Jinavaṃsadīpaṃ

6599

Nabhāsā yāti vihāra mattano; ()

goes through the sky to his own monastery.

Và đi trên không trung về tịnh xá của mình.

6600

60.

6601

Jinasindhavapādavikkamaṃ

"May we behold the stride of the Buddha-steed,

"Chúng con muốn thấy bước chân của ngựa chúa (Phật),

6602

Jinachaddantagajindakuñcanaṃ,

The majestic bearing of the Buddha-elephant Chaddanta,

Sự chuyển động của voi chúa Chaddanta (Phật),

6603

Jinakesarasīhagajjanaṃ

And hear the roar of the Buddha-lion!" So (they wish).

Và tiếng rống của sư tử chúa (Phật),

6604

Abhipassāma suṇoma no iti; ()

"Let us see and hear."

Và được nghe những điều đó."

6605

61.

6606

Vihareyya yahiṃ jino tahiṃ

Wherever the Victor dwells, there

Vào buổi chiều, nơi Đức Phật trú ngụ,

6607

Aparaṇhe kusumākulañjalī,

In the afternoon, with hands full of flowers,

Đám đông người, với hai tay đầy hoa,

6608

Sunivatthasupārutā bhusaṃ

Dressed and robed well, full of joy,

Mặc y chỉnh tề và trang nghiêm,

6609

Muditā sannipatantikho janā; ()

People truly assemble.

Hoan hỷ tụ tập.

6610

62.

6611

Atha dassitapāṭihāriyo

Then, having displayed miracles,

Sau đó, Đức Phật, đã thị hiện thần thông,

6612

Pavisatvā varadhammamaṇḍapaṃ,

The Victor enters the excellent Dhamma hall,

Đi vào giảng đường pháp cao quý,

6613

Sūriyova yugandharo’pari

And like the sun above Mount Yugandhara,

Như mặt trời trên núi Yugandhara,

6614

Sunisajjā’sanamatthake jino; ()

He sits properly on the seat.

Ngài an tọa trên chỗ ngồi.

6615

63.

6616

Karavikavirāvahārinā

With a sweet, exalted voice that surpasses the call of the karavika bird,

Với giọng nói ngọt ngào, hùng tráng,

6617

Madhuro’dārasarena sotunaṃ,

He proclaims the four noble truths,

Làm say đắm như tiếng chim Karavīka,

6618

Caturā’riyasaccamīraye

Dependent on a gradual discourse, for the sake of listeners.

Ngài thuyết giảng Tứ Diệu Đế

6619

Anupubbāya kathāya nissitaṃ; ()

connected with gradual talk.

Nương theo bài pháp thoại tuần tự;

6620

64.

6621

Paṭigaṇhiya dhammamādarā

Having received the Dhamma with reverence,

Với lòng tôn kính đã thọ nhận giáo pháp,

6622

Nijavohāra’nurūpagocaraṃ,

Each according to his own realm of understanding,

Phù hợp với cảnh giới hành vi của mình,

6623

Abhiyāti padakkhiṇena sā

That assembly departs, circumambulating him.

Cô ấy đi nhiễu hữu (theo chiều thuận),

6624

Parisātaṃ sirasā’bhivandiya; () (Pacchābhattakiccaṃ)

Having paid homage to the assembly with bowed head; (Post-meal duties)

Đảnh lễ hội chúng bằng đầu; (Phật sự sau bữa ăn)

6625

66.

6626

Varavāraṇakumbhadāraṇo

Like a lion king breaking open the frontal lobes of excellent elephants,

Đấng phá vỡ trán voi chúa cao quý,

6627

Migarājāva kudiṭṭhabhañjano,

the destroyer of wrong views,

Như vua sư tử phá tan các tà kiến,

6628

Atha niṭṭhitadhammagajjano

Then, having finished his roar of Dhamma,

Sau khi đã hoàn tất tiếng rống Pháp,

6629

Muniru’ṭṭhāyu’pavesanā’sanā; ()

the Sage arose from his sitting posture.

Vị ẩn sĩ đứng dậy từ chỗ ngồi đã ngồi xuống.

6630

65.

6631

Kamalaṃ’va kalevaraṃ varaṃ

His noble body, like a lotus,

Thân thể cao quý như hoa sen,

6632

Vimalaṃ vitarajomalaṃ jino,

the Victor, pure, free from dust and defilements,

Đức Chiến Thắng không cấu uế, không bụi bặm,

6633

Avasiñcitukāmavā sace

wishing to cleanse it, as if,

Nếu muốn tắm rửa,

6634

Pavisitvāna nahānakoṭṭhakaṃ; ()

entered the bathing chamber.

Thì Ngài đi vào phòng tắm.

6635

67.

6636

Tadūpaṭṭhitikena bhikkhunā

By the bhikkhu who attended him,

Với nước đã được chuẩn bị bởi vị tỳ khưu thị giả,

6637

Paṭiyattenudakena viggahe,

with water prepared, having bathed,

Trong phòng tắm,

6638

Samitotuparissamo muhuṃ

his weariness instantly allayed,

Sau khi đã xua tan sự mệt mỏi do nhiệt,

6639

Punarāgamma nivatthacīvaro; ()

he returned, dressed in his robes.

Ngài trở lại và mặc y.

6640

68.

6641

Sunisajja sina’ssame same

Having sat down comfortably in a suitable secluded hermitage,

Ngồi xuống một cách ngay ngắn trong tịnh xá thanh tịnh,

6642

Pariveṇe ṭhapitāsanopari,

upon the seat placed in the private dwelling,

Trên chỗ ngồi đã được đặt trong chái tịnh,

6643

Anubhoti muhutta mattanā

for a moment he enjoys

Dù đã hoàn toàn giải thoát, Ngài vẫn hưởng

6644

Suvimutto’pi vimuttijaṃ sukhaṃ; ()

the bliss of liberation, though already perfectly liberated.

Hạnh phúc của sự giải thoát trong chốc lát.

6645

69.

6646

Tadupaṭṭhitipaccupaṭṭhitā

Then ascetics, attending and ready to serve,

Các vị ẩn sĩ được thị giả hầu hạ,

6647

Abhinikkhammatatotatoyatī,

come forth from every direction,

Sau khi ra khỏi đó,

6648

Mahitañjalipupphamañjarī

with their clasped hands, like flower clusters,

Với những bó hoa kết thành từ hai bàn tay chắp lại,

6649

Parivārentitilokanāyakaṃ; ()

surrounding the Leader of the Three Worlds.

Họ vây quanh Đức Đạo Sư của ba cõi.

6650

70.

6651

Paṭipattipapūraṇakkamaṃ

They inquire about the sequence of practice

Họ hỏi về cách thực hành viên mãn,

6652

Paṭipucchanti vipucchanāni’pi,

and various questions,

Và những vấn đề khác nhau,

6653

Yatayo hi visuṃvisuṃ jinaṃ

for indeed, the ascetics individually request the Victor

Các vị ẩn sĩ khác nhau cầu xin Đức Chiến Thắng

6654

Savaṇaṃ dhammakathāya yācare; ()

to hear a Dhamma talk.

Cho được nghe pháp thoại.

6655

71.

6656

Bhagavā karuṇāya codito

The Blessed One, urged by compassion,

Đức Thế Tôn, được thúc đẩy bởi lòng bi mẫn,

6657

Tadadhippāya mavecca buddhiyā,

understanding their intentions with his wisdom,

Bằng trí tuệ thấu hiểu ý định của họ,

6658

Abhisādhaya matthamuttamaṃ

accomplishes the supreme welfare

Hoàn thành mục đích tối thượng

6659

Purimaṃ yāmamatikkame iti; () (Purimayāmakiccaṃ)

thus, passing the first watch (of the night). (Duties of the first watch)

Khi thời canh đầu đã trôi qua. (Phật sự canh đầu)

6660

72.

6661

Bhagavanta manantadassinaṃ

Having paid homage with their heads

Đảnh lễ Đức Thế Tôn, đấng thấy vô biên,

6662

Sirasā tesugatesu bhikkhusu,

to the Blessed One, the one with infinite vision, and to those bhikkhus who have gone well,

Bằng đầu, các vị tỳ khưu đã đến đó,

6663

Abhivandiya jātikhettato

devas and asuras, receiving an opportunity

Sau khi có được cơ hội từ nơi sinh khởi,

6664

Labhamānā’vasaraṃ surāsurā; ()

from the sphere of birth;

Chư thiên và A-tu-la.

6665

73.

6666

Upagamma tapovanaṅgaṇaṃ

Having approached the forest hermitage courtyard,

Họ đến sân tịnh xá,

6667

Kurumānā chavivaṇṇapiñjaraṃ,

making their bodily complexion radiate golden hues,

Làm cho màu sắc da của Ngài rực rỡ,

6668

Maṇimoḷimaricisañcaya-

illuminated by the brilliance of jewel crowns,

Với những tia sáng từ viên ngọc trên búi tóc,

6669

Paricumbīkaḷitaṃ sirimato; ()

kissing the glorious one's head;

Vây quanh Đức Thế Tôn vinh quang.

6670

74.

6671

Nakhakesaramaṅgulīdalaṃ

Having worshipped the pair of lotus feet

Với những cánh hoa móng tay và ngón chân,

6672

Caraṇambhojayugaṃka pavandiya,

with their nails like filaments and toes like petals,

Họ đảnh lễ đôi chân sen,

6673

Caturakkharikampi pucchare

they ask even a question of four syllables,

Và hỏi những câu hỏi dù chỉ có bốn chữ,

6674

Varapañha’ntamaso’hisaṅkhataṃ; ()

or indeed, a profound excellent question.

Thậm chí là những câu hỏi khó nhất.

6675

75.

6676

Sivado vadataṃanuttaro

The supreme giver of safety among speakers,

Đấng ban sự an lành, tối thượng trong số những người thuyết pháp,

6677

Muni vissajjati tabbipucchanaṃ,

the Sage, answers their inquiries,

Vị ẩn sĩ giải đáp những câu hỏi đó,

6678

Atha vitakathaṅkathi tada-

Then, free from doubt,

Sau đó, những người đã hết nghi ngờ

6679

Bbhanumodanti abhitthavantipi; ()

they rejoice and praise him.

Hoan hỷ và tán thán.

6680

76.

6681

Nijadhammapadīpatejasā

With the light of his own Dhamma-lamp,

Với ánh sáng của ngọn đèn Chánh Pháp của mình,

6682

Janasammoha tamovidhaṃsano,

dispelling the darkness of delusion for beings,

Ngài xua tan bóng tối của sự si mê của chúng sinh,

6683

Iti majjhimayāma manvahaṃ

Thus, the Sage daily passes the middle watch,

Cứ như thế, vị ẩn sĩ hoàn thành Phật sự

6684

Katakicco muni vītināmaye; () (Majjhimayāmakiccaṃ)

having completed his duties. (Duties of the middle watch)

Trong canh giữa mỗi ngày. (Phật sự canh giữa)

6685

77.

6686

Abhibhutasarīrajassamo

Having overcome the weariness of the body

Sau khi đã vượt qua sự mệt mỏi của thân thể

6687

Katakiccehi’riyāpathehica,

through his duties and postures,

Bằng các Phật sự và oai nghi,

6688

Atha caṅkamaṇena pacchime

Then, in the latter part, by walking meditation,

Sau đó, vị ẩn sĩ đi kinh hành trong canh cuối,

6689

Paṭhamaṃ bhāga matikkame muni; ()

the Sage passes the first portion.

Vào phần đầu tiên.

6690

78.

6691

Paṭivāta’nuvāta vāyita-

His body fragrant with the sweet scents

Với thân thể thơm ngát bởi những mùi hương

6692

Guṇagandhehi sugandhitaṅgimā,

of virtues, carried by winds both opposing and favorable,

Của các phẩm vật bay theo chiều gió và ngược gió,

6693

Maṇidīpapabhāsamujjalaṃ

the Well-farer entered the perfumed chamber,

Đức Thiện Thệ đến Hương thất,

6694

Sugato gandhakuṭiṃka upāgato; ()

radiant with the light of jewel lamps.

Rực rỡ với ánh sáng của ngọn đèn ngọc.

6695

79.

6696

Sayanopari sampasārayaṃ

Spreading out his body, which resembles a beautiful image,

Trải thân thể như tượng,

6697

Paṭimārūpasarūpaviggahaṃ,

upon the couch,

Trên giường nằm,

6698

Sayanaṃ kurute’va kesarī

he lies down like a lion,

Ngài nằm xuống như vua sư tử,

6699

Dutiyasmiṃ satisampajaññavā; ()

in the second (portion), mindful and fully aware.

Với chánh niệm và tỉnh giác trong phần thứ hai.

6700

80.

6701

Asamiddhakilesamiddhavā

The Blessed One, whose defilements are utterly destroyed,

Đức Thế Tôn, với sự viên mãn của phiền não chưa hoàn thành,

6702

Bhagavā bhaṅgabhavaṅgasattati,

who has broken the continuity of becoming,

Phá vỡ vòng luân hồi của hữu phần,

6703

Sunisajja pabujjhito mahā-

having sat down firmly and awakened,

Ngồi dậy một cách ngay ngắn, Ngài nhập

6704

Karuṇājhāna mupeticā’sane; ()

enters the meditation of great compassion on his seat.

Đại Bi Thiền trên chỗ ngồi.

6705

81.

6706

Purimesu bhavesu pāṇino

If there are beings in previous existences

Nếu trong các kiếp trước, có chúng sinh

6707

Yadi vijjanti katādhikārino,

who have accumulated merits (made aspirations),

Đã tạo các thiện nghiệp,

6708

Raviraṃsivikāsanūpaga-

they are worthy of awakening,

Họ xứng đáng được giác ngộ,

6709

Padumānī’va pabodhanārahā; ()

like lotuses ready to blossom under the sun's rays.

Như những đóa sen nở dưới ánh nắng mặt trời.

6710

82.

6711

Karuṇāya samuṭṭhito tato

Rising from compassion then,

Từ đó, vị ẩn sĩ với tâm từ bi mát mẻ,

6712

Karuṇāsītalamānaso muni,

the Sage, whose mind is cool with compassion,

Được thúc đẩy bởi lòng bi mẫn,

6713

Abhipassati buddhacakkhunā

beholds with the Buddha-eye

Ngài nhìn thấy bằng Phật nhãn

6714

Bhuvi te maggaphalopanissaye; ()

those on earth who are capable of attaining the path and fruits.

Trên trái đất này những người có duyên với Đạo và Quả.

6715

83.

6716

Iti pacchimayāma manvahaṃ

Thus, the Victor daily passes the third portion

Cứ như thế, Đức Chiến Thắng trải qua

6717

Tatiyaṃ bhāga matikkame jino,

of the last watch.

Phần thứ ba của canh cuối mỗi ngày,

6718

Purimoditakiccakārino

The qualities of the Accomplisher of duties,

Những đức tính không thể nghĩ bàn của Ngài

6719

Katakiccassa acintiyāguṇā; () (Pacchimayāmakiccaṃ)

who performs the aforementioned duties, are inconceivable. (Duties of the last watch)

Là người đã hoàn thành các Phật sự đã nêu trước đó. (Phật sự canh cuối)

6720

84.

6721

Pasidanti rūpappa māṇapi buddhe

They have faith in the Buddha's physical form.

Họ tin tưởng vào Đức Phật qua hình tướng.

6722

Pasidanti ghosappamāṇapi buddhe

They have faith in the Buddha's voice.

Họ tin tưởng vào Đức Phật qua âm thanh.

6723

Pasidanti ḷukhappa māṇapi buddhe

They have faith in the Buddha's austerity.

Họ tin tưởng vào Đức Phật qua sự thô sơ.

6724

Pasidanti dhammappamāṇapi buddhe ()

They have faith in the Buddha's Dhamma.

Họ tin tưởng vào Đức Phật qua Pháp.

6725

Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe santike nidāne pañjavidhabuddhakicca paridīpo aṭṭhārasamoka saggo.

Thus ends the eighteenth chapter, "An Elucidation of the Fivefold Duties of the Buddha" in the Jinavaṃsadīpa, a source of joy for all poets, composed by the ascetic named Medhānanda, in the Nidāna section.

Như vậy, chương mười tám, “Sự soi sáng về năm Phật sự” trong Jinavaṃsadīpa, nguồn gốc của sự hoan hỷ trong trái tim của tất cả các thi sĩ, được sáng tác bởi vị ẩn sĩ tên là Medhānanda, đã kết thúc.

6726

1.

6727

Niravadhibhuvanālavālagabbhe

In the boundless nursery of the world,

Trong lòng của vườn ươm thế gian vô tận,

6728

Sucaritamūlavirūḷhakittivallī,

the creeper of fame, rooted in good conduct,

Dây leo danh tiếng mọc lên từ gốc rễ thiện hạnh,

6729

Navaguṇaniyamotu saṅgamena

through the combination of the nine virtues,

Nhờ sự kết hợp của chín đức tính,

6730

Bhagavatamāsiyatheva (pupphitaggā); ()

is always brought to flower by the Blessed One.

Đức Thế Tôn đã nở hoa.

6731

2.

6732

Suvisadamatimā savāsanehi

His very pure mind and body, with their latent tendencies,

Với trí tuệ rất thanh tịnh, thân thể của Ngài

6733

Sakala kilesa malehi cārakāyo,

and all defilements and impurities, have been shattered.

Không còn ô uế của tất cả các phiền não cùng với các tùy miên,

6734

Itipi bhagavato budhābhigīto

Therefore, the glorious title "Arahant," sung by the wise,

Vì vậy, danh tiếng Arahant của Đức Thế Tôn,

6735

Bhuvivisuto arahanti kittighoso; ()

and renowned throughout the world, belongs to the Blessed One.

Được các bậc trí ca ngợi, vang danh khắp thế gian.

6736

3.

6737

Gahita nisita maggañāṇa khaggo

Having taken up the sharp sword of the knowledge of the path,

Cầm thanh kiếm trí tuệ Đạo sắc bén,

6738

Varamati duccaritārayo achindi,

with supreme wisdom, he cut down the enemies of evil deeds.

Ngài đã chặt đứt kẻ thù ác hạnh bằng trí tuệ cao quý,

6739

Itipi bhagavato hatārinoyo

Therefore, the glorious title "Arahant," sung by the wise,

Vì vậy, danh tiếng Arahant của Đức Thế Tôn,

6740

Bhuvivisuto arahanti kittighoso; ()

and renowned throughout the world, belongs to the Blessed One, the destroyer of enemies.

Đấng đã diệt trừ kẻ thù, vang danh khắp thế gian.

6741

4.

6742

Tibhavarathasamappitaṃ avijjā-

The wheel of existence, fixed on the three planes of being,

Cái trục là vô minh và tham ái hữu trong cỗ xe ba cõi,

6743

Bhavatasiṇāmayanābhika māsavakkhaṃ,

with ignorance as its hub, craving for existence as its nave, and defilements as its spokes,

Cái nan hoa là sự tích lũy và tạo tác nghiệp khác nhau,

6744

Vicitupacitakamma sañcāyā’raṃ

the accumulation of various accumulated kamma,

Và cái vành là lão, tử cùng với sự ràng buộc.

6745

Jaṭitajarāmaraṇerunemi vaṭṭiṃ ()

bound by the rim of old age and death,

Vòng luân hồi.

6746

5.

6747

Avidita pariyanta kālasīmaṃ

The wheel of becoming, revolving for an immeasurable period of time,

Vòng luân hồi của hữu, không biết giới hạn thời gian,

6748

Paribhamitaṃ bhavacakkamatthi tassa,

has its ending with him.

Đã xoay chuyển, có ở Ngài,

6749

Thiravīriyapadehi bodhimaṇḍe

He, standing on the ground of firm effort at the Bodhi tree,

Người đứng vững trên nền tảng giới luật thanh tịnh,

6750

Suvimalasīlamahītaleṭhito yo; ()

on the perfectly pure earth of sīla (moral conduct);

Với đôi chân kiên cố của tinh tấn tại Bồ-đề đạo tràng.

6751

6.

6752

Hanivihani are visuddhasaddhā-

He smites and shatters the enemies with the pure hand of faith,

Ngài tiêu diệt, tiêu diệt kẻ thù bằng bàn tay sen của tịnh tín thanh tịnh,

6753

Karakamalena samādhisāṇapiṭṭhe,

on the whetstone of samādhi,

Trên mặt đá mài của định,

6754

Sunisita masamaṃ nihanti kamma-

wielding the perfectly sharpened, incomparable axe of knowledge

Ngài cầm chiếc rìu trí tuệ diệt nghiệp,

6755

Kkhayakarañāṇakuṭhārimādadhāno; ()

that destroys kamma.

Sắc bén và vô song, Ngài tiêu diệt.

6756

7.

6757

Hatabhavaratha vibbhamassa magga-

For the Blessed One, who has destroyed the delusion of the chariot of becoming,

Đối với Đức Thế Tôn, đấng đã diệt trừ ảo tưởng của cỗ xe luân hồi,

6758

Rathamabhiruyha sivaṃpuraṃ gatassa,

and mounted the chariot of the path, has reached the city of safety.

Đã lên cỗ xe Đạo và đến thành Niết-bàn an lành,

6759

Itipi bhagavato hatārakassa

Therefore, the glorious title "Arahant," destroyer of enemies,

Vì vậy, danh tiếng Arahant của Đức Thế Tôn,

6760

Bhuvivisuto arahanti kittighoso; ()

and renowned throughout the world, belongs to the Blessed One.

Đấng đã diệt trừ kẻ thù, vang danh khắp thế gian.

6761

8.

6762

Avidita pariyanta dukkha vaṭṭaṃ

The wheel of suffering, whose beginning is unknown,

Vòng luân hồi khổ đau vô tận,

6763

Athabhavacakkaka mituccate avijjā,

is called the wheel of becoming, or ignorance.

Hay còn gọi là bánh xe của hữu, là vô minh,

6764

Tahimupahitanābhī mūlakattā

Ignorance, placed as the hub therein, is the root cause,

Nơi đó, vô minh là gốc rễ của trục,

6765

Bhavatijarāmaraṇaṃ tadantanemi; ()

and old age and death are its ultimate rim.

Và lão, tử là vành của nó.

6766

9.

6767

Ghaṭita tadubhayantarā arāssu

The ten remaining phenomena, beginning with the formations (abhisaṅkhāra),

Mười pháp hành còn lại, như các nan hoa,

6768

Dasa abhisaṅkharaṇādisesa dhammā,

are the spokes fitted between these two.

Được gắn kết giữa hai thứ đó (trục và vành),

6769

Kasirasamudaye nirodha magge

Ignorance is the non-understanding of beings

Sự không hiểu biết của chúng sinh

6770

Bhavati pajānamajānanaṃ avijjā; ()

regarding the origin of suffering, and the path to its cessation.

Về sự Khổ tập, Khổ diệt và Đạo diệt Khổ là vô minh.

6771

10

10.

10

6772

Bhavati tividhabhumikā avijjā

Ignorance exists in the three planes of existence;

Vô minh có ba cõi,

6773

Catuvidha saccasabhāva chādakā’yaṃ,

it is that which conceals the nature of the four noble truths.

Nó che lấp bản chất của Tứ Thánh Đế,

6774

Abhivicinana cetanāna maddhā

This volition of various consciousnesses, in various ways,

Ý muốn suy xét và tác ý này

6775

Vividhanayena bhavattaye nidānaṃ; ()

is the cause of rebirth in the three planes of existence.

Là nguyên nhân của ba cõi theo nhiều cách khác nhau.

6776

11.

6777

Sakasaka paṭisandhicittahetu

The two rebirth-linking consciousnesses

Tâm tái sinh của riêng từng người

6778

Dvaya mabhisaṅkhata kammameva kāme,

are kamma itself, accumulated in the sense-sphere (kāma-bhava).

Hai loại nghiệp hành trong cõi Dục,

6779

Cita kusala marūpa rūpa gāmiṃ

Accumulated skillful kamma leading to the rūpa or arūpa planes

Thiện nghiệp đã tích lũy dẫn đến cõi Vô sắc và Sắc,

6780

Tadubhayabhupaṭisandhihetu hoti; ()

becomes the cause of rebirth-linking in those two planes.

Là nguyên nhân tái sinh trong cả hai cõi đó.

6781

12.

6782

Kusalamakusalaṃ tidhā vibhattaṃ

Skillful and unskillful kamma, divided into three kinds,

Thiện và bất thiện được chia làm ba,

6783

Purimabhavenicitaṃ yathānurūpaṃ,

accumulated in a previous existence, according to its nature,

Đã tích lũy trong kiếp trước tùy theo đó,

6784

Nabhavati paṭisandhitoparaṃ kiṃ

does not become anything after rebirth-linking,

Sau khi tái sinh, không có gì khác

6785

Tibhava pavatti vipāka citta hetu; ()

but is the cause of resultant consciousnesses in the three planes of existence.

Là nguyên nhân của tâm quả dị thục trong ba cõi.

6786

13.

6787

Samudayamaya kāmarūpapākā

The resultant kamma of the sense-sphere and form-sphere, arising

Các quả dị thục của cõi Dục và Sắc do sự tập khởi

6788

Sati paṭisandhi pavattiyaṃ bhavantī,

at rebirth-linking and during life, come into being.

Xảy ra trong sự tái sinh và sự tiếp diễn,

6789

Saka saka bhavanāma rūpahetu

Each becomes the cause of nāma and rūpa for its own plane,

Danh và sắc là nguyên nhân của từng cõi,

6790

Vividha nidānavasena cānurūpaṃ, ()

according to various conditions and corresponding to them.

Cũng tùy theo các nguyên nhân khác nhau.

6791

14.

6792

Tathariva caturo arūpapākā

Similarly, the four resultant arūpa consciousnesses

Cũng vậy, bốn quả dị thục vô sắc

6793

Sakasakabhumikanāmapaccayāva,

are conditioned by their respective planes of nāma (mental factors).

Chỉ là duyên của danh trong cõi riêng của chúng,

6794

Samupacita manaṃ asaññasatte

In the asaññasatta (non-percipient beings), where only rūpa exists,

Trong cõi Vô tưởng hữu tình, không có sự tích lũy

6795

Nabhavatikiṃka bhuvi rūpamattahetu; ()

nāma does not arise, only rūpa is the cause.

Thì làm sao chỉ có sắc là nguyên nhân?

6796

15.

6797

Tadubhaya mavipāka cittatopi

Both (nāma and rūpa) also arise from non-resultant consciousnesses,

Cả hai điều đó (danh và sắc) cũng từ tâm không phải quả dị thục

6798

Pabhavati tīsubhavesu cā’nu rūpaṃ,

according to their nature, in the three planes of existence.

Phát sinh trong ba cõi tùy theo đó,

6799

Sugati dugatiyaṃ padaṃhi kāme

In the sense-sphere, both fortunate and unfortunate existences,

Trong cõi Dục, nơi có thiện thú và ác thú,

6800

Bhavati saḷāyatanassa nāma rūpaṃ; ()

nāma and rūpa become the basis for the six sense bases.

Danh và sắc là nguyên nhân của sáu xứ.

6801

16.

6802

Bhavati padaka masaññi vajjarūpa-

Nāma and rūpa become the basis for the three āyatanas (spheres),

Trong cõi Sắc, trừ cõi Vô tưởng hữu tình,

6803

Bhuvi tividhāyatanassa nāma rūpaṃ,

except for the asaññī-bhava (non-percipient existence) where only rūpa exists.

Danh và sắc là nguyên nhân của ba xứ,

6804

Havati samudayo bhave arūpe

In the arūpa-bhava (formless existence), only nāma, subtle,

Trong cõi Vô sắc, chỉ có danh là nguyên nhân

6805

Sukhuma manāyatanassa nāma mattaṃ; ()

becomes the āyatana (sphere).

Của xứ vi tế.

6806

17.

6807

Iti tividhabhave bhavanti taṃ taṃ-

Thus, in the three planes of existence, the āyatanas arise

Như vậy, trong ba cõi, các xứ đó

6808

Bhava pabhavāyatanāti phassahetu,

from their respective planes, leading to contact (phassa).

Phát sinh từ các cõi đó là nguyên nhân của xúc,

6809

Tathariva kamato bhavānu rūpaṃ

Similarly, in order, according to the planes of existence,

Cũng vậy, theo thứ tự tùy theo cõi,

6810

Tividhabhavesu chaphassavedanejā; ()

the six contacts and feelings arise in the three planes of existence.

Sáu xúc và thọ phát sinh trong ba cõi.

6811

18.

6812

Vividha bhavagatiṭṭhitīsu taṃ taṃ

Craving (taṇhā) in various realms, destinies, and states of existence

Trong các cảnh giới và trạng thái hữu khác nhau, đó là nguyên nhân

6813

Chaṭita jaṭā gahaṇassa hetu hoti,

becomes the cause for the entanglement and clinging.

Của sự nắm giữ, sự bám víu bị cắt đứt,

6814

Punarubhaya bhavassa daḷhagāho,

Then, strong grasping for both existences (upādāna),

Sự nắm giữ vững chắc của hữu trở lại,

6815

Bhavati bhavotibhavamhi hetujātyā; ()

becomes the cause for rebirth in existence.

Hữu là nguyên nhân của sự sinh khởi trong hữu.

6816

19.

6817

Tividha bhavu’papattijātiresā

This arising of birth in the three planes of existence

Sự sinh khởi trong ba cõi này

6818

Bhavati jarāmaraṇādi dukkha hetu,

becomes the cause of suffering such as old age and death.

Là nguyên nhân của lão, tử và các khổ đau khác,

6819

Sakalakasirupaddavā’savānaṃ

Therefore, ignorance is the cause

Vì vậy, vô minh là nguyên nhân của sự tập khởi

6820

Samudayahetutatosiyā avijjā; ()

of the arising of all suffering, calamity, and defilements.

Của tất cả các tai họa và lậu hoặc.

6821

20.

6822

Thiragahaṇavasena yohi koci

Whoever, by firmly grasping (the principle), performs good or bad conduct,

Bất cứ ai, do sự nắm giữ vững chắc,

6823

Sucarita duccaritaṃcareyya tassa,

for him, here, kamma leads to good or bad destinations.

Đã thực hành thiện nghiệp hay ác nghiệp cho người ấy,

6824

Sugati dugati gāmi kammamettha

Thus, one who speaks of kamma-existence is a kammavādī.

Nghiệp thiện và ác dẫn đến cảnh giới tốt hay xấu ở đây,

6825

Kathayati kammabhavo’ti kammavādī; ()

()

Người nói về nghiệp nói rằng đó là nghiệp hữu; ()

6826

21.

6827

Vicitupacita kammasattijātā

The varied and accumulated powers of kamma that arise,

Các chủng loại hữu nghiệp đã được tích tập đa dạng,

6828

Vadatupapatti bhavo’ti pañcakhandhā,

they declare that the five aggregates are rebirth-existence.

Năm uẩn được gọi là hữu tái sinh,

6829

Tadabhijanana māhajāti tesaṃ

Their arising from that is birth, their

Sự phát sinh của chúng là đại sinh (jāti),

6830

Cuticavanaṃ paripākatājarā’ti; ()

passing away and dissolution is old age and decay. ()

Sự diệt vong của chúng là lão (jarā) do sự chín muồi; ()

6831

22.

6832

Pahavaphalapabandhato ṭhītānaṃ

Of those that exist dependently, profound and essence-filled,

Do sự liên tục của nhân và quả, những gì tồn tại

6833

Sarasagabhīrapaṭicca sambhavānaṃ,

standing in the causal and resultant continuum,

Và phát sinh do duyên khởi sâu sắc và tươi mới,

6834

Kayirati visadāya yāya dhamma–

by that clear Dhamma-wisdom,

Được nắm giữ một cách rõ ràng bởi trí tuệ

6835

Ṭhitimatināmadhiyā pariggahaṃsā; ()

named "comprehension of the Dhamma's stability," is their grasp effected. ()

Về sự an trụ của các pháp (Dhammatthitiñāṇa); ()

6836

23.

6837

Idhapana caturosiyuṃsamāsā

Here, there are four such summaries:

Ở đây, có bốn sự tóm tắt:

6838

Purimabhavo’daya moha kammameko,

Past existence, ignorance, and kamma form one.

Hữu quá khứ, vô minh và nghiệp là một nhóm;

6839

Bhavatihanabhavacittanāma rūpā-

Existence-volition, consciousness, name-and-form,

Hữu, ái, thủ, hữu, tâm, danh sắc,

6840

Yatana cha phassa cha vedanāti ceko; ()

six sense bases, contact, and feeling form another. ()

Sáu xứ, xúc, và thọ là một nhóm khác; ()

6841

24.

6842

Api bhavati bhavo nikanti gāho

Again, existence, craving, and clinging form another,

Hữu phát sinh, ái, thủ, hữu

6843

Janana jarāmaraṇaṃ anāgate’ko,

while future birth, aging, and death form one.

Sinh, lão, tử trong tương lai là một nhóm khác;

6844

Pabhava phalavasena sambhavānaṃ

Thus, a concise summary of the causes and results of existences

Do sự liên tục của nhân và quả, sự phát sinh

6845

Iti catu saṅkhipanaṃ siyātiyaddhaṃ; ()

is made, spanning four aspects. ()

Như vậy có bốn cách tóm tắt; ()

6846

25.

6847

Idha yathariva’tītahetupañca

Just as in the past, five causes (kamma and ignorance),

Ở đây, cũng như năm nhân quá khứ

6848

Abhiratigāhabhavehi kammamohā,

accompanied by delight, clinging, and existence,

Là vô minh và nghiệp từ ái, thủ, hữu,

6849

Tathariva saha mohakammunāpi

similarly, now, along with ignorance and kamma,

Cũng vậy, cùng với vô minh và nghiệp,

6850

Abhiratigāhabhavā idāni hetū; ()

delight, clinging, and existence are the present causes. ()

Ái, thủ, hữu là các nhân hiện tại; ()

6851

26.

6852

Nabhavati phalapañcakaṃ kimeta-

Do not the five results, namely rebirth-consciousness

Năm quả không phát sinh, điều này là gì?

6853

Rahipaṭisandhika manādipañca dhammā,

and the five beginningless phenomena, arise?

Năm pháp vô thủy (vô minh, hành, thức, danh sắc, sáu xứ) trong tái sinh,

6854

Bhavati phakhalamanāgate tatheva

Similarly, in the future, the results, namely

Năm pháp quả cũng phát sinh trong tương lai,

6855

Janana jarāmaraṇādi pañca dhammā; ()

birth, aging, and death, and the five phenomena arise. ()

Đó là sinh, lão, tử, v.v.; ()

6856

27.

6857

Bhavati bhavupapattiya’ntare’ko

One (connection) exists between existence and rebirth,

Có một sự liên kết giữa hữu và tái sinh,

6858

Abhirati vedayitāna mantare’ko,

another between craving and feeling.

Một sự liên kết giữa ái và thọ,

6859

Tathariva citacetanāmanānaṃ

Similarly, between consciousness, volition, and mind.

Cũng vậy, một sự liên kết giữa tâm và hành;

6860

Iti bhavacakkatisandhayo bhavanti; ()

Thus, there are three connections in the wheel of existence. ()

Như vậy có ba sự liên kết của bánh xe hữu; ()

6861

28.

6862

Suvisadamativīsatā’ katāraṃ

That, with its twenty aspects, three connections, and three periods,

Với trí tuệ vô cùng trong sáng và rộng lớn,

6863

Sa’tiparivaṭṭa tisandhikaṃ tiyaddhaṃ,

is made very clear for comprehension,

Ba sự liên kết, ba thời, và hai mươi chi phần,

6864

Tadavagamiyatāya dhātu dhamma-

by the Dhamma-wisdom, concerning elements, as a four-fold summary with two roots.

Do sự hiểu biết về các pháp giới và sự an trụ của các pháp,

6865

Ṭṭhitimatiyā catusaṅgahaṃ dvimūlaṃ; ()

()

Được tóm tắt trong bốn phần và hai gốc; ()

6866

29.

6867

Hanivibhani jagattaye bhavanta-

The destruction and smashing of the wheel of existence, whose spokes are all existences and non-existences

Người đã diệt trừ mọi phiền não trong ba cõi,

6868

Bhavaratha cakkasamappitākhilāre,

in the three worlds, is indeed praised by the wise as the Buddha's renown

Người đã hoàn tất mọi nan đề của bánh xe hữu,

6869

Itipi bhagavato budhāhigīto

of "Arahant" which is famed throughout the world.

Vì vậy, danh tiếng A-la-hán của Đức Thế Tôn

6870

Bhuvi visuto arahanti kittighoso; ()

()

Được các bậc trí ca ngợi và vang danh khắp thế gian; ()

6871

30.

6872

Bhagavati udite mahānubhāvo

When the Lord arose, endowed with great power,

Khi Đức Thế Tôn, bậc đại uy lực xuất hiện,

6873

Tamahimaheyya bhusaṃ sadevaloko,

the world with its devas greatly revered him.

Chư thiên và loài người đều tôn kính Ngài vô cùng,

6874

Tadahimahi kadāvi neru matta-

Even Sahampati, with a string of jewels,

Và ngay cả Phạm Thiên Sahampati cũng tôn kính Ngài

6875

Maṇiratanāvaliyā sahampatīpi; ()

like Mount Meru, reverenced him then. ()

Với chuỗi ngọc quý giá như núi Tu Di; ()

6876

31.

6877

Pacurasuranarā balānurūpaṃ

Many devas and humans revered him according to their power,

Nhiều chư thiên và loài người đã tôn kính Ngài tùy theo năng lực của họ,

6878

Yamabhimahiṃsu anātha piṇḍikopi,

and Anāthapiṇḍika too,

Và cả gia chủ Anāthapiṇḍika cũng vậy,

6879

Gahapati tamupāsikāvisākhā

the householder, and the female lay follower Visākhā,

Cũng như nữ cư sĩ Visākhā,

6880

Saparisa kosalabimbisārabhūpā; ()

and the kings of Kosala and Bimbisāra with their retinues. ()

Cùng với vua Kosala và vua Bimbisāra; ()

6881

32.

6882

Bhagavati parinibbute asoka-

When the Lord had attained Parinibbāna, King Asoka,

Khi Đức Thế Tôn nhập Niết Bàn, vua Asoka,

6883

Vahayadharaṇīpati dīpacakkavatti,

the universal monarch of the island, having sacrificed

Vị Chuyển Luân Vương của các hải đảo,

6884

Dasabalamasamaṃ pariccajitvā

the peerless Dasabala,

Đã từ bỏ sự tôn kính đối với Đức Thập Lực vô song,

6885

Abhimahi channavutippamāṇakoṭī; ()

revered him with ninety-six crores. ()

Và đã tôn kính chín mươi sáu triệu (xá lợi); ()

6886

33.

6887

Agaṇita vibhavaṃ pariccachitvā

Having sacrificed immeasurable wealth,

Đã từ bỏ vô số tài sản,

6888

Iharatanāvali cetiyaṃ vidhāya,

by building a jewelled cetiya here,

Đã xây dựng một tháp xá lợi bằng ngọc quý ở đây,

6889

Suranarasaraṇassa dhātudehaṃ

King Duṭṭhagāminī also worshipped

Và đã tôn kính xá lợi thân của bậc nương tựa cho chư thiên và loài người,

6890

Narapatimānayi duṭṭhagāminī’pi; ()

the relics of the Refuge of devas and humans. ()

Đức vua Duṭṭhagāminī cũng vậy; ()

6891

34.

6892

Dasabalamabhipūjayiṃsu pūjā-

Others then worshipped Dasabala with various acts of reverence

Những người khác đã tôn kính Đức Thập Lực

6893

Vidhibahumānana bhājanaṃ tadaññe,

and great honour, worthy of worship.

Với các nghi thức cúng dường và sự tôn kính đặc biệt,

6894

Itijana mahanīya cīvarādī-

Thus, the reverence shown by people was special, in the form of the four requisites

Như vậy, sự cúng dường bốn vật dụng đặc biệt

6895

Catuvidhapaccaya pūjanāka visesaṃ; ()

such as robes and so forth. ()

Như y phục, v.v., được mọi người tôn kính; ()

6896

35.

6897

Guṇajaladhi yadagga dakkhiṇeyyo

He is an ocean of virtues, the foremost recipient of offerings,

Bậc công đức như biển cả, bậc đáng cúng dường tối thượng,

6898

Arahati cāhuṇa pāhuṇā rahassa,

worthy of alms, hospitality, and privacy.

Bậc xứng đáng được cúng dường, được thỉnh mời,

Table of Contents

Settings