taṃ sayaṃ; ()

herself attended to him.

Và tự mình chăm sóc hoàng tử. ()

2721

73.

2722

Tadā’bhavuṃ dīpasikhā jagantaye

Then, in the three worlds, the lamps of light shone;

Khi đó, những ngọn đèn trong ba thế giới,

2723

Kalebaro’bhāsalavena sununo,

due to a particle of the son's bodily radiance,

Do ánh sáng từ thân thể của hoàng tử,

2724

Vinaṭṭhatejāriva raṅgadīpikā

the lamps in the celestial mansions,

Đã mất đi sự rực rỡ như những ngọn đèn sân khấu,

2725

Vimānadipesu kathāvakā’ttano; ()

their light diminished, as if by a defeated enemy.

Và những ngọn đèn trong các cung điện thiên giới cũng vậy. ()

2726

74.

2727

Vicittabhummattharaṇe abhikkhaṇaṃ

He often moved about on variegated floor coverings,

Trên những tấm thảm trải sàn lộng lẫy, hoàng tử thường xuyên,

2728

Sajannukehā’cari mandirodare,

crawling on his knees in the inner courtyard of the palace,

Bò bằng đầu gối trong cung điện. ()

2729

Mahāvanasmiṃ maṇivālukātale

like a lion cub frolicking

Trong khu rừng lớn, trên nền cát đá quý,

2730

Vijambhamānoriva sihapotako; ()

on the jeweled sandy ground in a great forest.

Ngài vươn mình như một sư tử con. ()

2731

75.

2732

Sutassa kīḷāpasutassa mandi re

The king continuously saw the moving image

Khi con trai đang vui đùa trong cung điện,

2733

Bhamantabimbaṃ maṇidappaṇoda re

of his son, absorbed in play, reflected in a jeweled mirror,

Vua cha đã nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của Ngài trong chiếc gương đá quý,

2734

Nibaddhamaddakkhi carantamamba re

just as a Cakkavatti king (sees) a moving jewel wheel

Như bánh xe báu của vị vua vĩ đại. ()

2735

Yatheva cakkaṃ ratanaṃ mahībhu jo; ()

in the sky.

76.

2736

76.

2737

Tadaṅghiviññāsavasena bhumiyā

The king, placing his son on his lap,

Bấy giờ, vị vua, dựa vào dấu chân của Ngài trên đất,

2738

Vajantamaṅko’panidhāya bhumipo,

who was moving according to the impression of his feet on the ground,

Đã đặt Ngài vào lòng và nói:

2739

Tadā’bhinicchārita māsabhiṃ giraṃ

then spoke with a pleasing voice,

“Con hãy cho ta nghe lại lời nói đã được thốt ra trước đây.” ()

2740

Idāni maṃ sāvaya puttamabruvi; ()

"My son, let me hear (your voice) now."

77.

2741

77.

2742

Nibaddhamantomaṇivedikātale

Continuously striving to uplift the moon-like image of his face

Trên nền đá quý bên trong, Ngài đã đặt mặt trăng lên,

2743

Mukhendubimbuddharaṇe payojayaṃ,

from the jeweled platform within,

Và tự mình treo lên, dù còn nhỏ tuổi,

2744

Sayaṃ palambhesi amaccasūnavo

the minister's sons themselves let (their efforts) fall,

Nhưng có trí tuệ phi thường như con trai của các vị quan. ()

2745

Vayena mando’pi amandabuddhimā; ()

though young in age, they were of immense wisdom.

78.

2746

78.

2747

Uḷārasokaṃ pitucittasambhavaṃ

The lamp of the three worlds, with the power of his own merit,

Ngọn đèn của ba cõi, với uy lực phước báu của mình,

2748

Tilokadīpo nijapuññatejasā,

dispelled the great sorrow arising in his father's mind,

Đã xua tan nỗi buồn sâu sắc phát sinh trong lòng vua cha,

2749

Tamopabandhaṃ bhuvano’darubbhavaṃ

the entanglement of darkness arising in the world's interior,

Cũng như mặt trời non xua tan màn đêm u ám bao trùm thế giới. ()

2750

Nirākari bālaravī’va raṃsinā; ()

like the young sun with its rays.

79.

2751

79.

2752

Vikiṇṇalājākusumākulañjase

In that city, on the splendid, flower-strewn, beautiful path,

Trên con đường rải đầy bỏng và hoa,

2753

Vitānaraṅgaddhajanibbharambare,

under a canopy crowded with banners and flags in the sky,

Dưới bầu trời rợp cờ xí và trướng che,

2754

Pure tahiṃ maṅgalakiccasammataṃ

the plowing festival (Vappamaṅgala), considered an auspicious occasion,

Trong thành phố ấy, đôi khi diễn ra lễ cày tịch điền,

2755

Kadāci rañño bhavi vappamaṅgalaṃ; ()

once took place for the king.

Một nghi lễ được xem là tốt lành của nhà vua. ()

2756

80.

2757

Sugandhamālābharaṇādimaṇḍita-

The Kapila people, adorned with fragrant garlands, ornaments, etc.,

Những người dân Kapilavatthu, trang điểm bằng vòng hoa thơm và đồ trang sức,

2758

Pasādhitā kāpilavatthavā narā,

and their servants and workers, all ready,

Cùng với những người hầu và công nhân đã được chuẩn bị,

2759

Sakiṅkarā kammakarā’pi kappitā

came from here and there to that family (of the king).

Từ khắp nơi đã đổ về gia đình ấy. ()

2760

Tato tato sattipatiṃsu taṃ kulaṃ; ()

81.

2761

81.

He, resembling Purindada (Indra), accompanied by a great army,

81.

2762

Mahaccasenāyapurakkhatohiso

shining with great royal splendor,

Vị vua ấy, giống như Indra, được hộ tống bởi một đạo quân hùng hậu,

2763

Uḷārarājiddhisamujjalaṃtato

then went to the cultivating area,

Với sự uy nghi rực rỡ của vương quyền,

2764

Payāsikammantapadesamatrajaṃ

taking the prince with him.

Đã đưa đứa con trai của mình đến khu vực cày cấy. ()

2765

Kumāramādāyapurindadopamo; ()

82.

2766

82.

At that festival for the banner of Manu's lineage,

82.

2767

Chaṇamhi tasmiṃ manuvaṃsaketuno

there was a beautiful, auspicious plow, etc.,

Trong lễ hội ấy, những chiếc cày tốt lành và đẹp đẽ,

2768

Manoramaṃ maṅgalanaṅgalādikaṃ,

adorned with golden plates,

Của vị vua thuộc dòng dõi Manu, được trang trí bằng những tấm vàng;

2769

Suvaṇṇapaṭṭehi parikkhaṭaṃka mahā-

and for the common people, covered with silver plates.

Và của những người dân thường, được phủ bằng những tấm bạc. ()

2770

Janassa’pī rūpiyapaṭṭachāditaṃ; ()

83.

2771

83.

Having arranged a magnificent couch beneath

83.

2772

Visālasākhākulajambusākhino

a large-branched Jambu tree,

Vị vua, cùng với dân chúng của mình,

2773

Vidhāya heṭṭhā sayane mahārahe,

the king, with his retinue, placed his own prince (on it)

Đã đặt đứa con trai của mình trên một chiếc giường quý giá dưới gốc cây jambu có cành lá sum suê,

2774

Nijaṃ kumāraṃ sajano janādhipo

and presently celebrated the plowing festival.

Và bắt đầu lễ cày tịch điền. ()

2775

Samārahī sampati vappamaṅgalaṃ; ()

84.

2776

84.

The wet nurses, assigned to guard the prince,

84.

2777

Kumārarakkhāvaraṇāyu’paṭṭhitā

wishing to witness that festival,

Những người hầu cận được giao nhiệm vụ bảo vệ hoàng tử,

2778

Tamussavaṃ dhātijanā vipassituṃ,

departed from the enclosure for a moment

Để xem lễ hội đó, đã rời khỏi bức màn một lát,

2779

Apakkamitvā bahi sāṇito khaṇaṃ

and carelessly wandered about appropriately.

Và lơ đễnh đi lang thang đây đó. ()

2780

Pamattarūpā vicariṃsvi’tocito; ()

85.

2781

85.

The Buddha-to-be (Jinankura), having taken his seat on the couch,

85.

2782

Pariggahetvā’namapāna māsane

bound in a cross-legged posture,

Vị Phật tương lai, với trí tuệ sâu sắc,

2783

Nisajja pallaṅka malattha bandhiya,

of profound wisdom, entered the Jhāna of seclusion,

Đã ngồi kiết già trên chiếc ghế, không còn bị các triền cái chi phối,

2784

Jinaṅkuro nīvaraṇehi nissaṭaṃ

freed from the hindrances.

Và nhập vào thiền định do sự viễn ly sinh ra. ()

2785

Vivekajaṃ jhānamagādhabuddhimā; ()

86.

2786

86.

"Behold the prince's sitting there,

86.

2787

Vipassa puttassu’pavesanaṃ tahiṃ

how the shadow of the tree remains fixed!"

Khi vua cha được những người hầu cận kể lại rằng

2788

Dumassa chāyāya nivattataṃ tathā,

Prompted by the words of the doorkeepers,

Bóng cây đã không di chuyển khỏi nơi con trai Ngài đang ngồi,

2789

Pavandi rājā paṭihārikākathā-

the king approached his son and immediately bowed.

Ngài đã đến chỗ hoàng tử ngay lập tức và cúi lạy. ()

2790

Pacoditoputtamupecca taṅkhaṇe; ()

87.

2791

87.

The father, wishing to train his son

87.

2792

Kalāsu vujjāsu ca puttamattano

in arts and sciences, and capable of discipline,

Vị vua cha, muốn dạy dỗ con trai mình trong các môn nghệ thuật và kiến thức,

2793

Vinetukāmo vinayakkhamaṃ pitā;

once sent for a brahmin teacher,

Đã một lần mời một vị Bà-la-môn làm thầy giáo,

2794

Pasatthasatthantarapāradassinaṃ

who was renowned for his mastery of various scriptures.

Người thông thạo các bộ sách và khoa học được ca ngợi. ()

2795

Kadāci vippācariyaṃ kirā’nayi; ()

88.

2796

88.

That brahmin could not teach the one honored by the world of gods,

88.

2797

Samappitaṃ taṃ guruno karambuje

who was offered into the teacher's hands,

Vị Bà-la-môn đó, với sự tôn kính,

2798

Sadevalokassa guruṃ sagāravaṃ,

just as a drop of water (cannot measure)

Đã dâng lên bàn tay của vị thầy, người là bậc thầy của cả thế giới chư thiên,

2799

Mahīsuro so jalabindunā yathā

the flavor of the profound, vast ocean.

Như một giọt nước dâng lên đại dương sâu thẳm khó vượt qua. ()

2800

Suduttarāgādhamahodadhīrasaṃ; ()

89.

2801

89.

He knew the three Vedas with their phonetics, glossaries, and metrics,

89.

2802

Savaṇṇabhedaṃ sanighaṇṭukeṭubhaṃ

and the Atharva Veda, which is the fifth with its histories,

Ngài đã dạy dỗ các môn nghệ thuật và nghề nghiệp,

2803

Athabbabedeni’nihāsapañcamaṃ,

which are difficult to discern through the method of exposition;

Cũng như ba bộ Veda, bao gồm ngữ pháp, từ điển, cú pháp, và Atharvaveda thứ năm,

2804

Tivedamuddesapadena duddasaṃ

similarly, he also understood the crafts and arts.

Những điều khó hiểu qua các từ ngữ được chỉ định. ()

2805

Tathā kalāsippataṃ nibodhayī; ()

90.

2806

90.

For one whose wisdom was purified, with delusion dispelled

90.

2807

Anaññasādhāraṇapuññavāsanā-

by the disposition of unparalleled merit,

Với trí tuệ thanh tịnh đã xua tan mọi si mê do tích lũy phước báu phi thường,

2808

Vidhūtasammohavisuddhabuddhino,

all sciences and all arts (were known) by his intellect;

Tất cả các môn học và nghệ thuật đều không đáng kể,

2809

Samattavijjā sakalākalā dhiyā

what need for much speaking? Not even a fraction (was left unknown).

Vậy cần gì phải nói nhiều? ()

2810

Kalampi nālaṃ bahubhāsanena kiṃ; ()

91.

2811

91.

Not only his external body, indeed,

91.

2812

Na kevalaṃ tassa kalebaraṃ bahi

shone with the thirty-two auspicious marks,

Không chỉ thân thể bên ngoài của Ngài rực rỡ với ba mươi hai tướng tốt,

2813

Vibhāti battiṃsatilakkhaṇehi bho,

but his inner nature intensely shone

Mà cả nội tâm của Ngài cũng tỏa sáng rực rỡ,

2814

Bhusaṃ tadabbhantaravatthu dippate

with the marks of well-understood scriptures.

Với những tướng tốt của các bộ giáo lý giác ngộ. ()

2815

Subuddhasatthantaralakkhaṇehī’pi; ()

92.

2816

92.

This distinction is seen between the three-eyed one (Śiva)

92.

2817

Tilocanassā’pi tilokacakkhuno

and the eye of the three worlds (Buddha) with their eyes:

Sự khác biệt này được nhìn thấy qua con mắt của Ngài,

2818

Ayaṃ viseso nayanehi dissate,

the former, with an eye on his forehead, does not shine (as brightly)

Ngay cả so với vị thần ba mắt (Shiva), người là con mắt của ba cõi.

2819

Lalāṭanetto purimo nasobhati

as the latter, with the inner eye of knowledge.

Mắt trên trán của vị thần đó không thể sánh bằng

2820

Paro’va abbhattarañāṇalocano; ()

93.

Mắt trí tuệ nội tại của Ngài. ()

2821

93.

Continuously following the glory of youth,

93.

2822

Anubbajanto navayobbanassiriṃ

with his fame spreading in his own palace,

Khi Ngài tiếp tục phát triển vẻ đẹp của tuổi trẻ,

2823

Yasopabandhena sake niketane,

the wise one grew in all arts,

Với danh tiếng lan tỏa khắp nơi trong cung điện của mình,

2824

Pavaḍḍhi dhīro sakalaṃ kalāntaraṃ

like the moon (Kalanidhi) with its mass of rays in the sky.

Vị đại trí ấy đã trưởng thành trong mọi nghệ thuật,

2825

Kalānidhī raṃsicayeni’va’mbare; ()

94.

Như mặt trăng (nguồn của nghệ thuật) với các tia sáng trên bầu trời. ()

2826

94.

When that famous one reached sixteen years of age,

94.

2827

Upaḍḍhagaṇḍāhitadāṭhikāya so

with half-cheeked tusks,

Khi vị hoàng tử vinh quang ấy tròn mười sáu tuổi,

2828

Yasodhano soḷasavassiko yadā,

he surpassed the stage of childhood (like) the stream of ichor

Với hàm răng nanh nhú ra một nửa má,

2829

Kapolaphuṭṭhañjanadānarājiyā

flowing from the temples (of an elephant).

Và dòng nước từ thái dương chảy xuống má,

2830

Kari yathā bāladasaṃ vyatikkami ()

95.

Ngài đã vượt qua tuổi thơ như một con voi con. ()

2831

95.

Then the king, having employed skilled artisans,

95.

2832

Tadā narindo suramandiro’pamaṃ

caused three palaces to be built for his son,

Bấy giờ, vị vua đã cho xây ba cung điện cho con trai mình,

2833

Ututtayānucchavikaṃ manoramaṃ,

suitable for the three seasons, delightful,

Đẹp đẽ và phù hợp với ba mùa,

2834

Payojayitvāna paviṇasippike

like celestial mansions.

Do những nghệ nhân tài ba thực hiện, giống như cung điện của chư thiên. ()

2835

Sutāya kārāpayi mandirattayaṃ; ()

96.

2836

96.

The nine-storied palace, Mahīvattaṃsa,

96.

2837

Nisitasambādhatalaṃ nivārita-

with its polished floors, preventing the penetration of cold winds,

Cung điện có tên Ramma (Đẹp đẽ), chín tầng, trên đất,

2838

Saronilaṃ phassitasihapañjaraṃ,

and with lion cages touching it,

Với nền đất bằng phẳng và mát mẻ, ngăn chặn gió nóng,

2839

Mahivataṃsaṃ navabhumikaṃ gharaṃ

became delightful on earth, named Ramma.

Có những lồng sư tử chạm khắc, thật sự là một nơi ở tuyệt đẹp trên thế gian. ()

2840

Babhuva rammaṃ bhuvi rammanāmikaṃ; ()

97.

2841

97.

The five-storied palace named Suramma,

97.

2842

Sasikara’mbhodhararāvanibbhara-

with its canopy (like) moonbeams and clouds filled with thunder,

Cung điện có tên Suramma (Rất đẹp đẽ), năm tầng,

2843

Vitāna mugghāṭakavāṭabandhanaṃ,

and its door fastenings open,

Với trướng che như mây và ánh trăng, cửa sổ mở ra,

2844

Surammanāmaṃ hataghammamindirā-

became a delightful dwelling for the summer, dispelling heat.

Là nơi ở đẹp đẽ xua tan cái nóng. ()

2845

Nivāsarammaṃ bhavi pañcabhūmikaṃ; ()

98.

2846

98.

And the beautiful, seven-storied dwelling named Subha,

98.

2847

Ahiṇhasituṇbhaguṇehi pāvuse

favorable to comfort during the rainy season, with its constant cold and heat,

Cung điện có tên Subha (Tốt lành), bảy tầng,

2848

Sukhānulomaṃ samasattabhumikaṃ,

with delightful, non-touching lion cages,

Thoải mái trong mùa mưa, với những lồng sư tử chạm khắc,

2849

Suphassitā’phassitasihapañjaraṃ

became auspicious.

Là nơi ở tốt lành, không bị ảnh hưởng bởi nóng lạnh. ()

2850

Subhaṃ subhaṃ nāma niketanaṃ bhavi; ()

99.

2851

99.

The father, the king, wishing to display

99.

2852

Vayonupattassa narindasununo

the great royal splendor and glory to his royal son, who had attained the right age,

Vị vua cha, mong muốn cho con trai mình, người đã đến tuổi trưởng thành,

2853

Uḷārarājiddhivilāsadassane,

and desirous of bestowing his kingdom's prosperity,

Thấy được sự vinh hiển và uy nghi của vương quyền,

2854

Katā’bhilāso janako janādhipo

100.

Đã muốn trao lại quyền cai trị cho con. ()

2855

Padātukāmo nijarajjasampadaṃ; ()

He sent messages to the ministers of the Sakiyas

100.

2856

100.

through royal messengers, asking:

100.

2857

Vasanti ce yobbanahāridārikā

"Are there any charming maidens of youthful age

Ngài đã cử sứ giả đến các vị thủ lĩnh dòng Sakya với thông điệp:

2858

Narindasandesaharehi pesayi

living (among you)?"

“Nếu có những cô gái trẻ đẹp ở đó,

2859

Sa sākiyānaṃ sacivehi sāsane; ()

101.

Hãy gửi họ đến cho con trai ta.” ()

2860

101.

They (the Sakiyas), who were observers of the path that leads to nothingness,

101.

2861

Nivedayuṃ yobbanagabbitassa te

reported to the prince, who was proud of his youth, saying:

Các vị vương tộc Sakya đã trả lời các sứ giả:

2862

Nakiñcisikappāyatana’ntadassino,

"How can we give our daughters for the prince to take as wives,

“Làm sao chúng ta có thể gả con gái cho con trai của Ngài,

2863

Sutassa dārābharaṇāya dhītaro

since he knows no skills?"

Người kiêu hãnh về tuổi trẻ và không nhìn thấy bất cứ điều gì là đáng giá?” ()

2864

Kathannu dassāma mayanti khattiyā; ()

102.

2865

102.

Prompted by that royal son, his father

102.

2866

Sutena taṃ rājasutena codito

had royal drums beaten in the city, proclaiming:

Được con trai thúc giục, vị vua cha

2867

Pitā carāpesi puramhi bheriyo,

"My son will display his skill

Đã cho loan báo khắp thành bằng tiếng trống:

2868

Mama’trajo kāhati sippadīpanaṃ

on the seventh day from now!"

“Con trai ta sẽ biểu diễn tài năng vào ngày thứ bảy kể từ bây giờ.” ()

2869

Itoparaṃ sattamavāsare iti; ()

103.

2870

103.

Indeed, the excellent prince, with the valor of a prince,

103.

2871

Varo kumāro hi kumāravikkamo

The excellent prince, indeed, with princely valor,

Hoàng tử cao quý, với sức mạnh của một hoàng tử,

2872

Kalāpasannaddha kalebaro tadā,

His body then adorned with quivers,

Với thân thể được trang bị đầy đủ các môn nghệ thuật,

2873

Vipassataṃ bandhujanānamosari

Approached the battle sport arena, while his relatives looked on,

Đã tiến vào võ đài để biểu diễn tài năng chiến đấu,

2874

Anappadappo raṇakeḷimaṇḍalaṃ; ()

Filled with immense pride.

Trước sự chứng kiến của những người thân và bạn bè. ()

2875

104.

2876

Dhanuddharo so paṭhamaṃ sake bhuje

That archer, first on his arm,

Người cung thủ ấy trước hết trên cánh tay mình

2877

Sahassathāmaṃ sasaraṃ sarāsanaṃ,

Having fixed the bow with a thousand-fold strength and arrows,

Người cầm cung ấy, trước tiên, đã đặt cây cung có sức mạnh ngàn người,

2878

Vidhāya poṭhesi jiyaṃ vasundharā-

He twanged the string,

Cùng với mũi tên, lên vai mình và kéo dây cung,

2879

Vidāraṇākāramahāravaṃ ravi; ()

Making a great sound like rending the earth.

Tạo ra một tiếng vang lớn như sấm sét xé toạc mặt đất. ()

2880

105.

2881

Catuddisā’dharadhanuddharā mamaṃ

"Let archers from all four directions

Bốn phương, những cung thủ thấp kém hơn tôi,

2882

Karontu lakkhaṃ nijakhāṇapattiyā,

Make me a target with their own arrows,"

Ngài nói: “Những người cầm cung ở bốn phương hãy đặt mục tiêu cho ta,”

2883

Itīha vatvā saravāraṇena so

Having said thus, with an arrow-shield,

Và rồi, với mũi tên, Ngài đã biểu diễn tài năng bắn cung chưa từng có. ()

2884

Abhutapubbaṃ sarasippamāhari; ()

He displayed an unprecedented skill in archery.

106.

2885

106.

2886

Catuddisāyaṃ caturo dhanuddhare

"I shall strike the four archers

Ngài nói: “Ta sẽ bắn hạ bốn người cầm cung ở bốn phương bằng một mũi tên,”

2887

Mame’kabāṇena haṇāma’haṃ iti,

In all four directions with one arrow,"

Và rồi Ngài đã biểu diễn một tài năng phi thường khác,

2888

Akāsi tadadīpayamaññathā’bbhutaṃ

Thus he made a display of the wondrous skill

Đó là tài năng bắn xuyên qua bánh xe. ()

2889

Sa cakkavedhavhayasippadīpanaṃ; ()

Called "piercing the wheel," which had never been seen before.

107.

2890

107.

2891

Sarehi veṇyā’yatayaṭṭhirajjukaṃ

With arrows, he tied a long staff-rope,

Ngài đã dùng mũi tên để tạo ra một sợi dây dài như bím tóc,

2892

Sarehi cā’rohaṇamaṇḍapālayaṃ,

With arrows, he raised a pavilion,

Dùng mũi tên để tạo ra một mái che cho lễ đài,

2893

Sarehi pākārataḷākapaṅkajaṃ

With arrows, he made a wall, a pond, and a lotus,

Dùng mũi tên để tạo ra một hồ sen trong tường thành,

2894

Sarehi vassaṃ itisippamāhari; ()

With arrows, he made rain—thus he displayed his skill.

Và dùng mũi tên để tạo ra mưa, đó là tài năng của Ngài. ()

2895

108.

2896

Mahāsatto lokappabhavamasamaṃ sippajātaṃ janānaṃ

The Great Being then demonstrated various peerless skills,

Bấy giờ, Đại Bồ tát đã biểu diễn cho mọi người thấy vô số tài năng chưa từng có trên thế gian, khiến các cô gái Sakya vui mừng trong lòng.

2897

Tadā saṃdassesi muditahadayā sākiyā dārikāyo,

The origin of the world, to the people; the Sakyan maidens, with joyful hearts,

Bốn mươi ngàn vũ nữ tài giỏi trong tình yêu và chiến trận đã được đưa đến các cung điện. ()

2898

Upaṭṭhāpesuṃ tā suratiratisaṅgāmacaturā

Attended him; forty thousand courtesans, skilled in love and battle,

109.

2899

Sahassānaṃ tāḷisatiparimitā nāṭikā’suṃ gharesū; ()

Were in their homes.

Như vậy, chương thứ tám trong bộ Jinavaṃsadīpa, được biên soạn bởi vị tu sĩ tên Medhānanda, là nguồn gốc của niềm vui trong lòng tất cả các nhà thơ, đã trình bày về các sự kiện như nhận tướng tốt và sự trưởng thành của hoàng tử trong phần Nidāna không xa.

2900

Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe avidūrenidāne lakkhaṇapaṭiggahaṇa kumārasambharaṇādi pavatti paridipo aṭṭhamo saggo.

Here ends the eighth chapter, which describes the incidents of the reception of the bodily marks and the Bodhisatta's growth, in the Avīdūre Nidāna, a cause of joy for the hearts of all poets, the Jinavaṃsadīpa, composed by the ascetic named Medhānanda.

Như vậy, chương thứ tám, mô tả các sự kiện như thọ nhận tướng tốt và sự nuôi dưỡng hoàng tử, đã kết thúc trong phần Avidūrenidāna (Giai thoại không xa) của tác phẩm Jinavaṃsadīpa (Đèn Tộc Phật), một tác phẩm mang lại niềm vui cho trái tim của tất cả các thi sĩ, do vị tỳ khưu tên là Medhānanda biên soạn.

2901

1.

2902

Iti vihite sati sippadīpanasmiṃ

When the display of skill was thus performed,

Khi tài năng được biểu diễn như vậy,

2903

Tadabhimukhe’tarakhattiyā’tisūrā,

The other noble warriors facing him,

Các vị vương tộc khác, những chiến binh dũng mãnh, đã mất hết kiêu hãnh và tự mãn,

2904

Apagatamānamadābhaviṃsumañño

Were divested of pride and arrogance, like intoxicated elephants

Giống như những con voi say trước mặt một sư tử non. ()

2905

(Taruṇamigindamukhe)va mattadanti; ()

Before the face of a young lion.

2.

2906

2.

2907

Vijaṭita saṃsayabandhano padātuṃ

The supreme man, freed from the bonds of doubt,

Vị vua tối thượng, đã giải tỏa mọi nghi ngờ,

2908

Sumariya devadahamhi supakpabuddho,

Remembering well the well-instructed teachings in Devadaha,

Và nhớ lại lời tiên tri đã được đưa ra tại Devadaha,

2909

Narapavaro nijadhītaraṃ kumāriṃ

Decided to give his daughter, the maiden,

Đã trao con gái của mình cho hoàng tử.

2910

Suvimala koliyavaṃsakañjahaṃsiṃ; ()

A swan in the pure lotus-like Koliya lineage.

(Vị Vua ấy) như một con thiên nga cái trong đầm sen của dòng dõi Koliya thanh tịnh;

2911

3.

2912

Tahimathamantivarehi mantayitvā

Then, having consulted with his chief ministers there,

Sau khi bàn bạc với các vị đại thần ở đó,

2913

Nikhilapavattinivedanāya dūte,

He sent messengers to report all the events,

Để báo cáo tất cả các sự kiện, các sứ giả,

2914

Pahiṇi kavivāhamahe vidhiyatanti

"A grand wedding ceremony should be held

Đã gửi lời rằng lễ cưới

2915

Tava tanujena mamañhi dhītukaññā; ()

Between your son and my daughter, the maiden."

Của con trai ngài và con gái của tôi đang được tiến hành. ()

2916

4.

2917

Valayitatāramupaṭṭhito’dayaṃ te

The messengers, surrounding the king (like stars surround the moon)

Những người đến từ Kapilavastu đã đảnh lễ đức vua,

2918

Himakarabimbamivo’paviṭṭhapīṭhaṃ,

As he sat upon his throne, which shone like the rising moon,

Người hiện diện trên ngai vàng như vầng trăng tròn

2919

Parivutamantigaṇaṃ paṇamma rājaṃ

And bowing to the king surrounded by his ministers,

Được bao quanh bởi các vì sao, và được vây quanh

2920

Kapilapuropagatā tamatthamāhu;

Proceeded to Kapilavatthu and reported the matter.

Bởi hội đồng các quan đại thần, đã trình bày sự việc đó;

2921

5.

2922

Atha paṭiladdhapaṭissavenu’daggā

Then, having received the affirmative reply, the delighted

Sau đó, với sự chấp thuận đã nhận được, các sứ giả của đức vua

2923

Padayugamañjalipupphamañjarīhi,

Royal messengers, after revering his feet with flower offerings,

Vui mừng dâng hoa kết thành bó lên đôi chân (của đức vua),

2924

Sumahiya taṃ paṭivedayiṃsu rañño

Returned to their own country

Và sau khi tôn kính ngài, họ trở về đất nước của mình

2925

Sakavisayaṃ samupecca rājadūtā; ()

And reported to their king.

Và báo cáo lại cho đức vua. ()

2926

6.

2927

Ubhayakulamhi mahībhujā’ññamaññaṃ

The kings of both families, having again consulted

Sau khi hai vị vua ở cả hai dòng tộc

2928

Punarapi mantivarehi mantayitvā,

With their chief ministers and with clear-minded soothsayers,

Một lần nữa hội ý với các vị quan đại thần,

2929

Visadamatīhi nimittapāṭhakehi

Appointed a day

Họ đã ấn định ngày lành

2930

Niyamitamaṅgalavāsaramhitamhā; ()

For the auspicious ceremony.

Với những nhà chiêm tinh có trí tuệ trong sáng. ()

2931

7.

2932

Kanakavitānavinaddhahārihāraṃ

The splendid chief wedding pavilion, adorned with golden canopies and beautiful garlands,

Một lều cưới lộng lẫy, được trang trí bằng vàng,

2933

Kusumasamākulahemapuṇṇakumbhaṃ,

Golden full-vases filled with flowers,

Với những chuỗi vòng đẹp đẽ, những chiếc bình vàng đầy hoa,

2934

Tidivavimānasamānamullasanna-

Shone like a celestial palace,

Rực rỡ như cung điện của chư thiên,

2935

Ratanavicittavivāhamaṇḍapaggaṃ; ()

Variegated with jewels.

Và được trang trí bằng nhiều loại ngọc quý. ()

2936

8.

2937

Gahitavitānasitātapattaketu-

With canopies, white parasols, banners, flags,

Với những chiếc lọng trắng, cờ và biểu ngữ được treo,

2938

Ddhajamaṇivijanicarucāmarehi,

Jeweled fans, and beautiful yak-tail whisks,

Những chiếc phất trần bằng ngọc quý và những chiếc quạt lông công đẹp đẽ,

2939

Pacurajanehi katupahāramagge

The path was filled with many people offering tributes,

Đoàn rước được nhiều người dâng lễ vật

2940

Suparivutaṃ catuṅgiranidhajinyā; (6)

And was well-guarded by a four-fold army.

Vây quanh, cùng với quân đội bốn binh chủng. (6)

2941

9.

2942

Vividhavibhūsaṇabhusitattabhāvaṃ

With her body adorned with various embellishments,

Họ đã đưa công chúa Yasodharā,

2943

Abhinavapīnapayodharābhirāmaṃ,

And charming with fresh, firm breasts,

Người có thân thể được trang điểm bằng nhiều đồ trang sức,

2944

Harisivikāya yasodharaṃ kumāriṃ

The maiden Yasodharā was placed in a golden palanquin,

Và đẹp đẽ với bộ ngực mới nở đầy đặn,

2945

Maṇikhacitāya vidhāya cā’nayiṃsu; ()

Inlaid with jewels, and brought forth.

Trên một chiếc kiệu vàng nạm ngọc. ()

2946

10.

2947

Valayitamālatidāmahemamālā

Her braided hair, fragrant with jasmine garlands

Mái tóc dài của nàng, được ướp hương thơm

2948

Parimalabhāvitakuntalappaveṇi,

And golden chains,

Của những chuỗi hoa lài và vòng hoa vàng,

2949

Viraḷabakāvalimappavijjurājiṃ

Like a sparse flock of egrets, a streak of lightning,

Đã làm cho đám mây mưa

2950

Jaladharamālamajesi komalāya ()

Outshone a soft rain cloud formation.

Với hàng sếu trắng thưa thớt và những tia chớp yếu ớt phải xấu hổ. ()

2951

11.

2952

Niravadhirūpanabhotalamhi tassā

Upon the boundless sky-like beauty of her face,

Vầng trăng trên trán của nàng, được kết hợp

2953

Janamanakundavikāsanaṃ babhāsa,

Shone a moon-disc, causing the lotus-like minds of people to blossom,

Với hàng mây đen của những lọn tóc xoăn tít,

2954

Kuṭilatarālakakālamegharāji-

Set on her forehead,

Đã chiếu sáng trên bầu trời vẻ đẹp vô song của nàng,

2955

Jaṭitalalāṭataladdhacandabimbaṃ; ()

Amidst a mass of dark, curly locks like rain clouds.

Làm nở rộ những bông hoa súng trong tâm trí mọi người. ()

2956

12.

2957

Migamadakuṅkumagandhapaṅkalitto

A tilaka mark, smeared with musk, saffron, and sandalwood paste,

Nốt chấm son trên giữa trán của nàng dâu,

2958

Kulavadhuyā tilako lalāṭamajjhe,

On the center of the noble lady’s forehead,

Được thoa bằng hỗn hợp xạ hương và nghệ tây,

2959

Makaradhajena niropitori’vā’si

Appeared as if planted by the god of love,

Dường như là lá cờ hoa được Kama (thần tình yêu) dựng lên

2960

Tibhuvanabhutajayāya pupphaketu; ()

A flower banner for the conquest of the three worlds.

Để chinh phục ba cõi. ()

2961

13.

2962

Jananayanañjanarūpasampadāya

Her face shone with such beauty, delighting people's eyes,

Khuôn mặt của nàng, với vẻ đẹp làm say đắm lòng người,

2963

Kulamapadāya rarāja nimmadāya,

Without comparison, free from arrogance,

Đã chiếu sáng với vẻ đẹp tối thượng,

2964

Paramasiriṃ sarusīruhābhirāmaṃ

Possessing supreme grace, lovely like lotuses,

Đẹp như hoa sen và giống như tấm gương vàng của thần tình yêu,

2965

Vadanamanaṅgasuvaṇṇadappaṇābhaṃ; ()

Resembling the golden mirror of the god of love.

Làm cho mọi người không thể rời mắt. ()

2966

14.

2967

Maṇigaṇamaṇḍitakuṇḍalehi tassā

Her two ears, adorned with jeweled earrings,

Đôi tai của nàng, được trang trí bằng những đôi hoa tai nạm ngọc,

2968

Savaṇyugaṃ ghaṭitāvagaṇḍabhāgaṃ,

Clinging to her cheeks,

Và chạm vào phần má,

2969

Manasijasākuṇikena khittapāsa-

Appeared like two snares cast by the fowler of mind-born desire,

Giống như hai chiếc lưới được thợ săn tình yêu giăng ra

2970

Yugalamivakkhivibhaṅgamānamāsi; ()

Because of the captivating movement of her eyes.

Để bắt những ánh mắt liếc nhìn. ()

2971

15.

2972

Suvimalakantipabandhasandanatthaṃ

Between her two river-like eyes,

Chiếc mũi cao của nàng, trên khuôn mặt xinh đẹp,

2973

Nayananadīnamubhinnamantarāḷe,

For the flow of pure radiant beauty,

Đã tỏa sáng như một máng vàng được đặt

2974

Kanakapaṇāḷisamappite’va tāya

Her exquisite, prominent nose shone,

Giữa hai dòng sông mắt,

2975

Varavadanāya rarāja tuṅganāsā; ()

As if a golden spout had been placed by her beautiful face.

Để dẫn dòng ánh sáng thuần khiết. ()

2976

16.

2977

Nirupamarūpavilāsamandirasmiṃ

In her unrivaled mansion of beauty and grace,

Đôi mắt xanh biếc của người phụ nữ xinh đẹp,

2978

Sajavanikāni’va sīhapañjarāni,

Her bright, dark blue eyes, with their charming lashes,

Với hàng mi cong vút,

2979

Ruciravilāsiniyā lasiṃsu pambhā-

Shone like lion-cages

Đã tỏa sáng như những cửa sổ sư tử

2980

Valisahitāni sunīlalocanāni; ()

With drawn curtains, belonging to the charming beauty.

Có rèm che trong ngôi đền của vẻ đẹp vô song. ()

2981

17.

2982

Kanakakapālanibhaṃ manobhavassa

Her two pure cheeks, smooth and resembling golden plates,

Đôi má mịn màng của nàng, giống như chiếc đĩa vàng

2983

Vimalakapolayugaṃ siniddhakanniṃ,

Belonging to the god of love,

Của thần tình yêu, với đôi tai mềm mại,

2984

Navasasimaṇḍalapuṇḍarīkasaṇḍa-

And her lovely lips, like a fresh moon-disc and clusters of lotuses,

Đã làm lu mờ vẻ đẹp của vầng trăng non,

2985

Sasirimavarundhimanoharādharāya; (6)

Hindered her beauty.

Và những đóa sen trắng, với đôi môi quyến rũ. (6)

2986

18.

2987

Sucaritapāramitālatāya tāya

Were her lips the vine of good conduct pāramitās

Người đời đã băn khoăn tự hỏi:

2988

Pariṇatarāgalatāya bhūlatāya,

Or the vine of matured passion, or a brow-vine?

Liệu đó là dây leo của những Ba-la-mật hạnh tốt đẹp,

2989

Adharayugaṃ taruṇaṅkuradvayaṃ vā

Or were they two young sprouts?

Hay là hai chồi non của dây leo tình yêu,

2990

Kimiti vitakkahato’yamāsi loko; ()

The world was confounded with such speculation.

Hay là hai chồi non của dây leo tình ái đã trưởng thành? ()

2991

19.

2992

Kulavadhuyā vadanā’lavāḷagabbhe

In the inner basin of the noble lady’s face,

Trong khoang miệng của nàng dâu,

2993

Navakalikāvaliphullite’vakiñci,

As if fresh bud-clusters had just blossomed,

Hàng răng trắng sáng đã tỏa ra,

2994

Sumadhuravāṇilatāya mandahāsa-

Her row of teeth, radiant with the light of a gentle smile,

Như những nụ hoa mới nở,

2995

Jjutidhavali dasanavali rarāja; ()

And her sweet voice, shone brightly.

Với nụ cười dịu dàng và tiếng nói ngọt ngào. ()

2996

20.

2997

Kuvalayanīlavilolalocanāya

Her forehead, like a cluster of bees on a lotus face,

Đôi mắt lay động xanh biếc như hoa súng,

2998

Mukhakamalā’likulānukārinībhu,

Of the one with dark blue, restless eyes like water lilies,

Đôi lông mày của nàng, giống như bầy ong trên hoa sen,

2999

Nayanamayūkhaguṇeha’pāṅgabhaṅga-

Through the quality of her eye-rays and sharp arrows of side-glances,

Với những ánh mắt liếc nhìn sắc bén như mũi tên,

Table of Contents

Settings