Dāṭhavaṃsa

1201

Samabhavumupasannā lolakallolamālā;

restless rows of waves drew near;

Những làn sóng cuộn trào đã trở nên lặng lẽ;

1202

Samasurabhimanuñño uttaro vāyi vāto,

a uniformly fragrant and pleasant north wind blew,

Gió bắc đã thổi nhẹ nhàng và thơm ngát,

1203

Vimalarucirasobhā sabbathā’suṃ disā’pi.

and all directions were of pure and charming beauty.

Và các hướng đều trở nên trong sạch và đẹp đẽ.

1204

328.

1205

Nabhasi asitasobhe venateyyo’va nāvā,

Like a Garuda in the dark blue sky, the ship,

Con thuyền, như chim Garuda trên bầu trời xanh thẫm,

1206

Pabalapavanavegā sattataṃ dhāvamānā;

constantly speeding with the strong force of the wind,

Liên tục chạy với sức gió mạnh mẽ;

1207

Nayanavisayabhāvātītatīrācalādiṃ,

passed beyond the sight of shores and mountains,

Đã vượt qua bờ biển và núi non không còn trong tầm mắt,

1208

Pavisi jaladhimajjhaṃ pheṇapupphābhikiṇṇaṃ.

and entered the midst of the ocean, strewn with foam-flowers.

Đã đi vào giữa biển cả, phủ đầy bọt biển như hoa.

1209

329.

1210

Atha abhavi samuddo bhīmasaṃvaṭṭavātā,

Then the ocean became fearsome with great tempestuous winds,

Rồi, biển cả đã trở nên đáng sợ với những cơn gió xoáy mạnh,

1211

Bhīhatasikharikūṭākāravīcippabandho;

with towering waves like frightful mountain peaks;

Với những làn sóng cao như đỉnh núi đáng sợ;

1212

Savanabhiduraghorārāvarundhantalikkho,

filling the sky with terrifying, ear-splitting roars,

Với tiếng gầm đáng sợ làm rung chuyển bầu trời,

1213

Bhayacakitamanussakkandito sabbarattiṃ.

it terrified humans and caused them to cry out all night long.

Đã khiến con người sợ hãi và kêu la suốt đêm.

1214

330.

1215

Udayasikharisīsaṃ nūtanādiccabimbe,

When the new sun's orb had reached the peak of the eastern mountain,

Khi mặt trời mới đã lên đến đỉnh núi bình minh,

1216

Upagatavati tassā rattiyā accayamhi;

at the end of that night;

Sau khi đêm đó trôi qua;

1217

Salilanidhijalaṃ taṃ santakallolamālaṃ,

the waters of the ocean, with their calm waves,

Nước biển đó, với những làn sóng lặng lẽ,

1218

Asitamaṇivicittaṃ koṭṭimaṃ’vāvabhāsi.

shone like a mosaic paved with dark blue gems.

Đã hiện ra như một nền nhà lát đá quý màu xanh đen.

1219

331.

1220

Atha vitataphaṇālī bhiṃsanā keci nāgā,

Then some Nāgas, fearsome with their expanded hoods,

Rồi, một số Nāga với những cái mào rắn đáng sợ,

1221

Surabhikusumahatthā keci dibbattabhāvā;

some with divine forms and fragrant flowers in their hands;

Một số khác với thân thể thiên nhân, cầm hoa thơm;

1222

Ruciramaṇipadīpe keci sandhārayantā,

some holding charming gem-lamps,

Một số khác cầm đèn ngọc sáng chói,

1223

Nijasirasi karontā keci kaṇḍuppalānī.

and some placing red water lilies on their heads.

Một số khác đội hoa súng lên đầu.

1224

332.

1225

Phuṭakumudakalāpe jattuneke vahantā,

Many carried fully bloomed lotus buds,

Nhiều người cầm hoa súng nở rộ,

1226

Kaṇakakalasamālā ukkhipattā ca keci;

and some lifted rows of golden vases;

Một số khác nâng những chuỗi bình vàng;

1227

Pavanacalitaketuggāhakā keci eke,

some held banners swaying in the wind,

Một số khác cầm cờ đang bay trong gió,

1228

Rucira kaṇaka cuṇṇāpuṇṇacaṅgoṭahatthā.

and others had charming golden dust-filled baskets in their hands.

Với đôi tay cầm những giỏ đầy bột vàng sáng chói.

1229

333.

1230

Salaḷitaramaṇiyaṃ keci naccaṃ karontā,

Some performed graceful and charming dances,

Một số khác đang nhảy múa duyên dáng và đẹp đẽ,

1231

Salayamadhuragītaṃ gāyamānā’va keci;

some sang sweet and rhythmic songs;

Một số khác đang hát những bài ca ngọt ngào theo nhịp điệu;

1232

Pacuraturiyabhaṇḍe āhanantā’va eke,

some played many musical instruments,

Một số khác đang đánh nhiều loại nhạc cụ,

1233

Munivaratanudhātuṃ pūjituṃ uṭṭhahiṃsu.

they all arose to worship the relic of the supreme Buddha's body.

Tất cả đều đứng dậy để cúng dường Xá-lợi thân của bậc Tối Thượng Sĩ.

1234

334.

1235

Rucirakacakalāpā rājakaññāya tassā,

From that charming-haired princess's head,

Từ Xá-lợi Răng của bậc Tối Thượng Sĩ đó, trong mái tóc đẹp đẽ của công chúa đó,

1236

Munivaradasanaṃ taṃ niggatevindulekhā;

the Buddha's supreme Tooth Relic emitted rays

Đã phát ra những tia sáng như vệt trăng non;

1237

Ujurajatasalākā sannibhe muñci raṃsī.

resembling straight silver rods.

Đã phóng ra những tia sáng giống như những thanh bạc thẳng tắp.

1238

335.

1239

Atulitamanubhāvaṃ dhātuyā pekkhataṃ taṃ,

For those Nāgas, whose hearts were delighted at that moment

Khi họ nhìn thấy thần thông vô song của Xá-lợi đó,

1240

Pamuditahadayānaṃ taṅkhaṇe pannagānaṃ;

seeing the immeasurable power of the relic;

Những Nāga đó, với trái tim vui mừng ngay lúc đó;

1241

Paṭiravaharitānaṃ sādhuvādādikānaṃ,

the echoes of their "Sādhu" exclamations and others,

Tiếng tán thán và các âm thanh khác của họ, vang dội khắp nơi,

1242

Gaganamapariyantaṃ’vāsi vitthāritānaṃ.

which spread limitlessly, filled the sky.

Đã lan rộng khắp bầu trời vô tận.

1243

336.

1244

Pavisi sugata dāṭhādhātu sā moḷigabbhaṃ,

The Buddha's Tooth Relic entered her topknot,

Xá-lợi Răng của Đức Thiện Thệ đã đi vào búi tóc,

1245

Puna gaganatalamhā otaritvāna tassā;

and then descended from the sky to her;

Rồi lại từ trên không trung hạ xuống;

1246

Phaṇadharanivahā te taṃ tariṃ vārayitvā,

those hosts of Nāgas, having stopped that ship,

Những nhóm Nāga đó đã chặn con thuyền đó,

1247

Mahamakarumudāraṃ sattarattindivaṃhi.

performed a great festival for seven days and nights.

Và đã tổ chức một đại lễ trong bảy ngày bảy đêm.

1248

337.

1249

Acalamiva vimānaṃ antalikkhamhi nāvaṃ,

Seeing the ship like an unmoving mansion in the sky,

Khi thấy con thuyền như một cung điện bất động trên không trung,

1250

Gativirahitamamhorāsimajjhamhi disvā;

motionless in the midst of the vast ocean;

Ở giữa biển cả mênh mông không chuyển động;

1251

Bhayavilulitacittā jampatī te samaggā,

the royal couple, their minds confused by fear, all together

Cặp vợ chồng đó, với tâm trí hoảng loạn vì sợ hãi, đồng lòng,

1252

Dasabalatanujaṃ taṃ iddhimantaṃ sariṃsu.

remembered that powerful son of the Ten-Powered One.

Đã nhớ đến vị con của Đức Thập Lực có thần thông đó.

1253

338.

1254

Sapadi munisuto so cittamesaṃ viditvā,

Immediately, that son of the sage, knowing their thought,

Ngay lập tức, vị con của bậc Tịch Tĩnh đó, biết được ý nghĩ của họ,

1255

Nabhasi jaladharālī maddamāno’bhigantvā;

approached, crushing the lines of clouds in the sky;

Đã đến, vượt qua những đám mây trên bầu trời;

1256

Vihagapatisarīraṃ māpayitvā mahantaṃ,

and having created a great body of the king of birds,

Đã hóa hiện thân chim chúa khổng lồ,

1257

Bhayacakitabhujaṅge te paḷāpesi khippaṃ.

quickly chased away those Nāgas, who were terrified by fear.

Và nhanh chóng xua đuổi những Nāga đang sợ hãi.

1258

339.

1259

Itthaṃ buddhisute bhujaṅgajanitaṃ bhītiṃ sametvā gate,

Thus, when the wise son of the Buddha had removed the fear caused by the Nāgas and departed,

Như vậy, khi vị con của Đức Phật đã xua tan nỗi sợ hãi do loài Nāga gây ra và ra đi,

1260

Sā nāvā pavanā pakampitadhajā tuṅgaṃ taraṅgāvaliṃ;

That ship, driven by the wind, with fluttering banners, breaking a high range of waves;

Con thuyền ấy, với ngọn cờ rung động bởi gió, xé tan những đợt sóng cao,

1261

Bhīndantī gativegasā puthutaraṃ meghāvalīsannibhaṃ,

breaking a very vast, cloud-like range (of waves) with the speed of its movement,

Với tốc độ nhanh như mây đen dày đặc,

1262

Laṅkāpaṭṭanamotarittha sahasā therassa tassiddhiyā.

swiftly landed at the port of Lanka by the power of that Elder.

Đã nhanh chóng cập bến cảng Laṅkā nhờ thần thông của vị Trưởng lão ấy.

1263

Catuttho paricchedo.

Fourth Chapter.

Chương Bốn.

1264

340.

1265

Saṃvaccharamhi navamamhi mahādisena,

In the ninth year of Mahādisena,

Vào năm thứ chín của Đại tướng quân,

1266

Puttassa kittisirimeghanarādhipassa;

who was the son of King Kittisirimegha;

Vua Kittisirimegha, con trai của họ;

1267

Te jampatī tamatha paṭṭanamotaritvā,

those two, husband and wife, having then landed at that port,

Cặp vợ chồng ấy, sau khi cập bến cảng đó,

1268

Devālaye paṭivasiṃsu manobhirāme.

resided in a delightful temple.

Đã trú ngụ tại một ngôi đền đẹp đẽ.

1269

341.

1270

Disvāna te dvijavaro pathike nisāyaṃ,

Seeing those travelers at night, the excellent brahmin

Khi thấy những lữ khách ấy vào ban đêm, vị Bà-la-môn cao quý

1271

Santappayittha madhurāsanapānakehi;

satisfied them with sweet food and drink;

Đã đãi họ bằng thức ăn và đồ uống ngon ngọt;

1272

Rattikkhaye ca anurādhapurassa maggaṃ,

and at dawn, he informed the couple about the road to Anurādhapura.

Và khi trời sáng, ông đã chỉ đường đến Anurādhapura

1273

Chāyāpatīnamatha so abhivedayittha.

about the road to Anurādhapura.

Cho cặp vợ chồng ấy.

1274

342.

1275

Ādāya te dasanadhātuvaraṃ jinassa,

Taking that excellent Tooth Relic of the Conqueror,

Mang theo Xá-lợi răng cao quý của Đức Phật,

1276

Sammānitā dvijavarena’tha paṭṭanamhā;

and honored by the excellent brahmin from the port;

Được vị Bà-la-môn cao quý tôn kính từ bến cảng;

1277

Nikkhamma dūrataramaggamatikkamitvā,

they set out, traversed a long distance,

Họ đã rời đi, vượt qua một chặng đường dài,

1278

Padvāragāmamanurādhapurassa’gañchuṃ.

and reached the village of Padvāra, near Anurādhapura.

Và đến làng Padvāra gần Anurādhapura.

1279

343.

1280

Yaṃ dhammikaṃ naravaraṃ abhitakkayitvā,

Thinking of that virtuous excellent king,

Vị vua công chính mà họ đã nghĩ đến,

1281

Jāyāpatī visayametamupāgamiṃsu;

the couple had come to this country;

Khi cặp vợ chồng đến vùng đất này;

1282

Taṃ vyādhinā samuditena mahādisena,

but they heard that that King of Lanka, Mahādisena,

Họ đã nghe tin rằng vị vua của Laṅkā, Đại tướng quân,

1283

Laṅkissaraṃsucirakālakataṃ suṇiṃsu.

had passed away long ago due to a severe illness.

Đã qua đời từ lâu do bệnh tật.

1284

344.

1285

Sokena te sikharineva samuggatena,

Overwhelmed by intense sorrow as if by a mountain,

Với nỗi buồn dâng cao như núi,

1286

Ajjhotthaṭā bahutaraṃ vilapīṃsu muḷhā;

confused, they wept profusely;

Họ trở nên mê muội, khóc than rất nhiều;

1287

Kāyiṃsu tesamatha mucchitamānasānaṃ,

for them, with their minds swooning,

Và đối với những người tâm trí đã ngất đi,

1288

Sabbā disā ca vidisā ca ghanandhakārā

all directions and intermediate directions became utterly dark.

Mọi phương hướng và góc cạnh đều trở nên tối tăm dày đặc.

1289

345.

1290

Sutvāna kittisirimeghanarādhipassa,

Having heard of King Kittisirimegha,

Khi nghe tin về vua Kittisirimegha,

1291

Rajjeṭhitassa ratanattayamāmakattaṃ;

who was ruling and devoted to the Triple Gem;

Người đang trị vì và là một tín đồ của Tam Bảo;

1292

Vassena nibbutamahādahanā’va kacchā,

those two, husband and wife, became free from sorrow and distress,

Cặp vợ chồng ấy đã thoát khỏi nỗi sầu khổ và phiền não,

1293

Te jampatī samabhavuṃ hatasokatāpā.

like a thicket whose great fire has been extinguished by rain.

Giống như một khu rừng cháy đã tắt lửa nhờ mưa.

1294

346.

1295

Sutvāna meghagirināmamahāvihāre,

Having heard of a certain bhikkhu in the Meghagiri Mahāvihāra

Khi nghe tin về một Tỳ-kheo nào đó được vua sủng ái

1296

Bhikkhussa kassaci narādhipavallabhattaṃ;

who was dear to the king;

Tại Đại tinh xá Meghagiri;

1297

Tassa’ntikaṃ samupagamma katātitheyyā,

they approached him, offered hospitality,

Họ đã đến gặp vị ấy, được tiếp đón nồng hậu,

1298

Dhātuppavattimavadiṃsu ubho samecca.

and together recounted the history of the Relic.

Và cả hai cùng kể lại câu chuyện về Xá-lợi.

1299

347.

1300

Sutvāna so munivaro dasanappavattiṃ,

Hearing the account of the Buddha's Tooth Relic,

Vị ẩn sĩ cao quý ấy, khi nghe câu chuyện về Xá-lợi răng,

1301

Haṭṭho yathāmatarasena’hisittagatto;

that wise sage was delighted, as if anointed with ambrosia;

Đã vui mừng như thể thân mình được rưới nước cam lồ;

1302

Gehe sake sapadi paṭṭavitānakehi,

and immediately enhanced the pure Relic in his own adorned dwelling,

Trong nhà của mình, với những tấm màn che được giăng lên,

1303

Vaḍḍhesi dhātumamalaṃ samalaṅkatamhi.

under an erected canopy.

Ngài đã tôn trí Xá-lợi thanh tịnh trong nơi được trang hoàng.

1304

348.

1305

Tesañca jānipatikānamubhinnameso,

And that bhikkhu,

Vị Tỳ-kheo ấy, sau khi thực hiện sự giúp đỡ lớn lao

1306

Katvāna saṅgahamuḷārataraṃ yathicchaṃ;

having lavishly provided for both the husband and wife as they wished,

Cho cả hai vợ chồng ấy theo ý muốn của họ;

1307

Vuttantametamabhivedayituṃ pasatthaṃ,

sent a bhikkhu to the King of Lanka

Đã sai một Tỳ-kheo đến gặp vua Laṅkā

1308

Laṅkādhipassa savidhaṃ pahiṇittha bhikkhuṃ.

to report this auspicious news.

Để báo cáo câu chuyện đáng khen ngợi này.

1309

349.

1310

Rājā vasantasamaye saha kāminīhi,

One day, while the king was enjoying the pleasure of garden sports

Một ngày nọ, nhà vua đang tận hưởng niềm vui trong khu vườn

1311

Uyyānakeḷisukha mekadine’nubhonto;

with his consorts during the spring season;

Cùng với các phi tần vào mùa xuân;

1312

Āgacchamānamatha tattha sudurato’ca,

he saw that bhikkhu approaching from a great distance,

Lúc đó, ngài đã thấy vị Tỳ-kheo ấy đang đến từ xa,

1313

Taṃ vippasannamukhavaṇṇamapassi bhikkhuṃ.

with a serene countenance.

Với vẻ mặt tươi sáng.

1314

350.

1315

So saṃyami samupagamma narādhipaṃ taṃ,

That restrained one approached the king,

Vị Tỳ-kheo ấy, sau khi đến gần nhà vua,

1316

Vuttantametamabhivedayi tuṭṭhacitto;

and with a joyful mind, reported the incident;

Với tâm hoan hỷ, đã kể lại câu chuyện ấy;

1317

Sutvāna taṃ paramapītibharaṃ vahanto,

hearing that, the king was filled with supreme joy,

Khi nghe điều đó, nhà vua tràn ngập niềm vui lớn lao,

1318

Sampattacakkaratano’va ahosi rājā.

and became like a universal monarch who had obtained the Wheel-gem.

Giống như một vị Chuyển Luân Vương đã đạt được báu xe.

1319

351.

1320

Laṅkissaro dvijavarā jinadantadhātu,

The King of Lanka then believed the astrologer’s prediction

Vua Laṅkā đã tin rằng lời tiên tri của nhà chiêm tinh là đúng:

1321

Mādāya jānipatayo ubhaye samecca;

that "the excellent brahmin and the couple, bringing the Tooth Relic of the Conqueror,

“Cặp vợ chồng Bà-la-môn mang Xá-lợi răng của Đức Phật

1322

Essanti laṅkamacirena itīritaṃ taṃ,

will soon come to Lanka."

Sẽ sớm đến Laṅkā.”

1323

Nemittikassa vacanañca tathaṃ amaññi.

to be true.

Lời ấy đã được nói ra.

1324

352.

1325

Rājā tato mahatiyā parisāya saddhiṃ,

Then the king, with a large retinue,

Từ đó, nhà vua, cùng với một đoàn tùy tùng lớn,

1326

Tassānurādhanagarassa puruttarāya;

devout and with a serene mind, went on foot

Với lòng tin và tâm hoan hỷ, đã đi bộ ngay lập tức

1327

Āsāya taṃ sapadi meghagiriṃ vihāraṃ,

to that Meghagiri Vihāra, located to the north of Anurādhapura,

Đến tinh xá Meghagiri ấy,

1328

Saddho agañchi padasā’va pasannacitto.

with the intention (of receiving the Relic).

Ở phía bắc thành phố Anurādhapura, với hy vọng.

1329

353.

1330

Disvā tato sugatadhātumalabbhaneyyaṃ,

Then, seeing the unattainable Relic of the Sugata,

Sau đó, khi nhìn thấy Xá-lợi của Đức Thế Tôn, điều khó có được,

1331

Ānandajassunivahehi ca tārahāraṃ;

and sprinkling it with abundant tears of joy, like a shower of pearls;

Ngài đã rưới những giọt nước mắt vui mừng như những chuỗi ngọc trai;

1332

Siñcaṃ vidhāya paṇidhiṃ bahumānapubbaṃ,

making a resolve with great reverence,

Sau khi lập lời nguyện với lòng tôn kính,

1333

Romañcakañcukadharo iti cintayittha.

he, adorned with the cloak of horripilation, thought thus:

Thân ngài nổi da gà, ngài đã suy nghĩ như sau:

1334

354.

1335

So’haṃ anekaratanujjalamoḷidhāriṃ,

"If I were to worship today with my supreme head,

Nếu hôm nay ta cúng dường đỉnh đầu khó từ bỏ của ta,

1336

Pūjeyyamajja yadi duccajamuttamaṅgaṃ;

which is adorned with many glittering jewels and difficult to renounce;

Nơi đội nhiều loại ngọc quý rực rỡ,

1337

Lokattayekasaraṇassa tathāgatassa,

it would not be greatly suitable for the Relic of the Tathāgata,

Cho Xá-lợi của Đức Như Lai, đấng nương tựa duy nhất của ba cõi,

1338

No dhātuyā mahamanucchavikaṃ kareyyaṃ.

the sole refuge of the three worlds."

Thì ta vẫn chưa làm một sự cúng dường xứng đáng.

1339

355.

1340

Etaṃ pahūtaratanaṃ sadhanaṃ sabhoggaṃ,

"Who among those in the world, whose minds are not deluded,

Ai trong các cõi, không phải là kẻ mê muội,

1341

Sampūjayaṃ api dharāvalayaṃ asesaṃ;

would think, 'I shall offer a fitting offering by worshipping

Mà lại nghĩ rằng: “Ta sẽ cúng dường toàn bộ quả địa cầu này,

1342

Pūjaṃ karomi tadanucchavikaṃ ahaṃ’ti,

this entire earth, abundant with jewels, wealth, and enjoyments'?"

Với vô số châu báu, tài sản và của cải,

1343

Cinteyya kohi bhuvanesu amūḷhatitto.

would think thus.

Để thực hiện một sự cúng dường xứng đáng với điều ấy” ư?

1344

356.

1345

Laṅkādhipaccamidamappataraṃ mamāsi,

"This sovereignty of Lanka is too little for me;

Vương quyền Laṅkā này đối với ta là quá ít ỏi,

1346

Buddho guṇehi vividhehi pamāṇa suñño;

the Buddha's virtues are immeasurable and varied.

Đức Phật thì có vô lượng công đức khác nhau;

1347

So’haṃ parittavibhavo tibhavekanāthaṃ,

How can I, with limited power, honor that such a Ten-Powered One,

Ta, với tài sản ít ỏi, làm sao có thể cúng dường

1348

Taṃ tādisaṃ dasabalaṃ kathamaccayissaṃ.

the sole Lord of the three worlds?"

Đấng Thập Lực như thế, đấng nương tựa duy nhất của ba cõi?

1349

357.

1350

Itthaṃ punappuna tadeva vicintayanto,

Thus, thinking again and again of that very matter,

Cứ suy nghĩ đi suy nghĩ lại như vậy,

1351

Āpajji so dhitiyuto’pi visaññibhāvaṃ;

though firm, he fell into a state of unconsciousness;

Mặc dù kiên cường, ngài vẫn rơi vào trạng thái bất tỉnh;

1352

Saṃvījito sapadi cāmaramārutena,

immediately fanned by the breeze of the yak-tail whisks

Ngay lập tức được người hầu quạt bằng quạt lông,

1353

Khinnena sevakajanena alattha saññaṃ.

by the distressed servants, he regained consciousness.

Ngài đã tỉnh lại.

1354

358.

1355

Thokampi bījamatha vā abhiropayantā,

Even wise people, planting a small seed

Những người trí, dù chỉ gieo một hạt giống nhỏ

1356

Medhāvino mahatiyā’pi masundharāya;

in a vast field;

Trên một mảnh đất rộng lớn;

1357

Kālena patta tava pupphaphaladikāni,

in time, obtain abundant desired fruits,

Đến lúc, sẽ nhận được những bông hoa, quả và những thứ khác

1358

Vindanti patthitaphalāni anappakāni.

such as flowers and fruits.

Mà họ mong muốn, không ít chút nào.

1359

359.

1360

Evaṃ guṇehi vividhehi’pi appameyya,

"Similarly, having made even a small offering to the Lord of Dhamma,

Cũng vậy, dù ta thực hiện một sự cúng dường nhỏ bé

1361

Dhammissaramhi mahamappatarampi katvā;

who is immeasurable with diverse virtues;

Đối với Đức Pháp Vương có vô lượng công đức khác nhau;

1362

Kālaccayena pariṇāma visesarammaṃ,

in due time, I shall obtain incomparable bliss of heaven and liberation,

Đến lúc, ta sẽ đạt được hạnh phúc vô song của thiên giới và Niết-bàn,

1363

Saggāpavaggasukhamappaṭimaṃ labhissaṃ.

which is of distinguished fruition."

Là kết quả đặc biệt.

1364

360.

1365

Itthaṃ vicintiya pamodabharātireka,

Having thought thus, the king, whose face resembled the full moon

Sau khi suy nghĩ như vậy, nhà vua với gương mặt

1366

Sampuṇṇacandimasarikkhamukho narindo;

due to an excess of joy;

Giống như vầng trăng tròn, tràn đầy niềm hoan hỷ tột độ;

1367

Sabbaññuno dasanadhātuvarassa tassa,

offered the entire island of Sri Lanka

Đã cúng dường toàn bộ hòn đảo Sihaḷa này

1368

Pūjesi sabbamapi sīhaḷadīpametaṃ.

to that excellent Tooth Relic of the Omniscient One.

Cho Xá-lợi răng cao quý của Đức Toàn Giác.

1369

361.

1370

Bhikkhū’pi tepiṭaka jātakabhāṇakādi,

Bhikkhus who were masters of the Tipiṭaka and Jātaka storytellers, etc.,

Các Tỳ-kheo, những người thông thạo Tam Tạng, các bậc thuyết Giātaka,

1371

Takkagamādi kusalā api buddhimanto;

and also wise ones skilled in logic and other sciences;

Và những người thông minh, giỏi về luận lý học, v.v.;

1372

Vatthuttayekasaraṇā api poravaggā,

and the ancient ones, whose sole refuge was the Triple Gem,

Và những người dân thành thị, những người chỉ nương tựa vào Tam Bảo,

1373

Kotuhalā sapadi sannipatiṃsu tattha.

all gathered there out of curiosity.

Đã nhanh chóng tập trung tại đó với sự tò mò.

1374

362.

1375

Rājā tato mahatiya parisāya majjhe,

Then the king, in the midst of the great assembly,

Sau đó, nhà vua, giữa một đám đông lớn,

1376

Iccabruvī munivaro hi susukkadāṭho;

spoke thus: "Indeed, the sage's tooth is very white;

Đã nói như sau: “Xá-lợi răng của Đức Phật thật trắng tinh;

1377

Dāṭhā jinassa yadi osadhitārakā’va,

if the Conqueror's tooth were as white as the morning star,

Nếu Xá-lợi răng của Đức Phật trắng như sao mai,

1378

Setā bhaveyya kimayaṃ malināvabhāsā.

why does this appear darkened?"

Thì tại sao cái này lại có vẻ mờ đục?”

1379

363.

1380

Tasmiṃ khaṇe dasanadhātu munissarassa,

At that moment, the Tooth Relic of the Lord of Sages,

Ngay lúc đó, Xá-lợi răng của Đức Đạo Sư,

1381

Pakkhe pasāriya duve viya rājahaṃsī;

like a royal swan spreading its two wings;

Giống như một con thiên nga dang rộng hai cánh;

1382

Vitthāritaṃ’suni vahā gaganaṅganamhi,

soared into the open sky and,

Đã bay lên không trung, tỏa ra ánh sáng,

1383

Āvaṭṭato chavi javena muhuttamattaṃ.

revolving swiftly for just a moment, it emitted rays.

Và xoay tròn trong chốc lát.

1384

364.

1385

Paccagghamattharaṇakaṃ sitamattharitvā,

Spreading a precious white cloth,

Sau khi trải một tấm thảm quý giá màu trắng,

1386

Bhaddāsanamhi vinidhāya munindadhātuṃ;

and placing the Relic of the Lord of Sages on a magnificent seat;

Và đặt Xá-lợi của Đức Phật lên bảo tọa;

1387

Taṃ jātipupphanikarena thakesi rājā,

the king covered it with a heap of jasmine flowers,

Nhà vua đã phủ kín Xá-lợi ấy bằng một đống hoa lài,

1388

Vassaccayambudharakūṭasamappabhena.

resembling a mass of autumn clouds.

Có màu sắc giống như những đám mây sau mùa mưa.

1389

365.

1390

Uggamma khippamatha dhātu munissarassa,

Then the Relic of the Lord of Sages quickly rose up,

Sau đó, Xá-lợi của Đức Đạo Sư nhanh chóng bay lên,

1391

Sā puppharāsisikharamhi patiṭṭhahitvā;

and rested on the peak of the flower heap;

Đứng trên đỉnh đống hoa;

1392

Raṃsīhi duddhadhavalehi virocamānā,

shining with pure white rays,

Tỏa sáng với những tia sáng trắng như sữa,

1393

Sampassataṃ animise nayane akāsi.

it made the eyes of those watching unblinking.

Khiến những người nhìn không chớp mắt.

1394

366.

1395

Taṃ dhātumāsanagatamhi patiṭṭhapetvā,

Placing that Relic on the seat,

Sau khi đặt Xá-lợi ấy lên bảo tọa,

1396

Khīrodaeṇepaṭalappaṭime dukuḷe;

on white silken cloths resembling the foam of the milk ocean;

Trên những tấm vải lụa quý giá, trắng như bọt sữa;

1397

Chādesi sāṭakasatehi mahārahehi,

he covered it with hundreds of costly garments,

Nhà vua lại phủ lên bằng hàng trăm tấm vải quý giá,

1398

Bhiyyo’pi so upaparikkhitukāmatāya.

again, out of a desire to test it.

Với ý muốn thử nghiệm thêm.

1399

367.

1400

Abbhuggatā sapadi vatthasatāni bhetvā,

Immediately rising, it broke through hundreds of cloths,

Ngay lập tức, Xá-lợi đã xuyên qua hàng trăm tấm vải,

1401

Setambudodaraviniggatacandimā’va;

like the moon emerging from within a white cloud;

Giống như mặt trăng thoát ra từ đám mây trắng như sữa;

1402

Ṭhatvāna sā upari tesamabhāsayittha,

and standing above them, it illuminated all directions

Đứng trên chúng, nó đã chiếu sáng

1403

Raṃsīhi kundavisadehi disā samantā

with jasmine-white rays.

Mọi phương hướng bằng những tia sáng trắng như hoa lài.

1404

368.

1405

Tasmiṃ khaṇe vasumatī saha bhūdharehi,

At that moment, the earth with its mountains

Ngay lúc đó, trái đất cùng với các ngọn núi,

1406

Gajjittha sādhuvacanaṃ’va samuggirantī;

roared as if uttering cries of "sādhu!" (well done!);

Đã rung chuyển như đang phát ra lời tán thán ‘Sādhu!’;

1407

Taṃ abbhūtaṃ viya samekkhitumamburāsi,

the ocean, as if to witness that marvel,

Đại dương, như muốn chứng kiến điều kỳ diệu ấy,

1408

So niccalo abhavi santataraṅgabāhu.

became motionless, with its wave-arms stilled.

Đã trở nên tĩnh lặng, với những cánh tay sóng yên ả.

1409

369.

1410

Mattebhakampitasupupaphitasālato’va,

Divine flowers also fell from the sky,

Những bông hoa trời cũng rơi xuống từ không trung,

1411

Bhassiṃsu dibbakusumāni’pi antaḷikkhā;

as if from sāla trees shaken by intoxicated elephants;

Giống như những cây sala rung động bởi voi say;

1412

Naccesu cāturiyayamacchariyaṃ janassa,

and celestial maidens in the sky

Các tiên nữ trên trời cũng biểu diễn

1413

Sandassayiṃsu gagane surasundarī’pi.

displayed wondrous and skillful dances for the people.

Những điệu múa tuyệt vời, khiến mọi người kinh ngạc.

1414

370.

1415

Ānandasañjanitatāraravābhirāmaṃ,

Celestial singers also sang songs,

Các ca sĩ thiên giới cũng hát những bài ca

1416

Gāyiṃsu gītamamatāsanagāyakā’pi;

delightful with sounds of joy and applause;

Ngọt ngào, vang vọng với âm thanh vui mừng;

1417

Muñciṃsu dibbaturiyāni’pi vāditāni,

and divine musical instruments, being played,

Các nhạc cụ trời cũng phát ra

1418

Gambhīramuccamadhuraṃ dviguṇaṃ ninādaṃ.

emitted a deep, loud, sweet, and double sound.

Âm thanh trầm bổng, du dương và mạnh mẽ gấp đôi.

1419

371.

1420

Saṃsibbitaṃ rajatarajjusatānukārī,

The sky was interwoven with hundreds of streams of water by clouds,

Được kết lại, tựa như hàng trăm sợi dây bạc,

1421

Dhārāsatehi vasudhambaramambudena;

resembling hundreds of silver threads;

Bởi đám mây, với hàng trăm dòng mưa nối đất trời;

1422

Sabbā disā jaladakuṭamahagaghiyesu,

all directions, within the deep chasms of cloud masses,

Tất cả các phương, trong những hang động lớn trên đỉnh núi mây,

1423

Dittācirajjutipadīpasatāvabhāsā.

shone with the illumination of hundreds of bright lightning lamps.

Sáng rực với ánh sáng của hàng trăm ngọn đèn chớp lóe.

1424

372.

372.

1425

Ādhuyamāna malayāvala kānananto,

The interior of the forest on the Malaya mountain range was being swayed,

Bị lay động, khu rừng ở dãy núi Malaya,

1426

Samathulla pupphaja parāgaharābhihāri;

Bringing forth pollen from various flowers,

Gió mát, khéo léo gom những giọt mồ hôi,

1427

Sedoda bindugaṇa saṃharaṇappavīṇo,

Apt at gathering drops of sweat,

mang theo phấn hoa từ những bông hoa nở rộ,

1428

Mandaṃ avāsi sisiro api gandhavāho.

The cool, fragrant breeze gently blew.

thổi nhẹ nhàng.

1429

373.

1430

Rājā tamabbhutamavekkhiya pāṭihīraṃ,

Seeing that astonishing miracle,

Sau khi chứng kiến phép lạ kỳ diệu đó,

1431

Lokussavaṃ bahutarañca adiṭṭhapubbaṃ;

And the unprecedented great public rejoicing,

và một lễ hội lớn chưa từng thấy của thế gian,

1432

Cipphāritakkhiyugalo paramappamodā,

The King, with eyes wide open from supreme joy,

nhà vua, với đôi mắt mở to vì niềm vui tột độ,

1433

Pūjaṃ karittha mahatiṃ ratanādikehi.

Performed a great offering of jewels and so forth.

đã thực hiện một cuộc cúng dường lớn với châu báu và các vật phẩm khác.

1434

374.

1435

So dhātumattasirasā’tha samubbahanto,

Then, carrying the Relic upon his head,

Sau đó, ngài đội Xá-lợi trên đầu,

1436

Ṭhatvā samussita sitātapavāraṇamhi;

Standing under a raised white parasol,

đứng dưới chiếc lọng trắng được dựng lên,

1437

Cittatthare rathavare sitavājiyutte,

In a splendid chariot yoked with white steeds, adorned with various fabrics,

trên chiếc xe ngựa tuyệt vời với những con ngựa trắng được trang trí lộng lẫy,

1438

Lakkhinidhānanurādhapuraṃ pavekkhi.

He entered Anurādhapura, the repository of fortune.

và tiến vào Anurādhapura, kho tàng của sự thịnh vượng.

1439

375.

1440

Devinda mandira same samalaṅkatamhi,

In his own palace, adorned like the abode of the lord of devas,

Trong cung điện của mình, được trang hoàng như cung điện của chư Thiên,

1441

Rājā sakamhi bhavane atulānubhāvo;

The King, with incomparable majesty,

vị vua với oai lực vô song,

1442

Sīhāsane paṭika kojava santhatamhi,

Placed the Relic of the Sage on a lion-throne covered with a fine rug,

trên ngai vàng được trải thảm quý,

1443

Dhātuṃ ṭhapesi munino sasitātapatte.

Under white parasols.

đặt Xá-lợi của Đức Thế Tôn dưới chiếc lọng trắng.

1444

376.

1445

Anto’va bhumipati dhātugharaṃ mahagghaṃ,

The King then made a costly Relic house within the palace,

Vị vua đã xây dựng một ngôi nhà Xá-lợi quý giá bên trong,

1446

Katvāna tattha vinidhāya munindadhātuṃ;

And having enshrined the Relic of the Lord of Sages there,

và đặt Xá-lợi của Đức Thế Tôn ở đó;

1447

Sampūjayittha vividhehi upāyanehi,

Worshipped it with various offerings,

ngài đã cúng dường với nhiều vật phẩm khác nhau,

1448

Rattīndivaṃ tidivamokkha sukhābhikaṅkhī.

Day and night, desiring the happiness of heaven and liberation.

ngày đêm, mong cầu hạnh phúc của cõi trời và Niết-bàn.

1449

377.

1450

Tesañca jānipatikānamubhinnameva,

Pleased with both the husband and wife,

Hài lòng với cả hai vợ chồng,

1451

Tuṭṭho bahūni ratanābharaṇādikāni;

The Lord of Lanka bestowed many jewels, ornaments, and so forth,

vị vua của ba xứ Sīhala đã ban tặng nhiều châu báu, trang sức và các vật phẩm khác,

1452

Gāmeca issarakuleka nīvāsabhute,

Villages and noble families as their abodes,

cùng với các ngôi làng và những gia đình quý tộc,

1453

Datvāna saṅgahamakāsi tisīhaḷindo.

And rendered them great assistance.

và đã hỗ trợ họ.

1454

378.

1455

Saṅgamma jānapada negama nāgarādī,

The people of the districts, towns, and cities gathered,

Những người dân từ các vùng nông thôn, thị trấn và thành phố đã tụ tập,

1456

Ukkaṇṭhitā sugatadhātumapassamānā;

Longing and not seeing the Relic of the Well-Gone One;

không thấy Xá-lợi của Đức Thế Tôn, họ trở nên buồn bã;

1457

Lokuttamassa caritāni abhitthavantā,

Praising the deeds of the Supreme One of the World,

họ ca ngợi những hành vi của Đấng Tối Thượng của thế gian,

1458

Ugghosayiṃsu dharaṇīpatisannidhāni;

They proclaimed before the King:

và đã tuyên bố trước vị vua:

1459

Dhammissaro sakalalokahitāya loke,

"The Lord of Dhamma appeared in the world for the welfare of all beings,

“Vị Pháp vương đã xuất hiện trên thế gian vì lợi ích của tất cả chúng sinh,

1460

Jāyittha sabbajanatāhitamācarittha;

And acted for the good of all humanity;

Ngài đã hành động vì lợi ích của tất cả mọi người;

1461

Vitthāritā bahujanassa hitāya dhātu,

The Relic was spread for the benefit of many people;

Xá-lợi đã được phân phát vì lợi ích của nhiều người,

1462

Icchāma dhātumabhipūjayituṃ mayampi.

We too wish to venerate the Relic."

chúng con cũng mong muốn được cúng dường Xá-lợi.”

1463

380.

1464

So sannipātiya mahīpati bhikkhusaṅgha,

The King then assembled the Bhikkhu Saṅgha,

Vị vua sau đó đã triệu tập Tăng đoàn,

1465

Mārāmavāsimanurādhapuropakaṇṭhe;

Residing in the monasteries near Anurādhapura,

những vị Tỳ-kheo cư trú tại các tịnh xá gần Anurādhapura,

1466

Ajjhāsayaṃ tamabhivedayi satthudhātu,

And conveyed to them the earnest desire

và đã thông báo ý muốn của quần chúng đông đảo tụ tập để cúng dường Xá-lợi của Đức Đạo Sư.

1467

Pūjāya sannipatitassa mahājanassa.

Of the great multitude gathered for the veneration of the Teacher's Relic.

381.

1468

381.

Trong số Tăng đoàn đông đảo đó, có một vị Trưởng lão,

1469

Thero tahiṃ mahati bhikkhugaṇe paneko,

Among that great assembly of bhikkhus, there was one Elder,

vô song về trí tuệ và là nơi trú ngụ của lòng bi mẫn;

1470

Medhābalena asamo karuṇādhivāso;

Incomparable in mental power, dwelling in compassion;

vị ấy đã nói với vị vua vĩ đại của ba xứ Sīhala,

1471

Evaṃ tisīhaḷapatissa mahāmatissa,

He thus spoke to the King of Lanka, who was great-minded

người khéo léo trong việc hành động vì lợi ích thế gian, như sau:

1472

Lokatthacāracaturassa nivedayittha.

And skilled in acting for the welfare of the world.

382.

1473

382.

“Người nào hành động vì lợi ích của những người phụ thuộc,

1474

Yo ācareyya anujīvijanassa atthaṃ,

"To act for the welfare of those dependent on him,

đó là bản chất của những bậc vĩ nhân;

1475

Eso bhave’nucarito mahataṃ sabhāvo;

This is indeed the behavior of the great;

vào mùa mưa, hãy mang Xá-lợi ra ngoài,

1476

Dhātuṃ vasantasamaye bahi nīharitvā,

Bring out the Relic during the Vassa season,

và cho những người mong cầu phước báu được chiêm bái.”

1477

Dassehi puññamabhipatthayataṃ janānaṃ.

And show it to the people who desire merit."

383.

1478

383.

Nghe những lời vàng ngọc của vị ẩn sĩ,

1479

Sutvāna saṃyamivarassa subhāsitāni,

Having heard the well-spoken words of the ascetic,

vị vua đó lại hỏi Tăng đoàn:

1480

Pucchittha so naravaro puna bhikkhusaṅghaṃ;

The King again asked the Bhikkhu Saṅgha:

“Nơi nào là nơi đẹp đẽ nhất

1481

Dhātuṃ namassitumanena mahājanena,

"What would be a more pleasant place for this great multitude

để quần chúng đông đảo này có thể đảnh lễ Xá-lợi?”

1482

Ṭhānaṃ kimettha ramaṇīyataraṃ siyā’ti.

To venerate the Relic?"

384.

1483

384.

Tất cả các vị Tỳ-kheo cư trú trong các bộ phái đó,

1484

Sabbe’pi te atha nikāya nivāsi bhikkhū,

Then all those bhikkhus residing in the various monasteries,

đã nhiệt tình ca ngợi nơi ở của mình;

1485

Ṭhānaṃ sakaṃ sakama vaṇṇayumādarena;

Each lovingly described his own dwelling place;

nhưng trước những lời nói khác nhau của họ, nhà vua

1486

Aññoññabhinnavacanesu ca tesu rājā,

But among their differing words, the King

không tán thành cũng không bác bỏ bất kỳ lời nào.

1487

Nevābhinandi na paṭikkhipi kiñcivākyaṃ.

Neither approved nor rejected any statement.

388.

1488

385.

Tuy nhiên, với tâm thái trung lập,

1489

Majjhattatānugatamānasatāya kintu,

However, with an impartial mind,

vua lại nói giữa Tăng đoàn:

1490

Rājā avo ca puna bhikkhugaṇassa majjhe;

The King spoke again in the midst of the assembly of bhikkhus:

“Nơi xứng đáng với Xá-lợi của Đức Thế Tôn

1491

Attānurūpamayameva munindadhātu,

"The Relic of the Lord of Sages will, in a moment,

sẽ tự đến đó trong chốc lát.”

1492

Ṭhānaṃ khaṇena sayameva gamissatīti.

Go to a place suitable for itself."

385.

1493

386.

Sau đó, nhà vua trở về cung điện của mình,

1494

Rājā tato bhavanameva sakaṃ upecca,

Thereupon, the King returned to his palace,

khiến những gương mặt tươi tắn của những người mong muốn đảnh lễ Xá-lợi,

1495

Dhātuppaṇāmamabhipatthayataṃ janānaṃ;

And, brightening the lotus-like faces of the people who desired to venerate the Relic,

nở rộ nhanh chóng,

1496

Khippaṃmukhambujavanānī vikāsayanto,

Quickly gave orders to prepare the city

và ra lệnh trang hoàng thành phố cùng con đường đến tịnh xá.

1497

Sajjetumāha nagarañca vihāramaggaṃ.

And the path to the vihāra.

386.

1498

387.

Các con đường lúc đó được quét dọn sạch bụi bằng nước,

1499

Sammajjitā salila sevana santadhūlī,

The roads were swept clean of dust by sprinkling water,

trở nên đẹp đẽ với lớp cát trắng được rải;

1500

Racchā tadā’si pulinattharaṇābhirāmā;

And made charming with scattered sand;

các cổng chào được dựng lên, trang trí bằng vàng và các vật liệu khác,

Table of Contents

Settings