Jinavaṃsadīpaṃ

2400

Jaṭāsu cakkaṅkitapādapaṅkajaṃ; ()

To place his lotus-feet, marked with a wheel, upon the ascetic’s matted hair.

tỏa sáng rực rỡ. ()

2401

9.

2402

Kumāramādāya samappitañjaliṃ

The Prince, having taken the joined palms (of the ascetic)

Nếu Đức vua mà không suy nghĩ

2403

Vidhāya pādesvanisammakārino,

And placed them at his feet, without delay,

đặt Hoàng tử với hai tay chắp lại dưới chân vị ẩn sĩ,

2404

Sace ṭhapeyyuṃ jaṭilassa sattadhā

Had the ascetic placed them differently, for if he had not,

thì đầu của vị ẩn sĩ sẽ vỡ thành bảy mảnh,

2405

Phaleyya muddhā jaṭitojaṭāya’pi; ()

His matted head would have split into seven pieces.

từ búi tóc của ông ấy. ()

2406

10.

2407

Sakāsanuṭṭhāya athe’sibhūmiyā

Then, rising from his seat,

Sau đó, vị ẩn sĩ đứng dậy khỏi chỗ ngồi,

2408

Nihacca so dakkhiṇajānumaṇḍalaṃ,

And kneeling on his right knee on the ground,

quỳ gối phải xuống đất,

2409

Akā mahākāruṇikassa gāravaṃ

He paid homage to the Greatly Compassionate One,

đã bày tỏ sự tôn kính đối với Đấng Đại Bi

2410

Sirovirūḷhañjali pupphamañjarī; ()

With his joined palms, like a cluster of flowers, raised to his head.

bằng hai tay chắp lại như một bó hoa trên đầu. ()

2411

11.

2412

Udikkhamāno vasinā samappitaṃ

The king, seeing that homage offered by the ascetic,

Đức vua, khi nhìn thấy sự đảnh lễ được vị ẩn sĩ thực hiện,

2413

Tamañjaliṃ bhattibharena bhūpati,

With overflowing devotion,

với lòng sùng kính sâu sắc,

2414

Atho’nametvā tanumīsakaṃ sakaṃ

Then slightly bent his own body

sau đó đã hơi cúi người,

2415

Pavandi pādamburuhāni sununo; ()

And venerated the lotus-feet of his son.

và đảnh lễ bàn chân sen của con trai mình. ()

2416

12.

2417

Siyā’va buddho purisāsabho ayaṃ

“This supreme being will surely become a Buddha;

Vị ẩn sĩ, sau khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp hình thể vô song của Hoàng tử,

2418

Nadassanaṃ tassa siyā mamantī so,

I shall not see him (as a Buddha),” thus he thought.

đã kết luận rằng: “Vị này chắc chắn sẽ là một Đức Phật, bậc tối thắng trong loài người,

2419

Nirūpamaṃ rūpasiriṃ samekkhiya

Seeing his peerless beauty and splendor,

nhưng ta sẽ không được thấy Ngài.”

2420

Payāsi niṭṭhaṃ upadhārayaṃ vasi; ()

The ascetic reached this conclusion by observation.

Và đã đi đến kết luận đó. ()

2421

13.

2422

Vavatthayitvevamuḷārabuddhimā

Thus determining, that greatly wise ascetic,

Sau khi quyết định như vậy, vị ẩn sĩ có trí tuệ siêu việt,

2423

Vitiṇṇakaṅkho hasamīsakaṃ rudaṃ,

Having dispelled his doubts, smiled slightly and wept,

đã giải tỏa nghi ngờ, vừa mỉm cười vừa khóc,

2424

Narindamorodhapurakkhataṃ vasī

And caused the king, surrounded by his royal retinue,

đã khiến Đức vua và những người trong hậu cung

2425

Tadavasīdāpayi saṃsayaṇṇave; ()

To sink into a sea of doubt.

chìm đắm trong biển nghi ngờ. ()

2426

14.

2427

Tamāharitvāna pakavattimabbhutaṃ

Having recounted this wondrous event

Khi thuật lại sự việc kỳ diệu đó,

2428

Purakkhato’rodhajanassa rājino,

To the king, surrounded by his retinue,

vị ẩn sĩ tối thượng, đứng trước Đức vua và hậu cung,

2429

Yatissaro saṃsayasallamuddharaṃ

The lord of ascetics, Kāḷadevala, removing the dart of doubt,

đã nhổ mũi tên nghi ngờ,

2430

Sabandhave’nussari kāladevalo;()

Remembered his relatives.

và nhớ đến người cháu trai Kāladevala.()

2431

15.

2432

Sakekule nāḷakanāmadārako

“In my family, the boy named Nāḷaka

“Trong dòng tộc của ta, đứa trẻ tên Nāḷaka

2433

Sayambhuno lacchati dassanaṃ iti,

Will attain the sight of the Self-Enlightened One,” knowing this fact,

sẽ được chiêm ngưỡng Đấng Tự Giác,”

2434

Tamatthamaññā samupecca taṃkulaṃ

He approached that family

sau khi biết được điều đó, ông đã đến dòng tộc ấy,

2435

Tvamāha pabbajjiti bhāgineyyakaṃ; ()

And urged his nephew to go forth (into homelessness).

và khuyên người cháu trai xuất gia. ()

2436

16.

2437

Nirāmayaṃ pañcamavāsaramhi so

On the fifth day, the healthy

Vào ngày thứ năm không bệnh tật,

2438

Varorasaṃ vāsitagandhavārinā,

Excellent son was bathed by the king, amidst his relatives,

Đức vua, giữa vòng quyến thuộc,

2439

Pavattamāne bhavane mahāmahe

With scented water,

đã tắm cho Hoàng tử cao quý bằng nước thơm,

2440

Nahāpayi bhūpati bandhumajjhago; ()

While a great festival was being celebrated in the palace.

trong khi lễ hội lớn đang diễn ra trong cung điện. ()

2441

17.

2442

Pasatthamanvatthabhidhāna mattano

To bestow an auspicious and meaningful name upon his own

Để đặt một cái tên phù hợp và đáng khen ngợi cho

2443

Kumāramāropayituṃ parosataṃ,

Son, the king invited over a hundred

Hoàng tử, Đức vua đã mời hơn một trăm

2444

Savedavedaṅgapabhedakovide

Brahmins, skilled in the Vedas and their subdivisions,

vị Bà la môn thông thạo các Veda và các chi phần của Veda,

2445

Dvije nimantāpayi so narādhipo; ()

And learned in the Vedāṅgas.

và các phân loại của chúng. ()

2446

18.

2447

Surindarūpo suramandiropamaṃ

That lion among kings, with the appearance of a king of devas,

Đức vua, người như Sư tử trong loài người, với vẻ đẹp như chư thiên,

2448

Tamindirādhāranarindamandiraṃ,

Approached that royal palace, which was like a divine mansion,

đã cúng dường cung điện của mình, giống như cung điện của chư thiên và là nơi nương tựa của sự giàu sang,

2449

Janindasīho’pagatā’vanīsure

Where the venerable brahmins were assembled,

cho các vị Bà la môn đã đến,

2450

Amandapūjāvidhinā’bhirādhayi; ()

And honored them with abundant offerings.

bằng nghi thức cúng dường trọng thể. ()

2451

19.

2452

Anenasiddhā samatiṃsapāramī-

Since the thirty perfections (pāramī), accomplished by this one

Vì Ngài đã thành tựu ba mươi pháp Ba-la-mật

2453

Sadatthasampattiparatthakārinā,

Who had worked for the welfare of others, achieved their true purpose,

để mang lại lợi ích cho người khác và thành tựu mục đích cao cả,

2454

Tathā’ttha saṅkhātadhanaṃ nidhānagaṃ

And likewise, the wealth called attha (meaning/prosperity) that was in the treasury

và vì tài sản quý giá đã được tích lũy

2455

Imamhi siddhaṃ sahajātiyā yato; (5)

Was fulfilled simultaneously with his birth. (5)

trong kiếp này đã thành tựu cùng với sự đản sinh của Ngài; (5)

2456

20.

2457

Dvijehi tantibbacanadvayārahaṃ

By the brahmins, a short and concise name, worthy of both meanings (tantī and vacana),

Do đó, để thuận tiện trong giao tiếp,

2458

Samāsasaṃkhittapadatthasaṃhitaṃ,

With profound significance,

các Bà la môn đã đặt cho con trai của Ngài cái tên Siddhattha,

2459

Sutassa siddhattha’bhidhānamattano

Was given to his son, the name Siddhattha (He who has accomplished his aim),

phù hợp với hai ý nghĩa của từ này

2460

Tato’bhivohārasukhāya kārayi; ()

For ease of common usage.

và chứa đựng ý nghĩa cô đọng. ()

2461

21.

2462

Suyāmarāmaddhajamantilakkhaṇa-

Suyāma, Rāmaddhaja, Mantī, Lakkhaṇa,

Những vị Bà la môn tên Suyāma, Rāma, Dhaja, Mantī, Lakkhaṇa,

2463

Subhojakoṇḍaññasudattasaññino,

Subhojaka, Koṇḍañña, and Sudatta by name –

Subhojaka, Koṇḍañña, và Sudatta,

2464

Ime dvijā rājasupūjitā tadā

These brahmins, highly honored by the king at that time,

được Đức vua cúng dường trọng thể vào lúc đó,

2465

Vicakkhaṇālakkhaṇapāṭhakā’bhavaṃ; ()

Were wise interpreters of bodily marks.

đã trở thành những nhà xem tướng tài giỏi. ()

2466

22.

2467

Subhāsubhaṃ passiya dehalakkhaṇaṃ

“Observe the auspicious and inauspicious bodily marks

Đức vua đã nói với họ: “Hãy xem các tướng tốt và xấu trên thân thể này.”

2468

Vibhāvayavho iti tesamabruvi,

And explain them,” thus he said to them.

Khi Ngài nói vậy,

2469

Samukkhipitvā’ṅgulipallavadvayaṃ

The seven brahmins, raising two finger-buds (fingers),

bảy vị Bà la môn đã giơ hai ngón tay lên

2470

Janādhipaṃ sattajanā’bravuṃ dvidhā; ()

Spoke in two ways to the king.

và nói với Đức vua hai điều. ()

2471

23.

2472

Sace mahārāja agāramāvase

“If, great king, your excellent son,

“Thưa Đại vương, nếu Hoàng tử cao quý của Ngài

2473

Varoraso te paricāritindriyo,

His senses controlled, remains in the household life,

sống đời gia đình, điều phục các căn,

2474

Samaṅgibhuto ratanehi sattahi

He will be endowed with the seven jewels,

thì Ngài sẽ trở thành một vị Chuyển Luân Vương,

2475

Bhaveyya rājā vatacakkavatya’yaṃ; ()

And will become a Universal Monarch (Cakkavatti).

thành tựu bảy báu. ()

2476

24.

2477

Mahādayo’yaṃ karuṇāya codito

If this greatly compassionate one, moved by compassion,

Nếu Ngài, với lòng đại bi thúc đẩy,

2478

Gharā’bhigantvā yadi pabbajissati,

Were to leave home and go forth (into homelessness),

rời bỏ gia đình và xuất gia,

2479

Bhaveyya buddho’khilañeyyamaṇḍalaṃ

He would become a Buddha, encompassing the entire sphere of knowledge.”

thì Ngài sẽ trở thành một Đức Phật, tự mình chứng ngộ

2480

Sayaṃ abhiññāya nahe’tthasaṃsayo; ()

He knows it himself, there is no doubt about it. ()

toàn bộ cảnh giới của sự hiểu biết; không có nghi ngờ gì về điều đó.” ()

2481

25.

2482

Kaṇiṭṭhabhūto vayasā tadantare

Among them, the youngest in age, but the foremost due to his understanding of the acclaimed treatises,

Trong số đó, vị Bà la môn tên Koṇḍañña,

2483

Pasatthasatthā’vagamena jeṭṭhako,

was the brāhmaṇa named Koṇḍañña. Raising one finger, he spoke thus:

người nhỏ tuổi nhất nhưng lại lớn nhất về sự thông hiểu kinh điển đáng khen ngợi,

2484

Samukkhipitvā’ṅgulimekamabruvi

Raising one finger, the brahmin named Koṇḍañña spoke thus:

đã giơ một ngón tay lên và nói:

2485

Itīha koṇḍaññasamaññabhusuro; ()

“The beautiful feet are always approached with devotion by people, like bees to lotuses.

“Chỉ có một điều này.” ()

2486

26.

2487

Imassa veneyyajanākatañjalī

The amenable people, with clasped hands, always devoutly seek his beautiful lotus-like feet,

“Thưa Đức vua, bàn chân của Ngài, được những người đáng được thuần hóa chắp tay

2488

Samaṃ phusantāni vasundharātalaṃ,

which touch the surface of the earth, just as bees seek lotuses.

và đặt xuống đất,

2489

Subhāni bhopādatalāti sabbadā

“The beautiful feet are always approached with devotion by people, like bees to lotuses.

luôn được tôn kính với lòng sùng mộ,

2490

Bhajanti bhatyā kamalānivālino; ()

They are beautiful like the lotuses approached by bees.

như những bông sen được nước tôn kính. ()

2491

27.

2492

Imassa khemantamasesapāṇino

For all beings, his feet bear the mark of wheels, well-prepared,

Thưa Đức vua, dấu bánh xe trên bàn chân của Ngài

2493

Tipaṭṭakantārapathāvatāraṇe,

resembling a pair of wheels on a chariot of perfections (pāramī),

giống như một cặp bánh xe đã được chuẩn bị sẵn để đưa tất cả chúng sinh

2494

Susajjitaṃ cakkayugaṃva pāramī

to guide them safely through the perilous three-fold wilderness path.

vượt qua con đường hoang vắng của ba cõi luân hồi,

2495

Rathamhi pādaṅkitacakkalakkhaṇaṃ; ()

The mark of a wheel imprinted by the feet on a chariot.

là sự viên mãn các Ba-la-mật. ()

2496

28.

2497

Imassa bho kambalabheṇḍukopamaṃ

Sir, his well-rounded and elongated heel area,

Thưa Đức vua, gót chân của Ngài, tròn trịa, thon dài và được làm nhẵn,

2498

Sumaṭṭavaṭṭāyatapaṇhimaṇḍalaṃ,

resembling a woollen ball, always displays the auspicious mark of a swollen, plump lotus-like foot.

giống như một quả cầu len,

2499

Sadā padambhojanivāsalakkhiyā

Always, with the prosperity dwelling in his lotus-feet,

luôn tạo ra vẻ đẹp của sự sung mãn,

2500

Tanoti pīnatthanapiṇḍavibbhamaṃ; ()

He displays the charm of plump, firm masses.

như một nơi ở của sự may mắn trên bàn chân sen. ()

2501

29.

2502

Imassa dīghaṅgulipanti vaṭṭita-

Sir, his long, slender fingers, resembling wicks made of red arsenic and lac,

Thưa Đức vua, hàng ngón tay dài của Ngài, tròn trịa,

2503

Manosilālattakavattikopamā,

shine forth abundantly, like a row of fresh leaves on the creeper of perfections (pāramī).

giống như những cây bút chì son đỏ,

2504

Vibhāti bho bāhulatāya pāramī-

O King, they shine with the abundance of the perfection-vine,

tỏa sáng rực rỡ, hoặc như hàng lá non

2505

Latāya vā nūtanapattapantiva; ()

Or like a row of fresh leaves.

của dây Ba-la-mật do sự phong phú của chúng. ()

2506

30.

2507

Imassa pārevaṭapāda pāṭalā

Sir, his feet and hands, red like the young shoots of a Banyan tree and exceedingly soft,

Thưa Đức vua, bàn tay và bàn chân của Ngài, đỏ hồng như chim bồ câu,

2508

Sapāṇipādā taḷuṇātikomalā,

are resplendent like a coral bowl, ready to receive magnificent offerings.

non mềm và vô cùng tinh tế,

2509

Uḷārapūjāvidhisampaṭicchane

In receiving great offerings,

tỏa sáng rực rỡ như những chiếc đĩa san hô

2510

Pavāḷapāti’va samullasanti bho; ()

They shine, O King, like a coral bowl.

để tiếp nhận các lễ vật cao quý. ()

2511

31.

2512

Imassarūpassirimandirodare

Sir, in this beautiful mansion of his body, his hands and feet, with their equally long and fresh fingers,

Thưa Đức vua, trong cung điện vẻ đẹp hình thể của Ngài,

2513

Samappamāṇābhinavaṅgulīhi bho,

adorned with the mark of a net-like pattern, shine forth like lattice-windows.

các bàn tay và bàn chân của Ngài, với các ngón tay mới và cân đối,

2514

Padissare jālakavāṭasantibhā

His hands and feet, marked with a net-like pattern,

có dấu lưới, giống như những cánh cửa lưới,

2515

Sapāṇipādā tatajālalakkhaṇā ()

Appear like window lattices.

được nhìn thấy. ()

2516

32.

2517

Imassa ussaṅkhapadassa gopphakā

His high ankles, O King, are placed four fingers above his lotus-like feet,

Thưa Đức vua, mắt cá chân của Ngài, cao và ẩn,

2518

Padambujānaṃ caturaṅgulopari,

embracing the charm of necks on full pitchers, and they shine royally.

nằm trên bốn ngón tay phía trên bàn chân sen,

2519

Patiṭṭhitā puṇṇaghaṭesukandharā-

His shoulders, resting on full pitchers,

ôm lấy vẻ duyên dáng của chiếc cổ bình đầy,

2520

Vilāsamāliṅgiya rājabhāsare; ()

Embrace grace and shine royally.

tỏa sáng rực rỡ. ()

2521

33.

2522

Imassa dehajjutivāripūrita-

Sir, his two beautiful calves, plump like red rice grains,

Thưa Đức vua, hai bắp chân đẹp của Ngài, giống như bụng lúa đỏ,

2523

Sarīrakedārabhavā phalatthino,

which form the rice-fields of his body, filled with the water of his bodily radiance, fulfill the desires of those seeking fruit.

phát triển từ ruộng thân thể được tưới đầy ánh sáng rực rỡ của Ngài,

2524

Surattasālyodarasannibhā subhā

His two calves are plump and beautiful,

đang làm cho Ngài trở nên đầy đặn và đẹp đẽ,

2525

Duveṇijaṅghā abhipīṇayantī bho; ()

Resembling the beautiful belly of ripened red rice, O King.

như những cây lúa mang lại quả. ()

2526

34.

2527

Imassa bho jānuyugaṃ parāmasaṃ

Sir, his two knees, which a great-armed man can touch while standing without bending down,

Thưa Đức vua, cánh tay vĩ đại của Ngài, khi đứng thẳng,

2528

Anonamanto ṭhitako mahābhujo,

display the grace of a broad branch of the Bodhi tree.

mà không cần cúi xuống, chạm đến hai đầu gối của Ngài. ()

2529

Sahattanā sambhavabodhisākhino

With his many branches, he (the Bodhisatta) is like a Bodhi tree,

Với bàn tay của mình,

2530

Visālasākhāya vilāsamādise; ()

He commands the grace of a massive branch.

Ngài đã chỉ ra vẻ duyên dáng của cành Bồ đề đang phát triển với những cành lớn. ()

2531

35.

2532

Imassa kosohitavatthaguyhako

His private parts, hidden within a sheath, enclosed like the core of an unopened mango bud,

Vị này có bộ phận kín được che giấu trong vỏ bọc vải,

2533

Abhinnakokāsakakosakosago,

due to their unparalleled nature, indicate that he will turn away from the battle of Māra in the future.

Vị ấy là bậc đã đạt được sự thành tựu hoàn hảo, không có bất kỳ khuyết điểm nào,

2534

Anaññasādhāraṇatādinā’yatiṃ

Because of his unique qualities, in the future,

Với những phẩm chất độc đáo không ai sánh bằng,

2535

Anaṅgasaṅgāmaparammukho siyā; ()

He will be averse to the battles of love.

Do đó, vị ấy sẽ là người đã quay lưng lại với cuộc chiến của dục vọng. ()

2536

36.

2537

Imassa bho gotamagottaketuno

Sir, the golden skin of this banner of the Gotama clan, resembling a golden sheath,

Thưa bệ hạ, trên thân thể của vị Gotama này,

2538

Kalevare kañcanasattibhattaco,

enhances the beauty of even the golden-colored robes of the Jina, radiating dense Buddha-rays.

Giống như một chiếc áo giáp vàng óng ánh,

2539

Suvaṇṇavaṇṇo jinacīvarassapi

The color of gold of the ascetic's robe

Màu vàng của y phục chư Phật

2540

Tanoti sobhaṃ ghanabuddharaṃsino; ()

Enhances the splendor of the radiant Buddha’s rays.

Tỏa sáng rạng rỡ như ánh sáng dày đặc của một vị Phật. ()

2541

37.

2542

Imassa jambonadīpiñjarāya bho

Sir, his skin, tender and pure like the flower of the Sirisa tree, golden as the Jambūnada gold,

Thưa bệ hạ, trên làn da màu vàng óng như vàng Jambonadi của vị ấy,

2543

Sirisapupphassukumāracāriyā

does not cling to even a speck of dust, just as water drops do not cling to a lotus leaf.

Dù là bụi bẩn nhỏ nhất cũng không thể bám vào,

2544

Rajonumattaṃ chaviyā nalimpate

Not even a speck of dust adheres to his skin,

Giống như giọt nước không bám vào cánh sen,

2545

Sarojapatteriva vāribindavo; ()

Just as drops of water do not cling to a lotus leaf.

Nhờ sự thanh tịnh và dịu dàng như hoa cải dầu. ()

2546

38.

2547

Imassa lomāni kalevare vare

Sir, the hairs on his excellent body, each growing separately from a single pore,

Thưa bệ hạ, những sợi lông trên thân thể cao quý của vị ấy,

2548

Visuṃ visuṃ kūpagatāni sūnuno,

surpass the charming beauty of a ruby-studded cloak in their radiant splendor.

Mỗi sợi đều mọc riêng biệt từ một lỗ chân lông,

2549

Vilumpare rūpavilāsalakkhiyā

His beauty and grace eclipse

Vượt trội hơn cả vẻ đẹp lộng lẫy của một chiếc áo choàng quý giá,

2550

Manoramaṃ bho kamaṇikañcukassiriṃ; ()

The enchanting splendor of a jeweled golden vest, O King.

Làm lu mờ vẻ đẹp của sự lộng lẫy và duyên dáng. ()

2551

39.

2552

Imassa uddhaggamukhaṃ mukhassiriṃ

Sir, the upward-curling hair, turning clockwise, looking at his beautiful face as it were,

Thưa bệ hạ, vẻ đẹp của khuôn mặt vị ấy với những sợi lông mọc hướng lên,

2553

Padakkhiṇāvatta mapekkhino yathā,

eclipses the beauty of a forest of blue water lilies in a lotus pond.

Giống như những người chiêm ngưỡng một mặt trời xoay thuận chiều,

2554

Tirokare romavitāna mindirā-

His canopy of hairs conceals

Che phủ vẻ đẹp của khu rừng hoa sen xanh,

2555

Niketanindīvarakānanassiriṃ; ()

The splendor of a grove of blue water lilies in a house.

Vốn là nơi trú ngụ của nữ thần sắc đẹp. ()

2556

40.

2557

Imassa bhorāja sarojayonino

Sir, his erect body, like that of Brahmā, the lotus-born, due to its uprightness, in the future,

Thưa bệ hạ, sự thẳng tắp của thân thể vị ấy,

2558

Yathojugattaṃ ujugattamāyatiṃ,

will become worthy of the veneration of beings, owing to its unparalleled common qualities.

Giống như sự thẳng tắp của đấng Phạm Thiên,

2559

Anaññasāmaññaguṇāvakāsato

Due to his incomparable common virtues,

Do không có những phẩm chất chung với người khác,

2560

Pajābhipūjāvidhibhājanaṃ siyā; ()

He will be worthy of the people’s veneration.

Sẽ trở thành đối tượng được chúng sinh cúng dường. ()

2561

41.

2562

Imassa sattussadalakkhaṇaṃ subhaṃ

Sir, his beautiful body, with its seven convexities and even, unobscured network of veins,

Thưa bệ hạ, dấu hiệu tốt lành của bảy chỗ đầy đặn trên thân thể vị ấy,

2563

Samaṃsamaddiṭṭhasirāvaliṃ sadā,

always displays the splendor of a lump of refined pure gold, like one who reaps the fruit of the perfections (pāramī) and Dhamma.

Với những đường gân ẩn hiện đều đặn,

2564

Dadhāti bho pāramidhammasipakpino

O King, he bears the charm of a mass of refined pure gold,

Luôn mang vẻ đẹp rực rỡ như một khối vàng ròng tinh khiết,

2565

Sudhantacāmīkarapiṇḍavibbhamaṃ; ()

Possessing the wisdom of the perfections.

Của bậc đã hoàn thành các pháp Ba-la-mật. ()

2566

42.

2567

Imassa puṇṇobhayakāyabhāgimaṃ

His entire body, well-proportioned, bears the mark of a lion's forepart;

Thưa bệ hạ, dấu hiệu thân trên đầy đặn của vị ấy,

2568

Migindapubbaddhasarīralakkhaṇaṃ,

will it not, O King, possess the power to shatter the heads of elephant-like wrong-view holders?

Giống như phần thân trước của vua sư tử,

2569

Kudiṭṭhivādībhasirovidāraṇe

In cleaving the heads of those who cling to wrong views,

Há chẳng thể ban cho vị vua quyền năng

2570

Narindasāmatthiyamubbahe nakiṃ; ()

Will he not wield the might of a king?

Sức mạnh để phá tan đầu voi của những kẻ tà kiến sao? ()

2571

43.

2572

Imassu’peto ghanamaṃsavaṭṭiyā

His shoulders, well-filled with thick flesh, rise gently from his charming back,

Thưa bệ hạ, vai của vị ấy được bao phủ bởi những khối thịt dày,

2573

Citantaraṃso muducārupiṭṭhiyaṃ,

resembling a golden mountain peak, O King, for beings to cross the ocean of existence.

Và lưng mềm mại, duyên dáng,

2574

Bhavaṇṇavā kañcanapaccarisiraṃ

O King, the ocean of existence, the golden mountain peak,

Giống như một ngọn núi vàng sừng sững trên biển sinh tử,

2575

Tanoti sattuttaraṇe narādhipa; ()

He creates for the liberation of beings, O Lord of men.

Để cứu vớt chúng sinh. ()

2576

44.

2577

Imassa nigrodhamahīruhassiva

Sir, his body, perfectly proportioned and symmetrical like a great banyan tree,

Thưa bệ hạ, thân thể tròn trịa và cân đối của vị ấy,

2578

Samappamāṇo parimaṇḍalopya’yaṃ,

will one day remove the weariness of beings tormented by the suffering and heat of existence.

Giống như cây đa vĩ đại,

2579

Kadāci dukkhātapakhinnadehinaṃ

Sometimes, O King, for those whose bodies are wearied by the heat of suffering,

Sẽ xua tan mọi mệt mỏi của những chúng sinh đang đau khổ,

2580

Parissamaṃ bho pajahe bhavañjase; ()

He dispels their fatigue on the path of existence.

Trong dòng chảy của sinh tử. ()

2581

45.

2582

Imassa rājittayarañjito’ttariṃ

His shoulders, well-rounded and evenly formed, adorned with the three royal lines (neck folds),

Thưa bệ hạ, vị ấy, với ba nếp gấp trên thân thể,

2583

Karīyamānu’ttamadhammanissano,

constantly making the excellent sound of Dhamma, O King, shine like the shoulders of a drum.

Đang thực hành pháp tối thượng,

2584

Sumaṭṭavaṭṭo samavattakhandhako

(Pun on words)

Với vai tròn trịa, cân đối và mịn màng,

2585

Mutiṅgakhandhoriva rāja rājate; () (Silesa bandhanaṃ)

O King, he shines like the shoulder of a jewel-drum. (Figurative language)

Sẽ tỏa sáng như một ngọn núi vàng. () (Silesa bandhanaṃ)

2586

46.

2587

Imassa bho sattasahassasammitā

Sir, as if desiring to taste the immortal, there are seven thousand flavors concentrated in him,

Thưa bệ hạ, vị ấy có bảy ngàn vị giác,

2588

Yathā’matajjhoharaṇābhilāsino,

and those desirous of the highest flavors are said to be "supreme in taste," hence he is called "Supreme in Taste."

Luôn mong muốn nếm trải vị cam lồ,

2589

Rasaggasā santi rasādanummukhā

Those who are foremost in taste exist, inclined to enjoy flavors;

Do đó, vị ấy được gọi là “Bậc có vị giác tối thượng”,

2590

Rasaggasaggī’tya’bhidhīyate tato; ()

Hence, he is called ‘foremost among those who relish the highest taste.’

Vì các vị giác của vị ấy luôn hướng về sự nếm trải vị tối thượng. ()

2591

47.

2592

Imassa’nubyañjanatārakākule

Sir, his jaw, resembling that of a lion, shines like the twelve suns

Thưa bệ hạ, trong không gian của sắc pháp vô biên,

2593

Anantarūpāyatanambaro dare,

in the boundless space of his form, crowded with innumerable minor characteristics.

Được điểm xuyết bởi những tiểu tướng như những vì sao,

2594

Virocatebārasamīsasiriva

His jaws, O King, comparable to a lion’s,

Hàm của vị ấy, giống như hàm sư tử chúa,

2595

Narindasīhassahanūpamāhanū; ()

Shine like the new moon of the twelfth lunar month.

Tỏa sáng như mặt trời mười hai ngàn dặm. ()

2596

48.

2597

Imassa tāḷisatidantapanti bho

Sir, his row of forty teeth, for the charming lady of speech, his expansive tongue,

Thưa bệ hạ, hàm răng bốn mươi chiếc của vị ấy,

2598

Pahūtajivhārathikaṃ carantiyā,

displays the graceful beauty of a praised string of pearls in the future.

Khi lưỡi rộng rãi của vị ấy di chuyển,

2599

Manuññavāṇivanitāya tatvate

The voice of the delightful goddess of speech weaves

Sẽ tạo ra vẻ đẹp của một chuỗi ngọc trai quý giá,

2600

Pasatthamuttāvalilīlamāyatiṃ; ()

The elegance of a praiseworthy pearl necklace in the future.

Cho nữ thần lời nói dịu dàng. ()

2601

49.

2602

Imassa javhāvarakaṇṇikāvahe

Sir, in his lotus-like mouth, fragrant with the perfume of truth, adorned with the finest tongue,

Thưa bệ hạ, trong khuôn mặt như hoa sen,

2603

Mukhambuje saccasugandhavāsite,

his beautiful, evenly-set row of teeth shines forth like a border of filaments, O King.

Được xông ướp bằng hương thơm của sự thật,

2604

Samappamāṇā dasanāvalī subhā

His beautiful row of teeth, of even measure,

Hàng răng đều đặn, đẹp đẽ của vị ấy,

2605

Vibhāti kiñjakkhatatīva bhūpatī; ()

Shines like a row of pollen, O King.

Tỏa sáng như nhụy hoa sen, thưa đức vua. ()

2606

50.

2607

Imassa bho khaṇḍitasaṅkhapaṇḍarā

Sir, his row of teeth, white like a broken conch shell, without gaps,

Thưa bệ hạ, hàng răng trắng như vỏ ốc bị vỡ của vị ấy,

2608

Dvijāvalī nibbivarantarāyatiṃ,

protects the beauty of a garland of buds in the mouth-garden, ready to bloom.

Không có khoảng trống giữa các răng,

2609

Samubbhavāyuttilatāya tāyati

The emerging vine of suitable growth protects

Giống như vẻ đẹp của những nụ hoa,

2610

Mukhālavāḷe mukulāvalissiriṃ; ()

The splendor of budding clusters in the mouth’s pond.

Trong bồn hoa của miệng, để cây nho của sự sống sinh trưởng. ()

2611

51.

2612

Imassa pīṇānanacandacandikā

His very white canine teeth, like the moonlight of his full moon-like face,

Thưa bệ hạ, ánh trăng từ khuôn mặt tròn đầy của vị ấy,

2613

Susukkadāṭhāvali saccavādino,

appear like a flock of eagerly desired swans playing in the pond of Dhamma.

Và hàng răng nanh trắng tinh của bậc nói lời chân thật,

2614

Padissate dhammataḷākakīḷane

It appears like a line of swans delighting

Hiện ra như một chuỗi thiên nga đang vui đùa,

2615

Katābhilāsārivahaṃsamālinī; ()

In playing in the pond of Dhamma.

Trong hồ nước Chánh pháp, với niềm khao khát. ()

2616

52.

2617

Imassa cānuttaradhammadesanā-

And his expansive tongue, O King, resembling a vibrant creeper of unsurpassed Dhamma teaching,

Thưa bệ hạ, chiếc lưỡi rộng rãi của vị ấy,

2618

Taraṇyamālolalakārarūpinī,

will ferry beings across the ocean of existence to the other shore.

Giống như cây nho uốn lượn trong rừng pháp vô thượng,

2619

Pahūtajivhā bhavasāgarā’yatiṃ

With his mighty tongue, O King, in the ocean of existence,

Sẽ đưa chúng sinh qua biển sinh tử,

2620

Narinda pāraṃ janatā’vatāraye; ()

He will ferry people to the other shore.

Đến bờ bên kia, thưa đức vua. ()

2621

53.

2622

Imassa bho brahmasaropamo sadā

Sir, his voice, like that of Brahmā, always resounding a thousandfold like the Karavīka bird,

Thưa bệ hạ, giọng nói của vị ấy luôn giống như tiếng chim Karavīka,

2623

Sahassadhā’yaṃ karavīkarāvato,

with its charming eight-fold qualities, becomes like a jeweled earring for those who listen.

Từ hồ Phạm Thiên, vang vọng ngàn lần,

2624

Manoharaṭṭhaṅgasamaṅgisussaro

His charming voice, endowed with eight qualities,

Với tám phẩm chất thanh thoát, làm say đắm lòng người,

2625

Sasotakānaṃ maṇikuṇḍalāyate; ()

Becomes a jeweled earring for those who listen.

Trở thành đôi hoa tai ngọc quý cho những ai lắng nghe. ()

2626

54.

2627

Imassa nīlaṃ nayanuppalañcayaṃ

Sir, his blue lotus-like eyes, in his incomparable mansion of radiant beauty,

Thưa bệ hạ, đôi mắt xanh biếc như hoa sen của vị ấy,

2628

Nirūpame rūpavilāsamandire,

shine forth like a pair of jeweled lion-cages, by some skill.

Trong ngôi đền của sắc đẹp vô song,

2629

Niropitaṃ bho maṇisīhapañjara-

O King, his two eyes appear as if

Tỏa sáng như hai chiếc lồng sư tử bằng ngọc quý,

2630

Dvayaṃva bhāse kusalena kenaci; ()

Two jeweled lion cages have been skillfully placed.

Được đặt bởi một bậc thiện xảo nào đó. ()

2631

55.

2632

Imassa pāṭhīnayugaṃ’va dissate

Sir, his two beautiful eyelashes, like a pair of fish in the river of his supreme form,

Thưa bệ hạ, đôi lông mi đẹp đẽ của vị ấy,

2633

Visiṭṭharūpāyatanāpagāsayaṃ,

resembling windows, and shining like jewels, are always present.

Giống như hai con cá trong dòng sông của sắc pháp đặc biệt,

2634

Subhaṃ gavacchāpavilocanopamaṃ

His two auspicious eyelids, resembling the window of a bull's eye,

Và cặp lông mi của vị ấy, giống như cửa sổ đẹp đẽ,

2635

Maṇippabhaṃ gopakhumadvayaṃ sadā; ()

Are always radiant like jewels.

Luôn tỏa sáng như ngọc quý. ()

2636

56.

2637

Imassā uṇṇā bhamukantarubbhavā

His Uṇṇā-hair, growing between the eyebrows, positioned in the middle of his forehead, shines forth,

Thưa bệ hạ, sợi lông trắng (uṇṇā) mọc giữa hai lông mày của vị ấy,

2638

Ḷāṭamajjhopagatā virocati,

just as the flawless moon's orb shines amidst a line of evening clouds.

Nằm ở giữa trán, tỏa sáng rực rỡ,

2639

Yadatthi sañajhāghanarājimajjhagaṃ

And just as the moon disk, free from blemish,

Giống như vầng trăng không tì vết,

2640

Sasaṅkahīnaṃ sasimaṇḍalaṃ tathā ()

Is amidst the array of evening clouds,

Nằm giữa đám mây chiều. ()

2641

57.

2642

Imassa uṇhīsakasīsalakkhaṇaṃ

His head, bearing the mark of an uṇhīsa, in the future, when he establishes the kingship of the Dhamma,

Thưa bệ hạ, dấu hiệu đỉnh đầu nhô cao của vị ấy,

2643

Sadhammarajjissariyaṃ anāgate,

will take on the splendor of the uṇhīsa on the head of a universal monarch.

Trong tương lai, sẽ là vương quyền của Chánh pháp,

2644

Kariyamānassa hi cakkavattino

Thus, for one who becomes a Cakkavatti,

Và đối với một vị Chuyển Luân Thánh Vương,

2645

Dadhāti uṇhīsakasisavibbhamaṃ; ()

It bestows the charm of a lunar ornament.

Nó mang vẻ đẹp của một chiếc khăn vấn đầu. ()

2646

58.

2647

Imassa bhumissara supakpatiṭṭhita-

O Lord of the Earth, on the pair of wheel-marked feet that are firmly planted,

Thưa bệ hạ, trên đôi bàn chân được đặt vững chắc của vị ấy,

2648

Padaṅkite cakkayugamhi dissare,

a thousand spokes, rims, hubs, and three concentric lines, the Sīrivaccha symbol, and others are visible.

Có dấu hiệu của bánh xe,

2649

Arāsahassāni ca neminābhiyo

Thousands of spokes, the felloe and hub,

Với hàng ngàn nan hoa, vành bánh và trục,

2650

Tivaṭṭarekhā sirivacchakādayo; ()

Three concentric lines, and the mark of the Śrīvatsa, etc.

Cùng với ba đường vòng, dấu hiệu Śrīvatsa và các dấu hiệu khác. ()

2651

59.

2652

Imehi battiṃsatilakkhaṇehi bho

Sir, this noblest of men, shining with these thirty-two great marks

Thưa bệ hạ, vị bậc tối thượng trong loài người này,

2653

Asītyanubyañjanalakkhaṇehi’pi,

and also with eighty minor characteristics, will become a Buddha, the cutter of the bonds of existence.

Rực rỡ với ba mươi hai tướng đại nhân và tám mươi tướng tùy hình,

2654

Samujjalanto purisāsabhotyayaṃ

This excellent man, shining brightly,

Sẽ trở thành một vị Phật,

2655

Bhaveyya buddho bhavabandhanacchido; ()

Will become the Buddha, the severer of worldly bonds.

Người cắt đứt mọi ràng buộc của sinh tử. ()

2656

60.

2657

Sasotamāpāthagatāya tāvade

Immediately, upon hearing the detailed discourse of the brāhmaṇa,

Ngay khi nghe lời giải thích chi tiết của vị Bà-la-môn,

2658

Dvijassa vitthārakathāya codito,

the king asked: "Observing what, Brāhmaṇa, will he go forth into homelessness in the future?"

Vị vua đã hỏi:

2659

Apucchi rājā kimayaṃ samekkhiya

The king asked, “Seeing this, what will happen

“Này Bà-la-môn, khi nào vị ấy sẽ xuất gia,

2660

Anāgate brāhmaṇa pabbajissati; ()

In the future, O brahmin? Will he go forth?”

Sau khi nhìn thấy điều gì trong tương lai?” ()

2661

61.

2662

Kadāci uyyānagato mahāpathe

"When he goes to the park on the great road, seeing the repulsive sights of old age, sickness, and death,

“Khi vị ấy đi dạo trong vườn, trên đường lớn,

2663

Jarārujāmaccuvirūpadassanaṃ,

his mind will be disillusioned with existence, and seeing an ascetic, he will go forth."

Sau khi nhìn thấy các cảnh tượng xấu xí của già, bệnh và chết,

2664

Vidhāya nibbintamano bhavattaye

Having developed detachment towards all forms of existence,

Lòng vị ấy sẽ chán ghét mọi sự tồn tại,

2665

Tapodhanaṃ passiya pabbajissati; ()

He will see an ascetic and go forth.

Và sau khi nhìn thấy một vị ẩn sĩ, vị ấy sẽ xuất gia.” ()

2666

62.

2667

Itiha vatvāna sakaṃsakaṃ gharaṃ

Having said this, those elder prognosticator brāhmaṇas returned to their respective homes,

Sau khi nói như vậy, những nhà tiên tri già nua đó,

2668

Tato’pagantvā’ddhanimittapāṭhakā,

and they advised their sons, saying, "We are now old; you should follow him into homelessness."

Đã trở về nhà của mình,

2669

Mahallakā’dāni mayanti sunavo

“We are now old,” said the sons,

Và khuyên các con trai của họ rằng: “Chúng ta đã già rồi,

2670

Tamānupabbajjitumovadiṃsu te; ()

They advised him to follow the going forth.

Các con hãy xuất gia theo vị ấy.” ()

2671

63.

2672

Dvijesu vuddhesu matesu sattasu

When the seven brāhmaṇas had grown old and died, this wise Koṇḍañña,

Trong số bảy vị Bà-la-môn đã già và qua đời,

2673

Ayaṃhi koṇḍaññasamavhayo sudhī,

moved by compassion, now, having heard that the noblest of men was undertaking the Great Struggle,

Chỉ có vị hiền trí tên Koṇḍañña này,

2674

Mahāpadhānaṃ purisāsabho’dhunā

The excellent man is now performing great exertion,

Nghe tin bậc tối thượng trong loài người đang thực hành đại khổ hạnh,

2675

Karoti sutvā karuṇāya codito; ()

Urged by compassion, having heard this.

Được thúc đẩy bởi lòng bi mẫn. ()

2676

64.

2677

Samānaladdhihi kulesu tesu hi

In those families of similar views,

Cùng với bốn vị Bà-la-môn từ các gia đình có cùng tín ngưỡng,

2678

Catuhi vippehi saha’ntapañcamo,

the fifth, together with four brahmins,

Vị ấy là người thứ năm,

2679

Atho’ruvelaṃ upagamma pabbaji

then went to Uruvelā and went forth (into homelessness);

Sau đó, họ đến Uruvelā và xuất gia,

2680

Bhaviṃsu tepañci’dha pañcavaggiyā; ()

here, those five became the group of five (Pañcavaggiyā).

Trở thành nhóm năm vị (Pañcavaggiyā) ở đây. ()

2681

65.

2682

Kadāci laddhā pariyantasāgaraṃ

"Having once gained this kingdom of the four continents,

Vị vua nghĩ: “Khi nào ta sẽ có được đứa con này,

2683

Imaṃ catuddīpikarajjamatrajaṃ,

bounded by the ocean, born of me,

Người sẽ cai trị vương quốc bốn châu lục này, bao quanh bởi đại dương,

2684

Jitārivaggaṃ vicarantamambare

conquering the hosts of enemies, moving in the sky,

Đánh bại mọi kẻ thù và bay lượn trên bầu trời,

2685

Karomi paccakkhamahanti cintiya; ()

I shall make it manifest," thus he thought.

Và ta sẽ thấy điều đó bằng mắt mình.” ()

2686

66.

2687

Nimittarūpakkhipathappavesanaṃ

For the sake of preventing the entrance

Để ngăn chặn con trai mình nhìn thấy những điềm báo,

2688

Nivāraṇatthaṃ tanijarājasūnunā,

of auspicious signs into the path of sight for his own royal son,

Vị vua đã ra lệnh cho các cận thần,

2689

Narādhipo so purisehi sabbathā

that king, by means of men, in every way

Phải bảo vệ và che chắn mọi hướng,

2690

Disāsu rakkhāvaraṇaṃ akārayi; ()

caused a protective screen to be made in all directions.

Bằng mọi cách. ()

2691

67.

2692

Ayaṃ kumāro yadi cakkavattivā

"If this prince were a universal monarch (Cakkavatti),

Vị ấy nghĩ: “Nếu vị hoàng tử này trở thành một vị Chuyển Luân Thánh Vương,

2693

Bhaveyya sambodhipadaṃ labheyyavā,

or were to attain the state of perfect enlightenment (Sambodhipada),

Hoặc đạt được quả vị Chánh Đẳng Giác,

2694

Sakekule khattiyabandhavehi so

he would surely move about in his own family,

Vị ấy sẽ luôn được các thân quyến Sát-đế-lợi trong gia đình mình,

2695

Purakkhatoyeva carissataṃ iti; ()

surrounded by khattiya kinsmen, thus."

Vây quanh và đi theo.” ()

2696

68.

2697

Kumāranāmaṭṭhapanamhi vāsare

On the day of the prince's naming ceremony,

Vào ngày đặt tên cho hoàng tử,

2698

Sahassamattesu kulesva’sitiyā,

among eighty thousand families,

Tám mươi ngàn gia đình,

2699

Adāsi paccekajano paṭissavaṃ

each person gave a promise,

Mỗi người đều hứa sẽ cống hiến con trai của mình,

Table of Contents

Settings