Jinavaṃsadīpaṃ

4199

108.

4200

So piṭṭhikaṇṭakamavasaṅgapāṇinā

He reached out his hand, without control,

Vị ấy đã dùng tay không thể điều khiển để chạm vào

4201

Kucchicchaviṃ phusitumito parāmasi,

to feel his abdominal skin and his backbone.

Da bụng của mình từ phía xương sống,

4202

So piṭṭhikaṇṭakamavasaṅgapāṇinā

He reached out his hand, without control,

Vị ấy đã dùng tay không thể điều khiển để chạm vào

4203

Kucchicchaviṃ phusitumito parāmasi; () (Yamakabandhanaṃ)

to feel his abdominal skin and his backbone. (Yamakabandhanaṃ)

Da bụng của mình từ phía xương sống. () (Yamakabandhanaṃ)

4204

109.

4205

Kālonukho varapuriso’ti no tathā

"Is he dark?" or "Is he not a true man?" or "Is he not

"Phải chăng đây là một người da đen?" hay "Không phải vậy, đây là một người da vàng ư?"

4206

Sāmonukho napi nanumaṅguracchavi,

dark-skinned, nor of a brown complexion?"

Hay "Không, da của người này không phải màu vàng,"

4207

Āsuṃ tadā kavimatikathāparā narā

People of poetic thought then,

Những người có trí tuệ đã nói như vậy khi

4208

Disvā malaggahitamasobhanacchaviṃ; ()

seeing his body covered with dirt and his unattractive complexion, said.

Nhìn thấy thân thể dơ bẩn, không có vẻ đẹp. ()

4209

110.

4210

Ye santī sampatī samaṇā’bhavuṃ pure

Those recluses who currently exist, or existed in the past,

Những sa-môn hiện tại, những người đã tự hành hạ mình trong quá khứ,

4211

Attantapā tapasi anāgate siyuṃ,

or will exist in the future, who torment themselves through austerities,

Và những người sẽ tự hành hạ mình trong tương lai,

4212

Te vedanaṃ kaṭukamitodhikaṃ kimu

how much more bitter pain

Họ có cảm nhận, đã cảm nhận, hay sẽ cảm nhận

4213

Vedenti vedayu mabhivedayissare; ()

do they feel, have they felt, or will they feel?

Nỗi đau khổ cay đắng hơn thế này ư? ()

4214

111.

4215

Īhāya dukkarakiriyāyi’māya’pi

Through this arduous exertion and endeavor,

Với sự nỗ lực và khổ hạnh này,

4216

Neva’jjhagā yamariyañāṇadassanaṃ,

he did not attain the noble knowledge and insight.

Vị ấy đã không đạt được sự thấy biết Thánh Đạo,

4217

Attūpatāpanakasirassa kevalaṃ

He became merely a partaker of self-mortification,

Vị ấy chỉ là một phần của sự tự hành hạ,

4218

Bhāgī bhavi anariyamaggagāmiso; ()

following an ignoble path.

Vị ấy đã đi trên con đường phi Thánh. ()

4219

112.

4220

Saṃsāre sātisāre barataradarathe saṃsaraṃ saccasandho

The truthful one, wandering through a lamentable and fearful existence, afflicted by great suffering,

Trong vòng luân hồi đầy nguy hiểm và sợ hãi, vị chân thật đã lang thang,

4221

Khedevedesi devāsiranarasaraṇoesayaṃsattasantiṃ,

sought peace for beings, desiring refuge for devas, humans, and serpents.

Tìm kiếm sự an lạc cho chúng sinh, vị ấy đã trải qua khổ đau và mệt mỏi,

4222

Dhīrovīrovaroyopabhavabhavabhayopāpatāpabbipatto

That wise, brave, and excellent one, who had experienced the terrors of repeated existence,

Vị anh hùng trí tuệ đó, đã vượt qua mọi sợ hãi và đau khổ của các kiếp sống,

4223

Āyogaṃ yogiyogī parihari hirimāevamevacchavassaṃ; () (Muttāhāra bandhanaṃ)

restrained himself from the yogic practice, being modest, thus for six years. (Muttāhāra bandhanaṃ)

Vị Yogi đó đã từ bỏ sự ràng buộc, vị hiền sĩ đã sống như vậy trong sáu năm. () (Muttāhāra bandhanaṃ)

4224

Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakala kavijana hakayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe avidurenidāne mahābodhisattassa mahā padhānānuyogappavattiparidīpo ekādasamosaggo.

Here ends the eleventh section, which describes the great exertion and striving of the Mahābodhisatta, in the Jinavaṃsadīpa, a source of joy for all poets, composed by the ascetic named Medhānanda, in the section on the distant past.

Đây là Chương thứ mười một, mô tả sự nỗ lực vĩ đại của Đại Bồ tát trong giai đoạn cận kề Giác ngộ, trong tác phẩm Jinavaṃsadīpa, nguồn gốc của niềm vui cho tất cả các nhà thơ, do vị tu sĩ tên Medhānanda biên soạn.

4225

1.

4226

Kāmaṃ kāmasukhallikā’nuyogo

"The pursuit of sensual pleasure is lowly

"Việc chìm đắm trong dục lạc là thấp hèn,

4227

Hīno’natthakaro’tya’ne(’karūpaṃ),

and brings no benefit, it has various forms."

Vô ích," Ngài đã suy nghĩ như vậy (theo nhiều cách),

4228

Cintetvāna tapovanaṃ vimānā

Thinking thus, after leaving the celestial palace for the ascetic grove,

"Ngươi Siddhatha, khi đến khu rừng khổ hạnh,

4229

Tvaṃ siddhatthu’pagamma kāhase kiṃ; ()

what will you, Siddhattha, do?

Ngươi sẽ làm gì?" ()

4230

2.

4231

Konāma’ntu’patāpanā’nuyutto

Who, indeed, having engaged in self-mortification,

"Ai đã từng tự hành hạ mình

4232

Patto hoti sukhappadaṃ kadāci,

has ever attained happiness?

Mà đạt được hạnh phúc bao giờ?

4233

Tasmā attu’patāpanā’nuyogo

Therefore, "the pursuit of self-mortification

Vì vậy, hãy suy nghĩ rằng việc tự hành hạ mình

4234

Hīno’natthakaro’ti cintayassu; ()

is lowly and brings no benefit," reflect on this.

Là thấp hèn và vô ích." ()

4235

3.

4236

Attānaṃ sayamevamovaditvā

Having exhorted himself in this way,

Sau khi tự khuyên nhủ mình như vậy,

4237

Piṇḍāyā’nugharaṃ caritva laddhaṃ,

and having wandered for alms from house to house to obtain food,

Đi khất thực từng nhà và nhận được,

4238

Bhattaṃ bhuttavato sakamhi kāye

after eating the meal, his body's

Khi đã ăn bữa cơm đó, trên thân thể của Ngài

4239

Āsuṃ pākatikāni lakkhaṇāni, ()

natural marks reappeared.

Các tướng tốt đã trở lại bình thường. ()

4240

4.

4241

Hīnantadvayavajjanena jātu

Indeed, by avoiding the two extremes,

Bằng cách tránh hai cực đoan thấp hèn,

4242

Ñāṇukkaṃsagatamhi tamhi vīre,

for that hero whose knowledge had ascended,

Vị anh hùng đó, với trí tuệ đã tăng trưởng,

4243

Bodhāyū’pasamāya nibbidāya

for awakening, for calm, for dispassion,

Để đạt Giác ngộ, sự an tịnh và sự nhàm chán,

4244

Ukkaṭṭhaṃ paṭipattimācarante; ()

he practiced the supreme path.

Đã thực hành con đường cao thượng. ()

4245

5.

4246

Chabbassānya’nidukkaraṃ karitvā

"Having performed arduous deeds for six years,

"Sau sáu năm khổ hạnh khó khăn,

4247

Bodhiṃ nājjhagato subhojanāni,

he did not attain awakening. Now, by eating good food,

Ngài đã không đạt được Giác ngộ khi ăn thức ăn ngon,

4248

Bhuñjanto kimu kubbate’ padhānā

what will he accomplish? He is deluded in his striving!"

Ngài sẽ làm gì với sự nỗ lực này?

4249

Vibbhanto iti pañcavaggiyāyaṃ; ()

Thus thought the group of five.

Ngài đã lạc lối," nhóm năm vị Tỳ-kheo đã nghĩ vậy. ()

4250

6.

4251

Madaditvā sikataṃ sinehaladdhā

"Giving butter to sand, what could be gained?

"Ai là kẻ ngu si muốn đạt được sự chứng ngộ

4252

Kevā’suṃ samaṇaṃ hi’maṃ upecca,

Who, being deluded, would wish to attain attainment by approaching this recluse?"

Bằng cách đến gần vị sa-môn này, người đã từ bỏ sự tinh tấn

4253

Ko mūḷho’dhigamādhigantumicche

Thinking thus, they descended into the Deer Park.

Và ăn thức ăn ngon như thể ăn cát?"

4254

Cintetvā migadāyamotariṃsu; ()

7.

Suy nghĩ như vậy, họ đã đi đến Lộc Uyển. ()

4255

7.

At that time, the daughter of the wealthy householder in Senānī village

7.

4256

Senānīnigame tadāni seṭṭhi-

adorned her husband's family; she was Sujātā,

Lúc đó, con gái của vị trưởng giả Senānī

4257

Dhītā sāmikulaṃ alaṅkatā’si,

her body stooped by the weight of her breasts,

Đã trang hoàng cho gia đình chồng,

4258

Bhārenā’vanataṅginī kucānaṃ

walking languidly like a swan.

Thân hình nghiêng về phía trước vì sức nặng của bộ ngực,

4259

Haṃsivā’lasagāminī sujātā; ()

8.

Giống như một con thiên nga, bước đi lười biếng, tên là Sujātā. ()

4260

8.

Her longed-for wish having come to fruition,

8.

4261

Jāte patthitapatthanāsamiddhe

she, for the deity who inhabited the tree,

Khi lời cầu nguyện đã thành tựu,

4262

Rukkhā’dhiggahitāya devatāya,

had a thousand cows led into the thicket of creepers

Để cúng dường vị thần cây,

4263

Kātuṃ sābalikammaka mānayitvā

to perform the offering.

Bà đã sai người mang đến một ngàn con bò cái

4264

Dhenū laṭṭhivanopagā sahassaṃ; ()

9.

Đang ở trong rừng cây gậy. ()

4265

9.

Having given the milk of five hundred of them

9.

4266

Tāsaṃ pañcasatāni duddhakhīraṃ

to the remaining five hundred cows,

Sau khi cho năm trăm con trong số đó uống sữa,

4267

Pāyetvā katapuna yāvatā’ḍhadhenū,

and having thus repeated the process of milk transformation,

Và làm cho năm trăm con còn lại trở thành bò mẹ,

4268

Khīrānaṃ parivattanaṃ vidhāya

she milked those five hundred cows at dawn.

Sau khi làm cho sữa biến đổi,

4269

Paccūsamhi dudoha tā’ḍhadhenū; ()

10.

Vào lúc bình minh, con bò cái đó đã vắt sữa. ()

4270

10.

Having mixed the drawn milk herself,

10.

4271

Missetvā sayamevava duddhakhīraṃ

she began to cook the milk-rice.

Sau khi tự mình trộn sữa đã vắt,

4272

Pāyāsaṃ pacituṃ samārabhittha,

The devas then poured nectar into it

Nàng bắt đầu nấu cháo sữa.

4273

Devā tattha sudhārasaṃ khipitvā

and protected it in the hearth.

Các vị chư thiên ở đó, sau khi bỏ vị cam lồ vào,

4274

Ārakkhādimakaṃsu uddhanasmiṃ; ()

11.

Đã làm sự bảo vệ trong lò nấu. ()

4275

11.

The Himālaya mountain was his pillow;

11.

4276

Tassā’si himāvācalo’padhānaṃ

the earth's surface was his couch.

Đối với nàng, Hy Mã Lạp Sơn là gối,

4277

Pallaṅko pathavitalaṃ ahū ce,

His hands were in the western and eastern oceans,

Mặt đất là giường,

4278

Hatthā pacchimapubbasāgaresu

and his feet were in the southern ocean.

Hai tay ở biển phía tây và phía đông,

4279

Pādā dakkhiṇasāgare bhaviṃsū; ()

12.

Hai chân ở biển phía nam. ()

4280

12.

The grass that grew there, without roots,

12.

4281

Uggantvā tiṇajāti nāhirandhā

stood touching the entire sky.

Các loài cỏ không mọc lên từ đất,

4282

Tassā’hacca ṭhitā nabhaṃ asesaṃ,

The black-headed birds that rose from his feet,

Đứng che kín cả bầu trời,

4283

Chādesuṃ caraṇuṭṭhitā’ssa kaṇha-

reaching up to his knees, and the black-winged insects also covered him.

Các loài côn trùng đen và không đen, từ chân đến đầu gối,

4284

Sīsā’jānuyugā’pya’kaṇhakīṭā; ()

13.

Đã che phủ Ngài. ()

4285

13.

Four birds from the four directions,

13.

4286

Cattāro sakuṇā catuddisāhi

having arrived at his foot-cage, which was without color,

Bốn con chim từ bốn phương

4287

Patvā tappadapañjaraṃ vivaṇṇā,

became white, like the solid earth mountain.

Bay đến lồng chân Ngài đã đổi màu,

4288

Setā’suṃ puthumīḷhapabbatassa

White (sins) were there on the summit of Mount Meḷha,

Trở nên trắng xóa, và Ngài đã đi trên đỉnh

4289

Sīse caṅkami so alimpamāno; ()

He walked without defilement.

Núi Mīḷha rộng lớn mà không bị vấy bẩn. ()

4290

14.

4291

Iccevaṃ sumati’ṭṭhapākadāni

Thus, Sumedha, having given the results of the eight good deeds,

Như vậy, bậc đại trí đã thấy năm giấc mộng

4292

Passitvā supināni pañca niṭṭhaṃ,

And having seen the five dreams to their completion,

Kết thúc sự chín muồi của nghiệp,

4293

Patto ajja bhavāmahanti buddho

Reached the state, “I shall become a Buddha today,”

“Hôm nay ta sẽ thành Phật vĩ đại,” Ngài nghĩ,

4294

Nigrodhaṃ samupecca sannisīdi; ()

And approached a banyan tree and sat down.

Rồi đến cây Nigrodha và ngồi xuống. ()

4295

15.

4296

Sodhetaṃ sahitā tu puṇṇadāsī

The maid Puṇṇā, intending to clean,

Người hầu gái Puṇṇā, cùng với Sujātā,

4297

Paccūse vaṭamūlapubbasele,

In the early morning, near the root of the banyan tree on the eastern hill,

Vào buổi bình minh, tại gốc cây đa phía đông,

4298

Taṃ lokekaraviṃ virājamānaṃ

Saw him, the sole sun of the world, shining brightly,

Đã thấy đấng Mặt Trời duy nhất của thế gian đang tỏa sáng,

4299

Disvā’voca sujātametamatthaṃ; ()

And spoke this to Sujātā.

Và đã nói điều này với Sujātā. ()

4300

16.

4301

Lakkhagghaṃ haripātimāharitvā

Taking the emerald-green bowl worth a hundred thousand,

Nàng đã mang cái bát vàng trị giá trăm ngàn,

4302

Sā āvajjayi pakkabhājanaṃ so,

She inverted the cooked food into it.

Và Ngài đã đổ cháo vào bát,

4303

Pāyāso vinivaṭṭito ṭhito’si

The milk-rice, when inverted, stood firm,

Cháo sữa đã được đổ ra và đứng yên

4304

Tāyaṃ pokkharapattatova’toyaṃ; ()

As if water on a lotus leaf.

Như nước trên lá sen. ()

4305

17.

4306

Sā aññāya suvaṇṇapātiyā taṃ

Having understood that (miracle) with the golden bowl,

Nàng Sujātā, sau khi biết đó là bát vàng,

4307

Chādetvā muditā pasantacittā

Filled with joy and a serene mind,

Đã đậy lại, vui mừng và tâm thanh tịnh,

4308

Gantvā maṇḍana maṇḍitā sasīse

Adorned with decorations, having placed it on her head,

Sau khi trang điểm, đội lên đầu,

4309

Katvā pūjayi bhojanaṃ sujātā; ()

Sujātā went and offered the food.

Đã cúng dường món ăn. ()

4310

18.

4311

Kālaṃ ettakamevabodhisattaṃ

After that much time, the Bodhisatta,

Bồ Tát, không vượt quá thời gian này,

4312

Nātikkamma vidhātudinnapatto,

Having received the bowl given by the Creator, did not go beyond it.

Đã nhận được bát do chư thiên ban tặng,

4313

Sampatto’si adassanaṃ tato taṃ

The golden bowl disappeared from sight, and then he,

Rồi cái bát vàng đã biến mất,

4314

Pātiṃ soṇṇamayaṃ paṭiggahetvā; ()

Having taken the golden bowl,

Sau khi nhận lấy cái bát vàng đó. ()

4315

19.

4316

Haṃsālimalinīkatāravinda-

Adorned with bees in lotus-filled groves,

Sông Neranjarā nổi tiếng,

4317

Reṇucchannasunīlanīrapurā,

And filled with dark blue water covered with pollen,

Nước xanh biếc đầy phấn hoa sen bị đàn thiên nga làm vẩn đục,

4318

Yā nerañjaravissutā’si tāya

The famous river Nerañjarā,

Đấng tinh túy của chúng sinh đã đến bờ

4319

Najjātīramagañji sattasāro; ()

The essence of beings (Bodhisatta) went to its bank.

Của con sông đó. ()

4320

20.

4321

Pāyāsāmisapuṇṇasoṇṇapātiṃ

Having placed the golden bowl filled with milk-rice

Đấng Chồi Vàng của chư Phật, sau khi đặt cái bát vàng đầy cháo sữa

4322

Kāsāvāni jinaṅkuro ṭhapetvā,

And his saffron robes, the Buddha-seed,

Và y cà sa xuống,

4323

Tīre tāya savantiyā nahātuṃ

On the bank of that river, to bathe,

Đã xuống bến để tắm tại bờ sông đó,

4324

Titthaṃ gandhagajorivo’tarittha; ()

He descended to the bathing place, like a fragrant elephant.

Giống như một con voi chúa thơm ngát. ()

4325

21.

4326

Rolambākulanīlanīrajehi

With swarms of bees on dark blue lotuses,

Nước sông xanh biếc với những bông sen xanh bị ong bướm làm náo động

4327

Sevālehi nadījalaṃ sunilaṃ,

the river water became dark blue with moss;

Và rong rêu,

4328

Nikkhantajjutisañcayehi dehā

from the masses of radiance emanating from his body,

Đối với thân Ngài, với những luồng ánh sáng rực rỡ phát ra,

4329

Otiṇṇassa jagāma piñjarattaṃ; ()

it turned yellowish-red when he descended into it. ()

Đã trở nên màu vàng. ()

4330

22.

4331

Gaṅgākāmini kañjareṇugandha-

The Gaṅgā, like a lover, with her high waves as arms,

Nàng sông Gaṅgā, với cánh tay là những con sóng cao,

4332

Cuṇṇaṃ tuṅgataraṅgabāhunā taṃ,

seemed to anoint her husband with the cool water,

Đã xoa phấn hoa sen thơm ngát lên,

4333

Bhattāraṃ salilena sītalena

which was mixed with the fragrant pollen dust of lotuses,

Và dường như đang tắm cho phu quân

4334

Makkhetvāsunahāpayantī’vā’si; ()

and to give him a good bath. ()

Bằng nước mát. ()

4335

23.

4336

Tulyaṃ tabbadanambujena laddhuṃ

A flock of swans, coming to receive the rays of the sun,

Sự chín muồi của nghiệp đã ngăn cản đàn thiên nga,

4337

Āyantaṃ raviraṃsisaṅgamena,

as if to equal his lotus-like face,

Đến để được giống như bông sen trên miệng Ngài,

4338

Haṃsasseṇi sarojakosarāsiṃ

defiled the mass of lotus petals,

Với sự kết hợp của tia nắng mặt trời,

4339

Saṃdūsesi āvāriyo hi pāko; ()

for an envious person is indeed evil. ()

Đã làm vẩn đục bụi phấn hoa sen. ()

4340

24.

4341

Tīre sārasacakkavākapakkhī

On the bank, cranes and cakkavāka birds,

Chim sếu và chim cakkavāka trên bờ,

4342

Sosāya’ssavisāritaṃ’sapakkhā,

with their wings spread out to dry from the water,

Với đôi cánh dang rộng để phơi khô,

4343

Gambhīrambhasi mattamāhariṃsu

drank deeply from the profound waters,

Đã uống nước sâu,

4344

Maññe nikkaruṇāya ettakantī; ()

as if in pity for the merciless heat. ()

Ta nghĩ, như thể với lòng thương xót. ()

4345

25.

4346

Tuṇḍe maṇḍitapuṇḍarīkadaṇḍo

With a stem of a white lotus adorning its beak,

Con thiên nga chúa, với cọng sen trắng trang trí trên mỏ,

4347

Pakkhe keravapaṇḍare pasārī,

and spreading its white night-lotus-like wings,

Đã dang rộng đôi cánh trắng như hoa súng,

4348

Nāthassu’bbahi mattahaṃsarājā

the intoxicated king of swans raised

Đã nâng lên trên đầu của Đức Thế Tôn

4349

Setacchattavibhutimuttamaṅge; ()

the glory of a white parasol over the Lord's head. ()

Sự vinh quang của chiếc lọng trắng. ()

4350

26.

4351

Vattamhojapalobhitālicakkaṃ

The circle of bees, attracted by the blooming lotus,

Vòng hoa sen tròn thu hút đàn ong,

4352

Cakkhavāpāthagataṃ jinaṅkurassa,

which came within the sight of the Bodhisatta (Buddha-to-be),

Đã rơi vào tầm mắt của Đấng Chồi Vàng của chư Phật,

4353

Saṃdassesi padhānabhuṭhitassa

displayed the abundance of beauty

Đã hiển thị sự vĩ đại của đất

4354

Nilasmiṃ kasiṇamhi bhūtibhāraṃ; ()

on the blue kasiṇa (meditation object) to the eminent one who had arisen. ()

Trong màu xanh của đất. ()

4355

27.

4356

Veyyāvaccakarārivāpagāyaṃ

The fish, like servants, by removing the dirt of moss and other impurities,

Các loài cá, như những người phục vụ,

4357

Sevālādimalāpanena mīnā,

in the river where he bathed,

Đã làm sạch nước bằng cách loại bỏ rong rêu và các chất bẩn,

4358

Pādañcandagamīnalakkhaṇassa

purified the water before the feet

Phía trước chân Ngài, có dấu hiệu cá mặt trăng,

4359

Tassa’gge vimalikariṃsu vāriṃ; ()

of him who bore the auspicious marks of the moon and fish. ()

Đã làm cho nước trong sạch. ()

4360

28.

4361

Uttiṇṇassa visālasāḷasākhī-

When he emerged, the Sāla forest maiden,

Sau khi Ngài lên bờ, các cây sāla lớn

4362

Sākhāhatthapuṭehi puñknāya,

with her branch-hands, offered a fresh garment

Với những cành cây như bàn tay chắp lại, đã dâng hoa,

4363

Gattaṃ mandasugandhagandhavāha-

to his body, which was gently touched by the fragrant breeze,

Những nàng cây sāla đã dâng tặng Ngài

4364

Vatthaṃ sāḷavanaṅganā adāsi; ()

from the large Sāla tree branches. ()

Một tấm y thơm ngát như gió thoảng. ()

4365

29.

4366

Lokindo parimaṇḍalaṃ nivattho

The Lord of the World, wearing a perfectly round garment,

Đấng Chúa tể thế gian đã mặc y tròn,

4367

Chādetvāna timaṇḍala’ntariyaṃ,

Having covered the three circles (of the body),

Đã che ba vòng y nội,

4368

Bandhitvopari kāyabandhanampi

and having tied the waist-band above,

Và sau khi buộc dây lưng,

4369

Kāsāvaṃ paridhāyi paṃsukūlaṃ; ()

he put on the saffron rag-robe. ()

Đã mặc y phấn tảo cà sa. ()

4370

30.

4371

Pāyāsassa nirūdakassa ūna-

Having made forty-nine mouthfuls

Sau khi chia cháo sữa không nước thành

4372

Paññāsappamite vidhāya piṇḍe,

of the waterless milk-rice,

Bốn mươi chín viên,

4373

Pācīnābhimukho nisajja najjā

he sat facing east on the bank

Ngồi quay mặt về hướng đông trên bờ

4374

Tīre tāya akāsi bhattakiccaṃ; ()

of that river and partook of the meal. ()

Sông đó, Ngài đã dùng bữa. ()

4375

31.

4376

Pāyāso madhuro’yamassa satta-

This sweet milk-rice was indeed the sustenance

Món cháo sữa ngọt ngào này đã trở thành

4377

Sattāhaṃ paṭividdhabodhino hi,

for him, who had attained enlightenment, for seven weeks,

Nguồn năng lượng cho Ngài trong bảy tuần sau khi giác ngộ,

4378

Ojāsamapharaṇāya ṭhānamāsi

for spreading the essence (of strength).

Để lan tỏa sức sống,

4379

Tasmā so pavihāsi nibbihesaṃ; ()

Therefore, he dwelt without difficulty. ()

Vì vậy, Ngài đã dùng nó mà không còn chút nào. ()

4380

32.

4381

Bujjheyyaṃ yadi bodhimajja sohaṃ

The wise one, holding that precious golden bowl

“Nếu hôm nay ta sẽ giác ngộ Bồ-đề,

4382

Uddhaṃsotamayaṃ suvaṇṇapāti,

in his right hand, said:

Thì cái bát vàng này sẽ trôi ngược dòng,”

4383

Gaṅgāyaṃ khipaki gacchatūti vatvā

"If I am to attain enlightenment today, let this

Sau khi nói vậy, bậc trí giả đã ném cái bát quý giá

4384

Dhīmā dakkhiṇahatthagaṃ tamagghaṃ; ()

golden bowl float upstream in the Gaṅgā." ()

Trong tay phải vào sông Gaṅgā. ()

4385

33.

4386

Sotaṃ bhindiya sā savantimajjhe

Breaking the current, that bowl stood

Cái bát đó, sau khi phá vỡ dòng chảy ở giữa sông,

4387

Ṭhatvā pāti yato asītihatthaṃ,

in the middle of the river, then went eighty cubits

Đã đứng yên ở một nơi sâu tám mươi cubit,

4388

Uddhaṃsotamupecca sannimujji

upstream and sank. Thus,

Sau khi trôi ngược dòng, nó đã chìm xuống,

4389

Tasmā so’pi nimujji pītinajjaṃ; ()

he too plunged into the river of joy. ()

Vì vậy, Ngài cũng đã chìm vào dòng sông hỷ lạc. ()

4390

34.

4391

Nāgānaṃ bhavanaṃ upecca tiṇṇaṃ

Having reached the abode of the Nāgas,

Sau khi đến cung điện của các loài rồng,

4392

Buddhānaṃ panimamhi bhaddakappe,

that bowl, which had been used by the three Buddhas

Cái bát vàng đã được ba vị Phật sử dụng

4393

Sāpātiparibhuttasoṇṇapāti

of this auspicious eon,

Trong kiếp hiền này,

4394

Ghaṭṭetvāna ṭhitā katānurāvā; ()

struck against the others and remained, making a sound. ()

Đã va chạm và phát ra tiếng vang. ()

4395

35.

4396

Taṃ dīghāyukakālanāgarājā

The Nāga king, Dīghāyuka, hearing that sound,

Vua rồng Dīghāyukakāla, sau khi nghe

4397

Sutvā saddamathajjape’kabuddho,

then recited a verse, praising the Conqueror,

Tiếng vang đó, đã biết rằng một vị Phật

4398

Uppannoti jinaṃ abhitthavanto

saying, "A Buddha has arisen!"

Đã xuất hiện, và ca ngợi Đấng Chiến Thắng,

4399

Aṭṭhāsi thutigītikāsatehi; ()

He stood there with hundreds of songs of praise. ()

Đã đứng đó với hàng trăm bài ca tán thán. ()

4400

36.

4401

Chāyābaddhavisālasāḷasālaṃ

Having reached the Sāla grove near the river,

Sau khi đến khu rừng sāla rộng lớn với bóng mát

4402

Patvāsāḷavanaṃ nadīsamīpe,

where large Sāla trees cast their shade,

Gần bờ sông,

4403

Ājīvaṭṭhamasīlasaṃvarena

he, whose body and speech were already purified

Với sự giữ giới thanh tịnh về thân và khẩu,

4404

Ādoyeva visuddhakāyavāco; ()

by the eight precepts of livelihood, ()

Cùng với tám chi phần của sự sống thanh tịnh, ngay từ đầu. ()

4405

37.

4406

Katvāṭṭhārasapiṭṭhikaṇṭakānaṃ

Having gradually established mindfulness of the meditation object

Sau khi lần lượt thực hiện

4407

Koṭīnaṃpaṭipādanaṃ kamena,

by arranging the eighteen types of thorns for his back,

Mười tám ngàn mũi kim châm vào lưng,

4408

Pallaṅkassanisajjabandhanena

and by binding himself in the lotus posture,

Với sự an tọa kiên cố trên tòa,

4409

Kammaṭṭhānasatiṃ upaṭṭhapetvā; ()

()

Ngài đã thiết lập niệm về đề mục thiền quán. ()

4410

38.

4411

Ānāpānasatiṃpariggahetvā

Having grasped mindfulness of breathing,

Vị ẩn sĩ bậc thầy đó, sau khi nắm giữ niệm hơi thở ra vào,

4412

Nibbattesimalaggahītapubbe,

and having previously attained the nine states of absorption,

Đã hoàn thành các thiền định đã được nắm giữ trước đây,

4413

Rūpārūpasamādhayo’ṭṭhapañcā-

the eight form and formless absorptions, and the five higher knowledges,

Tám thiền sắc giới và vô sắc giới,

4414

Bhiññāyo vasitāca so vasīso ()

that master of mastery ()

Và năm thần thông. ()

4415

39.

4416

Jhānassādarato divāvihāraṃ

Delighting in jhāna, having spent the day

Với sự say mê thiền định, sau khi an trú ban ngày

4417

Katvā sāḷavane surāsurehi,

in the Sāla grove, honored by devas and asuras,

Trong rừng sāla, được chư thiên và phi thiên bảo vệ,

4418

Dhīro maggamalaṅkataṃ karīva

the wise one, like an elephant adorning its path,

Bậc anh hùng, như một con voi chúa được trang trí trên đường,

4419

Gantuṃ otariyatrabodhimūlaṃ; ()

descended there to the Bodhi tree. ()

Đã đi xuống gốc cây Bồ-đề. ()

4420

40.

4421

Lājādīkusumehivippakiṇṇo

That path, strewn with parched rice and other flowers,

Con đường đó, được rải đầy hoa lúa và các loại hoa khác,

4422

Muttāpaṇḍaravāḷukātthato so,

and covered with pearl-white sand,

Được phủ cát trắng như ngọc trai,

4423

Maggo tuṅgataraṅga bhaṅgahāri

was like the ocean, the abode of Lakkhī,

Giống như đại dương, nơi trú ngụ của nữ thần may mắn,

4424

Lakkhīvāsapayodadhīri’vā’si; ()

with its high, breaking waves. ()

Với những con sóng cao và mạnh mẽ. ()

4425

41.

4426

Majjhā’ropitapaṅkajābhirāmaṃ

The devas stretched out a divine canopy for him,

Với những bông sen xinh đẹp được đặt ở giữa,

4427

Muttādāmasamākulaṃ samantā,

beautiful with lotuses placed in the center,

Được bao phủ bởi chuỗi ngọc trai khắp nơi,

4428

Kaṇṇolambasuvaṇṇaghaṇṭamassa

adorned all around with strings of pearls,

Với những chiếc chuông vàng treo ở tai,

4429

Deṭā dibbavitāna mukkhipiṃsu; ()

and with golden bells hanging from its corners. ()

Các vị chư thiên đã giăng một tán lọng trời. ()

4430

42.

4431

Lokatthaṃ karaṇāya coditasmiṃ

As that sole hero, the sun of the world,

Khi Đấng Mặt Trời của thế gian, bậc anh hùng duy nhất,

4432

Tasmiṃ lokadivākare’kavīre,

was inspired to act for the welfare of the world,

Được thúc đẩy để làm lợi ích cho thế gian,

4433

Gacchante sahajātabodhimūlaṃ

and proceeded towards the innate Bodhi tree,

Đang đi đến gốc cây Bồ-đề tự nhiên,

4434

Āloko udapādi sabbaloke; ()

a light arose throughout the entire world. ()

Ánh sáng đã xuất hiện khắp thế gian. ()

4435

43.

4436

Āyantaṃ tiṇhārako pathamhi

Seeing him approaching on the path,

Trên đường, người cắt cỏ tên Sotthiya

4437

Disvā sotthiyanāmabhūsuro taṃ,

the Brahmin named Sotthiya, a grass-cutter,

Đã thấy Ngài đang đến,

4438

Pādāsi tiṇamuṭṭhiyo’ṭṭhamattā

offered him eight handfuls of grass.

Đã dâng tám bó cỏ,

4439

Nātho tāni tiṇāni sampaṭicchi; ()

The Lord accepted those grasses. ()

Đức Thế Tôn đã nhận những bó cỏ đó. ()

4440

44.

4441

Vattatte varapāṭihāriyamhi

As the wondrous miracle was taking place

Trên con đường có phép lạ vĩ đại đang diễn ra,

4442

Magge gandhagajo’ca jamhamāno,

on the path, the fragrance-elephant, swaying,

Đấng voi chúa, đang đi,

4443

Sampatto karuṇākalattabhattā

the beloved of the lady of compassion, arrived

Đấng phu quân của lòng bi mẫn,

4444

Sambodhādhigamāya bodhimūlaṃ; ()

at the foot of the Bodhi tree for the attainment of enlightenment. ()

Đã đến gốc cây Bồ-đề để chứng đạt giác ngộ. ()

4445

45.

44.

4446

Tassosīdaṭhitaṃ’va cakkavāḷaṃ

The entire cosmos seemed to sink below him,

Dường như toàn bộ vũ trụ đã chìm xuống

4447

Heṭṭhā dakkhiṇato’ttarānanassa,

to his right and to the north of him, as he faced north.

Phía dưới, bên phải và bên trái của Ngài,

4448

Paññāyu’ttaracakkavāḷamuddhaṃ

By his wisdom, he seemed to transcend the northern cosmos

Với trí tuệ, Ngài đã vượt qua vũ trụ phía trên

4449

Laṅghitvānaṭhitaṃ’va ābhavaggaṃ; ()

and stand above it, up to the highest realm of existence. ()

Và đứng vững cho đến đỉnh của hữu. ()

4450

46.

45.

4451

Evaṃ pacchimamuttaraṃ disampi

Thus, considering the western and northern directions

Như vậy, Ngài đã đi vòng quanh phía tây và phía bắc,

4452

Aṭṭhānanti padakkhiṇaṃ karonto,

as unsuitable, he circumambulated them.

Sau khi biết rằng đó không phải là nơi thích hợp,

4453

Gantvā ṭhānavaraṃ puratthimasmiṃ

Having gone to the excellent place in the east,

Đã đến nơi tốt lành ở phía đông,

4454

Aṭṭhāsi vasi pacchimānano so; ()

that master stood facing west. ()

Và đứng quay mặt về phía tây. ()

4455

47.

46.

4456

Dhīmā dakkhiṇapāṇipallavena

The wise one spread those grasses

Bậc trí giả, với bàn tay phải như cành cây,

4457

Agge tāni tiṇāni sattharī so,

with his right hand, like a tender shoot, at the front.

Đã trải những bó cỏ đó ra,

4458

Tamhā cuddasahatthamuppatitvā

Rising fourteen cubits from there,

Từ đó, một tòa ngồi cao mười bốn cubit

4459

Pallaṅko samalaṅkarī dumindaṃ; ()

a lotus seat adorned the king of trees. ()

Đã trang hoàng cho cây chúa. ()

4460

48.

47.

4461

Dakkho kārupavīṇacittakāro

Just as a skilled craftsman or painter

Như một họa sĩ tài ba và khéo léo

4462

Kātuṃ vā’likhituṃ yathānasakkā,

cannot make or draw such a thing,

Không thể vẽ hoặc tạo ra được,

4463

Aṭṭhaṃsu haritāni santhatāni

so those grasses, having risen up,

Những bó cỏ xanh đã được trải ra

4464

Evaṃ tāni tiṇāni uppatitvā; ()

stood as a green mat. ()

Như vậy, những bó cỏ đó đã mọc lên. ()

4465

49.

48.

4466

Maṃsādī upasussare nahārū

"Let my flesh and sinews dry up,

“Thịt và các thứ khác sẽ khô héo, gân cốt

4467

Aṭṭhīcepyavasissare sarīre;

and my bones in my body waste away;

Và xương sẽ tiêu tan trong thân thể;

4468

Muñceyyaṃ caturāsavehi yāva

I will not break this posture

Cho đến khi ta giải thoát khỏi bốn dòng chảy ô nhiễm,

4469

Bhindissāmi natāvimaṃ ahanti; ()

until I am freed from the four defilements!" ()

Ta sẽ không rời khỏi nơi này,” Ngài nghĩ. ()

4470

50.

49.

4471

Daḷhaṃ cintiya daḷhamānaso so

Having firmly resolved with a firm mind,

Bậc trí giả đó, với ý chí kiên định, đã suy nghĩ kiên cố,

4472

Pācīnābhimukho dumindabandhaṃ;

he sat facing east, with the king of trees behind him,

Ngồi quay mặt về hướng đông dưới cây chúa. ()

4473

Katvā piṭṭhigataṃ nisīdi bodhi-

on the Bodhi seat,

Sau khi đã ngồi trên Bồ-đề toạ,

4474

Pallaṅkamhi yugandhare ravī’va; ()

like the sun on Mount Yugandhara. ()

Như mặt trời trên núi Yugandhara. ()

4475

51.

4476

Lokeso sasimaṇḍalāvabhāsaṃ

The Lord of the world then held a white parasol,

Bậc Lãnh đạo thế gian đã thọ nhận lọng trắng

4477

Setacchattamadhārayī tadaññe,

shining like the disk of the moon.

Chiếu sáng như vầng trăng. Sau đó, những vị khác,

4478

Suddhāvāsatalaṭṭhadevatā taṃ

Other devas from the Suddhāvāsa realms

Chư thiên trú ở cõi Tịnh Cư (Suddhāvāsa), đã

4479

Pūjesuṃ makuṭappitañjalīhi; ()

worshipped him with joined hands placed on their crowns. ()

Đảnh lễ Ngài với đôi tay chắp trên đỉnh đầu. ()

4480

52.

4481

Ye rūpāvacare vasanti devā

The devas dwelling in the rūpa realms,

Chư thiên trú ở cõi Sắc giới (Rūpāvacara),

4482

Te ca’ññatra asaññasattadeve,

and others, except for the asaññasatta devas,

Ngoại trừ chư thiên Vô Tưởng (Asaññasatta),

4483

Sampatvā vajirāsane nisinnaṃ

having arrived, worshipped him, seated on the Vajirāsana,

Đã đến nơi Ngài ngồi trên Kim Cang Tọa,

4484

Pūjesuṃ kusumākulañjalīhi ()

with joined hands filled with flowers. ()

Và cúng dường Ngài với đôi tay đầy hoa. ()

4485

53.

4486

Ekacce paranimmitādilokā

Some devas from the Paranimmita and other worlds,

Một số chư thiên ở các cõi Paranimmitā, v.v.,

4487

Patvā bhattibharā’marā mahiṃsu,

filled with devotion, arrived and praised him,

Đã đến, tràn đầy lòng sùng kính, và tôn vinh Ngài.

4488

Pūjābhaṇḍasamābhikiṇṇahatthā

with hands laden with offerings.

Với đôi tay đầy vật phẩm cúng dường,

4489

Mārāriṃ tahimāpa pāpimā kiṃ; ()

What did Māra, the Evil One, do there to the enemy of Māra? ()

Kẻ ác Māra đã đến đó để làm gì đối với Bậc Thù Thắng của Māra? ()

4490

54.

4491

Ye nimmāṇaratimhi nijjarā te;

Those devas in Nimmāṇarati,

Các vị chư thiên ở cõi Nimmānaratī,

4492

Patvā gandhakaraṇḍamaṇḍalehi,

having arrived with circles of perfume boxes,

Đã đến với các hộp hương và vòng hoa,

4493

Sampūjesumalaṅkataṅghipīṭhaṃ

worshipped the adorned footrest

Cúng dường Ngài, đấng tối thượng ngồi trên tòa chiến thắng,

4494

Naṃ seṭṭhaṃ vijayāsanopaviṭṭhaṃ; ()

of Him, the excellent one, seated on the seat of victory. ()

Với bệ chân được trang hoàng. ()

4495

55.

4496

Aṭṭhāsi tusitālayā saseno

From the Tusita abode, the great deva king Santusita,

Đức vua chư thiên Santusita, cùng với đoàn tùy tùng,

4497

Patvā santusitavhadevarājā,

having arrived with his retinue, stood,

Đã đến từ cõi Tusita và đứng đó. ()

4498

Vijento harimora piñchapuñja-

fanning with clusters of green peacock feathers,

Vẫy những hàng quạt lá cọ vàng rực rỡ,

Table of Contents

Settings