Jinavaṃsadīpaṃ

5099

Asesasaṅkhatagataniccasaññitaṃ,

The perception of permanence in all conditioned things.

Tất cả những nhận thức về thường hằng trong các pháp hữu vi,

5100

Anattato samanuvipassa dukkhato

By contemplating it as non-self and suffering, he abandoned

Quán xét là vô ngã và là khổ,

5101

Sasaṅkhatepajahi sukhattasaññitaṃ; ()

The perception of self and happiness in conditioned things.

Vị ấy đã từ bỏ nhận thức về hạnh phúc và ngã trong các pháp hữu vi. ()

5102

23.

5103

Vinodayī sumati virāganibbidā-

The wise one dispelled attachment and delight in conditioned things

Với trí tuệ siêu việt, vị ấy đã loại bỏ sự tham ái và hoan hỷ

5104

Vasena saṅkhatagatarāganandiyo,

By means of dispassion and disenchantment,

Đối với các pháp hữu vi thông qua sự ly tham và yếm ly,

5105

Nirodhanissajanavasā’nupassiya

And by contemplating cessation and relinquishment,

Và quán sát sự diệt tận và từ bỏ

5106

Tathodayādiyanamasesaṅghate; ()

Also (he dispelled) the arising, etc., in all non-conditioned things.

Cũng như sự sanh khởi, v.v., trong tất cả các pháp hữu vi. ()

5107

24.

5108

Vidhāyadubbidhamanupassato kasato

By contemplating the two-fold difficult (aspects) and the arising from action

Bằng cách quán sát các pháp hữu vi một cách sâu sắc,

5109

Asesasaṅkhatamapi nāmarūpato,

In all conditioned things, both name and form,

Vị ấy đã nhận ra tất cả các pháp hữu vi đều là danh và sắc,

5110

Nidānato punakhaṇato’dayabbayaṃ

And then the arising and passing away from cause and moment,

Nguyên nhân, và từng khoảnh khắc sanh diệt,

5111

Upaṭṭhahi dviguṇitapañcavisadhā; ()

He made it manifest in twenty-five double ways.

Hiện ra theo hai mươi lăm cách. ()

5112

25.

5113

Sudhīmato taruṇavipassanāyi’me

For that wise one, for that beginner in insight,

Đối với vị có trí tuệ siêu việt, vị hành giả tu Tuệ trẻ,

5114

Vipassakassi’ti dasupakkilesakā,

These ten defilements arose:

Mười phiền não phụ này đã xuất hiện:

5115

Bhavuṃpabhāsatimatipītinicchayo

Light, knowledge, joy, tranquility, determination,

Ánh sáng, tri kiến, hỷ, quyết định,

5116

Sukhī’hanāsamathanikantyupekkhanā; ()

Happiness, energy, proximity, equanimity, and contentment.

Hạnh phúc, sự tinh tấn, sự an trú, sự chấp trước, sự xả. ()

5117

26.

5118

Pasannalohita paripuṇṇaviggahā

With a clear and full body,

Thân thể thanh tịnh, rạng rỡ,

5119

Viniggatā niravadhilokadhātusu,

Emanating throughout limitless world-systems,

Ánh sáng phát ra khắp các thế giới vô biên,

5120

Vipassanābalapabhavā’bhipatthari

The effulgence, born of the power of insight, spread forth,

Sức mạnh của Tuệ quán đã lan tỏa,

5121

Sudhantakañcanarasapiñjarappabhā; ()

Shining like pure refined gold.

Chiếu rọi rực rỡ như vàng ròng tinh khiết. ()

5122

27.

5123

Ayaṃpatho nabhavati tappabhādayo

This path does not become its radiance, etc.,

Con đường này không phải là những ánh sáng, v.v.,

5124

Visattikāpabhutikilesavatthukā,

Which are rooted in clinging, etc., defilements.

Là đối tượng của các phiền não như tham ái, v.v.,

5125

Punodayabbaya manupassato tato

Then, by contemplating arising and passing away,

Khi vị ấy quán sát sự sanh diệt trở lại,

5126

Patho samubbhavi dasupakkilesagaṃ; ()

The path of the ten defilements arose.

Con đường đã phát sinh từ mười phiền não phụ. ()

5127

28.

5128

Pathāpathaṃ samupaparikkhatoiti

Thus, for that wise one, that beginner in insight,

Khi vị có trí tuệ siêu việt, vị hành giả tu Tuệ trẻ,

5129

Sudhīmato taruṇavipassakassayā,

Who examined the path and the non-path,

Quán xét con đường và phi đạo,

5130

Samuṭṭhitā nisitavipassanāmati

Sharp insight arose,

Trí tuệ Tuệ quán sắc bén đã phát khởi,

5131

Pathāpathikkhaṇakavisuddhi vuccate; ()

Which is called "purification by knowledge and vision of what is path and not path".

Được gọi là Thanh tịnh tri kiến về đạo và phi đạo. ()

5132

29.

5133

Narāsabho adhigatañātatīraṇa-

The excellent man, having attained the knowledge of discerning what is to be known

Bậc tối thắng trong loài người, đã đạt được trí tuệ phân biệt

5134

Pariññavā uparipahāṇasaṅkhayā,

And the higher insight of abandoning (defilements),

Về sự hiểu biết và sự đoạn trừ các pháp ở tầng trên,

5135

Pariññayā ubhaya visuddhisiddhiyā

Through the knowledge and the accomplishment of both purifications,

Với sự thành tựu của hai sự thanh tịnh về sự hiểu biết,

5136

Tisaccadassanapasuto samārabhī; ()

Set out to behold the three truths.

Đã bắt đầu chuyên tâm quán sát Ba Chân Lý. ()

5137

30.

5138

Aniccalakkhaṇamapaki dukkhalakkhaṇaṃ

He did not truly contemplate the characteristic of impermanence,

Vị ấy đã không quán sát đúng đắn tướng vô thường, tướng khổ,

5139

Anattalakkhaṇamatha sabbasaṅkhate,

The characteristic of suffering, and the characteristic of non-self in all conditioned things,

Và tướng vô ngã trong tất cả các pháp hữu vi,

5140

Yathāvato nasamanupassi santati-

As they truly are, in continuity and in posture,

Do bị che lấp bởi sự liên tục và các oai nghi. ()

5141

Riyāpathehica pihitaṃghaṇenaso; ()

But rather obstructed moment by moment.

Với đôi chân khép kín trong tư thế oai nghi. ()

5142

31.

5143

Visodhayaṃ matimudayabbaye tato

By purifying his mind in arising and passing away, then

Khi làm thanh tịnh trí tuệ về sự sanh diệt,

5144

Lahuṃ tilakkhaṇavisadattago bhusaṃ,

Quickly, by thoroughly clarifying the three characteristics,

Vị ấy nhanh chóng đạt được sự trong sáng của ba tướng một cách sâu sắc,

5145

Vipassanāpathapaṭipanna mattanā

He himself, established on the path of insight,

Và tự mình bước vào con đường Tuệ quán,

5146

Alatthabhaṅgadhibhayañāṇamādikaṃ; ()

Attained the knowledge of dissolution, dread, and so forth.

Đã đạt được trí tuệ về sự hoại diệt và sự đáng sợ, v.v. ()

5147

32.

5148

Sayambhuno uparinavānupassanā-

The nine contemplations, superior to those of the Self-Enlightened One,

Chín phép quán sát ở tầng trên của bậc Tự giác,

5149

Vibhāvanā navaguṇavaṇṇanāyidha,

Are described here with nine qualities.

Được giải thích trong sự ca ngợi chín đức tính ở đây,

5150

Vidhīyate navavidhañṇabhāvanā

The nine-fold cultivation of knowledge is explained

Chín loại tu tập trí tuệ được thực hiện,

5151

Pavuccate sapakaṭipadāvisuddhiti; ()

As the purification of the path.

Được gọi là Thanh tịnh tri kiến về đạo. ()

5152

33.

5153

Matīhitihipi catusaccachādaka-

By means of wisdom, immediately after dispelling the darkness

Ngay sau khi trí tuệ của vị có trí tuệ siêu việt

5154

Tamovidhaṃsana samanantaraṃ thiraṃ,

That conceals the four Noble Truths, that wise one

Phá tan màn vô minh che lấp Tứ Thánh Đế,

5155

Nirodhagocaramalabhittha gotrabhu-

Attained the firm Gotrabhū knowledge,

Vị ấy đã đạt được trí tuệ Chuyển tộc,

5156

Matiṃ sudhī anariyagottabāhiraṃ; ()

Which is outside the lineage of ordinary people.

Vượt ra ngoài dòng dõi phàm phu, lấy Niết Bàn làm đối tượng. ()

5157

34.

5158

Pasatthagotrabhumatidinnasaññakaṃ

Having attained the acclaimed Gotrabhū knowledge,

Được gọi là trí tuệ Chuyển tộc cao quý,

5159

Samūlamuddhaṭakalusattayaṃ sudhī,

The wise one eradicated the three defilements rooted in suffering,

Vị có trí tuệ siêu việt đã nhổ tận gốc ba phiền não,

5160

Vibandhaduggativinipātanādikaṃ

Which bind one to unfortunate destinations, etc.,

Và đã thành tựu trí tuệ và tri kiến đầu tiên,

5161

Athādimaṃpaṭilabhī ñāṇadassanaṃ; ()

And then attained the first knowledge and vision (of the path).

Loại bỏ sự trói buộc vào khổ cảnh, v.v. ()

5162

35.

5163

Yadevanantaraphaladanti paṇḍitā

That fruit, which the wise call "giving immediate results",

Những gì các bậc hiền trí gọi là quả tức thì,

5164

Vadantitapphalamapi paccavekkhaṇaṃ,

And its review knowledge,

Và quả đó cũng là trí tuệ quán xét lại,

5165

Alattha so puna dutiyāya bhumiyā

He attained. Then, for the second stage,

Vị ấy đã đạt được và tiếp tục tu tập Tuệ quán

5166

Vipassanaṃ samadhigamāya bhāvayī; ()

He developed insight again.

Để đạt được tầng thứ hai. ()

5167

36.

5168

Bhusovisosita bhavadukkhakaddamaṃ

Having greatly dried up the mire of suffering in existence,

Đã làm khô cạn bùn lầy khổ đau của sanh tử một cách triệt để,

5169

Akālikaṃ tanukatakibbisattayaṃ,

Timeless, having attenuated the three defilements,

Vị ấy đã làm suy yếu ba tội lỗi mà không cần thời gian,

5170

Anuttaraṃ dutiyamalattha tapphalaṃ

He attained the unsurpassed second fruit

Đã đạt được quả vị Vô Thượng thứ hai,

5171

Sapaccavekkhaṇamatha ñāṇadassanaṃ; ()

And then the knowledge and vision of its review.

Cùng với trí tuệ quán xét lại. ()

5172

37.

5173

Vipassanaṃpunarapibhāvayaṃ sayaṃ

Developing insight again by himself,

Khi tự mình tiếp tục tu tập Tuệ quán,

5174

Samuddhaṭālayapaṭighaṃ bhavāpahaṃ,

Having eradicated craving and aversion that lead to rebirth,

Vị ấy đã nhổ bỏ tham ái và sân hận gây ra sanh tử,

5175

Sapaccavekkhaṇaphalañāṇamajjhagā

He attained the knowledge of the fruit and its review,

Đã đạt được trí tuệ quả vị cùng với trí tuệ quán xét lại,

5176

Anuttaraṃ tatiyaka ñāṇadassanaṃ; ()

The unsurpassed third knowledge and vision.

Trí tuệ và tri kiến Vô Thượng thứ ba. ()

5177

38.

5178

Tilakkhaṇaṃ thiramatimā’bhipattiyā

With firm wisdom, for the attainment of the three characteristics,

Vị có trí tuệ vững chắc đã tu tập sâu sắc ba tướng

5179

Subhāvayika upari catutthabhumiyā,

He cultivated it well for the fourth stage above,

Để đạt được tầng thứ tư ở trên,

5180

Avāriyāsaniriva tālamatthake

Like an irresistible wind at the top of a palm tree,

Như một cơn gió không thể ngăn cản trên ngọn cây thốt nốt,

5181

Kilesamuddhaniranihaccacārinaṃ; ()

To uproot the defilements that roam without hindrance.

Vị ấy đã đánh đổ tận gốc các phiền não. ()

5182

39.

5183

Nivāritākhila bhavacakkavibbhamaṃ

Having averted all the delusive circles of existence,

Đã ngăn chặn tất cả sự lầm lạc của vòng luân hồi,

5184

Savāsanāparimita pakāpanāsanaṃ,

An infinite destruction of latent tendencies with their roots,

Và đã diệt trừ vô số phiền não cùng với tàn dư,

5185

Anaññagocara varañāṇadassanaṃ

He attained the excellent knowledge and vision, incomprehensible to others,

Vị ấy đã đạt được trí tuệ và tri kiến tối thượng

5186

Alattha tapphalamapipaccavekkhaṇaṃ; ()

And also the review knowledge of that fruit.

Là cảnh giới không thuộc về ai khác, cùng với trí tuệ quán xét lại. ()

5187

40.

5188

Tadāsavakkhayamatigñāṇadassana-

That knowledge and vision of the destruction of the asavas

Khi đó, trí tuệ và tri kiến về sự diệt tận các lậu hoặc

5189

Visuddhivuccati arahattapattiyā,

Is called purification by the attainment of Arahantship.

Được gọi là sự thanh tịnh khi đạt được A-la-hán,

5190

Sahevacuddasavidha buddhabuddhiyo

With it, the Victor attained the fourteen kinds of Buddha-wisdoms

Vị Chánh Đẳng Giác đã đạt được mười bốn loại Phật trí

5191

Jino catubbidha paṭisambhidālabhī; ()

And the four Paṭisambhidās.

Và bốn Vô Ngại Giải. ()

5192

41.

5193

Asādhāraṇaṃ ñāṇachakkaṃbalāni

The six special knowledges, the ten powers,

Sáu trí tuệ phi thường, mười lực,

5194

Dasa’ṭṭhārasāveṇikā buddhadhammā,

The eighteen unique Buddha-qualities,

Mười tám pháp bất cộng của chư Phật,

5195

Catuddhāvisārajjamiddhānubhāvā

The four intrepidities, mighty and powerful,

Bốn Vô Sở Úy và sự uy nghi vĩ đại

5196

Samiddhāsahecārahattena tassa; ()

All became complete for him with Arahantship.

Đã thành tựu trọn vẹn cùng với quả vị A-la-hán của Ngài. ()

5197

42.

5198

Abhiññeyyadhamme abhiññāya sāmaṃ

Having himself directly known the things to be known,

Tự mình thấu hiểu các pháp cần phải thấu hiểu,

5199

Pariññeyya dhamme pariññāya sāmaṃ,

Having himself fully understood the things to be fully understood,

Tự mình liễu tri các pháp cần phải liễu tri,

5200

Pahātabba dhamme pahantvāna sāmaṃ

Having himself abandoned the things to be abandoned,

Tự mình đoạn trừ các pháp cần phải đoạn trừ,

5201

Sanibbānamaggapphalaṃ sacchikatvā; ()

And having realized the fruit of Nibbāna's path;

Tự mình chứng ngộ quả vị Niết Bàn và Đạo. ()

5202

43.

5203

Siyāyāvatāñeyya dhammappavatti

As far as there are things to be known,

Phàm các pháp cần được biết đến bao nhiêu,

5204

Siyātāvatā tassa ñāṇappavatti,

So far was his knowledge.

Thì trí tuệ của Ngài cũng phát sinh bấy nhiêu,

5205

Abhiññāya sabbaññutāñāṇa māsi

Having directly known all, the omniscience arose;

Sau khi thấu hiểu, trí tuệ Toàn Tri đã phát sinh,

5206

Sahevārahattena sabbaññu buddho; ()

With Arahantship, he became the Omniscient Buddha.

Cùng với quả vị A-la-hán, Ngài trở thành Phật Toàn Tri. ()

5207

44.

5208

Mahāmohaniddāpagomaggañāṇa-

The knowledge of the path that removes the great sleep of delusion,

Bậc Giác Ngộ bằng trí tuệ đạo đã phá tan giấc ngủ vô minh sâu dày,

5209

Ppabuddho’hisambodhiyā sobhamāno,

the Lord of Sages, adorned with perfect enlightenment,

Rạng rỡ với sự Giác Ngộ hoàn toàn,

5210

Munindo dinindaṃ’ susandohahāsi-

surpassed the radiance of the sun,

Bậc Đạo Sư tối thượng đã tỏa sáng như mặt trời,

5211

’Ndirāmandirindivarābhaṃahāsi; ()

and the blue lotus, the abode of Siri. ()

Như mặt trời làm nở hoa sen xanh thắm. ()

5212

45.

5213

Subuddhābhisambodhipubbācalambhā

From the eastern mountain of perfect enlightenment,

Từ ngọn núi phía đông của sự Giác Ngộ hoàn toàn,

5214

Sahevāruṇo buddhasūrodayena,

with the rising of the Buddha-sun and its dawning light,

Cùng với ánh bình minh, khi mặt trời Phật mọc,

5215

Samuṭṭhāsi veneyya bandhūhisaddhiṃ

the Buddha arose together with those capable of being tamed,

Các chúng sanh hữu duyên đã trỗi dậy,

5216

Pabujjhiṃsu abbhuggatamhojakosā; ()

and the lotus-buds of those to be guided bloomed. ()

Như những búp sen đã nở rộ. ()

5217

46.

5218

Uḷārāvabhāso tadā jātikhette

Then a vast radiance manifested intensely

Khi đó, ánh sáng rực rỡ đã xuất hiện

5219

Bhusaṃpātubhuto mahīsampavedhi,

in the realm of birth, and the earth trembled,

Khắp cõi sanh tử, mặt đất rung chuyển dữ dội,

5220

Siḷāsāḷaseḷāvataṃsā subhāni

and the beautiful ornaments of mountains and rocks,

Những điềm lành ba mươi hai loại đã xuất hiện trong ba cõi,

5221

Nimattāni battiṃsajātātiloke; ()

thirty-two auspicious omens, arose throughout the world. ()

Như những ngọn núi đá, những cây sāla và những đỉnh núi. ()

5222

47.

5223

Tamojālaviddhaṃsanādīni loke

Performing these four duties in the world,

Khi đó, Bậc Phật mặt trời, dòng dõi của mặt trời,

5224

Karontova cattārikiccāni’māni,

such as dispelling the network of darkness,

Đã thực hiện bốn việc này trong thế gian,

5225

Samuṭṭhāsi tasmiṃkhaṇe raṃsimāli

at that moment, the Buddha-sun,

Như phá tan mạng lưới bóng tối, v.v.,

5226

Rivādiccavaṃsubbhavo buddhasūro; ()

the descendant of the sun, arose like the radiant sun. ()

Đã xuất hiện vào khoảnh khắc ấy. ()

5227

48.

5228

Mahīlājavuṭṭhīhi sañchannabhutā

The earth was covered with showers of parched rice,

Mặt đất phủ đầy mưa hoa gạo,

5229

Nabhaṃ kanibbharaṃ gandhadhupaddhajehi,

the sky was filled with fragrant smoke and banners,

Bầu trời tràn ngập hương thơm và cờ phướn,

5230

Chaṇhokulā kevalaṃ lokadhātu

and the entire world-system, full of festivities,

Toàn bộ thế giới trở thành một lễ hội,

5231

Mahāmaṅgalāvāsa kalīlāvalambiṃ ()

was adorned with a profusion of great auspiciousness. ()

Một nơi ở đầy những điềm lành vĩ đại. ()

5232

49.

5233

Tadātappadambhoja pūjāgatānaṃ

Then, the heads of the deities, who had come

Khi đó, những vị trời đến cúng dường hoa sen,

5234

Siro bhattibhārañjalīnaṃ surānaṃ,

to worship with heartfelt devotion,

Với đôi tay chắp lại trên đầu đầy lòng kính ngưỡng,

5235

Nirālambamākāsa randhaṃ babhāsa

illuminated the space,

Khoảng không gian vô định đã tỏa sáng,

5236

Pabhāsāra cūḷāmaṇihakā’karāḷaṃ; ()

without any support, as if adorned with a radiant diadem. ()

Với những viên ngọc quý trên vương miện rực rỡ. ()

5237

50.

5238

Guṇonāma sakkhandhasantāna suddhi

The purification of the aggregates, known as "virtue,"

Đức tính là sự thanh tịnh của dòng chảy các uẩn,

5239

Sakosuddhakhanvdhappabandhohi buddho,

is the Buddha's own pure continuity of aggregates.

Vị Phật là sự liên tục của các uẩn đã được thanh tịnh,

5240

Namobuddhabhutassa nipphantañāṇa-

Homage to the Buddha, who is endowed with knowledge

Kính lễ vị Phật đã thành tựu,

5241

Ppahāṇānubhāvāhirūpassatassa; ()

and the power of abandoning defilements, having attained the state of a Buddha. ()

Với hình tướng của trí tuệ và sự đoạn trừ. ()

5242

Iti medhānandābhidhānenayatinā viracite sakalakavijana hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe avidure nidāne mahā bodhisattassa ariyamaggañāṇābhisambodhi samadhigama pavattiparidīpo cuddasamo saggo.

Thus ends the fourteenth chapter, "The Manifestation of the Attainment of the Noble Path-Knowledge by the Great Bodhisatta," in the Jinavaṃsadīpa, a source of joy for all poets, composed by the ascetic named Medhānanda, in the section on the distant past.

Như vậy, chương mười bốn, “Sự giải thích về sự thành tựu Thánh Đạo Trí và Chánh Đẳng Giác của Đại Bồ Tát trong phần Ni-đàná gần gũi”, trong tác phẩm Jinavaṃsadīpa, là nguồn gốc của niềm hoan hỷ cho tất cả các nhà thơ, do Đại Trưởng Lão Me-dhā-nan-da biên soạn.

5243

Jinavaṃsadīpe avidure nidānabhāgo dutiyo.

The second part of the Jinavaṃsadīpa, the section on the distant past.

Phần Ni-đàná gần gũi, tập hai, trong tác phẩm Jinavaṃsadīpa.

5244

1.

5245

Asseva pakallaṅkavarassakāraṇā

For the sake of this excellent throne,

Vì lý do của chiếc ngai vàng cao quý này,

5246

Sīsakkhimaṃsāni ca dārasunavo,

he gave his head, eyes, flesh, and children,

Vị ấy đã hiến tặng đầu, mắt, thịt, và con cái,

5247

Datvā cirassaṃ akarinti dukkaraṃ

and after a long time, he performed what was difficult to do;

Sau một thời gian dài, Ngài đã làm những việc khó làm,

5248

So (indavaṃsā’)bhidhajo vicintayī; ()

that one, known as Indavaṃsa, reflected thus. ()

Vị ấy (dòng dõi Indra) đã suy nghĩ như vậy. ()

5249

2.

5250

Pallaṅkato tāva navuṭṭhahaṃ tahiṃ

Not rising from that throne,

Vị ẩn sĩ đầy quyết tâm, không rời khỏi ngai vàng chiến thắng,

5251

Pallaṅkamādhāya nisajja sattahaṃ,

the sage sat on the throne for seven days,

Đã an tọa trên ngai vàng đó trong bảy ngày,

5252

Saṅkappapuṇṇo’dhisamādhayo muni

filled with resolve, and entered

Đã nhập vào vô số thiền định một cách đúng đắn. ()

5253

Sammā samāpajji anekakoṭiyo; ()

into many millions of attainments. ()

3.

5254

3.

“Vị ấy không rời khỏi ngai vàng chiến thắng này,

5255

Nā’yaṃ jahāte vijayāsanā’layaṃ

"He does not abandon his abode on the seat of victory.

Bất cứ việc gì cần làm, Ngài đều đã làm,

5256

Yaṃkiñcikiccaṃ karaṇiyamassahi,

Whatever duties he had to perform

Có lẽ có một số vị trời nào đó

5257

Saṃvijjate dānipi kāci devatā

have now been accomplished.

Đã suy nghĩ và làm tổn hại đến sự nghi ngờ của Ngài.” ()

5258

Saṅkābhighā’tābhivitakkayuṃ iti; ()

Perhaps there is some deity who has such a doubt," they thought. ()

Họ đã suy nghĩ như vậy với những ý nghĩ nghi ngờ. ()

5259

4.

5260

Tāsaṃ viditvāna vitakkamāsanā

Having understood their thoughts from his seat,

Biết được những ý nghĩ của họ từ chỗ ngồi,

5261

Abbhuṭṭhito so gaganaṅgaṇaṃ khaṇaṃ,

he instantly rose into the sky's expanse,

Ngài đã đứng dậy và bay lên không trung trong chốc lát,

5262

Saṃdassayanto yamapāṭihāriyaṃ

displaying the Twin Miracle.

Trình bày Phép Song Yếu (Yamaka Pāṭihāriya),

5263

Nissaṃsayo saṃsayasallamuddharī; ()

Doubtless, he extracted the dart of doubt.

Ngài đã nhổ bỏ mũi tên nghi ngờ không chút nghi ngại. ()

5264

5.

5265

Nissāya pallaṅkamimaṃ mahīruhaṃ

Having relied on this seat beneath the great tree,

Suy nghĩ rằng: “Nhờ vào cây đại thụ và chỗ ngồi này,

5266

Sampattasambodhipado’smi cintiya,

thinking, "I have attained the state of Supreme Enlightenment,"

Ta đã đạt được quả vị Chánh Đẳng Giác (Sammāsambodhi)”,

5267

Oruyha pakallaṅkaṭhitappadesato

having descended from the place where he had sat on the seat,

Ngài đã rời khỏi chỗ ngồi Bồ-đề,

5268

Pubbuttarānañhi disāna mantarā; ()

between the northeast directions.

Và đi đến giữa hướng đông bắc. ()

5269

6.

5270

Sattāha mindivaracārulocana-

For seven days, the Conqueror, the one eye of the world,

Trong bảy ngày, với đôi mắt đẹp như hoa sen xanh,

5271

Pañcappabhāsāranisecanena so,

whose lovely eyes were like blue lotuses,

Với năm luồng ánh sáng tuôn chảy,

5272

Samapūjayanto jayabodhimāsanaṃ

stood, offering reverence to the seat of victory and enlightenment

Bậc Chiến Thắng (Jina), đấng có một không hai trên thế gian,

5273

Aṭṭhāsi lokekavilocano jino; ()

with the effulgence of his five-colored rays.

Đã đứng đó, chiêm ngưỡng Bồ-đề tọa chiến thắng. ()

5274

7.

5275

Gantvā ṭhītaṭṭhānajayāsanantarā

Going from the place where he stood, the seat of victory,

Sau khi rời khỏi chỗ đứng và tòa chiến thắng,

5276

Pubbāparassaṃ disi sattavāsaraṃ,

for seven days, towards the east and west directions,

Ngài đã đi về phía đông và phía tây trong bảy ngày,

5277

Nikkhittacakkaṅkitapādapaṅkajo

his lotus-like feet marked with the wheel,

Với đôi chân sen in dấu bánh xe,

5278

So caṅkamī nimmitaratanacaṅkame; ()

he walked back and forth on the constructed jewel promenade.

Ngài đã đi kinh hành trên con đường kinh hành bằng ngọc báu được tạo ra. ()

5279

8.

5280

So bodhito uttarapacchimantarā

To the northwest of the Bodhi tree,

Phía tây bắc của cây Bồ-đề,

5281

Devehi nānāratanehi nimmite,

in a splendid jewel house created by devas with various gems,

Chư thiên đã tạo ra một ngôi nhà ngọc báu với nhiều loại ngọc,

5282

Sattāhamattaṃ maṇimandire muni

for a period of seven days, the Sage

Trong bảy ngày, vị ẩn sĩ (Muni) đã ở trong ngôi nhà ngọc báu đó,

5283

Sammābhidhammaṃ pavihāsi sammasaṃ; ()

contemplated the profound Abhidhamma.

Và quán xét Vi Diệu Pháp (Abhidhamma) một cách đúng đắn. ()

5284

9.

5285

Manthācale’nambunidhiṃ’va kesavo

Just as Keśava churned the ocean at Mount Manthara,

Như Kesava khuấy biển với núi Manthācala,

5286

Viññāṇakaṇḍādiṭasā catubbidhaṃ,

so the four types of aggregates such as the consciousness aggregate,

Với bốn loại pháp như Viññāṇakaṇḍa,

5287

Tasmiṃ nisinno muni dhammasaṅgaṇi-

sitting there, the Sage churned the Dhammasaṅgaṇī,

Vị ẩn sĩ ngồi đó đã khuấy động Dhammasaṅgaṇī,

5288

Mālolayī ñāṇabalena duddasaṃ; ()

which is difficult to see, with the power of his knowledge.

Một pháp khó thấy bằng sức mạnh trí tuệ. ()

5289

10.

5290

Vebhaṅgiyaṃ khandhavibhaṅgamādikaṃ

Then that vanquisher of Māra agitated the ocean of the Vibhaṅga,

Vebhaṅgiyaṃ (Vibhaṅga) với sự phân tích các uẩn (khandha), v.v.,

5291

Gambhīramaṭṭhārasadhā sudubbudhaṃ,

which is eighteenfold, profound, and extremely difficult to comprehend,

Mười tám loại pháp sâu sắc và rất khó hiểu,

5292

So mārabhaṅgo’tha vibhaṅgasāgaraṃ

such as the analysis of aggregates, by means of the mighty wind of his knowledge.

Vị phá tan Māra (Mārabhaṅga) đó đã làm khuấy động biển Vibhaṅga,

5293

Saṃkhobhayī ñāṇayugantavāyunā; ()

disturbed by the wind of knowledge at the end of the eon. ()

Với ngọn gió trí tuệ như Yuganta. ()

5294

11.

5295

So dhātusuññattapajānano jino

That Conqueror, who knew the voidness of elements,

Bậc Chiến Thắng (Jina) đó, người thấu hiểu tính không của các yếu tố (dhātu),

5296

Nissattanijjivasabhāvadhātuyo,

and the nature of elements as without self and lifeless,

Các yếu tố (dhātu) không có chúng sinh và không có sinh mạng,

5297

Vitthārayanto tadanantaraṃ varaṃ

expounded thereafter the excellent Dhātukathā

Sau đó, đã giải thích một cách rộng rãi

5298

Nānānayaṃ dhātukathaṃ vavatthayī; ()

in various ways, arranging it systematically.

Dhātukathā cao quý với nhiều phương pháp khác nhau. ()

5299

12.

5300

Khandhādipaññattivasena chabbidhā

Then the Perfectly Enlightened Conqueror, the supreme individual,

Sáu loại khái niệm (paññatti) như khái niệm về các uẩn (khandha), v.v.,

5301

Paññattiyo’ti suvibhattamātikaṃ,

by his wisdom, churned the Puggalapaññatti,

Được phân loại rõ ràng trong mātika (bảng tóm tắt),

5302

Paññāya sabbaññujino’tha puggala-

which is a well-divided Mātika about six kinds of designations

Sau đó, bậc Toàn Giác (Sabbaññu Jina) với trí tuệ đã

5303

Paññatti mālolayi aggapuggalo; ()

such as the designation of aggregates.

Quán xét Puggalapaññatti, bậc tối thượng trong loài người. ()

5304

13.

5305

Vādībhasīho sakavādamaṇḍalaṃ

The lion among debaters, descending into the assembly of his own doctrine,

Sư tử của các nhà tranh luận (Vādībhasīho) đã rời khỏi

5306

Oruyha sammā paravādamaṇḍalaṃ,

and into the assembly of others' doctrines,

Vòng tranh luận của mình và đúng đắn đi vào vòng tranh luận của người khác,

5307

Suttāni saṅgayha sahassamaṭṭhadhā

first compiled the eight thousand Suttas

Đã tập hợp các Suttanta thành tám ngàn loại,

5308

Saṃkhitta mādo mukhavādayuttikaṃ; ()

into the concise Kathāvatthu, which is suitable for oral discussion.

Đó là những lời nói tóm tắt có lý lẽ. ()

5309

14.

5310

Ñāṇena vitthāriyamāna mattano

Though vast, endless, and supreme in his knowledge,

Mặc dù trí tuệ của Ngài được mở rộng

5311

Kiñcāpya’nantāpariyanta muttamaṃ,

and unapproachable by any reasoners,

Là vô tận, vô biên và tối thượng,

5312

Takkīhi nakkāvacaraṃ nakehici

the Lord then contemplated the Kathāvatthu.

Không thể đạt được bởi bất kỳ nhà tư biện nào,

5313

Nātho kathāvatthu mathā’bhisammasi; ()

The Lord then reflected upon the 'matter for discussion' (Kathāvatthu). ()

Đức Đạo Sư (Nātha) sau đó đã quán xét Kathāvatthu. ()

5314

15.

5315

Yaṃ mūlakhandhādivasā dasabbidhaṃ

Which, according to its roots and aggregates, is tenfold,

Điều đó, dựa trên các căn bản (mūlakhandha), v.v., có mười loại,

5316

Uddesaniddesapadā’nurūpato,

in accordance with its enumeration and exposition,

Tương ứng với các từ tóm tắt (uddesa) và giải thích (niddesa),

5317

Niṭṭhānato saṃsayato vibhāgiyaṃ

from its conclusion, from its doubt, it is divisible,

Từ sự kết luận (niṭṭhāna) và nghi ngờ (saṃsaya), được phân loại,

5318

Gambhīrañāṇena’tha sāgarūpamaṃ; ()

and profound in knowledge, like an ocean.

Sâu sắc bằng trí tuệ, giống như đại dương. ()

5319

16.

5320

Santaṃ paṇitaṃ nipuṇaṃ sududdasaṃ

That tranquil, excellent, subtle, and extremely difficult to discern,

Yên tĩnh, vi diệu, tinh tế, rất khó thấy,

5321

Guḷhaṃ atakkāvacaraṃ acintiyaṃ,

hidden, unfathomable by reasoning, inconceivable,

Ẩn mật, không thể suy luận, không thể nghĩ bàn,

5322

Nānānayaṃ taṃ yamakaṃ susaññamo

various-faceted Yamaka, the well-composed Dhamma-speaker

Đức Pháp Vương (Dhammassara) đó, với sự tự chế hoàn hảo, đã quán xét

5323

Dhammassaro sammasi nippadesato; ()

contemplated in its entirety.

Yamaka đó với nhiều phương pháp khác nhau, không bỏ sót phần nào. ()

5324

17.

5325

Nānānayu’ttuṅgataraṅganibbharaṃ

Full of surging waves of various methods,

Với nhiều phương pháp, tràn đầy những làn sóng cao ngất,

5326

Neyyatthanītatthamaṇihi maṇḍitaṃ,

adorned with the jewels of the interpretable and definitive meanings,

Được trang trí bằng những viên ngọc của nghĩa cần giải thích (neyyattha) và nghĩa đã giải thích (nītatthamaṇi),

5327

Dhammantarāvaṭṭasataṃ athāparaṃ

and filled with hundreds of eddies of Dhamma, moreover,

Với hàng trăm vòng xoáy của các pháp,

5328

Saddhammakhandhodakakhandhapūritaṃ; ()

with the water-mass of the True Dhamma aggregates.

Đầy ắp những dòng nước của khối Chánh Pháp. ()

5329

18.

5330

Satthā catubbisa timattapaccaya-

How did the Teacher, with the Meru of his knowledge,

Đức Đạo Sư (Satthā) đã quán xét biển Paṭṭhāna sâu thẳm,

5331

Velaṃ paricchedavisālapaṭṭanaṃ,

agitate the profound ocean of Paṭṭhāna,

Với hai mươi bốn loại duyên như một bến cảng rộng lớn để phân định,

5332

Gambhīrapaṭṭhāna mahaṇṇavaṃ kathaṃ

the vast port of analysis, with its shoreline of twenty-four conditions,

Bằng trí tuệ như núi Meru,

5333

Ālolayaṃ sammasi ñāṇamerunā; ()

as he contemplated it?

Làm khuấy động Paṭṭhāna vĩ đại như thế nào? ()

5334

19.

5335

Nissaṅgañāṇo muni hetupaccayo

The Sage, with unattached knowledge, contemplated the twenty-four types (of conditions),

Vị ẩn sĩ (Muni) với trí tuệ không vướng mắc, đã quán xét

5336

Iccādinā’ropitamātikārahaṃ,

beginning with ‘root condition’, which is worthy of the appended Mātika,

Các duyên như duyên nhân (hetupaccayo), v.v., xứng đáng được đưa vào mātika,

5337

Niddiṭṭhanidedasapadaṃ papañcita-

the knowledge of which is expounded and difficult to comprehend.

Với các từ tóm tắt và giải thích được trình bày rõ ràng,

5338

Ñeyyaṃ catubbīsavidhaṃ sudubbudhaṃ; ()

the knowable, twenty-fourfold and exceedingly difficult to comprehend. ()

Hai mươi bốn loại pháp cần hiểu, rất khó hiểu. ()

5339

20.

5340

Nissāya bāvīsavidhe tike tika-

Relying on the 22-fold Tikapaṭṭhāna within the Tika-duka-mātika, pertaining to mind and matter,

Dựa vào hai mươi hai loại tike (bộ ba) trong Paṭṭhāna,

5341

Paṭṭhāna mantogadhanāmarūpike

Paṭṭhāna, which delves into name and form.

Bao gồm danh và sắc (nāmarūpa),

5342

Nissāya nissesake tathā duka-

and relying on the Duka-paṭṭhāna within the Duka-mātika, pertaining to mind and matter,

Dựa vào các duka (bộ đôi) trong Paṭṭhāna,

5343

Paṭṭhāna mantogadhanāmarūpike ()

Paṭṭhāna, which delves into name and form. ()

Bao gồm danh và sắc. ()

5344

21.

5345

Bāvisamattā tikamātikā duke

Having placed 22 Tika-mātikas into a Duka-mātika,

Đưa hai mươi hai loại tike (bộ ba) vào duka (bộ đôi),

5346

Pakkhippa paṭṭhānavidaṃ dukantikaṃ,

he created the Paṭṭhāna known as Dukatika.

Đó là Paṭṭhāna tikaddukaṃ (bộ ba-bộ đôi),

5347

Bāvīsamattāya tike sataṃduke

Having placed 100 Duka-mātikas into a Tika-mātika of 22,

Đưa một trăm duka (bộ đôi) vào tike (bộ ba),

5348

Pakkhippa paṭṭhānamidaṃka tikaddukaṃ; ()

he created the Paṭṭhāna known as Tikadduka.

Đó là Paṭṭhāna dukatikaṃ (bộ đôi-bộ ba). ()

5349

22.

5350

Katvā tikesve’va tike duvīsati

Having made the 22 Tikas within the Tikas alone,

Đưa hai mươi hai tike (bộ ba) vào tike (bộ ba),

5351

Paṭṭhāna mantogatike tikattikaṃ,

he made the Paṭṭhāna called Tikatika.

Đó là Paṭṭhāna tikkattikaṃ (bộ ba-bộ ba),

5352

Katvā dukesve’va tathā sataṃduke

Likewise, having made the 100 Dukas within the Dukas alone,

Đưa một trăm duka (bộ đôi) vào duka (bộ đôi),

5353

Paṭṭhāna mantāgetike dukaddukaṃ; ()

he made the Paṭṭhāna called Dukadduka.

Đó là Paṭṭhāna dukaddukaṃ (bộ đôi-bộ đôi). ()

5354

23.

5355

Iccānulome janayāni pakkhipaṃ

Thus, inserting the six methods in the progressive order (anuloma),

Như vậy, Ngài đã đặt sáu phương pháp vào thuận (anuloma),

5356

Cha ppaccanīye’pi nayāni pakkhipaṃ,

and inserting the six methods in the regressive order (paccanīya),

Và sáu phương pháp vào nghịch (paccanīya),

5357

Evaṃ khipitvā anulomapaccani-

and having thus inserted the progressive-regressive,

Và cũng đã đặt sáu phương pháp vào thuận-nghịch (anulomapaccanīya),

5358

Yecā’pi cha ppaccaniyā’nulomake; ()

and also the six regressive-progressive methods.

Và sáu phương pháp vào nghịch-thuận (paccanīyānuloma). ()

5359

24.

5360

Gambhīrapaṭṭhānamahodadhiṃ iti

Thus agitating the profound ocean of Paṭṭhāna

Như vậy, Ngài đã quán xét biển Paṭṭhāna sâu thẳm,

5361

Saṅkhobhayaṃ sammasi ñāṇamerunā,

with the Meru of his knowledge, as he contemplated it,

Làm khuấy động bằng trí tuệ như núi Meru.

5362

Taṃ sammasantassa savatthukaṃ chavi-

his bodily complexion, which was with substance, became serene,

Khi Ngài quán xét như vậy, màu da của Ngài,

5363

Vaṇṇo pasanto’si pasīdi lohitaṃ; ()

and his blood became clear.

Cùng với máu, đã trở nên trong sáng và tươi tắn. ()

5364

25.

5365

Tasmiṃkhaṇe cattajavaṇṇadhātuyo

At that moment, the four elements of swiftness departed;

Vào khoảnh khắc đó, bốn yếu tố màu sắc (cattajavaṇṇadhātuyo)

5366

Aṭṭhaṃsu ṭhānamhi asitihatthake,

they stood in a place eighty cubits distant.

Đã đứng vững ở một vị trí cách tám mươi cubits.

5367

Aññatra’dhiṭṭhānabalaṃ sarīrato

Apart from the power of his resolve, from his body,

Ngoài sức mạnh quyết định (adhiṭṭhānabala), từ thân Ngài

5368

Chabbaṇṇaraṃsī visarā’hiniccharuṃ; ()

six-colored rays emanated, gushing forth.

Sáu luồng hào quang đã phát ra và tỏa sáng. ()

5369

26.

5370

Sevālakālindinadi’ndirāpati-

Blue rays, resembling moss, the Kālindī river, Indirāpati, the dark sky, and blue lotuses,

Như màu xanh của rong biển, sông Kālindī, thần Indra,

5371

Nilambari’ndivaravaṇṇasantibhā,

possessing the radiance of a blue lotus, like the sky.

Bầu trời xanh thẫm và hoa sen xanh,

5372

Kesa’kkhimassūhika viniggatā bhusaṃ

emanating profusely from his hair, eyes, and eyebrows,

Luồng ánh sáng xanh thẫm phát ra mạnh mẽ từ tóc, mắt và râu,

5373

Nīlappabhā’sesadisā alaṅkaruṃ; ()

adorned all directions.

Đã trang hoàng khắp các hướng. ()

5374

27.

5375

Tāsaṃ vasā’ sesadisāvilāsinī

Because of them, all the alluring directions

Nhờ đó, tất cả các hướng đã trở nên lộng lẫy,

5376

Āsuṃ yathā pārutanīlakambalā,

became as if covered by blue blankets.

Như được phủ bằng những tấm chăn xanh,

5377

Tā cakkavāḷāti papūrayantiyo

And those rays, filling the entire Cakkavāḷa,

Những luồng ánh sáng đó, tràn ngập khắp các thế giới,

5378

Dhāviṃsu nilopalacuṇṇasannibhā; ()

streamed forth, resembling crushed blue jewels.

Đã tỏa ra như bột ngọc bích xanh. ()

5379

28.

5380

Nissesalokaṃ haritālakuṅkuma-

The yellow rays, as if anointing the entire world

Như thể đang tô điểm toàn bộ thế gian

5381

Cuṇṇehi sovaṇṇarasehi missakaṃ,

with pulverized orpiment and saffron mixed with molten gold,

Bằng hỗn hợp bột haritāla (chì vàng), nghệ và vàng lỏng,

5382

Ālepayantīviya pītaraṃsiyo

emanated from his golden-hued skin

Những luồng ánh sáng vàng đã phát ra từ

5383

Yā niggatā kañcanasannibhattacā; ()

and streamed forth.

Làn da có màu vàng rực rỡ như vàng. ()

5384

29.

5385

Tāsaṃ vasenā’si siṇerupabbata-

Because of them, Mount Sineru,

Nhờ đó, núi Meru,

5386

Rājā vilino’va mahaṇṇave jalaṃ,

the king of mountains, became as if dissolved in the ocean water.

Vị vua của các ngọn núi, đã tan chảy như nước trong đại dương,

5387

Saṃkappitā’va’ṭṭha disāgajā’bhavuṃ

The eight quarter-elephants became as if transformed

Tám con voi trấn giữ các hướng đã xuất hiện

5388

Niddhantacāmīkarakappanādinā; ()

into refined gold, and so forth.

Như được tạo ra từ vàng ròng. ()

5389

30.

5390

Lākhārasānaṃ parisecanaṃ viya

Like the pouring of lac juice,

Như thể rưới nước sơn mài đỏ,

5391

Nindūracuṇṇo’kiraṇaṃ’va yādisi,

or like the scattering of red lead powder,

Hay rải bột son đỏ (nindūra),

5392

Sañjhāpabhārattasurattaraṃsiyo

the red rays, red as the evening glow,

Những luồng ánh sáng đỏ thẫm như hoàng hôn,

5393

Nikkhamma dhāviṃsu samaṃsalohitā; ()

emanated and streamed forth, resembling fresh blood.

Đã phát ra và tỏa đi khắp nơi, có màu như máu. ()

5394

31.

5395

Tāsaṃ vasenā’khilabhūmikāminī

Because of them, the entire Earth-maiden

Nhờ đó, toàn bộ mặt đất đã trở nên

5396

Āsī nimuggāriva uttaraṇṇave,

was as if immersed in the great northern ocean.

Như chìm đắm trong đại dương đỏ thẫm,

5397

Ambhojarāgehi sunimmitāni’va

All things in the three worlds appeared

Tất cả mọi vật trong ba thế giới đã trở nên

5398

Sabbāni dabbānya’bhavuṃ jagattaye;()

as if made of red lotuses.

Như được tạo ra từ những viên ngọc sen đỏ. ()

Table of Contents

Settings