Table of Contents

⮲

Dāṭhavaṃsa

Edit
301
Agañchi bārāṇasimekako muni.
62.
Đức Phật độc nhất đã đến Bārāṇasī.
302
61.
Having gone, that Dhamma-King to Isipatana, the hermitage of ascetics,
61.
303
Gantvā so dhammarājā vanamisipatanaṃ saññatānaṃ niketaṃ,
Seated on a throne, made firm in an unwavering position there;
Đức Pháp Vương ấy đến Isipatana, khu rừng nơi các bậc tự chế ngự trú ngụ,
304
Pallaṅkasmiṃ nisinno tahimavicalitaṭṭhānasampāditamhi;
On the full moon day of Āsāḷha, when the universe was illuminated with brilliant white light,
Ngồi trên tòa kiên cố không lay chuyển;
305
Āsāḷhe puṇṇamāyaṃ sitaruciruciyā jotite cakkavāḷe,
He set in motion the Dhamma-wheel that removes the defilements and impurities of devas and Brahmās.
Vào ngày trăng tròn tháng Āsāḷha, khi vũ trụ được chiếu sáng bởi ánh trăng trong vắt,
306
Devabrahmādikānaṃ duritamalaharaṃ vattayi dhammacakkaṃ.
62.
Ngài đã chuyển bánh xe Pháp, tẩy sạch mọi ô nhiễm cho chư thiên, Phạm thiên, v.v.
307
62.
Having heard that excellent Path-Dhamma, spread throughout the three realms of existence,
62.
308
Sutvā saddhammamaggaṃ tibhūvanakuharābhogavitthārikaṃ taṃ,
Eighteen koṭis of Brahmās, led by the brahmin-sage Aññākoṇḍañña,
Sau khi nghe con đường Chánh Pháp ấy, lan tỏa khắp ba cõi,
309
Aññākoṇḍaññanāmadvijamunipamukhāṭṭhārasabrahmakoṭī;
Understood the Path-Dhamma; a splendid radiance appeared in the immeasurable universe,
Mười tám ức Phạm thiên, đứng đầu là ẩn sĩ Kondañña (Aññā Kondañña),
310
Aññāsuṃ maggadhammaṃ parimitarahite cakkavāḷe uḷāro,
And immediately many wonders occurred.
Đã chứng ngộ Pháp đạo; ánh sáng rực rỡ đã xuất hiện trong vũ trụ vô biên,
311
Obhāso pātubhuto sapadi bahuvidhaṃ āsi accherakañca.
First Chapter.
Và nhiều điều kỳ diệu đã xảy ra ngay lập tức.
312
Paṭhamo paricchedo.
63.
Chương thứ nhất.
313
63.
From that time, the Master, disciplining devas and humans,
63.
314
Tato paṭṭhāya so satthā vinento devamānuse,
In the ninth month after his Enlightenment, on the full moon day of Phussa (December-January).
Kể từ đó, Đức Bổn Sư đã giáo hóa chư thiên và loài người,
315
Bodhito phussamāsamhi navame puṇṇamāsiyaṃ.
64.
Vào ngày trăng tròn tháng Phussamāsa, chín tháng sau khi thành đạo.
316
64.
Having come to Laṅkā, on the bank of the Gaṅgā, a yojana wide,
64.
317
Laṅkamāgamma gaṅgāya tīre yojanavitthate,
In the Mahānāgavaṇa Park, three yojanas in length.
Ngài đã đến Laṅkā, tại bờ sông Gaṅgā rộng một do-tuần,
318
Mahānāgavanuyyāne āyāmena tiyojane.
65.
Trong khu vườn Mahānāgava có chiều dài ba do-tuần.
319
65.
Having gone to the assembly of yakkhas, standing there in the sky;
65.
320
Yakkhānaṃ samitiṃ gantvā ṭhatvāna gagane tahiṃ;
Having made the yakkhas fearful with storms of wind and darkness and rain.
Ngài đến hội họp của các Dạ-xoa, đứng trên không trung;
321
Vātandhakāravuṭṭhihi katvā yakkhe bhayaddite.
66.
Ngài đã khiến các Dạ-xoa kinh hoàng bằng gió, bóng tối và mưa.
322
66.
On the ground given by those yakkhas, having gained fearlessness;
66.
323
Laddhābhayehi yakkhehi tehi dinnāya bhumiyā;
Having spread a leather cloth, sitting down at that moment.
Trên mảnh đất được các Dạ-xoa đã thoát khỏi sợ hãi dâng tặng;
324
Cammakhaṇḍaṃ pasāretvā nisīditvāna taṅkhaṇe.
67.
Ngài đã trải một tấm da và ngồi xuống ngay lúc đó.
325
67.
The leather cloth, filled with blazing fire and garlands of flames;
67.
326
Cammakhaṇḍaṃ padittaggi jālāmālāsamākulaṃ;
By his psychic power, he expanded it to the sea all around.
Tấm da ấy, rực cháy với những ngọn lửa,
327
Iddhiyā vaḍḍhayitvāna yāva sindhuṃ samantato.
68.
Ngài đã dùng thần thông làm cho nó lan rộng khắp nơi cho đến biển.
328
68.
The night-wanderers, gathered on the seashore with speed;
68.
329
Javena sindhuvelāya rāsibhute nisācare;
He established them there, having placed Giridīpa (a mountain island) for them.
Với tốc độ nhanh chóng, Ngài đã tập hợp các Dạ-xoa
330
Giridīpamidhānetvā patiṭṭhāpesi te tahiṃ.
69.
Trên bờ biển và an trí họ tại Giridīpa.
331
69.
Then, the Victor, teaching the Dhamma in that assembly of devas;
69.
332
Desayitvā jino dhammaṃ tadā devasamāgame;
Caused the realization of the Dhamma for crores of beings.
Khi ấy, Đức Phật đã thuyết Pháp trong hội chúng chư thiên;
333
Bahunnaṃ pāṇakoṭīnaṃ dhammābhisamayaṃ akā.
70.
Ngài đã khiến hàng ức chúng sinh chứng ngộ Pháp.
334
70.
To the great deva Sumana, on Sumana mountain peak;
70.
335
Mahāsumanadevassa sele sumanakūṭake;
Having given hair relics for worship, the Victor went to Jetavana.
Trên đỉnh núi Sumanakūṭa của Đại thiên Sumanā,
336
Datvā namassituṃ kese agā jetavanaṃ jino.
71.
Đức Phật đã trao tóc để cúng dường, rồi trở về Jetavana.
337
71.
Having established them on the ground where the Master had sat;
71.
338
Patiṭṭhapetvā te satthu nisinnāsanabhumiyaṃ;
He made an indigo-gem stupa and worshipped it.
Sau khi an trí tóc của Đức Bổn Sư trên nền đất nơi Ngài đã ngồi;
339
Indanīlamayaṃ thūpaṃ karitvā so apūjayi.
72.
Vị thiên ấy đã xây một tháp bằng ngọc xanh và cúng dường.
340
72.
Relying on the jewel throne, seeing the Nāgas Cūḷodara and Mahodara,
72.
341
Nissāya maṇipallaṅkaṃ pabbataṇṇavavāsino;
Who resided in the mountains and oceans, prepared for battle.
Dựa vào tòa ngọc,
342
Disvā yuddhatthike nāge cūḷodara mahodare.
73.
Thấy các vị Nāga Cūḷodara và Mahodara đang muốn chiến tranh.
343
73.
In the fifth year after his Enlightenment, in the month of Citta (March-April), the Great Sage;
73.
344
Bodhito pañcame vasse cittamāse mahāmuni;
On the Uposatha day, during the dark fortnight, came to Nāgadīpa.
Vào năm thứ năm sau khi thành đạo, vào tháng Citta, Đức Đại Hiền Giả;
345
Uposathe kālapakkhe nāgadīpamupāgamī.
74.
Đã đến Nāgadīpa vào ngày Uposatha của kỳ trăng khuyết.
346
74.
Then, the deva Samiddhi Sumana, who was in Jetavana;
74.
347
Tadā samiddhisumano devo jetavane ṭhitaṃ;
Took his own Rājāyatana tree (palmyra palm).
Khi ấy, thiên Samiddhi Sumana, đang ở Jetavana,
348
Attano bhavanaṃyeva rājāyatanapādapaṃ.
75.
Với tâm hoan hỷ, đã lấy cây Rājāyatana,
349
75.
Joyfully, like a peak of blue sapphire, holding it;
Chính là nơi ở của mình.
350
Indanīladdikūṭaṃ’va gahetvātuṭṭhamānaso;
He carried it, making it an umbrella for the Master.
75.
351
Dhārayitvā sahāgañchi chattaṃ katvāna satthuno.
76.
Như một đỉnh núi ngọc xanh, mang theo và làm lọng che cho Đức Bổn Sư.
352
76.
While a great battle was ongoing between the two Nāga kings;
76.
353
Ubhinnaṃ nāgarājūnaṃ vattamāne mahāhave;
The Protector, seated in the sky, produced a great darkness.
Trong khi cuộc chiến lớn giữa hai vị vua Nāga đang diễn ra;
354
Nisinno gagane nātho māpayittha mahātamaṃ.
77.
Đức Đạo Sư ngồi trên không trung, đã tạo ra một bóng tối lớn.
355
77.
Then, displaying light and comforting the Nāgas;
77.
356
Ālokaṃ dassayitvātha assāsetvāna bhogino;
The Foremost of Men spoke the Dhamma of concord.
Sau đó, Ngài đã chiếu sáng và an ủi các vị Nāga;
357
Sāmaggikaraṇaṃ dhammaṃ abhāsi purisāsabho.
78.
Bậc tối thắng trong loài người đã thuyết Pháp hòa hợp.
358
78.
Eighty crores of Nāgas, dwelling in the undisturbed ocean,
78.
359
Asītikoṭiyo nāgā acalambudhivāsino;
Gladly established themselves in precepts and refuges.
Tám mươi ức Nāga, cư dân của đại dương không lay chuyển,
360
Patiṭṭhahiṃsu muditā sīlesu saraṇesu ca.
76.
Đã hoan hỷ thiết lập vào các giới và quy y.
361
79.
77.
79.
362
Datvāna maṇipallaṅkaṃ satthuno bhujagādhipā;
The chief Nāgas, having given a jeweled throne to the Master;
Các vị vua Nāga đã dâng tòa ngọc cho Đức Bổn Sư;
363
Tatthāsīnaṃ mahāvīraṃ annapānehi tappayuṃ.
Fed the Great Hero, seated there, with food and drink.
Và cúng dường thức ăn, đồ uống cho Đức Đại Hùng đang ngồi trên đó.
364
80.
80.
80.
365
Patiṭṭhapetvā so tattha rājāyatanapādapaṃ;
He established that Rājāyatana tree there;
Ngài đã an trí cây Rājāyatana ở đó;
366
Pallaṅkaṃ tañca nāgānaṃ adāsi abhipūjituṃ.
And gave that throne to the Nāgas for worship.
Và trao tòa ngọc ấy cho các vị Nāga để cúng dường.
367
81.
81.
81.
368
Bodhito aṭṭhame vasse vesākhe puṇṇamāsiyaṃ;
In the eighth year after his Enlightenment, on the full moon day of Vesākha;
Vào năm thứ tám sau khi thành đạo, vào ngày trăng tròn tháng Vesākha;
369
Maṇiakkhikanāmena nāgindena nimantito.
Invited by the Nāga king named Maṇiakkhika.
Được vua Nāga tên Maṇiakkhika thỉnh cầu.
370
82.
82.
82.
371
Nāgarājassa tasseva bhavanaṃ sādhu sajjītaṃ;
With five hundred bhikkhus, he came to Kalyāṇī,
Đức Phật đã đến Kalyāṇī cùng với năm trăm Tỳ-kheo,
372
Kalyāṇiyaṃ pañcabhikkhū satehi saha āgami.
To the well-prepared abode of that very Nāga king.
Tại nơi ở của vị vua Nāga ấy, đã được chuẩn bị chu đáo.
373
83.
83.
83.
374
Kalyāṇicetiyaṭṭhāne kate ratana maṇḍape;
In the excellent jewel pavilion made at the Kalyāṇī Cetiya site;
Tại nơi cúng dường Kalyāṇī, trong một bảo tháp bằng ngọc quý;
375
Mahārahamhi pallaṅke upāvisi narāsabho.
The Foremost of Men sat on a magnificent throne.
Bậc tối thắng trong loài người đã ngồi trên tòa rất quý giá.
376
84.
84.
84.
377
Dibbehi khajjabhojjehi sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ;
With divine hard and soft foods, the Lord of the World together with the Saṅgha;
Với thức ăn và đồ uống của chư thiên, Ngài đã cúng dường Đức Đạo Sư cùng với Tăng đoàn;
378
Santappesi phaṇindo so bhujaṅgehi purakkhato.
That Naga king, surrounded by Nagas, was greatly satisfied.
Vua rắn ấy, được các loài rắn bao quanh, đã làm hài lòng (Đức Phật).
379
85.
85.
85.
380
Desayitvāna saddhammaṃ saggamokkhasukhāvahaṃ;
Having taught the Dhamma that brings the happiness of heaven and liberation;
Sau khi thuyết giảng Chánh pháp mang lại hạnh phúc cõi trời và giải thoát;
381
So satthā sumane kūṭe dassesi padalañchanaṃ.
That Teacher showed his footprint on Sumanakūṭa.
Vị Đạo Sư ấy đã để lại dấu chân trên đỉnh núi Sumanakūṭa.
382
86.
86.
86.
383
Tato pabbatapādamhi sasaṅgho so vināyako;
Then, that Leader, with the Sangha, at the foot of the mountain;
Sau đó, tại chân núi, vị Đạo Sư ấy cùng với Tăng đoàn;
384
Divāvihāraṃ katvāna dīghavāpiṃ upāgami.
Having spent the day in meditation, went to Dīghavāpī.
Sau khi an trú ban ngày, đã đến hồ Dīghavāpi.
385
87.
87.
87.
386
Thūpaṭṭhāne tahiṃ buddho sasaṅgho’bhinisīdiya;
There, at the stupa site, the Buddha, with the Sangha, sat down;
Tại nơi tháp ấy, Đức Phật cùng Tăng đoàn đã an tọa;
387
Samāpatti samubabhutaṃ avindi asamaṃ sukhaṃ.
And experienced the incomparable bliss arisen from attainment (samāpatti).
Đã chứng đắc hạnh phúc vô song phát sinh từ các thiền định.
388
88.
88.
88.
389
Mahābodhitaruṭṭhāne samādhiṃ appayi jino;
At the site of the Mahābodhi tree, the Conqueror entered into concentration;
Đấng Chiến Thắng đã nhập định tại nơi cây Đại Bồ Đề;
390
Mahāthūpappadese ca viharittha samādhinā.
And at the Mahāthūpa area, he dwelt in concentration.
Và an trú trong thiền định tại khu vực Đại Tháp.
391
89.
89.
89.
392
Thūpārāmamhi thūpassa ṭhāne jhānasukhena so;
In the Thūpārāma, at the site of the thūpa, he, with the bliss of jhana;
Tại Thūpārāma, ở nơi tháp, Đức Phật cùng Tăng đoàn;
393
Sabhikkhusaṅgho sambuddho muhuttaṃ vītināmayī.
The Fully Enlightened One, with the assembly of monks, spent a moment.
Đã trải qua một khoảnh khắc trong hạnh phúc thiền định.
394
90.
90.
90.
395
Silāthupappadesamhi ṭhatvākālāvidū muni;
Having stood at the site of the Silāthūpa, the Sage, knowing the proper time;
Vị ẩn sĩ thông suốt thời gian, sau khi đứng tại nơi tháp đá;
396
Deve samanusāsitvā tato jetavanaṃ agā.
Instructed the devas, and then went to Jetavana.
Đã giáo huấn các chư thiên rồi đến Jetavana.
397
91.
91.
91.
398
Agiddho lābhasakkāre asayhamavamānanaṃ;
He was not greedy for gain and homage, enduring unbearable contempt;
Không tham đắm lợi lộc và sự cung kính, chịu đựng sự khinh miệt không thể chịu đựng được;
399
Sahanto kevalaṃ sabba lokanittharaṇatthiko.
Desirous only of delivering all beings from the world.
Chỉ mong muốn cứu độ tất cả chúng sinh khỏi thế gian.
400
92.
92.
92.
401
Saṃvaccharāni ṭhatvāna cattāḷīsañca pañca ca;
Having remained for forty-five years;
Sau khi an trú bốn mươi lăm năm;
402
Desayitvāna suttādi navaṅgaṃ satthusāsanaṃ.
Teaching the ninefold Dispensation of the Teacher, beginning with the Suttas.
Đã thuyết giảng giáo pháp của Đạo Sư gồm chín chi phần như Sutta.
403
93.
93.
93.
404
Tāretvā bhavakantārā jane saṅkhyātivattino;
Having rescued countless people from the wilderness of existence;
Sau khi đưa vô số chúng sinh vượt qua sa mạc sinh tử;
405
Buddhakiccāni sabbāni niṭṭhāpetvāna cakkhumā.
The All-seeing One, having completed all the Buddha-duties.
Đấng Nhãn Căn đã hoàn tất mọi Phật sự.
406
94.
94.
94.
407
Kusinārāpure raññaṃ mallānamupavattane;
In the city of Kusinārā, in the Upavattana (grove) of the Malla kings;
Tại thành Kusinārā, trong khu rừng Upavattana của các vua Malla;
408
Sālavanamhi yamakasālarukkhānamantare.
In the Sāla grove, between twin Sāla trees.
Giữa hai cây Sāla song đôi trong rừng Sāla.
409
95.
95.
95.
410
Mahārahe supaññatte mañce uttarasīsakaṃ;
On a well-prepared, excellent couch, with his head to the north;
Trên chiếc giường đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, đầu hướng về phía bắc;
411
Nipanno sīhaseyyāya vesākhe puṇṇamāsiyaṃ.
He lay down in the lion's posture, on the full moon day of Vesākha.
Ngài đã nằm trong tư thế sư tử nằm vào ngày trăng tròn tháng Vesākha.
412
96.
96.
96.
413
Desetvā paṭhame yāme mallānaṃ dhammamuttamaṃ;
Having taught the supreme Dhamma to the Mallas in the first watch of the night;
Sau khi thuyết giảng Chánh pháp tối thượng cho các vua Malla vào canh đầu;
414
Subhaddaṃ majjhime yāme pāpetvā amataṃ padaṃ.
And having led Subhadda to the Deathless state in the middle watch.
Đã đưa Subhadda đạt đến cảnh giới bất tử vào canh giữa.
415
97.
97.
97.
416
Bhikkhu pacchimayāmamhi dhammakkhandhe asesake;
In the last watch of the night, having embraced all the dhammaskandhas (aggregates of Dhamma) for the monks;
Vào canh cuối, Ngài đã tóm tắt toàn bộ các pháp uẩn;
417
Saṅgayha ovaditvāna appamāda padena ca.
And exhorted them with the word "heedfulness."
Và giáo huấn các Tỳ-kheo bằng lời khuyên về sự không phóng dật.
418
98.
98.
98.
419
Paccusasamaye jhānasamāpattivihārato;
At dawn, having arisen from the dwelling in jhana attainment;
Vào lúc bình minh, sau khi xuất khỏi thiền định;
420
Uṭṭhāya parinibbāyi sesopādivivajjito.
He attained Parinibbāna, free from all remaining substrata of existence (upādi).
Ngài đã nhập Niết Bàn, thoát khỏi mọi dư tàn của sự tồn tại.
421
99.
99.
99.
422
Mahīkampādayo āsuṃ tadā acchariyāvahā;
Earthquakes and other wonders occurred then;
Khi ấy, các hiện tượng kỳ diệu như động đất đã xảy ra;
423
Pūjāvisesā vattiṃsu devamānusakā bahū.
Many special offerings by devas and humans took place.
Nhiều sự cúng dường đặc biệt của chư thiên và loài người đã diễn ra.
424
100.
100.
100.
425
Parinibbāṇasuttante vuttānukkamato pana;
And the special offerings, as described in the Parinibbānasuttanta;
Sự cúng dường đặc biệt ấy nên được hiểu rõ ràng;
426
Pūjāviseso viññeyyo icchantehi asesato.
Should be fully understood by those who wish to know.
Theo trình tự được kể trong kinh Parinibbāṇa, đối với những ai mong muốn biết tất cả.
427
101.
101.
101.
428
Ahatehi ca vatthehi veṭhetvā paṭhamaṃ jinaṃ;
First, having wrapped the Conqueror with new cloths;
Đầu tiên, họ đã quấn Đấng Chiến Thắng bằng những tấm vải mới tinh;
429
Veṭhayitvāna kappāsapicunā vihatena ca.
And having wrapped him with fresh cotton wool.
Rồi quấn bằng bông vải đã được đánh tơi.
430
102.
102.
102.
431
Evaṃ pañcasatakkhattuṃ veṭhayitvāna sādhukaṃ;
Having thus carefully wrapped him five hundred times;
Cứ thế, sau khi quấn kỹ lưỡng năm trăm lần;
432
Pakkhipitvā suvaṇṇāya telapuṇṇāya doṇiyā.
They placed him in a golden vat full of oil.
Họ đã đặt vào một chiếc thùng bằng vàng đầy dầu.
433
103.
103.
103.
434
Vīsaṃhatthasatubbedhaṃ gandhadārūhi saṅkhataṃ;
The Malla leaders then placed the pyre, constructed of fragrant woods, twenty cubits high;
Khi ấy, các vị đứng đầu của dòng Malla đã đặt lên giàn hỏa táng;
435
Āropayiṃsu citakaṃ mallānaṃ pamukhā tadā.
Upon it.
Được làm bằng gỗ thơm, cao hai mươi sải tay.
436
104.
104.
104.
437
Mahākassapatherena dhammarāje avandite;
As the pyre would not ignite before the Elder Mahākassapa had paid homage to the King of Dhamma;
Vì Trưởng lão Mahākassapa chưa đảnh lễ Đấng Pháp Vương;
438
Citakaṃ mā jalitthāti devadhiṭṭhānato pana.
By the spiritual power of the devas.
Nên do sự gia hộ của chư thiên, giàn hỏa táng đã không cháy.
439
105.
105.
105.
440
Pāmokkhā mallarājūnaṃ vāyamantopa’nekadhā;
The chief Malla kings, though trying in many ways;
Mặc dù các vị vua Malla đứng đầu đã cố gắng nhiều cách;
441
Citakaṃ taṃ na sakkhiṃsu gāhāpetuṃ hutāsanaṃ.
Could not make that pyre catch fire.
Họ vẫn không thể làm cho giàn hỏa táng bắt lửa.
442
106.
106.
106.
443
Mahākassapatherena adhiṭṭhānena attano;
Through the Elder Mahākassapa's own spiritual determination;
Do sự gia hộ của Trưởng lão Mahākassapa;
444
Vatthādīni mahādoṇiṃ citakañca mahārahaṃ.
The cloths, the great vat, and the excellent pyre.
Vải vóc, chiếc thùng lớn, và giàn hỏa táng quý giá;
445
107.
107.
107.
446
Dvidhā katvāna nikkhamma sakasīse patiṭṭhitā;
Split into two, emerged, and placed themselves upon his head;
Đã tách ra làm đôi và trồi lên, an vị trên đầu ngài;
447
Vanditā satthuno pādā yathāṭṭhāne patiṭṭhitā.
The Teacher's feet, having been venerated, returned to their original position.
Sau khi được đảnh lễ, đôi chân của Đạo Sư đã trở về vị trí cũ.
448
108.
108.
108.
449
Tato devānubhāvena pajjalittha citānalo;
Then, by the power of the devas, the pyre's fire ignited;
Sau đó, nhờ thần lực của chư thiên, lửa hỏa táng đã bùng cháy;
450
Na masi satthudehassa daḍḍhassāsi na chārikā.
The Teacher's burnt body did not turn to soot or ashes.
Thân của Đạo Sư khi cháy không thành tro bụi hay than đen.
451
109.
109.
109.
452
Dhātuyo avasissiṃsu muttābhā kañcanappabhā;
Relics remained, lustrous like pearls, radiant like gold;
Các xá lợi còn lại như ngọc trai, sáng như vàng;
453
Adiṭṭhānena buddhassa vippakiṇṇā anekadhā.
Not scattered in various ways by the Buddha's determination.
Do sự gia hộ của Đức Phật, chúng đã không phân tán lung tung.
454
110.
110.
110.
455
Uṇhīsaṃ akkhakā dve ca catasso dantadhātuyo;
The crown relic, two collarbones, and four tooth relics;
Xá lợi đỉnh đầu, hai xá lợi xương quai xanh, và bốn xá lợi răng;
456
Iccetā dhātuyo satta vippakiṇṇā na satthuno.
These seven relics of the Teacher were not scattered.
Bảy xá lợi này của Đạo Sư đã không bị phân tán.
457
111.
111.
111.
458
Ākāsato patitvāpi uggantvāpi mahītalā;
Falling from the sky and gushing forth from the earth;
Các dòng nước từ trên trời rơi xuống và từ lòng đất trồi lên;
459
Samantā jaladhārāyo nibbāpesuṃ citānalaṃ.
Streams of water from all sides extinguished the pyre's fire.
Đã dập tắt ngọn lửa hỏa táng khắp nơi.
460
112.
112.
112.
461
Therassa sāriputtassa antevāsi mahiddhiko;
A powerful disciple of Elder Sāriputta;
Đệ tử của Trưởng lão Sāriputta, vị có đại thần thông;
462
Sarabhunāmako thero pabhinna paṭisambhido.
An Elder named Sarabhu, who had attained analytical knowledge (paṭisambhidā).
Là Trưởng lão tên Sarabhu, bậc đã chứng đắc Tứ Vô Ngại Giải.
463
113.
113.
113.
464
Gīvādhātuṃ gahetvāna citato mahiyaṅgaṇe;
Took a neck relic from the pyre to Mahiyangaṇa;
Sau khi lấy xá lợi xương cổ từ giàn hỏa táng, tại Maṅgaṇa;
465
Patiṭṭhapetvā thūpamhi akā kañcukacetiyaṃ.
And enshrined it in a stupa, making a 'kañcukacetiya'.
Đã an vị vào tháp và xây dựng Cetiya bọc áo.
466
114.
114.
114.
467
Khemavhayo kāruṇiko khīṇasaṃyojano muni;
The compassionate sage named Khema, whose defilements were destroyed;
Vị ẩn sĩ tên Khema, bậc từ bi, đã đoạn trừ mọi kiết sử;
468
Citakā to tato vāmadāṭhādhātuṃ samaggahi.
Took the left canine tooth relic from that pyre.
Đã lấy xá lợi răng nanh trái từ giàn hỏa táng.
469
115.
115.
115.
470
Aṭṭhannamatha rājunaṃ dhātuatthāya satthuno;
Then, the excellent brahmin Doṇa, having resolved the dispute among the eight kings for the Teacher's relics;
Sau đó, vị Bà-la-môn tối thượng Doṇa đã hóa giải cuộc tranh chấp;
471
Uppannaṃ viggahaṃ doṇo sametvāna dvijuttamo.
.
Giữa tám vị vua vì xá lợi của Đạo Sư.
472
116.
116.
116.
473
Katvāna aṭṭha koṭṭhāse bhājetvā sesadhātuyo;
Having divided the remaining relics into eight shares;
Sau khi chia các xá lợi còn lại thành tám phần;
474
Adāsi aṭṭharājūnaṃ taṃ taṃ nagaravāsinaṃ.
Gave them to the eight kings, residents of their respective cities.
Đã trao cho tám vị vua, những người dân của các thành phố tương ứng.
475
117.
117.
117.
476
Haṭṭhatuṭṭhā gahetvāna dhātuyo tā narādhipā;
Those kings, delighted and joyful, took the relics;
Các vị vua ấy, vui mừng khôn xiết khi nhận được các xá lợi;
477
Gantvā sake sake raṭṭhe cetiyāni akārayuṃ.
And going to their respective countries, built stupas.
Đã trở về quốc độ của mình và xây dựng các bảo tháp.
478
118.
118.
118.
479
Ekā dāṭhā surindena ekā gandhāravāsihi;
One canine tooth was honored and revered by the king of devas, one by the people of Gandhara;
Một xá lợi răng được vua trời cúng dường, một xá lợi được dân Gandhara cúng dường;
480
Ekā bhujaṅgarājūhi āsi sakkatapūjitā.
One by the Naga kings.
Một xá lợi được các vua rắn cúng dường và tôn kính.
481
119.
119.
119.
482
Dantadhātuṃ tato khemo attanā gahitaṃ adā;
Then Khema gave the tooth relic he had taken;
Sau đó, Trưởng lão Khema đã trao xá lợi răng nanh mà mình đã lấy;
483
Dantapure kaliṅgassa brahmadattassa rājino.
To King Brahmadatta of Kaliṅga in Dantapura.
Cho vua Brahmadatta của xứ Kaliṅga tại Dantapura.
484
120.
120.
120.
485
Desayitvāna so dhammaṃ bhetvā sabbā kudiṭṭhiyo;
Having taught the Dhamma, destroying all wrong views;
Vị ấy đã thuyết giảng Chánh pháp, phá tan mọi tà kiến;
486
Rājānaṃ taṃ pasādesi aggambhī ratanattaye.
He inspired that king with supreme faith in the Triple Gem.
Và làm cho vị vua ấy hoan hỷ, trở nên kiên định trong Tam Bảo.
487
121.
121.
121.
488
Ajjhogāḷho munindassa dhammāmatamahaṇṇavaṃ;
Having plunged into the great ocean of the Sage's Dhamma-nectar;
Sau khi thâm nhập biển Chánh pháp bất tử của Đấng Đạo Sư;
489
So narindopavāhesi malaṃ macchariyādikaṃ.
That king removed the defilement of stinginess and so on.
Vị vua ấy đã loại bỏ những ô nhiễm như sự keo kiệt.
490
122.
122.
122.
491
Pāvussako yathā megho nānā ratanavassato;
Like a monsoon cloud showering various jewels;
Giống như mây mưa mùa hạ, vị vua tối thượng ấy;
492
Dāḷiddiyanidāghaṃ so nibbāpesi naruttamo.
That supreme man extinguished the drought of poverty.
Đã dập tắt hạn hán nghèo đói bằng cách ban mưa châu báu đa dạng.
493
123.
123.
123.
494
Suvaṇṇakhacitālamba muttājālehi sobhitaṃ;
Adorned with hanging nets of gold and pearl, shining;
Được trang trí bằng những chuỗi ngọc trai treo lủng lẳng nạm vàng;
495
Kūṭāgārasatākīṇṇaṃ taruṇādiccasannibhaṃ.
Filled with hundreds of pinnacled houses, resembling the rising sun.
Được bao quanh bởi hàng trăm lầu các, rực rỡ như mặt trời non.
496
124.
124.
124.
497
Nānāratanasobhāya dudikkhaṃ cakkhumūsanaṃ;
Dazzling to the eyes with the splendor of various jewels, difficult to look at;
Với vẻ đẹp rực rỡ của các loại ngọc quý, khó nhìn mà không chói mắt;
498
Yānaṃ saggāpavaggassa pasādātisayāvahaṃ.
A vehicle leading to heaven and liberation, bringing supreme joy.
Là phương tiện dẫn đến hạnh phúc cõi trời và giải thoát, mang lại niềm hoan hỷ tột độ.
499
125.
125.
125.
500
Kārayitvāna so rājā dāṭhādhātunivesanaṃ;
Having built that king a dwelling for the tooth relic;
Vị vua ấy đã xây dựng ngôi nhà xá lợi răng;
501
Dhātupīṭhañca tattheva kāretvā ratanujjalaṃ.
And having made a jeweled, shining relic stand there.
Và một bệ xá lợi rực rỡ bằng ngọc quý ngay tại đó.
502
126.
126.
126.
503
Tahiṃ samappayitvāna dāṭhādhātuṃ mahesino;
Having deposited the tooth relic of the Great Sage there;
Sau khi an vị xá lợi răng của Đấng Đại Ẩn Sĩ tại đó;
504
Pūjāvatthūhi pūjesi rattindivamatandito.
He worshiped it with offerings, tirelessly day and night.
Ngài đã cúng dường bằng các vật phẩm cúng dường không mệt mỏi cả ngày lẫn đêm.
505
127.
127.
127.
506
Iti so sañcinitvāna puññasambhāra sampadaṃ;
Thus, having accumulated a wealth of merit;
Cứ thế, sau khi tích lũy tài sản công đức dồi dào;
507
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ saggakāyamalaṅkari.
He abandoned his human body and adorned a heavenly body.
Từ bỏ thân người, ngài đã trang hoàng thân chư thiên.
508
128.
128.
128.
509
Anujāto tato tassa kāsirājavhayo suto;
Then his son, named King Kasi, was born into his lineage;
Sau đó, người con trai của ngài tên Kāsirāja, người kế vị;
510
Rajjaṃ laddhā amaccānaṃ sokasallamapānudī.
Having attained kingship, he removed the dart of sorrow from his ministers.
Sau khi lên ngôi, đã xua tan mũi tên sầu muộn của các quan đại thần.
511
129.
129.
129.
512
Pupphagandhādinā dantadhātuṃ tamabhipūjiya;
Worshiping that tooth relic with flowers, perfumes, and so on;
Sau khi cúng dường xá lợi răng ấy bằng hoa, hương, v.v.;
513
Niccaṃ maṇippadīpehi jotayi dhātumandiraṃ.
He constantly illuminated the relic house with jeweled lamps.
Ngài đã luôn thắp sáng ngôi đền xá lợi bằng những ngọn đèn ngọc.
514
130.
130.
130.
515
Iccevamādiṃ so rājā katvā kusalasañcayaṃ;
Thus, having accumulated such wholesome deeds, that king;
Cứ thế, sau khi tích lũy công đức như vậy;
516
Jahitvāna nijaṃ dehaṃ devindapuramajjhagā.
Abandoned his body and went to the city of the king of devas.
Vị vua ấy đã từ bỏ thân mình và đến thành phố của vua trời.
517
131.
131.
131.
518
Sunando nāma rājindo ānandajanano sataṃ;
Then his son was King Sunanda, who brought joy to the good;
Sau đó, người con trai của ngài là vua Sunanda, người mang lại niềm vui cho các bậc thiện trí;
519
Tassa’trajo tato āsi buddhasāsanamāmako.
A devotee of the Buddha's Dispensation.
Đã trở thành một người sùng mộ giáo pháp của Đức Phật.
520
132.
132.
132.
521
Sammānetvāna so dantadhātuṃ ñeyyantadassino;
Having honored that tooth relic of the one who saw the end of what is knowable;
Sau khi tôn kính xá lợi răng của Đấng Toàn Tri;
522
Mahatā bhattiyogena agā devasahavyataṃ.
With great devotion, he went to companionship with the devas.
Với lòng sùng kính lớn lao, ngài đã đạt đến sự đồng hành với chư thiên.
523
133.
133.
133.
524
Tato parañca aññe’pi bahavo vasudhādhipā;
And thereafter, many other rulers of the earth;
Sau đó, nhiều vị vua khác;
525
Dantadhātuṃ munindassa kamena abhipūjayuṃ.
Successively worshiped the tooth relic of the Sage.
Cũng lần lượt cúng dường xá lợi răng của Đấng Đạo Sư.
526
134.
134.
134.
527
Guhasīvavhayo rājā duratikkama sāsano;
King Guhasīva, whose command was irresistible;
Vua Guhasīva, người có giáo lệnh không thể vượt qua;
528
Tato rajjasiriṃ patvā anugaṇhi mahājanaṃ.
Then having obtained royal splendor, he protected the great populace.
Sau khi lên ngôi báu, đã che chở cho đại chúng.
529
135.
135.
135.
530
Saparatthānabhiññe so lābhasakkāralolupe;
He supported the Nigant˙has, who were ignorant of their own and others' welfare, greedy for gain and homage;
Ngài đã phụng sự các Nigaṇṭha, những kẻ không biết lợi ích của mình và người khác, tham đắm lợi lộc và sự cung kính;
531
Māyāvino avijjandhe niganṭhe samupaṭṭhahi.
Deceitful and blinded by ignorance.
Những kẻ lừa dối, bị vô minh che mắt.
532
136.
136.
136.
533
Vassāratte yathā cando mohakkhandhena āvaṭo;
Like the moon in the rainy season, covered by a cloud of delusion;
Giống như mặt trăng bị mây mù che khuất trong mùa mưa;
534
Nāsakkhī guṇaraṃsīhi jalituṃ so narāsabho.
That chief of men could not shine with the rays of virtue.
Vị vua tối thượng ấy đã không thể tỏa sáng bằng những tia sáng công đức.
535
137.
137.
137.
536
Dhammamaggā apete’pi paviṭṭhe diṭṭhikānanaṃ;
Even though they deviated from the path of Dhamma and entered the jungle of wrong views;
Khi ngài đi lạc khỏi con đường Chánh pháp, lạc vào rừng tà kiến;
537
Tasmiṃ sādhupathaṃ aññe nātivattiṃsu pāṇino
Other beings did not transgress the path of the good in his presence.
Các chúng sinh khác cũng không đi theo con đường thiện lành.
538
138.
138.
138.
539
Hematoraṇamālāhi dhajehi kadalihi ca;
With golden archways and garlands, flags and plantain trees;
Sau khi trang hoàng thành phố bằng cổng chào vàng, vòng hoa, cờ xí, cây chuối;
540
Pupphagaghiyehi’nekehi sajjetvā nāgarā puraṃ
With many flower houses, the citizens adorned the city.
Và nhiều loại hoa trang trí khác.
541
139.
139.
139.
542
Maṅgalatthuti ghosehi naccagītādikehi ca;
With auspicious acclamations, dances, songs, and so on;
Bằng những tiếng tụng ca cát tường, ca múa, v.v.;
543
Hemarūpiyapupphehi gandhacuṇṇādikehi ca.
With gold and silver flowers, scented powders, and so on.
Bằng hoa vàng bạc, bột hương, v.v.
544
140.
140.
140.
545
Pūjentā munirājassa dāṭhādhātuṃ kudācanaṃ;
Always worshiping the tooth relic of the King of Sages;
Luôn cúng dường xá lợi răng của Đấng Vua Ẩn Sĩ;
546
Akaṃsu ekanigghosaṃ saṃvaṭṭambudhisannibhaṃ.
They made a single cry, like the ocean at the end of a world cycle.
Họ đã tạo ra một tiếng vang duy nhất, giống như đại dương trong thời kỳ hoại kiếp.
547
141.
141.
141.
548
Ugghāṭetvā narindo so pāsāde sihapañjaraṃ;
Having opened the lion-window of the palace, that king;
Vị vua ấy, mở cửa sổ sư tử của cung điện;
549
Passanto janamaddakkhī pūjāvidhiparāyaṇaṃ.
Saw the people devoted to the ritual of offerings.
Khi nhìn thấy, đã thấy dân chúng đang thực hiện nghi lễ cúng dường.
550
142.
142.
142.
551
Athāmaccasabhāmajetdha rājā vimbhīta mānaso;
Then the king, with an astonished mind, having approached the assembly of ministers;
Sau đó, vị vua ấy, với tâm trí kinh ngạc,
552
Kotuhalākulo hutvā idaṃ vacanamabravī.
Being filled with curiosity, spoke these words.
Đầy tò mò, đã nói những lời này.
553
143.
143.
143.
554
Accherakaṃ kimetannu kīdisaṃ pāṭihāriyaṃ;
What is this wonder? What kind of miracle is this?
"Đây là điều kỳ diệu gì? Phép lạ nào đây?
555
Mametaṃ nagaraṃ kasmā chaṇanissitakaṃ iti.
Why is this city of mine so involved in a festival?
Tại sao thành phố của ta lại tràn ngập lễ hội như vậy?"
556
144.
144.
144.
557
Tato amacco ācikkhi medhāvī buddhamāmako;
Then a wise minister, a devotee of the Buddha, explained;
Bấy giờ, vị quan đại thần thông thái, một Phật tử,
558
Rājino tassa sambuddhānubhāvamavijānato.
To that king, who did not know the power of the Perfectly Enlightened One.
Đã trình bày cho vị vua ấy, người chưa biết về oai lực của Đức Phật.
559
145.
145.
145.
560
Sabbābhibhussabuddassa tanhāsaṅkayadassino;
Of the All-Conquering, Self-Enlightened Buddha, who saw the entanglement of craving;
"Này Đại vương, đây là xá-lợi của Đức Phật Toàn tri, bậc đã chinh phục tất cả,
561
Esā dhātu mahārāja khemattherena āhaṭā.
This relic, O Great King, was brought by Thera Khema.
Bậc đã thấy sự ràng buộc của tham ái, do Trưởng lão Khema mang đến."
562
146.
146.
146.
563
Taṃ dhātuṃ pūjayitvāna rājāno pubbakā idha;
Having worshipped that relic, the former kings here;
"Các vị vua tiền nhiệm ở đây, sau khi cúng dường xá-lợi ấy,
564
Kalyāṇamitte nissāya devakāyamupāgamuṃ.
Relying on noble friends, attained the host of devas.
Nhờ có bạn lành, đã tái sinh vào cõi trời."
565
147.
147.
147.
566
Nāgarāpi ime sabbe samparāya sukatthikā;
These citizens too, all longing for good in the afterlife;
"Những người dân thành này, tất cả đều mong cầu phước báu cho đời sau,
567
Pūjayanti samāgamma dhātuṃ taṃ satthuno iti.
Come together and worship that relic of the Teacher.
Đang tụ họp cúng dường xá-lợi của Đấng Đạo Sư ấy."
568
148.
148.
148.
569
Tassāmaccassa so rājā sutvā dhammaṃ subhāsitaṃ;
Having heard the well-spoken Dhamma from that minister, that king;
Vị vua ấy, sau khi nghe lời Pháp được thuyết giảng khéo léo từ vị quan đại thần,
570
Dulladdhīmalamujjhitvā pasīdi ratanattaye.
Abandoned the defilement of wrong view and became serene in the Triple Gem.
Đã gột bỏ vết nhơ tà kiến và tịnh tín vào Tam Bảo.
571
149.
149.
149.
572
Dhātupūjaṃ karonto so rājā acchariyā vahaṃ;
That king, performing the relic worship, which brought forth wonders;
Vị vua ấy, khi thực hiện lễ cúng dường xá-lợi đầy kỳ diệu,
573
Titthiye dummane’kāsi sumane cetare jane.
Made the non-Buddhists disheartened and other people joyful.
Đã làm cho các ngoại đạo trở nên buồn bã, và những người khác thì hoan hỷ.
574
150.
150.
150.
575
Ime ahirikā sabbe saddhādiguṇavajjitā;
These shameless ones, devoid of qualities like faith;
"Tất cả những người vô liêm sỉ này, thiếu các đức tính như tín tâm,
576
Thaddhā saṭhā ca duppaññā saggamokkhavibandhakā.
Are arrogant, deceitful, ignorant, and obstruct the path to heaven and liberation.
Cứng đầu, xảo quyệt, ngu dốt, là những kẻ cản trở con đường đến trời và Niết Bàn."
577
151.
151.
151.
578
Iti so cintayitvāna guhasīvo narādhipo;
Thus reflecting, that King Guhasīva, the lord of men;
Sau khi suy nghĩ như vậy, vua Guhasīva,
579
Pabbājesi sakā raṭṭhā nigaṇṭhe te asesake.
Expelled all those Nigaṇṭhas from his kingdom.
Đã trục xuất tất cả những người Ni-kiền-tử khỏi vương quốc của mình.
580
152.
152.
152.
581
Tato nigṇṭhā sabbe’pi ghatasittānalā yathā;
Then all the Nigaṇṭhas, like fire sprinkled with ghee;
Bấy giờ, tất cả các Ni-kiền-tử, như lửa được rưới dầu,
582
Kodhaggijalitā’gañchuṃ puraṃ pāṭaliputtakaṃ.
Burning with rage, went to the city of Pāṭaliputta.
Bừng cháy trong cơn giận, đã đi đến thành Pāṭaliputta.
583
153.
153.
153.
584
Tattha rājā mahātejo jambudīpassa issaro;
There, a powerful king, lord of Jambudīpa;
Ở đó, có một vị vua uy lực lớn, chúa tể của Jambudīpa,
585
Paṇḍunāmo tadā āsi anantabalavāhaṇo.
Named Paṇḍu, then reigned, with endless strength and army.
Tên là Paṇḍu, có vô số quân đội hùng mạnh.
586
154.
154.
154.
587
Kodhandhātha nigaṇṭhā te sabbe pesuññakārakā;
Then those Nigaṇṭhas, blinded by anger, all engaged in slander;
Bấy giờ, các Ni-kiền-tử ấy, mù quáng vì giận dữ, tất cả đều là kẻ nói xấu,
588
Upasaṅkamma rājānaṃ idaṃ vacanamabravūṃ.
Approached the king and spoke these words.
Đã đến gặp vua và nói những lời này:
589
155.
155.
155.
590
Sabbadevamanussehi vandanīye mahiddhike;
You worship daily the devas like Shiva and Brahmā,
"Ngài luôn đảnh lễ các vị thần như Siva và Brahmā,
591
Sivabrahmādayo deve niccaṃ tumhe namassatha.
Who are honored by all devas and humans, and possess great power.
Những vị có uy lực lớn, đáng được tất cả chư thiên và loài người đảnh lễ."
592
156.
156.
156.
593
Tuyhaṃ sāmantabhupālo guhasīvo panādhunā;
But now, Guhasīva, your neighboring ruler;
"Nhưng vị vua chư hầu của ngài, Guhasīva, bây giờ lại
594
Nindanno tādise deve chavaṭṭhiṃ vandate iti.
Condemns such devas and worships a corpse.
Phỉ báng các vị thần như vậy và đảnh lễ một khúc xương."
595
157.
157.
157.
596
Sutvāna vacanaṃ tesaṃ rājā kodhavasānugo;
Having heard their words, the king, overcome by anger;
Sau khi nghe lời của họ, vị vua ấy, bị cơn giận chi phối,
597
Sūraṃ sāmantabhūpālaṃ cittayānamatha’bravī.
Spoke to Cittayāna, the brave neighboring king.
Đã nói với vị vua chư hầu dũng mãnh tên là Cittayāna:
598
158.
158.
158.
599
Kaliṅgaraṭṭhaṃ gantvāna guhasīvamidhānaya;
Go to the Kaliṅga country and bring Guhasīva here;
"Hãy đi đến vương quốc Kaliṅga và mang Guhasīva về đây,
600
Pūjitaṃ taṃ chavaṭṭhiñca tena rattindivaṃ iti.
Along with that corpse worshipped by him day and night.
Cùng với khúc xương mà hắn đã cúng dường ngày đêm."
Next Page →

Settings