Jinavaṃsadīpaṃ

5699

Sotāpanno’ bhavi vijaṭayaṃ saṃyojanāhaṃ tayaṃ; ()

and untangling his fetters, became a Stream-Enterer.

Anh ta đã trở thành bậc Tu-đà-hoàn, đoạn trừ được ba kiết sử.

5700

30.

5701

Gāthaṃ sutvā amatamadhuraṃ taṃ sāriputto’ditaṃ

Sāriputta, hearing that nectar-sweet verse,

Sau khi nghe câu kệ cam lồ ngọt ngào ấy, được thuyết bởi Sāriputta (Upatissa),

5702

Moggallāno kaapanuditathāsaṃyojanānaṃ tayaṃ,

and Moggallāna, dispelling their fetters as well,

Moggallāna cũng đã đoạn trừ được ba kiết sử.

5703

Pabbajjitvā tadubhaya janā netvā paribbājake

both having gone forth with their company of wanderers,

Cả hai người ấy đã xuất gia, dẫn dắt các du sĩ,

5704

Patvārāmaṃ amataparamā satthāramārādhayuṃ; ()

arrived at the park and sought the Teacher, who was the ultimate nectar.

Đến khu vườn (Veluvana) và thỉnh cầu Đức Đạo sư, bậc tối thượng của cam lồ.

5705

31.

5706

Sattāhene’va’dhigami mahābhute pariggaṇhiya

In just seven days, Moggallāna mastered the great elements,

Trong vòng bảy ngày, Moggallāna đã đạt được sự thấu hiểu các đại yếu tố,

5707

Moggallāno vasi taditaraṃ maggattayaṃ tapphalaṃ,

and the other three paths and their fruits remained.

Và đã điều phục ba đạo quả còn lại. Sau nửa tháng tinh tấn,

5708

Māsassa’ddhaṃ katavīriyavā suttaṃ parasso’ditaṃ

Having exerted effort for half a month, having heard the Sutta spoken by the Other,

Sau khi nghe bài kinh được thuyết bởi người khác,

5709

Sutvā dhammaṃ adhigami vasī taṃ dhammasenāpatī; ()

that Master, the General of the Dhamma, attained the Dhamma.

Vị Tướng quân Chánh pháp (Sāriputta) đã đạt được Chánh pháp (A-la-hán quả).

5710

32.

5711

Dhammassāmī karahaci ubho te sāvakānaṃ mamaṃ

The Lord of the Dhamma, the Sage, proclaiming them thus:

Đôi khi, Đức Đạo sư, vị ẩn sĩ, đã tuyên bố: “Hai vị này là cặp đệ tử tối thượng và thù thắng của ta.”

5712

Aggaṃ bhaddaṃ yugamiti ime pabyākarotto munī,

"These two are the foremost and excellent pair among my disciples,"

Ngài đã biết được hạnh nghiệp quá khứ của họ và an lập họ vào vị trí tối thượng,

5713

Aggaṭṭhāne purimacaritaṃ ñatvā patiṭṭhāpayī

having known their former conduct, established them in the foremost position,

Làm hài lòng toàn thể hội chúng, như mặt trăng làm nở hoa rừng hoa súng.

5714

Sampinento sakalaparisaṃ cando’va kundāṭaviṃ; ()

gladdening the entire assembly, like the moon gladdening a cluster of water lilies.

Làm cho toàn thể hội chúng hoan hỷ, như mặt trăng đối với rừng hoa lài;

5715

33.

5716

Sutvā suddhodananarapati putto mamaṃ sampati

Having heard that "my son, Prince Suddhodana,

Sau khi nghe: “Con trai của đức vua Suddhodana, bây giờ đã là một vị Phật,

5717

Buddho hutvā padahiya ciraṃ nissāya rājaggahaṃ,

has now become a Buddha and has long resided near Rājagaha,

Đã từ bỏ cuộc sống vương giả và cư ngụ ở Rājagaha trong một thời gian dài,

5718

Uttārento sakalajanataṃ saṃsārakantārato

delivering all beings from the wilderness of saṃsāra,

Ngài đang cứu vớt tất cả chúng sinh khỏi sa mạc luân hồi,

5719

Saṃvattetto vasati sivadaṃ saddhammacakkaṃiti; ()

and is setting in motion the blessed wheel of the Good Dhamma,"

Và đang vận hành bánh xe Chánh pháp mang lại an lành.”

5720

34.

5721

Jiṇṇovuddho pariṇatavayappatto’ hamasmyā dhunā

"I am now old, aged, and past my prime.

“Ta bây giờ đã già yếu, đã đến tuổi xế chiều,

5722

Jīvantoyevahi mamasutaṃ icchāmi daṭṭhuṃ bhaṇe,

I wish to see my son while I am still alive, my dear,"

Con ơi, ta muốn được thấy con trai ta khi còn sống.”

5723

Evaṃvatvā’dhikadasasataṃ ekaṃ amaccaṃ tahiṃ

saying thus, he dispatched an attendant with over a thousand followers,

Nói như vậy, Ngài đã sai một vị quan cùng với hơn một ngàn người đến đó,

5724

Uyyojesi nayanavisayaṃka puttaṃ karohīti me; ()

saying, "Make my son visible to me."

Và nói: “Hãy đưa con trai ta đến cho ta thấy.”

5725

35.

5726

Gantvā’macco catuparisatiṃ dhammaṃ bhaṇantaṃjinaṃ

The attendant, having gone and seen the Conqueror speaking the Dhamma to the fourfold assembly,

Vị quan đã đến, thấy vị Thắng giả đang thuyết pháp cho bốn chúng,

5727

Disvā baddhañjali sapariso tatre’kamantaṃ ṭhito,

stood with joined palms with his company in a secluded place there.

Đã chắp tay cung kính và đứng sang một bên cùng tùy tùng.

5728

Sutvādhammaṃ paramamadhuraṃ patvā’ggamaggapphalaṃ

Having heard the supremely sweet Dhamma and attained the highest fruit,

Sau khi nghe Chánh pháp tối thượng ngọt ngào, anh ta đã đạt được đạo quả tối thượng,

5729

Pabbajjitvā hadayakamalaṃ kasaṅkocayī rājino; ()

he went forth, thereby causing the king's lotus-like heart to shrink.

Và sau khi xuất gia, đã khiến trái tim của nhà vua co lại (buồn bã).

5730

36.

5731

Aṭṭhakkhattuṃ puna saparise pāhesi rājāpare

Eight times more, the king dispatched other eight attendants with their retinues;

Nhà vua lại sai tám vị quan khác cùng tùy tùng tám lần,

5732

Aṭṭhā’macce tathariva gatā’maccā napaccā’gatā,

the attendants went, but did not return.

Nhưng các vị quan ấy cũng đã đi và không trở về.

5733

Pabbajjitvā adhigataphalā tecā’pi raññomanaṃ

Having gone forth and attained the fruits, those astute ones, with fetters cut,

Họ cũng đã xuất gia và đạt được các quả vị, với trí tuệ sắc bén đã đoạn trừ các kiết sử,

5734

Nā’rādhesuṃ sunisitadhiyā sañchintasaṃyojanā; ()

also did not please the king.

Họ đã không làm hài lòng tâm của nhà vua.

5735

37.

5736

Dujjāno me maraṇasamayo jiṇṇo’smi tātā’dhunā

"My time of death is unpredictable, I am old now, my dear.

“Thời điểm chết của ta không thể biết được, con ơi, bây giờ ta đã già yếu,

5737

Tasmā puttaṃ nayanavisayaṃ kātuṃ samattho’sikiṃ,

Therefore, who is able to make my son visible to me?"

Vậy làm sao ta có thể thấy con trai ta được?”

5738

Evaṃ vatvā kapuna saparisaṃ sokāphadāyiṃ tahiṃ

Saying thus, the king, granted permission, dispatched the minister Kāludāyī with his company,

Nói như vậy, Ngài đã cho phép vị vua cùng hội chúng đang sầu khổ ở đó

5739

Dinnokāsaṃ pahiṇi sacivaṃ pabbajjituṃ bhubhujo; ()

to go forth.

Sai vị quan của mình đi xuất gia;

5740

38.

5741

Patvā’rāmaṃ parivutajano saccaddaseno’ditaṃ

Having arrived at the park, accompanied by his people, having seen the Truth-seer,

Đến tịnh xá, với đoàn tùy tùng, sau khi nghe lời dạy của bậc thấy sự thật,

5742

Sutvā’macco thiramati catussaccā’nupubbikathaṃ,

Having heard the gradual discourse on the Four Noble Truths, the minister of firm resolve,

Vị đại thần trí tuệ vững chắc, sau khi nghe pháp thoại tuần tự về Tứ Diệu Đế,

5743

Pabbajjitvā hatabhavabhayo hutvāna khīṇāsavo

Having gone forth and overcome the fear of existence, having become an Arahant,

Đã xuất gia, diệt trừ nỗi sợ hãi tái sinh, trở thành bậc lậu tận,

5744

Aggaṭṭhānaṃ paṭilabhi kulappāsādikānaṃ idha; ()

He attained the foremost position among those who brought delight to their families here.

Đã đạt được địa vị tối thượng trong số những người làm cho gia tộc được trong sạch ở đây.

5745

39.

39.

5746

Bārāṇasyaṃ kesipatanato pattassa rājaggahaṃ

From the time the hair fell in Bārāṇasī until he reached Rājagaha,

Từ Isipatana ở Bārāṇasī, Đức Chánh Đẳng Giác đã đến Rājagaha.

5747

Sambuddhassā’dhikadinakatī pañcevamāsā’ bhavuṃ,

Exactly five months had passed for the Buddha.

Đã trải qua đúng năm tháng.

5748

Hemantā’tusamayavigamā sante vasante maṇi-

With the passing of winter and the coming of spring, the creeper-like groves,

Khi mùa đông và mùa lạnh đã qua, mùa xuân đến, những chồi xoài

5749

Bhusākārā upavanavadhū cūtaṅkurā’ laṅkaruṃ; ()

Adorned themselves with mango sprouts, resembling ornaments of jewels.

Trang điểm khu rừng như những viên ngọc quý.

5750

40.

40.

5751

Kālaṃ ñatvā kapilanagaraṃ kālaññuno satthuno

Knowing the time, as the Teacher, the knower of time,

Bậc điều ngự Kāludāyi, biết thời điểm thích hợp, suy nghĩ: “Đây là lúc

5752

Gantuṃ kālo’yamiti adhunā so kāludāyi vasī,

Thought, "Now is the time to go to Kapilavatthu," the master Kāḷudāyī,

Đức Đạo Sư, bậc biết thời, nên đi đến kinh thành Kapilavatthu.”

5753

Saṃvaṇṇento gamanasamayaṃ kātuṃ alaṃ saṅgahaṃ

Describing the time of travel, in order to show his gratitude

Để làm lợi ích cho bà con, ngài đã ca ngợi thời điểm đi đường

5754

Ñātinantī sumadhurasaro gāthābhigāyī puthu; ()

To his relatives, sang many verses in a sweet voice.

Bằng nhiều bài kệ với giọng điệu ngọt ngào.

5755

41.

41.

5756

Mandaṃmandaṃ surabhipavano sito’dhunā vāyati

Now, a cool, fragrant breeze blows gently,

Giờ đây, làn gió thơm mát đang thổi nhẹ nhàng,

5757

Pupphākiṇṇā vipinaviṭapī mattālimālākulā,

The trees in the groves are laden with flowers, and agitated rows of intoxicated bees abound.

Những cây rừng ngập tràn hoa, đầy những đàn ong say sưa.

5758

Gaṅgāvāpī vimalasalīlā samphullakañjuppalā

The pools in the Gangā are filled with clear water, and fully bloomed lotuses and water lilies,

Ao hồ Gangā với nước trong vắt, hoa sen nở rộ,

5759

Sāyaṃka pāto ahani vivaṭā sabbādisā pākaṭā; ()

Are clearly visible everywhere, open in the mornings and evenings.

Vào buổi chiều và buổi sáng, khắp mọi hướng đều hiện rõ.

5760

42.

42.

5761

Bhante magge navadalasikhā jālo’jjalā mañjarī-

Bhante, the path is ablaze with masses of fresh leaf-like flames, and clusters of blossoms

Bạch Thế Tôn, trên đường đi, những ngọn lửa của chồi non,

5762

Bhasmacchannā bhamaravisaraddhumandhakārā bhusaṃ,

Are covered with pollen, heavily darkened by swarms of bees like smoke.

Những chùm hoa bị bao phủ bởi khói đen dày đặc của đàn ong,

5763

Jhāpennā’pe’tarahi virahī samphullacūtāṭavi-

Even though they burn, do these forest fires of fully bloomed mango groves now cause

Ngay cả những ngọn lửa rừng xoài đang nở rộ, đốt cháy những kẻ cô đơn,

5764

Dāvaggī te lavamapi manotāpāya vattanti kiṃ; ()

Even a particle of mental torment to those who are separated (from loved ones)?

Liệu có gây chút phiền não nào cho Ngài chăng?

5765

43.

43.

5766

Kāmandhānaṃ bhadayamadhunā socāpayattā bhusaṃ

Now, the branches of the Asoka trees along the path, heavily cut and with fallen leaves,

Giờ đây, những cây vô ưu trên đường, cành bị chặt, lá rụng,

5767

Sākhacchinnā vigalitadalā magge asokaddumā,

Are causing great sorrow to the hearts of those blinded by desire.

Làm cho trái tim của những kẻ si mê dục lạc đau khổ vô cùng.

5768

Aññatrā’pī vanacaravadhū pādappahārā’turaṃ

Elsewhere too, the forest maidens, by striking with their feet, cause to grow forth from them

Ở nơi khác, những chồi non mới mọc lên từ những cây bị giày vò

5769

Tatvante te karakisalayassobhaṃka virūḷhaṅkurā; ()

Tender sprouts resembling the beauty of their hand-like new leaves.

Do những cú đá của các cô gái rừng, trông như những ngón tay mềm mại.

5770

44.

44.

5771

Pitvā cutaddūmaphalarasaṃ sammattapuṅkokilā

Having drunk the juice of the mango tree fruits, the thoroughly intoxicated male cuckoos

Những con chim cúc cu say sưa, sau khi uống nước ép trái xoài,

5772

Saṃkujante sarasamadhuraṃ vetāḷikā’va’ñjase,

Sing sweetly and melodiously, like bards.

Hót vang những giai điệu ngọt ngào, như những người ca sĩ cung đình.

5773

Seṇībhutā janapadavadhū te pādapīṭhe muni

O Muni, the village maidens are now forming lines to worship you

Bạch Đức Thế Tôn, những cô gái thôn quê xếp hàng,

5774

Sampūjetuṃ navasarasije hiyyo’vinante dhunā; ()

At your footstool, with fresh, red lotuses, which they did not do yesterday.

Hôm qua và hôm nay, họ đang dâng những đóa sen tươi để cúng dường chân Ngài.

5775

45.

45.

5776

Āmulaggā dalitaviṭapi pupphañjalihakā’dhunā

Now, the trees, from root to crown, are laden with blossoms, as if offering flowers,

Giờ đây, từ gốc đến ngọn, những cây cối mang đầy hoa,

5777

Āgacchantaṃ tvamahimahituṃ saṃdissare’vo’natā,

And appear to be bowing low to honor you as you approach.

Dường như đang cúi mình để tôn vinh Ngài khi Ngài đến.

5778

Vātoddhutā bhamaramukharā kiñjakkhapuñjā’ñjase

The wind-tossed, bee-humming clusters of pollen in that very manner

Những chùm nhụy hoa, lay động bởi gió, đầy tiếng ong bay,

5779

Ātatvante tavaparimukhe sovaṇṇasaṅkhassiriṃ; ()

Spread out before your face, like the splendor of a golden conch.

Trải dài trước mặt Ngài, trông như một chiếc tù và vàng.

5780

46.

46.

5781

Bhante antokalalasalilāvāsena kālaṃ ciraṃ

Bhante, the lotuses, having stayed for a long time within the muddy water,

Bạch Thế Tôn, những nụ sen đã cuộn mình lại như thế này

5782

Ambhojānaṃ mukulavikatī siteti’vā’kuñcitā,

Are now closed, as if saying, "We shall open with the coolness (of your presence)."

Vì đã sống lâu trong nước bùn lạnh lẽo.

5783

Esantī’ve’tarahi saraṇaṃ te pādabhaddāsane

As if seeking refuge, they are now rising from their mental torment, due to the spring sun,

Giờ đây, chúng dường như đang tìm kiếm nơi nương tựa nơi chân Ngài,

5784

Uggacchante pajahiya manotāpaṃ vasantātapaṃ; ()

Towards your blessed footstool.

Khi Ngài đến, chúng sẽ xua tan nỗi phiền muộn của cái nắng mùa xuân.

5785

47.

47.

5786

Pātheyya’mbhoruhakuvalayā’laṅkāratuṇḍā kalaṃ

The swans, with beaks adorned by lotus and water lily petals, flying melodiously

Những đàn thiên nga, với mỏ được trang điểm bằng hoa sen và hoa súng,

5787

Saṅkujantī pavanapadaviṃ uḍḍīyamānā’dhunā,

And calling out now along the path of the wind,

Đang bay lượn trên bầu trời, hót vang những tiếng kêu du dương.

5788

Haṃsasseṇika sirasi vajato te bhuyate kiṅkiṇi-

As they go in a line over your head, Bhante, resemble a canopy

Khi chúng bay trên đầu Ngài, chúng trông giống như một tấm màn che

5789

Ghosākiṇṇaṃ kusumavikaticchannaṃ vitānaṃ yathā; ()

Covered with blooming flowers and resounding with the tinkling of bells.

Đầy hoa nở, vang vọng tiếng chuông nhỏ.

5790

48.

48.

5791

Sampūjenti ratanakanakālaṅkārabhārañjalī

The celestial maidens of the forest, having descended to the path, are now offering,

Những nữ thần rừng, xuống đường, đang cúng dường Ngài

5792

Maggo’tiṇṇā vanasuravadhū te lājavuṭṭhīhi’va,

As if with showers of parched rice, heaps of jewels and golden ornaments to you.

Bằng những nắm đầy châu báu, vàng bạc và trang sức, như thể đang rải bỏng.

5793

Kiñjakkhehi caraṇayugalaṃ kamandātilandolitā

The creepers, heavily swaying with pollen on your feet,

Những dây leo, với những chùm nhụy hoa vương vãi trên đôi chân Ngài,

5794

Vallī bhiṅgāvalikisalayā’laṅkārasākhāvalī; ()

Have branches adorned with bees and new leaves.

Những cành cây được trang điểm bằng những đàn ong và chồi non.

5795

49.

49.

5796

Sammārūḷho pavanaturagaṃ kāmākaro mañjari-

Mounted on the horse of the wind, Kāma, the god of desire, now stringing arrows of bees

Giờ đây, Kama (Thần Dục), cưỡi ngựa gió, đặt những mũi tên ong

5797

Tuṇiresū madhukarasare sandhānayanto’dhunā,

In quivers of blossoms,

Vào những ống tên làm từ chùm hoa,

5798

Campeyyādīkusumakalikāsannāhasambhāsuro

Radiant with the array of Campaka and other flower buds,

Với bộ giáp lấp lánh làm từ những nụ hoa Champaka và các loại hoa khác,

5799

Naṭṭho loko bahujanamanosaṅakgāma mogāhati;()

Enters the battlefield of the minds of many people in the world, which is lost.

Đã xâm nhập vào trái tim của nhiều người trên thế gian.

5800

50.

50.

5801

Yasmā suddhodananarapabhu ādiccavaṃsaddhajo

Since King Suddhodana, the banner of the Sūrya dynasty,

Bạch Thế Tôn, vì Đức vua Suddhodana, lá cờ của dòng dõi Mặt Trời,

5802

Jiṇṇo vuddho mamihapahiṇi tvaṃ daṭṭhukāmo pitā,

Is old and aged, my father sent me here, wishing to see you.

Đã già yếu, muốn gặp Ngài, nên đã sai con đến đây.

5803

Tasmā bhante kapilanagaraṃ veneyyasattākaraṃ

Therefore, Bhante, having gone to Kapilavatthu, the source of beings to be tamed,

Vì vậy, bạch Thế Tôn, xin Ngài hãy đến kinh thành Kapilavatthu, nơi có những chúng sinh cần được giáo hóa,

5804

Kantvā rañño hadayamakulaṃ bodhetu sokākulaṃ; ()

Awaken the king's heart, which is distressed by sorrow.

Và giác ngộ trái tim đang đau khổ của Đức vua.

5805

51.

51.

5806

Sādhu’dāyi savisayamahaṃ patvā narādhissaraṃ

"Well, Udāyī, having reached my own city, I will liberate the king, my father,

“Tốt lắm, Udāyi! Ta sẽ đến vương quốc của ta, giải thoát cha ta

5807

Uttāreyyaṃ pitaramitare bandhū’pi dukkhaṇṇavā,

And other relatives from the ocean of suffering."

Và những người thân khác khỏi biển khổ.”

5808

Evaṃvatvā radanakira ṇālaṅkārabimbādharo

Having said this, the Buddha, whose lip was adorned with rays of teeth,

Nói xong, Đức Đạo Sư, với đôi môi như những viên ngọc lấp lánh,

5809

Dhammassāmiparivutavasīrājaggahānikkhami; ()

Accompanied by Arahants, departed from Rājagaha.

Cùng với chúng Tăng A-la-hán, đã rời Rājagaha.

5810

52.

52.

5811

Patvā rañño uparibhavanaṃ sokāludāyi’ddhiyā

Having reached the king's palace by psychic power, Kāḷudāyī,

Sau khi đến cung điện của Đức vua bằng thần thông, Udāyi đã ăn xong,

5812

Bhuttā’hāro tadupagamanaṃ atvāha mārocayaṃ,

After eating, reported to him about the Buddha's approach.

Rồi báo tin Đức Phật sẽ đến.

5813

Sambuddhatthaṃ pituru’pahaṭaṃ bhikkhaṃka pakaṭiggaṇhiya

The Buddha, having received the alms food presented by his father,

Đức Phật đã nhận vật thực cúng dường của phụ vương,

5814

Assāsento vajati nabhasā sokākulaṃtaṃ kulaṃ; ()

Comforting that sorrowful family, went through the sky.

Và bay trên không trung, an ủi gia tộc đang đau khổ.

5815

53.

53.

5816

Taṃ bhuñjanto divasadivase so yojanaṃ yojanaṃ

Eating it day by day, he covered one yojana after another,

Mỗi ngày, Ngài dùng vật thực và rút ngắn quãng đường một dojana (8 dặm),

5817

Saṅkhepento paramakaruṇārāmāya sañcodito,

Prompted by supreme compassion, reducing the distance.

Được thúc đẩy bởi lòng đại bi vô hạn.

5818

Netvā khīṇāsavayativare vīsaṃ sahassaṃ jino

The Conqueror, accompanied by twenty thousand Arahant monks,

Dẫn theo hai mươi ngàn vị Tỳ-kheo A-la-hán,

5819

Lakkhīvāsaṃ kapilanagaraṃ māsehidvīho’tari; ()

Arrived in Kapilavatthu, the abode of fortune, in two months.

Đức Thế Tôn đã đến Kapilavatthu, nơi thịnh vượng, trong hai tháng.

5820

54.

54.

5821

Nānuppatte bhagavati puraṃ no ñātiseṭṭhaṃ kuhiṃ

"Where will we see the Blessed One, our chief kinsman, who has not yet arrived in the city?"

Những người dòng Sākiya, với tâm trí đầy tò mò, nghĩ: “Khi Đức Thế Tôn đến,

5822

Passissāmā’tya’jahitamanokotuhaḷā sākiyā,

The Sakyas asked, their minds filled with unabandoned curiosity.

Chúng ta sẽ gặp bậc trưởng thượng trong dòng tộc ở đâu?”

5823

Ārāmoyanaṃ vijanapavano nigrodhasakkassa taṃ-

"This park, the Nigrodha Vana, is suitable for the Sakyan,"

Họ đã chuẩn bị chỗ ở mới trong khu vườn Nigrodhārāma, một nơi vắng vẻ,

5824

Sāruppoti tahimabhinave senāsane māpayuṃ; ()

They said, and prepared a new lodging there.

Thích hợp cho Đức Phật.

5825

55.

55.

5826

Paccuggantvā surabhikusumākiṇṇañjaliha’ñjase

Having gone forth to meet the Great Conqueror, who was approaching, splendid with royal power,

Đức vua và các quan đại thần, với những nắm hoa thơm ngát,

5827

Āgacchantaṃ sumahakiya jinaṃ rājiddhiyā’laṅkate,

With hands filled with fragrant flowers,

Đã đi đón Đức Thế Tôn vĩ đại đang đến, được trang hoàng bằng thần thông vương giả.

5828

Ketuggāhe daharadahare katvā kumāre pure

The king and ministers, having made the young princes into banner-bearers,

Họ đã sai các hoàng tử trẻ tuổi cầm cờ đi trước,

5829

Rājā’maccā paramaruciraṃ ārāma motārayuṃ; ()

Led him to the very beautiful park.

Và đưa Ngài vào khu vườn tuyệt đẹp.

5830

56.

56.

5831

Pallaṅkeno’dayagirisire cando’va tārāvuto

This Muni, seated on the Buddha-seat prepared for him,

Ngài ngồi trên Phật tọa đã được sắp đặt,

5832

Nānākhiṇāsavaparivuto paññattabuddhāsane,

Surrounded by various Arahants, like the moon on the Udaya mountain summit accompanied by stars,

Được bao quanh bởi các vị A-la-hán, như mặt trăng trên đỉnh núi bình minh, được bao quanh bởi các vì sao.

5833

Āsino’yaṃ manakumuduniṃ sakyānamunniddayaṃ

Made the lotuses of the Sakyas' minds blossom,

Vị ẩn sĩ không sầu muộn này đã đánh thức hoa súng tâm hồn của dòng Sākiya,

5834

Nissoko so muni parihari sokandhakāraṃ pitu; ()

And free from sorrow, removed the darkness of sorrow from his father.

Và xua tan bóng tối sầu muộn của phụ vương.

5835

57.

57.

5836

Siddhattho’yaṃ paramadaharo amhehi vuddhā mayaṃ

"This Siddhattha is very young, we are old.

Những người dòng Sākiya kiêu ngạo đã nói với các hoàng tử trẻ tuổi:

5837

Jāmātā’yaṃbhavati tanujo nattānujo no iti,

He is our son-in-law, our son, our nephew," so said the Sakyas,

“Siddhattha này còn rất trẻ, chúng ta thì đã già. Ngài ấy là con rể,

5838

Mānatthaddhā daharadahare sakyā kumāre’bravuṃ

Stiff with pride, to the young princes:

Là con trai, là cháu trai của chúng ta.”

5839

Tumhegantvā paṇamatha jinaṃ vo piṭṭhitāhomै no; ()

"You go and bow to the Conqueror; we will be behind you."

“Các con hãy đi đảnh lễ Đức Thế Tôn, chúng ta sẽ đứng sau lưng các con.”

5840

58.

58.

5841

Āvajjetvā sakalaparisaṃ ñatvā tadajjhāsayaṃ

Considering the entire assembly and knowing their intention,

Sau khi quán sát toàn thể hội chúng và biết được ý định của họ,

5842

Mānummattā vibhavamadirāmattā ime khattiyā,

"These Khattiyas are intoxicated by the wine of power and pride,

“Những vị Sát-đế-lợi này say sưa với men kiêu mạn và quyền lực,

5843

Muddhābaddhañjalikisalayā yasmā navandanti maṃ

Since they do not bow to me with folded hands on their heads,

Vì họ không chắp tay đảnh lễ ta,”

5844

Vandāpetuṃ alamiti tato jhānaṃ samāpajjiya; ()

I will make them bow." Thereupon, he entered into jhāna.

Nghĩ vậy, Ngài nhập thiền để khiến họ phải đảnh lễ.

5845

59.

59.

5846

Pattā’bhiñño nijapadarajoraṃsihi sañcumbite

Having attained supernormal powers, the Buddha, resplendent like the sun,

Đức Phật, bậc đã đạt được Abhiññā (thắng trí), với hào quang từ chân Ngài

5847

Tesaṃ cūḷāmaṇigirisire sambuddhasuro lasaṃ,

Whose foot-dust was kissed by their crest-jewels on their heads,

Chạm vào những viên ngọc trên đỉnh đầu của họ, đã hiện ra một cặp thần thông song hành.

5848

Saṃdassento yamakamasamaṃ mānandhakāraṃ haraṃ

Displaying the Twin Miracle, removing the darkness of pride,

Xua tan bóng tối của sự kiêu mạn,

5849

Bodhāpesi vadanakamale gaṇḍambamūle yathā; ()

Caused them to awaken, as if at the base of the mango tree.

Ngài đã giác ngộ họ, như khi Ngài giác ngộ dưới gốc cây xoài.

5850

60.

60.

5851

Disvā suddhodananaravaro taṃ pāṭihīraṃ varaṃ

Seeing that excellent miracle, King Suddhodana,

Khi thấy thần thông kỳ diệu đó, Đức vua Suddhodana

5852

Pādambhoje paṇami sirasā ānandabhāronato,

Bowed his head at the lotus-feet, laden with joy.

Đã cúi đầu đảnh lễ chân Ngài với niềm hoan hỷ tràn đầy.

5853

Cakkaṅkālaṅkatapadarajo samphuṭṭhamuddhāñjali

His head, touched by the wheel-marked feet, and his folded hands

Những bàn tay chắp lại trên đầu, được chạm bởi bụi chân Ngài có dấu bánh xe,

5854

Rājaññānaṃ kamalakalikāsaṇḍassiriṃ vyākaruṃ; ()

Revealed the glory of the lotus-bud cluster of the kings.

Đã làm cho những nụ sen của các vị vua nở rộ.

5855

61.

61.

5856

Sañjhāmeghāvaliparivuto suroriva’tthācalaṃ

Like the sun surrounded by evening clouds descending from the setting mountain,

Đức Thế Tôn với sắc vàng, như mặt trời được bao quanh bởi những đám mây chiều, đang lặn về phía núi,

5857

Khamhā bhaddāsanamavatarī sovaṇṇavaṇṇo jino,

The golden-hued Conqueror descended from the blessed seat in the sky.

Đã từ trên không trung hạ xuống chỗ ngồi.

5858

Subabhujiñche nayanabarihī keḷāyanaṃ pokkhara-

In that assembly, he then caused a shower of water, like lotuses,

Trong hội chúng đó, Ngài đã làm cho những con công mắt đẹp

5859

Vassaṃ vassi nijanakharuciṃ tesaṃ samāje sati; ()

Playing on the eyelashes of his beautiful eyes, radiant with the splendor of his own nails.

Vui đùa, và mưa hoa sen từ những móng tay của Ngài.

5860

62.

62.

5861

Sutvā vuttaṃ purimacaritaṃ vessantarākhyaṃ tato

Having heard the previous story, called Vessantara Jātaka, then

Sau khi nghe câu chuyện tiền kiếp về Vessantara,

5862

Pakkantānaṃ phusiya sirasā tappādacūḷāmaṇiṃ,

Having touched the crest-jewel of his feet with their heads as they departed,

Và chạm vào viên ngọc trên đỉnh đầu của họ bằng chân Ngài,

5863

Bhante bhikkhaṃ sugatapamukho saṅghodhivāsetu no

"Bhante, may the Sangha, with the Sugata at its head, accept our alms food,"

Không một ai trong ngày đầu tiên đã thỉnh cầu: “Bạch Thế Tôn, xin Đức Phật và chúng Tăng hãy thọ nhận vật thực của chúng con.”

5864

Icce’kopi paṭhamadivase nākāsi ajjhesanaṃ; ()

No one made this invitation on the first day.

63.

5865

63.

64.

5866

Nānākhīṇāsavaparivuto lokānukampāparo

The Lord of the Worlds, surrounded by various Arahants, intent on the welfare of the world,

Đức Thế Tôn, bậc tối thượng trong thế gian, với lòng đại bi đối với chúng sinh,

5867

Lokādhiso dutiyadivase āciṇṇakappārahaṃ,

On the second day, according to the custom of the Buddhas,

Vào ngày thứ hai, như thường lệ của chư Phật,

5868

Sambuddhānaṃ kapilanagare pāto’va lakhyākare

Early in the morning in Kapilavatthu, the source of distinction,

Vào buổi sáng, đã đi khất thực ở kinh thành Kapilavatthu,

5869

Hīnukkaṭṭhaṃ kulamavijahaṃ piṇḍāya sampāvisi; ()

Entered for alms, not distinguishing between high and low families.

Không phân biệt gia đình sang hèn.

5870

64.

64.

5871

Āhiṇḍattaṃ tahimanugharaṃ piṇḍāya santindriyaṃ

Wandering from house to house for alms, that Teacher, with serene faculties,

Đức Đạo Sư, với các căn tịch tịnh, với vẻ đẹp vô song, rực rỡ hào quang sáu màu,

5872

Satthāraṃ taṃ nirupamasiriṃ chabbaṇṇaraṃsujjalaṃ,

Of incomparable splendor, radiant with six-colored rays,

Đang đi khất thực từng nhà.

5873

Pāsādaṭṭhā’nimisanayanambhojehi sampūjayuṃ

The citizens, from their palaces, with unblinking lotus-eyes, worshipped him,

Những người dân, từ trên lầu, đã mở những cửa sổ ngọc bích,

5874

Ugghāṭetvā harimaṇimayaṃ jālāvaliṃ nāgarā; ()

Having opened their window lattices made of emeralds and jewels.

Và cúng dường Ngài bằng những đóa sen mắt không chớp.

5875

65.

65.

5876

Ohāretvā kusumasurabhīsaṅkhārasambhāvite

Having cast off his hair and beard, fragrant with flowers and incense,

Ngài đã cạo bỏ tóc và râu, được làm thơm bằng hoa,

5877

Kese massuṃ rajanamalinaṃ kāsāvavatthaṃ kharaṃ,

And his soiled, rough saffron robes,

Và mặc y vàng sẫm, thô ráp, bẩn thỉu.

5878

Acchādetvā kapaṇapuriso’va’yyo gahetvā sīḷā

the Buddha, dressed like a poor man, holding his bowl, having taken up the precepts,

Sau khi đắp y, như một người nghèo khó, Ngài cầm bát

5879

Pattaṃ patto kapilanagaraṃ pakiṇḍāya āhiṇḍati; ()

wandered for alms in Kapilavatthu.

Đi khất thực trong thành Ca-tỳ-la; ()

5880

66.

5881

Vuttantaṃ taṃ savaṇakaṭukaṃ sutvāna bimbādharā

Queen Bimbā, whose lips were like Bimbā fruit, hearing that unpleasant news,

Nghe tin ấy thật chói tai, Bimbādevī, với đôi môi như trái Bimbā,

5882

Bimbādevī marakatasiḷājālantarā vithiyaṃ,

from within her emerald palace lattice, watched from the street

Từ trong lưới đá ngọc bích, nhìn ra đường,

5883

Āhiṇḍantaṃ parivutagaṇaṃ mattebhagāmiṃ jitaṃ

the Conqueror wandering, surrounded by his retinue, with a gait like a majestic elephant,

Thấy Đấng Chiến Thắng đang đi khất thực, được đoàn tùy tùng vây quanh, bước đi như voi chúa say,

5884

Olokentī nayanamaṇike assūhi sampūrayi; ()

and filled her jewel-like eyes with tears.

Đôi mắt ngọc của nàng đẫm lệ; ()

5885

67.

5886

Cumbanti sātanujaratanaṃ tandassanabyāvaṭā’-

Kissing her precious son, busy gazing at him,

Nàng hôn đứa con quý báu, chăm chú nhìn

5887

Sityā’nubyañjanavilasitaṃ byāmappabhālaṅkataṃ,

she recalled his beautiful minor characteristics, adorned with the radiance of his aura,

Vẻ đẹp rạng rỡ của các tướng tốt, được tô điểm bằng vầng hào quang một sải tay,

5888

Rūpaṃ rūpassiri nirupamaṃ saṅgāyi gāthaṭṭhakaṃ

and sang eight verses, describing his incomparable beauty,

Vẻ đẹp hình tướng vô song, nàng ca ngợi tám câu kệ

5889

Saṃvaṇṇetvā caraṇatalato yāva’ssa uṇhisato; ()

from the soles of his feet to his uṇhīsa.

Miêu tả từ gót chân cho đến nhục kế của Ngài; ()

5890

68.

5891

Īsaṃ kālaṃ alasagamanaṃ sā kālahaṃsopakari

Soon, with a graceful gait, like a royal swan, she lowered her head,

Trong khoảnh khắc, với dáng đi chậm rãi, nàng thiên nga đen kia,

5892

Oropenti abhinavakucandā’tibhārāturā,

afflicted by the heavy weight of her new lotus-like breasts.

Nặng trĩu vì gánh nặng của đôi vú non,

5893

Gantvā sīghaṃ khaḷitavacatā putto mahārāja te

Going quickly, with faltering words, she told the king:

Đi nhanh, với lời nói vấp váp, thưa với vua: “Đại vương,

5894

Piṇḍāya’smiṃ carati nagare rājānamiccabruvi; ()

"Your Royal Highness, your son is wandering in this city for alms."

Con trai của ngài đang đi khất thực trong thành này”; ()

5895

69.

5896

Rājā senāparivutasamo tejonubhāvādinā

The king, with his retinue, by his power and might,

Đức vua, cùng với quân lính và tùy tùng, với uy đức và oai lực,

5897

Taṃ sutvāṃ’se sukhumavasanaṃ katvā navaṃsāṭakaṃ,

hearing this, placed a fine, new cloth over his shoulder,

Nghe vậy, khoác tấm y vải mỏng mới lên vai,

5898

Acchādetvā nihitamakuṭo nikkhittakhaggo bhusaṃ

donning it, with his crown laid aside and sword removed, filled with shame,

Đắp y, bỏ vương miện, đặt kiếm xuống, vô cùng

5899

Lajjāpanno tuvaṭatuvaṭaṃ gantvā tadagge ṭhito; ()

he quickly went and stood before him.

Xấu hổ, vội vã đi đến đứng trước Ngài; ()

5900

70.

5901

Koṭṭhagārānya’pi pitukule rittāni kimmaññasi

"Do you think the storehouses in your father's house are empty?

“Ngài nghĩ các kho lẫm trong gia đình cha có trống rỗng sao?

5902

Kasmā lajjāpayasi pitaraṃ tvaṃ bhānuvaṃsubbhavo,

Why do you shame your father, you who are born of the Solar race?

Tại sao Ngài lại làm cha xấu hổ, hỡi dòng dõi mặt trời?

5903

Bhante tuyhaṃ pakarivutavasīsaṅghassi’to bhojanaṃ

Venerable Sir, food for you and your company of bhikkhus here

Bạch Thế Tôn, con sẽ cúng dường thức ăn cho Tăng đoàn của Ngài

5904

Mā kapiṇḍāyā’cari anudinaṃ dajjeyya miccabruvi; ()

should be given daily; do not wander for alms," he said.

Đừng đi khất thực hằng ngày nữa”, Ngài nói vậy; ()

5905

71.

5906

Tuyhaṃ vaṃso anariyapado ādiccavaṃso siyā

"Your lineage is the ignoble Solar lineage.

“Dòng dõi của ngài là dòng dõi của Mặt Trời, là dòng dõi thế tục,

5907

Mayhaṃ vaṃso sadariyapado sambuddhavaṃso siyā,

My lineage is the noble Buddha lineage.

Dòng dõi của ta là dòng dõi của chư Phật, là dòng dõi cao quý.

5908

Asmiṃvaṃse anuvicaraṇaṃ piṇḍattha manvālayaṃ

In this lineage, wandering for alms, relying on almsfood,

Đi khất thực trong dòng dõi này, để tìm miếng ăn,

5909

Cārittaṃ bhopurimasugatā’ciṇṇanti kavatvā jino; ()

is the practice observed by former Buddhas," said the Conqueror.

Là truyền thống mà các bậc Thiện Thệ đời trước đã thực hành”, Đức Thế Tôn nói; ()

5910

72.

5911

Uttiṭṭhādiṃ avadi kasugamaṃ gāthaṃ ṭhito vīthiyaṃ

Standing in the street, he uttered the pleasant verse beginning with "Rise up!",

Ngài đứng trên đường, thuyết bài kệ dễ hiểu bắt đầu bằng ‘Hãy đứng dậy’,

5912

Sotāpanto’vanipati bhavī sotāvadhānena so,

and the king, by listening attentively, became a Stream-Enterer.

Vua, người nghe pháp, đã trở thành bậc Dự Lưu;

5913

Gāthādhammaṃ suṇiya madhuraṃ dhammaṃcare’tyā’dikaṃ

Hearing the sweet Dhamma verse beginning with "Practice the Dhamma...",

Nghe Pháp kệ ngọt ngào, và thực hành Pháp bắt đầu bằng ‘Hãy hành Pháp’,

5914

Patto maggaṃ dutiyamavīraṃ dhammānudhammaṃ caraṃ; ()

he attained the second intrepid path, practicing the Dhamma according to the Dhamma.

Ngài đã đạt đến đạo thứ hai, không còn sợ hãi, thực hành Pháp và tùy Pháp; ()

5915

73.

5916

Sutvā rājā cariyamaparaṃ yo dhammapālavhayaṃ

The king, having heard the other practice, called the Dhamma-guardian,

Nghe một hành vi khác của Đức Vua, người bảo hộ Pháp,

5917

Patto maggaṃ tatiyamakhilaṃ kāmālayaṃ cālayaṃ,

attained the third complete path, shaking off attachment to sensual pleasures.

Ngài đã đạt đến đạo thứ ba, hoàn toàn đoạn trừ mọi dục ái,

5918

Setacchattu’llasitasayane’nuṭṭhānaseyyu’pago

On his white-canopied, splendid bed, he attained the posture of not rising,

Nằm trên giường được che lọng trắng, Ngài không còn nằm ngủ nữa,

5919

Saṅkhārānaṃ visadamatiyā yo lakkhaṇaṃ sammasi; ()

and with clear insight, contemplated the characteristics of formations.

Ngài đã quán xét các đặc tính của các hành bằng trí tuệ trong sáng; ()

5920

74.

5921

Viddhaṃsetvā namuviparisaṃ saṃkelasamārādikaṃ

Destroying the host of Namuci and defilements, like a hero with a sword,

Như một dũng sĩ dùng kiếm tiêu diệt kẻ thù, Ngài đã tiêu diệt quân ma,

5922

Suro ramhāvanamiva’sinā so aggamaggāsinā,

he, with the sword of the highest path, with a mind joyful

Bao gồm cả sự ràng buộc và ái dục, bằng thanh kiếm của đạo tối thượng,

5923

Tuṭṭho maggapphalasukhasudhāpānena verisame

by drinking the nectar of the bliss of the path and its fruit, like an enemy,

Hài lòng với niềm vui của quả đạo, như uống nước cam lồ, Ngài đã chiến thắng

5924

Pañcakkhandhe vijaya malbhī nibbānarajjassiriṃ; ()

conquered the five aggregates and attained the glory of the kingdom of Nibbāna.

Năm uẩn, những kẻ thù, và đạt được vinh quang của vương quốc Niết Bàn; ()

5925

75.

5926

Āropetvā uparibhavanaṃ pattaṃ gahetvā tato

Having led the Saṅgha, headed by the Sugata, to the upper palace,

Sau khi đưa Ngài lên lầu, và nhận lấy bát từ đó,

5927

Rājā saṅghaṃ sugatapamukhaṃ khajjena bhojjena ca,

the king delighted them with solid and soft food.

Đức vua đã làm hài lòng Tăng đoàn, đứng đầu là Đức Phật, bằng đồ ăn và thức uống,

5928

Santappetvā puna sapariso nīce nisajjāsane

Then, with his retinue, seated on low seats,

Sau đó, cùng với tùy tùng, Ngài ngồi trên ghế thấp,

5929

Sārānīyaṃ kathayamavasi sammodanīyaṃ kathaṃ; ()

he concluded with a pleasant and amiable discourse.

Và kết thúc bài pháp thoại thân mật; ()

5930

76.

5931

Itthāgāraṃ hadayasarasimajjhe nimuggatthana-

The women of the royal household, whose swan-like hearts were immersed in the lake of grief,

Các nữ nhân, với những đóa sen trên gương mặt héo úa vì nỗi buồn,

5932

Haṃsaṃ dinānanasarasijaṃ soke’ṇatāpeniva,

their lotus-like faces withered by the heat of sorrow,

Như những con thiên nga chìm trong hồ sen của trái tim,

5933

Buddhaṃ baddhañjaliharasirokumbhehi sampūjayī

worshipped the Buddha with joined palms and bowed heads,

Đã cung kính Đức Phật bằng cách chắp tay và cúi đầu,

5934

Taṃ vātabbhāhataharilatālīlaṃ jagāmo’nataṃ; ()

swaying like delicate creepers struck by the wind, bowing down.

Họ cúi mình như những dây leo xanh bị gió thổi; ()

5935

77.

5936

Antogabbhe nayanasalalaṃ samapuñchamānā jinaṃ

Wiping her tears within the inner chamber, Queen Bimbā, with her attendants,

Trong nội cung, lau nước mắt, Bimbādevī,

5937

Bimbādevī saparijanatāvyāpāritā vandituṃ,

was eager to pay homage to the Conqueror.

Cùng với tùy tùng, muốn đảnh lễ Đức Phật,

5938

Appatvā me yadiguṇadhanaṃ attha’yyaputto sayaṃ

She said: "If my son does not come to see me,

“Nếu con trai tôi không đến đây, thì chính Ngài,

5939

Taṃ kamaṃ daṭṭhuṃ nanupavisatī’tve’vaṃ vadantī ṭhitā; ()

who is without merits, then I will not go to see him."

Bậc đáng kính, hãy tự mình vào để gặp con trai tôi”, nàng nói vậy và đứng đó; ()

5940

78.

5941

Raññā saddhiṃ purisanisaho tāyindirāmandiraṃ

With the king, the chief of men, taking the foremost pair of ascetics,

Đức vua, cùng với đoàn tùy tùng, đã đưa

5942

Antogabbhaṃ maṇigaṇapahābhinnandhakāraṃsadā,

he entered the inner chamber of the palace, where darkness was always dispelled by the radiance of jewels,

Hai bậc đạo sư tối thượng vào nội cung, nơi bóng tối luôn bị xua tan bởi ánh sáng của các viên ngọc,

5943

Ādāya’ggaṃ yatipatiyugaṃ patvā’cchi bhaddāsane

and sat on the excellent seat arranged for them,

Và ngồi trên ghế cao đã được sắp đặt,

5944

Paññatte so’dayagirisire bālaṃsumālī yathā; ()

like the young sun on the peak of the eastern mountain.

Như mặt trời mới mọc trên đỉnh núi bình minh; ()

5945

79.

5946

Disvā pīnatthanabharanatā sā rājadhītā jinaṃ

Seeing the Conqueror, the princess, bowed down by the weight of her full breasts,

Thấy Đức Phật, nàng công chúa, với bộ ngực đầy đặn cúi xuống,

5947

Patvā mālā kanakaratanālaṅkārahīnā lahuṃ,

having quickly arrived, unadorned by golden jewels,

Nhanh chóng đến gần, không còn trang sức vàng bạc,

5948

Haṃsimaññe sarasijavanaṃ pāde yathājjhāsayaṃ

as if a swan would plunge into a lotus pond, she took his two ankles

Như một con thiên nga đến gần hồ sen, nàng cúi đầu đảnh lễ dưới chân Ngài,

5949

Sañcumbantī paṇami sirasā ādāyagopphadvayaṃ; ()

and, kissing them, bowed with her head as she wished.

Ôm lấy hai mắt cá chân Ngài và hôn; ()

5950

80.

5951

Pāsāda’ntovarakasarasi dhammillasevālake

Immersing herself in the water of the radiance of the Lord's toenails,

Trong hồ sen của mái tóc bện trong nội cung,

5952

Omujjantī nijabhujalatālīlātaraṅgākule,

like in a pool within the palace chamber, agitated by the playful waves of her arm-creepers,

Nàng đã ngụp lặn trong những làn sóng dịu dàng của cánh tay mình,

5953

Nāthassa’ṅghītalanakhasikhākantippabandhāmbhasi

she, having found solace, dispelled the anguish

Trong dòng nước của ánh sáng từ móng chân của Đức Thế Tôn,

5954

Laddhassāsā ciravirahajaṃ tāpaṃ vinodesi sā; ()

of long separation.

Nàng đã tìm thấy sự an ủi và xua tan nỗi khổ đau của sự xa cách lâu ngày; ()

5955

81.

5956

Sutvā nesā kanakaratanā’saṃdhāraṇaṃ dhāraṇaṃ

The king, hearing of her not wearing golden jewels, and wearing robes of reddish-brown,

Nghe rằng nàng không đeo trang sức vàng bạc,

5957

Kāsāvānaṃ tavahiridhanā’vissajjanaṃ sajjanaṃ,

her generosity with her wealth of modesty, her not delighting in improper conduct,

Mặc y cà sa, không phung phí tài sản, là người thiện lành,

5958

Nā’jjhācāre anabhiramaṇaṃ uccāsane cā’sane

and not sitting on high seats,

Không thích hành vi sai trái, không ngồi trên ghế cao,

5959

Rājā’voca tvamanukurute snehodayā’hodayā; ()

said, "She imitates you out of affection, from the moment of your arising."

Đức vua nói: “Nàng bắt chước Ngài vì tình yêu thương nảy nở”; ()

5960

82.

5961

Sutvā tassāniravadhiguṇādhārāya’nūnaṃ guṇaṃ

The Conqueror, having heard of her boundless, complete virtue,

Nghe những đức tính vẹn toàn của nàng, Đức Thế Tôn đã tiết lộ

5962

Āvīkatvā’gami bhavapaṭicchannāpadānaṃ jino,

then revealed her hidden former deeds.

Hành trạng ẩn giấu trong các kiếp quá khứ,

5963

Netvā gehappavisanakaraggāhā’bhisekussave

Having led him, at the festival of his entry into the house, grasping his hand for the anointing,

Vào ngày thứ hai, khi lễ đăng quang

5964

Saṃvattante dutiyadivase nandākhyarājatrajaṃ; ()

Which was taking place on the second day, Prince Nanda by name;

Với việc nắm tay vào nhà đang diễn ra cho hoàng tử tên Nanda; ()

5965

83.

5966

Gacchanto’pī saha bhagavatā so pañcakalyāṇiyā

Even though he was going with the Blessed One, by his beloved (pañcakalyāṇī),

Mặc dù đi cùng với Đức Thế Tôn, nhưng Nanda,

5967

Sīghaṃ jālaṃ vivariya thiyā vīthiṃ vilokentiyā,

The woman quickly opened the window and looked out at the street.

Khi người phụ nữ nhanh chóng mở cửa sổ nhìn ra đường,

5968

Bhaṅgāpāṅgāyatabhujalatāsaṅkaḍḍhitabbhantaro

Entangled within by her long, graceful arms, which resembled creeping vines, and by her sidelong glances,

Đã bị kéo lại bởi cánh tay cong như dây leo và đôi mắt liếc xéo,

5969

Pattaṃ bhante haratha vacanaṃ bhatyā na taṃ vyākari; ()

He did not answer with reverence the words, "Bhante, take this bowl away."

Nàng nói: “Bạch Thế Tôn, hãy cầm lấy bát này”, nhưng Ngài không trả lời; ()

5970

84.

5971

Pabbājetvā visayamadirāmattāya tassā gīraṃ

Having ordained him, who was intoxicated by the wine of sensual pleasures, having heard the words of that (woman),

Nghe lời nói của nàng, người say đắm dục lạc, Đức Phật đã khiến tâm Nanda

5972

Sutvā nandāpahanahadayaṃ nandaṃ narindatrajaṃ,

The Buddha made Nanda, the prince whose heart was seized by Nanda,

Từ bỏ dục lạc, và cho hoàng tử Nanda xuất gia,

5973

Icchāpetvā kakuṭacaraṇidibbaccharāliṅgane

Desire the embrace of divine nymphs with cock's feet;

Khiến Ngài mong muốn được ôm lấy các tiên nữ có chân như chim Cuckoo,

5974

Ñāyenā’nuttarasukhamahārajje patiṭṭhāpayī; ()

Then, by this means, established him in the great supreme kingdom of happiness.

Ngài đã an lập Nanda vào vương quốc hạnh phúc tối thượng một cách hợp lý; ()

5975

85.

5976

Bimbādevi sukhaparibhataṃ kīḷāparaṃ rāhulaṃ

Princess Bimbā, having embraced Rāhula, her precious son, who was nurtured happily and fond of play,

Bimbādevī, ôm đứa con trai quý báu Rāhula,

5977

Āliṅgitvā tanujaratanaṃ sā sattame vāsare,

On the seventh day, opened the jewel-studded window within her mansion,

Người đang vui đùa và được chăm sóc chu đáo, vào ngày thứ bảy,

5978

Ugghaṭetvā ratanakhacitaṃ jālaṃ vimānodare

And stood gazing at the supreme man who was approaching.

Mở cửa sổ khảm ngọc trong cung điện,

5979

Āgacchantaṃ purisatisabhaṃ nijjhāyamānā ṭhitā; ()

stood observing the man, the bull among men, as he approached.

Nàng đứng nhìn người đàn ông cao quý đang đến; ()

5980

86.

5981

Nānākūṭācalavalayito devindacāpākulo

Surrounded by a circle of various mountain peaks, adorned with Indra’s bow,

“Người đang đến kia, được vây quanh bởi nhiều đỉnh núi, với cầu vồng rực rỡ,

5982

Āgacchanto kanakasikharīrājāka yathā jaṅgamo,

like a moving king of golden mountains, he comes.

Như một vị vua núi vàng đang di chuyển,

5983

Tatā khīṇāsavaparivuto jabbaṇṇabhānujjalo

Then, encircled by Arahants, shining with six-colored rays,

Được vây quanh bởi các bậc A-la-hán, rực rỡ với sáu màu hào quang,

5984

Eso tuyhaṃ naraharika pitā iccākaha pakassāhi naṃ; ()

“This is your father, O lion-man,” declare him thus. ()

Đó là cha của con, hỡi Rāhula”, nàng nói và chỉ cho Rāhula; ()

5985

87.

5986

Etassā’suṃ vividhanidhayo puññānubhāvuṭṭhitā

“His various treasures, arisen from the power of merit,

“Người ấy có nhiều kho báu nảy sinh từ công đức,

5987

Nāhaṃja kapakassāma’bhigamanato paṭṭhāya tekhonidhī,

I will declare to you those treasures from the time of your approach.”

Ta sẽ không chỉ cho con những kho báu đó, từ khi Ngài rời đi”.

5988

Bhūsāpetvā tanujaratanaṃ sā sattavassāyukaṃ

Adorning her precious son, who was seven years old,

Nàng trang điểm cho đứa con trai quý báu bảy tuổi,

5989

Yācassū’ti pahiṇi pituno ñattaṃ dhanaṃ pettikaṃ; ()

she sent him saying, “Ask your father for your hereditary wealth.” ()

Và sai nó đi xin tài sản thừa kế từ cha; ()

5990

88.

5991

Uppādetvā pitari balavaṃ pemaṃ jalevu’ppalaṃ

Generating strong love for his father, like a lotus in water,

Tạo ra tình yêu mạnh mẽ trong cha, như hoa sen trong nước,

5992

Puttotyā’haṃ tvamasijanako chāyā’pi teme sukhā,

“I am your son, and you are my father; even your shadow is pleasant to me,”

“Con là con trai của cha, cha là cha của con, ngay cả bóng của cha cũng là niềm vui của con”,

5993

Aḍhāse’vaṃ lapitavacano vuṭṭhāya bhaddāsanā

thus speaking words of entreaty, he rose from the excellent seat,

Nói vậy, Ngài đứng dậy khỏi ghế cao,

5994

Bhuttāhāroka parivutavasi gantuṃ jinocā’rabhī; ()

and the Buddha, surrounded by those who had eaten, began to go. ()

Sau khi ăn xong, Đức Phật bắt đầu đi cùng với các vị tỳ khưu; ()

5995

89.

5996

Dāyajjaṃ me samaṇa dadataṃ atthodhanenā’ti me

“Give me the inheritance, ascetic, what use is wealth to me?”

“Bạch Sa-môn, hãy cho con tài sản thừa kế, con có tài sản”,

5997

Yācaṃ yācaṃ jinamanuvajaṃ sāraṅgarājakkamaṃ,

Requesting thus again and again, following the Buddha like a king of deer,

Rāhula, theo sau Đức Phật, xin đi xin lại, như một con sư tử con,

5998

Sīhacchāporiva bhagavato daḷhaṃ surattaṅgulī-

like a lion cub, he firmly adorned the Buddha’s arm, which was as long as a serpent king’s body,

Đã dùng vòng hoa từ những ngón tay đỏ tươi của mình

Table of Contents

Settings