Jinavaṃsadīpaṃ

8997

Samadhiṭṭhāya sajīvitindriyassa; ()

Of the faculty of life; ()

Của sinh mạng (jīvitindriya) đã được quyết định.

8998

44.

8999

Bhagavā’tha samādhi mappayitvā

Then the Blessed One, having attained concentration,

Sau đó, Đức Thế Tôn đã nhập định,

9000

Paṭipassambhiya dukkhavedanaṃ so,

And having calmed that painful feeling,

Và đã làm cho cảm thọ khổ đau lắng dịu,

9001

Pavihāsi mahāvipassanāya

Dwelt in great insight;

Ngài đã an trú trong đại quán (mahāvipassanā),

9002

Nahi vikkhamhita vedanā punāsuṃ; ()

The painful feelings did not arise again; ()

Những cảm thọ ấy đã không còn phát khởi nữa.

9003

45.

9004

Ravibandhu vihārato’higantvā

The Kinsman of the Sun, having risen from his dwelling,

Vị thân tộc của Mặt Trời (Đức Phật) sau khi ra khỏi tinh xá,

9005

Bahichāyāeraṇaṅgaṇappadese,

In the open area under the shade of the coral tree outside,

Ở khu vực sân trước dưới bóng cây,

9006

Sunisajji susajajitā sanamhi

Sat down well on the prepared seat,

Ngài đã ngồi xuống trên chỗ ngồi đã được chuẩn bị tốt,

9007

Pariyuṭṭhāya lahuṃ gilānabhāvā; ()

Having quickly recovered from his illness; ()

Nhanh chóng đứng dậy khỏi trạng thái bệnh tật.

9008

46.

9009

Jitajātijarārujo nisīdi

The Conqueror of birth, aging, and sickness sat down,

Vị đã chiến thắng sanh, già, bệnh đã ngồi xuống,

9010

Yahimānandatapodhano’ pagamma,

Where the ascetic Ānanda approached him,

Nơi mà Tôn giả Ānanda, bậc tu khổ hạnh, đã đến,

9011

Tahi mañjaliko mayā sudiṭṭhaṃ

And with clasped hands said, "I have seen well,

Ở đó, Ngài chắp tay và nói:

9012

Khamanīyaṃ tava sāta miccavoca; ()

Venerable Sir, that you are tolerable and comfortable"; ()

“Con thấy Ngài khỏe mạnh, dễ chịu.”

9013

47.

9014

Tava bāḷhagilānatāya bhante

"Venerable Sir, because of your severe illness,

“Bạch Thế Tôn, vì bệnh nặng của Ngài,

9015

Mama patthaṅghano viya’ttabhāvo,

My own body felt like it was broken into pieces;

Thân thể con như bị gãy rời,

9016

Sakalāpi disā’nupaṭṭhahanti

All directions became unclear,

Tất cả các phương hướng đều trở nên mơ hồ,

9017

Napi dhammā paṭibhanti manti vatvā; ()

And the teachings did not appear to me," thus he spoke; ()

Và các pháp cũng không hiện rõ,” Ngài nói như vậy.

9018

48.

9019

Apicā’si mame’sa sāvakānaṃ

"Yet, Venerable Sir, this much thought did not enter the heart of the disciples,

“Và cũng không có điều gì trong tâm của các đệ tử

9020

Hadayassā’salavo nakiñcivatvā,

'The Blessed One should not attain

Khiến con phải nói rằng:

9021

Bhagavā napanā’nupādisesa-

Nibbāna without remainder of clinging,'"; ()

Bạch Thế Tôn, Đức Thế Tôn không nên

9022

Parinibbāna padaṃ bhaje’ti bhante; ()

The Blessed One responded; ()

Nhập Niết-bàn vô dư y.”

9023

49.

9024

Yamanantarabāhiraṃ karitvā

"Indeed, Ānanda, has the Dhamma been taught

“Này Ānanda, Pháp đã được Như Lai thuyết giảng

9025

Nanu cā’nandapakāsito hi dhammo,

Making no distinction between inner and outer?

Mà không có sự phân biệt nội hay ngoại (không giấu giếm điều gì),

9026

Gurumuṭṭhi tathāgatesu natthi

There is no 'teacher's closed fist' in a Tathāgata;

Như Lai không có nắm tay của vị thầy (gurumuṭṭhi),

9027

Vada kiṃ patthayate mame’sa saṅgho; ()

What, then, does this Sangha expect from me? ()

Vậy chúng Tăng này mong muốn điều gì từ ta?”

9028

50.

9029

Adhunā’ha masīti vassikosmi

Now I am eighty years old;

“Bây giờ ta đã tám mươi tuổi,

9030

Parijiṇṇosmi tathāgatassa kāyo,

The body of the Tathāgata is worn out,

Thân thể của Như Lai đã già yếu,

9031

Sakaṭaṃviya jajjaraṃ jarāya

Like an old, dilapidated cart,

Như một cỗ xe cũ nát do tuổi già,

9032

Bhiduro vattati vekhamissakena; ()

It moves with much mending; ()

Nó chỉ vận hành được nhờ sự kết hợp của các bộ phận.”

9033

51.

9034

Sanimittakavedanānirodhā

Through the cessation of feelings with their signs,

“Khi nào ta nhập vào định giải thoát,

9035

Upasampajja vimuttijaṃ samādhiṃ,

Entering into the concentration born of liberation,

Được phát sinh từ sự diệt trừ các cảm thọ có dấu hiệu,

9036

Vihareyya yadā tadāttabhāvo

When one dwells thus, then even the body, prone to decay,

Và an trú trong đó, thì thân thể

9037

Vayadhammopi atīvaphāsuhoti; ()

Becomes exceedingly comfortable; ()

Dù là pháp hoại diệt, cũng trở nên rất dễ chịu.”

9038

52.

9039

Adhunāga miva’ttadhammadīpā

"Now, be islands unto yourselves, islands of Dhamma,

“Bây giờ, hãy tự làm hải đảo cho chính mình (attadīpā),

9040

Bhavathā’naññaparāyaṇāttha tumhe,

Having no other refuge, you,

Hãy là nơi nương tựa cho chính mình, không nương tựa vào ai khác,”

9041

Bhagavāvadi te’va sattamā’ti

Bhikkhus who have cultivated body, mind, and wisdom,"

Đức Thế Tôn đã nói với các Sa-môn ấy,

9042

Samaṇā bhāvitakāya cittapaññā; ()

Thus spoke the Blessed One; ()

“Những người đã tu tập thân, tâm và tuệ.”

9043

53.

9044

Punarāgami tattha vutthavasso

Having observed the Rains Retreat there, the Blessed One

Sau đó, Đức Thế Tôn đã trở lại và an cư mùa mưa,

9045

Bhagavā jetavanaṃ mahāvihāraṃ,

Returned to the Jetavana, the great monastery;

Tại đại tinh xá Jetavana,

9046

Upagamma tadāni dhammasenā-

Then Sāriputta, the General of the Dhamma,

Lúc đó, Tôn giả Sāriputta, vị Đại tướng Pháp,

9047

Pati satthāra mavandi sāriputto; ()

Saluted the Teacher; ()

Đã đảnh lễ Đức Đạo Sư.

9048

54.

9049

Vividhiddhivikubbaṇaṃ vidhāya

Having performed various feats of psychic power,

Sau khi thực hiện các phép thần thông khác nhau,

9050

Yatināgo muninā katāvakāso,

The chief of ascetics, having received permission from the Sage,

Vị voi ẩn sĩ (Sāriputta), đã được Đức Phật cho phép,

9051

Tava pacchimadassananti vatvā

Saying, "This is my last sight of you,"

Nói rằng: “Đây là lần cuối cùng con được thấy Ngài,”

9052

Nivuto pañcasatehi satthukappo; ()

Departed, surrounded by five hundred monks, like the Teacher; ()

Ngài đã ra đi cùng với năm trăm vị Tỳ-kheo giống như Đức Đạo Sư.

9053

55.

9054

Abhinamma padakkhiṇaṃ karitvā

Having bowed and circumambulated the Blessed One,

Sau khi đảnh lễ và đi nhiễu quanh

9055

Bhagavantaṃ samupecca mātugehaṃ,

He went to his mother’s house;

Đức Thế Tôn, Ngài đã đến nhà mẹ mình,

9056

Janito’varake nipajjaka mañce

Having lain down on the bed in the inner chamber,

Nằm trên giường trong căn phòng nhỏ,

9057

Parinibbāyi tadā’si bhūmicālo; ()

He attained Parinibbāna, and then there was an earthquake; ()

Ngài đã nhập Niết-bàn, lúc đó có một trận động đất.

9058

56.

9059

Atha kolitanāmatheranāgo

Then the chief elder, named Kolita (Moggallāna),

Sau đó, Đại Trưởng lão tên Kolita (Moggallāna)

9060

Parinibbāyi tathā katāvakāso,

Also attained Parinibbāna, having received permission (from the Buddha);

Cũng đã nhập Niết-bàn, sau khi được cho phép như vậy,

9061

Puna dhātusarīra mappayitvā

Then, having entrusted the relics of their bodies,

Sau đó, Đức Phật đã làm cho xá-lợi của các Ngài

9062

Munikārāpayi cetiyāni tesaṃ; ()

The Sage caused stupas to be built for them; ()

Được xây dựng thành tháp (cetiya).

9063

57.

9064

Janalocanapīyamānarūpo

The Sage, whose form was beloved by the eyes of men,

Vị ẩn sĩ (Đức Phật), với hình tướng làm say đắm ánh mắt chúng sanh,

9065

Muni vesālipuraṃ kamena patvā,

Gradually arrived at Vesāli city,

Dần dần đến thành Vesālī,

9066

Sunivatthasupāruto kulesu

Well-dressed and well-robed, like a freely roaming elephant,

Đã mặc chỉnh tề, đã đắp y cẩn thận, Ngài đã đi khất thực

9067

Cari piṇḍāya karī’va sericārī; ()

He wandered for alms among the families; ()

Trong các gia đình như một con voi tự do.

9068

58.

9069

Bhagavā paribhuttapātarāso

The Blessed One, having finished his morning meal,

Đức Thế Tôn, sau khi thọ thực bữa sáng,

9070

Bhavatā’nandadivāvihārakāmo,

Wishing to spend the day in solitude, Ānanda,

Này Ānanda, muốn an trú ban ngày,

9071

Atha gaṇha nisīdananti vatvā

Then said, "Take the sitting cloth," and

Sau đó, Ngài nói: “Hãy lấy chỗ ngồi,”

9072

Gami cāpālasamaññacetiyaṃhi; ()

Went to the shrine known as Cāpāla; ()

Và đã đi đến tháp (cetiya) tên Cāpāla.

9073

59.

9074

Atha kho bhagavā nisidi yena

Then, where the Blessed One was seated,

Sau đó, Đức Thế Tôn đã ngồi xuống, và

9075

Tadupaṭṭhākavaro’pagamma tena,

His chief attendant (Ānanda) approached him,

Vị thị giả tối thượng đã đến chỗ Ngài,

9076

Katapañjaliko nisidi vatvā

And, sitting with clasped hands, said,

Ngài đã ngồi xuống chắp tay và nói:

9077

Ramaṇīyaṃti udenacetiyampi; ()

"The Udāna shrine is also delightful"; ()

“Tháp Udena (Udenacetiya) cũng thật là đẹp.”

9078

60.

9079

Sugatassa panī’ddhipādadhammā

"The four bases of psychic power of the Fortunate One, bhikkhus,

“Này các Tỳ-kheo, bốn thần túc (iddhipāda) của Đức Thiện Thệ,

9080

Caturo bhikkhu subhāvitā suciṇṇā,

Are well-cultivated, well-practiced,

Đã được tu tập tốt, đã được thực hành tốt,

9081

Bahulīkaḷitā’ti cāha bhīyyo

Made much of," and further said the Sage,

Đã được làm cho tăng trưởng nhiều,” Ngài nói thêm,

9082

Muni tiṭṭheyya sace khameyya kappaṃ; ()

"If one wishes, he could remain for an eon"; ()

“Nếu vị ẩn sĩ (Đức Phật) muốn, Ngài có thể an trú một kiếp.”

9083

61.

9084

Karuṇāparibhāvitāsayena

Thus, by the one whose mind was imbued with compassion,

Với tâm ý được thấm nhuần lòng bi mẫn,

9085

Jitamārena tivāra mattamevaṃ,

By the Conqueror of Māra, this was said three times;

Vị đã chiến thắng Ma vương (Māra) đã nói như vậy ba lần,

9086

Ujukaṃ muninā karīyamāne

while the sage was directly engaged

Khi vị ẩn sĩ đang thực hiện một cách thẳng thắn

9087

Vipulobhāsanimittajappanamhi; ()

in contemplating the vast, brilliant sign.

Sự quán tưởng về một tướng sáng chói và rộng lớn; ()

9088

62.

9089

Pariyuṭṭhitamānaso riva’ñño

His mind was agitated, as if by another,

Như một người khác với tâm bị phiền não bao vây,

9090

Kharamārena pamuṭṭhamānaso so,

his mind robbed by fierce Māra;

Với tâm bị ác Ma-vương làm cho lãng quên,

9091

Na ca taṃ paṭivijjhi neva yāci

and he did not penetrate it, nor did he request,

Ngài đã không thấu triệt điều đó, cũng không cầu xin

9092

Bhagavā tiṭṭhatu yāvatā’yukappaṃ; ()

"Let the Blessed One remain for an eon."

Đức Thế Tôn hãy trụ thế trọn một kiếp sống; ()

9093

63.

9094

Vaja kaṅkhasi yassadānikālaṃ

"Go, if you so desire, for now is the time!"

“Hãy đi, ngươi muốn làm gì thì tùy thời,”

9095

Pahitā’nandatapodhano’tivatvā,

After being sent away, the ascetic Ananda, having been brought under Māra's sway for a moment,

Đức Thế Tôn đã nói với vị ẩn sĩ Ānanda bị sai khiến như vậy,

9096

Vasavattivasikato muhuttaṃ

sat down not far away, at the foot of a tree.

Và vị Ma-vương, bị quyền lực của mình chi phối, trong chốc lát

9097

Avidūramhi nisīdi rukkhamūle; ()

He sat down at the root of a tree nearby;

Đã ngồi xuống dưới gốc cây không xa; ()

9098

64.

9099

Upagañchiya bodhaneyya bandhu

The Blessed One approached the kinsman of those to be awakened,

Đức Thế Tôn đã đến gần người thân của chúng sinh cần được giác ngộ,

9100

Bhagavā yena pamatta bandhu tena,

who, intoxicated by pride, like a serpent that has eaten a mongoose,

Tức là Ma-vương, người thân của sự phóng dật,

9101

Bhujagoriva bhuttanaṅgalena

did not bend his body.

Như một con rắn đã nuốt chửng một con kỳ đà,

9102

Abhimānena anonataṅgayaṭṭhi; ()

His body unbent by pride;

Với thân thể không cúi xuống vì kiêu mạn; ()

9103

65.

9104

Ajapālasamaññino kadāci

One day, at the foot of the Banyan tree in Uruvelā, named Ajapāla,

Có lần, dưới gốc cây bàng ở Uruvelā,

9105

Uruvelāya vaṭaddumassa mūle,

"Your task is done.

Tại nơi gọi là Ajapāla,

9106

Katakicca?

The promise you made is written in my mind-book.

“Việc đã hoàn thành chưa? Lời hứa mà ngươi đã lập

Tayā katā paṭiññā

The promise made by you

Đã được ghi vào sổ tâm của ta; ()

9107

Likhitā vattati cittapotthake me; ()

66.

9108

66.

Now, monks, having crossed by your teaching,

Các Sa-môn đã vượt qua khỏi giáo pháp của ngươi,

9109

Samaṇā tava sāsanā’va tiṇṇā

are upholders of the Dhamma, living in accordance with the Dhamma;

Giờ đây, họ là những người giữ gìn Chánh pháp, thực hành theo Chánh pháp,

9110

Adhunā dhammadharā’nudhammacārī,

devoted to practice, learned, eloquent, confident, and well-disciplined.

Họ chuyên tâm thực hành, đa văn,

9111

Paṭipattiratā bahussutā ca

Devoted to practice and learned,

Thông suốt, thiện xảo và đã được điều phục; ()

9112

Suviyattā suvisāradā vinītā; ()

67.

9113

67.

They refute the doctrines of other disputants

Họ đã bác bỏ các luận thuyết của ngoại đạo,

9114

Paṭisiddhaparappavādivādā

with the Dhamma, with miracles.

Giáo pháp của ngươi có kèm theo phép lạ,

9115

Sahadhammena sapāṭihāriyaṃ te,

They teach and cause others to teach the Dhamma."

Họ giảng dạy và khiến người khác giảng dạy Chánh pháp,

9116

Kathayanti kathāpayanti dhammaṃ

Then he said, "May the Blessed One attain parinibbāna."

Vì vậy, hãy nhập Niết-bàn!” Đức Thế Tôn đã nói như vậy. ()

9117

Parinibbātu tato bhavantya voca, ()

68.

9118

68.

When the sage, having completed all the Buddha's tasks,

Khi vị ẩn sĩ, Đấng đã hoàn thành mọi Phật sự,

9119

Pariniṭṭhitasabbabuddhakicco

had been thus requested three times,

Đã được nhắc nhở ba lần như vậy,

9120

Munirevaṃ samudirite tivāraṃ,

he, being unattached to existences, said, "Enough!"

Ngài đã từ chối với tâm vô nhiễm đối với các cõi hữu,

9121

Analanti nirālayo bhavesu

to Māra's entreaty.

Nói rằng “Đủ rồi!” để ngăn cản sự thỉnh cầu đó; ()

9122

Tadū’(pacchandasikaṃ) nisedhanāya; ()

To forbid that (which is according to one's own will);

69.

9123

69.

“Hỡi Ma-vương, hãy sống ít lo âu! Sau ba tháng nữa,

9124

Appossukko samāno viharatu kalimā ho timāsaccayena

Remaining unconcerned, let him attain parinibbāna after three months, O Māra.

Ngọn đèn Chánh pháp, Đấng làm sáng tỏ chân lý, Đấng xua tan bóng tối của tội lỗi, đã sống bốn mươi lăm năm,

9125

Saccālokappakāso durita tamahido pañcatāḷisavassaṃ;

The illuminator of the light of truth, dispelling the darkness of demerit for forty-five years;

Đấng Vua Pháp, với ái dục đã hoàn toàn đoạn trừ trong ba cõi hữu,

9126

Sammā khīṇassineho tibhuvanabhavane dhammarājappadīpo

Having completely extinguished craving, the lamp of the King of Dhamma in the realm of the three worlds,

Sẽ nhập Niết-bàn!” Đức Thế Tôn đã tuyên bố vào ngày đó, từ bỏ hành thọ của mình. ()

9127

Nibbāyissatya’bhāsi tadahani vijahañcā’yu saṅkhāravegaṃ ()

Declared that he would attain Nibbana on that day, renouncing the life-continuum.

70.

9128

70.

Khi hành thọ được Đức Thế Tôn từ bỏ tại tháp Cāpāla với chánh niệm và tỉnh giác,

9129

Cāpāle cetiye’vaṃ vijahati satiyā sampajaññenavāyu-

When he thus abandoned the life-continuum at the Cāpāla Shrine with mindfulness and clear comprehension,

Một trận động đất đã xảy ra với âm thanh sâu thẳm như tiếng trống lớn,

9130

Saṅkāre bhūmicālo bhavi paṭupaṭahārāva gambhiraghoso,

An earthquake occurred with a profound sound like a drumbeat;

Những đám mây khô bị hàng trăm cánh tay sấm sét đánh vào đã gầm thét,

9131

Gajjiṃsu vijjurājibhujasatapahaṭā sukkhajimūtabheri

Dry thunderclouds, struck by hundreds of flashes of lightning, roared,

Thế gian chìm trong bóng tối của sầu khổ, một sự rùng rợn khủng khiếp đã phát sinh trong chúng sinh; ()

9132

Loko sokandhakāre paripati janito bhiṃsano lomahaṃso; ()

The world plunged into the darkness of sorrow; a terrifying thrill of horror was generated.

Đây là chương hai mươi tám, giải thích về sự từ bỏ hành thọ của Đức Thế Tôn, trong tác phẩm Jinavaṃsadīpa, một nguồn vui cho trái tim của mọi nhà thơ, do vị ẩn sĩ tên Medhānanda biên soạn, trong phần Nidāna (Mở đầu).

9133

Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne bhagavato āyusaṅkhārossajjana pavatti paridīpo aṭṭhavīsatimo saggo.

Thus ends the twenty-eighth chapter, which illuminates the event of the Blessed One's renunciation of the life-continuum, in the Jinavaṃsadīpa, the source of joy for all poets, composed by the ascetic named Medhānanda, in the close narrative.

1.

9134

1.

Sau đó, tôn giả Ānanda đã đến nơi Đức Thế Tôn đang ngự và ngồi xuống,

9135

Yenā’nando vasati bhagavā tena gantvā nisinno

Then Venerable Ānanda went to where the Blessed One was, and sat down,

Đảnh lễ dưới chân Ngài với đôi tay chắp lại trên đầu một cách cung kính,

9136

Pādambhoje sumahiya suhebaddhamuddhāñjalihi,

Having greatly honored his lotus-like feet with hands clasped in reverence above his head,

Và hỏi: “Bạch Thế Tôn, một sự rùng rợn khủng khiếp đã xảy ra,

9137

Bhante sukkhāsati ca elitā hiṃsano lomahaṃso

And asked, "Venerable Sir, this terrifying and dreadful earthquake has occurred.

Vì sao đất mẹ lại rung chuyển như vậy?” ()

9138

Jāto kasmā vasumativadhū sampavedhītya’pucchi; ()

Why has the earth-goddess trembled so?"

2.

9139

2.

“Này Ānanda, khi những cơn gió mạnh thổi trong không gian bên dưới,

9140

Heṭṭhā’kāse balavapavane vāyamāne kadāci

"When strong winds blow in the sky below,

Đất và nước được giữ bởi gió,

9141

Vātaṭṭhā yā salilapathavī taṭṭhitā paṃsubhumi,

The water and earth resting on the wind-sphere, and the dusty ground,

Rung chuyển như một chiếc thuyền nhỏ giữa những con sóng cuộn,

9142

Saṅkampante yatharivatari lola kallolamāli-

Tremble like a boat tossed by a multitude of agitated waves –

Đó là nguyên nhân của sự rung chuyển của đất; ()

9143

Majjhotiṇṇā pathavicalanaṭṭhāna mānanda ce’taṃ; ()

This, Ānanda, is a cause for the earth to quake.

3.

9144

3.

Một số Sa-môn và Bà-la-môn, những người đã tu tập

9145

Appekacce samaṇa samaṇabrāhmaṇā appamāṇā

"Some ascetics and brahmins, immeasurable in number,

Tưởng về nước (āposaññā) trên đất vi tế đến mức vô lượng,

9146

Āposaññā sukhumapathavi bhāvitā santi yesaṃ,

Who have cultivated the water perception and the subtle earth perception,

Họ đã đạt được các thần thông, thành thạo các thiền định, đạt được các thành tựu thiền định,

9147

Pattābhiññā paricitavasī te samāpattilābhī

Having attained supernormal powers and mastered their faculties, those who have achieved attainments,

Họ cũng có thể làm rung chuyển trái đất; đó cũng là nguyên nhân của động đất; ()

9148

Kampentīmaṃ tadapi bhavate bhūmicālassa ṭhānaṃ; ()

Can shake this earth, and this too is a cause for an earthquake.

4.

9149

4.

Khi một vị Bồ-tát nhập thai với chánh niệm và tỉnh giác,

9150

Gabbhokkanto bhacati ca yadā sampajāno satova

"When the great being descends into the womb, mindful and clearly comprehending,

Khi Ngài xuất thai trong kiếp cuối cùng của mình,

9151

Gabbhasmā nikkhamati carime attabhāve tadāpi,

When he emerges from the womb, and when he is in his last existence,

Khi Ngài giác ngộ Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác (Sambodhi) hoặc khi Ngài tuyên bố giáo pháp,

9152

Sambodhiṃ vā purisanisaho bujjhate kampate’yā

Or when that supreme man attains perfect enlightenment, the earth trembles;

Những điều này là nguyên nhân của một trận động đất lớn, này Sa-môn; ()

9153

Ete dhammā samaṇa mahato bhumicālassa hetu; ()

These phenomena, O ascetic, are causes for a great earthquake.

5.

9154

5.

Khi Đức Phật, Đấng soi sáng thế gian, chuyển bánh xe Pháp,

9155

Buddho hutvā bhuvananayano dhammacakkaṃ pajānaṃ

"When the Buddha, the eye of the world, having awakened, sets in motion the Wheel of Dhamma,

Và khi Ngài từ bỏ hành thọ của mình,

9156

Saṃvattetī vijahati yadā cā’yusaṅkhāravegaṃ,

And when he renounces the life-continuum,

Trái đất này rung chuyển khi Ngài đạt đến Niết-bàn vô dư y (khandhanibbānadhātu),

9157

Kampatye’sāpathavi phusate khandhanibbānadhātuṃ

This earth trembles, touching the element of Nibbāna of the aggregates;

Này Ānanda, đó là những nguyên nhân của một trận động đất lớn; ()

9158

Ānande’te mahatipathavikampanatthāya hetu; ()

These, Ānanda, are the causes for a great earthquake."

6.

9159

6.

Sau khi an ủi trưởng lão Ānanda, người có tâm bị choáng váng vì những điều đó,

9160

Tabyāsenabbigatahadayā’nandamānandatheraṃ

Having consoled Venerable Ānanda, whose heart was overwhelmed by anxiety and sorrow,

Đức Thế Tôn đã tiếp tục giảng pháp,

9161

Assāsetvā uparupari so desanaṃ vaḍḍhayitvā,

And having further developed his discourse,

“Này Ānanda, ta đã từng sống ở đâu đó

9162

Ānandā’haṃ karahacivasiṃ yassa nerañjarāya

The Buddha said, "Ānanda, there was a time when I resided

Trên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Ajapāla, sau khi chiến thắng Ma-vương; ()

9163

Najjā tire jitajalamucassā’japālassa mūle; ()

On the bank of the river Nerañjarā, at the root of the Ajapāla tree, having overcome the Māra-rain.

7.

9164

7.

Ma-vương, với tâm đầy ghen tị và ô uế, đã đến đó và nói:

9165

Tatrā’gantvā phusatu bhagavā khandha nibbānadhātuṃ

"Then Māra, whose heart was stained by envy, came and said,

‘Bạch Thế Tôn, xin Ngài hãy nhập Niết-bàn vô dư y!’

9166

Issāmāyāmalinahadayo pāpimā iccavoca,

‘May the Blessed One attain the Nibbāna of the aggregates!’

Khi có cơ hội, nó lại thỉnh cầu ta như vậy,

9167

Laddhokāso punarapi kamamaṃ evamevā’bhiyāci

Having found an opportunity, he repeatedly urged me in this very way,

Và hôm nay, khi ta đang ngồi tại tháp Cāpāla tuyệt đẹp này; ()

9168

Ajjā’sīnaṃ paramarucire pya’tra cāpālacetye; ()

As I sat today in this supremely beautiful Cāpāla Shrine.

8.

9169

8.

‘Hỡi Ma-vương, hãy sống ít lo âu! Sau ba tháng nữa,

9170

Apposasukekā tvamiha kalimā hohi māsehi tīhi

"Then Māra, you yourself said, 'Let the Nibbāna of the aggregates of the Blessed One take place within three months.'

Đức Thế Tôn sẽ nhập Niết-bàn vô dư y (khandhanibbāna).’

9171

Khandhānaṃ nibbuti bhagavato hessatī’ccetamatthaṃ,

This matter,

Khi ta nói lên điều này với vị Tỳ-kheo có trí tuệ và tỉnh giác,

9172

Ārocentena hi kasatimatā samapajaññena bhikkhu

When I, the Buddha, made this known with wisdom and clear comprehension, O bhikkhu,

Hành thọ của ta đã được Đấng chiến thắng Ma-vương từ bỏ; ()

9173

Ossaṭṭho me jitanamucinā cā’yusaṅkhāradhammo; ()

The life-continuum was relinquished by me to the victorious Māra.

9.

9174

9.

Khi được nói như vậy, trưởng lão Ānanda đã đảnh lễ

9175

Evaṃ vutte caraṇakamalacanda mānandathero

When this was said, Venerable Ānanda, bowing at his lotus-like feet,

Đôi chân sen vàng của Đức Thế Tôn và thỉnh cầu ba lần:

9176

Natvā bhante bahujanahitatthāya tiṭṭhā’yukappaṃ,

Said, "Venerable Sir, may you remain for a kappa for the welfare of many beings!"

“Bạch Thế Tôn, vì lợi ích của nhiều người, xin Ngài hãy trụ thế trọn một kiếp!”

9177

Vatatikkhattuṃ paramakaruṇācodito yācidāni

Urged by supreme compassion, he implored three times,

Đức Thế Tôn, được thúc đẩy bởi lòng đại bi, đã nói: “Đây không phải là lúc, này Sugata, để thỉnh cầu điều đó; ()

9178

Nā’yaṃ kālo bhavati sugataṃ yāvanāyi’cca’voca; ()

But the Buddha said, "This is not the time, Sugata, for that which you ask."

10.

9179

10.

Nếu ngươi tin vào sự giác ngộ của Đức Thế Tôn, tại sao

9180

Sambodhiṃ tvaṃ yadi bhagavato saddahanto’si kasmā

"If you truly believe in the Sambodhi of the Blessed One, why then

Ngươi lại ép buộc Đấng Thập Lực với lời nói không thể vượt qua?

9181

Nippīḷesī dasabala manullaṅghanīyā’bhilāpaṃ,

Do you press the One of Ten Powers with a request that cannot be overturned?

Khi Đức Thế Tôn đã đưa ra những dấu hiệu đó,

9182

Tasmiṃ tasmiṃ sati bhagavatā ka yamāne nimitte

When the Blessed One gave the sign at those various places,

Chính ngươi đã làm điều sai trái và phạm lỗi như Ma-vương; ()

9183

Tumheve’taṃ viya kalimatā dukkatañcā’paraddhaṃ; ()

You yourself committed this error and wrongdoing, as if by Māra.

11.

9184

11.

Nếu ngươi thỉnh cầu Đấng Thập Lực, lời nói của ngươi sẽ bị từ chối,

9185

Yāceyyāsi yadi dasabalaṃ ce paṭikkhippa vācā

"If you had implored the One of Ten Powers, and he had rejected your words,

Đạo Sư sẽ không chấp nhận lời thỉnh cầu thứ ba của ngươi; sự chia ly với những người thân yêu,

9186

Satthā’datte tava tatiyakaṃ vippayogo piyehi,

Your third request would have been for separation from loved ones;

Này Sa-môn, ta đã nói trước rằng bất cứ điều gì đã được tạo tác,

9187

Naṇvā’kkhāto samaṇa paṭigacceva me saṅkhataṃ yaṃ

O ascetic, has it not been declared to me previously that what is conditioned, what has arisen, what has come into being, is not subject to change? Where indeed can that be found here?

Đã sinh, đã thành, không thể không biến đổi, làm sao có thể tìm thấy điều đó ở đây? ()

9188

Jātaṃ bhūtaṃ avipariṇataṃ taṃ kuto’ pe’ttha labbhā; ()

How could that which has arisen, come into being, and is unchangeable, be obtained here?

12.

9189

12.

“Này Tỳ-kheo Ānanda,” Đức Thế Tôn đã tuyên bố,

9190

Ekaṃsenā’vitathavacasā saccasandhena cāyu-

"The life-continuum, Ānanda, has been definitively and unerringly relinquished by the Blessed One, O bhikkhu,

“Hành thọ của ta đã được từ bỏ bằng lời nói chân thật, không sai lầm, và đúng đắn.”

9191

Saṅkhāro’ hīyati bhagavatā vyākatā’nanda bhikkhu,

With a truthful declaration.

Này Ānanda, hành thọ của ta đã được từ bỏ bằng lời nói chân thật, không sai lầm, và đúng đắn.”

9192

Yāsā vācā yathariva chiyāmuttakhāṇo tathā taṃ

That word is like a tree stump cut off – it will not return

Lời nói ấy, như gốc cây bị chặt đứt,

9193

Paccāgacche napunavacanaṃ jīvitārakkhahetu; ()

For the sake of preserving life."

Hãy để lời nói đó trở lại với người đã lặp lại nó, vì sự bảo vệ mạng sống. ()

9194

13.

9195

Evaṃ vatvā sapadi sugato gandhanāgindagāmī

Having spoken thus, the Sugata, immediately moving with the gait of a lordly elephant,

Sau khi nói như vậy, Đức Sugata, bậc Voi chúa hương thơm, tức thì

9196

Yenāraññaṃ vipulamalakāsāravesāliyaṃ so,

Went to a vast, unblemished forest called Vesālī,

Đến khu rừng rộng lớn, không có hồ nước ở Vesālī,

9197

Kūṭāgāraṃ tadavasariyā’nandatherena saddhiṃ

Entered a gabled house there, and said to Venerable Ānanda,

Ngài ngự vào ngôi nhà có mái nhọn cùng với Trưởng lão Ānanda,

9198

Iccābhāsī samaṇaparisaṃ sannipātehi sīghaṃ; ()

"Assemble the community of monastics quickly."

Và nói: “Hãy nhanh chóng tập hợp hội chúng Tỳ-kheo!” ()

9199

14.

9200

Evaṃ bhante lapitavacano sokasallena viddho

When the Blessed One had spoken thus, Venerable Ānanda, pierced by the dart of sorrow,

“Bạch Thế Tôn!” Sau khi nói những lời ấy, bị mũi tên sầu muộn đâm xuyên,

9201

Sohā’yasmā vasigaṇa mupaṭṭhānasāḷāya māsuṃ,

Immediately gathered the community of monks in the Service Hall,

Tôn giả ấy, bậc có các căn được chế ngự, nhanh chóng đến sảnh đường hội họp,

9202

Rāsikatvā mahitacaraṇo’pāhano tassa kālaṃ

And after respectfully saluting the Blessed One's feet, informed him of the time,

Sau khi sắp xếp các chiếc ghế và xoa bóp chân của Ngài,

9203

Ārocesi gamiya bhagavā pīṭhikāyaṃ nisajja; ()

While the Blessed One sat on a seat.

Tôn giả báo cáo thời gian đã đến, và Đức Thế Tôn ngự trên ghế. ()

9204

15.

9205

Āmantetvā samaṇaparisaṃ bodhipakakkhe bhavā me

Having addressed the community of monastics, he said, "These dhammas, which are conducive to enlightenment, and which I have comprehended by myself,

Sau khi gọi hội chúng Tỳ-kheo, Ngài nói: “Này các Tỳ-kheo, những pháp thuộc về Bồ-đề phần

9206

Yete dhammā sayamadhigatā desitā sādhukaṃ vo,

Have been well taught to you.

Mà Ta đã tự mình chứng ngộ và đã giảng giải kỹ lưỡng cho các con,

9207

Uggaṇhitvā yathariva siyā sāsanañcaddhanīyaṃ

You should learn them, cultivate them, and properly maintain and practice them, so that the Dispensation may endure."

Các con hãy học hỏi để giáo pháp được tồn tại lâu dài,

9208

Bhāvetabbā suparihariyā sevitabbā’ti vatvā; ()

Having said, "It should be developed, well-guarded, and cultivated";

Hãy tu tập, hãy giữ gìn cẩn thận và hãy thực hành!” ()

9209

16.

9210

Nibbāyissatya’vaca bhagavā accayenā’cirena

"In a short time, after three months, I, who am like a lamp illuminating the three worlds,

Đức Thế Tôn nói: “Trong thời gian không lâu nữa, sau ba tháng,

9211

Temāsānaṃ bhuvanabhavanu’jjotapajjotarūpo;

Shall attain Nibbāna," the Blessed One declared.

Bậc chiếu sáng thế gian này sẽ nhập Niết-bàn.

9212

Tumhe sampādayatha samaṇā appamādena sabbe

"All of you, monks, accomplish your aim with diligence,

Này các Tỳ-kheo, tất cả các con hãy tinh tấn không phóng dật,

9213

Saṅkhārā yaṃ samudayamayā lakkhaṇabbhāhatā’ti; ()

For all conditioned things bear the mark of origination and dissolution."

Vì tất cả các hành đều có bản chất sinh diệt.” ()

9214

17.

9215

Pubbaṇhe so karakisalayā’dhāna’viṭṭhānapatto

In the forenoon, the Teacher, whose hands were like tender leaves,

Vào buổi sáng hôm ấy, Đấng Đạo Sư, với đôi chân có các dấu hiệu tốt lành,

9216

Patto satthā pacuracaraṇo cīvaracchannaganto,

Having received alms and being fully clothed in robes,

Đã khoác y, mang bát, và đặt tay như những búp sen,

9217

Gattobhāsāruṇitaparikhāvīthipākāracakkaṃ

Walked through the moat-like streets, walls, and circles, illuminated by the radiant glow of his body,

Với ánh sáng rực rỡ của thân Ngài soi sáng các con đường, hào lũy và tường thành,

9218

Cakkaṅkeha’ṅkitapadatalassālivesālināmaṃ; () (Yamakabandhanaṃ)

Into the city called Vesālī, marked by his footprint with the wheel-sign.

Ngài đi vào thành Vesālī, nơi có các dấu bánh xe in trên mặt đất. () (Yamakabandhana)

9219

18.

9220

Āhiṇḍitvā tahi manugharaṃ piṇḍa manvesamāno

Having wandered there from house to house, seeking alms,

Sau khi đi khất thực trong thành ấy từ nhà này sang nhà khác,

9221

Pacchābhattaṃ bhuvananayano locanindīvarehi,

After his meal, the eye of the world, with his lotus-like eyes,

Vào buổi chiều, bậc soi sáng thế gian, với đôi mắt như hoa sen xanh,

9222

Taṃ vesāliṃ dviradagatimā’nanda nāgāpalokaṃ

Looked back at that Vesālī, with the gait of a royal elephant, Ānanda, and said,

Đã nhìn Vesālī như một con voi nhìn lại,

9223

Oloketvā ida mavaca me pacchimaṃ dassana’nti; ()

"This is my last sight of it."

Và nói: “Này Ānanda, đây là lần nhìn cuối cùng của Ta.” ()

9224

19.

9225

Tambhāṭhānā nayanasubhagaṃ sevito sāvakehi

From that place, delightful to behold, accompanied by his disciples,

Từ nơi ấy, được các đệ tử phục vụ, bậc sư tử của những người có tà kiến,

9226

Bhaṇḍaggāmāṭavi mavasaṭo diṭṭhivādībhasīho,

The lion of the argument-dispelers arrived at the forest of Bhaṇḍagāma.

Đã đến làng Bhaṇḍa và khu rừng, với vẻ đẹp làm say đắm lòng người,

9227

Nicchāretvā sarasamadhuraṃ dhammagambhīraghosaṃ

Emitting a sweet and profound Dhamma voice,

Ngài đã thuyết pháp với giọng nói ngọt ngào, sâu sắc,

9228

Taṇhākhīṇā mamapunabhavo bhikkhave natthya’bhāsi; ()

He declared, "Monks, for those whose craving is extinguished, there is no rebirth for me."

Và nói: “Này các Tỳ-kheo, Ta đã đoạn trừ tham ái, sẽ không còn tái sinh nữa.” ()

9229

20.

9230

Tisso sikkhā pariharatha vo sādhukaṃ bhikkhave’ti

"Maintain well the three trainings, O bhikkhus,"

“Này các Tỳ-kheo, hãy giữ gìn ba học pháp này cho thật tốt!”

9231

Evaṃ vatvā matibhagavatibhattubhūto sayambhu,

Having thus spoken, the Self-Awakened One, endowed with wisdom and fortune,

Sau khi nói như vậy, bậc Tự Tồn, bậc có trí tuệ và phước báu,

9232

Tamhāgāmā punarupagamī hatthigāma’mbagāmaṃ

From that village, proceeded to Hatthigāma, Ambagāma,

Từ làng ấy, Ngài lại đến Hatthigāma, Ambagāma,

9233

Jambuggāmaṃ vamitagamano hatthivikkantigantā; ()

And Jambugāma, moving with the majestic gait of an elephant.

Jambuggāma, với bước đi oai vệ như voi. ()

9234

21.

9235

Patvā bhogāyatana manaso bhoganāmaṃ subhikkhaṃ

Having reached the prosperous town of Bhoga, named Bhoga,

Sau khi đến Bhoganagara, nơi có sự sung túc về thực phẩm,

9236

Nibbhogo so nagaramaparaṃ bhāratibhatturūpo,

That Buddha, rich in wisdom, went to another city, without possessions.

Bậc không còn tham ái, bậc có trí tuệ, đã đến một thành phố khác,

9237

Cittābhogaṃ kurutha samaṇā sādhukaṃtaṃ suṇātha

He said, "Monastics, apply your minds well and listen carefully,

Ngài nói: “Này các Tỳ-kheo, hãy chú tâm lắng nghe thật kỹ,

9238

Desissāmī’tya’vadi caturo vo uḷārāpadese; ()

I shall teach you these four great instructions."

Ta sẽ thuyết giảng cho các con bốn đại giáo pháp.” ()

9239

22.

9240

Eso dhammo bhavati vinayo sāsanaṃ satthu cedaṃ

"If any bhikkhu says, 'This is the Dhamma, this is the Vinaya, this is the Teacher's Dispensation,

“Nếu có Tỳ-kheo nào nói: ‘Pháp này, luật này là lời dạy của Đức Đạo Sư,

9241

Abbhaññātaṃ vata bhagavato sammukhā me sutanti,

I have heard it directly from the Blessed One himself,'

Tôi đã đích thân nghe từ Đức Thế Tôn,’

9242

Sakkhīkatvā yadi vadati maṃ bhikkhave koci bhikkhu

Then, bhikkhus, that statement should not be accepted,

Này các Tỳ-kheo, các con không nên chấp nhận lời nói đó ngay lập tức,

9243

Nādatabbaṃ tadadhivacanaṃ nappaṭikkositabbaṃ; ()

Nor should it be rejected."

Cũng không nên bác bỏ nó ngay lập tức. ()

9244

23.

9245

Pakkhittānaṃ mama tipiṭake tappadabyañjanānaṃ

"Whatever part of the words and phrases of the Tipiṭaka that I have included,

Hãy đối chiếu với các từ và câu trong Tam Tạng của Ta,

9246

Yaṃyaṃṭhānaṃ avatarati saṃdissate niddhamettha,

That appears to agree with it, then it should be followed.

Nếu nó phù hợp với giáo pháp và luật tạng,

9247

Gantabbaṃ vo sugahitamidaṃ bhāsitaṃ bhikkhunoti

That is what you should consider well-grasped; the bhikkhu's statement is correct.

Thì các con hãy chấp nhận rằng ‘Lời nói này của Tỳ-kheo là đúng đắn,’

9248

Chaḍḍetabbaṃ kavacanamitaraṃ duggahītanti no ce;()

Otherwise, whatever other statement does not agree, should be discarded as ill-grasped."

Nếu không, hãy từ bỏ lời nói sai lầm ấy. ()

9249

24.

9250

Āvāse yo viharati mahābhikkhusaṅgo amutra

"Or if a great community of bhikkhus resides in an abode,

Nếu có Tỳ-kheo nào nói: ‘Tôi đã nghe điều này từ một hội chúng Tỳ-kheo lớn

9251

Therā bhikkhū tipiṭakadharā theravaṃsaddhajā ye,

Elders who are keepers of the Tipiṭaka, who are banners of the lineage of elders,

Hoặc từ các Trưởng lão Tỳ-kheo thông thạo Tam Tạng, những người thuộc dòng dõi Trưởng lão,

9252

Yvābhiññāto paṭibalataro bhikkhu vā sammukhā me

Or a bhikkhu who is well-known and capable, and says in my presence—"

Hoặc từ một Tỳ-kheo có khả năng và được biết đến,’

9253

Tesaṃ tesaṃ idamavagataṃ suggahītatti vutte; ()

When it is said that this is understood and well-grasped by them;

Và nói rằng ‘Điều này đã được xác nhận là đúng đắn.’ ()

9254

25.

9255

Otāretvā tadapi vinaye satthu suttābhidhamme

Even that, having introduced it into the Vinaya, the Sutta, and the Abhidhamma of the Teacher,

Thì các con cũng hãy đối chiếu lời đó với Luật tạng, Kinh tạng và Luận tạng của Đấng Đạo Sư,

9256

Saṃsandantaṃ yadipana paṭiggaṇhitabbaṃkata na noce,

If it accords, then it should be accepted; if not,

Nếu nó phù hợp thì hãy chấp nhận, nếu không thì không.

9257

Cattāro me itivibhajite nippadesāpadese

in the four divisions, these parts and sub-parts,

Bậc Đạo Sĩ, người luôn không chấp trước, đã nói: “Các con hãy ghi nhớ

9258

Dhāreyyātha’bruvi muni ranādhānagāhī sadā vo; ()

the Sage, who is always free from attachment, said, 'You should bear (these in mind). '

Bốn đại giáo pháp này đã được Ta phân chia.” ()

9259

26.

9260

Patvā pāvāpuravara matho’ropitakkhandhabhāro

Having reached the excellent city of Pāvā, and having set down his burden,

Sau khi đến thành Pāvā, bậc đã hoàn thành gánh nặng,

9261

Ambāraññe viharati mamaṃ dhammarājāti sutvā,

dwelling in the mango grove, having heard, 'The King of Dhamma is with me',

Đã ngự trong rừng xoài, khi Cunda, con trai người thợ rèn, nghe rằng ‘Đức Pháp Vương đang ở đây,’

9262

Tibbacchando javanamatino dassanassādanamhi

with keen desire and swift understanding, for the delight of seeing,

Với lòng khao khát mãnh liệt và tâm trí nhanh nhẹn muốn được chiêm ngưỡng,

9263

Cundo gantvā caraṇakamalaṃ vandi kammāraputto; ()

Cunda, the son of the smith, went and paid homage at his lotus feet.

Cunda đã đến và đảnh lễ chân sen của Ngài. ()

9264

27.

9265

Sammādhammassavaṇapasuto ekamantaṃ nisinno

Devoted to hearing the True Dhamma, having sat down at one side,

Chăm chú lắng nghe Chánh pháp, ngồi một bên,

9266

Sotāpanno paṭhamadivase dassanenevasatthu,

on the very first day, by merely seeing the Teacher, he became a Stream-Enterer.

Cunda đã chứng Sơ quả Tu-đà-hoàn ngay trong ngày đầu tiên được thấy Đấng Đạo Sư,

9267

Buddhaṃ paññābhagavatipatiṃ svatanāyā’bhiyācaṃ

Requesting the Buddha, the Lord of wisdom, for the next day's meal,

Sau khi thỉnh cầu Đức Phật, bậc có trí tuệ và phước báu, thọ thực vào ngày mai,

9268

Cando pubbācalamiva gharaṃ pāvisi cundanāmo; ()

Cunda, whose name is like the moon rising on the eastern mountain, entered his house.

Cunda, tên là Canda, đã trở về nhà như mặt trăng trở về phía đông. ()

9269

28.

9270

Sampādetvāgahapati bahuṃ tāyaratyā’vasāne

At the end of that night, the householder, rich in abundance,

Vị gia chủ giàu có ấy đã chuẩn bị rất nhiều

9271

Khajjaṃ bhojjaṃ sumadhutaraṃ sūkaraṃ maddavampi,

prepared much food and drink, very sweet, including tender pork;

Thức ăn, đồ uống ngọt ngào và món sūkaramaddava vào cuối đêm ấy,

9272

Pakkhittojaṃ pacuravibhavo ñāpayī dhammarañño

having brought it, he informed the King of Dhamma,

Sau khi sẵn sàng, ông đã báo cho Đức Pháp Vương biết:

9273

Kālo bhante’tarahi bhagavā niṭṭhitaṃ bhojananti; ()

'Bhante, it is time now, Blessed One; the meal is ready.'

“Bạch Thế Tôn, đã đến giờ rồi, bữa ăn đã sẵn sàng.” ()

9274

29.

9275

Sālakkhandhāyatabhujayugo muggavaṇṇaṃ gahetvā

The one with arms like sāla branches, took his bowl of mung bean color,

Đấng có cánh tay dài như cành cây sāla, với màu da như đậu xanh,

9276

Pattaṃ pattatthavikapihitaṃ pakkanigrodhavaṇṇaṃ,

which was covered with a lid, the color of a ripe banyan fruit.

Đã cầm bát, che bằng vải, có màu như quả sung chín,

9277

Acchādetvā parivutavasi cīvaraṃ paṃsukūlaṃ

He covered himself with his patchwork robe, surrounded by the faithful,

Đã đắp y phấn tảo, được các đệ tử vây quanh,

9278

Pāsādabbhantara mabhiruhī tassa sovaṇṇavaṇṇo; ()

He, golden-hued, ascended into the palace's interior;

Bậc có màu vàng rực rỡ ấy đã đi vào bên trong cung điện của ông. ()

9279

30.

30.

30.

9280

Bālādiccori’va dasabalo tāva pubbācalagge

The Ten-Powered One, like the young sun, then at the eastern peak,

Đức Thập Lực, như mặt trời non trên đỉnh núi phía đông,

9281

Paññattasmiṃ ratanakhavite bhaddapīṭhe nisajja,

Having sat on the auspicious seat adorned with jewels that was prepared,

Đã ngự trên ghế báu đã được trải sẵn,

9282

Āmantetvā jitadhanapatiṃ cundamādiccabandhu

The Kinsman of the Sun, having addressed Cunda, the victorious financier,

Đấng Thân Tộc Mặt Trời đã gọi Cunda, người đã chiến thắng tài sản,

9283

Satthāraṃ tvaṃ parivisiminā maddavenātya’bhāsi; ()

Said to the Teacher: "You should serve with this soft food;"

Và nói: “Con hãy dâng món sūkaramaddava này cho Đấng Đạo Sư.” ()

9284

31.

31.

31.

9285

Santappetvā sugatapamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ sahatthā

Having delighted the Saṅgha of bhikkhus, with the Sugata at their head, with his own hands,

Sau khi tự tay cúng dường và làm cho hội chúng Tỳ-kheo do Đức Sugata đứng đầu được no đủ,

9286

Maṃsaṃ sobbhe nikhaṇiya tato satthubhuttāvasesaṃ,

He buried the meat in a pit, and then the Teacher's leftover food,

Ông đã chôn phần thịt còn lại sau khi Đấng Đạo Sư đã dùng bữa xuống một cái hố sâu,

9287

Bhatyā dhammassavaṇanirataṃ bodhayitvāpayāsi

The Victor, having enlightened and dismissed Cunda the smith's son, who was devoted to hearing the Dhamma, like a lotus full of mud;

Sau khi khuyên bảo Cunda, con trai người thợ rèn, người đang hoan hỷ lắng nghe Pháp,

9288

Pūro paṅkeruhamiva jino cundakammāraputtaṃ; ()

The Conqueror, like a lotus full of pollen, to Cunda, the son of the smith.

Đức Jina đã rời đi như hoa sen nở. ()

9289

32.

32.

32.

9290

Bāḷhābādho balavakaṭukā vedanā tassa bhattaṃ

After that meal, a severe, painful ailment arose for the Bhagavā;

Sau khi dùng bữa ấy, Đức Thế Tôn đã bị một cơn bệnh nặng,

9291

Bhuttāvissā’bhavi bhagavato rattapakkhandikā’si,

He suffered from dysentery with blood (bloody flux).

Một cơn kiết lỵ ra máu dữ dội và đau đớn đã phát sinh,

9292

Vikkhambhetvā tamapi satimā sampajāno’vidūre

However, the mindful and discerning Sage, having overcome it, being weary,

Tuy nhiên, bậc Đạo Sĩ, có chánh niệm và tỉnh giác, đã vượt qua nó,

9293

Maggotiṇṇo muni rupagamīrukkhamūlaṃ kilanto; ()

Proceeded on the path and arrived at the root of a tree not far away.

Và đi trên con đường không xa, mệt mỏi, đến gốc cây. ()

9294

33.

33.

33.

9295

Paññāpetvā catuguṇamupaṭṭhākathero adāsi

The attendant thera, having spread out the four-folded saṅghāṭi, gave it to him.

Trưởng lão thị giả đã trải bốn lớp y tăng-già-lê,

Table of Contents

Settings