Table of Contents

⮲

Jinavaṃsadīpaṃ

Edit
8697
Sobhāgavā’ti bhatavā’ti bhagevanī’ti
Because he possessed fortune (sobhāgavā), was fortunate (bhatavā), delighted in fortune (bhagevanī),
Vì Ngài có phước báu (sobhāgavā), vì Ngài đã thành tựu (bhatavā), vì Ngài đã từ bỏ các phần (bhagevanī),
8698
Bhāgevanī’ti abhipatthayi bhattavā’ti,
delighted in fortune (bhāgevanī), earnestly desired to be fortunate (abhipatthayi bhattavā),
Vì Ngài đã từ bỏ các phần (bhagevanī), vì Ngài đã mong muốn (abhipatthayi) và đã thành tựu (bhattavā),
8699
Bhāgevamī’ti tibhavesu bhagevamī’ti
vomited out bhāgas (bhāgevamī), vomited out bhāgas in the three existences (tibavesu bhagevamī),
Vì Ngài đã từ bỏ các phần (bhāgevamī), vì Ngài đã từ bỏ các phần trong ba cõi (tibhavesu bhagevamī),
8700
Anvatthato hi bhagavā bhagavā samañño; ()
the epithet Bhagavā is truly meaningful.
Do đó, danh hiệu Bhagavā (Thế Tôn) là có ý nghĩa đích thực; ()
8701
100.
100.
101.
8702
Icceva’massa arahādiguṇappabandha-
Thus, this verse, whose pure fame, born from the rising sun of his qualities like Arahantship, is like the moon,
Như vậy, vầng trăng danh tiếng (yasovisarosadhīso), mọc lên từ ngọn núi phía đông là chuỗi các đức tính
8703
Pubbācalu’bbhavayasovisarosadhīso,
enlightens the minds of good people, like water lilies. Why (should it not enlighten) the minds of vile men?
Như Arahant (A-la-hán) của Ngài,
8704
Pajjañca sajjanamanokumudāni’ve’daṃ
This verse, like lotuses, awakens the minds of good people,
Đã làm cho tâm của những người thiện lành (sajjana) nở rộ như hoa súng,
8705
Cittāni bodhayati kiṃ purisādhamānaṃ; ()
But what of the minds of ignoble men?
Vậy thì sao lại không làm cho tâm của những người thấp kém (purisādhama) được giác ngộ? ()
8706
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana hadayānanda dānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāne bhagavā’tināmapaññattiyā abhidheyaparidīpo chabbīsatimo saggo.
Thus ends the twenty-sixth chapter, which elucidates the meaning of the designation 'Bhagavā', in the introductory section of the Jinavaṃsadīpa, a source of joy for the hearts of all poets, composed by the monk named Medhānanda.
Đây là chương thứ hai mươi sáu, trong đó ý nghĩa của danh hiệu 'Bhagavā' được trình bày, nằm trong phần Nidāna (Lời dẫn) của tác phẩm Jinavaṃsadīpa (Ngọn Đèn Dòng Phật) do vị tỳ khưu tên Medhānanda biên soạn, một nguồn vui cho trái tim của tất cả các bậc thi sĩ và trí giả.
8707
1.
1.
1.
8708
Ettha’ttahisampattiparahitapaṭipattito
Here, from the accomplishment of one's own welfare and the practice for the welfare of others,
Ở đây, từ sự thành tựu lợi ích cho tự thân và sự thực hành lợi ích cho người khác,
8709
Nissīmāpi dvidhā buddhaguṇā saṅgahitā kathaṃ; ()
how are the boundless qualities of the Buddha comprised in two ways?
Các đức tính của Đức Phật, dù vô biên, được tóm tắt thành hai cách như thế nào? ()
8710
2.
2.
2.
8711
Tāsva’ttahitasampattisaddhammacakkavattino;
Among these, the accomplishment of one's own welfare of the Universal Monarch of the Saddhamma;
Trong số đó, sự thành tựu lợi ích cho tự thân của vị Chuyển Luân Thánh Vương Chánh Pháp;
8712
Pahāṇasampadāñāṇasampadābhedato dvidhā; ()
is of two kinds: the accomplishment of abandonment and the accomplishment of knowledge.
Được chia thành hai loại: sự thành tựu đoạn trừ và sự thành tựu trí tuệ. ()
8713
3.
3.
3.
8714
Rūpakāyā’nubhāvāsuṃ tatthe’va’ntogadhā dvidhā,
The powers of the rūpakāya are likewise included therein in two ways,
Các quyền năng của sắc thân cũng được bao gồm trong hai loại đó,
8715
Paratthapaṭipattī’pi payogāsayabhedato; ()
and the practice for the welfare of others is distinguished by exertion and intent.
Sự thực hành lợi ích cho người khác cũng được chia thành hai loại: phương tiện và ý định. ()
8716
4.
4.
4.
8717
Payogo lābhasakkārasilokanirapekkhino,
The exertion is the teaching that leads to the cessation of suffering,
Phương tiện là sự giảng dạy dẫn đến sự chấm dứt khổ đau,
8718
Dukkhū’pasamaṇatthāya nīyyāniko’padesanā; ()
disregarding gain, honor, and praise.
Không màng đến lợi lộc, danh tiếng hay sự tôn kính. ()
8719
5.
5.
5.
8720
Āsayo devadattādipaccāmittajanesupi,
The intent is the constant compassionate disposition of the Beloved One,
Ý định là sự luôn luôn có ý chí lợi ích và lòng từ ái của bậc Đạo Sư,
8721
Hitajjhāsayatā niccaṃ mettākantāya bhattuno; ()
even towards adversaries like Devadatta and others, intending their welfare.
Ngay cả đối với những kẻ thù như Devadatta. ()
8722
6.
6.
6.
8723
Indriyā’paripakkānaṃbodhaneyyāna manvahaṃ,
By discerning the ripening time of the faculties, such as the wisdom faculty, for those to be instructed,
Hằng ngày đối với những người cần được giáo hóa có căn tánh chưa chín mùi,
8724
Paññindriyādisampākasamayā’vagamādito; ()
whose faculties are not yet ripe, day by day;
Từ sự thấu hiểu thời điểm chín muồi của các căn như tuệ căn. ()
8725
7.
7.
7.
8726
Deyyadhammapaṭiggāhappabhutīhā’ nukampiya,
by compassion through receiving gifts and so on,
Từ việc tiếp nhận những pháp cúng dường và những điều tương tự, với lòng bi mẫn,
8727
Parahitapaṭipatyā’si paresaṃ hitasādhanaṃ; ()
the practice for the welfare of others becomes the means of achieving others' welfare.
Sự thực hành lợi ích cho người khác là việc mang lại lợi ích cho chúng sinh. ()
8728
8.
8.
8.
8729
Tesaṃ guṇaviseyānaṃ vibhāvanavasenapi,
How is the inclusion of the words 'Arahant' and so on in the Pāli text made,
Bằng cách trình bày những đức tính đặc biệt đó,
8730
Pāḷiyaṃ arahantyādipadānaṃ gahaṇaṃ kathaṃ; ()
through the elucidation of these specific qualities?
Việc sử dụng các từ như Arahanta trong Pāḷi thì như thế nào? ()
8731
9.
9.
9.
8732
Tatthā’rahanti iminā padena paridīpitā,
There, by the word 'Arahant', one's own accomplishment of welfare,
Ở đây, với từ Arahanta, được trình bày,
8733
Pahāṇasampadānāma attano hitasampadā, ()
namely the accomplishment of abandonment, is elucidated.
Sự thành tựu lợi ích cho tự thân, tức là sự thành tựu đoạn trừ. ()
8734
10.
10.
10.
8735
Padehi sammāsambuddho lokavidūti attano,
By the words 'Sammāsambuddho' and 'Lokavidū', one's own accomplishment of welfare,
Với các từ Sammāsambuddho (Chánh Đẳng Giác) và Lokavidū (Thế Gian Giải),
8736
Ñāṇasampattisaṅkhātā nahitasampatti dīpitā; ()
namely the accomplishment of knowledge, is elucidated.
Sự thành tựu lợi ích cho tự thân, tức là sự thành tựu trí tuệ, được trình bày. ()
8737
11.
11.
11.
8738
Vijjācaraṇasampanno’ti’minā dassitā’ttano,
By the word 'Vijjācaraṇasampanno', all of one's own accomplishment of welfare,
Với từ Vijjācaraṇasampanno (Minh Hạnh Túc), được chỉ ra,
8739
Vijjācaraṇappabhuti sabbā’pi hitasampadā; ()
beginning with wisdom and conduct, is shown.
Tất cả sự thành tựu lợi ích cho tự thân, bắt đầu từ minh và hạnh. ()
8740
12.
12.
12.
8741
Sugato’ti’minā vuttā paṭṭhāyapaṇidhānato,
By the word 'Sugato', one's own accomplishment of welfare
Với từ Sugato (Thiện Thệ), được nói đến, từ khi phát nguyện,
8742
Attanohitasampatti paratthapaṭipattica; ()
and the practice for the welfare of others, starting from the making of aspirations, are stated.
Sự thành tựu lợi ích cho tự thân và sự thực hành lợi ích cho người khác. ()
8743
13.
13.
13.
8744
Satthā devamanussānaṃ purisadammasārathī,
By the group of words 'Satthā devamanussānaṃ' and 'Purisadammasārathī',
Satthā Devamanussānaṃ (Thiên Nhân Sư), Purisadammasārathī (Điều Ngự Trượng Phu),
8745
Paratthapaṭipatye’va padañcayehi dīpitā; ()
only the practice for the welfare of others is elucidated.
Được trình bày với các từ chỉ sự thực hành lợi ích cho người khác. ()
8746
14.
14.
14.
8747
Padañcayena buddhoti bhagavāti vibhāvitā,
By the group of words 'Buddho' and 'Bhagavā',
Với các từ Buddho (Phật) và Bhagavā (Thế Tôn), được trình bày,
8748
Yāva’ttahitasampatti parahitapaṭipatti ca; ()
both one's own accomplishment of welfare and the practice for the welfare of others are revealed.
Cả sự thành tựu lợi ích cho tự thân và sự thực hành lợi ích cho người khác. ()
8749
15.
15.
15.
8750
Tidhā buddhaguṇā hetuphakhalasatto’pakārato,
The Buddha's qualities are summarized in three ways—as cause, result, and benefit to beings—
Các đức tính của Đức Phật được tóm tắt thành ba loại: nhân, quả và lợi ích cho chúng sinh,
8751
Saṃkhittā arahaṃ sammāsambuddho’ti padehica; ()
by the words 'Arahant' and 'Sammāsambuddho'.
Với các từ Arahanta, Sammāsambuddho. ()
8752
16.
16.
16.
8753
Vijjācaraṇasampanno lokavidū’ti’mehi ca,
And by these four words: 'Vijjācaraṇasampanno' and 'Lokavidū',
Và với bốn từ này: Vijjācaraṇasampanno, Lokavidū,
8754
Catūhi phakhalasampattisaṅkhātā kittitā guṇā; ()
the qualities representing the accomplishment of results are extolled.
Các đức tính được ca ngợi là sự thành tựu quả. ()
8755
17.
17.
17.
8756
Purisadammasārathi satthā dvīhipadehi tu,
By the two words 'Purisadammasārathī' and 'Satthā',
Với hai từ Purisadammasārathī và Satthā,
8757
Sattopakārasampattivasena gaditā guṇā; ()
the qualities are stated in terms of the accomplishment of benefit to beings.
Các đức tính được nói đến theo nghĩa thành tựu lợi ích cho chúng sinh. ()
8758
18.
18.
18.
8759
Phalasamapattisattopakārasamapattibhedato,
Both kinds of Buddha's qualities, distinguished as accomplishment of results and accomplishment of benefit to beings,
Với sự phân biệt giữa thành tựu quả và thành tựu lợi ích cho chúng sinh,
8760
Ubho buddhaguṇā buddho’ti’minā paridīpitā; ()
are elucidated by the word 'Buddho'.
Cả hai đức tính của Đức Phật được trình bày với từ Buddho. ()
8761
19.
19.
19.
8762
Sugato bhagavā dvīhi padehā’diccabandhuno,
By the two words 'Sugato' and 'Bhagavā' of the Kinsman of the Sun,
Với hai từ Sugato và Bhagavā, của bậc thân quyến mặt trời (Đức Phật),
8763
Vibhāvitā hetu phalasatto’pakārasampadā; ()
the accomplishments of cause, result, and benefit to beings are revealed.
Được trình bày là sự thành tựu nhân, quả và lợi ích cho chúng sinh. ()
8764
20.
20.
20.
8765
Thīrasārataro’dāruttuṅga sagguṇamerunā,
Even Mount Meru, the king of mountains, with its firm, substantial, noble, and lofty virtues,
Ngay cả vua núi Meru, với những đức tính cao quý, kiên cố và vững chắc,
8766
Girirājā’pi nīcattaṃ jagāma jinarājino; ()
became lowly before the King of Jinas.
Cũng trở nên thấp kém so với Đức Phật, Vua của chư Phật. ()
8767
21.
21.
21.
8768
Tassā’nupubbagambhīrasampuṇṇaguṇasāgare,
This ocean appears as merely a drop
Trong đại dương đức tính sâu thẳm và viên mãn của Ngài,
8769
Sāgaro’yaṃ paricchinno bindumattaṃ’va khāyati; ()
within his progressively profound and complete ocean of virtues.
Đại dương này (thế gian) dường như chỉ là một giọt nước nhỏ. ()
8770
22.
22.
22.
8771
Thāvarā’calapatthiṇṇapatiṭṭhāguṇabhumiyā,
The dusty earth does not attain even a kalabhāga (a fraction)
Mặt đất với đức tính kiên cố, vững chắc và rộng lớn,
8772
Nopeti paṃsupathavī kalabhāgampi satthuno; ()
of the Teacher's virtue-ground, which is firm, unmoving, vast, and well-established.
Cũng không bằng một phần nhỏ của Đạo Sư. ()
8773
23.
23.
23.
8774
Cakkavāḷasahassāni sambādhikaḷitāni’va,
Thousands of world-systems appear as if narrowed and constricted
Hàng ngàn thế giới dường như bị thu hẹp lại,
8775
Guṇalesānubhāvena dissanteravibandhuno; ()
by the power of a mere particle of the Kinsman of the Sun's qualities.
Bởi uy lực của một phần nhỏ đức tính của bậc thân quyến mặt trời. ()
8776
24.
24.
24.
8777
Anantāpariyantena guṇākāyena satthuno,
Even the boundless sky appears to have an end
Với thân đức tính vô biên, vô tận của Đạo Sư,
8778
Ākāso’mananto’pi antabhuto’va gamyate; ()
due to the Teacher's infinite and immeasurable body of virtues.
Không gian vô tận này cũng dường như có giới hạn. ()
8779
Evaṃ buddhaguṇānantāpariyantā acintiyā,
Thus the Buddha's qualities are infinite, boundless, inconceivable,
Như vậy, các đức tính của Đức Phật là vô biên, vô tận, không thể nghĩ bàn,
8780
Avāciyā’nopameyyā ahoacchariyabbhutā; ()
ineffable, incomparable—oh, how wondrous and marvelous!
Không thể diễn tả, không thể so sánh, thật là kỳ diệu và phi thường! ()
8781
Itimedhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santikenidāte navannamarahādiguṇānaṃ saṅkhepanayaparidīpo
Thus ends the twenty-seventh chapter, which elucidates the summary method of the nine qualities of Arahant and so on, in the introductory section of the Jinavaṃsadīpa, a source of joy for the hearts of all poets, composed by the monk named Medhānanda.
Đây là phần trình bày tóm tắt chín đức tính Arahanta và các đức tính khác, trong phần Nidāna (Lời dẫn) của tác phẩm Jinavaṃsadīpa (Ngọn Đèn Dòng Phật) do vị tỳ khưu tên Medhānanda biên soạn, một nguồn vui cho trái tim của tất cả các bậc thi sĩ và trí giả.
8782
Sattavīsatimosaggo.
Twenty-seventh Chapter.
Chương thứ hai mươi bảy.
8783
1.
1.
1.
8784
Dhutanijjharacāmarānilena
Waved by the wind like a yak-tail whisk from a waterfall,
Khi nào, bậc Từ Bi ấy, đang an trú
8785
Sisire kūṭabhujehi gijjhakūṭe,
on Vulture Peak with its cool, peaked ridges,
Tại núi Gijjhakūṭa, với những đỉnh núi lạnh lẽo,
8786
Haribhudharahāridehadhāri
the Compassionate One, having a body like a green mountain,
Mang hình hài xanh biếc như núi xanh,
8787
Viharanto karuṇākaro kadāci; ()
sometimes resided there.
Với những chiếc quạt lông đuôi được gió từ thác nước lay động; ()
8788
2.
2.
2.
8789
Vasamāna masesabhikkhusaṅghaṃ
To the entire community of bhikkhus residing
Ngài đã nói với Anandā, vị tu sĩ làm vui lòng bậc Đạo Sư,
8790
Iha rājaggahanāmarājadhānyā,
in Rājagaha, the royal capital here,
"Hãy triệu tập toàn thể Tăng đoàn đang trú ngụ
8791
Varamaṇḍalamāla mānayassu
the Sage, delighting Venerable Ānanda, thus spoke:
Tại kinh đô Rājagaha này,
8792
Munirānandayanindamiccavoca; ()
"Bring them to the excellent Circular Hall."
Đến hội trường Maṇḍalamāḷa cao quý." ()
8793
3.
3.
3.
8794
Yati sampati sannipātayitvā
The monk Ānanda, having then assembled
Vị tu sĩ ấy liền triệu tập
8795
Yatisaṅghaṃ yatirājamabruvī so,
the community of monks, said to the King of Sages:
Tăng đoàn và thưa với bậc Đạo Sư,
8796
Rucirañjalipūjitaṅghikañjo
"Now, Venerable Sir, with hands respectfully clasped to your lotus feet,
Với đôi bàn tay chắp lại như hoa sen dâng cúng dưới chân Ngài,
8797
Samayaṃ maññatha yassadāni bhante; ()
please consider it the proper time."
"Bạch Thế Tôn, xin Ngài tùy thời mà làm." ()
8798
4.
4.
4.
8799
Atha kho sugato tato’higantvā
Then, the Fortunate One, proceeding from there,
Sau đó, Đức Thiện Thệ từ đó đi đến,
8800
Navasañjhāghanaraṃsivippakiṇṇo,
his radiance diffused like a new evening cloud,
Với vẻ đẹp tỏa sáng như ánh nắng hoàng hôn mới,
8801
Varamaṇḍalamāḷa motarittha
descended into the excellent Circular Hall,
Ngài hạ xuống hội trường Maṇḍalamāḷa cao quý,
8802
Ravi mandāramivodayā’calamhā; ()
like the sun from the Udaya Mountain.
Như mặt trời từ núi Udaya (Bình minh) xuống. ()
8803
5.
5.
5.
8804
Tahi māsanamatthake nisinno
Seated on the excellent seat,
Ngồi trên chỗ ngồi cao quý,
8805
Migarājāriva kañcanācalagge,
like a lion-king on a golden mountain peak,
Như vua sư tử trên đỉnh núi vàng,
8806
Parisāsu visārado abhāsi
the King of Sages, fearless among assemblies, spoke
Bậc Đạo Sư, không hề sợ hãi trước hội chúng, đã thuyết giảng
8807
Munirājā’parihāniyeca dhamme; ()
on the Dhamma of non-decline.
Về các pháp không suy giảm. ()
8808
6.
6.
6.
8809
Abhinkhamiya’mbalaṭṭhikāyaṃ
Having journeyed to Ambalaṭṭhikā
Từ thành phố đó, Đức Thế Tôn đi đến
8810
Viharanto bhagavā tato puramhā,
from that city, the Bhagavā resided there,
Và an trú tại Ambalaṭṭhikā,
8811
Navapallavamaṇḍitambasākhī
his beautiful form adorned with secondary characteristics,
Với vẻ đẹp hình thể duyên dáng nhờ các tướng tốt,
8812
Riva’nubyañjanacārurūpakāso; ()
like a mango tree with branches adorned with new leaves.
Như một cành xoài được trang điểm bằng những chồi non. ()
8813
7.
7.
7.
8814
Itisīlapabhāvito samādhi
Thus, the concentration developed through sīla
"Như vậy, định được phát triển nhờ giới sẽ có quả,
8815
Saphalo cittapabhāvitā ca paññā,
is fruitful, and the wisdom developed through citta
Tuệ được phát triển nhờ tâm cũng sẽ có quả,"
8816
Saphalā’ti pavattadhammacakko
is also fruitful. Having set the Wheel of Dhamma in motion thus,
Sau khi thuyết pháp luân chuyển, Đức Phật cùng Tăng đoàn
8817
Atha nālandamupāgamī sasaṅgho; ()
he then, with the Saṅgha, approached Nālandā.
Liền đến Nālandā. ()
8818
8.
8.
8.
8819
Tahi mambavane yathābhirantaṃ
There, in the mango grove, as he resided contentedly,
Tại đó, trong vườn xoài, khi Ngài đang an trú tùy ý,
8820
Viharantaṃ tamupecca theranāgo,
the Elder, the great Nāga Sāriputta, approached him;
Vị Trưởng lão Nāga (Sāriputta) đến gần Ngài,
8821
Makahītañjalimañjarika sirena
with a reverent gesture of clasped hands at his head,
Với đôi bàn tay chắp lại như hoa đang nở trên đầu,
8822
Caraṇacanda mavandi sāriputto; ()
he paid homage to the moon-like feet.
Đảnh lễ vầng trăng dưới chân Ngài. ()
8823
9.
9.
9.
8824
Sunisajja asajjamānañāṇaṃ
Having sat down, praising the Bhagavā
Sau khi ngồi xuống, với trí tuệ không bị chướng ngại,
8825
Bhagavantaṃ pacuraṃ abhitthavanto,
who possessed unwavering knowledge, extensively,
Ngài ca ngợi Đức Thế Tôn rất nhiều,
8826
Nadi sihanibho abhītavācaṃ
he roared like a lion with fearless speech,
Hùng dũng như sư tử, với lời nói không sợ hãi,
8827
Bhagavā ca’bbhanumodi bhāsitaṃ taṃ; ()
and the Bhagavā approved his words.
Đức Thế Tôn cũng hoan hỷ với lời nói đó. ()
8828
10.
10.
10.
8829
Kathayaṃ adhisīlacattapaññā-
Having spoken on the Dhamma connected with higher sīla, higher citta, and higher paññā,
Sau khi thuyết về giới, định và tuệ,
8830
Paṭisaññuttakathaṃ tahiṃ vasitvā,
and having stayed there, the extremely wise one,
Và an trú tại đó, Ngài cùng Tăng đoàn,
8831
Yatisaṅghapurakkhato tato so
escorted by the community of monks, then
Bậc Đại Trí ấy, từ đó
8832
Agamā pāṭaligāmamuggadhīmā; ()
went to Pāṭaligāma.
Đến làng Pāṭaligāma. ()
8833
11.
11.
11.
8834
Muni pāṭaligāmupāsakānaṃ
In the residence prepared for the lay followers of Pāṭaligāma
Đức Đạo Sư, vì lòng bi mẫn đối với các cư sĩ làng Pāṭaligāma,
8835
Anukampāya sumāpite nivāse,
out of compassion, the Sage,
Đã an trú tại nơi ở được chuẩn bị sẵn,
8836
Nivasaṃ savaṇañjalīhi peyyaṃ
while residing there, gave the sweet nectar of the Dhamma,
Và ban cho họ dòng cam lồ Pháp ngọt ngào,
8837
Vadhuraṃ dhammasudhārasaṃ adāsi; ()
which was delightful to hear.
Mà họ lắng nghe bằng đôi tai chắp lại. ()
8838
12.
12.
12.
8839
Acirāpagatesu’pāsakesu
After those lay followers of Pāṭaligāma
Sau khi các cư sĩ làng Pāṭaligāma ấy vừa rời đi không lâu,
8840
Bhagavā pāṭaligāmikesu tesu,
had departed shortly thereafter,
Đức Thế Tôn,
8841
Janasuññaniketanaṃ anañño
the Bhagavā, alone, entered a deserted dwelling
Đã đi vào một ngôi nhà vắng người,
8842
Pavisitvāna akāsi sīhaseyyaṃ; ()
and performed the lion's posture (reclined).
Và nằm xuống theo thế sư tử ngọa. ()
8843
13.
13.
13.
8844
Magadhādhipatissa bhupatissa
Sunidha and Vassakāra, the ministers of the king,
Vào thời điểm đó, các quan đại thần Sunidha và Vassakāra,
8845
Nagaraṃ tatra sunidhavassakārā,
the ruler of Magadha, at that very time,
Đã xây dựng một thành phố cho vua Magadha,
8846
Sacivā tidasehi mantayitvā
were constructing a city there,
Như thể họ đã tham vấn với chư thiên,
8847
Viya tasmiṃsamaye sumāpayanti; ()
as if consulting with the devas.
Vào thời điểm đó. ()
8848
14.
14.
14.
8849
Abhipassiya dibbacakkhunā taṃ
Perceiving this with his divine eye,
Đức Thế Tôn, nhìn thấy điều đó bằng thiên nhãn,
8850
Bhagavā’nanda mavoca hessate’daṃ,
the Bhagavā said to Ānanda: "This city,
Đã nói với Ānanda: "Thành phố này sẽ trở thành
8851
Ariyā’yatanaṃ vaṇippatho’ti
named Pāṭaliputta, will be a noble center
Một trung tâm của bậc Thánh và một con đường thương mại,
8852
Nagaraṃ pāṭaliputtanāma maggaṃ; ()
and a trade route."
Tên là Pāṭaliputta." ()
8853
15.
15.
15.
8854
Mithubhedavasena aggitovā
The Sage, the wise one of Videha, then told Ānanda that
Đức Đạo Sư, bậc hiền triết của Vedaha, đã nói rằng,
8855
Dakato pāṭaliputtasaññino kho,
this city called Pāṭaliputta would sometimes face dangers
Thành phố Pāṭaliputta sẽ có ba mối nguy hiểm,
8856
Nagarassa kadāci antarāyā
from internal strife, fire,
Do hỏa hoạn, nước lụt, hoặc do sự chia rẽ nội bộ,
8857
Muni vedehamuniṃ tayo’tya’voca; ()
or water, on three occasions.
Vào một lúc nào đó. ()
8858
16.
16.
16.
8859
Tadahe’vupasaṅkamiṃsu yena
On that very day, Sunidha and Vassakāra
Ngay trong ngày đó, Sunidha và Vassakāra đã đến
8860
Bhagavā tena sunīdhavassakārā,
approached the Bhagavā;
Nơi Đức Thế Tôn đang ở,
8861
Jinapādakirīṭaphuṭṭhasīsā
their heads, struck by the dust of the Jinapāda (Buddha's feet),
Đầu của họ chạm vào chân của Đức Phật,
8862
Abhisitte’va khaṇaṃ lasiṃsu’ ho te; ()
shone forth as if instantly consecrated.
Họ lập tức tỏa sáng như vừa được xức dầu. ()
8863
17.
17.
17.
8864
Thirasāraguṇena dhammarañño
Both bowed their bodies, resembling a bowstring
Với đức tính kiên cố của Vua Pháp,
8865
Dhanudaṇḍeva ṭhitā nataṅakgayaṭṭhi,
held taut by the firm, profound qualities of the Dhamma-king,
Họ đứng thẳng như cây cung, với thân hình cúi xuống,
8866
Tadubho savivā nimantayiṃsu
and invited the Sugata
Cả hai vị quan đó đã cung kính thỉnh mời
8867
Sugataṃ ajjatanāya bhojanena; ()
for a meal that day.
Đức Thiện Thệ dùng bữa hôm nay. ()
8868
18.
18.
18.
8869
Adhivāsana massa te vidatvā
Having understood his acceptance,
Sau khi biết Ngài đã chấp thuận,
8870
Paṭiyattehi paṇītabhojanehi,
they pleased the Bhagavā and the Saṅgha with excellent food,
Họ đã tự tay dâng cúng các món ăn tinh khiết đã được chuẩn bị sẵn,
8871
Bhagavanta matappayuṃ sasaṅgaṃ
prepared and served with their own hands,
Cho Đức Thế Tôn cùng Tăng đoàn,
8872
Kamalāvāsanivāsagaṃ sahatthā; ()
as if in a lotus abode.
Đang an trú trong ngôi nhà hoa sen. ()
8873
19.
19.
19.
8874
Bhagavā’tha sunīdhavassakāre
Then the Bhagavā, after finishing his meal at Sunidha and Vassakāra's place,
Sau đó, Đức Thế Tôn, sau khi dùng bữa tại Sunidha và Vassakāra,
8875
Paribhutto apanītapattapāṇī,
and having had his bowl removed, drank the Dhamma-drink;
Tay đã rửa sạch, bát đã được cất đi,
8876
Anumodi nipīya dhammapānaṃ
he gave a discourse, and they became
Ngài đã tùy hỷ, và sau khi uống nước Pháp,
8877
Pacuraṃ pītiphuṭantarā’bhavuṃ te; ()
filled with abundant joy.
Họ tràn đầy niềm hoan hỷ. ()
8878
20.
20.
20.
8879
Anuyantajanehi dhammarañño
As the Dhamma-king, escorted by bhikkhus,
Khi Vua Pháp cùng Tăng đoàn đi ra từ đó,
8880
Vajato bhikkhupūrakkhatassa tamhā,
departed from there, followed by his retinue,
Với đoàn tùy tùng,
8881
Puthuloratalena yaṃ visālaṃ
the wide city gate, with its broad upper part,
Cổng thành rộng lớn,
8882
Nagaradvāra manantaribabhuva; ()
became an unhindered passage.
Đã tự động mở ra. ()
8883
21.
21.
21.
8884
Iti gotamabuddhapādaphuṭṭhaṃ
Thus, touched by the feet of Gotama Buddha,
Như vậy, (nơi) đã được chạm đến bởi chân Đức Phật Gotama,
8885
Tadidaṃ dvāra mahosī gotamākhyaṃ,
That gate became known as Gotama,
Cửa lớn ấy được gọi là Gotama.
8886
Tahi motari yattha kākakapeyyā
There he landed, where crows could drink
Ở đó, Ngài đã xuống nơi mà quạ uống nước,
8887
Muni gaṅgākhyasavanti tuṅgavīci; ()
From the Gaṅgā river with its high waves; ()
Vị ẩn sĩ (Phật) đã đến sông Hằng (Gaṅgā) với những con sóng cao.
8888
22.
22.
22.
8889
Bahaḷā’nilabhaṅgavīcimālā-
From the series of breaking waves caused by strong winds
Với những làn sóng vỡ do gió mạnh dày đặc,
8890
Lulitāyā’ti gabhīraninnagāya,
Of that very deep river, agitated (by them),
Của dòng sông sâu cuộn trào,
8891
Ya manaṅgapabhaṅguro tarittha
Which the breaker of Māra’s power crossed,
Nơi mà vị đã phá tan ái dục (Đức Phật) đã vượt qua,
8892
Tayidaṃ gotamatitthanāma māsi; ()
That (place) became known as Gotama’s ferry-crossing; ()
Đó là bến Gotama.
8893
23.
23.
23.
8894
Sugato paratīrago’ghatiṇṇo
The Fortunate One, having gone to the far shore, having overcome defilements,
Đức Thiện Thệ, đã đến bờ bên kia, đã vượt qua mọi phiền não,
8895
Janataṃ passiya sāvakehi saddhiṃ,
Seeing the people with his disciples,
Thấy chúng sanh cùng với các đệ tử,
8896
Taraṇattha mulumpakullanāvā
While searching for a raft or boat to cross,
Để vượt qua, Ngài tìm kiếm một chiếc bè, một chiếc thuyền,
8897
Pariyesanta mudānagātha māha; ()
Spoke a verse of solemn utterance; ()
Rồi Ngài nói lên bài kệ cảm hứng.
8898
24.
24.
24.
8899
Narasārathi yena bhumikantā-
The charioteer of men, by whom the lovely earth
Bậc điều ngự nhân loại, nơi vùng đất tươi đẹp,
8900
Makuṭākārakuṭīhi nāvakāso,
With its crown-like huts (gave) no dwelling-place,
Với những ngôi nhà hình vương miện, không còn chỗ trống,
8901
Upasaṅkami tena koṭigāmo
Approached Kotigāma,
Ngài đã đến làng Koṭi,
8902
Uditambhoru hu’pāhanappitaṅghī; ()
With feet placed on sandals, like a rising lotus; ()
Với đôi chân đặt trên những đóa sen nở rộ.
8903
25.
25.
25.
8904
Ahamasmi pabuddhasaccadhammo
Having said, "I am one who has awakened to the truth-Dhamma,
“Ta là bậc đã giác ngộ Chân Pháp,
8905
Punaruppatti nacatthi me’ti vatvā;
There is no rebirth for me,"
Không còn tái sanh nữa,” Ngài nói như vậy;
8906
Tahi movadi vāsago tisikkhā-
There, the resident (Buddha) instructed the assembly of bhikkhus
Ở đó, Ngài đã thuyết giảng cho chúng Tỳ-kheo
8907
Paṭisaṃyuttakathāya bhikkhusaṅghaṃ; ()
With a talk connected to the three trainings; ()
Về câu chuyện liên quan đến Ba Học (Tisikkhā).
8908
26.
26.
26.
8909
Muni nātikanāmagāmayāto
The Sage, having gone from the village named Nātikā,
Vị ẩn sĩ (Phật) từ làng Nātika đã đi,
8910
Kathitānandayatindapuṭṭhapañho,
Being asked a question by the venerable Ānanda,
Đã được Tôn giả Ānanda hỏi,
8911
Paridīpayi dhammadappaṇākhyaṃ
Explained the discourse called "Mirror of the Dhamma"
Ngài đã thuyết giảng phương pháp gọi là Pháp Kính (Dhammadappaṇa)
8912
Pariyāyaṃ gatipaccavekkhaṇāya; ()
For the reflection on destinies; ()
Để quán xét các cảnh giới tái sanh.
8913
27.
27.
27.
8914
Arahādiguṇakaroka mahesi
The Great Sage, endowed with qualities like Arahantship,
Đại ẩn sĩ (Đức Phật), bậc tạo ra các công đức như A-la-hán,
8915
Viharaṃ tatrapi giñjakānivāse,
Dwelling there also in the brick building (Ginjikāvasatha),
Cư ngụ tại đó, ở trú xứ Giñjakā (Giñjakā-nivāsa),
8916
Piṭakattayasaṅgahaṃ vasinaṃ
The master, (after teaching) the summary of the three Piṭakas,
Ngài đã thuyết giảng cho các bậc đã chế ngự (tâm)
8917
Adhisīlādikathaṃ kathesi bhīyyo; ()
Further expounded on the talk regarding morality and so forth; ()
Về câu chuyện liên quan đến Giới, Định, Tuệ (Adhisīlādikathā) một lần nữa.
8918
28.
28.
28.
8919
Sugato pagato sabhikkhusaṅgho
The Fortunate One, together with the assembly of bhikkhus,
Đức Thiện Thệ cùng với toàn thể chúng Tỳ-kheo đã đi
8920
Atha vesālipuriṃ purīnamaggaṃ,
Then went to Vesāli city, the chief of cities,
Đến thành Vesālī, thành phố tối thượng;
8921
Tahi mambavane vasaṃ vasinaṃ
Dwelling there in the mango grove, the master
Ở đó, Ngài cư ngụ trong rừng xoài (Ambavana), Ngài đã thuyết giảng cho các bậc đã chế ngự (tâm)
8922
Satipaññāparamaṃ abhāsi dhammaṃ; ()
Spoke the Dhamma, supreme in mindfulness and wisdom; ()
Pháp tối thượng về niệm và tuệ.
8923
29.
29.
29.
8924
Jinagandhagajo mama’mbapāli-
Hearing that the Victor, the elephant of virtue, was in the mango grove,
Vị chiến thắng, bậc voi hương (Jinagandhagaja), nghe tin ta ở đó,
8925
Gaṇikā ambavane’ni’dāni sutvā,
Ambapāli, the courtesan, now
Nữ kỹ nữ Ambapālī trong rừng xoài (Ambavana) đã nghe,
8926
Abhiruyha payāsi bhaddayānaṃ
Ascended a beautiful carriage and set forth,
Đã lên cỗ xe tốt và đi,
8927
Kucabhārātisamiddhabhattibhārā; ()
Her devotion exceedingly abundant, like the burden of her breasts; ()
Với gánh nặng ngực đầy đặn và gánh nặng đức tin dồi dào.
8928
30.
30.
30.
8929
Gaṇikā’tha katañjalinisinnā
Then the courtesan, seated with clasped hands,
Sau đó, nữ kỹ nữ ngồi chắp tay,
8930
Ghanapīnatthanabhārarumbhīteva,
As if burdened by her firm, full breasts,
Như thể bị đè nặng bởi bộ ngực đầy đặn và căng phồng,
8931
Karavikavirāvamañjughoso
The Teacher, with a lovely voice like a karavīka bird,
Đức Đạo Sư với giọng nói ngọt ngào như chim Karavika
8932
Madhuraṃ dhamma mabhāsi tāya satthā; ()
Sweetly spoke the Dhamma to her; ()
Đã thuyết giảng pháp một cách ngọt ngào cho cô ấy.
8933
31.
31.
31.
8934
Katabhattanimantanā pasādaṃ
Having made the meal invitation, expressing her gladness
Sau khi thọ thực bữa ăn đã được thỉnh cầu,
8935
Rasanādāmasarehi vāharanti,
With charming words like a string of jewels,
Với những lời ca ngợi phát ra từ miệng,
8936
Pavidhāya padakkhiṇaṃ munindaṃ
Having circumambulated the Lord of Sages,
Sau khi đi nhiễu quanh bậc Vua ẩn sĩ (Đức Phật),
8937
Agamā haṃsavadhuva mandiraṃ sā; ()
She went to her dwelling like a female swan; ()
Cô ấy đã trở về nhà như một con ngỗng cái.
8938
32.
32.
32.
8939
Ahatāhatanīlapītaratta-
With new, unworn robes of blue, yellow, red,
Với những tấm y không nhuộm và đã nhuộm, xanh, vàng, đỏ,
8940
Sitamañjiṭṭhavirāgasāṭakehi,
White, and crimson, renunciant attire,
Trắng và màu đỏ tươi, màu của sự ly dục,
8941
Sunivatthasupārutā’bhirūḷhā
Well-dressed and well-robed, having ascended
Đã mặc chỉnh tề, đã đắp y cẩn thận, đã lên
8942
Suraputtāriva bhaddabhaddayānaṃ; ()
A fine, beautiful carriage, like celestial beings; ()
Cỗ xe tốt đẹp như các thiên tử.
8943
33.
33.
33.
8944
Atha licchavirājarājaputtā
Then the Licchavi princes,
Sau đó, các vương tử Licchavi,
8945
Upasaṅkamma paṇamma dhammarañño,
Approaching and bowing to the Dhamma-King,
Đã đến và đảnh lễ bậc Vua Pháp (Đức Phật),
8946
Nakharaṃsipabandhasindhutīre
On the seashore of the ocean of nail-tip radiance,
Trên bờ biển của những tia sáng móng tay,
8947
Samayuṃ maggaparissamaṃ nisinnā; ()
Sat down, weary from the journey; ()
Đã ngồi xuống, xua tan sự mệt mỏi trên đường.
8948
34.
34.
34.
8949
Vilasiṃsu kiriṭabhiṅgamālā-
The Licchavis, a multitude of lotus-like young men,
Các Licchavi, với những vòng hoa vương miện lấp lánh,
8950
Viraḷā licchavikañjakosarāsi,
Whose garlands and crowns shimmered,
Những đóa sen của họ đã nở rộ,
8951
Ravibandhavadhammabhākarena
Were revealed by the sun-like Dhamma-speaker,
Bởi bậc Mặt Trời (Đức Phật), người thân của Mặt Trời,
8952
Phuṭitā’dhaṭṭhitasilagandhasāli; ()
Fragrant with the scent of the rock beneath (them); ()
Đã tỏa hương thơm trên đá dưới chân.
8953
35.
35.
35.
8954
Saphalīkatadullabhantabhāvā
Those people, having made their rare human existence fruitful,
Những người ấy, đã làm cho sự hiện hữu khó được trở nên có kết quả,
8955
Viphalībhutanimantānā janā te,
But having their invitation rendered fruitless,
Đã làm cho lời thỉnh cầu của họ trở nên vô ích (vì Ambapālī đã thỉnh Phật trước),
8956
Virajaṅghirajopisaṅgamoḷī
With dustless feet and dust-free turbaned heads,
Với đôi chân không bụi, với những vương miện đầy bụi,
8957
Pura mārūḷharathā tato payāsuṃ; ()
Then departed, having mounted their chariots for the city; ()
Đã lên xe và rời thành phố.
8958
36.
36.
36.
8959
Janalocanatoraṇākarāḷaṃ
The Great Sage, whose form was a prominent archway for the eyes of men,
Với hình dáng như cổng chào của ánh mắt mọi người,
8960
Avatiṇṇo vimalañjasaṃ sasaṅgho,
Having descended with his Sangha into the spotless path,
Ngài cùng với chúng Tăng đã bước vào con đường trong sạch,
8961
Gaṇikāya gharaṃ mahesi pāto
In the morning, went to the courtesan's house,
Đại ẩn sĩ (Đức Phật) vào buổi sáng đã đến nhà của nữ kỹ nữ,
8962
Caraṇakkantathalambujo jagāma; ()
His feet treading the lotus-like earth, like a wild elephant; ()
Với đôi chân như hoa sen chạm đất, Ngài đã đi như voi tự do.
8963
37.
37.
37.
8964
Katabhojanasaṅgabhāvasāne
At the end of the meal, the courtesan, full of firm faith,
Sau khi kết thúc bữa ăn,
8965
Gaṇikā pañjalikā nisajja dhammaṃ,
Sitting with clasped hands, having listened well to the Dhamma,
Nữ kỹ nữ ngồi chắp tay, lắng nghe Pháp,
8966
Sunisamma sasāvakassa’dāsi
Then gave the mango grove to the Fortunate One,
Với đức tin dồi dào, đã dâng cúng
8967
Sugatassa’mbavanaṃ samiddhasaddhā; ()
Together with his disciples; ()
Rừng xoài (Ambavana) cho Đức Thiện Thệ cùng với các đệ tử của Ngài.
8968
38.
38.
38.
8969
Muni rambavanaṃ paṭiggahetvā
The Sage, having accepted the mango grove,
Vị ẩn sĩ (Đức Phật) sau khi thọ nhận rừng xoài,
8970
Viharitvātahimeta deva dhammaṃ,
And having dwelt there, then teaching the Dhamma,
Đã cư ngụ ở đó, và sau khi thuyết giảng Pháp,
8971
Kathayaṃ adhisīlacittapaññā-
Supreme in higher morality, higher mind, and higher wisdom,
Về giới, định, tuệ (Adhisīlacittapaññā) tối thượng,
8972
Paramaṃ beḷuvagāmakaṃ jagāma; ()
Went to the village of Beluva; ()
Ngài đã đến làng Beḷuva.
8973
39.
39.
39.
8974
Ahamettha vasāmi bhikkhave’ko
"I shall dwell here alone, bhikkhus;
“Này các Tỳ-kheo, ta sẽ an cư ở đây một mình,
8975
Samaṇhe’ttasahāyakehi tumhe,
You yourselves, with your companions,
Còn các con, hãy cùng với các bạn đồng hành của mình,
8976
Upagacchatha vassa massamesu
Go and observe the Rains Retreat in various residences,"
Hãy đến và an cư mùa mưa ở các trú xứ,”
8977
Muni vesālisamanatatotya’bhāsi; ()
Thus spoke the Sage, the peerless one from Vesāli; ()
Vị ẩn sĩ (Đức Phật) đã nói như vậy từ Vesālī.
8978
40.
40.
40.
8979
Jitamārabalasasa beḷuvasmiṃ
Then, for the one who had vanquished Māra's forces,
Vị đã chiến thắng quân Ma vương (Māra), ở Beḷuva,
8980
Atha vassupagatassa ghorarogo,
While observing the Rains Retreat in Beluva, a terrible illness,
Sau khi an cư mùa mưa, một căn bệnh hiểm nghèo,
8981
Udapādi ca māraṇantikā’suṃ
A sharp, exceedingly severe physical pain,
Đã phát sinh, và những cảm thọ thân thể đau đớn
8982
Kaṭukā kāyikavedanā’tibāḷhā; ()
Arose, threatening death; ()
Vô cùng mãnh liệt, gần kề cái chết.
8983
41.
41.
41.
8984
Adhivāsanakhantipārago so
That Blessed One, perfect in the patience of endurance,
Ngài, bậc đã vượt qua sự nhẫn chịu,
8985
Sukhadukkhesu tulāsamo tadāni,
Equal in pleasant and unpleasant feelings at that time,
Vào lúc đó, bình đẳng trong khổ và lạc,
8986
Bhagavā avihaññamānarūpo
With an unperturbed countenance,
Đức Thế Tôn, với hình tướng không bị xao động,
8987
Adhivāsesi sato ca sampajāno; ()
Endured it mindfully and with clear comprehension; ()
Đã nhẫn chịu với chánh niệm và tỉnh giác.
8988
42.
42.
42.
8989
Anapekkhiya tāva bhikkhusaṅghaṃ
"Without first informing the assembly of bhikkhus,
“Nếu ta không lưu tâm đến chúng Tỳ-kheo,
8990
Idhu’paṭṭhākanivedanaṃ akatvā,
And without making an attendant's announcement here,
Không báo tin cho người thị giả ở đây,
8991
Analanti mamā’nupādisesa-
It is not proper for me if I were to attain
Thì không thích hợp cho ta nếu ta đạt được
8992
Parinibbānapadaṃ sace labheyyaṃ; ()
The state of Nibbāna without remainder of clinging"; ()
Cảnh giới Niết-bàn vô dư y (Anupādisesa-parinibbāna).”
8993
43.
43.
43.
8994
Vīriyena paṭippaṇāmayitvā
Having completely pushed away by effort
Với tinh tấn, Ngài đã đẩy lùi
8995
Balavā’bādha malabbhayāpanīyaṃ,
The severe illness, which was not to be warded off,
Căn bệnh mạnh mẽ không thể xua tan,
8996
Paṭisaṅkharaṇārahaṃ visesaṃ
Having resolved upon a special condition for restoration
Đặc biệt là sự phục hồi phù hợp
Next Page →

Settings