Jinavaṃsadīpaṃ

301

Tathā sarīraṃ kuṇapehi pūraṃ

So too, may I indeed abandon this body full of corpses

Cũng vậy, ta nguyện sẽ từ bỏ

302

Yaṃnūna gaccheyyamahaṃ jahitvā;

And go forth!”

Cái thân đầy xác chết này mà ra đi.

303

61.

304

Nāvaṃ yathā jajjaramāpagāhiṃ

“Just as a leader, carefully avoiding a dilapidated boat

Cũng như người lái thuyền từ bỏ

305

Vajeyya netā atapekkhakova,

In a river, would depart,

Chiếc thuyền mục nát trên sông mà đi,

306

Tathā navadvārasavaṃ sarīraṃ

So too, may I indeed abandon this body, leaking from nine doors,

Cũng vậy, ta nguyện sẽ từ bỏ

307

Yaṃnūna gaccheyyamahaṃ jahitvā;

And go forth!”

Cái thân chín cửa chảy ra này mà ra đi.

308

62.

309

Corehi gacchaṃ avahārabhītyā

“Just as Sumedha, going with thieves, for fear of robbery,

Sumedha đi cùng với bọn cướp, vì sợ bị cướp,

310

Khemaṃ sumedho puramotareyya,

Would enter a safe city,

Ngài đã đi vào thành phố an toàn,

311

Tathā sarīraṃ kusalāvahāraṃ

So too, may I indeed abandon this body, which robs wholesome states,

Cũng vậy, ta nguyện sẽ từ bỏ

312

Yaṃnūna gaccheyyamahaṃ jahitvā;

And go forth!”

Cái thân cướp thiện pháp này mà ra đi.

313

63.

314

Nekkhamma saṅkappa paro’pamāhi

Thus, the greatly courageous one, reflecting on the thought of renunciation

Vị anh hùng cao quý đó, với những ví dụ về tư duy xuất ly,

315

Anussaritve’vamuḷāravīro,

With these similes,

Đã nhớ lại như vậy,

316

Hato’rapāre tibhave asāre

Was disgusted with the other shore of the three realms of existence, which are devoid of essence,

Và đã sống với tâm trạng chán ghét

317

Vihāsi ukkaṇṭhitamānaso so;

And his mind became weary;

Ba cõi vô thường, vô chủ.

318

64.

319

Suvaṇṇa muttā maṇi rūpiyādi-

Then the treasurer showed him the treasury and storehouses,

Đầy vàng, ngọc trai, đá quý, bạc, v.v.,

320

Dhanehi dhaññehi ca pūritāni,

Filled with gold, pearls, jewels, silver, and other riches,

Và ngũ cốc,

321

Avāpuritvāna,tha kosakoṭṭhā-

And with grains,

Sau đó, người quản kho đã mở

322

Gārāni taṃ dassayi rāsivaḍḍho;

Having opened them;

Các kho tàng và chỉ cho ngài thấy.

323

65.

324

Pitāmahānaṃ pakapitāmahānaṃ

“Here, the wealth of your great-grandfathers and great-great-grandfathers,

‘Tài sản của ông nội, ông cố,

325

Mātāpitunnaṃ vibhavā panettha,

And of your parents,

Và cha mẹ của con, ở đây,

326

Anappakāthāvarajaṅgamāte

Consisting of immeasurable immovable and movable property,

Có rất nhiều tài sản bất động và động sản,

327

Saṃdissare dhīra sumedhavippa;

Is visible, O wise brahmin Sumedha!”

Thưa Bà-la-môn Sumedha trí tuệ!’

328

66.

329

So sattamā yāva paveṇivaṭṭā

He, from the seventh generation of his lineage,

Ngài đã tính toán tài sản tích lũy

330

Vibhāvayitvā vibhavassarāsiṃ,

Having revealed the accumulation of wealth,

Theo dòng dõi cho đến bảy đời,

331

Dhanāgamassāpi dhanabbayassa

of the income and expenditure of wealth,

Và đã chỉ ra số lượng

332

Pamāṇa’mācīkkhipamāṇadassiṃ;

indicating the measure, showing the measure;

Tài sản đến và tài sản chi tiêu, là người thấy được số lượng.

333

67.

334

Kuṭumbametaṃ paṭipajjamāno

Managing this household,

‘Hãy quản lý gia sản này,

335

Kāmesu devoviya indriyāni,

like a god with his senses among sense pleasures,

Hãy hưởng thụ các giác quan theo ý muốn của con,

336

Icchānurūpaṃ paricārayassu

enjoy according to your desire,

Như một vị thần trong các dục lạc’.

337

Icceva mārocayi rāsivaḍḍho;

thus indeed, the wealth-increaser declared;

Người quản kho đã nói như vậy.

338

68.

339

Amuṃ mahantaṃ dhanadhaññarāsiṃ

That great heap of wealth and grain,

‘Cha mẹ ta đã không mang theo

340

Samāvinitve’ka kahāpaṇampi,

having accumulated, not even a single kahāpaṇa,

Dù chỉ một đồng xu từ đống tài sản và ngũ cốc khổng lồ này,

341

Nā’dāya mātāpitaropya’ho to

alas, his parents did not take it,

Mà đã đi đến thế giới khác theo nghiệp của họ’.

342

Gatā yathākamma mito parattha;

and went from here to the other world according to their kamma;

69.

343

69.

Là người rất dũng cảm trong việc nắm bắt bản chất của sự vật,

344

Tabbatthusāraggahaṇātisūro

Very skilled in grasping the essence of those things,

Là người có bản chất từ bỏ, sau đó là tinh hoa của sự từ bỏ,

345

Vossaggasanto atha sattasāro,

then the essence of beings, content with relinquishment,

Sau khi báo cáo sự việc này cho vua,

346

Rañño samārociya etamatthaṃ

having informed the king of this matter,

Ngài đã cho đánh trống trong thành phố của mình.

347

Bheriṃ carāpesi sake puramhi;

had a drum beaten in his own city;

70.

348

70.

Vị hộ trì của những người không nơi nương tựa

349

Santappayi bherivirāvagandha-

Having smelt the fragrance of the drum's sound,

Đã làm thỏa mãn đám đông loài người đến

350

Māghāya sampattajātā’lijātaṃ,

the multitude of bees that had arrived were satisfied;

Ngửi mùi tiếng trống vang,

351

Bhovādi nānāratanādibhoga-

the protector of the helpless, with honey-like food,

Bằng các món ăn ngon và các loại tài sản quý giá khác,

352

Madhūhi sattāha’manāthanātho;

with various jewels and other enjoyments for seven days;

Trong bảy ngày.

353

71.

354

Tadagga yaññālaya vārivāha-

Then, due to the downpour of wealth from the foremost sacrificial hall,

Do mưa lớn từ những đám mây nước của đại lễ cúng dường đó,

355

Dhārānipātaddhanavuṭṭhihetu,

like torrents of rain from water-bearing clouds,

Các bờ đê của lòng tham tài sản của đại chúng

356

Mahā janassā’dhikavatthutaṇhā-

the banks of excessive craving for possessions

Đã bị vỡ trong tâm trí họ.

357

Taṭāni bhinnāni manodahesu;

were broken in the minds of the great populace;

72.

358

72.

Sumedha, được nuôi dưỡng trong hạnh phúc, từ bỏ dục lạc,

359

Sukhedhito kāmasukhaṃ pahāya

Having been raised in comfort, abandoning sense pleasures,

Sau đó rời khỏi nhà,

360

Gharā’bhīnikkhamma tato sumedho,

the wise one then departed from home,

Đã đi vào dãy Himalaya,

361

Ajjhogahetvā himavanta’māpa

entered the Himalaya, and reached

Đến ngọn núi Dhamma, nơi tìm kiếm giáo pháp.

362

Dhammesako dhammakapakabbata’ntaṃ;

the hermitage of Dhammaka, the ascetic of Dhamma;

73.

363

73.

Sau đó, thần trời đã hiểu được ý nghĩ của ngài,

364

Vitakkamaññāya’tha devaraññā

Then, discerning his thought, the king of devas

Và đã sai Vissakamma tạo ra

365

Vyāpārito māpayi vissakammo,

commissioned Vissakamma to create

Một am thất thích hợp cho sự cô tịch

366

Tahiṃ vivekakkhamaka massamañca

there an hermitage suitable for solitude

Và một khu vực kinh hành đẹp đẽ ở đó.

367

Manoramaṃ caṅkamabhumibhāgaṃ;

and a delightful walking path;

74.

368

74.

Ngài đã đến am thất đó, vốn trống vắng các vị xuất gia,

369

Tamassamaṃ pabbajitehi suññaṃ

Approaching that hermitage, empty of ascetics,

Mở cửa và,

370

Upecca soñcāramavāpuritvā,

he opened the door,

Sau khi đọc các chữ viết bên trong,

371

Ñatvā tadantolikhita’kkharāni

and having seen the inscribed letters within,

Ngài đã xem xét các vật dụng cần thiết.

372

Khāriṃparikkhārabharaṃavekkhi;

he examined the basket filled with requisites;

75.

373

75.

Sau khi từ bỏ y phục cũ kỹ với chín lỗi,

374

Nivatthavatthaṃnavavadosupetaṃ

Rejecting the worn garment with its nine defects,

Và thấy được lỗi lầm của những gì đáng tránh,

375

Vivajjiyāvajjiyavajjadassi,

he, seeing the faults, avoided what was faulty,

Ngài đã mặc y vỏ cây, như một tấm thảm hoa sen,

376

Dhāresitaṃbārasadhānisaṃsa-

and donned the bark robe, like a flower-bed of mind's swiftness,

Có mười hai lợi ích.

377

Manojapupphattharavākacīraṃ;

which possessed twelve advantages;

78.

378

76.

379

Punnāgapupphattharakā’bhirāmaṃ

Having placed a piece of antelope skin,

Mang một mảnh da thú trên vai, đẹp như thảm hoa Punnāga,

380

Aṃse vidhāyā’jinacammakhaṇḍaṃ,

delightful like a bed of Punnāga flowers, on his shoulder,

Tạo thành một búi tóc trên thân,

381

Katvā jaṭāmaṇḍala mittamaṅge

and having made a coil of matted hair on his body,

Và cầm một cái gậy ba khúc,

382

Tivaṅka mādāya’tha khārikājaṃ;

he then took the three-pronged staff and the basket;

Cùng với giỏ đựng đồ.

383

77.

384

Bhujaṅgabhogo’rubhujena dhīro

The wise one, with an arm like a serpent's coil,

Vị trí giả đó, với cánh tay to lớn như thân rắn,

385

Ādāya cālambanadaṇḍakoṭiṃ,

took the end of the walking stick,

Cầm đầu gậy chống,

386

Samaggahī tāpasavesamevaṃ

and thus assumed the ascetic's garb,

Đã nhận lấy hình dáng của một đạo sĩ như vậy,

387

Virattacittoka vibhaveva bhave’pi;

his mind dispassionate towards both prosperity and existence;

Với tâm chán ghét cả sự tồn tại và không tồn tại.

388

78.

389

So caṅkamī caṅkamamotaritvā

He descended from the walking path and walked,

Ngài đã kinh hành trên đường kinh hành,

390

Silātalasmiñca divā nisajji,

and sat on the rock slab during the day;

Và ngồi trên phiến đá vào ban ngày,

391

Sāyaṃ paviṭṭho vasi paṇṇasālaṃ

in the evening, he entered and stayed in the leaf-hut,

Vào buổi tối, ngài vào am lá,

392

Nipajji kaṭṭhattharasesamañce;

and lay down on a bed made of piled wood;

Và nằm trên giường trải bằng gỗ.

393

79.

394

Pacacūsakālamhi pabujjhito so

Awakened at dawn,

Vào lúc năm giờ sáng, ngài thức dậy,

395

Āvajjayitvā’gamanappavattiṃ,

he reflected on the circumstances of his arrival,

Và suy nghĩ về sự việc đã xảy ra,

396

Vivekakāmassa mame’ttha vāso

"This dwelling here for me, who desires solitude,

‘Sự cư trú của ta ở đây, là người khao khát cô tịch,

397

Kāmaṃ gharāvāsasamo siyā’ti;

would be like a household life;"

Thật giống như cuộc sống gia đình’.

398

80.

399

Aduñhi paṇṇacchadanaṃ kapota-

"This leaf-roof is like the feet of a pigeon,

‘Mái lá này như chân chim bồ câu,

400

Pādāruṇaṃ beluvapakkavaṇṇā,

the color of ripe Beluva fruit;

Màu sắc như quả Bilva chín,

401

Bhūmīpi bhittī rajatāvadātā

the floor and walls are pure white like silver,

Nền đất và tường trắng như bạc,

402

Mañco’pi cittattharavārurūpo;

and the bed is adorned with beautiful coverings;

Giường cũng đẹp như một tấm thảm được trang trí’.

403

81.

404

Subhāka manāpā mama pakaṇṇasālā

My beautiful and delightful leaf-hut

‘Am lá của ta thật đẹp và dễ chịu,

405

Sādīnavā dupparibhāriyā’yaṃ,

is fraught with danger and difficult to maintain;

Nhưng nó có lỗi và khó giữ gìn,

406

Paṇītabhikkhā pariyeṭṭhi mūla-

there is no root of suffering in seeking excellent almsfood,"

Sự tìm kiếm thức ăn ngon là nguồn gốc của khổ,

407

Dukkhassa natthi’ti pamāṇa manto;

thus he concluded;

Không có điều đó’, ngài đã suy tư như vậy.

408

82.

409

Agārasaññāya paṭikkhapitvā

Rejecting that family leaf-hut,

Sau khi từ bỏ am lá gia đình đó,

410

Tañca’ṭṭhadosā kulapaṇṇasālaṃ,

which had eight faults, perceiving it as a house,

Với tám lỗi lầm, coi nó như một ngôi nhà,

411

Dasaṅga sādhāraṇa rukkhamūlaṃ

he resorted to the root of a tree, common to ten kinds of beings,

Ngài đã đến sống dưới gốc cây, nơi có mười yếu tố chung,

412

Phalāphakhalāhāra mupecca bhojī;

and ate fruits and fallen fruits;

Và ăn trái cây, không ăn trái cây.

413

83.

414

Sumedhaso so divasāni satta

Sumedha for seven days.

Sumedha đó đã sống bảy ngày

415

Mahāpadhānaṃ padahaṃ sumedho,

Sumedha, striving with great effort,

Đại tinh tấn đã thực hành, bậc Sumedha,

416

Patto abhiññāsu vasisu pāraṃ

Attained the highest skill in the abhiññās (supernormal powers),

Đã đạt đến sự thành thạo tột cùng trong các thắng trí,

417

Sabbaṃka samāpattisukhaṃ avindi;

And experienced the bliss of all meditative attainments (samāpattis).

Đã chứng đắc mọi an lạc của các thiền định;

418

84.

419

Tasmiṃkhaṇe kānana devatāhi

At that moment, the joyful cry of "Sādhu!"

Vào khoảnh khắc ấy, chư thiên rừng núi

420

Sādhū’ti nigghositapītighoso,

Resounded from the forest deities, rising up with his fame,

Đã cùng nhau reo hò “Sādhu!” với tiếng hoan hỷ vang dội,

421

Abbhuggato tassa yasena saddhiṃ

Which originated from his pure knowledge and conduct (vijjācaraṇa).

Tiếng ấy vang lên cùng với danh tiếng của Ngài

422

Visuddhavijjācaraṇu’bbhavena;

By the arising of pure knowledge and conduct;

Do sự phát sinh của giới-định-tuệ thanh tịnh;

423

85.

424

Vijjādharā tagguṇadīpakāni

Vidyādharas (celestial beings) sang songs proclaiming his virtues,

Các vị Vijjādhara (minh sư)

425

Mutiṅgavīṇādhanibandhavāni,

Accompanied by mutiṅgas and viṇās,

Với tiếng trống mutiṅga và tiếng đàn vīṇā,

426

Gāyiṃsu gītāni’va naccamāno

As if the Himalayas itself danced,

Đã ca hát những bài ca tán dương các đức tính của Ngài,

427

Himācalo sampati sampavedhi;

Shaking completely at that time.

Cả dãy núi Hy Mã Lạp Sơn cũng rung động như đang nhảy múa;

428

86.

429

Muddhaṅkuraṃ bhudharakuṭabāhu-

The great lakes, with hundreds of mountain peaks as arms,

Với hàng trăm cánh tay là những đỉnh núi nhọn,

430

Satehi tannijjhara cāmarehi,

Adorned with waterfalls like whisk-fans,

Với những thác nước như những cây phất trần của chúng,

431

Vidhūyamānehi vidhūtapāpaṃ

Swayed, as if offering homage to him

Khi chúng được phất lên, mọi tội lỗi đều tan biến,

432

Katopahāreva mahāsarā’pī;

Who had dispelled evil.

Các hồ lớn cũng như dâng lễ vật;

433

87.

434

Akālameghaddhani bherirāva-

Flocks of intoxicated peacocks, stirred by the sound

Với tiếng trống vang dội như sấm sét trái mùa,

435

Vyāpāritā mattasikhaṇḍisaṇḍā;

Of untimely clouds like war drums,

Đàn công say đắm,

436

Ajjhāvasantaṃ vanasaṇḍamajjhaṃ

Danced an unbroken cosmic dance (taṇḍava)

Đã nhảy múa không ngừng

437

Mahiṃsucā’khaṇḍanataṇḍavena;

In the midst of the forest where he dwelt.

Trong khu rừng mà Ngài đang an trú;

438

88.

439

Mandā’nilā’mandabhujā’valamba-

The gentle breezes, with their strong arm-like swaying

Những làn gió nhẹ nhàng, với những cánh tay mạnh mẽ

440

Sunīlasākhāmaṇivijanīhi,

Dark blue branches (like jeweled fans),

Là những cành cây xanh biếc như ngọc bích,

441

Lataṅganā’liṅgitasālasāmī

Fanned the steadfast sage, even him who was free from fear,

Những dây leo uốn quanh những cây sāla gần đó,

442

Saṃvijayuṃ vitadarampi dhīraṃ;

While the creeper-maidens embraced the Sāla trees.

Đã quạt mát cho vị hiền giả không còn sợ hãi;

443

90.

444

Kapītanā’soka tamāla nīpā

Kapi, Asoka, Tamāla, Nīpa trees,

Kapītanā (cây thị), Asoka, Tamāla, Nīpa

445

Kapītanā’soka tamāla nīpā, (samattapādabhyāsa mahā yamakaṃ)

Kapi, Asoka, Tamāla, Nīpa trees, (Mahāyamaka of complete repetition of pādas)

Kapītanā, Asoka, Tamāla, Nīpa, (yamaka lớn lặp lại toàn bộ câu)

446

Kapītanā’soka tamāla nīpā

Kapi, Asoka, Tamāla, Nīpa trees,

Kapītanā, Asoka, Tamāla, Nīpa

447

Kapītanā’soka tamāla nīpā;

Kapi, Asoka, Tamāla, Nīpa trees;

Kapītanā, Asoka, Tamāla, Nīpa;

448

91.

449

Na velalitā kiṃ pasavakā’vataṃsā

Were the garlands of new blossoms not swaying?

Chẳng phải những dây leo uốn lượn như những vòng hoa tươi,

450

Latāvitānā madhupālisālī,

The creeper-arbors were filled with swarms of bees,

Với những giàn hoa leo, bầy ong vây quanh,

451

Latāvitānā madhupā’lisālī

The creeper-arbors were filled with swarms of bees,

Bầy ong vây quanh những giàn hoa leo,

452

Na vellitā kiṃ pakasavā’vataṃsā;(Samuggabheda yamakaṃ)

Were the garlands of new blossoms not swaying? (Samuggabheda yamaka)

Chẳng phải những vòng hoa tươi như những dây leo uốn lượn sao? (Samuggabheda yamaka)

453

92.

454

Pupphāvalī kandala pāṭalaggā

The blue forest-line was adorned with arrays of flowers,

Hàng hoa rực rỡ, những đóa kandala và pāṭala,

455

Kalāpinī sā vanarājinīlā,

With beautiful blossoms and pāṭala trees,

Rừng cây xanh biếc ấy như một nàng công chúa,

456

Pupphākulī kandana pāṭalakkhī

It was like a garland of flowers, a lamenting and red-eyed one,

Hàng hoa rực rỡ, những đóa kandana và pāṭala,

457

Kalāpanīlā vara rājinīva; (Addhagomuttikā bandhanaṃ)

A beautiful queen with a blue fan. (Addhagomuttikā bandhanaṃ)

Như một nàng công chúa xanh biếc tuyệt đẹp; (Addhagomuttikā bandhanaṃ)

458

93.

459

Natāsiro mañjarikāsuramhā

With bowed heads, the clusters of flowers were fragrant,

Những chùm hoa cúi đầu như những cô gái xinh đẹp,

460

Natāsiro pañjalikāva ramme,

With bowed heads, as if in reverence, they were charming;

Cúi đầu chắp tay trong khu rừng đẹp đẽ,

461

Vane nibaddhaṃ ramito vibhāsi

Bound in the charming forest, you shine beautifully,

Trong khu rừng tươi đẹp, Ngài tỏa sáng,

462

Vineyya bandhūracīto pahāro; (Pādagomuttikā bandhanaṃ)

Dispelling the bound and charming blows. (Pādagomuttikā bandhanaṃ)

Đánh bại mọi sự ràng buộc và đau khổ; (Pādagomuttikā bandhanaṃ)

463

94.

464

Rajokirantā’vanatā latāsuṃ

Spreading pollen, bowing on the creepers,

Những dây leo cúi xuống rắc phấn hoa,

465

Lājokirantā vanitā natāva,

Women strewing parched rice, bowed;

Như những cô gái cúi đầu rắc gạo rang,

466

Dvijoaraññaṃ vasitā pitāgho

A bird dwelling in the forest, a father’s cry,

Chim sống trong rừng, tiếng cha,

467

Gajotarantova latā vitānaṃ; (Silokagomuttikā bandhanaṃ ākulajālamitipi)

An elephant descending through a creeper arbor. (Silokagomuttikā bandhanaṃ also known as Ākulajāla)

Voi vượt qua giàn dây leo; (Silokagomuttikā bandhanaṃ ākulajālamitipi)

468

95.

469

Mataṅgajindā na masakkariṃsu

The great elephants did not harm,

Những con voi chúa không thể làm phiền,

470

Pādāni natvāna padipadhāmaṃ,

But bowed at the feet of the radiant light,

Đã cúi đầu dưới chân bậc Đạo Sư,

471

Paññādhavaṃ pīna tapaṃ phalehi

The wise one, filled with intense asceticism, bore fruits

Vị có trí tuệ, với sự khổ hạnh vĩ đại, đã đạt được quả vị,

472

Himaddipāde parisuttamañhi; (Kabbanāma gabbha cakkaṃ)

At the foot of the Himalayas, most excellent.

Thật là bậc tối thượng ở chân núi tuyết; (Kabbanāma gabbha cakkaṃ)

473

96.

474

Mettāya chattaṃ’va phaṇaṃ phaṇindo

As a serpent-king holds its hood like an umbrella of loving-kindness

Vua rắn đã giương mang như chiếc dù che chở bằng lòng từ ái

475

Dhāresi sīse vasino cacāra,

On the head of the ascetic, so it wandered;

Trên đầu vị đã thành tựu, Ngài đã du hành,

476

Nathāmavā’kāva’balesu kiñci

There was no strength, nothing for the weak,

Không có gì có thể làm suy yếu những kẻ yếu đuối,

477

Medhāya nando thiravāci kheme; (Kavināma gabbha cakkaṃ)

Nanda, with wisdom, firm in speech, in safety. (Kavināma gabbha cakkaṃ)

Với trí tuệ, Nando kiên định trong lời nói, an ổn; (Kavināma gabbha cakkaṃ)

478

97.

479

No’sitehi’ssa santāsa’nū’na tosa vato do,

For him who was not disturbed, whose joy was not diminished, from those who served, from those dwelling there,

Không có sự sợ hãi hay bất mãn từ những kẻ thù,

480

Dāyato vasato na’nusantāsassa hitesino; (Gāthaddhavisaya paṭiloma yamakaṃ)

From him who gave, from him who dwelt, there was no fear, from him who sought welfare. (Gāthaddhavisaya paṭiloma yamakaṃ)

Không có sự sợ hãi từ những người sống trong rừng, vị từ ái; (Gāthaddhavisaya paṭiloma yamakaṃ)

481

98.

482

Yokā’sā’vāsa kāyo kāma’kāma’makāma’kā,

O body, a dwelling of desires, O desire, O desireless, O desire,

Yo kā’sā’vāsa kāyo kāma’kāma’makāma’kā,

483

Sakāyanā’nāya’kāsa vāma nā ga ganā’mavā; (Sabbato bhadda bandhanaṃ)

By means of one's own body, space, a charming non-gagana, non-vāma. (Sabbato bhadda bandhanaṃ)

Sakāyanā’nāya’kāsa vāma nā ga ganā’mavā; (Sabbato bhadda bandhanaṃ)

484

99.

485

Dayāya vasito dāye yāpajāsiva māsadā,

By compassion, tamed in the garden, like a maiden going to sleep, ever so,

Với lòng từ ái, Ngài sống trong rừng, như một người bảo vệ,

486

Yajārahaṃ rañjamāno vasihaṃso ciraṃvasi; (Addhabbhama bandhanaṃ)

The worthy one, delighting, the swan-like ascetic dwelt for a long time. (Addhabbhama bandhanaṃ)

Vị xứng đáng được tôn kính, Ngài vui vẻ, vị thiên nga đã sống lâu dài; (Addhabbhama bandhanaṃ)

487

100.

488

Madhumada madhukara virute virute

Amidst the humming of intoxicated bees, amidst the humming,

Với tiếng ong rừng say mật vang vọng, vang vọng,

489

Malayaja surahīta pavane pavane

In the breeze fragrant with sandal (Malayaja), in the breeze,

Trong làn gió thơm từ núi Malaya, từ núi Malaya,

490

Himavati vikasita padume padume

In the Himalayas, among the blooming lotuses, among the lotuses,

Trên núi tuyết, với những đóa sen nở rộ, sen nở rộ,

491

Adhisukha manubhavi savasi savakasi; (Pādanta yamakaṃ)

You, the ascetic, experienced supreme bliss, you the ascetic. (Pādanta yamakaṃ)

Ngài đã trải nghiệm niềm an lạc tột cùng, vị đệ tử đã sống; (Pādanta yamakaṃ)

492

Iti medhānandābhidhānena yatinā viracite sakalakavijana hadayānandadānanidāne jinavaṃsadīpe dūrenidāne sumedhabrāhmaṇāpadānaparidīpo.

Thus, by the ascetic named Medhānanda, composed is the Dūrenidāna, the lamp of the lineage of the Conquerors, the source of joy for the hearts of all poets, the chapter on the Aapadāna of Sumedha the Brāhmaṇa.

Như vậy, phần Sumedhabrāhmaṇāpadāna trong Dūrenidāna, một phần của Jinavaṃsadīpa, được sáng tác bởi vị tu sĩ tên Medhānanda, là nguồn an lạc cho trái tim của tất cả các nhà thơ.

493

Paṭhamo saggo.

The First Chapter.

Chương thứ nhất.

494

1.

495

(Mandā’kkantā) marapurasiriṃ sabbasampattisāraṃ

(Mandā’kkantā) The glory of the city of Marapura, the essence of all prosperity,

(Mandā’kkantā) Thành phố của chư thiên, với tất cả sự giàu có tuyệt vời,

496

Jambuddīpā’sama sarasije kaṇṇikā sannikāsaṃ,

Like the pericarp of a lotus in Jambudīpa,

Như nhụy hoa sen giữa Jambudīpa (Ấn Độ),

497

Rammaṃ rammavhaya puravaraṃ pāramīpāradassī

The beautiful, excellent city called Ramma, where the Buddha Dīpaṅkara, the Ten-Powered One,

Thành phố Ramma vĩ đại và xinh đẹp, bậc Đạo Sư đã vượt qua các Ba-la-mật,

498

Buddho dīpaṅkara dasabalo sabbalokekadī; ()

The sole lamp of all worlds, who had perfectly crossed the Pāramīs, dwelt. ()

Đức Phật Dīpaṅkara, bậc Thập Lực, là ngọn đèn duy nhất của tất cả thế gian;

499

Tasmiṃ kāle vipulakaruṇā nārisañcodita’tto

At that time, his mind moved by boundless compassion,

Vào thời điểm đó, với tâm tràn đầy đại bi,

500

Nānā khīṇāsava parivuto cārikaṃ sañcaranto,

Accompanied by various Arahants, wandering on foot,

Cùng với vô số A-la-hán, Ngài du hành,

501

Saṃvattento sunipuṇatayaṃ dhammacakkaṃ kamena

Gradually turning the Wheel of Dhamma with great skill,

Dần dần chuyển Pháp luân một cách khéo léo,

502

Patvā tasmiṃ paṭivasati sodassanavhe vihāre; ()

He arrived and dwelt in the vihāra named Sodassana. ()

Đã đến và an trú tại tu viện tên là Sodassana;

503

3.

504

Sutvā dipaṅkara bhagavato nāgarā kittisaddaṃ

Hearing the widespread fame of the Bhagavā Dīpaṅkara,

Nghe danh tiếng của Đức Thế Tôn Dīpaṅkara,

505

Sambuddho so itipi arahaṃ tyādinā’bbhuggataṃ taṃ,

"This Buddha is Arahant," and so forth, it arose,

Rằng Ngài là bậc Chánh Đẳng Giác, A-la-hán, v.v.,

506

Gāhāpetvā tuvaṭatuvaṭaṃ vatthabhesajja pānaṃ

The townsfolk quickly gathered garments, medicines, drinks,

Các cư dân đã nhanh chóng chuẩn bị y phục, thuốc men và đồ uống,

507

Tannittā’suṃ pamuditamatā gandhamakālādihatthā; ()

And came with delighted minds, hands holding perfumes and garlands. ()

Họ vui mừng mang theo hương hoa và các vật phẩm khác;

508

4.

509

Patvā dīpaṅkaratarihariṃ gandhamālādikehi

Having reached the Dīpaṅkara Buddha, they worshipped him

Đến gặp Đức Dīpaṅkara, họ dâng cúng hương hoa và các vật phẩm khác,

510

Pūjetvāta’ñajalimukulikā ekamantaṃ nisinnā,

With perfumes, garlands, etc., and sat respectfully aside with clasped hands (añjalimukulikā).

Chắp tay thành búp sen và ngồi sang một bên,

511

Dhammaṃ sutvā savaṇasubhagaṃ buddhapāmokkhasaṅghaṃ

Having listened to the delightful Dhamma from the Buddha and the Sangha,

Sau khi nghe Pháp nhiệm mầu từ Đức Phật và Tăng đoàn,

512

Saṃyācitvā muditahadayā svāttayā’pagañjuṃ; ()

With joyful hearts, they departed, having made a request for the next day. ()

Họ vui mừng thỉnh cầu và ra về vào ngày hôm sau;

513

5.

514

Sajjetvā te dutiyadivase sajjanā dānasālaṃ

On the second day, those good people prepared the alms-hall,

Vào ngày thứ hai, những người thiện lành ấy đã chuẩn bị sảnh đường bố thí,

515

Ussāpattā dhajakadaliyo puṇṇakumbhe ṭhapennā,

Raised flags and banners, placed auspicious pots (puṇṇakumbha),

Dựng cờ và cây chuối, đặt những chum nước đầy,

516

Kubbantā’pi dhavalasuḷinu’kkhepa lājopahāraṃ

And performed the offering of white umbrellas and parched rice,

Họ cũng rắc gạo rang và phất những lá cờ trắng,

517

Evaṃ tassā’gamana mayanaṃ laṅkarontā vihāsuṃ; ()

Thus adorning the path for his arrival.

Như vậy, họ đã trang hoàng con đường cho Ngài đến;

518

6.

519

Abbhuggantvā atha himavatā so sumedho tapassi

Then the ascetic Sumedha, having ascended from the Himalayas,

Khi ấy, vị ẩn sĩ Sumedha, từ núi Hy Mã Lạp Sơn,

520

Gacchaṃ tesaṃ upari nabhasā vākacīraṃ dhunanno,

While flying above them, shaking his bark-garment,

Bay trên không trung, phất phơ y phục vỏ cây,

521

Disvā pītippamuditajate añjasaṃ sodhayante

Saw the people, filled with joy and delight, clearing the path,

Thấy những người dân vui mừng dọn dẹp con đường,

522

Sañjhāmegho riva parilasaṃ dhataritthe’kamantaṃ; ()

Like a brilliant evening cloud in the sky. ()

Ngài dừng lại một bên như đám mây chiều rực rỡ;

523

7.

524

Saṃsodhentā kalalavisamaṭṭhāna saṅkāradhānaṃ

As they were clearing the muddy, uneven, and debris-filled places,

Họ đang dọn dẹp bùn lầy, những nơi gồ ghề và rác rưởi,

525

Kasmā tumhe paṭipathamimaṃ’laṅkarothā’ti pucchi,

He asked, "Why are you adorning this path?"

Ngài hỏi: “Tại sao các người lại trang hoàng con đường này?”

526

Bhante dīpaṅkaratarahari’dāni nissāya rammaṃ

They replied, "Venerable sir, the Buddha Dīpaṅkara, the peerless one,

Họ đáp: “Bạch Tôn giả, Đức Phật Dīpaṅkara hiện đang an trú tại tu viện Ramma,

527

Buddho hutvā viharati mahādhammasaṅkhaṃ dhamanto; ()

Dwelling in the charming Ramma, is now sounding the great conch of Dhamma." ()

Ngài là bậc Chánh Đẳng Giác, đang thổi kèn Đại Pháp (Dhammasaṅkha) vĩ đại;”

528

8.

529

So sambuddho parivutamahābhikkhusaṅgho yato no

"That Buddha, accompanied by a great assembly of bhikkhus,

Họ nói: “Vì Đức Phật cùng với Tăng đoàn đông đảo

530

Gāmakkhettaṃ pavisati tato’laṅkaromā’bruviṃsu,

Is entering our village-field, so we are adorning it," they said.

Sẽ đi vào làng của chúng tôi, nên chúng tôi trang hoàng con đường,”

531

Buddhūppādo kimuta sutaraṃ dullabho buddhasaddo

"The arising of a Buddha is indeed exceedingly rare, the word 'Buddha' is rare to hear,"

“Sự xuất hiện của Đức Phật thật hiếm có, tiếng Phật pháp càng hiếm có hơn!”

532

Iccevaṃso sumariya alaṅkattukāmo’si maggaṃ; ()

Thinking thus, he desired to adorn the path. ()

Sumedha đã suy nghĩ như vậy và muốn trang hoàng con đường;

533

9.

534

Jhānā’bhiññā ratatakavacu’jjotamāna’ttabhāvo

"This ascetic, whose being is radiant with the armor of jhāna and abhiññā,

Vị ẩn sĩ có thần thông, thân thể tỏa sáng nhờ thiền định và các thắng trí,

535

Saddhāye’so acalasadiso iddhimā tāpaso’ti,

Is immovable like a mountain in his faith, possessing psychic power,"

Vững vàng như núi đá nhờ đức tin,

536

Sallakkhetvā kalalavisamaṃ duggamaggappadesaṃ

Recognizing this, the good people, delighted, handed him

Nhận thấy đoạn đường lầy lội và khó đi,

537

Sajjetuṃ te sapadi muditā sādhavo tassa’daṃsu; ()

Tools to prepare the muddy, uneven, and difficult parts of the path. ()

Những người thiện lành vui mừng đã trao cho Ngài vật liệu để sửa soạn;

538

10.

539

Nānāpupphaṃ jalajathalajaṃ ocinitvā vanamhā

"I could gather various aquatic and terrestrial flowers from the forest,

“Ta có thể hái vô số hoa sen trên cạn và dưới nước từ rừng,

540

Tetvā devāsurabhavanato koviḷārādipupphe,

And bring Koviḷāra and other flowers from the realms of devas and asuras,

Ta có thể mang hoa Koviḷāra và các loài hoa khác từ cõi trời và cõi A-tu-la,

541

Ānetvā’haṃ bhujagabhavatā phullakaṇḍuppalāni

And bring blooming lotuses and water lilies from the Nāga realm,

Ta có thể mang hoa sen nở rộ từ cõi rắn,

542

Chekosmī’ti vithariya pathaṃ iddhiyā saṃvidhātuṃ; ()

I am skilled," he thought, in preparing the path with psychic power. ()

Ta là bậc thiện xảo, có thể dùng thần thông để trải đường;”

543

11.

544

Katve’vaṃ me hadayamakuḷaṃ tovikāseyya tasmā

"But doing so, would my heart-lotus truly open?

“Nếu ta làm như vậy, trái tim ta sẽ nở hoa, vì vậy

545

Veyyāvaccaṃ visadamatino kāyikaṃ saṃvidhāya,

Therefore, by performing physical service with a clear mind,

Ta sẽ thực hiện công việc phục vụ thân thể này với tâm trong sáng,

546

Ajjevā’haṃ vipulakusalaṃ sañcinissa’ntī dhīro

I shall accumulate abundant merit today," the wise one resolved,

Hôm nay ta sẽ tích lũy công đức lớn lao,” vị hiền giả đã nghĩ như vậy

547

Saṃsodhetuṃ kalalakalusaṃ añjasaṃ ārabhittha; ()

And began to clear the muddy and defiled path. ()

Và bắt đầu dọn dẹp con đường lầy lội;

548

12.

549

Passantānaṃ vimalanayano’bhāsa jimūtagabbhe

As those with pure eyes watched, like a streak of lightning in the heart of a thundercloud,

Trong khi những người có mắt thanh tịnh nhìn thấy Ngài,

550

Buddhobuddho’tya’bhihitavaco vijjurājīva cārī,

The proclamation "Buddha! Buddha!" moved forth.

Lời nói “Phật, Phật” vang lên như tia chớp trong đám mây mưa,

551

Tasmiṃ paṅke nijakaratala’mebhājapacchihi dhīmā

In that muddy place, the wise one filled it with soil from his own hands

Vị trí tuệ đó đã dùng tay và cuốc để lấp bùn,

552

Paṃsuṃ datvā rajatadhavalaṃ vālukaṃ vokiranto; ()

And scattered silver-white sand over it. ()

Và rải cát trắng như bạc;

553

13.

554

Tasmi ṭhāne kallalulite suṭṭhu nā’laṅkateva

Just as that place, filled with mud, was not yet fully adorned,

Khi nơi đó vẫn còn lầy lội và chưa được trang hoàng hoàn hảo,

555

Saddhiṃ dīpaṅkara’nadhivaro’nekakhīṇāsavehi,

The peerless Dīpaṅkara Buddha, with many Arahants,

Đức Dīpaṅkara, bậc vô thượng, cùng với vô số A-la-hán,

556

Patto brahmā’maranaraphaṇisiddhavijjādharānaṃ

Arrived, while great and wonderful miracles

Đã đến giữa một lễ hội vĩ đại với các phép lạ phi thường,

557

Saṃvattante suvipulamahe pāṭihīre uḷāre; ()

Were manifested by Brahmās, devas, humans, Nāgas, and Vidyādharas. ()

Của chư thiên, loài người, rắn thần và các vị minh sư;

558

14.

559

Hema’mbhojo’pamasuvadanaṃ maṇḍitaṃ lakkhaṇho-

The Teacher, whose beautiful face was like a golden lotus, adorned with marks

Khuôn mặt Ngài đẹp như hoa sen vàng, được điểm tô bằng các tướng tốt

560

Sītyā’nubyañjanavilasitaṃ ketumālāvilāsaṃ,

And secondary characteristics, resplendent with a garland of rays,

Và các tướng phụ, với vầng hào quang rực rỡ như chuỗi cờ,

561

Satthāraṃ taṃ disidisi pabhāniccharanta’ñjasambhi

Was seen coming, emitting light in every direction,

Bậc Đạo Sư ấy, với ánh sáng tỏa ra khắp các phương,

562

Āgacchantaṃ viya maṇitale mattamātaṅgarājā; ()

Like a majestic intoxicated elephant-king on a jeweled ground. ()

Đang đến trên con đường như một vị vua voi say;

563

15.

564

Oloketvā vimalanayanañcandaniluppalāni

Having beheld him with pure eyes like blue water lilies,

Nhìn thấy bằng đôi mắt trong sáng như hoa súng xanh và hoa sen;

565

Ummiletvā ratanaphalakaṃ akkamantova piṭṭhiṃ,

Having opened (the path), as if stepping on a gem-slab with his back,

Trải tấm thân như sàn ngọc,

566

Nānākhīṇāsavaparicuto kaddamaṃ nā’kkamitvā

Surrounded by various Arahants, without stepping into the mud,

Để vị Chánh Đẳng Giác này, được bao quanh bởi các bậc A-la-hán đã đoạn tận lậu hoặc,

567

Sambuddhoyaṃ vajatu iti me dīgharattaṃ hitāya; ()

May this Fully Awakened One proceed, for my long-term welfare. ()

không giẫm chân vào bùn. Ngài hãy bước qua, điều này sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho tôi.

568

16.

569

Sallakkhetvā khara’jinajaṭāvākacīrāni kese

Having considered his rough deer-skin, matted hair, and bark-fiber robes,

Sau khi suy xét về tấm da nai thô ráp, búi tóc bện và y phục vỏ cây của mình,

570

Omuñcitvā visamakalale pattharitvā’ttabhāvaṃ,

Having taken them off and spread his body on the uneven mud,

vị ấy cởi bỏ chúng và trải thân mình trên vũng bùn lầy lội,

571

Setuṃ katvā paramapaṇidhī kominī codita’tto

Having made a bridge, urged by his supreme aspiration,

làm thành một cây cầu với lời nguyện tối thượng, được thúc đẩy bởi lòng từ bi.

572

Pañcā’bhiññāratanamaṇimā svā’cakujjo nipajji; ()

He, who possessed the gem-like five abhiññā, lay down without hesitation. ()

Vị ẩn sĩ với năm thắng trí quý giá ấy liền nằm xuống.

573

17.

574

Sutvā gāthāpadampi na me bhāriyaṃ saṃkilese

Even if I hear a stanza, it is not difficult for me, if I wish to reach the excellent city of peace (Nibbāna)

“Ngay cả khi nghe một câu kệ, việc đoạn trừ phiền não và đạt đến thành phố an lành tối thượng cũng không khó đối với tôi.

575

Viddhaṃsetvā varasivuraṃ pattumicche sacā’haṃ,

By destroying defilements;

Nếu tôi muốn đạt được thành phố an lành tối thượng,

576

Saṃvijjante tibhavabhavane dukkhitā’nantasatte

With countless beings suffering in the three existences,

nhưng khi có vô số chúng sanh đau khổ trong ba cõi hữu,

577

So’bhaṃ eko kathamadhigame dhamma maññātaveso;()

How can I alone attain such auspicious Dhamma, without considering others? ()

thì làm sao một mình tôi có thể đạt được Pháp này mà không có người khác biết đến?”

578

18.

579

Yannūnā’haṃ parahitarato sammadaññāya bodhiṃ

Therefore, I, devoted to the welfare of others, having fully understood enlightenment,

“Thật vậy, tôi sẽ vì lợi ích của người khác, sau khi đã tự mình giác ngộ Bồ-đề một cách hoàn hảo,

580

Āropetvā nikhilajanataṃ’nuttaraṃ dhammanāvaṃ,

And having embarked all people on the supreme Dhamma-vessel,

tôi sẽ đưa tất cả chúng sanh lên chiếc thuyền Pháp vô thượng,

581

Uttāretvā varasivapuraṃ vaṭṭadukkhodadhimhā

Having ferried them across the ocean of suffering in saṃsāra to the excellent city of peace,

đưa họ thoát khỏi biển khổ luân hồi để đến thành phố an lành tối thượng.

582

Pacchā dīpaṅkaramuni yathā nibbutiṃ pāpuṇissaṃ; ()

Will then attain Nibbāna, just like Dīpaṅkara Buddha. ()

Sau đó, giống như Đức Phật Dīpaṅkara, tôi sẽ đạt đến Niết-bàn.”

583

19.

584

Iccevaṃ so pumariya samodhānayitvā’ṭṭhadhamme

Thus did that ascetic resolve the eight qualities,

Sau khi hợp nhất tám pháp ấy, vị ấy, như một cây cầu vĩ đại đưa chúng sanh thoát khỏi luân hồi,

585

Saṃsāramhā’vataraṇamahāseturūpo pajānaṃ,

Becoming a great bridge for beings to descend from saṃsāra;

đã biết rõ điều đó.

586

Muddhābaddha’ñjalipuṭajaṭo paṅkapiṭṭhe nipanno

With hands clasped in reverence at his crown, his matted hair (on the mud), he lay down on the muddy ground,

Với hai bàn tay chắp lại trên đầu, vị ấy nằm trên vũng bùn,

587

Sambodhatthaṃ paṇidhimakari tāva tappādamūle; ()

And made a solemn aspiration for supreme enlightenment at the Buddha's feet. ()

và ngay dưới chân Ngài, vị ấy đã phát nguyện đạt đến Giác ngộ.

588

20.

589

Ussisaṭho sapadi bhagavā pañcavaṇṇappasādaṃ

The Fortunate One, standing, immediately opened his lotus-like eyes,

Đức Thế Tôn, ngay lập tức đứng dậy, mở đôi mắt rực rỡ năm màu, giống như hoa sen xanh nở rộ,

590

Ummīletvā nayanayugalaṃ phullanīluppalābhaṃ,

Which were filled with five-colored radiance, shining like blooming blue water lilies,

như một cửa sổ làm từ ngọc lưu ly,

591

Disvā nīlopalamaṇimayaṃ vātapānañcayaṃ’va

Like a collection of windows made of blue gem-lapis lazuli;

Ngài mở ra, nhìn thấy vị ẩn sĩ như một đóa sen vĩ đại trên vũng bùn.

592

Ugghāṭento isivaramhāpaṅkajaṃ paṅkapiṭṭhe; ()

He then revealed the lotus-like excellent ascetic from the muddy ground. ()

Ngài mở ra, nhìn thấy vị ẩn sĩ như một đóa sen vĩ đại trên vũng bùn.

593

21.

594

Etassi’jajhissati iti ayaṃ patthanā’nāgataṃsa-

"This aspiration of his will be fulfilled. (He will become a Buddha in the future.)"

“Lời nguyện này của vị ấy sẽ thành tựu,” Ngài suy xét với tuệ giác về tương lai,

595

Ñāṇaṃ sammā patiniya ito kappalakkhādhikānaṃ,

Having rightly focused his knowledge on the future for more than a kappa and a hundred thousand kappas

sau hơn một trăm ngàn đại kiếp,

596

Āvajjento upari caturāsaṅkhiyānantya’vedi

And having paid attention to the four asaṅkheyya above,

Ngài quán sát bốn A-tăng-kỳ và vô số kiếp phía trước,

597

Patvā bodhiṃ ahamiva siyā gotamo nāma buddho; ()

He declared, "Having attained enlightenment, he will be a Buddha named Gotama, just like me." ()

“Vị ấy sẽ đạt được Giác ngộ và trở thành một vị Phật tên là Gotama, giống như Ta.”

598

22.

599

Tumhe sampassatha iti imaṃ tāpasaṃ saṅghamajjhe

"Behold this ascetic, within the assembly,"

“Các người hãy nhìn thấy vị ẩn sĩ này!” Đức Pháp Vương nói như vậy giữa Tăng chúng,

600

Vatve’vaṃ so padamasadisaṃ dhammarājā dadanto,

Having said thus, that Dhamma king, bestowing a blessing like the first step,

ban cho vị ấy lời tiên tri vô song.

Table of Contents

Settings